CINXE.COM
Métro de Paris — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Métro de Paris — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"2ef42fbc-bdf7-4afa-9948-0b32283253ff","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Métro_de_Paris","wgTitle":"Métro de Paris","wgCurRevisionId":223312601,"wgRevisionId":223312601,"wgArticleId":66173,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article contenant un lien mort","Article utilisant une Infobox","Article à référence souhaitée","Article à référence nécessaire","Article avec une section vide ou incomplète","Article à référence insuffisante","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Page utilisant P856","Page utilisant P454","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à l'architecture","Page utilisant P1417","Page utilisant P3222", "Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Transports en commun/Articles liés","Portail:Métro/Articles liés","Portail:Architecture et urbanisme/Articles liés","Portail:Chemin de fer/Articles liés","Portail:Transports/Articles liés","Portail:Transports en Île-de-France/Articles liés","Portail:Île-de-France/Articles liés","Portail:France/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Paris/Articles liés","Portail:Art nouveau/Articles liés","Portail:Arts/Articles liés","Article de qualité en afrikaans","Bon article en espéranto","Bon article","Projet de transport en Île-de-France","Métro de Paris","Architecture Art nouveau à Paris"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Métro_de_Paris","wgRelevantArticleId":66173,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[], "wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":300000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q50716","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready", "site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg/1200px-Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg/800px-Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg/640px-Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="960"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Métro de Paris — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Métro_de_Paris rootpage-Métro_de_Paris skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=M%C3%A9tro+de+Paris" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=M%C3%A9tro+de+Paris" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=M%C3%A9tro+de+Paris" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=M%C3%A9tro+de+Paris" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire</span> </button> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-1845_-_1900_:_prémices" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1845_-_1900_:_prémices"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>1845 - 1900 : prémices</span> </div> </a> <ul id="toc-1845_-_1900_:_prémices-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1900_-_1930_:_naissance_du_métro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1900_-_1930_:_naissance_du_métro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>1900 - 1930 : naissance du métro</span> </div> </a> <ul id="toc-1900_-_1930_:_naissance_du_métro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1930_-_1939_:_premiers_prolongements_en_banlieue" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1930_-_1939_:_premiers_prolongements_en_banlieue"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>1930 - 1939 : premiers prolongements en banlieue</span> </div> </a> <ul id="toc-1930_-_1939_:_premiers_prolongements_en_banlieue-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1939_-_1945_:_Seconde_Guerre_mondiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1939_-_1945_:_Seconde_Guerre_mondiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>1939 - 1945 : Seconde Guerre mondiale</span> </div> </a> <ul id="toc-1939_-_1945_:_Seconde_Guerre_mondiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1945_-_1970_:_modernisation_d'après-guerre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1945_-_1970_:_modernisation_d'après-guerre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>1945 - 1970 : modernisation d'après-guerre</span> </div> </a> <ul id="toc-1945_-_1970_:_modernisation_d'après-guerre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1970_-_2000_:_développement_du_réseau_en_banlieue" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1970_-_2000_:_développement_du_réseau_en_banlieue"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>1970 - 2000 : développement du réseau en banlieue</span> </div> </a> <ul id="toc-1970_-_2000_:_développement_du_réseau_en_banlieue-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-A_partir_de_1998:_automatisation_de_lignes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#A_partir_de_1998:_automatisation_de_lignes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>A partir de 1998: automatisation de lignes</span> </div> </a> <ul id="toc-A_partir_de_1998:_automatisation_de_lignes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-1998_:_nouvelle_ligne_entièrement_automatique_(ligne_14)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#1998_:_nouvelle_ligne_entièrement_automatique_(ligne_14)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7.1</span> <span>1998 : nouvelle ligne entièrement automatique (ligne 14)</span> </div> </a> <ul id="toc-1998_:_nouvelle_ligne_entièrement_automatique_(ligne_14)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2010_-_2020_:_automatisations_de_lignes_existantes_(lignes_1_et_4)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#2010_-_2020_:_automatisations_de_lignes_existantes_(lignes_1_et_4)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7.2</span> <span>2010 - 2020 : automatisations de lignes existantes (lignes 1 et 4)</span> </div> </a> <ul id="toc-2010_-_2020_:_automatisations_de_lignes_existantes_(lignes_1_et_4)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Début_du_XXIe_siècle_:_modernisation_des_rames_et_nouvelles_extensions" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Début_du_XXIe_siècle_:_modernisation_des_rames_et_nouvelles_extensions"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7.3</span> <span>Début du <span>XXI</span><sup>e</sup> siècle : modernisation des rames et nouvelles extensions</span> </div> </a> <ul id="toc-Début_du_XXIe_siècle_:_modernisation_des_rames_et_nouvelles_extensions-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-À_partir_de_2024_:_amorce_du_Grand_Paris_Express" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#À_partir_de_2024_:_amorce_du_Grand_Paris_Express"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8</span> <span>À partir de 2024 : amorce du Grand Paris Express</span> </div> </a> <ul id="toc-À_partir_de_2024_:_amorce_du_Grand_Paris_Express-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Réseau_actuel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Réseau_actuel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Réseau actuel</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Réseau_actuel-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Réseau actuel</span> </button> <ul id="toc-Réseau_actuel-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Présentation_du_réseau" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Présentation_du_réseau"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Présentation du réseau</span> </div> </a> <ul id="toc-Présentation_du_réseau-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Longueur_et_quadrillage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Longueur_et_quadrillage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Longueur et quadrillage</span> </div> </a> <ul id="toc-Longueur_et_quadrillage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lignes_en_service" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Lignes_en_service"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Lignes en service</span> </div> </a> <ul id="toc-Lignes_en_service-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stations" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Stations"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>Stations</span> </div> </a> <ul id="toc-Stations-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Stations_ouvertes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Stations_ouvertes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3.1</span> <span>Stations ouvertes</span> </div> </a> <ul id="toc-Stations_ouvertes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stations_fantômes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Stations_fantômes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3.2</span> <span>Stations fantômes</span> </div> </a> <ul id="toc-Stations_fantômes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Exploitation_du_réseau" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Exploitation_du_réseau"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Exploitation du réseau</span> </div> </a> <ul id="toc-Exploitation_du_réseau-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Amplitude_horaire_et_fréquences" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Amplitude_horaire_et_fréquences"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Amplitude horaire et fréquences</span> </div> </a> <ul id="toc-Amplitude_horaire_et_fréquences-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Matériel_roulant" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Matériel_roulant"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Matériel roulant</span> </div> </a> <ul id="toc-Matériel_roulant-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Historique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Historique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2.1</span> <span>Historique</span> </div> </a> <ul id="toc-Historique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Parc_actuel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Parc_actuel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2.2</span> <span>Parc actuel</span> </div> </a> <ul id="toc-Parc_actuel-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Remisage_et_entretien" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Remisage_et_entretien"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2.3</span> <span>Remisage et entretien</span> </div> </a> <ul id="toc-Remisage_et_entretien-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Maintenance_des_voies" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Maintenance_des_voies"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.3</span> <span>Maintenance des voies</span> </div> </a> <ul id="toc-Maintenance_des_voies-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Information_voyageurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Information_voyageurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.4</span> <span>Information voyageurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Information_voyageurs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Personnel_d'exploitation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Personnel_d'exploitation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.5</span> <span>Personnel d'exploitation</span> </div> </a> <ul id="toc-Personnel_d'exploitation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Signalisation_du_métro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Signalisation_du_métro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.6</span> <span>Signalisation du métro</span> </div> </a> <ul id="toc-Signalisation_du_métro-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lignes_classiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Lignes_classiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.6.1</span> <span>Lignes classiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Lignes_classiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lignes_automatiques_intégrales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Lignes_automatiques_intégrales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.6.2</span> <span>Lignes automatiques intégrales</span> </div> </a> <ul id="toc-Lignes_automatiques_intégrales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tarification_et_financement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarification_et_financement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.7</span> <span>Tarification et financement</span> </div> </a> <ul id="toc-Tarification_et_financement-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tarification" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarification"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.7.1</span> <span>Tarification</span> </div> </a> <ul id="toc-Tarification-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Financement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Financement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.7.2</span> <span>Financement</span> </div> </a> <ul id="toc-Financement-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Trafic" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Trafic"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.8</span> <span>Trafic</span> </div> </a> <ul id="toc-Trafic-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Évolution_du_trafic" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Évolution_du_trafic"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.8.1</span> <span>Évolution du trafic</span> </div> </a> <ul id="toc-Évolution_du_trafic-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Utilisation_du_métro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Utilisation_du_métro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.8.2</span> <span>Utilisation du métro</span> </div> </a> <ul id="toc-Utilisation_du_métro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Publicité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Publicité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.9</span> <span>Publicité</span> </div> </a> <ul id="toc-Publicité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Qualité_de_service" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Qualité_de_service"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Qualité de service</span> </div> </a> <ul id="toc-Qualité_de_service-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Taux_de_satisfaction" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Taux_de_satisfaction"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Taux de satisfaction</span> </div> </a> <ul id="toc-Taux_de_satisfaction-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Propreté" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Propreté"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>Propreté</span> </div> </a> <ul id="toc-Propreté-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pollution_de_l'air_en_sous-sol" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Pollution_de_l'air_en_sous-sol"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.3</span> <span>Pollution de l'air en sous-sol</span> </div> </a> <ul id="toc-Pollution_de_l'air_en_sous-sol-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fraude" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Fraude"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.4</span> <span>Fraude</span> </div> </a> <ul id="toc-Fraude-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Accessibilité_du_métro_de_Paris" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Accessibilité_du_métro_de_Paris"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.5</span> <span>Accessibilité du métro de Paris</span> </div> </a> <ul id="toc-Accessibilité_du_métro_de_Paris-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Réseaux_hertziens" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Réseaux_hertziens"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.6</span> <span>Réseaux hertziens</span> </div> </a> <ul id="toc-Réseaux_hertziens-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Délinquance_et_criminalité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Délinquance_et_criminalité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.7</span> <span>Délinquance et criminalité</span> </div> </a> <ul id="toc-Délinquance_et_criminalité-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Harcèlement_dans_les_transports" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Harcèlement_dans_les_transports"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.7.1</span> <span>Harcèlement dans les transports</span> </div> </a> <ul id="toc-Harcèlement_dans_les_transports-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Mouvements_sociaux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Mouvements_sociaux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.8</span> <span>Mouvements sociaux</span> </div> </a> <ul id="toc-Mouvements_sociaux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prévention_des_inondations" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Prévention_des_inondations"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.9</span> <span>Prévention des inondations</span> </div> </a> <ul id="toc-Prévention_des_inondations-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sécurité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sécurité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.10</span> <span>Sécurité</span> </div> </a> <ul id="toc-Sécurité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Projets_de_développement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Projets_de_développement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Projets de développement</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Projets_de_développement-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Projets de développement</span> </button> <ul id="toc-Projets_de_développement-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Augmentation_de_la_fréquence_des_rames" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Augmentation_de_la_fréquence_des_rames"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Augmentation de la fréquence des rames</span> </div> </a> <ul id="toc-Augmentation_de_la_fréquence_des_rames-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Extensions_de_lignes_existantes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Extensions_de_lignes_existantes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Extensions de lignes existantes</span> </div> </a> <ul id="toc-Extensions_de_lignes_existantes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Projets_présents_dans_le_SDRIF" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Projets_présents_dans_le_SDRIF"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.1</span> <span>Projets présents dans le SDRIF</span> </div> </a> <ul id="toc-Projets_présents_dans_le_SDRIF-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Projets_de_prolongements_reportés" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Projets_de_prolongements_reportés"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.2</span> <span>Projets de prolongements reportés</span> </div> </a> <ul id="toc-Projets_de_prolongements_reportés-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Autres_projets_de_prolongements" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Autres_projets_de_prolongements"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.3</span> <span>Autres projets de prolongements</span> </div> </a> <ul id="toc-Autres_projets_de_prolongements-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_SDRIF_2040" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_SDRIF_2040"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.4</span> <span>Le SDRIF 2040</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_SDRIF_2040-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grand_Paris_Express" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Grand_Paris_Express"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.5</span> <span>Grand Paris Express</span> </div> </a> <ul id="toc-Grand_Paris_Express-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Renouvellement_du_matériel_roulant" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Renouvellement_du_matériel_roulant"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Renouvellement du matériel roulant</span> </div> </a> <ul id="toc-Renouvellement_du_matériel_roulant-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Automatisation_de_l'exploitation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Automatisation_de_l'exploitation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Automatisation de l'exploitation</span> </div> </a> <ul id="toc-Automatisation_de_l'exploitation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Impacts_sociaux,_économiques_et_culturels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Impacts_sociaux,_économiques_et_culturels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Impacts sociaux, économiques et culturels</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Impacts_sociaux,_économiques_et_culturels-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Impacts sociaux, économiques et culturels</span> </button> <ul id="toc-Impacts_sociaux,_économiques_et_culturels-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Impact_socio-économique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Impact_socio-économique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Impact socio-économique</span> </div> </a> <ul id="toc-Impact_socio-économique-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vie_courante" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Vie_courante"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1</span> <span>Vie courante</span> </div> </a> <ul id="toc-Vie_courante-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Personnes_sans_domicile_fixe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Personnes_sans_domicile_fixe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.2</span> <span>Personnes sans domicile fixe</span> </div> </a> <ul id="toc-Personnes_sans_domicile_fixe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Données_pour_applications_de_circulation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Données_pour_applications_de_circulation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.3</span> <span>Données pour applications de circulation</span> </div> </a> <ul id="toc-Données_pour_applications_de_circulation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Le_métro_dans_la_culture" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_métro_dans_la_culture"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Le métro dans la culture</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_métro_dans_la_culture-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dans_les_jeux_vidéo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dans_les_jeux_vidéo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Dans les jeux vidéo</span> </div> </a> <ul id="toc-Dans_les_jeux_vidéo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Au_cinéma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Au_cinéma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2</span> <span>Au cinéma</span> </div> </a> <ul id="toc-Au_cinéma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dans_la_photo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dans_la_photo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.3</span> <span>Dans la photo</span> </div> </a> <ul id="toc-Dans_la_photo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dans_la_littérature" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dans_la_littérature"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.4</span> <span>Dans la littérature</span> </div> </a> <ul id="toc-Dans_la_littérature-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dans_la_chanson" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dans_la_chanson"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.5</span> <span>Dans la chanson</span> </div> </a> <ul id="toc-Dans_la_chanson-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Musiciens_du_métro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Musiciens_du_métro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.5.1</span> <span>Musiciens du métro</span> </div> </a> <ul id="toc-Musiciens_du_métro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chansons_évoquant_le_métro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Chansons_évoquant_le_métro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.5.2</span> <span>Chansons évoquant le métro</span> </div> </a> <ul id="toc-Chansons_évoquant_le_métro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-En_numismatique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#En_numismatique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.6</span> <span>En