CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Epoka hellenistyczna – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"daf6bbb6-1735-4aed-886e-0df52a8480eb","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Epoka_hellenistyczna","wgTitle":"Epoka hellenistyczna","wgCurRevisionId":74658250,"wgRevisionId":74658250,"wgArticleId":13624,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Układ wielokolumnowy - 2 kolumny","Układ wielokolumnowy - 3 kolumny","Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Epoka hellenistyczna"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Epoka_hellenistyczna","wgRelevantArticleId":13624,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true, "wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74658250,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q428995","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements", "mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Epoka hellenistyczna – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Epoka_hellenistyczna"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Epoka_hellenistyczna"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Epoka_hellenistyczna rootpage-Epoka_hellenistyczna skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Epoka+hellenistyczna" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Epoka+hellenistyczna" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Epoka+hellenistyczna" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Epoka+hellenistyczna" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Źródła_epoki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Źródła_epoki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Źródła epoki</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Źródła_epoki-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Źródła epoki</span> </button> <ul id="toc-Źródła_epoki-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Utracone_dzieła_hellenistyczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Utracone_dzieła_hellenistyczne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Utracone dzieła hellenistyczne</span> </div> </a> <ul id="toc-Utracone_dzieła_hellenistyczne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Polibiusz" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Polibiusz"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Polibiusz</span> </div> </a> <ul id="toc-Polibiusz-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Późniejsi_autorzy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Późniejsi_autorzy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Późniejsi autorzy</span> </div> </a> <ul id="toc-Późniejsi_autorzy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inne_materiały_źródłowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Inne_materiały_źródłowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Inne materiały źródłowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Inne_materiały_źródłowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Wojny_Aleksandra_Wielkiego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojny_Aleksandra_Wielkiego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Wojny Aleksandra Wielkiego</span> </div> </a> <ul id="toc-Wojny_Aleksandra_Wielkiego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wojny_diadochów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojny_diadochów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Wojny diadochów</span> </div> </a> <ul id="toc-Wojny_diadochów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Równowaga_III_wieku_p.n.e." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Równowaga_III_wieku_p.n.e."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Równowaga III wieku p.n.e.</span> </div> </a> <ul id="toc-Równowaga_III_wieku_p.n.e.-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ekspansja_Rzymu_i_upadek_monarchii_hellenistycznych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ekspansja_Rzymu_i_upadek_monarchii_hellenistycznych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Ekspansja Rzymu i upadek monarchii hellenistycznych</span> </div> </a> <ul id="toc-Ekspansja_Rzymu_i_upadek_monarchii_hellenistycznych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Charakterystyka_monarchii_hellenistycznych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Charakterystyka_monarchii_hellenistycznych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Charakterystyka monarchii hellenistycznych</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Charakterystyka_monarchii_hellenistycznych-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Charakterystyka monarchii hellenistycznych</span> </button> <ul id="toc-Charakterystyka_monarchii_hellenistycznych-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Król" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Król"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Król</span> </div> </a> <ul id="toc-Król-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kult_władcy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kult_władcy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Kult władcy</span> </div> </a> <ul id="toc-Kult_władcy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Personalny_charakter_monarchii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Personalny_charakter_monarchii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Personalny charakter monarchii</span> </div> </a> <ul id="toc-Personalny_charakter_monarchii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sztuka_hellenistyczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sztuka_hellenistyczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Sztuka hellenistyczna</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sztuka_hellenistyczna-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Sztuka hellenistyczna</span> </button> <ul id="toc-Sztuka_hellenistyczna-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Najważniejsze_ośrodki_kultury_hellenistycznej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Najważniejsze_ośrodki_kultury_hellenistycznej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Najważniejsze ośrodki kultury hellenistycznej</span> </div> </a> <ul id="toc-Najważniejsze_ośrodki_kultury_hellenistycznej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ważniejsi_artyści,_uczeni_i_myśliciele" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ważniejsi_artyści,_uczeni_i_myśliciele"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Ważniejsi artyści, uczeni i myśliciele</span> </div> </a> <ul id="toc-Ważniejsi_artyści,_uczeni_i_myśliciele-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Filozofia_hellenistyczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Filozofia_hellenistyczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Filozofia hellenistyczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Filozofia_hellenistyczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Epoka hellenistyczna</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 86 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-86" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">86 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Hellenistiese_tydperk" title="Hellenistiese tydperk – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Hellenistiese tydperk" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Hellenismus" title="Hellenismus – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Hellenismus" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%8A" title="عصر هلنستي – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="عصر هلنستي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6" title="Հելլենականութեան Դարաշրջան – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Հելլենականութեան Դարաշրջան" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Periodu_helen%C3%ADsticu" title="Periodu helenísticu – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Periodu helenísticu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Ellinizm" title="Ellinizm – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Ellinizm" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%97" title="হেলেনীয় যুগ – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="হেলেনীয় যুগ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Hi-lia%CC%8Dp-h%C3%B2a_s%C3%AE-k%C3%AE" title="Hi-lia̍p-hòa sî-kî – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hi-lia̍p-hòa sî-kî" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Элінізм – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Элінізм" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%B0" title="Елинистическа епоха – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Елинистическа епоха" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Helenizam" title="Helenizam – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Helenizam" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Marevezh_hellenadek" title="Marevezh hellenadek – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Marevezh hellenadek" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Per%C3%ADode_hel%C2%B7len%C3%ADstic" title="Període hel·lenístic – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Període hel·lenístic" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Эллинизм – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Эллинизм" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Hel%C3%A9nismus" title="Helénismus – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Helénismus" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Oes_Helenistaidd" title="Oes Helenistaidd – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Oes Helenistaidd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Hellenismen" title="Hellenismen – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Hellenismen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hellenismus" title="Hellenismus – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Hellenismus" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Hellenism" title="Hellenism – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Hellenism" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Ελληνιστική περίοδος – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ελληνιστική περίοδος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hellenistic_period" title="Hellenistic period – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Hellenistic period" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Per%C3%ADodo_helen%C3%ADstico" title="Período helenístico – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Período helenístico" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Helenisma_Epoko" title="Helenisma Epoko – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Helenisma Epoko" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Garai_helenistikoa" title="Garai helenistikoa – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Garai helenistikoa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D9%87%D9%84%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="عصر هلنیستی – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="عصر هلنیستی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89poque_hell%C3%A9nistique" title="Époque hellénistique – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Époque hellénistique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Hellenisme" title="Hellenisme – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Hellenisme" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_R%C3%A9_Heill%C3%A9ana%C3%ADoch" title="An Ré Heilléanaíoch – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Ré Heilléanaíoch" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Per%C3%ADodo_helen%C3%ADstico" title="Período helenístico – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Período helenístico" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%97%AC%EB%A0%88%EB%8B%88%EC%A6%98_%EB%AC%B8%EB%AA%85" title="헬레니즘 