numismatique</span> </div> </a> <ul id="toc-En_numismatique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-En_cuisine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#En_cuisine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.7</span> <span>En cuisine</span> </div> </a> <ul id="toc-En_cuisine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_lapin_rose_du_métro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_lapin_rose_du_métro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.8</span> <span>Le lapin rose du métro</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_lapin_rose_du_métro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Plaisanteries_dans_les_rames" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Plaisanteries_dans_les_rames"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.9</span> <span>Plaisanteries dans les rames</span> </div> </a> <ul id="toc-Plaisanteries_dans_les_rames-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Événements_culturels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Événements_culturels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Événements culturels</span> </div> </a> <ul id="toc-Événements_culturels-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Campagnes_culturelles" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Campagnes_culturelles"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.1</span> <span>Campagnes culturelles</span> </div> </a> <ul id="toc-Campagnes_culturelles-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Journées_du_patrimoine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Journées_du_patrimoine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.2</span> <span>Journées du patrimoine</span> </div> </a> <ul id="toc-Journées_du_patrimoine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Anniversaires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Anniversaires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.3</span> <span>Anniversaires</span> </div> </a> <ul id="toc-Anniversaires-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Premier_avril" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Premier_avril"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.4</span> <span>Premier avril</span> </div> </a> <ul id="toc-Premier_avril-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Victoire_de_l'équipe_de_France_de_football_en_2018" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Victoire_de_l'équipe_de_France_de_football_en_2018"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.5</span> <span>Victoire de l'équipe de France de football en 2018</span> </div> </a> <ul id="toc-Victoire_de_l'équipe_de_France_de_football_en_2018-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-60_ans_d'Astérix_en_2019" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#60_ans_d'Astérix_en_2019"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.6</span> <span>60 ans d'Astérix en 2019</span> </div> </a> <ul id="toc-60_ans_d'Astérix_en_2019-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Incidents_et_accidents" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Incidents_et_accidents"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Incidents et accidents</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Incidents_et_accidents-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Incidents et accidents</span> </button> <ul id="toc-Incidents_et_accidents-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Accidents_et_incendies" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Accidents_et_incendies"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Accidents et incendies</span> </div> </a> <ul id="toc-Accidents_et_incendies-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Suicides_et_accidents_de_personnes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Suicides_et_accidents_de_personnes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Suicides et accidents de personnes</span> </div> </a> <ul id="toc-Suicides_et_accidents_de_personnes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Train_surfing" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Train_surfing"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span><i>Train surfing</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Train_surfing-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Notes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Notes</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Les_différents_projets_proposés" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_différents_projets_proposés"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1.1</span> <span>Les différents projets proposés</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_différents_projets_proposés-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Réalisation_du_Métro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Réalisation_du_Métro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1.2</span> <span>Réalisation du Métro</span> </div> </a> <ul id="toc-Réalisation_du_Métro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Métro de Paris</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 75 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-75" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">75 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Paryse_Metro" title="Paryse Metro – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Paryse Metro" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Metro_de_Par%C3%ADs" title="Metro de París – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Metro de París" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%B1%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%B3" title="مترو باريس – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مترو باريس" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Metro_de_Par%C3%ADs" title="Metro de París – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Metro de París" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Paris_metropoliteni" title="Paris metropoliteni – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Paris metropoliteni" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%B6%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8D%D0%BD" title="Парыжскі метрапалітэн – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Парыжскі метрапалітэн" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BC%D1%8D%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8D%D0%BD" title="Парыскі мэтрапалітэн – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Парыскі мэтрапалітэн" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6%D0%BA%D0%BE_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE" title="Парижко метро – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Парижко метро" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%8B" title="প্যারিস মেট্রো – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="প্যারিস মেট্রো" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Pariski_metro" title="Pariski metro – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Pariski metro" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Metro_de_Par%C3%ADs" title="Metro de París – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Metro de París" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Metro_v_Pa%C5%99%C3%AD%C5%BEi" title="Metro v Paříži – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Metro v Paříži" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%81_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BD%C4%95" title="Парис метрополитенĕ – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Парис метрополитенĕ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Métro de Paris" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tro_Paris" title="Métro Paris – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Métro Paris" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CF%81%CF%8C_%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%8D" title="Μετρό Παρισιού – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Μετρό Παρισιού" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paris_M%C3%A9tro" title="Paris Métro – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Paris Métro" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Metroo_de_Parizo" title="Metroo de Parizo – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Metroo de Parizo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Metro_de_Par%C3%ADs" title="Metro de París – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Metro de París" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Pariisi_metroo" title="Pariisi metroo – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Pariisi metroo" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Parisko_metroa" title="Parisko metroa – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Parisko metroa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="متروی پاریس – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="متروی پاریس" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Pariisin_metro" title="Pariisin metro – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Pariisin metro" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Meitreo_Ph%C3%A1ras" title="Meitreo Pháras – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Meitreo Pháras" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E9%BB%8E%E5%9C%B0%E9%90%B5" title="巴黎地鐵 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="巴黎地鐵" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Metro_de_Par%C3%ADs" title="Metro de París – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Metro de París" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/P%C3%A2-l%C3%AC_Thi-thiet" title="Pâ-lì Thi-thiet – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Pâ-lì Thi-thiet" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%A8%D7%9B%D7%91%D7%AA_%D7%94%D7%AA%D7%97%D7%AA%D7%99%D7%AA_%D7%A9%D7%9C_%D7%A4%D7%A8%D7%99%D7%96" title="הרכבת התחתית של פריז – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="הרכבת התחתית של פריז" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Pari%C5%A1ki_metro" title="Pariški metro – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Pariški metro" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/P%C3%A1rizsi_metr%C3%B3" title="Párizsi metró – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Párizsi metró" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6%D5%AB_%D5%B4%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BF%D5%A5%D5%B6" title="Փարիզի մետրոպոլիտեն – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Փարիզի մետրոպոլիտեն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Metro_Paris" title="Metro Paris – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Metro Paris" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Metropolitana_di_Parigi" title="Metropolitana di Parigi – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Metropolitana di Parigi" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A1%E3%83%88%E3%83%AD_(%E3%83%91%E3%83%AA)" title="メトロ (パリ) – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="メトロ (パリ)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Métro de Paris" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98" title="პარიზის მეტროპოლიტენი – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="პარიზის მეტროპოლიტენი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8C%8C%EB%A6%AC_%EB%A9%94%ED%8A%B8%EB%A1%9C" title="파리 메트로 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="파리 메트로" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Metroya_Par%C3%AEs%C3%AA" title="Metroya Parîsê – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Metroya Parîsê" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ferrivia_metropolitana_Parisiensis" title="Ferrivia metropolitana Parisiensis – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Ferrivia metropolitana Parisiensis" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A4isser_Metro" title="Paräisser Metro – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Paräisser Metro" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Metropolitana_de_Paris" title="Metropolitana de Paris – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Metropolitana de Paris" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Pary%C5%BEiaus_metropolitenas" title="Paryžiaus metropolitenas – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Paryžiaus metropolitenas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Par%C4%ABzes_metro" title="Parīzes metro – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Parīzes metro" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE" title="Париско метро – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Париско метро" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%8B%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE" title="Парисын метро – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Парисын метро" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%84%EA%AF%A6%EA%AF%94%EA%AF%A4%EA%AF%81_%EA%AF%83%EA%AF%A6%EA%AF%87%EA%AF%AD%EA%AF%94%EA%AF%A3" title="ꯄꯦꯔꯤꯁ ꯃꯦꯇ꯭ꯔꯣ – manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯄꯦꯔꯤꯁ ꯃꯦꯇ꯭ꯔꯣ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%85%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B8_%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B" title="पॅरिस मेट्रो – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पॅरिस मेट्रो" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Paris_M%C3%A9tro" title="Paris Métro – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Paris Métro" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Metro_van_Parijs" title="Metro van Parijs – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Metro van Parijs" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Metroen_i_Paris" title="Metroen i Paris – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Metroen i Paris" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Métro de Paris" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/M%C3%A8tro_de_Par%C3%ADs" title="Mètro de París – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Mètro de París" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BD" title="Парижы метрополитен – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="Парижы метрополитен" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%88%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%B8_%E0%A8%AE%E0%A9%88%E0%A8%9F%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%8B" title="ਪੈਰਿਸ ਮੈਟ੍ਰੋ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੈਰਿਸ ਮੈਟ੍ਰੋ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Metro_w_Pary%C5%BCu" title="Metro w Paryżu – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Metro w Paryżu" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Metropolitano_de_Paris" title="Metropolitano de Paris – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Metropolitano de Paris" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Metroul_din_Paris" title="Metroul din Paris – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Metroul din Paris" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BD" title="Парижский метрополитен – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Парижский метрополитен" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Pari%C5%A1ki_metro" title="Pariški metro – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Pariški metro" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Paris_M%C3%A9tro" title="Paris Métro – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Paris Métro" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Par%C3%AD%C5%BEske_metro" title="Parížske metro – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Parížske metro" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE" title="Париски метро – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Париски метро" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Paris_metro" title="Paris metro – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Paris metro" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%96%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%AA" title="รถไฟฟ้าปารีส – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="รถไฟฟ้าปารีส" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Paris_Metrosu" title="Paris Metrosu – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Paris Metrosu" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8B" title="Париж метрополитены – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Париж метрополитены" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%89%DA%98_%D9%85%DB%90%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%89" title="پارىژ مېتروسى – ouïghour" lang="ug" hreflang="ug" data-title="پارىژ مېتروسى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ouïghour" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B7%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B5%D0%BD" title="Паризький метрополітен – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Паризький метрополітен" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%B3_%D9%85%DB%8C%D9%B9%D8%B1%D9%88" title="پیرس میٹرو – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="پیرس میٹرو" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Parij_metropoliteni" title="Parij metropoliteni – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Parij metropoliteni" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tro_Paris" title="Métro Paris – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Métro Paris" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E9%BB%8E%E5%9C%B0%E9%93%81" title="巴黎地铁 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="巴黎地铁" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E9%BB%8E%E5%9C%B0%E9%90%B5" title="巴黎地鐵 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="巴黎地鐵" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Pa-l%C3%AD_T%C4%93-h%C4%81-thih" title="Pa-lí Tē-hā-thih – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Pa-lí Tē-hā-thih" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E9%BB%8E%E5%9C%B0%E4%B8%8B%E9%90%B5" title="巴黎地下鐵 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="巴黎地下鐵" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q50716#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:M%C3%A9tro_de_Paris" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/M%C3%A9tro_de_Paris" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&oldid=223312601" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=M%C3%A9tro_de_Paris&id=223312601&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FM%25C3%25A9tro_de_Paris"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FM%25C3%25A9tro_de_Paris"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=M%C3%A9tro+de+Paris"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=M%C3%A9tro_de_Paris&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Paris_Metro" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://fr.wikibooks.org/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" hreflang="fr"><span>Wikilivres</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q50716" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote bandeau-entete-label"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Bons_articles" title="Wikipédia:Bons articles"><img alt="Wikipédia:Bons articles" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/15px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/23px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/30px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Vous lisez un « <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Bons_articles" title="Wikipédia:Bons articles">bon article</a> » labellisé en 2007. <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Bons_th%C3%A8mes" title="Wikipédia:Bons thèmes"><img alt="Wikipédia:Bons thèmes" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Bon_theme.svg/15px-Bon_theme.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Bon_theme.svg/23px-Bon_theme.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Bon_theme.svg/30px-Bon_theme.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="190" /></a></span> Il fait partie d'un « <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Bons_th%C3%A8mes" title="Wikipédia:Bons thèmes">bon thème</a> ». </p> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox_v2 infobox infobox--frwiki noarchive"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="entete map" style="background-color:#F00;color:#FFF;">Métro de Paris<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r151886662">.mw-parser-output .entete.map{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Picto_infobox_map.png")}</style> </td></tr> <tr><td colspan="3" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg" class="mw-file-description"><img alt="Image illustrative de l’article Métro de Paris" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/100px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/150px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/200px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <br />Logo du métro de Paris.</td></tr> <tr> <td colspan="2"><hr style="height:2px; color:inherit; background-color:#F00;" /></td></tr> <tr> <td colspan="3" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Image illustrative de l’article Métro de Paris" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg/280px-Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg" decoding="async" width="280" height="420" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg/420px-Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg/560px-Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="5184" /></a></span> <br /><a href="/wiki/Cand%C3%A9labre" title="Candélabre">Candélabre</a> de style <a href="/wiki/Fonderie_d%27art_du_Val_d%27Osne" title="Fonderie d'art du Val d'Osne">Val d'Osne</a> à <i><a href="/wiki/I%C3%A9na_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Iéna (métro de Paris)">Iéna</a></i>.</td></tr> <tr> <td colspan="2"><hr style="height:2px; color:inherit; background-color:#F00;" /></td></tr> <tr> <th scope="row">Situation </th> <td><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> et sa <a href="/wiki/G%C3%A9ographie_de_l%27%C3%8Ele-de-France#Petite_couronne" title="Géographie de l'Île-de-France">petite couronne</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Type</th> <td><a href="/wiki/M%C3%A9tro" title="Métro">Métro</a><br /><a href="/wiki/M%C3%A9tro_sur_pneumatiques" title="Métro sur pneumatiques">Métro sur pneumatiques</a><br /><a href="/wiki/Transports_guid%C3%A9s_urbains_automatiques" title="Transports guidés urbains automatiques">Métro automatique</a></td> </tr> <tr> <th scope="row">Entrée en service </th> <td><time class="nowrap date-lien" datetime="1900-07-19" data-sort-value="1900-07-19"><a href="/wiki/19_juillet_dans_les_chemins_de_fer" title="19 juillet dans les chemins de fer">19 juillet</a> <a href="/wiki/1900_dans_les_chemins_de_fer" title="1900 dans les chemins de fer">1900</a></time> <span class="noprint">(124 ans)</span> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Longueur du réseau </th> <td>245,6 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Lignes </th> <td>16<sup id="cite_ref-classiques_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-classiques-1"><span class="cite_crochet">[</span>note 1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Stations </th> <td>321<sup id="cite_ref-nombre-sta-pa_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-nombre-sta-pa-2"><span class="cite_crochet">[</span>note 2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> <p>Distance moyenne : 570 m<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> Temps moyen : 1 min 30 s </p> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Fréquentation </th> <td>1 411 millions de voyageurs (2023)<sup id="cite_ref-OMNIL_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-OMNIL-4"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89cartement_des_rails" title="Écartement des rails">Écartement des rails</a> </th> <td>1 435 <abbr class="abbr" title="millimètre">mm</abbr> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Propriétaire </th> <td><a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> (<a href="/wiki/Liste_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Liste des stations du métro de Paris">stations et infrastructures</a>)<br /><a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a><br />(<a href="/wiki/Mat%C3%A9riel_roulant_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Matériel roulant du métro de Paris">matériel roulant</a>) </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_organisatrice_de_transports" title="Autorité organisatrice de transports">Autorité organisatrice</a> </th> <td><a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Exploitant </th> <td><a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Vitesse moyenne </th> <td>21 km/h (ligne 4) à 39 km/h (ligne 14)<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Vitesse maximale </th> <td><span title="19,444 46 m/s" style="cursor:help">70</span> <abbr class="abbr" title="kilomètre par heure">km/h</abbr> (<span title="22,222 24 m/s" style="cursor:help">80</span> <abbr class="abbr" title="kilomètre par heure">km/h</abbr> sur la ligne 14) </td> </tr> <tr> <th scope="row">Lignes du réseau </th> <td><small><small>En service :</small></small><br /><span style="white-space:normal"><span data-sort-value="01 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris"><img alt="(1)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <span data-sort-value="02 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris"><img alt="(2)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="03 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris"><img alt="(3)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="03bis !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3bis du métro de Paris"><img alt="(3bis)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="04 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris"><img alt="(4)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="05 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris"><img alt="(5)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="06 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris"><img alt="(6)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="07 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris"><img alt="(7)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="07bis !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7bis du métro de Paris"><img alt="(7bis)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="08 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris"><img alt="(8)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="09 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris"><img alt="(9)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="10 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris"><img alt="(10)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="11 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris"><img alt="(11)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="12 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris"><img alt="(12)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="13 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris"><img alt="(13)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="14 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris"><img alt="(14)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span><br /><small><small>En construction :</small></small><br /><span style="white-space:normal"><span data-sort-value="15 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_15_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 15 du métro de Paris"><img alt="(15)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <span data-sort-value="16 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_16_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 16 du métro de Paris"><img alt="(16)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="17 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_17_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 17 du métro de Paris"><img alt="(17)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="18 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris"><img alt="(18)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span><br /><small><small>En projet :</small></small><br /><span style="white-space:normal"><span data-sort-value="19 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_19_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 19 du métro de Paris"><img alt="(19)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Réseaux connexes </th> <td><span class="nowrap"><b><a href="/wiki/Transport_en_commun_en_%C3%8Ele-de-France" title="Transport en commun en Île-de-France">TC en Île-de-France</a></b> :</span><br /><span class="nowrap"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <a class="mw-selflink selflink">Métro de Paris</a></span><br /><span class="nowrap"><span style="white-space:nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France"><img alt="(RER)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Paris_transit_icons_-_RER.svg/18px-Paris_transit_icons_-_RER.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Paris_transit_icons_-_RER.svg/27px-Paris_transit_icons_-_RER.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Paris_transit_icons_-_RER.svg/36px-Paris_transit_icons_-_RER.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">RER d'Île-de-France</a></span><br /><span class="nowrap"><span style="white-space:nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Transilien" title="Transilien"><img alt="Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Paris_transit_icons_-_Train.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Paris_transit_icons_-_Train.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Paris_transit_icons_-_Train.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <a href="/wiki/Transilien" title="Transilien">Transilien</a></span><br /><span class="nowrap"><span style="white-space:nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France"><img alt="(T)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Paris_transit_icons_-_Tram.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Paris_transit_icons_-_Tram.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Paris_transit_icons_-_Tram.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France">Tramway d'Île-de-France</a></span><br /><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ph%C3%A9rique_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Téléphérique d'Île-de-France"><img alt="(C)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg/18px-Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg/27px-Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg/36px-Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ph%C3%A9rique_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Téléphérique d'Île-de-France">Téléphérique d'Île-de-France</a></span><br /><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Autobus"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Autobus d'Île-de-France">Autobus d'Île-de-France</a></span> </td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr style="height:2px; color:inherit; background-color:#F00;" /></td></tr> <tr> <td colspan="3" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg" class="mw-file-description"><img alt="Image illustrative de l’article Métro de Paris" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg/280px-Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg.png" decoding="async" width="280" height="196" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg/420px-Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg/560px-Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1397" /></a></span> <br />Plan du métro de Paris en juillet 2024.</td></tr> <tr> <td class="navigation-only" colspan="2" style="border-top: 2px #F00 solid; font-size: 80%; background:inherit; color: inherit; text-align: right;"><span class="plainlinks" style="float:left;"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=0"><span class="infodoc">modifier</span></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_R%C3%A9seau_de_transport_en_commun" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></td> </tr> </tbody></table> <p>Le <b>métro de Paris</b> ou <b>métro parisien</b> est l'un des systèmes de <a href="/wiki/Transport_en_commun" title="Transport en commun">transport en commun</a> desservant la ville de <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> et son <a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Paris" title="Unité urbaine de Paris">agglomération</a>. Exploité par la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">Régie autonome des transports parisiens</a> (RATP), il comporte seize lignes essentiellement souterraines, totalisant 245,6 kilomètres et 321 stations. Devenu l'un des symboles de Paris, il se caractérise par la densité de son réseau au cœur de la ville et par son style architectural homogène influencé par l'<a href="/wiki/Art_nouveau" title="Art nouveau">Art nouveau</a>. Le métro de Paris est <a href="/wiki/Liste_des_m%C3%A9tros" title="Liste des métros">un des plus denses au monde</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">première ligne du métro de Paris</a> est construite à l'approche de l'<a href="/wiki/Exposition_universelle_de_1900" title="Exposition universelle de 1900">Exposition universelle de 1900</a>, inaugurée quelques mois après le début de celle-ci. Le réseau se densifie ensuite rapidement dans Paris intramuros jusqu'à la <a href="/wiki/Seconde_Guerre_mondiale" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a>. Après une pause dans l'<a href="/wiki/Apr%C3%A8s-guerre" title="Après-guerre">après-guerre</a>, la plupart des lignes existantes sont prolongées en proche banlieue. Les choix effectués à sa conception limitant les possibilités d’extension des anciennes lignes (faibles distances entre les stations), celles-ci sont complétées à partir des années 1970 par le <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">réseau express régional</a> (RER)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le métro de Paris inaugure à la fin du siècle dernier une nouvelle ligne entièrement automatisée, la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a>, destinée notamment à soulager le <a href="/wiki/Ligne_A_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne A du RER d'Île-de-France">RER A</a>. La <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> est par la suite <a href="/wiki/Automatisation_de_la_ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Automatisation de la ligne 1 du métro de Paris">automatisée</a> en 2011<sup id="cite_ref-automatisation_m1_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-automatisation_m1-8"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, suivie de la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> en 2023<sup id="cite_ref-automatisation_m4_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-automatisation_m4-9"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, et de la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> dont l'automatisation devrait être effective en 2035<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Un important projet, le <a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a>, est mis en chantier à partir de 2015 et prévoit la réalisation de quatre lignes supplémentaires, pour une longueur de 200 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>, d'ici à 2031<sup id="cite_ref-GPX_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-GPX-11"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le métro est par ailleurs interconnecté avec d'autres moyens de transport en commun qui l'aident à desservir Paris et son agglomération : cinq lignes de <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">RER</a>, neuf lignes complémentaires sur le réseau <a href="/wiki/Transilien" title="Transilien">Transilien</a> (trains de banlieue), quatorze lignes de <a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France">tramway</a> en site propre, plusieurs réseaux d'autobus et trois lignes de métro de type <a href="/wiki/V%C3%A9hicule_automatique_l%C3%A9ger" title="Véhicule automatique léger">véhicule automatique léger</a> (VAL) pour la desserte locale des aéroports. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Histoire_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Histoire du métro de Paris">Histoire du métro de Paris</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1845_-_1900_:_prémices"><span id="1845_-_1900_:_pr.C3.A9mices"></span>1845 - 1900 : prémices</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : 1845 - 1900 : prémices" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : 1845 - 1900 : prémices"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Bienvenue.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Bienvenue.jpg/170px-Bienvenue.jpg" decoding="async" width="170" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Bienvenue.jpg/255px-Bienvenue.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Bienvenue.jpg/340px-Bienvenue.jpg 2x" data-file-width="2597" data-file-height="4204" /></a><figcaption><a href="/wiki/Fulgence_Bienven%C3%BCe" title="Fulgence Bienvenüe">Fulgence Bienvenüe</a>, le père du métro de Paris.</figcaption></figure> <p>Vers 1845, la ville de Paris et les compagnies de chemin de fer envisagent d'établir un réseau de chemin de fer dans Paris. Un mémoire de 1856 propose de relier entre elles — et avec les <a href="/wiki/Halles_de_Paris" title="Halles de Paris">Halles centrales</a> — toutes les gares de chemins de fer. Signé par <a href="/wiki/Jean_Auguste_Philibert_Alexandre_Lacordaire" title="Jean Auguste Philibert Alexandre Lacordaire">Jean Lacordaire</a>, ancien ingénieur divisionnaire des Ponts et Chaussées et par <abbr class="abbr" title="Monsieur">M.</abbr> Le Hir, avocat à la Cour impériale de Paris, il est intitulé <i>Entreprise générale d'un transport de personnes et de choses dans Paris par un réseau de chemins de fer souterrains</i><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Dans <i><a href="/wiki/Le_Ventre_de_Paris" title="Le Ventre de Paris">Le Ventre de Paris</a></i> (1873), dont l'action se passe dans les années 1860, <a href="/wiki/%C3%89mile_Zola" title="Émile Zola">Émile Zola</a> évoque, au chapitre IV, une <span class="citation">« voie du chemin de fer souterrain, établi dans le sous-sol, et que des lignes projetées devaient relier aux différentes gares »</span>. En 1871, à la suite des premières élections municipales de Paris, le sujet est remis à l'ordre du jour au cours d'une session du conseil général de la Seine : le projet évoqué concerne la création d'un chemin de fer local qui doit desservir l'ensemble du département de la Seine<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>note 3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, c'est-à-dire un mode de transport intermédiaire entre les omnibus et tramways hippomobiles assurant alors la desserte de Paris et le réseau existant de chemin de fer à vocation nationale et régionale<sup id="cite_ref-paris_transports_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-paris_transports-14"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. À l'époque, la voie ferrée dans Paris se limitait aux neuf<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite_crochet">[</span>note 4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> gares terminus en cul-de-sac et aux six<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>note 5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> gares de passage interconnectées par la <a href="/wiki/Ligne_de_Petite_Ceinture" title="Ligne de Petite Ceinture">Petite Ceinture</a><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>note 6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, ligne circulaire ouverte aux voyageurs et comprenant <span class="nowrap">21 gares</span>. </p><p>Par la suite deux conceptions vont s'opposer. La municipalité parisienne souhaite un réseau placé sous tutelle locale et répondant en priorité aux besoins des Parisiens tandis que les compagnies de chemin de fer et les services de l'État (<a href="/wiki/Pr%C3%A9fecture" title="Préfecture">Préfecture</a>, Ponts et Chaussées, <a href="/wiki/Conseil_d%27%C3%89tat_(France)" title="Conseil d'État (France)">Conseil d'État</a>) axent le futur réseau sur des prolongements des lignes existantes aboutissant dans les gares parisiennes (gares <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Saint-Lazare" title="Gare de Paris-Saint-Lazare">Saint-Lazare</a>, du <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Nord" title="Gare de Paris-Nord">Nord</a>, de l'<a href="/wiki/Gare_de_Paris-Est" title="Gare de Paris-Est">Est</a>, de la <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Bastille" title="Gare de Paris-Bastille">Bastille</a>, de <a href="/wiki/Paris-Gare-de-Lyon" title="Paris-Gare-de-Lyon">Lyon</a>, d'<a href="/wiki/Gare_de_Paris-Austerlitz" title="Gare de Paris-Austerlitz">Austerlitz</a>, de <a href="/wiki/Gare_de_Denfert-Rochereau" title="Gare de Denfert-Rochereau">Denfert-Rochereau</a>, des <a href="/wiki/Gare_des_Invalides" title="Gare des Invalides">Invalides</a> et de <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Montparnasse" title="Gare de Paris-Montparnasse">Montparnasse</a>)<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, reliées entre elles par la ligne de Petite Ceinture. Le conflit est renforcé par de profondes divergences politiques (la municipalité de Paris est à gauche alors que le gouvernement est longtemps entre les mains des conservateurs) et compliqué par l'absence d'autonomie de la municipalité parisienne placée sous la tutelle de la Préfecture<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite_crochet">[</span>note 7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Entre 1856 et 1890, plusieurs projets<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> sont élaborés sans qu'aucun n'aboutisse. Sur le plan technique, à côté de projets farfelus (comme le métro aquatique de Girard<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) s'opposent les propositions de réseau aérien — à la manière des premiers métros américains — et de réseau souterrain. Les projets aériens sont contestés par ceux qui redoutent la dégradation des plus belles perspectives parisiennes, tandis que les projets souterrains suscitent des craintes pour la sécurité et la santé des voyageurs. </p><p><a href="/wiki/Martin_Nadaud" title="Martin Nadaud">Martin Nadaud</a>, opposant à <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_III" title="Napoléon III">Napoléon III</a> et exilé en <a href="/wiki/Angleterre" title="Angleterre">Angleterre</a>, a longtemps habité Londres. Devenu conseiller de Paris en 1871 où il représentait le <a href="/wiki/Quartier_du_P%C3%A8re-Lachaise" title="Quartier du Père-Lachaise">quartier du Père-Lachaise</a>, il a proposé la construction d'un réseau métropolitain à Paris. Il relate dans ses Mémoires : <i>Nous suivions la plus grande ligne du métropolitain ; chacun des membres de la commission avait un journal à la main et pouvait le lire, l'air était suffisant et la fumée n'incommodait personne. Alors <abbr class="abbr" title="Monsieur">M.</abbr> Alphand me dit « Vous avez raison de nous parler de l'utilité du métropolitain ; voilà une œuvre bien conçue et il serait facile d'en faire autant à Paris » […] Je croyais bien que rien ne devait entraver l'exécution de notre métropolitain ; j'avais compté sans la routine parisienne</i><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À cette époque les villes de <a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a> et <a href="/wiki/New_York" title="New York">New York</a>, confrontées au même choix, créent un premier réseau consistant à prolonger les lignes de chemin de fer dans la ville avant de créer un réseau spécial (avec un <a href="/wiki/Gabarit_ferroviaire" title="Gabarit ferroviaire">gabarit</a> différent) : ainsi Londres met en service en 1863 une ligne circulaire desservie par des trains à vapeur et assurant l'interconnexion des gares londoniennes. En 1867, New York met à son tour en service un réseau urbain de chemin de fer à vapeur perché sur des viaducs métalliques (le premier vrai métro — l'IRT au gabarit plus réduit — sera mis en service en 1904). En 1890, la première ligne de vrai métro londonien — souterrain et électrique, au gabarit surbaissé — (le « <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Londres" title="Métro de Londres">Tube</a> ») est inaugurée. Enfin en 1896, <a href="/wiki/Budapest" title="Budapest">Budapest</a> inaugure une ligne de tramway entièrement souterraine, le « <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Budapest" title="Métro de Budapest">Földalatti</a> ». </p><p>La combinaison de plusieurs facteurs finit par débloquer le projet parisien : on peut citer la pression de l'opinion publique mobilisée par les échecs précédents, la croissance démographique parisienne, l'exemple des capitales étrangères (déjà une dizaine d'entre elles se sont dotées d'un métro), l'arrivée d'hommes nouveaux à des postes clés de la municipalité en particulier <a href="/wiki/Andr%C3%A9_Berthelot" title="André Berthelot">André Berthelot</a>, du gouvernement et des services techniques de l'État, le changement des équilibres politiques, l'apparition de lobbies industriels (les compagnies électrotechniques) favorables au métro et l'approche de l'<a href="/wiki/Exposition_universelle_de_1900" title="Exposition universelle de 1900">Exposition universelle</a> et des <a href="/wiki/Jeux_olympiques_de_1900" title="Jeux olympiques de 1900">Jeux olympiques de 1900</a><sup id="cite_ref-paris_transports_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-paris_transports-14"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ces facteurs cumulés décident les autorités à lancer enfin la construction du métro. La solution de la ville de Paris est retenue. L'État concède à celle-ci la conception et la réalisation de l'ouvrage. </p><p>Après l'adoption le <time class="nowrap" datetime="1896-04-20" data-sort-value="1896-04-20">20 avril 1896</time> du projet de réseau de <a href="/wiki/Fulgence_Bienven%C3%BCe" title="Fulgence Bienvenüe">Fulgence Bienvenüe</a> et d'<a href="/wiki/Edmond_Huet" title="Edmond Huet">Edmond Huet</a>, le <span class="citation">« chemin de fer métropolitain »</span> est <a href="/wiki/D%C3%A9claration_d%27utilit%C3%A9_publique" title="Déclaration d'utilité publique">déclaré d'utilité publique</a> par une loi du <time class="nowrap" datetime="1898-03-30" data-sort-value="1898-03-30">30 mars 1898</time><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : le décret prévoit la construction d'une première tranche de six lignes avec une option pour trois autres lignes. Les travaux sont lancés le <time class="nowrap" datetime="1898-10-04" data-sort-value="1898-10-04">4 octobre 1898</time> (avec pour objectif de se terminer pour l'<a href="/wiki/Exposition_universelle_de_1900" title="Exposition universelle de 1900">Exposition universelle de 1900</a>) dans le cadre d'une convention passée entre la <a href="/wiki/Mairie_de_Paris" title="Mairie de Paris">Ville de Paris</a> et la <i><a href="/wiki/Compagnie_du_chemin_de_fer_m%C3%A9tropolitain_de_Paris" title="Compagnie du chemin de fer métropolitain de Paris">Compagnie du chemin de fer métropolitain de Paris</a></i> (CMP), propriété d'un Belge, le baron <a href="/wiki/%C3%89douard_Louis_Joseph_Empain" title="Édouard Louis Joseph Empain">Édouard Louis Joseph Empain</a> qui apporte un capital de 100 000 actions de 250 francs souscrites en Belgique. Cette concession sera mise sous séquestre au <time class="nowrap" datetime="1945-01-01" data-sort-value="1945-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1945</time> et <a href="/wiki/Nationalisation" title="Nationalisation">nationalisée</a> par la loi du <time class="nowrap" datetime="1948-03-21" data-sort-value="1948-03-21">21 mars 1948</time>, ce qui donne lieu à une indemnité pour rupture de concession au <time class="nowrap" datetime="1945-01-01" data-sort-value="1945-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1945</time> ainsi qu'à la destruction des archives, effaçant toute trace de la fondation et de l'exploitation du métro de Paris par le secteur privé. </p><p>Dès l'origine, le cahier des charges de la construction du métro de Paris précise que celui-ci sera souterrain, à traction électrique, avec une voie à écartement normal et un gabarit de 2,40 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr> qui interdit la circulation des trains classiques. Le but est que le métro de Paris ne puisse franchir les portes de la capitale et aussi qu'aucun convoi venant de l'extérieur ne puisse pénétrer dans la ville en souterrain, les raisons de ces obligations étant pour les militaires, stratégique, et pour la municipalité, politique, afin de garantir l'indépendance du réseau entièrement sous contrôle de la Ville de Paris et de ne pas le donner en concession aux familles <a href="/wiki/Famille_Rothschild" title="Famille Rothschild">Rothschild</a> ou <a href="/wiki/Famille_de_Wendel" title="Famille de Wendel">Wendel</a> comme pour les chemins de fer<sup id="cite_ref-Lamming_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lamming-25"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Toutefois un alinéa ambigu indique que la construction du métro devra laisser possible l'interconnexion des chemins de fer, ce qui sera interprété comme la possibilité de construire ultérieurement de nouveaux chemins de fer sous <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> et non pas comme l'utilisation des infrastructures par les trains grandes lignes<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le cahier des charges impose de construire des voies avec une <a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/d%C3%A9clivit%C3%A9" class="extiw" title="wikt:déclivité">déclivité</a> maximale de 40 <abbr class="abbr" title="millimètre par mètre">mm/m</abbr> et un <a href="/wiki/Rayon_de_courbure" title="Rayon de courbure">rayon de courbure</a> minimal de 75 mètres. Fixée à 75 mètres, la longueur des stations sera portée par la suite à 90 mètres (effectif sur l'ensemble des lignes <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">1</a> et <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">4</a>), puis 105 mètres (ce qui n'est encore généralisé sur aucune ligne) et enfin 120 mètres pour la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1900_-_1930_:_naissance_du_métro"><span id="1900_-_1930_:_naissance_du_m.C3.A9tro"></span>1900 - 1930 : naissance du métro</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : 1900 - 1930 : naissance du métro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : 1900 - 1930 : naissance du métro"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le projet initial comporte une ligne circulaire Étoile – Nation – Étoile et deux lignes transversales, une Nord-Sud (<a href="/wiki/Porte_de_Clignancourt_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Clignancourt (métro de Paris)">Porte de Clignancourt</a> – <a href="/wiki/Porte_d%27Orl%C3%A9ans_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte d'Orléans (métro de Paris)">Porte d'Orléans</a>) et une Est-Ouest (avenue Gambetta – <a href="/wiki/Porte_Maillot_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Maillot (métro de Paris)">Porte Maillot</a>). </p><p>La première ligne (<a href="/wiki/Porte_de_Vincennes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Vincennes (métro de Paris)">Porte de Vincennes</a> – <a href="/wiki/Porte_Maillot_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Maillot (métro de Paris)">Porte Maillot</a>) est ouverte au public le <time class="nowrap" datetime="1900-07-19" data-sort-value="1900-07-19">19 juillet 1900</time> afin de desservir les épreuves des <a href="/wiki/Jeux_olympiques_de_1900" title="Jeux olympiques de 1900">Jeux olympiques d'été de 1900</a> au <a href="/wiki/Bois_de_Vincennes" title="Bois de Vincennes">bois de Vincennes</a>. Les <a href="/wiki/%C3%89dicule" title="Édicule">édicules</a> sont conçus par l'architecte phare de l'<a href="/wiki/Art_nouveau" title="Art nouveau">Art nouveau</a>, <a href="/wiki/Hector_Guimard" title="Hector Guimard">Hector Guimard</a>. Au départ, il était censé être ouvert pour l'<a href="/wiki/Exposition_universelle_de_1900" title="Exposition universelle de 1900">Exposition universelle</a>, qui a ouvert le <time class="nowrap" datetime="1900-04-14" data-sort-value="1900-04-14">14 avril 1900</time><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 92px"> <div class="thumb" style="width: 90px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Panneau_Naissance_du_M%C3%A9tropolitain.jpg" class="mw-file-description" title="Panneau Histoire de Paris « Naissance du Métropolitain »."