문명 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="헬레니즘 문명" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Հելլենիզմ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հելլենիզմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Helenizam" title="Helenizam – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Helenizam" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Helenismo" title="Helenismo – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Helenismo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Periode_Helenistik" title="Periode Helenistik – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Periode Helenistik" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Hellenismo" title="Hellenismo – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Hellenismo" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Hellen%C3%ADski_t%C3%ADminn" title="Helleníski tíminn – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Helleníski tíminn" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ellenismo" title="Ellenismo – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Ellenismo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%AA%D7%A7%D7%95%D7%A4%D7%94_%D7%94%D7%94%D7%9C%D7%A0%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%99%D7%AA" title="התקופה ההלניסטית – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="התקופה ההלניסטית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%9B%E1%83%98" title="ელინიზმი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ელინიზმი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Эллинизм – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Эллинизм" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Serdema_helen%C3%AEst%C3%AE" title="Serdema helenîstî – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Serdema helenîstî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Эллинизм – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Эллинизм" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Hellenismus" title="Hellenismus – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Hellenismus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Hell%C4%93nisms" title="Hellēnisms – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Hellēnisms" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Hellenismus" title="Hellenismus – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Hellenismus" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Helenizmas" title="Helenizmas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Helenizmas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Hellenizmus" title="Hellenizmus – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Hellenizmus" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4" title="Хеленистички период – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Хеленистички период" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Vanim-potoana_helenistika" title="Vanim-potoana helenistika – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Vanim-potoana helenistika" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%86%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%97%E0%B4%82" title="ഹെല്ലനിസ്റ്റിക് യുഗം – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഹെല്ലനിസ്റ്റിക് യുഗം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%96%E0%A4%82%E0%A4%A1" title="हेलेनिस्टिक कालखंड – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="हेलेनिस्टिक कालखंड" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%9B%E1%83%98" title="ელინიზმი – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ელინიზმი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%8A%D9%84%D9%8A%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%8A%D9%87" title="هيلينستيه – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="هيلينستيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Zaman_Helenistik" title="Zaman Helenistik – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Zaman Helenistik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9F%E1%80%B2%E1%80%9C%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%B1%E1%80%90%E1%80%BA" title="ဟဲလင်နစ်စတစ်ခေတ် – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="ဟဲလင်နစ်စတစ်ခေတ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Hellenisme" title="Hellenisme – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Hellenisme" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%98%E3%83%AC%E3%83%8B%E3%82%BA%E3%83%A0" title="ヘレニズム – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヘレニズム" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hellenisme" title="Hellenisme – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hellenisme" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hellenisme" title="Hellenisme – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Hellenisme" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ellinizm" title="Ellinizm – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ellinizm" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DB%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%A7" title="ہیلینستی ویلا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ہیلینستی ویلا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%87%DB%90%D9%84%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%BC%D9%8A_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87" title="هېلنیسټي دوره – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="هېلنیسټي دوره" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Elenism" title="Elenism – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Elenism" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Hellenismus" title="Hellenismus – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Hellenismus" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Per%C3%ADodo_helen%C3%ADstico" title="Período helenístico – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Período helenístico" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Grecia_elenistic%C4%83" title="Grecia elenistică – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Grecia elenistică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Эллинизм – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Эллинизм" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Ellenismu" title="Ellenismu – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Ellenismu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Hellenistic_period" title="Hellenistic period – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Hellenistic period" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Helenizmus" title="Helenizmus – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Helenizmus" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Helenisti%C4%8Dno_obdobje" title="Helenistično obdobje – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Helenistično obdobje" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%95%DB%8C_%DA%BE%DB%8E%D9%84%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="ماوەی ھێلینیستی – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ماوەی ھێلینیستی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Хеленистичка ера – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Хеленистичка ера" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Helenizam" title="Helenizam – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Helenizam" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Hellenismi" title="Hellenismi – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Hellenismi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hellenism" title="Hellenism – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hellenism" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%8E%E0%AE%B2%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%95%E0%AF%8D_%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B2%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="எலனியக் காலம் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="எலனியக் காலம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%AE%E0%B8%A5%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C" title="สมัยเฮลเลนิสต์ – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="สมัยเฮลเลนิสต์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Helenistik_D%C3%B6nem" title="Helenistik Dönem – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Helenistik Dönem" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BE%D0%B4" title="Елліністичний період – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Елліністичний період" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%DB%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="عصر ہیلینستی – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="عصر ہیلینستی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_Hy_L%E1%BA%A1p_h%C3%B3a" title="Thời kỳ Hy Lạp hóa – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thời kỳ Hy Lạp hóa" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%B8%8C%E8%85%8A%E5%8C%96%E6%97%B6%E4%BB%A3" title="希腊化时代 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="希腊化时代" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%B8%8C%E8%87%98%E5%8C%96%E6%99%82%E4%BB%A3" title="希臘化時代 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="希臘化時代" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Helenizm" title="Helenizm – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Helenizm" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%B8%8C%E8%87%98%E5%8C%96%E6%99%82%E4%BB%A3" title="希臘化時代 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="希臘化時代" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q428995#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Epoka_hellenistyczna" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Epoka_hellenistyczna" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Epoka_hellenistyczna"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Epoka_hellenistyczna"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Epoka_hellenistyczna" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Epoka_hellenistyczna" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&oldid=74658250" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Epoka_hellenistyczna&id=74658250&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FEpoka_hellenistyczna"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FEpoka_hellenistyczna"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Epoka+hellenistyczna"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Epoka_hellenistyczna&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hellenistic_age" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q428995" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><p><b>Epoka hellenistyczna</b> – okres w dziejach regionu <a href="/wiki/Morze_%C5%9Ar%C3%B3dziemne" title="Morze Śródziemne">Morza Śródziemnego</a> i <a href="/wiki/Bliski_Wsch%C3%B3d" title="Bliski Wschód">Bliskiego Wschodu</a> (zwłaszcza obszarów znajdujących się pod greckim panowaniem), którego początek wyznacza śmierć <a href="/wiki/Aleksander_Macedo%C5%84ski" title="Aleksander Macedoński">Aleksandra Wielkiego</a> w 323 roku p.n.e., a koniec – <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Rzym" title="Starożytny Rzym">rzymskie</a> podboje zakończone zajęciem <a href="/wiki/Egipt_ptolemejski" title="Egipt ptolemejski">ptolemejskiego Egiptu</a> w 30 roku p.n.e.