><img alt="Panneau Histoire de Paris « Naissance du Métropolitain »." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Panneau_Naissance_du_M%C3%A9tropolitain.jpg/135px-Panneau_Naissance_du_M%C3%A9tropolitain.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Panneau_Naissance_du_M%C3%A9tropolitain.jpg/202px-Panneau_Naissance_du_M%C3%A9tropolitain.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Panneau_Naissance_du_M%C3%A9tropolitain.jpg/270px-Panneau_Naissance_du_M%C3%A9tropolitain.jpg 2x" data-file-width="3888" data-file-height="5184" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><center><a href="/wiki/Panneau_Histoire_de_Paris" title="Panneau Histoire de Paris">Panneau Histoire de Paris</a><br />« Naissance du Métropolitain ».</center></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 163.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 161.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Construction_du_metro_aerien_Paris_1905.JPG" class="mw-file-description" title="Construction du métro aérien 1905."><img alt="Construction du métro aérien 1905." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Construction_du_metro_aerien_Paris_1905.JPG/242px-Construction_du_metro_aerien_Paris_1905.JPG" decoding="async" width="162" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Construction_du_metro_aerien_Paris_1905.JPG/363px-Construction_du_metro_aerien_Paris_1905.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Construction_du_metro_aerien_Paris_1905.JPG/484px-Construction_du_metro_aerien_Paris_1905.JPG 2x" data-file-width="3228" data-file-height="2402" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><div class="center">Construction du métro aérien 1905.</div></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 161.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 159.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Paris_Metro_construction_03300288-2.jpg" class="mw-file-description" title="Construction d'un caisson entre 1902 et 1910 pour une section située sous la nappe phréatique (station Saint-Michel, ligne 4)."><img alt="Construction d'un caisson entre 1902 et 1910 pour une section située sous la nappe phréatique (station Saint-Michel, ligne 4)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Paris_Metro_construction_03300288-2.jpg/239px-Paris_Metro_construction_03300288-2.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Paris_Metro_construction_03300288-2.jpg/358px-Paris_Metro_construction_03300288-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Paris_Metro_construction_03300288-2.jpg/478px-Paris_Metro_construction_03300288-2.jpg 2x" data-file-width="679" data-file-height="512" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><div class="center">Construction d'un caisson entre 1902 et 1910 pour une section située sous la nappe phréatique (station <a href="/wiki/Saint-Michel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Michel (métro de Paris)">Saint-Michel</a>, <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a>).</div></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 159.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 157.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:PrunierCaisson.jpg" class="mw-file-description" title="Gaston Prunier, Le Caisson de la Cité, 1905-1906."><img alt="Gaston Prunier, Le Caisson de la Cité, 1905-1906." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/PrunierCaisson.jpg/236px-PrunierCaisson.jpg" decoding="async" width="158" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/PrunierCaisson.jpg/353px-PrunierCaisson.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/PrunierCaisson.jpg/471px-PrunierCaisson.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1529" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><div class="center"><a href="/wiki/Gaston_Prunier" title="Gaston Prunier">Gaston Prunier</a>,<br />Le Caisson de la Cité, 1905-1906.</div></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 161.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 159.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Paris_Metro_construction_03300288-3.jpg" class="mw-file-description" title="Construction à ciel ouvert et – au fond – selon la technique de la galerie boisée[21]."><img alt="Construction à ciel ouvert et – au fond – selon la technique de la galerie boisée[21]." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Paris_Metro_construction_03300288-3.jpg/239px-Paris_Metro_construction_03300288-3.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Paris_Metro_construction_03300288-3.jpg/358px-Paris_Metro_construction_03300288-3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Paris_Metro_construction_03300288-3.jpg/477px-Paris_Metro_construction_03300288-3.jpg 2x" data-file-width="678" data-file-height="512" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><div class="center">Construction à ciel ouvert et – au fond – selon la technique de la galerie boisée<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</div></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 158px"> <div class="thumb" style="width: 156px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Paris_,_rue_de_Rivoli_-_Fonds_Trutat_-_MHNT.PHa.456.01.112.jpg" class="mw-file-description" title="Mai 1899, Paris - rue de Rivoli, travaux du métropolitain."><img alt="Mai 1899, Paris - rue de Rivoli, travaux du métropolitain." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Paris_%2C_rue_de_Rivoli_-_Fonds_Trutat_-_MHNT.PHa.456.01.112.jpg/234px-Paris_%2C_rue_de_Rivoli_-_Fonds_Trutat_-_MHNT.PHa.456.01.112.jpg" decoding="async" width="156" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Paris_%2C_rue_de_Rivoli_-_Fonds_Trutat_-_MHNT.PHa.456.01.112.jpg/351px-Paris_%2C_rue_de_Rivoli_-_Fonds_Trutat_-_MHNT.PHa.456.01.112.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Paris_%2C_rue_de_Rivoli_-_Fonds_Trutat_-_MHNT.PHa.456.01.112.jpg/468px-Paris_%2C_rue_de_Rivoli_-_Fonds_Trutat_-_MHNT.PHa.456.01.112.jpg 2x" data-file-width="10418" data-file-height="8016" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><div class="center">Mai 1899, Paris - rue de Rivoli, travaux du métropolitain.</div></div> </li> </ul> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Le_Matin_-_31-08-1908_Gr%C3%A8ve_Draveil.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Le_Matin_-_31-08-1908_Gr%C3%A8ve_Draveil.jpeg/170px-Le_Matin_-_31-08-1908_Gr%C3%A8ve_Draveil.jpeg" decoding="async" width="170" height="243" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Le_Matin_-_31-08-1908_Gr%C3%A8ve_Draveil.jpeg/255px-Le_Matin_-_31-08-1908_Gr%C3%A8ve_Draveil.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Le_Matin_-_31-08-1908_Gr%C3%A8ve_Draveil.jpeg/340px-Le_Matin_-_31-08-1908_Gr%C3%A8ve_Draveil.jpeg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="2923" /></a><figcaption>« Une journée sanglante », titre <i><a href="/wiki/Le_Matin_(France)" title="Le Matin (France)">Le Matin</a></i> du <time class="nowrap" datetime="1908-07-31" data-sort-value="1908-07-31">31 juillet 1908</time> : la construction du métro ne va pas sans <a href="/wiki/Gr%C3%A8ve" title="Grève">conflits sociaux</a> importants. Ainsi, sous <a href="/wiki/Georges_Clemenceau" title="Georges Clemenceau">Clemenceau</a>, une <a href="/wiki/Gr%C3%A8ve_de_Draveil-Villeneuve-Saint-Georges" title="Grève de Draveil-Villeneuve-Saint-Georges">grève de carriers éclate à Draveil-Villeneuve-Saint-Georges</a> alors que les Compagnies sont largement bénéficiaires grâce aux travaux du métro.</figcaption></figure> <p>Trois techniques furent utilisées pour la construction : pour les parties du tunnel peu profondes la construction à ciel ouvert qui nécessitait d'éventrer la chaussée de la rue située au-dessus (technique de la <a href="/wiki/Tunnel#Tranch.C3.A9e_couverte" title="Tunnel">tranchée couverte</a>), les boucliers qui avaient initialement la faveur des constructeurs mais qui furent peu utilisés à cause de l'inconsistance et de l'hétérogénéité du sous-sol de Paris, et la technique ancienne du boisage utilisée dans les mines qui fut finalement la plus utilisée. La ligne 1 fut construite en un temps record, du <time class="nowrap" datetime="1898-03-30" data-sort-value="1898-03-30">30 mars 1898</time> au <time class="nowrap" datetime="1900-07-19" data-sort-value="1900-07-19">19 juillet 1900</time>. </p><p>La ligne est inaugurée de manière très discrète car la CMP souhaitait une montée en charge progressive. Les Parisiens furent tout de suite séduits par ce nouveau moyen de transport qui permettait des gains substantiels de temps dans des conditions de confort meilleures que les moyens de transport disponibles en surface. Il fallut rapidement augmenter les fréquences et allonger les rames qui passèrent en 2 ans de 3 voitures à 8 voitures sur les sections les plus fréquentées. En 1900, il y a deux classes ; le prix de la première est fixé à 25 centimes et celui de la seconde à 15 centimes, quel que soit le parcours<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les voitures à essieux sous-motorisées montrèrent rapidement leurs limites face au trafic. Le <time class="nowrap date-lien" datetime="1903-08-10" data-sort-value="1903-08-10"><a href="/wiki/10_ao%C3%BBt_dans_les_chemins_de_fer" title="10 août dans les chemins de fer">10 août</a> <a href="/wiki/1903_dans_les_chemins_de_fer" title="1903 dans les chemins de fer">1903</a></time>, un violent incendie d'une rame à caisses en bois, déclenché par des circuits défectueux et une technologie inadaptée, se produisit entre les stations <i><a href="/wiki/Couronnes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Couronnes (métro de Paris)">Couronnes</a></i> et <i><a href="/wiki/M%C3%A9nilmontant_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Ménilmontant (métro de Paris)">Ménilmontant</a></i> sur la <a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">ligne 2 Nord</a> provoquant la mort de 84 personnes — plus grave accident du métro parisien à ce jour — principalement par asphyxie sur les quais des deux stations. </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Accident_de_m%C3%A9tro_du_10_ao%C3%BBt_1903_%C3%A0_Paris" class="mw-redirect" title="Accident de métro du 10 août 1903 à Paris">Accident de métro du 10 août 1903 à Paris</a>.</div></div> <p>Cet accident entraîna l'abandon rapide des voitures à essieux au profit de voitures à bogies plus longues puis à compter de 1908 des rames à caisses métalliques avec un système permettant de commander à distance les voitures motrices. C'est également après cet accident que les tunnels furent éclairés et que les réseaux électriques des stations et de rails furent séparés et découpés en sections pour limiter l'impact des avaries. </p><p>Une seconde convention est passée le <time class="nowrap" datetime="1904-01-31" data-sort-value="1904-01-31">31 janvier 1904</time> qui confie à une autre compagnie, la <i><a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_du_chemin_de_fer_%C3%A9lectrique_souterrain_Nord-Sud_de_Paris" title="Société du chemin de fer électrique souterrain Nord-Sud de Paris">Société du chemin de fer électrique souterrain Nord-Sud de Paris</a></i> (Nord-Sud), la ligne entre Montmartre (en fait <a href="/wiki/Notre-Dame-de-Lorette_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Notre-Dame-de-Lorette (métro de Paris)">Notre-Dame-de-Lorette</a>) et la <a href="/wiki/Porte_de_Versailles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Versailles (métro de Paris)">Porte de Versailles</a>. L'inauguration de celle-ci, le <time class="nowrap" datetime="1910-11-04" data-sort-value="1910-11-04">4 novembre 1910</time> sera retardée par la <a href="/wiki/Crue_de_la_Seine_de_1910" title="Crue de la Seine de 1910">crue de la Seine de janvier 1910</a>. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="1914-06-15" data-sort-value="1914-06-15">15 juin 1914</time>, un orage violent éclate et provoque l'affaissement des rues et chaussées entre les futures stations <i><a href="/wiki/Op%C3%A9ra_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Opéra (métro de Paris)">Opéra</a></i> et <i><a href="/wiki/Saint-Philippe_du_Roule_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Philippe du Roule (métro de Paris)">Saint-Philippe du Roule</a></i> où les travaux souterrains du métro sont en cours, causant la mort de 12 personnes<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les deux compagnies, CMP et Nord-Sud, coexisteront jusqu'en <a href="/wiki/1929_en_France" title="1929 en France">1929</a>, date à laquelle elles seront réunies au sein de la CMP. Elles utilisent des matériels compatibles mais se différencient par les décorations différentes de leurs rames comme de leurs stations. Des stations différentes portaient le même nom sur chacun des deux réseaux (<a href="/wiki/Vaugirard_(m%C3%A9tro_de_Paris)#Histoire" title="Vaugirard (métro de Paris)">deux stations <i>Vaugirard</i></a>, par exemple). En <a href="/wiki/1913_en_France" title="1913 en France">1913</a>, le métro comporte déjà 10 lignes : huit de la CMP et deux du Nord-Sud (l'actuelle <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">ligne 12</a> et la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> au nord de la station Saint-Lazare). De 55 millions en <a href="/wiki/1901_en_France" title="1901 en France">1901</a>, le nombre annuel de voyageurs est passé à 467 millions en 1913. Le réseau continue de s'agrandir pendant la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>. Pendant l'<a href="/wiki/Entre-deux-guerres" title="Entre-deux-guerres">entre-deux-guerres</a>, les lignes <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">9</a>, <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">10</a> et <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">11</a> seront ouvertes. </p> <div class="clear" style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1930_-_1939_:_premiers_prolongements_en_banlieue">1930 - 1939 : premiers prolongements en banlieue</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : 1930 - 1939 : premiers prolongements en banlieue" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : 1930 - 1939 : premiers prolongements en banlieue"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro-de-Paris-avant-1949.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Metro-de-Paris-avant-1949.png/220px-Metro-de-Paris-avant-1949.png" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Metro-de-Paris-avant-1949.png/330px-Metro-de-Paris-avant-1949.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Metro-de-Paris-avant-1949.png/440px-Metro-de-Paris-avant-1949.png 2x" data-file-width="1249" data-file-height="829" /></a><figcaption>Développement du métro de Paris avant 1949<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> :<li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#39B54A;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>1900-1910</li><li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#F7941D;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>1910-1914</li><li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#EC008C;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>1914-1930</li><li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#0000FF;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>1930-1939</li><li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#754C24;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>1939-1949</li></figcaption></figure> <p>L'après-guerre voit l'achèvement du réseau à l'intérieur de Paris, avec l'extension de plusieurs lignes et le remaniement du tracé des lignes <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">7</a> (de Pont Marie à Sully-Morland le <time class="nowrap" datetime="1930-06-03" data-sort-value="1930-06-03">3 juin 1930</time>, puis <a href="/wiki/Porte_d%27Ivry_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte d'Ivry (métro de Paris)">Porte d'Ivry</a> le <time class="nowrap" datetime="1931-04-26" data-sort-value="1931-04-26">26 avril 1931</time>), <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">8</a> (<a href="/wiki/Porte_de_Charenton_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Charenton (métro de Paris)">Porte de Charenton</a> le <time class="nowrap date-lien" datetime="1931-05-05" data-sort-value="1931-05-05"><a href="/wiki/5_mai_dans_les_chemins_de_fer" title="5 mai dans les chemins de fer">5 mai</a> <a href="/wiki/1931_dans_les_chemins_de_fer" title="1931 dans les chemins de fer">1931</a></time> en vue de l'<a href="/wiki/Exposition_coloniale_internationale" title="Exposition coloniale internationale">Exposition coloniale</a>), <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">10</a> (d'Odéon à la Porte de Choisy le <time class="nowrap" datetime="1930-03-07" data-sort-value="1930-03-07">7 mars 1930</time>) et <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Ancienne_ligne_14" title="Ligne 14 du métro de Paris">14</a> afin de former des transversales plus cohérentes<sup id="cite_ref-Amtuir1928_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-Amtuir1928-32"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 1930, la CMP absorbe les deux lignes de la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_du_chemin_de_fer_%C3%A9lectrique_souterrain_Nord-Sud_de_Paris" title="Société du chemin de fer électrique souterrain Nord-Sud de Paris">compagnie Nord-Sud</a>, qui n'a jamais pu équilibrer ses comptes, les lignes A et B étant renommées <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">12</a> et <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">13</a><sup id="cite_ref-Amtuir1928_32-1" class="reference"><a href="#cite_note-Amtuir1928-32"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La construction des lignes <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">11</a> (Châtelet – Les Lilas) et 14 (Porte de Vanves – Bienvenüe) est également décidée. </p><p>Un changement conceptuel est acté à la fin des années 1920 avec l'extension du réseau au-delà des portes de Paris. De 1901 à 1931, la population en banlieue passe de 956 000 à 2 062 000 habitants, en partie d'anciens Parisiens. Les réseaux de surface ne pouvant offrir un service suffisamment capacitaire et les tramways commençant à être démantelés, il est admis dès 1927 ce principe de prolonger le réseau. Il est acté en juillet <a href="/wiki/1928_dans_les_chemins_de_fer" title="1928 dans les chemins de fer">1928</a> par le <a href="/wiki/Conseil_g%C3%A9n%C3%A9ral_de_la_Seine" title="Conseil général de la Seine">conseil général de la Seine</a> et la préfet de Paris le prolongement du métro en proche banlieue sur quinze axes<sup id="cite_ref-:1_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-33"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Amtuir1928_32-2" class="reference"><a href="#cite_note-Amtuir1928-32"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le premier prolongement du métro hors de Paris, avec le maintien d'un tarif unique au-delà de Paris, se fait à la station Pont de Sèvres le <time class="nowrap" datetime="1934-02-03" data-sort-value="1934-02-03">3 février 1934</time> et reçoit un retentissement important, précédant de peu les prolongements des lignes <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">1</a> et <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">12</a> le <time class="nowrap" datetime="1934-03-24" data-sort-value="1934-03-24">24 mars 1934</time><sup id="cite_ref-Amtuir1928_32-3" class="reference"><a href="#cite_note-Amtuir1928-32"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>De 1921 à 1939, les sections suivantes sont ouvertes<sup id="cite_ref-:1_33-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-33"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <ul><li>La <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> est prolongée à ses deux extrémités et atteint <i><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Vincennes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Château de Vincennes (métro de Paris)">Château de Vincennes</a></i> en 1934 puis <i><a href="/wiki/Pont_de_Neuilly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Neuilly (métro de Paris)">Pont de Neuilly</a></i> en 1937 ;</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">ligne 3</a> est prolongée à <i><a href="/wiki/Pont_de_Levallois_-_B%C3%A9con_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Levallois - Bécon (métro de Paris)">Pont de Levallois - Bécon</a></i> ;</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">ligne 7</a> est prolongée de <i><a href="/wiki/Palais-Royal_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Palais-Royal - Musée du Louvre (métro de Paris)">Palais-Royal</a></i> à <i><a href="/wiki/Pont_Marie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont Marie (métro de Paris)">Pont Marie</a></i> en 1926, puis à <i><a href="/wiki/Sully_-_Morland_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Sully - Morland (métro de Paris)">Sully - Morland</a></i> en 1930. La section <i><a href="/wiki/Place_Monge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Place Monge (métro de Paris)">Place Monge</a></i> – <i><a href="/wiki/Porte_de_Choisy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Choisy (métro de Paris)">Porte de Choisy</a></i> est exploitée durant un an par la ligne 10 avant d'être intégrée à la ligne 7 en 1931, en même temps que l'ouverture de la traversée sous-fluviale, de la station <i><a href="/wiki/Jussieu_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Jussieu (métro de Paris)">Jussieu</a></i> et du terminus de <i><a href="/wiki/Porte_d%27Ivry_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte d'Ivry (métro de Paris)">Porte d'Ivry</a></i> ;</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">ligne 8</a> est prolongée à <i><a href="/wiki/Richelieu_-_Drouot_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Richelieu - Drouot (métro de Paris)">Richelieu - Drouot</a></i> en 1928 puis à <i><a href="/wiki/Porte_de_Charenton_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Charenton (métro de Paris)">Porte de Charenton</a></i> en 1931. En 1937, elle est déviée de <i><a href="/wiki/La_Motte-Picquet_-_Grenelle_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Motte-Picquet - Grenelle (métro de Paris)">La Motte-Picquet - Grenelle</a></i> vers <i><a href="/wiki/Balard_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Balard (métro de Paris)">Balard</a></i>, tandis que la ligne 10 récupère la section <i><a href="/wiki/La_Motte-Picquet_-_Grenelle_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Motte-Picquet - Grenelle (métro de Paris)">La Motte-Picquet - Grenelle</a></i> – <i><a href="/wiki/Porte_d%27Auteuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte d'Auteuil (métro de Paris)">Porte d'Auteuil</a></i> ;</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">ligne 9</a> est ouverte en plusieurs fois de 1922 à 1923, de <i><a href="/wiki/Porte_de_Saint-Cloud_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Saint-Cloud (métro de Paris)">Porte de Saint-Cloud</a></i> à <i><a href="/wiki/Chauss%C3%A9e_d%27Antin_-_La_Fayette_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Chaussée d'Antin - La Fayette (métro de Paris)">Chaussée d'Antin - La Fayette</a></i>. Elle atteint <i><a href="/wiki/Richelieu_-_Drouot_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Richelieu - Drouot (métro de Paris)">Richelieu - Drouot</a></i> en 1928 et <i><a href="/wiki/Porte_de_Montreuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Montreuil (métro de Paris)">Porte de Montreuil</a></i> en 1933. Elle gagne ensuite la banlieue à ses deux extrémités : <i><a href="/wiki/Pont_de_S%C3%A8vres_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Sèvres (métro de Paris)">Pont de Sèvres</a></i> en 1934, <i><a href="/wiki/Mairie_de_Montreuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Montreuil (métro de Paris)">Mairie de Montreuil</a></i> en 1937 ;</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">ligne 10</a> est ouverte en 1923 entre <i><a href="/wiki/Invalides_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Invalides (métro de Paris)">Invalides</a></i> et <i><a href="/wiki/Croix-Rouge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Croix-Rouge (métro de Paris)">Croix-Rouge</a></i> (aujourd'hui fermée). Elle gagne <i><a href="/wiki/Mabillon_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mabillon (métro de Paris)">Mabillon</a></i>, <i><a href="/wiki/Od%C3%A9on_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Odéon (métro de Paris)">Odéon</a></i> puis <i><a href="/wiki/Porte_de_Choisy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Choisy (métro de Paris)">Porte de Choisy</a></i> entre 1925 et 1930, avant d'être redirigée vers <i><a href="/wiki/Jussieu_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Jussieu (métro de Paris)">Jussieu</a></i> en 1931. Elle est déviée en 1937 à partir de <i><a href="/wiki/Duroc_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Duroc (métro de Paris)">Duroc</a></i> et rejoint <i><a href="/wiki/Porte_d%27Auteuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte d'Auteuil (métro de Paris)">Porte d'Auteuil</a></i> en se substituant à la ligne 8 à partir de <i><a href="/wiki/La_Motte-Picquet_-_Grenelle_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Motte-Picquet - Grenelle (métro de Paris)">La Motte-Picquet - Grenelle</a></i>. En 1939 elle rejoint <i><a href="/wiki/Gare_d%27Austerlitz_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare d'Austerlitz (métro de Paris)">Gare d'Austerlitz</a></i> ;</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a> est ouverte en 1935 entre <i><a href="/wiki/Ch%C3%A2telet_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtelet (métro de Paris)">Châtelet</a></i> et <i><a href="/wiki/Porte_des_Lilas_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte des Lilas (métro de Paris)">Porte des Lilas</a></i>, avant de gagner <i><a href="/wiki/Mairie_des_Lilas_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie des Lilas (métro de Paris)">Mairie des Lilas</a></i> en 1937 ;</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">ligne 12</a> est prolongée de <i><a href="/wiki/Porte_de_Versailles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Versailles (métro de Paris)">Porte de Versailles</a></i> à <i><a href="/wiki/Mairie_d%27Issy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Issy (métro de Paris)">Mairie d'Issy</a></i> en 1934 ;</li> <li>L'<a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Ancienne_ligne_14" title="Ligne 14 du métro de Paris">ancienne ligne 14</a> est inaugurée en 1937 entre <i><a href="/wiki/Porte_de_Vanves_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Vanves (métro de Paris)">Porte de Vanves</a></i> et <i>Bienvenüe</i> (aujourd'hui <i><a href="/wiki/Montparnasse_-_Bienven%C3%BCe_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Montparnasse - Bienvenüe (métro de Paris)">Montparnasse - Bienvenüe</a></i>). Quelques mois plus tard elle rejoint <i><a href="/wiki/Invalides_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Invalides (métro de Paris)">Invalides</a></i> en récupérant le tronçon <i><a href="/wiki/Duroc_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Duroc (métro de Paris)">Duroc</a></i> – <i><a href="/wiki/Invalides_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Invalides (métro de Paris)">Invalides</a></i> laissé par la ligne 10.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1939_-_1945_:_Seconde_Guerre_mondiale">1939 - 1945 : Seconde Guerre mondiale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : 1939 - 1945 : Seconde Guerre mondiale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : 1939 - 1945 : Seconde Guerre mondiale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_Paris_Novembre_1939.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Metro_Paris_Novembre_1939.jpg/220px-Metro_Paris_Novembre_1939.jpg" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Metro_Paris_Novembre_1939.jpg/330px-Metro_Paris_Novembre_1939.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Metro_Paris_Novembre_1939.jpg/440px-Metro_Paris_Novembre_1939.jpg 2x" data-file-width="1276" data-file-height="801" /></a><figcaption>Chemin de fer métropolitain. Réseau d'exploitation réduit à la date du <time class="nowrap" datetime="1939-11-27" data-sort-value="1939-11-27">27 novembre 1939</time> (liste des stations remises en service et liste des lignes alors exploitées)<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</figcaption></figure> <p>Lors de l'entrée en guerre en <time class="nowrap" datetime="1939-09" data-sort-value="1939-09">septembre 1939</time>, l'exploitation est suspendue sur les lignes aériennes (<a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">2</a> et <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">6</a>), ainsi que sur la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a> (Châtelet – Mairie des Lilas) et l'<a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ancienne ligne 14</a> (Invalides – Porte de Vanves), réduisant la longueur du réseau exploité de 159 à 93 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> avec seulement 85 stations restant ouvertes sur 235. Le trafic reprend progressivement pendant la <a href="/wiki/Dr%C3%B4le_de_guerre" title="Drôle de guerre">drôle de guerre</a> avant d'être freiné par l'offensive allemande de <time class="nowrap" datetime="1940-05" data-sort-value="1940-05">mai 1940</time><sup id="cite_ref-Metroccupation_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-Metroccupation-36"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dès juillet, l'exploitation reprend sur l'ensemble du réseau. Avec le retour des Parisiens exilés à la fin de l'année 1940, mais aussi le manque d'autobus<sup id="cite_ref-Lamming_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-Lamming-25"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et la chute du trafic automobile, le métro connaît une fréquentation record avec <span class="nowrap">un milliard</span> de voyageurs transportés en <a href="/wiki/1941_dans_les_chemins_de_fer" title="1941 dans les chemins de fer">1941</a> puis 1,3 milliard en <a href="/wiki/1943_dans_les_chemins_de_fer" title="1943 dans les chemins de fer">1943</a>. Certains nouveaux prolongements sont même inaugurés en <a href="/wiki/1942_dans_les_chemins_de_fer" title="1942 dans les chemins de fer">1942</a> vers <a href="/wiki/Pantin" title="Pantin">Pantin</a> et <a href="/wiki/Charenton-le-Pont" title="Charenton-le-Pont">Charenton-le-Pont</a> (respectivement sur les lignes <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">5</a> et <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">8</a>)<sup id="cite_ref-Metroccupation_36-1" class="reference"><a href="#cite_note-Metroccupation-36"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le <time class="nowrap date-lien" datetime="1942-01-01" data-sort-value="1942-01-01"><a href="/wiki/1er_janvier_dans_les_chemins_de_fer" title="1er janvier dans les chemins de fer">1<sup>er</sup> janvier</a> <a href="/wiki/1942_dans_les_chemins_de_fer" title="1942 dans les chemins de fer">1942</a></time>, la CMP du baron Empain fusionne avec la <i><a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_des_transports_en_commun_de_la_r%C3%A9gion_parisienne" title="Société des transports en commun de la région parisienne">Société des transports en commun de la région parisienne</a></i> (STCRP) qui gérait les transports de surface<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, préfigurant la future RATP. </p><p>Au printemps 1942, avec l'obligation faite aux Juifs de porter l'<a href="/wiki/%C3%89toile_jaune" title="Étoile jaune">étoile jaune</a>, leur accès est restreint à la dernière voiture de chaque rame<sup id="cite_ref-Metroccupation_36-2" class="reference"><a href="#cite_note-Metroccupation-36"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les stations les plus profondes sont aménagées en <a href="/wiki/Abri_antia%C3%A9rien" title="Abri antiaérien">abris antiaériens</a>. Au printemps 1944, alors que les restrictions d'électricité font cesser l'exploitation dominicale, 16 stations sont fermées par mesure d'économie<sup id="cite_ref-Metroccupation_36-3" class="reference"><a href="#cite_note-Metroccupation-36"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les bombardements alliés du 20 au <time class="nowrap" datetime="1944-04-21" data-sort-value="1944-04-21">21 avril 1944</time>, visant le <a href="/wiki/D%C3%A9p%C3%B4t_de_La_Chapelle" title="Dépôt de La Chapelle">dépôt de La Chapelle</a>, provoquent l'effondrement de la voûte de la station <a href="/wiki/Simplon_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Simplon (métro de Paris)">Simplon</a> et la destruction des ateliers de Saint-Ouen<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En mai, les Allemands stoppent la <span class="nowrap">ligne 11</span>, l'une des plus profondes du réseau, afin de la transformer en usine d'armement souterraine. Avec le déclenchement de l'insurrection parisienne le <span class="nowrap">12 août</span>, la <a href="/wiki/Gr%C3%A8ve_g%C3%A9n%C3%A9rale" title="Grève générale">grève générale</a> stoppe le réseau. Après la <a href="/wiki/Lib%C3%A9ration_de_Paris" title="Libération de Paris">Libération de Paris</a>, le trafic reprend progressivement à partir du <span class="nowrap">11 septembre</span>. </p><p>Plusieurs stations changent de nom en référence aux Alliés ou à la Résistance : la station Combat devient <a href="/wiki/Colonel_Fabien_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Colonel Fabien (métro de Paris)">Colonel Fabien</a>, la station Petits ménages devient <a href="/wiki/Corentin_Celton_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Corentin Celton (métro de Paris)">Corentin Celton</a>, la station Boulevard de la Villette devient <a href="/wiki/Stalingrad_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Stalingrad (métro de Paris)">Stalingrad</a> et la station Champs-Élysées devient <a href="/wiki/Franklin_D._Roosevelt_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Franklin D. Roosevelt (métro de Paris)">Franklin D. Roosevelt</a><sup id="cite_ref-Metroccupation_36-4" class="reference"><a href="#cite_note-Metroccupation-36"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1945_-_1970_:_modernisation_d'après-guerre"><span id="1945_-_1970_:_modernisation_d.27apr.C3.A8s-guerre"></span>1945 - 1970 : modernisation d'après-guerre</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : 1945 - 1970 : modernisation d'après-guerre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : 1945 - 1970 : modernisation d'après-guerre"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Après la fusion de la CMP avec la STCRP en 1942, leur réseau sera repris en 1949 par la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a>, créée par la loi du <time class="nowrap" datetime="1948-03-21" data-sort-value="1948-03-21">21 mars 1948</time><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le métro de Paris est toujours géré et exploité par cet <a href="/wiki/%C3%89tablissement_public_%C3%A0_caract%C3%A8re_industriel_et_commercial_en_France" title="Établissement public à caractère industriel et commercial en France">établissement public à caractère industriel et commercial</a> (EPIC) qui ne fonctionne plus en <a href="/wiki/R%C3%A9gie_en_droit_public_fran%C3%A7ais" title="Régie en droit public français">régie</a>. La RATP gère également le <a href="/wiki/Funiculaire_de_Montmartre" title="Funiculaire de Montmartre">funiculaire de Montmartre</a>, des lignes de <a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_RATP" title="Réseau de bus RATP">bus</a>, de <a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France">tramway</a>, ainsi qu'une partie des lignes <a href="/wiki/Ligne_A_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne A du RER d'Île-de-France">A</a> et <a href="/wiki/Ligne_B_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne B du RER d'Île-de-France">B</a> du <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">réseau express régional d'Île-de-France</a>. </p><p>En <a href="/wiki/1949_dans_les_chemins_de_fer" title="1949 dans les chemins de fer">1949</a>, en application du plan de 1929, le réseau comporte neuf prolongements en banlieue : la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 1</span></a> atteint <a href="/wiki/Neuilly-sur-Seine" title="Neuilly-sur-Seine">Neuilly</a> à l'ouest et <a href="/wiki/Vincennes" title="Vincennes">Vincennes</a> à l'est, la <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 3</span></a> arrive à <a href="/wiki/Levallois-Perret" title="Levallois-Perret">Levallois-Perret</a>, la <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 5</span></a> à <a href="/wiki/Pantin" title="Pantin">Pantin</a>, la <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 7</span></a> à <a href="/wiki/Ivry-sur-Seine" title="Ivry-sur-Seine">Ivry-sur-Seine</a>, la <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 9</span></a> à <a href="/wiki/Boulogne-Billancourt" title="Boulogne-Billancourt">Boulogne-Billancourt</a> à l'ouest et à <a href="/wiki/Montreuil_(Seine-Saint-Denis)" title="Montreuil (Seine-Saint-Denis)">Montreuil</a> à l'est, la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 11</span></a> aux <a href="/wiki/Les_Lilas" title="Les Lilas">Lilas</a> et la <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 12</span></a> à <a href="/wiki/Issy-les-Moulineaux" title="Issy-les-Moulineaux">Issy-les-Moulineaux</a>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:JHM-1963-0074_-_Paris,_m%C3%A9tro_ligne_1,_Bastille.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/JHM-1963-0074_-_Paris%2C_m%C3%A9tro_ligne_1%2C_Bastille.jpg/220px-JHM-1963-0074_-_Paris%2C_m%C3%A9tro_ligne_1%2C_Bastille.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/JHM-1963-0074_-_Paris%2C_m%C3%A9tro_ligne_1%2C_Bastille.jpg/330px-JHM-1963-0074_-_Paris%2C_m%C3%A9tro_ligne_1%2C_Bastille.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/JHM-1963-0074_-_Paris%2C_m%C3%A9tro_ligne_1%2C_Bastille.jpg/440px-JHM-1963-0074_-_Paris%2C_m%C3%A9tro_ligne_1%2C_Bastille.jpg 2x" data-file-width="1801" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MP_59" title="MP 59">MP 59</a> de la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> en livrée d'origine, quittant la station <i><a href="/wiki/Bastille_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bastille (métro de Paris)">Bastille</a></i>, en 1963.</figcaption></figure> <p>Les deux décennies entre <a href="/wiki/1952_dans_les_chemins_de_fer" title="1952 dans les chemins de fer">1952</a> et <a href="/wiki/1972_dans_les_chemins_de_fer" title="1972 dans les chemins de fer">1972</a> sont une période de stagnation pour le métro de Paris : le métro se remet lentement des séquelles de la <a href="/wiki/Seconde_Guerre_mondiale" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a><sup id="cite_ref-JT7_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-JT7-40"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, le transport individuel a la priorité et aucune extension n'est construite, hormis le prolongement en 1952 de la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 13</span></a> jusque <a href="/wiki/Carrefour_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Carrefour Pleyel (métro de Paris)">Carrefour Pleyel</a> débuté sous l'<a href="/wiki/Occupation_de_la_France_par_l%27Allemagne_pendant_la_Seconde_Guerre_mondiale" title="Occupation de la France par l'Allemagne pendant la Seconde Guerre mondiale">Occupation</a>, faute de moyens et de volonté politique<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les seuls investissements notables concernent l'arrivée du <a href="/wiki/Mat%C3%A9riel_articul%C3%A9" title="Matériel articulé">matériel articulé</a> et du matériel sur pneu (<a href="/wiki/MP_55" title="MP 55">MP 55</a> puis <a href="/wiki/MP_59" title="MP 59">MP 59</a>) sur quelques lignes ainsi que le renouvellement partiel de la décoration des stations. À compter de 1962, démarrent les travaux de la <a href="/wiki/Ligne_A_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne A du RER d'Île-de-France">ligne A</a> du <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">RER</a>, nouveau mode de transport en commun complémentaire du métro. </p><p>Le <a href="/wiki/Premier_choc_p%C3%A9trolier" title="Premier choc pétrolier">premier choc pétrolier</a> relance l'activité du métro à partir de <a href="/wiki/1972_dans_les_chemins_de_fer" title="1972 dans les chemins de fer">1972</a><sup id="cite_ref-Lamming_25-2" class="reference"><a href="#cite_note-Lamming-25"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cependant, dès la fin des années 1960, un élan de modernisation est lancé et durera jusqu'au début des années 1980<sup id="cite_ref-JT7_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-JT7-40"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Côté matériel roulant, après l'arrivée des matériels sur pneumatique commandés en <a href="/wiki/1955_dans_les_chemins_de_fer" title="1955 dans les chemins de fer">1955</a> et <a href="/wiki/1959_dans_les_chemins_de_fer" title="1959 dans les chemins de fer">1959</a>, le renouvellement des rames <a href="/wiki/Sprague-Thomson" title="Sprague-Thomson">Sprague</a> se poursuit avec le nouveau matériel <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a>, commandé en <a href="/wiki/1967_dans_les_chemins_de_fer" title="1967 dans les chemins de fer">1967</a>. La <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">ligne 3</a> est la première équipée avec des rames à adhérence totale (toutes les voitures sont motrices) permettant de bonnes accélérations. L'adhérence totale sera abandonnée par la suite. Ce sont ensuite les rames <a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a> qui entrent en circulation en <a href="/wiki/1978_dans_les_chemins_de_fer" title="1978 dans les chemins de fer">1978</a> et permettent le retrait complet du service des rames <a href="/wiki/Sprague-Thomson" title="Sprague-Thomson">Sprague</a>, dont le dernier voyage commercial a lieu le <time class="nowrap" datetime="1983-04-16" data-sort-value="1983-04-16">16 avril 1983</time><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. À l'ergonomie particulièrement soignée, les rames MF77 doivent permettre de desservir les lignes comportant des antennes importantes en banlieue nécessitant de bonnes vitesses de pointe. </p><p>Entre <a href="/wiki/1969_dans_les_chemins_de_fer" title="1969 dans les chemins de fer">1969</a> et <a href="/wiki/1973_dans_les_chemins_de_fer" title="1973 dans les chemins de fer">1973</a>, les poinçonneurs chargés du contrôle des billets sont progressivement remplacés par les tourniquets. Les anciens <a href="/wiki/Am%C3%A9nagement_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Portillons_automatiques" title="Aménagement des stations du métro de Paris">portillons automatiques</a>, mis en service dans les années 1920, pour éviter que les voyageurs n'accèdent au quai lors de l'arrivée d'une rame, sont progressivement supprimés. </p><p>La vague de modernisation des années 1970 se concrétise également par la création des postes de commande et de contrôle centralisés (PCC) et par l'installation du système de <a href="/wiki/Pilotage_automatique_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Pilotage automatique du métro de Paris">pilotage automatique (PA)</a> : </p> <ul><li>la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> est la première à disposer d'un PCC en 1967, PCC qui permet, sous l'autorité d'un unique chef de régulation, de gérer la marche des trains, l'énergie électrique de traction, la commande des itinéraires (aiguillages), la communication avec les conducteurs et l'information des voyageurs ; dans les années suivantes, et ce jusqu'en 1975, toutes les lignes sont équipées d'un PCC<sup id="cite_ref-JT8_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-JT8-43"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (s'il était initialement prévu la gestion des terminus depuis les PCC, des difficultés techniques ne permirent pas aux PCC d'assurer cette fonction<sup id="cite_ref-JT8_43-1" class="reference"><a href="#cite_note-JT8-43"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> qui ne sera réalisée qu'à partir des années 2000 lors de leur renouvellement) ;</li> <li>la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a> est la première à être équipée d'un système de pilotage automatique en 1967 ; les autres lignes en sont dotées progressivement jusqu'en 1979, à l'exception des lignes <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">10</a>, <a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 bis du métro de Paris">7 bis</a> et <a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris">3 bis</a><sup id="cite_ref-JT8_43-2" class="reference"><a href="#cite_note-JT8-43"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1970_-_2000_:_développement_du_réseau_en_banlieue"><span id="1970_-_2000_:_d.C3.A9veloppement_du_r.C3.A9seau_en_banlieue"></span>1970 - 2000 : développement du réseau en banlieue</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : 1970 - 2000 : développement du réseau en banlieue" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : 1970 - 2000 : développement du réseau en banlieue"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Gambetta_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Gambetta_02.jpg/220px-Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Gambetta_02.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Gambetta_02.jpg/330px-Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Gambetta_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Gambetta_02.jpg/440px-Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Gambetta_02.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> à la station <i><a href="/wiki/Gambetta_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gambetta (métro de Paris)">Gambetta</a></i> (<a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris">ligne 3 bis</a>), en <time class="nowrap" datetime="2010-01" data-sort-value="2010-01">janvier 2010</time>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Cr%C3%A9teil_Pointe_du_Lac_overzicht.