<sup id="cite_ref-Bravo1_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bravo1-1">[1]</a></sup> Niekiedy zwany hellenizmem<sup id="cite_ref-Bravo1_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bravo1-1">[1]</a></sup> lub epoką aleksandryjską<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup>. </p><p>W wyniku <a href="/wiki/Wojny_Aleksandra_Wielkiego" title="Wojny Aleksandra Wielkiego">podbojów Aleksandra Wielkiego</a> świat grecki rozszerzył się na ogromne obszary <a href="/wiki/Achemenidzi" title="Achemenidzi">imperium perskiego</a>. Nastąpiło bezpośrednie spotkanie helleńskiej kultury ze starszymi cywilizacjami Wschodu, pojawiły się nowe prądy w religii, filozofii i sztuce, rozwinęła się nauka. Polityczną dominację zyskały nowe organizmy państwowe – monarchie hellenistyczne, a <a href="/wiki/Polis" title="Polis">polis</a> straciły na znaczeniu. Centrami kulturowymi stały się nowe ośrodki miejskie leżące poza Grecją właściwą, takie jak <a href="/wiki/Aleksandria" title="Aleksandria">Aleksandria</a> w <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Egipt" title="Starożytny Egipt">Egipcie</a>, <a href="/wiki/Antiochia" title="Antiochia">Antiochia</a> w <a href="/wiki/Syria_staro%C5%BCytna" title="Syria starożytna">Syrii</a> czy <a href="/wiki/Pergamon_(miasto)" title="Pergamon (miasto)">Pergamon</a> w <a href="/wiki/Anatolia" title="Anatolia">Azji Mniejszej</a>. </p><p>Terminu „epoka hellenistyczna” po raz pierwszy użył w swoich pracach na temat Aleksandra Wielkiego niemiecki historyk <a href="/wiki/Johann_Gustav_Bernhard_Droysen" title="Johann Gustav Bernhard Droysen">Johann Gustav Droysen</a> w odniesieniu jednak do nieco szerszego okresu – od śmierci Aleksandra do IV wieku<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Źródła_epoki"><span id=".C5.B9r.C3.B3d.C5.82a_epoki"></span>Źródła epoki</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Źródła epoki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Źródła epoki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Utracone_dzieła_hellenistyczne"><span id="Utracone_dzie.C5.82a_hellenistyczne"></span>Utracone dzieła hellenistyczne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Utracone dzieła hellenistyczne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Utracone dzieła hellenistyczne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Większość sporego dorobku historyków epoki hellenistycznej przepadła na skutek zmiany gustów literackich w późniejszych latach (I w. p.n.e.), kiedy to zaczęto pogardzać używaną powszechnie od IV w p.n.e. greką <a href="/wiki/Koine" title="Koine">koine</a> i tym samym rzadziej kopiowano dokumenty w niej napisane<sup id="cite_ref-wipszycka11-12_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka11-12-4">[4]</a></sup>. Ważniejsi autorzy, których dzieła nie zachowały się do czasów dzisiejszych, to: </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Hieronim_z_Kardii" title="Hieronim z Kardii">Hieronim z Kardii</a></i> – sekretarz jednego z <a href="/wiki/Diadochowie" title="Diadochowie">diadochów</a> – <a href="/wiki/Eumenes_z_Kardii" title="Eumenes z Kardii">Eumenesa</a>, a później <a href="/wiki/Demetriusz_I_Poliorketes" title="Demetriusz I Poliorketes">Demetriusza Poliorketesa</a> i <a href="/wiki/Antygon_II_Gonatas" title="Antygon II Gonatas">Antygona Gonatasa</a>, autor dziejów wojen diadochów zawierających opis wydarzeń co najmniej do śmierci <a href="/wiki/Pyrrus" title="Pyrrus">Pyrrusa</a> w 272 p.n.e.<sup id="cite_ref-wallbank16_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank16-5">[5]</a></sup></li> <li><i><a href="/wiki/Fylarchos" title="Fylarchos">Fylarchos</a></i> – autor 28-tomowej historii lat 272–219 p.n.e., krytykowany przez Polibiusza za sensacyjny styl, popularny wśród historyków epoki hellenistycznej<sup id="cite_ref-wallbank16_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank16-5">[5]</a></sup>.</li> <li><i><a href="/wiki/Duris_z_Samos" title="Duris z Samos">Duris z Samos</a></i> – uczeń <a href="/wiki/Teofrast_z_Eresos" title="Teofrast z Eresos">Teofrasta</a>, autor dziejów Grecji i Macedonii po rok 280 p.n.e. i historii <a href="/wiki/Agatokles" title="Agatokles">Agatoklesa</a><sup id="cite_ref-wallbank17_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank17-6">[6]</a></sup>.</li> <li><i><a href="/wiki/Megastenes" title="Megastenes">Megastenes</a></i> – poseł Seleucydów do Indii, autor relacji ze swojej podróży, działający w III wieku p.n.e.<sup id="cite_ref-wallbank17_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank17-6">[6]</a></sup></li> <li><i><a href="/wiki/Timajos" title="Timajos">Timajos</a></i> – historyk pochodzący z Sycylii działający w Atenach, pomysłodawca wykorzystania <a href="/wiki/Staro%C5%BCytne_igrzyska_olimpijskie" title="Starożytne igrzyska olimpijskie">igrzysk</a> w <a href="/wiki/Olimpia" title="Olimpia">Olimpii</a> do datowania wydarzeń<sup id="cite_ref-wallbank17_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank17-6">[6]</a></sup>.</li> <li><i><a href="/wiki/Posejdonios_z_Rodos" title="Posejdonios z Rodos">Posejdonios z Apamei</a></i> – autor historii od roku 146 p.n.e. do czasów <a href="/wiki/Sulla" title="Sulla">Sulli</a>, z której zachowały się tylko fragmenty<sup id="cite_ref-wallbank18_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank18-7">[7]</a></sup>.</li></ul> <p>Ich twórczość stanowiła często źródła dla starożytnych autorów piszących później w okresie cesarstwa rzymskiego. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Polibiusz">Polibiusz</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Polibiusz" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Polibiusz"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Polibiusz" title="Polibiusz">Polibiusz</a>.</i></div> <p>Z dzieł historycznych okresu do naszych czasów zachowała się jedynie część dzieła <a href="/wiki/Polibiusz" title="Polibiusz">Polibiusza</a> (Polybiosa), Greka z <a href="/wiki/Megalopolis" title="Megalopolis">Megalopolis</a> od 168 p.n.e. przebywającego w Rzymie. Jego <i>Dzieje</i> opisują lata 220–146 p.n.e., jednak w pierwszych księgach autor cofa się do wcześniejszych wydarzeń, co sprawia, że pozycja jest najważniejszym źródłem dla lat 264-146 p.n.e.<sup id="cite_ref-wipszycka11-12_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka11-12-4">[4]</a></sup><sup id="cite_ref-wallbank17_6-3" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank17-6">[6]</a></sup> Zachowana część dzieła Polibiusza urywa się na roku 216 p.n.e., dla reszty mamy tylko fragmenty<sup id="cite_ref-wipszycka11-12_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka11-12-4">[4]</a></sup>. Polibiusz uważany jest za solidnego historyka, należy jednak brać pod uwagę jego stronniczość – prezentował punkt widzenia <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Achajski" title="Związek Achajski">Związku Achajskiego</a>, a także <a href="/wiki/Republika_rzymska" title="Republika rzymska">republiki rzymskiej</a>, o której wyższości nad światem hellenistycznym był przekonany; miał też ograniczone kompetencje w sprawach militarnych<sup id="cite_ref-wipszycka11-12_4-3" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka11-12-4">[4]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Późniejsi_autorzy"><span id="P.C3.B3.C5.BAniejsi_autorzy"></span>Późniejsi autorzy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Późniejsi autorzy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Późniejsi autorzy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Utrata dużej części historiografii hellenistycznej, sprawia, że przy odtwarzaniu dziejów tego okresu konieczne staje się korzystanie z dzieł autorów tworzących później, nie podających informacji z pierwszej ręki<sup id="cite_ref-wipszycka11-12_4-4" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka11-12-4">[4]</a></sup><sup id="cite_ref-wallbank18_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank18-7">[7]</a></sup>. Najważniejsi z nich to: </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Diodor_Sycylijski" title="Diodor Sycylijski">Diodor Sycylijski</a></i> (I w. p.n.e. – I w. n.e.) – zachowały się trzy księgi jego dzieła dotyczące czasów diadochów i fragmenty opisujące późniejsze wydarzenia. Korzystał z Hieronima z Kardii, Durisa z Samos i Timajosa, także z Polibiusza i Posejdoniosa<sup id="cite_ref-wipszycka12-13_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka12-13-8">[8]</a></sup>.</li> <li><i><a href="/wiki/Plutarch" title="Plutarch">Plutarch</a></i> – autor żywotów m.in. <a href="/wiki/Eumenes_z_Kardii" title="Eumenes z Kardii">Eumenesa</a>, <a href="/wiki/Demetriusz_I_Poliorketes" title="Demetriusz I Poliorketes">Demetriusza Poliorketesa</a>, <a href="/wiki/Pyrrus" title="Pyrrus">Pyrrusa</a>, <a href="/wiki/Agis_IV" title="Agis IV">Agisa</a>, <a href="/wiki/Kleomenes_III" title="Kleomenes III">Kleomenesa</a>, <a href="/wiki/Aratos_z_Sykionu" title="Aratos z Sykionu">Aratosa</a>, <a href="/wiki/Filopojmen_z_Megalopolis" title="Filopojmen z Megalopolis">Filopojmena</a>. Cenne informacje znajdują się także w jego biografiach niektórych rzymskich polityków. Korzystał z szerokiej bazy źródłowej<sup id="cite_ref-wipszycka12-13_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka12-13-8">[8]</a></sup>.</li> <li><i><a href="/wiki/Pompejusz_Trogus" title="Pompejusz Trogus">Pompejusz Trogus</a></i> – <a href="/wiki/Celtowie" title="Celtowie">Gal</a>, autor historii powszechnej, nie prezentującej rzymskiego punktu widzenia. Niestety dysponujemy jedynie niezbyt wysokiej jakości skrótem tego dzieła, stworzonym przez niejakiego <a href="/wiki/Marek_Junianus_Justynus" title="Marek Junianus Justynus">Justyna</a><sup id="cite_ref-wallbank18_7-2" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank18-7">[7]</a></sup><sup id="cite_ref-wipszycka12-13_8-2" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka12-13-8">[8]</a></sup>.</li> <li><i><a href="/wiki/Appian_z_Aleksandrii" title="Appian z Aleksandrii">Appian z Aleksandrii</a></i> (I/II wiek n.e.) – autor dzieła o wojnach Rzymu, przy którego pisaniu korzystał także z dobrych źródeł (np. Hieronima z Kardii, Polibiusza), ale miał problemy z krytycznym opracowaniem zebranego materiału<sup id="cite_ref-wipszycka12-13_8-3" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka12-13-8">[8]</a></sup>.</li> <li><i><a href="/wiki/Tytus_Liwiusz" title="Tytus Liwiusz">Liwiusz</a></i> – autor propagandowych dziejów Rzymu, zachowane księgi zatrzymują się na roku 167 p.n.e.<sup id="cite_ref-wallbank18_7-3" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank18-7">[7]</a></sup><sup id="cite_ref-wipszycka12-13_8-4" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka12-13-8">[8]</a></sup></li></ul> <p>Wartościowych informacji dostarczają także <a href="/wiki/Strabon" title="Strabon">Strabon</a> (tworzył w czasach <a href="/wiki/Oktawian_August" title="Oktawian August">Augusta</a>)<sup id="cite_ref-wipszycka14_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka14-9">[9]</a></sup> i <a href="/wiki/Pauzaniasz_(geograf)" title="Pauzaniasz (geograf)">Pauzaniasz</a> (II wiek n.e.)