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Cr%C3%A9teil_Pointe_du_Lac_overzicht.jpg/220px-Cr%C3%A9teil_Pointe_du_Lac_overzicht.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Cr%C3%A9teil_Pointe_du_Lac_overzicht.jpg/330px-Cr%C3%A9teil_Pointe_du_Lac_overzicht.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Cr%C3%A9teil_Pointe_du_Lac_overzicht.jpg/440px-Cr%C3%A9teil_Pointe_du_Lac_overzicht.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="2248" /></a><figcaption>La station <i><a href="/wiki/Pointe_du_Lac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pointe du Lac (métro de Paris)">Pointe du Lac</a></i> (<a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">ligne 8</a>), en <time class="nowrap" datetime="2011-10" data-sort-value="2011-10">octobre 2011</time>.</figcaption></figure> <p>Le nombre de lignes de métro s'accroît désormais uniquement du fait de l'isolement de l'embranchement le moins fréquenté de la <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">7</a> et de la déviation de la <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">3</a>, qui deviennent ainsi des lignes indépendantes : la <a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 bis du métro de Paris">7 bis</a> (en 1967) et la <a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris">3 bis</a> (en 1971) ; puis ce nombre se réduit à 15 en raison de la fusion, dans les années 1970, des lignes 13 (partie nord de l'actuelle ligne 13) et 14 (ancienne ligne reliant <a href="/wiki/Invalides_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Invalides (métro de Paris)">Invalides</a> à <a href="/wiki/Porte_de_Vanves_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Vanves (métro de Paris)">Porte de Vanves</a>) après achèvement de la liaison entre <a href="/wiki/Saint-Lazare_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Lazare (métro de Paris)">Saint-Lazare</a> et Invalides. </p><p>Des prolongements destinés à assurer une meilleure desserte de la petite couronne sont progressivement mis en service. Dans les années 1970, plusieurs prolongements sont mis en service. </p> <ul><li>La <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">ligne 8</a> est prolongée de <i><a href="/wiki/Charenton_-_%C3%89coles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Charenton - Écoles (métro de Paris)">Charenton - Écoles</a></i> à <i><a href="/wiki/Maisons-Alfort_-_Stade_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Maisons-Alfort - Stade (métro de Paris)">Maisons-Alfort - Stade</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="1970-09-19" data-sort-value="1970-09-19"><a href="/wiki/19_septembre_dans_les_chemins_de_fer" title="19 septembre dans les chemins de fer">19 septembre</a> <a href="/wiki/1970_dans_les_chemins_de_fer" title="1970 dans les chemins de fer">1970</a></time><sup id="cite_ref-JT5_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-JT5-44"><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, puis à <i><a href="/wiki/Maisons-Alfort_-_Les_Juilliottes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Maisons-Alfort - Les Juilliottes (métro de Paris)">Maisons-Alfort - Les Juilliottes</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="1972-04-27" data-sort-value="1972-04-27"><a href="/wiki/27_avril_dans_les_chemins_de_fer" title="27 avril dans les chemins de fer">27 avril</a> <a href="/wiki/1972_dans_les_chemins_de_fer" title="1972 dans les chemins de fer">1972</a></time><sup id="cite_ref-JT6_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-JT6-45"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, puis encore à <i><a href="/wiki/Cr%C3%A9teil_-_L%27%C3%89chat_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Créteil - L'Échat (métro de Paris)">Créteil - L'Échat</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="1973-09-24" data-sort-value="1973-09-24"><a href="/wiki/24_septembre_dans_les_chemins_de_fer" title="24 septembre dans les chemins de fer">24 septembre</a> <a href="/wiki/1973_dans_les_chemins_de_fer" title="1973 dans les chemins de fer">1973</a></time><sup id="cite_ref-JT6_45-1" class="reference"><a href="#cite_note-JT6-45"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et enfin à <i><a href="/wiki/Cr%C3%A9teil_-_Pr%C3%A9fecture_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Créteil - Préfecture (métro de Paris)">Créteil - Préfecture</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="1974-09-10" data-sort-value="1974-09-10"><a href="/wiki/10_septembre_dans_les_chemins_de_fer" title="10 septembre dans les chemins de fer">10 septembre</a> <a href="/wiki/1974_dans_les_chemins_de_fer" title="1974 dans les chemins de fer">1974</a></time>.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">ligne 3</a> est prolongée le <time class="nowrap date-lien" datetime="1971-04-02" data-sort-value="1971-04-02"><a href="/wiki/2_avril_dans_les_chemins_de_fer" title="2 avril dans les chemins de fer">2 avril</a> <a href="/wiki/1971_dans_les_chemins_de_fer" title="1971 dans les chemins de fer">1971</a></time><sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite_crochet">[</span>39<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, de <i><a href="/wiki/Gambetta_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gambetta (métro de Paris)">Gambetta</a></i> à <i><a href="/wiki/Gallieni_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gallieni (métro de Paris)">Gallieni</a></i>.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> est prolongée à toutes ses extrémités. Le <time class="nowrap date-lien" datetime="1976-05-21" data-sort-value="1976-05-21"><a href="/wiki/21_mai_dans_les_chemins_de_fer" title="21 mai dans les chemins de fer">21 mai</a> <a href="/wiki/1976_dans_les_chemins_de_fer" title="1976 dans les chemins de fer">1976</a></time>, le terminus de <i><a href="/wiki/Carrefour_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Carrefour Pleyel (métro de Paris)">Carrefour Pleyel</a></i> passe à <i><a href="/wiki/Basilique_de_Saint-Denis_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Basilique de Saint-Denis (métro de Paris)">Saint-Denis - Basilique</a></i>. Le <time class="nowrap date-lien" datetime="1976-11-09" data-sort-value="1976-11-09"><a href="/wiki/9_novembre_dans_les_chemins_de_fer" title="9 novembre dans les chemins de fer">9 novembre</a> <a href="/wiki/1976_dans_les_chemins_de_fer" title="1976 dans les chemins de fer">1976</a></time>, l'<a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris#L'ancienne_ligne_14_(Porte_de_Vanves_-_Invalides)" title="Ligne 13 du métro de Paris">ex-ligne 14</a> tout juste intégrée à la ligne 13 par la création d'un tronçon central entre <i><a href="/wiki/Saint-Lazare_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Lazare (métro de Paris)">Saint-Lazare</a></i> et <i><a href="/wiki/Invalides_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Invalides (métro de Paris)">Invalides</a></i>, est prolongée de <i><a href="/wiki/Porte_de_Vanves_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Vanves (métro de Paris)">Porte de Vanves</a></i> à <i><a href="/wiki/Ch%C3%A2tillon_-_Montrouge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtillon - Montrouge (métro de Paris)">Châtillon - Montrouge</a></i><sup id="cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gérôme-Margairaz-47"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Enfin, le <time class="nowrap date-lien" datetime="1980-05-07" data-sort-value="1980-05-07"><a href="/wiki/7_mai_dans_les_chemins_de_fer" title="7 mai dans les chemins de fer">7 mai</a> <a href="/wiki/1980_dans_les_chemins_de_fer" title="1980 dans les chemins de fer">1980</a></time>, le terminus <i><a href="/wiki/Porte_de_Clichy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Clichy (métro de Paris)">Porte de Clichy</a></i> est repoussé à <i><a href="/wiki/Gabriel_P%C3%A9ri_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gabriel Péri (métro de Paris)">Gabriel Péri - Asnières - Gennevilliers</a></i><sup id="cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-1" class="reference"><a href="#cite_note-Gérôme-Margairaz-47"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <p>Fin 1979 et durant les années 1980, les extensions suivantes sont réalisées. </p> <ul><li>La <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">ligne 7</a> est prolongée le <time class="nowrap date-lien" datetime="1979-10-04" data-sort-value="1979-10-04"><a href="/wiki/4_octobre_dans_les_chemins_de_fer" title="4 octobre dans les chemins de fer">4 octobre</a> <a href="/wiki/1979_dans_les_chemins_de_fer" title="1979 dans les chemins de fer">1979</a></time><sup id="cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-2" class="reference"><a href="#cite_note-Gérôme-Margairaz-47"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> de <i><a href="/wiki/Porte_de_la_Villette_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de la Villette (métro de Paris)">Porte de la Villette</a></i> à <i><a href="/wiki/Fort_d%27Aubervilliers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Fort d'Aubervilliers (métro de Paris)">Fort d'Aubervilliers</a></i>. L'arrêt <i><a href="/wiki/Maison_Blanche_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Maison Blanche (métro de Paris)">Maison Blanche</a></i> permet de rejoindre <i><a href="/wiki/Le_Kremlin-Bic%C3%AAtre_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Le Kremlin-Bicêtre (métro de Paris)">Le Kremlin-Bicêtre</a></i> grâce au débranchement le <time class="nowrap date-lien" datetime="1982-12-10" data-sort-value="1982-12-10"><a href="/wiki/10_d%C3%A9cembre_dans_les_chemins_de_fer" title="10 décembre dans les chemins de fer">10 décembre</a> <a href="/wiki/1982_dans_les_chemins_de_fer" title="1982 dans les chemins de fer">1982</a></time><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ; embranchement prolongé vers <i><a href="/wiki/Villejuif_-_Louis_Aragon_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Villejuif - Louis Aragon (métro de Paris)">Villejuif - Louis Aragon</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="1985-02-28" data-sort-value="1985-02-28"><a href="/wiki/28_f%C3%A9vrier_dans_les_chemins_de_fer" title="28 février dans les chemins de fer">28 février</a> <a href="/wiki/1985_dans_les_chemins_de_fer" title="1985 dans les chemins de fer">1985</a></time><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">[<abbr class="abbr" title="référence">réf.</abbr> souhaitée]</a></sup>. Le terminus de Fort d'Aubervilliers est enfin déplacé à <i><a href="/wiki/La_Courneuve_-_8_Mai_1945_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Courneuve - 8 Mai 1945 (métro de Paris)">La Courneuve - 8 Mai 1945</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="1987-05-06" data-sort-value="1987-05-06"><a href="/wiki/6_mai_dans_les_chemins_de_fer" title="6 mai dans les chemins de fer">6 mai</a> <a href="/wiki/1987_dans_les_chemins_de_fer" title="1987 dans les chemins de fer">1987</a></time><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite_crochet">[</span>42<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">ligne 10</a> est prolongée de <i><a href="/wiki/Porte_d%27Auteuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte d'Auteuil (métro de Paris)">Porte d'Auteuil</a></i> à <i><a href="/wiki/Boulogne_-_Jean_Jaur%C3%A8s_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Boulogne - Jean Jaurès (métro de Paris)">Boulogne - Jean Jaurès</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="1980-10-03" data-sort-value="1980-10-03"><a href="/wiki/3_octobre_dans_les_chemins_de_fer" title="3 octobre dans les chemins de fer">3 octobre</a> <a href="/wiki/1980_dans_les_chemins_de_fer" title="1980 dans les chemins de fer">1980</a></time><sup id="cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-3" class="reference"><a href="#cite_note-Gérôme-Margairaz-47"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, puis à <i><a href="/wiki/Boulogne_-_Pont_de_Saint-Cloud_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Boulogne - Pont de Saint-Cloud (métro de Paris)">Boulogne - Pont de Saint-Cloud</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="1981-10-02" data-sort-value="1981-10-02"><a href="/wiki/2_octobre_dans_les_chemins_de_fer" title="2 octobre dans les chemins de fer">2 octobre</a> <a href="/wiki/1981_dans_les_chemins_de_fer" title="1981 dans les chemins de fer">1981</a></time><sup id="cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-4" class="reference"><a href="#cite_note-Gérôme-Margairaz-47"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">ligne 5</a> est prolongée le <time class="nowrap date-lien" datetime="1985-04-25" data-sort-value="1985-04-25"><a href="/wiki/25_avril_dans_les_chemins_de_fer" title="25 avril dans les chemins de fer">25 avril</a> <a href="/wiki/1985_dans_les_chemins_de_fer" title="1985 dans les chemins de fer">1985</a></time>, de <i><a href="/wiki/%C3%89glise_de_Pantin_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Église de Pantin (métro de Paris)">Église de Pantin</a></i> à <i><a href="/wiki/Bobigny_-_Pablo_Picasso_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bobigny - Pablo Picasso (métro de Paris)">Bobigny - Pablo Picasso</a></i>.</li></ul> <p>Les années 1990 sont marquées par les prolongement suivants : </p> <ul><li>La <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> est prolongée le <time class="nowrap date-lien" datetime="1992-04-01" data-sort-value="1992-04-01"><a href="/wiki/1er_avril_dans_les_chemins_de_fer" title="1er avril dans les chemins de fer">1<sup>er</sup> avril</a> <a href="/wiki/1992_dans_les_chemins_de_fer" title="1992 dans les chemins de fer">1992</a></time> de <i><a href="/wiki/Pont_de_Neuilly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Neuilly (métro de Paris)">Pont de Neuilly</a></i> à <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9fense_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Défense (métro de Paris)">La Défense</a></i>. Le fleuve est franchi.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> est prolongée le <time class="nowrap date-lien" datetime="1998-05-25" data-sort-value="1998-05-25"><a href="/wiki/25_mai_dans_les_chemins_de_fer" title="25 mai dans les chemins de fer">25 mai</a> <a href="/wiki/1998_dans_les_chemins_de_fer" title="1998 dans les chemins de fer">1998</a></time> de <i><a href="/wiki/Basilique_de_Saint-Denis_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Basilique de Saint-Denis (métro de Paris)">Basilique de Saint-Denis</a></i> (anciennement <i>Saint-Denis - Basilique</i>) à <i><a href="/wiki/Saint-Denis_-_Universit%C3%A9_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis - Université (métro de Paris)">Saint-Denis - Université</a></i>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="A_partir_de_1998:_automatisation_de_lignes">A partir de 1998: automatisation de lignes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : A partir de 1998: automatisation de lignes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : A partir de 1998: automatisation de lignes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="1998_:_nouvelle_ligne_entièrement_automatique_(ligne_14)"><span id="1998_:_nouvelle_ligne_enti.C3.A8rement_automatique_.28ligne_14.29"></span>1998 : nouvelle ligne entièrement automatique (ligne 14)</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : 1998 : nouvelle ligne entièrement automatique (ligne 14)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : 1998 : nouvelle ligne entièrement automatique (ligne 14)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">Ligne 14 du métro de Paris</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro-Paris-ligne-14-statio.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Metro-Paris-ligne-14-statio.jpg/220px-Metro-Paris-ligne-14-statio.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Metro-Paris-ligne-14-statio.jpg/330px-Metro-Paris-ligne-14-statio.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Metro-Paris-ligne-14-statio.jpg/440px-Metro-Paris-ligne-14-statio.jpg 2x" data-file-width="1296" data-file-height="972" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a> de la ligne <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">14</a> en station de <i><a href="/wiki/Gare_de_Lyon_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare de Lyon (métro de Paris)">Gare de Lyon</a></i>, en <time class="nowrap" datetime="2006-06" data-sort-value="2006-06">juin 2006</time>.</figcaption></figure> <p>Le <time class="nowrap date-lien" datetime="1998-10-15" data-sort-value="1998-10-15"><a href="/wiki/15_octobre_dans_les_chemins_de_fer" title="15 octobre dans les chemins de fer">15 octobre</a> <a href="/wiki/1998_dans_les_chemins_de_fer" title="1998 dans les chemins de fer">1998</a></time> est inaugurée une ligne véritablement nouvelle : la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a>, ouverte entre les stations <i><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_Fran%C3%A7ois-Mitterrand_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bibliothèque François-Mitterrand (métro de Paris)">Bibliothèque François-Mitterrand</a></i> et <i><a href="/wiki/Madeleine_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Madeleine (métro de Paris)">Madeleine</a></i><sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite_crochet">[</span>43<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La ligne n'est prolongée de <i>Madeleine</i> à <i><a href="/wiki/Saint-Lazare_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Lazare (métro de Paris)">Saint-Lazare</a></i> que le <time class="nowrap date-lien" datetime="2003-12-16" data-sort-value="2003-12-16"><a href="/wiki/16_d%C3%A9cembre_dans_les_chemins_de_fer" title="16 décembre dans les chemins de fer">16 décembre</a> <a href="/wiki/2003_dans_les_chemins_de_fer" title="2003 dans les chemins de fer">2003</a></time>, faute de budget, le <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">STIF</a> ayant financé en même temps le projet <a href="/wiki/Ligne_E_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne E du RER d'Île-de-France">EOLE</a> (<a href="/wiki/Ligne_E_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne E du RER d'Île-de-France">RER E</a>), <a href="/wiki/Meteor_(m%C3%A9tro)" title="Meteor (métro)">Meteor</a> ainsi que la jonction Châtelet – Gare de Lyon du <a href="/wiki/Ligne_D_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne D du RER d'Île-de-France">RER D</a>. À l'autre extrémité de la ligne, elle atteint <i><a href="/wiki/Olympiades_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Olympiades (métro de Paris)">Olympiades</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="2007-06-26" data-sort-value="2007-06-26"><a href="/wiki/26_juin_dans_les_chemins_de_fer" title="26 juin dans les chemins de fer">26 juin</a> <a href="/wiki/2007_dans_les_chemins_de_fer" title="2007 dans les chemins de fer">2007</a></time><sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite_crochet">[</span>44<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Un important prolongement est inauguré le <time class="nowrap date-lien" datetime="2020-12-14" data-sort-value="2020-12-14"><a href="/wiki/14_d%C3%A9cembre_dans_les_chemins_de_fer" title="14 décembre dans les chemins de fer">14 décembre</a> <a href="/wiki/2020_dans_les_chemins_de_fer" title="2020 dans les chemins de fer">2020</a></time>, entre <i>Saint-Lazare</i> et <i><a href="/wiki/Mairie_de_Saint-Ouen_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Saint-Ouen (métro de Paris)">Mairie de Saint-Ouen</a></i><sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite_crochet">[</span>45<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, portant la longueur de la ligne à plus de 13 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire"><span title="Ce passage nécessite une référence ; voir l'aide.">[réf. nécessaire]</span></a></sup>. </p><p> La <span class="nowrap">ligne 14</span> est la première ligne du métro parisien à mettre en œuvre la conduite automatisée sans conducteur grâce au <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_d%27automatisation_de_l%27exploitation_des_trains" title="Système d'automatisation de l'exploitation des trains">système d'automatisation de l'exploitation des trains</a> (SAET) fourni par <a href="/wiki/Siemens_Mobility" title="Siemens Mobility">Siemens Transportation Systems</a>. En conséquence, tous les quais de la station sont munis de <a href="/wiki/Porte_pali%C3%A8re_(m%C3%A9tro)" title="Porte palière (métro)">portes palières</a>. La ligne se caractérise également par des distances interstations plus proches de celles du RER, notamment de <i>Gare de Lyon</i> à <i>Châtelet</i>, permettant d’atteindre une vitesse d'exploitation moyenne de <span title="11,111 12 m/s" style="cursor:help">40</span> <abbr class="abbr" title="kilomètre par heure">km/h</abbr><sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite_crochet">[</span>46<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, particulièrement élevée. La ligne, les rames de métro ainsi que les dimensions et la décoration des stations en font la vitrine de la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> et des entreprises <a href="/wiki/Alstom" title="Alstom">Alstom</a> et Siemens. Bien que n'accueillant que des rames à six voitures, les stations sont conçues dès l'origine pour accueillir des rames de huit voitures. Ce n'est qu'à partir du <time class="nowrap date-lien" datetime="2020-10-12" data-sort-value="2020-10-12"><a href="/wiki/12_octobre_dans_les_chemins_de_fer" title="12 octobre dans les chemins de fer">12 octobre</a> <a href="/wiki/2020_dans_les_chemins_de_fer" title="2020 dans les chemins de fer">2020</a></time>, lors de la mise en service des rames <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14</a>, que des rames à huit voitures sont exploitées sur la ligne<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite_crochet">[</span>47<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p><div class="clear" style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="2010_-_2020_:_automatisations_de_lignes_existantes_(lignes_1_et_4)"><span id="2010_-_2020_:_automatisations_de_lignes_existantes_.28lignes_1_et_4.29"></span>2010 - 2020 : automatisations de lignes existantes (lignes 1 et 4)</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : 2010 - 2020 : automatisations de lignes existantes (lignes 1 et 4)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : 2010 - 2020 : automatisations de lignes existantes (lignes 1 et 4)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Automatisation_de_la_ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Automatisation de la ligne 1 du métro de Paris">Automatisation de la ligne 1 du métro de Paris</a> et <a href="/wiki/Automatisation_de_la_ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Automatisation de la ligne 4 du métro de Paris">Automatisation de la ligne 4 du métro de Paris</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Rame_MP05,_Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris,_2011.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Rame_MP05%2C_Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris%2C_2011.jpg/220px-Rame_MP05%2C_Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris%2C_2011.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Rame_MP05%2C_Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris%2C_2011.jpg/330px-Rame_MP05%2C_Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris%2C_2011.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Rame_MP05%2C_Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris%2C_2011.jpg/440px-Rame_MP05%2C_Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris%2C_2011.jpg 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> pelliculée de la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> sur le <a href="/wiki/Pont_de_Neuilly" title="Pont de Neuilly">pont de Neuilly</a>, en <time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time>.</figcaption></figure> <p>Pour augmenter sa capacité, la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>, qui est la plus fréquentée du réseau, a été automatisée afin de devenir <a href="/wiki/Transports_guid%C3%A9s_urbains_automatiques" title="Transports guidés urbains automatiques">intégralement automatique</a>, c'est-à-dire sans conducteur. Décidée en 2005 par la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a>, cette automatisation s'est faite avec seulement de rares interruptions de trafic, ce qui est une performance pour une ligne très fréquentée et en exploitation<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite_crochet">[</span>48<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-marché_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-marché-56"><span class="cite_crochet">[</span>49<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les travaux d'automatisation ont commencé en 2006, avec entre autres la rénovation de la signalisation latérale, et la transformation de l'ancienne boucle terminus de <a href="/wiki/Porte_Maillot_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Maillot (métro de Paris)">Porte Maillot</a>, un temps utilisée comme espace de réception, en atelier de maintenance des rames. Dans l'ensemble des stations de la ligne, des portes palières à mi-hauteur (1,8 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>) ont été installées, afin de la rendre hermétique. Elles permettent d'éviter les incidents sur les voies, intrusions, chûtes et suicides sur cette ligne historique qui traverse tout Paris en suivant son axe est-ouest (<a href="/wiki/Place_de_la_Nation_(Paris)" title="Place de la Nation (Paris)">Nation</a>, <a href="/wiki/Place_de_la_Bastille" title="Place de la Bastille">Bastille</a>, <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_du_Louvre" title="Musée du Louvre">Louvre</a>, <a href="/wiki/Place_de_la_Concorde" title="Place de la Concorde">Concorde</a>, <a href="/wiki/Avenue_des_Champs-%C3%89lys%C3%A9es" title="Avenue des Champs-Élysées">Champs-Élysées</a>, <a href="/wiki/Arc_de_triomphe_de_l%27%C3%89toile" title="Arc de triomphe de l'Étoile">Arc de Triomphe</a>, ainsi que <a href="/wiki/La_D%C3%A9fense" title="La Défense">la Défense</a>). </p><p>Toutefois, ils ne sont pas exempts d'incidents, avec parfois de longues coupures de trafic à la suite d'une panne électrique ou de signalisation. Le <time class="nowrap" datetime="2011-01-13" data-sort-value="2011-01-13">13 janvier 2011</time> notamment, le trafic est totalement interrompu durant <span class="nowrap">2 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 30</span> en pleine heure de pointe du matin, en raison de disjonctions<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite_crochet">[</span>50<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> décide d'équiper la ligne en rames automatiques <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a>, afin de pouvoir assurer son service intégralement automatiquement. Les premières navettes automatiques sont entrées en service commercial le <time class="nowrap date-lien" datetime="2011-11-03" data-sort-value="2011-11-03"><a href="/wiki/3_novembre_dans_les_chemins_de_fer" title="3 novembre dans les chemins de fer">3 novembre</a> <a href="/wiki/2011_dans_les_chemins_de_fer" title="2011 dans les chemins de fer">2011</a></time>, donnant le coup d'envoi à une période transitoire d'exploitation mixte entre guidage manuel et automatique. Cette dernière dure jusqu'au <time class="nowrap" datetime="2012-12-22" data-sort-value="2012-12-22">22 décembre 2012</time>, date à partir de laquelle la ligne est exploitée en mode automatique intégral, à l'instar de la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a><sup id="cite_ref-RATP_:_L'automatisation_de_la_ligne_1_:_pari_tenu_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-RATP_:_L'automatisation_de_la_ligne_1_:_pari_tenu-58"><span class="cite_crochet">[</span>51<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Début_du_XXIe_siècle_:_modernisation_des_rames_et_nouvelles_extensions"><span id="D.C3.A9but_du_XXIe_si.C3.A8cle_:_modernisation_des_rames_et_nouvelles_extensions"></span>Début du <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle : modernisation des rames et nouvelles extensions</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Début du XXIe siècle : modernisation des rames et nouvelles extensions" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Début du XXIe siècle : modernisation des rames et nouvelles extensions"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/MP_59" title="MP 59">MP 59</a>, <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89</a>, <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> et <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:MP89_et_MP59_se_croisent_%C3%A0_Od%C3%A9on_par_cramos.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/MP89_et_MP59_se_croisent_%C3%A0_Od%C3%A9on_par_cramos.jpg/260px-MP89_et_MP59_se_croisent_%C3%A0_Od%C3%A9on_par_cramos.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/MP89_et_MP59_se_croisent_%C3%A0_Od%C3%A9on_par_cramos.jpg/390px-MP89_et_MP59_se_croisent_%C3%A0_Od%C3%A9on_par_cramos.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/MP89_et_MP59_se_croisent_%C3%A0_Od%C3%A9on_par_cramos.jpg/520px-MP89_et_MP59_se_croisent_%C3%A0_Od%C3%A9on_par_cramos.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MP_59" title="MP 59">MP 59</a> (gauche) croisant une rame <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89</a> (droite) à la station <i><a href="/wiki/Od%C3%A9on_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Odéon (métro de Paris)">Odéon</a></i> sur la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a>, en <time class="nowrap" datetime="2011-10" data-sort-value="2011-10">octobre 2011</time>.</figcaption></figure> <p>De <time class="nowrap" datetime="2011-05" data-sort-value="2011-05">mai 2011</time> à <time class="nowrap" datetime="2013-03" data-sort-value="2013-03">mars 2013</time>, la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> procède au transfert des rames <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite conducteur" lang="fr">CC</abbr></a> de la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> sur la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> au fur et à mesure des mises en service des rames automatiques <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a>, profitant ainsi du processus d'<a href="/wiki/Automatisation_de_la_ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Automatisation de la ligne 1 du métro de Paris">automatisation de la ligne 1</a> en cours. L'objectif recherché est de remplacer les rames <a href="/wiki/MP_59" title="MP 59">MP 59</a> sur la ligne. </p><p>Par rapport aux rames MP 59, les <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89</a> ont un espace intérieur d'un seul tenant, sans séparation entre les voitures, permettant une meilleure répartition des voyageurs<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite_crochet">[</span>52<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Leurs performances pourraient améliorer le débit de la ligne et réduire légèrement le temps de parcours. </p><p>Le processus démarre le <time class="nowrap date-lien" datetime="2011-05-23" data-sort-value="2011-05-23"><a href="/wiki/23_mai_dans_les_chemins_de_fer" title="23 mai dans les chemins de fer">23 mai</a> <a href="/wiki/2011_dans_les_chemins_de_fer" title="2011 dans les chemins de fer">2011</a></time> avec la réception du premier <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 CC</a><sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite_crochet">[</span>53<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> pour prendre fin en <time class="nowrap" datetime="2013-03" data-sort-value="2013-03">mars 2013</time> à l'occasion de l'ouverture du prolongement à Montrouge. Cependant, les rames de type MP 59 circulent pour la dernière fois sur la ligne 4, en service commercial, le <time class="nowrap" datetime="2012-12-21" data-sort-value="2012-12-21">21 décembre 2012</time><sup id="cite_ref-derniersMP59_61-0" class="reference"><a href="#cite_note-derniersMP59-61"><span class="cite_crochet">[</span>54<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les MP 59 disparaissent ainsi complètement de la ligne, après 45 années d'utilisation sur celle-ci, et 49 années depuis leur mise en service sur la ligne 1. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP89_Ligne_4_-_06.jpg" class="mw-file-description" title="Autocollant explicatif présent dans la première rame transférée sur la ligne 4 en octobre 2011."><img alt="Autocollant explicatif présent dans la première rame transférée sur la ligne 4 en octobre 2011." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/MP89_Ligne_4_-_06.jpg/120px-MP89_Ligne_4_-_06.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/MP89_Ligne_4_-_06.jpg/180px-MP89_Ligne_4_-_06.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/MP89_Ligne_4_-_06.jpg/240px-MP89_Ligne_4_-_06.jpg 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Autocollant explicatif présent dans la première rame transférée sur la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> en <time class="nowrap" datetime="2011-10" data-sort-value="2011-10">octobre 2011</time>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP_89_CC_Interior.jpg" class="mw-file-description" title="Intérieur d'une rame MP 89 CC (novembre 2010)."><img alt="Intérieur d'une rame MP 89 CC (novembre 2010)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/MP_89_CC_Interior.jpg/120px-MP_89_CC_Interior.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/MP_89_CC_Interior.jpg/180px-MP_89_CC_Interior.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/MP_89_CC_Interior.jpg/240px-MP_89_CC_Interior.jpg 2x" data-file-width="4752" data-file-height="3168" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Intérieur d'une rame <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 CC</a> (<time class="nowrap" datetime="2010-11" data-sort-value="2010-11">novembre 2010</time>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP89_Ligne_4_-_07.jpg" class="mw-file-description" title="Plan de la ligne 4 dans une rame MP 89 (octobre 2011)."><img alt="Plan de la ligne 4 dans une rame MP 89 (octobre 2011)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/MP89_Ligne_4_-_07.jpg/120px-MP89_Ligne_4_-_07.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/MP89_Ligne_4_-_07.jpg/180px-MP89_Ligne_4_-_07.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/MP89_Ligne_4_-_07.jpg/240px-MP89_Ligne_4_-_07.jpg 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Plan de la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> dans une rame <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89</a> (<time class="nowrap" datetime="2011-10" data-sort-value="2011-10">octobre 2011</time>).</div> </li> </ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:MP05_L1_2011-11-03_IMG_1068.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1068.JPG/170px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1068.JPG" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1068.JPG/255px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1068.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1068.JPG/340px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1068.JPG 2x" data-file-width="2736" data-file-height="3648" /></a><figcaption>La rame <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 501 de la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>, en <time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time>.</figcaption></figure> <p>De <time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time> à <time class="nowrap" datetime="2013-02" data-sort-value="2013-02">février 2013</time>, la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> procède à la mise en service progressive de nouvelles rames automatiques, commandées auprès d'<a href="/wiki/Alstom" title="Alstom">Alstom</a> pour permettre d'assurer l'<a href="/wiki/Automatisation_de_la_ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Automatisation de la ligne 1 du métro de Paris">exploitation intégralement automatique de la ligne 1</a>. </p><p>Dénommées <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a>, elles sont basées sur les <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89</a> actuellement en circulation sur la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> et se distinguent des trains actuellement en circulation sur la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> par l'absence de cabine de conduite. En effet, à l'instar des <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a> de la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a>, elles sont entièrement automatiques et possèdent un pupitre de conduite de secours. À partir du <time class="nowrap" datetime="2011-11-03" data-sort-value="2011-11-03">3 novembre 2011</time>, les MP 05 ont été progressivement mises en service commercial sur la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> en remplacement des <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite conducteur" lang="fr">CC</abbr></a> progressivement mutées sur la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a><sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite_crochet">[</span>55<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> est équipée depuis 2020 des rames <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14</a>, progressivement. Les <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 CA</a> et <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> qui équipent la ligne, devraient à terme rejoindre la <a href="/wiki/Automatisation_de_la_ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Automatisation de la ligne 4 du métro de Paris">ligne 4 en cours d'automatisation</a> tandis que les <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 CC</a> de la <span class="nowrap">ligne 4</span> doivent rejoindre la <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">ligne 6</a>, dont les <a href="/wiki/MP_73" title="MP 73">MP 73</a> seront réformés<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite_crochet">[</span>56<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Bleu_64-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bleu-64"><span class="cite_crochet">[</span>57<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 2022, les MP 59 de la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a> devaient être reformés pour faire place à des <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14 CC</a><sup id="cite_ref-Bleu_64-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bleu-64"><span class="cite_crochet">[</span>57<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 2023, les <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 CC</a> commencent à arriver sur la ligne 6<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite_crochet">[</span>58<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et les <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 CA</a> quittent la ligne 14 le <time class="nowrap" datetime="2023-03-23" data-sort-value="2023-03-23">23 mars</time><sup id="cite_ref-dernierMP89_66-0" class="reference"><a href="#cite_note-dernierMP89-66"><span class="cite_crochet">[</span>59<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En <time class="nowrap" datetime="2023-12" data-sort-value="2023-12">décembre 2023</time>, les MP 89 CC quittent la ligne, qui devient entièrement automatique<sup id="cite_ref-FinMP89CAligne4_67-0" class="reference"><a href="#cite_note-FinMP89CAligne4-67"><span class="cite_crochet">[</span>60<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP05_L1_2011-11-03_IMG_1037.JPG" class="mw-file-description" title="Intérieur d'une rame MP 05 (novembre 2011)."><img alt="Intérieur d'une rame MP 05 (novembre 2011)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1037.JPG/120px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1037.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1037.JPG/180px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1037.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1037.JPG/240px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1037.JPG 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Intérieur d'une rame <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> (<time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP05_L1_2011-11-03_IMG_1059.JPG" class="mw-file-description" title="Intérieur d'une rame MP 05 (novembre 2011)."><img alt="Intérieur d'une rame MP 05 (novembre 2011)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1059.JPG/120px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1059.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1059.JPG/180px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1059.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1059.JPG/240px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1059.JPG 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Intérieur d'une rame <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> (<time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP05_L1_2011-11-03_IMG_1036.JPG" class="mw-file-description" title="Portes d'un MP 05 ouvertes (novembre 2011)."><img alt="Portes d'un MP 05 ouvertes (novembre 2011)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1036.JPG/120px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1036.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1036.JPG/180px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1036.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/MP05_L1_2011-11-03_IMG_1036.JPG/240px-MP05_L1_2011-11-03_IMG_1036.JPG 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Portes d'un <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> ouvertes (<time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time>).</div> </li> </ul> <p>De nouvelles extensions de lignes en banlieue ont lieu au <a href="/wiki/XXIe_si%C3%A8cle" title="XXIe siècle"><abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a> : </p> <ul><li>La <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> est de nouveau prolongée le <time class="nowrap date-lien" datetime="2008-06-14" data-sort-value="2008-06-14"><a href="/wiki/14_juin_dans_les_chemins_de_fer" title="14 juin dans les chemins de fer">14 juin</a> <a href="/wiki/2008_dans_les_chemins_de_fer" title="2008 dans les chemins de fer">2008</a></time>, de <i><a href="/wiki/Gabriel_P%C3%A9ri_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gabriel Péri (métro de Paris)">Gabriel Péri</a></i> (anciennement <i>Gabriel Péri - Asnières - Gennevilliers</i>) à <i><a href="/wiki/Les_Courtilles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Les Courtilles (métro de Paris)">Les Courtilles</a></i>.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">ligne 8</a> est prolongée de <i><a href="/wiki/Cr%C3%A9teil_-_Pr%C3%A9fecture_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Créteil - Préfecture (métro de Paris)">Créteil - Préfecture</a></i> à <i><a href="/wiki/Pointe_du_Lac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pointe du Lac (métro de Paris)">Pointe du Lac</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="2011-10-08" data-sort-value="2011-10-08"><a href="/wiki/8_octobre_dans_les_chemins_de_fer" title="8 octobre dans les chemins de fer">8 octobre</a> <a href="/wiki/2011_dans_les_chemins_de_fer" title="2011 dans les chemins de fer">2011</a></time><sup id="cite_ref-EXT_68-0" class="reference"><a href="#cite_note-EXT-68"><span class="cite_crochet">[</span>61<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite_crochet">[</span>62<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">ligne 12</a> est prolongée de <i><a href="/wiki/Porte_de_la_Chapelle_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de la Chapelle (métro de Paris)">Porte de la Chapelle</a></i> vers <i><a href="/wiki/Front_populaire_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Front populaire (métro de Paris)">Front populaire</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="2012-12-18" data-sort-value="2012-12-18"><a href="/wiki/18_d%C3%A9cembre_dans_les_chemins_de_fer" title="18 décembre dans les chemins de fer">18 décembre</a> <a href="/wiki/2012_dans_les_chemins_de_fer" title="2012 dans les chemins de fer">2012</a></time>, puis jusqu'à <i><a href="/wiki/Mairie_d%27Aubervilliers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Aubervilliers (métro de Paris)">Mairie d'Aubervilliers</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="2022-05-31" data-sort-value="2022-05-31"><a href="/wiki/31_mai_dans_les_chemins_de_fer" title="31 mai dans les chemins de fer">31 mai</a> <a href="/wiki/2022_dans_les_chemins_de_fer" title="2022 dans les chemins de fer">2022</a></time>.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> est prolongée de <i><a href="/wiki/Porte_d%27Orl%C3%A9ans_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte d'Orléans (métro de Paris)">Porte d'Orléans</a></i> à <i><a href="/wiki/Mairie_de_Montrouge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Montrouge (métro de Paris)">Mairie de Montrouge</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="2013-03-23" data-sort-value="2013-03-23"><a href="/wiki/23_mars_dans_les_chemins_de_fer" title="23 mars dans les chemins de fer">23 mars</a> <a href="/wiki/2013_dans_les_chemins_de_fer" title="2013 dans les chemins de fer">2013</a></time>, puis jusqu’à <i><a href="/wiki/Bagneux_-_Lucie_Aubrac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bagneux - Lucie Aubrac (métro de Paris)">Bagneux - Lucie Aubrac</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="2022-01-13" data-sort-value="2022-01-13"><a href="/wiki/13_janvier_dans_les_chemins_de_fer" title="13 janvier dans les chemins de fer">13 janvier</a> <a href="/wiki/2022_dans_les_chemins_de_fer" title="2022 dans les chemins de fer">2022</a></time>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="À_partir_de_2024_:_amorce_du_Grand_Paris_Express"><span id=".C3.80_partir_de_2024_:_amorce_du_Grand_Paris_Express"></span>À partir de 2024 : amorce du Grand Paris Express</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : À partir de 2024 : amorce du Grand Paris Express" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : À partir de 2024 : amorce du Grand Paris Express"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a>.</div></div> <p>Conceptualisé à partir de 2010, le Grand Paris Express vise à mieux desservir la banlieue avec un métro régionalisé. Les premières ouvertures de tronçons ont lieu avec les <a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2024" title="Jeux olympiques d'été de 2024">Jeux olympiques d'été de 2024</a> : </p> <ul><li>La <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a> est prolongée de <i><a href="/wiki/Mairie_des_Lilas_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie des Lilas (métro de Paris)">Mairie des Lilas</a></i> à <i><a href="/wiki/Rosny-Bois-Perrier_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Rosny-Bois-Perrier (métro de Paris)">Rosny-Bois-Perrier</a></i> le <time class="nowrap date-lien" datetime="2024-06-13" data-sort-value="2024-06-13"><a href="/wiki/13_juin_dans_les_chemins_de_fer" title="13 juin dans les chemins de fer">13 juin</a> <a href="/wiki/2024_dans_les_chemins_de_fer" title="2024 dans les chemins de fer">2024</a></time>.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> est prolongée au Nord de <i><a href="/wiki/Mairie_de_Saint-Ouen_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Saint-Ouen (métro de Paris)">Mairie de Saint-Ouen</a></i> à <i><a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a></i> et au Sud d'<i><a href="/wiki/Olympiades_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Olympiades (métro de Paris)">Olympiades</a></i> à l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)"><i>Aéroport d'Orly</i></a> le <time class="nowrap date-lien" datetime="2024-06-24" data-sort-value="2024-06-24"><a href="/wiki/24_juin_dans_les_chemins_de_fer" title="24 juin dans les chemins de fer">24 juin</a> <a href="/wiki/2024_dans_les_chemins_de_fer" title="2024 dans les chemins de fer">2024</a></time> dans le cadre du <a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a>.</li></ul> <div class="clear" style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Réseau_actuel"><span id="R.C3.A9seau_actuel"></span>Réseau actuel</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Réseau actuel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Réseau actuel"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Présentation_du_réseau"><span id="Pr.C3.A9sentation_du_r.C3.A9seau"></span>Présentation du réseau</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Présentation du réseau" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Présentation du réseau"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Depuis le <time class="nowrap date-lien" datetime="2025-01-18" data-sort-value="2025-01-18"><a href="/wiki/18_janvier_dans_les_chemins_de_fer" title="18 janvier dans les chemins de fer">18 janvier</a> <a href="/wiki/2025_dans_les_chemins_de_fer" title="2025 dans les chemins de fer">2025</a></time>, le réseau métropolitain de Paris est long de 245,6 kilomètres<sup id="cite_ref-longueur_70-0" class="reference"><a href="#cite_note-longueur-70"><span class="cite_crochet">[</span>note 8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il est composé de seize lignes en site propre, essentiellement souterraines, qui desservent au total 321 stations nominales et 405 points d'arrêt<sup id="cite_ref-nombre-sta-pa_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-nombre-sta-pa-2"><span class="cite_crochet">[</span>note 2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg/440px-Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg.png" decoding="async" width="440" height="307" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg/660px-Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg/880px-Carte_M%C3%A9tro_de_Paris.svg.