<sup id="cite_ref-wallbank19_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank19-10">[10]</a></sup>. Dla poznania historii Żydów w okresie hellenistycznym ważne są niektóre księgi <a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Starego Testamentu</a>, <a href="/wiki/Apokryf" title="Apokryf">apokryfy</a> oraz dzieła <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Flawiusz" title="Józef Flawiusz">Józefa Flawiusza</a><sup id="cite_ref-wipszycka14_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka14-9">[9]</a></sup><sup id="cite_ref-wallbank19_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank19-10">[10]</a></sup>. Duże znaczenie w chronologii epoki ma kronika <a href="/wiki/Euzebiusz_z_Cezarei" title="Euzebiusz z Cezarei">Euzebiusza z Cezarei</a> zachowana w późniejszym, łacińskim tłumaczeniu <a href="/wiki/Hieronim_ze_Strydonu" title="Hieronim ze Strydonu">Hieronima ze Strydonu</a><sup id="cite_ref-wipszycka14_9-2" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka14-9">[9]</a></sup><sup id="cite_ref-wallbank19_10-2" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank19-10">[10]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Inne_materiały_źródłowe"><span id="Inne_materia.C5.82y_.C5.BAr.C3.B3d.C5.82owe"></span>Inne materiały źródłowe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Inne materiały źródłowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inne materiały źródłowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dla badania okresu hellenistycznego niezwykle ważne są zachowane kamienne <a href="/wiki/Epigraf" title="Epigraf">inskrypcje</a>, pozwalające poznać przede wszystkim różne aspekty działania polis<sup id="cite_ref-wipszycka16_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka16-11">[11]</a></sup>. Bogate w inskrypcje obszary to np. zachodnia i południowa <a href="/wiki/Anatolia" title="Anatolia">Anatolia</a>, ale już znacznie mniej jest ich w intensywnie kolonizowanej przez Greków północnej <a href="/wiki/Syria_staro%C5%BCytna" title="Syria starożytna">Syrii</a><sup id="cite_ref-ziolko579_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-ziolko579-12">[12]</a></sup>. Trwające badania <a href="/wiki/Epigrafika" title="Epigrafika">epigraficzne</a>, publikowanie treści nowo odkrytych inskrypcji lub dokładniejsze odczytanie starych pozwalają weryfikować niektóre przyjęte teorie i założenia<sup id="cite_ref-wallbank22_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank22-13">[13]</a></sup>. Z Egiptu <a href="/wiki/Ptolemeusze" title="Ptolemeusze">Ptolemeuszy</a> pochodzi bogaty zbiór zachowanych <a href="/wiki/Papirus" title="Papirus">papirusów</a>, jednak, pomijając nieliczne, cenne wyjątki, dokumenty te to przede wszystkim zapiski administracyjne, podania, listy, brudnopisy itp. wyrzucone przez lokalnych urzędników<sup id="cite_ref-ziolko579_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-ziolko579-12">[12]</a></sup><sup id="cite_ref-wallbank23_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank23-14">[14]</a></sup>. Duże znaczenie mają też liczne monety pochodzące z tego okresu, odnajdywane na całym obszarze świata hellenistycznego<sup id="cite_ref-ziolko579_12-2" class="reference"><a href="#cite_note-ziolko579-12">[12]</a></sup><sup id="cite_ref-wallbank24_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-wallbank24-15">[15]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wojny_Aleksandra_Wielkiego">Wojny Aleksandra Wielkiego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Wojny Aleksandra Wielkiego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojny Aleksandra Wielkiego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wojny_Aleksandra_Wielkiego" title="Wojny Aleksandra Wielkiego">Wojny Aleksandra Wielkiego</a>.</i></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:MacedonEmpire.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/MacedonEmpire.jpg/350px-MacedonEmpire.jpg" decoding="async" width="350" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/MacedonEmpire.jpg/525px-MacedonEmpire.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/MacedonEmpire.jpg/700px-MacedonEmpire.jpg 2x" data-file-width="1990" data-file-height="951" /></a><figcaption>Imperium Aleksandra Wielkiego i trasa jego kampanii</figcaption></figure> <p>Aleksander został władcą <a href="/wiki/Staro%C5%BCytna_Macedonia" title="Starożytna Macedonia">Macedonii</a> w 336 p.n.e. po śmierci ojca <a href="/wiki/Filip_II_Macedo%C5%84ski" title="Filip II Macedoński">Filipa II</a>. Miał wtedy 22 lata. Odziedziczył doskonale zorganizowaną armię i sprawne państwo, kontrolujące większość Grecji. W 335 p.n.e. stłumił bunt dwóch <a href="/wiki/Polis" title="Polis">poleis</a>: <a href="/wiki/Teby_(Grecja)" title="Teby (Grecja)">Teb</a> i <a href="/wiki/Ateny" title="Ateny">Aten</a>, a rok później wyruszył na planowaną jeszcze przez swojego ojca wyprawę przeciwko imperium perskiemu. Pokonał wroga w bitwach <a href="/wiki/Bitwa_nad_Granikiem" title="Bitwa nad Granikiem">nad Granikiem</a> i <a href="/wiki/Bitwa_pod_Issos" title="Bitwa pod Issos">pod Issos</a>, uwolnił greckie poleis w Azji Mniejszej, zajął wschodnie wybrzeża Morza Śródziemnego włącznie z Egiptem. W 331 p.n.e. zadał Persom decydujący cios w <a href="/wiki/Bitwa_pod_Gaugamel%C4%85" title="Bitwa pod Gaugamelą">bitwie pod Gaugamelą</a>, która otworzyła drogę do zajęcia <a href="/wiki/Babilon" title="Babilon">Babilonu</a>, <a href="/wiki/Mezopotamia" title="Mezopotamia">Mezopotamii</a> i <a href="/w/index.php?title=Persyda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Persyda (strona nie istnieje)">Persydy</a>. Król perski <a href="/wiki/Dariusz_III" title="Dariusz III">Dariusz III</a> zbiegł z pola walki, a potem zginął z rąk własnych dowódców. Kolejne lata to ciężkie walki armii macedońskiej we wschodnich <a href="/wiki/Satrapia" title="Satrapia">satrapiach</a>: <a href="/wiki/Baktria" title="Baktria">Baktrii</a> i <a href="/wiki/Sogdiana" title="Sogdiana">Sogdianie</a>. W 327 p.n.e. Aleksander już z ponad stutysięczną armią wyruszył na podbój Indii, odnosząc wprawdzie sukcesy, ale na skutek protestów zmęczonych przedłużającą się kampanią żołnierzy, postanowił zawrócić. Zajął się organizowaniem swojego ogromnego państwa i planami nowych podbojów, jednak projekty przerwała śmierć w 323 p.n.e. w Babilonie. </p><p>Podboje macedońskiego władcy położyły podwaliny pod nową fazę rozwoju greckiej cywilizacji, doprowadzając do jej bliższych kontaktów z cywilizacjami Wschodu. Na trasie swojej wyprawy Aleksander zakładał nowe miasta (w sumie około 20<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[16]</a></sup>), z których część stała się później ważnymi ośrodkami kultury greckiej na terenach zamieszkałych przez tubylców, przyczyniając się do kształtowania nowego rodzaju mieszanej cywilizacji. Sama kampania, w której oprócz żołnierzy uczestniczyli także m.in. uczeni, handlarze i osadnicy, poszerzyła znacząco zasób informacji o Wschodzie, wzbogacając grecką kulturę i naukę. Sam Aleksander w ostatnich latach życia – absolutny władca, dysponujący sporymi zasobami i różnorodną, wielonarodową armią, wymagający dla siebie boskiej czci od poddanych – może być uważany za archetyp monarchów rządzących później hellenistycznymi państwami<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[17]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wojny_diadochów"><span id="Wojny_diadoch.C3.B3w"></span>Wojny diadochów</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Wojny diadochów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojny diadochów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wojny_diadoch%C3%B3w" title="Wojny diadochów">Wojny diadochów</a>.</i></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Diadochi_LA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Diadochi_LA.svg/300px-Diadochi_LA.svg.png" decoding="async" width="300" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Diadochi_LA.svg/450px-Diadochi_LA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Diadochi_LA.svg/600px-Diadochi_LA.svg.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="961" /></a><figcaption>Sytuacja polityczna po bitwie pod Ipsos (301 p.n.e.): <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#787CAD;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Królestwo <a href="/wiki/Ptolemeusz_I_Soter" title="Ptolemeusz I Soter">Ptolemeusza</a></p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#50A249;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Królestwo <a href="/wiki/Kassander" title="Kassander">Kassandra</a></p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#C38833;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Królestwo <a href="/wiki/Lizymach" title="Lizymach">Lizymacha</a></p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#C3B933;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Królestwo <a href="/wiki/Seleukos_I_Nikator" title="Seleukos I Nikator">Seleukosa</a></p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#AF3662;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> <a href="/wiki/Epir" title="Epir">Epir</a></p> Inne państwa: <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#85AB54;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> <a href="/wiki/Wielka_kolonizacja" title="Wielka kolonizacja">Kolonie greckie</a></p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#A361BD;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> <a href="/wiki/Kartagina" title="Kartagina">Kartagina</a> (poza światem hellenistycznym)</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#70A9BE;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> <a href="/wiki/Republika_rzymska" title="Republika rzymska">Republika rzymska</a> (poza światem hellenistycznym)</p> Po śmierci Lizymacha w 281 p.n.e. większość obszarów oznaczonych na pomarańczowo stała się terenem sporów i wojen. Część tego obszaru zajęło <a href="/wiki/Pergamon_(pa%C5%84stwo)" title="Pergamon (państwo)">Królestwo pergamońskie</a>. </figcaption></figure> <p>Śmierć Aleksandra pozostawiła ogromne imperium bez wyraźnego następcy. Tzw. <a href="/wiki/Diadochowie" title="Diadochowie">diadochowie</a>, czyli dowódcy w królewskiej armii, a potem ich synowie, przez prawie pół wieku toczyli między sobą walki, które doprowadziły do ukształtowania się nowych państw. </p><p>W pierwszej fazie walk <a href="/wiki/Perdikkas" title="Perdikkas">Perdikkas</a> (z pomocą <a href="/wiki/Eumenes_z_Kardii" title="Eumenes z Kardii">Eumenesa</a>) dążył do władzy nad całym imperium, oficjalnie w imieniu pogrobowca Aleksandra – <a href="/wiki/Aleksander_IV_Macedo%C5%84ski" title="Aleksander IV Macedoński">Aleksandra IV</a>. Przeciwko sobie miał m.in. <a href="/wiki/Ptolemeusz_I_Soter" title="Ptolemeusz I Soter">Ptolemeusza</a>, <a href="/wiki/Antypater_(w%C3%B3dz_macedo%C5%84ski)" title="Antypater (wódz macedoński)">Antypatra</a> i <a href="/wiki/Antygon_I_Jednooki" title="Antygon I Jednooki">Antygona Jednookiego</a>. W 320 p.n.e. Perdikkas zginął z rąk własnych dowódców (m.in. <a href="/wiki/Seleukos_I_Nikator" title="Seleukos I Nikator">Seleukosa</a>), a jego przeciwnicy dokonali podziału władzy w imperium. W 319 p.n.e. zmarł Antypater rządzący w Macedonii i Grecji, na swego następcę wyznaczając <a href="/wiki/Poliperchon" title="Poliperchon">Polyperchona</a>. Syn Antypatra, <a href="/wiki/Kassander" title="Kassander">Kassander</a>, niepogodzony z tą decyzją, sprzymierzył się z Antygonem, Ptolemeuszem i <a href="/wiki/Lizymach" title="Lizymach">Lizymachem</a> i w wyniku walk przejął władzę. Tymczasem w Azji Antygon, po długiej kampanii, pokonał w 316 p.n.e. armię sprzymierzonego z Polyperchonem Eumenesa. Kolejną fazę walk rozpoczął Antygon w 315 p.n.e., wypędzając z Babilonii Seleukosa, czym wydatnie wzmocnił swoją pozycję w Azji. Przeciw niemu zawiązała się koalicja Ptolemeusza, Kassandra i Lizymacha. Pokój zawarty w 311 p.n.e. (m.in. przyznający Babilonię z powrotem Seleukosowi) nie powstrzymał dążeń Antygona do poszerzenia władzy – umacniał swoją flotę, obiecywał wolność greckim poleis rządzonym przez konkurentów. W 306 p.n.e. ogłosił się królem, a w kolejnych latach na podobny krok zdecydowali się pozostali diadochowie. Jednak w 301 p.n.e., walcząc razem z synem <a href="/wiki/Demetriusz_I_Poliorketes" title="Demetriusz I Poliorketes">Demetriosem</a> przeciwko koalicji Selukosa, Lizymacha i Kassandra, Antygon poniósł śmierć w wielkiej <a href="/wiki/Bitwa_pod_Ipsos" title="Bitwa pod Ipsos">bitwie pod Ipsos</a>. Demetrios zbiegł do Grecji, a Lizymach i Seleukos podzielili między siebie Azję Mniejszą. Kolejne lata to walki o dominację w Grecji i Macedonii po śmierci Kassandra w 298 p.n.e., toczone między Demetriosem, Lizymachem i <a href="/wiki/Pyrrus" title="Pyrrus">Pyrrusem</a>, królem Epiru. W 287 p.n.e. Demetrios został wzięty do niewoli przez Seleukosa i po kilku latach zmarł. W 281 p.n.e. Seleukos pokonał Lizymacha i zajął większość Azji Mniejszej. Natomiast Macedonia po kilku zmianach na tronie i najeździe <a href="/wiki/Galatowie" title="Galatowie">Galów</a> znalazła władcę w osobie <a href="/wiki/Antygon_II_Gonatas" title="Antygon II Gonatas">Antygona Gonatasa</a>, syna Demetriosa, wnuka Antygona Jednookiego. Z kolei część Galów, która dokonała w tym okresie inwazji Grecji i Macedonii, przeprawiła się do Azji Mniejszej i osiedliła w centrum półwyspu – znani tam byli pod nazwą Galatów i przez długi okres stanowili siłę, z którą należało się liczyć. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Równowaga_III_wieku_p.n.e."><span id="R.C3.B3wnowaga_III_wieku_p.n.e."></span>Równowaga III wieku p.n.e.</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Równowaga III wieku p.n.e." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Równowaga III wieku p.n.e."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po zakończeniu wojen nastał okres względnej równowagi pomiędzy państwami, w których władzę sprawowali następcy diadochów. Macedonią rządzili <a href="/wiki/Antygonidzi" title="Antygonidzi">Antygonidzi</a> (sprawujący także niepewną kontrolę nad większością Grecji), nad Egiptem panowali (ze stolicy w <a href="/wiki/Aleksandria" title="Aleksandria">Aleksandrii</a>) <a href="/wiki/Ptolemeusze" title="Ptolemeusze">Ptolemeusze</a>, natomiast <a href="/wiki/Seleucydzi" title="Seleucydzi">Seleucydzi</a> władali ogromnym (ale i niejednorodnym) obszarem rozciągającym się od Azji Mniejszej, poprzez Syrię, Mezopotamię, Iran, aż do granic Indii. Oprócz trzech wielkich monarchii istniało kilka mniejszych państw, odgrywających jednak niekiedy ważną rolę. I tak w zachodniej części Azji Mniejszej istniało (od ok. 280 p.n.e.) państwo <a href="/wiki/Attalidzi" title="Attalidzi">Attalidów</a> ze stolicą w <a href="/wiki/Pergamon_(miasto)" title="Pergamon (miasto)">Pergamonie</a>, ok. 250 p.n.e. od Seleucydów oderwała się <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Greko-Baktryjskie" title="Królestwo Greko-Baktryjskie">Baktria</a> (obejmująca mniej więcej tereny dzisiejszego <a href="/wiki/Afganistan" title="Afganistan">Afganistanu</a>), niezależne pozostały także m.in. <a href="/wiki/Rodos_(miasto)" title="Rodos (miasto)">Rodos</a> (potęga morska), <a href="/wiki/Sparta" title="Sparta">Sparta</a> czy <a href="/wiki/Syrakuzy" title="Syrakuzy">Syrakuzy</a>. Na terenie Grecji powstały także dwa państwa związkowe skupiające szereg polis: <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Etolski" title="Związek Etolski">Związek Etolski</a><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[18]</a></sup> w zachodniej Grecji i <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Achajski" title="Związek Achajski">Związek Achajski</a> (zyskujący na znaczeniu od 245 p.n.e.) na Peloponezie. </p><p>Koniec walk diadochów nie oznaczał końca wszelkich konfliktów – jednak wojny miały teraz charakter starć o obszary przygraniczne i o strefy wpływów. Ptolemeusze i Seleucydzi stoczyli szereg tzw. <a href="/w/index.php?title=Wojny_syryjskie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wojny syryjskie (strona nie istnieje)">wojen syryjskich</a> o panowanie przede wszystkim nad <a href="/wiki/Celesyria" title="Celesyria">Celesyrią</a> i <a href="/wiki/Palestyna" title="Palestyna">Palestyną</a> (co nie przeszkodziło jednak w zawarciu wielu małżeństw między tymi dynastiami). Początkowo sukcesy odnosił Egipt jednak sytuacja odwróciła się pod koniec III wieku. Seleucydzi walczyli także o wpływy w Azji Mniejszej z Pergamonem, a z <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Part%C3%B3w" title="Królestwo Partów">Partami</a> o swoje wschodnie <a href="/wiki/Satrapia" title="Satrapia">satrapie</a> (nad którymi stracili właściwie kontrolę w drugiej połowie III wieku). Macedonia starała się utrzymać kontrolę nad Grecją (poprzez szereg garnizonów założonych w strategicznych miejscach), czemu początkowo próbowali przeciwdziałać Ptolemeusze (inicjując m.in. <a href="/wiki/Wojna_chremonidejska" title="Wojna chremonidejska">wojnę chremonidejską</a>, której efektem była m.in. utrata przez Ateny znaczenia politycznego<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>), Związek Etolski, a później zyskujący na znaczeniu Związek Achajski. Silną pozycję na wyspach Morza Egejskiego miał Egipt (kontrolujący także Cypr, niewielkie posiadłości w Azji Mniejszej oraz <a href="/wiki/Cyrenajka" title="Cyrenajka">Cyrenajkę</a>). </p><p>Elementem świata hellenistycznego były także greckie poleis na Zachodzie, powstałe jeszcze w <a href="/wiki/Okres_archaiczny_(staro%C5%BCytna_Grecja)" title="Okres archaiczny (starożytna Grecja)">okresie archaicznym</a>. Te z półwyspu Apenińskiego stopniowo ulegały hegemonii Rzymu, niekiedy z oporami jak np. <a href="/wiki/Tarent" title="Tarent">Tarent</a>, który wezwał na pomoc Pyrrusa z Epiru, jednak jego działania tylko opóźniły postępy Rzymian o kilka lat (cała Italia znalazła się pod ich panowaniem ok. 270 r.). <a href="/wiki/Sycylia" title="Sycylia">Sycylia</a> była teatrem zmagań między najpotężniejszą polis wyspy <a href="/wiki/Syrakuzy" title="Syrakuzy">Syrakuzami</a> i <a href="/wiki/Kartagina" title="Kartagina">Kartaginą</a> (z sukcesami walczyli przeciw niej m.in. <a href="/wiki/Agatokles" title="Agatokles">Agatokles</a>, a także Pyrrus). W wyniku <a href="/wiki/I_wojna_punicka" title="I wojna punicka">I wojny punickiej</a> na wyspie pojawili się Rzymianie, po <a href="/wiki/II_wojna_punicka" title="II wojna punicka">II wojnie punickiej</a> cała wyspa stała się rzymską prowincją. Na przyjaznych stosunkach z Rzymem zyskała natomiast Massalia (dzisiejsza <a href="/wiki/Marsylia" title="Marsylia">Marsylia</a>) – dzięki wymianie handlowej stała się potęgą morską. </p><p>Na obrzeżach świata greckiego leżały państwa, które nie były zamieszkane przez Greków, lecz ulegały ich wpływom, do pewnego stopnia się hellenizując. W Azji Mniejszej były to np. <a href="/wiki/Bitynia" title="Bitynia">Bitynia</a>, <a href="/wiki/Pont" title="Pont">Pont</a> (pod rządami <a href="/wiki/Mitrydates_VI_Eupator" title="Mitrydates VI Eupator">Mitrydatesa VI</a> groźny przeciwnik Rzymu), <a href="/wiki/Kapadocja" title="Kapadocja">Kapadocja</a>, <a href="/wiki/Historia_Armenii" title="Historia Armenii">Armenia</a> (szczyt potęgi osiągnęła za <a href="/wiki/Tigranes_II" title="Tigranes II">Tigranesa</a>). Po osłabieniu monarchii Seleucydów usamodzielniły się leżące nad <a href="/wiki/Eufrat" title="Eufrat">Eufratem</a>: <a href="/wiki/Malatya" title="Malatya">Melitene</a>, <a href="/wiki/Kommagena" title="Kommagena">Kommagene</a>, <a href="/wiki/Sophene" title="Sophene">Sofene</a>, <a href="/wiki/Osroene" title="Osroene">Osroene</a>. <a href="/wiki/Cylicja" title="Cylicja">Cylicja</a> w okresie hellenistycznym (zwłaszcza po osłabieniu Rodos w połowie II wieku p.n.e.) była z kolei domem groźnych piratów morskich. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ekspansja_Rzymu_i_upadek_monarchii_hellenistycznych">Ekspansja Rzymu i upadek monarchii hellenistycznych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Ekspansja Rzymu i upadek monarchii hellenistycznych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ekspansja Rzymu i upadek monarchii hellenistycznych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Republika_rzymska" title="Republika rzymska">Republika rzymska</a>.</i></div> <p>Potęga <a href="/wiki/Republika_rzymska" title="Republika rzymska">republiki rzymskiej</a> rosła szybko przez cały okres hellenistyczny. Pod koniec IV i na początku III wieku p.n.e. Rzymianie toczyli jeszcze ciężkie walki ze swymi odwiecznymi italskimi wrogami <a href="/wiki/Samnici" title="Samnici">Samnitami</a> i <a href="/wiki/Etruskowie" title="Etruskowie">Etruskami</a>, ale już ok. 270 roku p.n.e. byli panami całej Italii (zajęli m.in. greckie poleis na południu półwyspu), a kilka lat później wdali się z Kartaginą w <a href="/wiki/I_wojna_punicka" title="I wojna punicka">wojnę</a>, która pozwoliła zająć im pierwsze tereny poza półwyspem Apenińskim (część Sycylii, <a href="/wiki/Korsyka" title="Korsyka">Korsykę</a> i <a href="/wiki/Sardynia" title="Sardynia">Sardynię</a>). <a href="/wiki/II_wojna_punicka" title="II wojna punicka">Druga wojna z Kartaginą</a> (218–201 p.n.e.) pozwoliła opanować republice całą Sycylię (złupili m.in. bogate Syrakuzy). Ten konflikt próbował wykorzystać król Macedonii – <a href="/wiki/Filip_V_Antygonida" title="Filip V Antygonida">Filip V</a>, zaniepokojony istnieniem rzymskich przyczółków w <a href="/wiki/Iliria" title="Iliria">Ilirii</a>. Tzw. <a href="/wiki/I_wojna_macedo%C5%84ska" title="I wojna macedońska">I wojna macedońska</a> nie przyniosła żadnych efektów, poza nienawiścią Rzymu do monarchy próbującego wykorzystać trudną sytuację miasta nad <a href="/wiki/Tyber" title="Tyber">Tybrem</a>. Po uporaniu się z Kartaginą senat rzymski wypowiedział <a href="/wiki/II_wojna_macedo%C5%84ska" title="II wojna macedońska">wojnę</a> Filipowi (200 p.n.e.). Rzymianie podnieśli propagandowe hasło wolności miast greckich ciemiężonych przez Macedonię, otrzymali wsparcie Pergamonu i Rodos, zaniepokojonych poczynaniami Filipa w Azji Mniejszej, i w 197 p.n.e. zadali decydują klęskę armii przeciwnika <a href="/wiki/Bitwa_pod_Kynoskefalaj_(197_p.n.e.)" title="Bitwa pod Kynoskefalaj (197 p.n.e.)">pod Kynoskefalaj</a>. Polis Grecji nie otrzymały jednak wolności, znalazły się w strefie rzymskich wpływów. </p><p>W 192 p.n.e. w Grecji interweniował <a href="/wiki/Antioch_III_Wielki" title="Antioch III Wielki">Antioch III Wielki</a>, władca państwa Seleucydów, który zdołał na krótko odrodzić potęgę swej monarchii (odbył udaną wyprawę na Wschód, pokonał Egipt Ptolemeuszy). Sprzymierzył się ze Związkiem Etolskim, jednak Rzymianom udało się go wyrzucić z Grecji, dzięki <a href="/wiki/Bitwa_pod_Termopilami_(191_p.n.e.)" title="Bitwa pod Termopilami (191 p.n.e.)">zwycięstwu pod Termopilami</a>. Antioch wycofał się do Azji, zebrał ogromną armię i stanął naprzeciw legionom i ich sojusznikowi Pergamonowi <a href="/wiki/Bitwa_pod_Magnezj%C4%85" title="Bitwa pod Magnezją">pod Magnezją</a> (190 p.n.e.), gdzie doznał druzgocącej porażki. Pokój podpisany później w <a href="/wiki/Apamea" title="Apamea">Apamei</a> przydzielał Seleucydzkie tereny w Anatolii Pergamonowi i Rodos (który wspierał Rzym swoją flotą). W latach 171–168 p.n.e. trwała kolejna <a href="/wiki/III_wojna_macedo%C5%84ska" title="III wojna macedońska">wojna republiki z Macedonią</a> zakończona przekształceniem tego państwa w rzymską prowincję. Rzymianie byli w tym okresie niekwestionowanym hegemonami świata greckiego, nakazali m.in. wycofanie się <a href="/wiki/Antioch_IV_Epifanes" title="Antioch IV Epifanes">Antiochowi IV</a> z zajętej Aleksandrii, ich sojusznicy Pergamon i Rodos spadli do roli państw klienckich. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Republica_Romana.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Republica_Romana.svg/350px-Republica_Romana.svg.png" decoding="async" width="350" height="228" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Republica_Romana.svg/525px-Republica_Romana.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Republica_Romana.svg/700px-Republica_Romana.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="520" /></a><figcaption>Obszar republiki rzymskiej w 44 p.n.e.</figcaption></figure> <p>W 146 p.n.e. republika pokonała Związek Achajski, kończąc okres formalnej niezależności poleis greckich (w tym samym roku zrównała z ziemią Kartaginę). W 133 p.n.e. ostatni władca z dynastii <a href="/wiki/Attalidzi" title="Attalidzi">Attalidów</a> zapisał w testamencie swoje państwo Rzymowi, który po pokonaniu rewolty <a href="/wiki/Aristonikos" title="Aristonikos">Aristonikosa</a> szybko przystąpił do organizowania pierwszej prowincji w Azji (podobna sytuacja miała miejsce w Bitynii w 74 p.n.e.). Na początku I wieku p.n.e. do roli potęgi urósł Pont pod panowaniem <a href="/wiki/Mitrydates_VI_Eupator" title="Mitrydates VI Eupator">Mitrydatesa VI</a> – wywiązały się <a href="/wiki/Mitrydates_VI_Eupator#Wojny_z_Rzymem" title="Mitrydates VI Eupator">trzy wojny z Rzymem</a>. Mitrydates walczył nie bez sukcesów, wykorzystując niezadowolenie z rzymskich rządów w Azji, sprzymierzając się z Armenią i interweniując w Grecji, jednak w końcu jego państwo uległo republice (65 p.n.e.), której armiami w tych wojnach dowodzili m.in. <a href="/wiki/Sulla" title="Sulla">Sulla</a> i <a href="/wiki/Pompejusz" title="Pompejusz">Pompejusz</a>. Ten drugi w ramach reorganizacji sytuacji politycznej na Wschodzie rok później zlikwidował mocno osłabione Seleucydów, tworząc prowincję <a href="/wiki/Syria_(prowincja_rzymska)" title="Syria (prowincja rzymska)">Syria</a>. Ostatnim niezależnym państwem hellenistycznym był Egipt Ptolemeuszy, dotychczasowy sojusznik republiki, który dostał się pod bezpośrednie panowanie rzymskie w 30 p.n.e., kiedy <a href="/wiki/Oktawian_August" title="Oktawian August">Oktawian August</a> zajął państwo rządzone wtedy przez <a href="/wiki/Kleopatra" title="Kleopatra">Kleopatrę</a> i <a href="/wiki/Marek_Antoniusz" title="Marek Antoniusz">Marka Antoniusza</a>. </p><p>Nie tylko Rzymianie przyczynili się do upadku państw hellenistycznych – na Wschodzie <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Part%C3%B3w" title="Królestwo Partów">Partowie</a> w przeciągu III i II wieku p.n.e. zajęli znaczne obszary monarchii Seleucydów, poważnie ją osłabiając. Królestwo Baktrii w Azji centralnej uległo koczownikom w połowie II wieku p.n.e., jednak wcześniej zdołało zająć część północnych Indii, gdzie państwa tzw. <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Indo-Greckie" title="Królestwo Indo-Greckie">Indo-Greków</a> przetrwały do początku naszej ery. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Charakterystyka_monarchii_hellenistycznych">Charakterystyka monarchii hellenistycznych</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Charakterystyka monarchii hellenistycznych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Charakterystyka monarchii hellenistycznych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hellenistic_ruler02_pushkin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Hellenistic_ruler02_pushkin.jpg/200px-Hellenistic_ruler02_pushkin.jpg" decoding="async" width="200" height="447" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Hellenistic_ruler02_pushkin.jpg/300px-Hellenistic_ruler02_pushkin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/30/Hellenistic_ruler02_pushkin.jpg 2x" data-file-width="341" data-file-height="762" /></a><figcaption>Hellenistyczny władca – posąg z brązu</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Król"><span id="Kr.C3.B3l"></span>Król</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Król" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Król"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nowe monarchie epoki hellenistycznej wyłoniły się w wyniku wojen, panowali w nich dowódcy armii, którzy dzięki swoim zdolnościom zdołali opanować i obronić dany obszar. Dlatego też w świadomości społeczeństwa wczesnego hellenizmu za króla uważany był ten, kto potrafi zdobyć królestwo, odnieść osobisty sukces. Ziemia, nad którą panował, uważana była za jego własność, nazywano ją <i>chora</i> (lub <i>ge</i>) <i>doriktetos</i>, czyli „Kraj (ziemia) zdobyty włócznią”<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[20]</a></sup>. W kolejnych pokoleniach uznawano już prawo do władzy wynikające z dziedziczenia, ale sukces nadal był ważnym elementem wizerunku monarchy. Król, wzorem Aleksandra Wielkiego, miał osobiście dowodzić swoimi armiami, powinien być bezpośrednim autorem zwycięstwa. Wygrana w wojnie oprócz potwierdzenia zasług osobistych władcy była także dowodem boskiej łaski opiekujących się królem bóstw. Porażka przynosiła ujmę, była sprzeczna z ideą królewskości, wskazywała, że bogowie odwrócili się od pokonanego, usprawiedliwiała bunt<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[21]</a></sup>. </p><p>Oprócz przymiotów przydatnych na polu walki, idealny władca hellenistyczny powinien także znajdować upodobanie w poezji, dysputach filozoficznych, wyrażać zainteresowanie naukami, sztuką, gromadzić i zamawiać cenne dzieła artystyczne. Hellenistyczni monarchowie często występowali więc w roli <a href="/wiki/Mecenat" title="Mecenat">mecenasów</a>, gromadząc na swym dworze ludzi kultury i nauki (najchętniej sławnych, co miało dowodzić królewskich upodobań)<sup id="cite_ref-wipszycka41_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka41-22">[22]</a></sup>. </p><p>Król musiał być także bogaty. Majątek miał być jednak wydawany, nie gromadzony – miał służyć opłacaniu armii (która jednocześnie była narzędziem zdobywania majątku), obdarowywaniu najbliższego otoczenia (ziemią, kosztownościami, pieniędzmi), miast, a także bogów (świątyń). Władca powinien pomagać poddanym w obliczu klęsk naturalnych, głodu, zniszczeń wojennych. Okazją do manifestowania swojego bogactwa były różne święta, także przepych królewskich pałaców. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kult_władcy"><span id="Kult_w.C5.82adcy"></span>Kult władcy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Kult władcy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kult władcy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Kult_w%C5%82adc%C3%B3w_hellenistycznych" title="Kult władców hellenistycznych">Kult władców hellenistycznych</a>.</i></div> <p>Grecy okresu hellenistycznego, w odpowiedzi na pojawienie się monarchów o ogromnej potędze militarnej i dysponujących sporymi zasobami, rozwinęli koncepcję boskiej natury władcy. Uważano, że w królach objawia się boża łaska, pomagająca im osiągnąć tron i wynosząca ich ponad poziom zwykłych śmiertelników<sup id="cite_ref-wipszycka41_22-1" class="reference"><a href="#cite_note-wipszycka41-22">[22]</a></sup>. Władców obdarzano przydomkami jak np. <i>soter</i> (zbawca), <i>megas</i> (wielki), <i>nikator</i> (zwycięzca), <i>aniketos</i> (niezwyciężony). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Personalny_charakter_monarchii">Personalny charakter monarchii</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Personalny charakter monarchii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Personalny charakter monarchii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Konsekwencją powyżej opisanego stanu rzeczy był personalny charakter monarchii hellenistycznych. Silnie akcentowany był związek danego terytorium i zamieszkującej go ludności z królem, natomiast idea państwa jako konkretnego obszaru i jego mieszkańców nie była oczywistością (choć później pewne związki o takim charakterze występowały – do obowiązków króla należała obrona ziem pozostawionych mu przez poprzedników)<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[23]</a></sup>. Wyjątkiem może tu być Macedonia, wykazująca pewne cechy państwa narodowego. Król mógł dysponować podległą sobie ziemią według własnego uznania, wybierać swego dziedzica (choć często przestrzegano zasady dziedziczenia przez najstarszego syna), co w skrajnych przypadkach prowadziło do królewskich testamentów, w których obszar państwa przekazywany był np. Rzymowi (Pergamon, Bitynia). </p><p>Elitę państwa stanowiło najbliższe otoczenie króla. Osobiste związki między jej członkami a władcą podkreślały tytuły: <i>Przyjaciele</i>, <i>Krewni</i>, <i>Towarzysze</i>. Początkowo otwartość tej grupy była duża, z biegiem czasu następowało jednak jej zawarcie – grupa rodzin o ugruntowanej pozycji pragnęła zachować obsadę najwyższych stanowisk dla własnego grona. Jednak swoboda decyzji króla była w tej kwestii nadal dużo większa niż w monarchiach późniejszych okresów. Silną pozycję wśród greckich elit dworów hellenistycznych mieli Macedończycy, starający się zachować odrębność. Bardzo nieliczni byli przedstawiciele ludności miejscowej<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[24]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sztuka_hellenistyczna">Sztuka hellenistyczna</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Sztuka hellenistyczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sztuka hellenistyczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Laocoon_Pio-Clementino_Inv1059-1064-1067.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Laocoon_Pio-Clementino_Inv1059-1064-1067.jpg/220px-Laocoon_Pio-Clementino_Inv1059-1064-1067.jpg" decoding="async" width="220" height="234" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Laocoon_Pio-Clementino_Inv1059-1064-1067.jpg/330px-Laocoon_Pio-Clementino_Inv1059-1064-1067.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Laocoon_Pio-Clementino_Inv1059-1064-1067.jpg/440px-Laocoon_Pio-Clementino_Inv1059-1064-1067.jpg 2x" data-file-width="2350" data-file-height="2500" /></a><figcaption><a href="/wiki/Grupa_Laokoona" title="Grupa Laokoona">Grupa Laokoona</a> – rzymska kopia rzeźby Agesandrosa, Polydorosa i Atenodorosa (<a href="/wiki/Muzea_Watyka%C5%84skie" title="Muzea Watykańskie">Muzea Watykańskie</a>, Rzym)</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Sztuka_grecka_w_okresie_hellenistycznym" title="Sztuka grecka w okresie hellenistycznym">Sztuka grecka w okresie hellenistycznym</a>.</i></div> <p>W wyniku podbojów Aleksandra Macedońskiego dominująca dotychczas jedynie w <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a>, <a href="/wiki/Wielka_Grecja" title="Wielka Grecja">Wielkiej Grecji</a>, <a href="/wiki/Jonia" title="Jonia">Jonii</a> i wielu koloniach nad Morzem Śródziemnym <a href="/w/index.php?title=Kultura_grecka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kultura grecka (strona nie istnieje)">kultura grecka</a> rozprzestrzeniła się na ziemie imperium <a href="/wiki/Iran" title="Iran">perskiego</a>. W wyniku tego doszło do włączenia do greckiej kultury elementów kultur wschodu, co stworzyło kulturę hellenistyczną. </p><p>Kultura ta charakteryzowała się <a href="/wiki/Kosmopolityzm" title="Kosmopolityzm">kosmopolityzmem</a>, indywidualizmem i synkretyzmem religijnym. Zaznaczył się dominujący wpływ języka greckiego (<a href="/wiki/Koine" title="Koine">koine</a>) oraz greckich obyczajów. Powszechnym zjawiskiem w tym okresie stał się <a href="/wiki/Kult_w%C5%82adc%C3%B3w_hellenistycznych" title="Kult władców hellenistycznych">kult władców hellenistycznych</a>. Na terenach monarchii helleńskich (m.in. <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Greko-Baktryjskie" title="Królestwo Greko-Baktryjskie">Królestwo Greko-Baktryjskie</a>, imperium <a href="/wiki/Seleucydzi" title="Seleucydzi">Seleucydów</a>) oraz w miastach założonych przez Aleksandra Macedońskiego dochodziło do stapiania kultury greckiej z kulturami miejscowymi. Mimo późniejszej dominacji kultury starożytnego Rzymu, wiele elementów kultury hellenistycznej przeniknęło do niej oraz przetrwało do powstania <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Cesarstwa Bizantyńskiego</a>. W sztuce i architekturze doszło do swoistej „barokizacji” dawniejszych stylów greckich poprzez masowe używanie bogatych ozdób (np. bardzo popularne stały się ozdobne <a href="/wiki/Porz%C4%85dek_koryncki" title="Porządek koryncki">kolumny korynckie</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Najważniejsze_ośrodki_kultury_hellenistycznej"><span id="Najwa.C5.BCniejsze_o.C5.9Brodki_kultury_hellenistycznej"></span>Najważniejsze ośrodki kultury hellenistycznej</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Najważniejsze ośrodki kultury hellenistycznej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Najważniejsze ośrodki kultury hellenistycznej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72799541">.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy dl,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy ol,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy ul{margin-top:0}.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy.uklad-nieprzenosny>div,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy.uklad-nieprzenosny li{break-inside:avoid}</style> <div class="uklad-wielokolumnowy" style="column-count: 2; column-width: 10em;"> <ul><li><a href="/wiki/Aleksandria" title="Aleksandria">Aleksandria</a></li> <li><a href="/wiki/Antiochia" title="Antiochia">Antiochia Syryjska</a></li> <li><a href="/wiki/Pergamon_(miasto)" title="Pergamon (miasto)">Pergamon</a></li> <li><a href="/wiki/Ateny" title="Ateny">Ateny</a></li> <li><a href="/wiki/Rodos_(miasto)" title="Rodos (miasto)">Rodos</a></li> <li><a href="/wiki/Kos_(wyspa)" title="Kos (wyspa)">Kos</a></li> <li><a href="/wiki/Delos" title="Delos">Delos</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ważniejsi_artyści,_uczeni_i_myśliciele"><span id="Wa.C5.BCniejsi_arty.C5.9Bci.2C_uczeni_i_my.C5.9Bliciele"></span>Ważniejsi artyści, uczeni i myśliciele</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Ważniejsi artyści, uczeni i myśliciele" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ważniejsi artyści, uczeni i myśliciele"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72799541"> <div class="uklad-wielokolumnowy" style="column-count: 3; column-width: 13em;"> <ul><li><a href="/wiki/Apoloniusz_z_Pergi" title="Apoloniusz z Pergi">Apoloniusz z Pergi</a></li> <li><a href="/wiki/Apollodoros_z_Aten_(malarz)" title="Apollodoros z Aten (malarz)">Apollodoros</a></li> <li><a href="/wiki/Archimedes" title="Archimedes">Archimedes</a></li> <li><a href="/wiki/Arystarch_z_Samos" title="Arystarch z Samos">Arystarch z Samos</a></li> <li><a href="/wiki/Epikur" title="Epikur">Epikur</a></li> <li><a href="/wiki/Eratostenes" title="Eratostenes">Eratostenes</a></li> <li><a href="/wiki/Euklides" title="Euklides">Euklides</a></li> <li><a href="/wiki/Hekatajos_z_Miletu" title="Hekatajos z Miletu">Hekatajos z Miletu</a></li> <li><a href="/wiki/Menander" title="Menander">Menander</a></li> <li><a href="/wiki/Zenon_z_Kition" title="Zenon z Kition">Zenon z Kition</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Timon_(filozof)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timon (filozof) (strona nie istnieje)">Timon</a></li> <li><a href="/wiki/Teokryt" title="Teokryt">Teokryt</a></li> <li><a href="/wiki/Kallimach_z_Cyreny" title="Kallimach z Cyreny">Kallimach z Cyreny</a></li> <li><a href="/wiki/Apelles" title="Apelles">Apelles</a></li> <li><a href="/wiki/Zenodot_z_Efezu" title="Zenodot z Efezu">Zenodot z Efezu</a></li> <li><a href="/wiki/Apollonios_z_Rodos" title="Apollonios z Rodos">Apollonios z Rodos</a></li> <li><a href="/wiki/Arystofanes_z_Bizancjum" title="Arystofanes z Bizancjum">Arystofanes z Bizancjum</a></li> <li><a href="/wiki/Hipparchos_z_Nikei" title="Hipparchos z Nikei">Hipparch</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Protogenes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protogenes (strona nie istnieje)">Protogenes</a></li> <li><a href="/wiki/Berossos" title="Berossos">Berossos</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antygon_z_Karystos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antygon z Karystos (strona nie istnieje)">Antygon z Karystos</a></li> <li><a href="/wiki/Krates_z_Teb" title="Krates z Teb">Krates</a></li> <li><a href="/wiki/Posejdonios_z_Rodos" title="Posejdonios z Rodos">Posejdonios z Rodos</a></li> <li><a href="/wiki/Pyrron_z_Elidy" title="Pyrron z Elidy">Pyrron z Elidy</a></li></ul></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Filozofia_hellenistyczna">Filozofia hellenistyczna</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Filozofia hellenistyczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Filozofia hellenistyczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W okresie hellenistycznym filozofia poruszała takie tematy jak <a href="/wiki/Eudajmonia" title="Eudajmonia">eudajmonia</a> czy kryterium prawdy. Wciąż istniały szkoły utworzone w poprzednim okresie przez <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Platona</a> i <a href="/wiki/Arystoteles" title="Arystoteles">Arystotelesa</a>: <a href="/wiki/Akademia_(staro%C5%BCytno%C5%9B%C4%87)" title="Akademia (starożytność)">Akademia</a> i <a href="/wiki/Lykeion" title="Lykeion">Likeion</a>. Powstały także nowe: <a href="/wiki/Stoicyzm" title="Stoicyzm">stoicka</a>, <a href="/wiki/Epikureizm" title="Epikureizm">epikurejska</a> i <a href="/wiki/Sceptycy" title="Sceptycy">sceptycka</a>.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25">[25]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Diadochowie" title="Diadochowie">diadochowie</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Grecji" title="Historia Grecji">historia Grecji</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Bravo1-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bravo1_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Bravo1_1-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 533. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=533&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Guy Rachet: <i>Słownik cywilizacji greckiej</i>. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 2006, s. 159. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8371329199" title="Specjalna:Książki/8371329199">ISBN <span class="isbn">83-7132-919-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+cywilizacji+greckiej&rft.aulast=Rachet&rft.aufirst=Guy&rft.pub=Wydawnictwo+%E2%80%9EKsi%C4%85%C5%BCnica%E2%80%9D&rft.place=Katowice&rft.pages=159&rft.isbn=83-7132-919-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Praca zbiorowa pod redakcja <a href="/wiki/Aleksander_Krawczuk" title="Aleksander Krawczuk">Aleksandra Krawczuka</a>, 2005, <i>Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych</i>, str. 239, Oficyna Wydawnicza Fogra, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385719849" title="Specjalna:Książki/8385719849">ISBN <span class="isbn">83-85719-84-9</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-wipszycka11-12-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-wipszycka11-12_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka11-12_4-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka11-12_4-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka11-12_4-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka11-12_4-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 11-12. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=11-12&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wallbank16-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-wallbank16_5-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wallbank16_5-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Frank William Walbank: <i>Świat hellenistyczny</i>. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 16. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372551510" title="Specjalna:Książki/8372551510">ISBN <span class="isbn">83-7255-151-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%9Awiat+hellenistyczny&rft.aulast=Walbank&rft.aufirst=Frank+William&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft.place=Warszawa&rft.pages=16&rft.isbn=83-7255-151-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wallbank17-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-wallbank17_6-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wallbank17_6-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wallbank17_6-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wallbank17_6-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Frank William Walbank: <i>Świat hellenistyczny</i>. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 17. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372551510" title="Specjalna:Książki/8372551510">ISBN <span class="isbn">83-7255-151-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%9Awiat+hellenistyczny&rft.aulast=Walbank&rft.aufirst=Frank+William&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft.place=Warszawa&rft.pages=17&rft.isbn=83-7255-151-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wallbank18-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-wallbank18_7-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wallbank18_7-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wallbank18_7-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wallbank18_7-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Frank William Walbank: <i>Świat hellenistyczny</i>. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 18. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372551510" title="Specjalna:Książki/8372551510">ISBN <span class="isbn">83-7255-151-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%9Awiat+hellenistyczny&rft.aulast=Walbank&rft.aufirst=Frank+William&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft.place=Warszawa&rft.pages=18&rft.isbn=83-7255-151-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wipszycka12-13-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-wipszycka12-13_8-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka12-13_8-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka12-13_8-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka12-13_8-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka12-13_8-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 12-13. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=12-13&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wipszycka14-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-wipszycka14_9-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka14_9-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka14_9-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 14. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=14&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wallbank19-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-wallbank19_10-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wallbank19_10-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wallbank19_10-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Frank William Walbank: <i>Świat hellenistyczny</i>. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 19. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372551510" title="Specjalna:Książki/8372551510">ISBN <span class="isbn">83-7255-151-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%9Awiat+hellenistyczny&rft.aulast=Walbank&rft.aufirst=Frank+William&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft.place=Warszawa&rft.pages=19&rft.isbn=83-7255-151-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wipszycka16-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-wipszycka16_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 16. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=16&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-ziolko579-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ziolko579_12-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ziolko579_12-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ziolko579_12-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Adam Ziółkowski: <i>Historia powszechna. Starożytność</i>. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 579. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788301158101" title="Specjalna:Książki/9788301158101">ISBN <span class="isbn">978-83-01-15810-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+powszechna.+Staro%C5%BCytno%C5%9B%C4%87&rft.aulast=Zi%C3%B3%C5%82kowski&rft.aufirst=Adam&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=579&rft.isbn=978-83-01-15810-1"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wallbank22-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-wallbank22_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Frank William Walbank: <i>Świat hellenistyczny</i>. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 22. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372551510" title="Specjalna:Książki/8372551510">ISBN <span class="isbn">83-7255-151-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%9Awiat+hellenistyczny&rft.aulast=Walbank&rft.aufirst=Frank+William&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft.place=Warszawa&rft.pages=22&rft.isbn=83-7255-151-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wallbank23-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-wallbank23_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Frank William Walbank: <i>Świat hellenistyczny</i>. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 23. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372551510" title="Specjalna:Książki/8372551510">ISBN <span class="isbn">83-7255-151-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%9Awiat+hellenistyczny&rft.aulast=Walbank&rft.aufirst=Frank+William&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft.place=Warszawa&rft.pages=23&rft.isbn=83-7255-151-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wallbank24-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-wallbank24_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Frank William Walbank: <i>Świat hellenistyczny</i>. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 24. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372551510" title="Specjalna:Książki/8372551510">ISBN <span class="isbn">83-7255-151-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%9Awiat+hellenistyczny&rft.aulast=Walbank&rft.aufirst=Frank+William&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft.place=Warszawa&rft.pages=24&rft.isbn=83-7255-151-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Frank William Walbank: <i>Świat hellenistyczny</i>. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 42. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372551510" title="Specjalna:Książki/8372551510">ISBN <span class="isbn">83-7255-151-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%9Awiat+hellenistyczny&rft.aulast=Walbank&rft.aufirst=Frank+William&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft.place=Warszawa&rft.pages=42&rft.isbn=83-7255-151-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Walbank ss. 35-41</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">W skład Związku Etolskiego wchodziły nie tylko polis, ale także ludy (<i>ethne</i>) mające charakter bardziej plemienny, patrz <cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 82. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=82&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 88. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=88&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 39. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=39&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 40-41. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=40-41&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-wipszycka41-22"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-wipszycka41_22-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-wipszycka41_22-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 41. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=41&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 44. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=44&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 45. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=45&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Władysław</span><span class="cite-name-initials" title="Władysław" style="display:none">W.</span> </span><span class="cite-lastname">Tatarkiewicz</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Władysław</span><span class="cite-name-initials" title="Władysław">W.</span></span>, <i>Historia filozofii. Tom pierwszy</i>, 1931<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=W%C5%82adys%C5%82aw&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+filozofii.+Tom+pierwszy&rft.date=1931&rft.aulast=Tatarkiewicz" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book"><a href="/wiki/Benedetto_Bravo" title="Benedetto Bravo">Benedetto Bravo</a>, <a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Historia starożytnych Greków</i>. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301066539" title="Specjalna:Książki/8301066539">ISBN <span class="isbn">83-01-06653-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+staro%C5%BCytnych+Grek%C3%B3w&rft.aulast=Bravo&rft.aufirst=Benedetto&rft.date=1992&rft.pub=Wydawnictwo+naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-01-06653-9"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/Frank_William_Walbank" title="Frank William Walbank">Frank William Walbank</a>: <i>Świat hellenistyczny</i>. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372551510" title="Specjalna:Książki/8372551510">ISBN <span class="isbn">83-7255-151-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%9Awiat+hellenistyczny&rft.aulast=Walbank&rft.aufirst=Frank+William&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-7255-151-0"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Historia_Grecji" title="Szablon:Historia Grecji"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Historia_Grecji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Historia Grecji (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Historia_Grecji&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Historia_Grecji" title="Historia Grecji">Historia Grecji</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Kultura_egejska" title="Kultura egejska">Epoka brązu</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Kultura_minojska" title="Kultura minojska">Kultura minojska</a></li> <li><a href="/wiki/Kultura_myke%C5%84ska" title="Kultura mykeńska">Kultura mykeńska</a></li> <li><a href="/wiki/Kultura_cykladzka" title="Kultura cykladzka">Kultura cykladzka</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Staro%C5%BCytna_Grecja" title="Starożytna Grecja">Starożytna Grecja</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Wieki_ciemne_(staro%C5%BCytno%C5%9B%C4%87)" title="Wieki ciemne (starożytność)">Wieki ciemne</a></li> <li><a href="/wiki/Okres_archaiczny_(staro%C5%BCytna_Grecja)" title="Okres archaiczny (starożytna Grecja)">Okres archaiczny</a></li> <li><a href="/wiki/Okres_klasyczny_(staro%C5%BCytna_Grecja)" title="Okres klasyczny (starożytna Grecja)">Okres klasyczny</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Epoka hellenistyczna</a></li> <li><a href="/wiki/Sztuka_staro%C5%BCytnej_Grecji" title="Sztuka starożytnej Grecji">Sztuka starożytnej Grecji</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Okres <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Rzym" title="Starożytny Rzym">Rzymsko</a>-Osmański</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Republika_rzymska" title="Republika rzymska">Republika rzymska</a></li> <li><a href="/wiki/Cesarstwo_Rzymskie" title="Cesarstwo Rzymskie">Cesarstwo Rzymskie</a></li> <li><a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Cesarstwo Bizantyńskie</a></li> <li><a href="/wiki/Imperium_Osma%C5%84skie" title="Imperium Osmańskie">Imperium Osmańskie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Czasy współczesne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Republika_Siedmiu_Wysp" title="Republika Siedmiu Wysp">Republika Siedmiu Wysp</a></li> <li><a href="/wiki/Zjednoczone_Kraje_Wysp_Jo%C5%84skich" title="Zjednoczone Kraje Wysp Jońskich">Zjednoczone Kraje Wysp Jońskich</a></li> <li><a href="/wiki/Pierwsza_Republika_Grecka" title="Pierwsza Republika Grecka">Pierwsza Republika Grecka</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Grecji_(1832%E2%80%931924)" title="Królestwo Grecji (1832–1924)">Królestwo Grecji (1832–1924)</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Krete%C5%84skie" title="Państwo Kreteńskie">Państwo Kreteńskie</a></li> <li><a href="/wiki/Druga_Republika_Grecka" title="Druga Republika Grecka">Druga Republika Grecka</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Grecji_(1935%E2%80%931941)" title="Królestwo Grecji (1935–1941)">Królestwo Grecji (1935–1941)</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Greckie" title="Państwo Greckie">Państwo Greckie</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Grecji_(1944%E2%80%931973)" title="Królestwo Grecji (1944–1973)">Królestwo Grecji (1944–1973)</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Coat_of_arms_of_Greece.svg" class="mw-file-description" title="Coat of arms of Greece"><img alt="Coat of arms of Greece" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Coat_of_arms_of_Greece.svg/50px-Coat_of_arms_of_Greece.svg.png" decoding="async" width="50" height="51" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Coat_of_arms_of_Greece.svg/75px-Coat_of_arms_of_Greece.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Coat_of_arms_of_Greece.svg/100px-Coat_of_arms_of_Greece.svg.png 2x" data-file-width="281" data-file-height="286" /></a></span> </p> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">okres historyczny</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85060062">sh85060062</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4024313-8">4024313-8</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00563124">00563124</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12651246m">12651246m</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=11790">11790</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph120665">ph120665</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007555538905171">987007555538905171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3910842.html">3910842</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/event/Hellenistic-Age">event/Hellenistic-Age</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/ellenismo">ellenismo</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/civilisation-hellenistique/">civilisation-hellenistique</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/hellenismen">hellenismen</a></span></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=24842">24842</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&oldid=74658250">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&oldid=74658250</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Epoka_hellenistyczna" title="Kategoria:Epoka hellenistyczna">Epoka hellenistyczna</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uk%C5%82ad_wielokolumnowy_-_2_kolumny" title="Kategoria:Układ wielokolumnowy - 2 kolumny">Układ wielokolumnowy - 2 kolumny</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uk%C5%82ad_wielokolumnowy_-_3_kolumny" title="Kategoria:Układ wielokolumnowy - 3 kolumny">Układ wielokolumnowy - 3 kolumny</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 31 sie 2024, 13:20.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Epoka_hellenistyczna&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6dfcdd5ff5-gwlrs","wgBackendResponseTime":172,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.576","walltime":"0.780","ppvisitednodes":{"value":14917,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":65466,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14076,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":39994,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":7,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 674.291 1 -total"," 35.82% 241.540 1 Szablon:Przypisy"," 31.29% 210.955 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 28.80% 194.229 24 Szablon:Cytuj_książkę"," 17.57% 118.452 1 Szablon:Historia_Grecji"," 17.02% 114.740 1 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 6.13% 41.363 6 Szablon:Osobny_artykuł"," 5.53% 37.289 6 Szablon:Dmbox"," 4.93% 33.234 1 Szablon:Cytuj"," 4.23% 28.543 2 Szablon:Układ_wielokolumnowy"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.309","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2890596,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6b68c86545-xjjbk","timestamp":"20241202120249","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Epoka hellenistyczna","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Epoka_hellenistyczna","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q428995","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q428995","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-03-11T17:18:44Z"}</script> </body> </html>