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1397" /></a><figcaption><a href="/wiki/Carte_topologique" title="Carte topologique">Carte topologique</a> du réseau métropolitain parisien (juillet 2024).</figcaption></figure> <p>Le métro parisien est bien plus dense, développé et étendu que celui de <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Berlin" title="Métro de Berlin">Berlin</a> (10 lignes, 173 stations et 146 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> de voies). Le <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Londres" title="Métro de Londres">métro de Londres</a> (11 lignes, 270 stations et 402 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>) est comparativement bien moins dense en <a href="/wiki/Centre-ville" title="Centre-ville">centre-ville</a> mais ses lignes desservent l'essentiel de l'agglomération (sauf vers le sud où le réseau ferroviaire de banlieue est très dense) contrairement au réseau parisien, concentré dans le centre et ne desservant pas la grande banlieue jusqu'à la mise en œuvre du <a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Longueur_et_quadrillage">Longueur et quadrillage</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Longueur et quadrillage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Longueur et quadrillage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:P1040948_Paris_XVI_m%C3%A9tro_Passy_rwk.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/P1040948_Paris_XVI_m%C3%A9tro_Passy_rwk.jpg/170px-P1040948_Paris_XVI_m%C3%A9tro_Passy_rwk.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/P1040948_Paris_XVI_m%C3%A9tro_Passy_rwk.jpg/255px-P1040948_Paris_XVI_m%C3%A9tro_Passy_rwk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/P1040948_Paris_XVI_m%C3%A9tro_Passy_rwk.jpg/340px-P1040948_Paris_XVI_m%C3%A9tro_Passy_rwk.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MP_73" title="MP 73">MP 73</a> de la <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">ligne 6</a> quittant la station <i><a href="/wiki/Passy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Passy (métro de Paris)">Passy</a></i>, établie sur un <a href="/wiki/Viaduc" title="Viaduc">viaduc</a>, en <time class="nowrap" datetime="2011-09" data-sort-value="2011-09">septembre 2011</time>.</figcaption></figure> <p>Le réseau métropolitain de Paris, d'une longueur de 245,6 kilomètres<sup id="cite_ref-longueur_70-1" class="reference"><a href="#cite_note-longueur-70"><span class="cite_crochet">[</span>note 8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, est conçu pour assurer une desserte fine de Paris intra-muros : les stations y sont très rapprochées — 548 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr> en moyenne<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite_crochet">[</span>63<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> mais 465 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr> pour la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> et plus d'1 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> pour la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a><sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite_crochet">[</span>64<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> — ce qui assure un quadrillage serré de Paris intra-muros. La proche banlieue n'est en revanche desservie que par les prolongements des lignes, imposant de passer par Paris intra-muros pour aller d'une commune de banlieue à une autre, la faible <a href="/wiki/Vitesse_commerciale" title="Vitesse commerciale">vitesse commerciale</a> interdisant pratiquement la desserte de la grande couronne (banlieue éloignée de Paris). Il y a tout de même trente-neuf communes de la petite couronne <a href="/wiki/Liste_des_communes_desservies_par_le_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Liste des communes desservies par le métro de Paris">desservies par le métro</a>. </p><p>Le métro parisien est essentiellement souterrain (225,2 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> sur 245,6<sup id="cite_ref-longueur_70-2" class="reference"><a href="#cite_note-longueur-70"><span class="cite_crochet">[</span>note 8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) : les tronçons en surface comprennent des sections en <a href="/wiki/Viaduc" title="Viaduc">viaduc</a> dans Paris intra-muros (lignes <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">1</a>, <a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">2</a>, <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">5</a> et <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">6</a>) et au niveau de la surface en banlieue (lignes <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">1</a>, <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">5</a>, <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">8</a>, <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">11</a> et <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">13</a>). Le tunnel du métro parisien est proche de la surface car la nature du sol parisien, très hétérogène, n'a pas permis de creuser des tunnels à grande profondeur ; il existe quelques exceptions imposées par le relief (butte <a href="/wiki/Montmartre" title="Montmartre">Montmartre</a>, <a href="/wiki/M%C3%A9nilmontant_(quartier_parisien)" title="Ménilmontant (quartier parisien)">Ménilmontant</a>). Du fait de cette faible profondeur le tunnel est obligé de suivre l'axe des rues : il en découle des tracés souvent sinueux ; le cahier des charges du métro établi en 1900 impose un <a href="/wiki/Rayon_de_courbure" title="Rayon de courbure">rayon de courbure</a> minimum de 75 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>, déjà très faible pour le monde ferroviaire, et qui n'a pas toujours pu être respecté (<a href="/wiki/Bastille_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bastille (métro de Paris)">Bastille</a>, <a href="/wiki/Notre-Dame-de-Lorette_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Notre-Dame-de-Lorette (métro de Paris)">Notre-Dame-de-Lorette</a>). </p><p>Le métro circule sur des lignes qui ne comportent que deux voies, ce qui interdit le roulement de trains express comme à New York, puisque les rames desservent toutes les stations. Seules les lignes <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">7</a> et <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">13</a> possèdent des embranchements desservis alternativement par les rames. Les voies, lorsqu'elles sont souterraines, sont pratiquement toujours posées dans un tunnel unique. La circulation des trains s'effectue sur la droite comme dans la plupart des autres métros et tramways français, à la différence de ce qui se pratique pour les trains de la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_nationale_des_chemins_de_fer_fran%C3%A7ais" title="Société nationale des chemins de fer français">SNCF</a> et le <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lyon" title="Métro de Lyon">métro de Lyon</a> (circulant à gauche). L'<a href="/wiki/%C3%89cartement_des_rails" title="Écartement des rails">écartement des rails</a> est standard, 1 435 <abbr class="abbr" title="millimètre">mm</abbr>. L'alimentation électrique se fait par un <a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_rail" title="Troisième rail">troisième rail</a> latéral, avec une tension électrique de 750 <a href="/wiki/Volt" title="Volt">volts</a> en courant continu. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Lignes_en_service">Lignes en service</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Lignes en service" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Lignes en service"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Ambox_currentevent.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Ambox_currentevent.svg/20px-Ambox_currentevent.svg.png" decoding="async" width="20" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Ambox_currentevent.svg/30px-Ambox_currentevent.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Ambox_currentevent.svg/40px-Ambox_currentevent.svg.png 2x" data-file-width="360" data-file-height="290" /></a></span></div><div class="bandeau-cell"><b>Cette section est liée à un <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89v%C3%A9nement_en_cours" title="Catégorie:Événement en cours">événement en cours</a>.</b><br /><span style="font-size: 90%;">Les informations peuvent manquer de recul ou changer suivant l'évolution des événements et de l'actualité. </span></div></div> <p>Le réseau métropolitain de Paris est composé de seize lignes dont deux lignes dites « bis ». </p><p>Dans le tableau ci-dessous, le sigle « MF » désigne les matériels sur roues métalliques en fer et le sigle « MP » les matériels sur <a href="/wiki/M%C3%A9tro_sur_pneumatiques" title="Métro sur pneumatiques">pneumatiques</a>. Les deux chiffres suivants indiquent l'année de la première mise en circulation du modèle correspondant ou l'année de sa première commande au constructeur. </p><p>La fréquentation annuelle comptabilise uniquement le nombre d'utilisations en provenance de la voie publique, du réseau de surface (<a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Autobus d'Île-de-France">bus</a>, <a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France">tramway</a>, <a href="/wiki/Transilien" title="Transilien">Transilien</a>) et du <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">RER</a>. En revanche les correspondances entre lignes de métro ne sont pas prises en compte<sup id="cite_ref-OMNIL_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-OMNIL-4"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En ce sens, les chiffres publiés ci-dessous sous-évaluent l'usage réel par ligne ; le chiffre à l'échelle du réseau demeure quant à lui pertinent. </p> <table class="wikitable alternance droit"> <tbody><tr align="center" bgcolor="#cccccc"> <th scope="col" colspan="2"><small>Ligne</small><small></small> </th> <th scope="col" class="unsortable"><small>Parcours</small> </th> <th scope="col"><small>Mise en<br />service</small> </th> <th scope="col"><small>Dernier<br />prolongement</small> </th> <th scope="col"><small>Longueur en km<br />(<i>en surface</i>)</small> </th> <th scope="col"><small>Nombre de<br />stations</small> </th> <th scope="col"><small>Matériel</small> </th> <th scope="col"><small>Temps de parcours<br />(<i>en <abbr title="minutes" lang="fr">min</abbr>, aller simple</i>)</small> </th> <th scope="col"><small>Millions de<br />voyageurs (2023)<sup id="cite_ref-OMNIL_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-OMNIL-4"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><br /></small> </th></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#FFCE00"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="01 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris"><img alt="(1)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/La_D%C3%A9fense_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Défense (métro de Paris)">La Défense</a> ↔ <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Vincennes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Château de Vincennes (métro de Paris)">Château de Vincennes</a> </td> <td align="center">1900 </td> <td align="center">1992 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000166"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>16,6<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi> <small>(<i>0,6</i>)</small><sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite_crochet">[</span>65<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">25 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> </td> <td align="center">37 </td> <td align="center">166 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#0064B0"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="02 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris"><img alt="(2)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Porte_Dauphine_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Dauphine (métro de Paris)">Porte Dauphine</a> ↔ <a href="/wiki/Nation_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nation (métro de Paris)">Nation</a> </td> <td align="center">1900 </td> <td align="center">1903 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000124"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>12,4<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi> <small>(<i>2,2</i>)</small><sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite_crochet">[</span>66<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">25 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> </td> <td align="center">34 </td> <td align="center">92 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#9F9825"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="03 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris"><img alt="(3)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Pont_de_Levallois_-_B%C3%A9con_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Levallois - Bécon (métro de Paris)">Pont de Levallois</a> ↔ <a href="/wiki/Gallieni_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gallieni (métro de Paris)">Gallieni</a> </td> <td align="center">1904 </td> <td align="center">1971 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000117"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>11,7<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi><sup id="cite_ref-TRI-172_75-0" class="reference"><a href="#cite_note-TRI-172-75"><span class="cite_crochet">[</span>67<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">25 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> </td> <td align="center">32 </td> <td align="center" rowspan="2">86 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#98D4E2"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="03bis !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3bis du métro de Paris"><img alt="(3bis)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Gambetta_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gambetta (métro de Paris)">Gambetta</a> ↔ <a href="/wiki/Porte_des_Lilas_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte des Lilas (métro de Paris)">Porte des Lilas</a> </td> <td align="center">1971 </td> <td align="center">1971 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000013"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+00</s>1,3<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi><sup id="cite_ref-TRI-172_75-1" class="reference"><a href="#cite_note-TRI-172-75"><span class="cite_crochet">[</span>67<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">4 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> </td> <td align="center">4 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#C04191"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="04 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris"><img alt="(4)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Porte_de_Clignancourt_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Clignancourt (métro de Paris)">Porte de Clignancourt</a> ↔ <a href="/wiki/Bagneux_-_Lucie_Aubrac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bagneux - Lucie Aubrac (métro de Paris)">Bagneux - Lucie Aubrac</a> </td> <td align="center">1908 </td> <td align="center">2022 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000140"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>14<s style="visibility:hidden;color:transparent">,</s></bdi><sup id="cite_ref-ligne4-CP_76-0" class="reference"><a href="#cite_note-ligne4-CP-76"><span class="cite_crochet">[</span>68<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">29 </td> <td align="center"><span class="nowrap"><a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a></span><br /><a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a><br /><span class="nowrap"><a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14 <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a></span> </td> <td align="center">35 </td> <td align="center">152 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#F28E42"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="05 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris"><img alt="(5)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Bobigny_-_Pablo_Picasso_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bobigny - Pablo Picasso (métro de Paris)">Bobigny - Pablo Picasso</a> ↔ <a href="/wiki/Place_d%27Italie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Place d'Italie (métro de Paris)">Place d'Italie</a> </td> <td align="center">1906 </td> <td align="center">1985 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000146"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>14,6<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi> <small>(<i>2,5</i>)</small><sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite_crochet">[</span>69<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">22 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> </td> <td align="center">35 </td> <td align="center">100 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#83C491"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="06 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris"><img alt="(6)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Charles_de_Gaulle_-_%C3%89toile_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Charles de Gaulle - Étoile (métro de Paris)">Charles de Gaulle - Étoile</a> ↔ <a href="/wiki/Nation_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nation (métro de Paris)">Nation</a> </td> <td align="center">1909 </td> <td align="center">1942 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000136"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>13,6<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi> <small>(<i>6,1</i>)</small><sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite_crochet">[</span>70<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">28 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MP_73" title="MP 73">MP 73</a><br /><span class="nowrap"><a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite cabine" lang="fr">CC</abbr></a></span> </td> <td align="center">34 </td> <td align="center">100 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#F3A4BA"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="07 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris"><img alt="(7)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/La_Courneuve_-_8_Mai_1945_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Courneuve - 8 Mai 1945 (métro de Paris)">La Courneuve - 8 Mai 1945</a> ↔<br /><a href="/wiki/Villejuif_-_Louis_Aragon_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Villejuif - Louis Aragon (métro de Paris)">Villejuif - Louis Aragon</a> / <a href="/wiki/Mairie_d%27Ivry_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Ivry (métro de Paris)">Mairie d'Ivry</a> </td> <td align="center">1910 </td> <td align="center">1987 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000225"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>22,5<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi><sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite_crochet">[</span>71<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">38 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a> </td> <td align="center">46 (Villejuif)<br />46 (Ivry) </td> <td align="center" rowspan="2">122 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#83C491"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="07bis !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7bis du métro de Paris"><img alt="(7bis)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Louis_Blanc_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Louis Blanc (métro de Paris)">Louis Blanc</a> ↔ <a href="/wiki/Pr%C3%A9-Saint-Gervais_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pré-Saint-Gervais (métro de Paris)">Pré-Saint-Gervais</a> </td> <td align="center">1967 </td> <td align="center">1967 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000031"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+00</s>3,1<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi><sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite_crochet">[</span>72<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">8 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_88" title="MF 88">MF 88</a> </td> <td align="center">9 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#CEADD2"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="08 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris"><img alt="(8)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Balard_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Balard (métro de Paris)">Balard</a> ↔ (<i><a href="/wiki/Cr%C3%A9teil" title="Créteil">Créteil</a></i>) <a href="/wiki/Pointe_du_Lac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pointe du Lac (métro de Paris)">Pointe du Lac</a> </td> <td align="center">1913 </td> <td align="center">2011 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000234"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>23,4<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi> <small>(<i>4,1</i>)</small><sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite_crochet">[</span>73<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">38 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a> </td> <td align="center">52 </td> <td align="center">96 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#D5C900"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="09 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris"><img alt="(9)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Pont_de_S%C3%A8vres_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Sèvres (métro de Paris)">Pont de Sèvres</a> ↔ <a href="/wiki/Mairie_de_Montreuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Montreuil (métro de Paris)">Mairie de Montreuil</a> </td> <td align="center">1922 </td> <td align="center">1937 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000196"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>19,6<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi><sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite_crochet">[</span>74<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">37 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> </td> <td align="center">51 </td> <td align="center">131 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#E3B32A"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="10 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris"><img alt="(10)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Boulogne_-_Pont_de_Saint-Cloud_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Boulogne - Pont de Saint-Cloud (métro de Paris)">Boulogne - Pont de Saint-Cloud</a> ↔<br /><a href="/wiki/Gare_d%27Austerlitz_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare d'Austerlitz (métro de Paris)">Gare d'Austerlitz</a> </td> <td align="center">1923 </td> <td align="center">1981 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000117"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>11,7<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi><sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite_crochet">[</span>75<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">23 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> </td> <td align="center">28 </td> <td align="center">42 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#8D5E2A"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="11 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris"><img alt="(11)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Ch%C3%A2telet_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtelet (métro de Paris)">Châtelet</a> ↔ <a href="/wiki/Rosny-Bois-Perrier_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Rosny-Bois-Perrier (métro de Paris)">Rosny-Bois-Perrier</a> </td> <td align="center">1935 </td> <td align="center">2024 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000117"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>11,7<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi> <small>(<i>0,6</i>)</small><sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite_crochet">[</span>76<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite_crochet">[</span>77<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">19 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14 <abbr title="conduite cabine" lang="fr">CC</abbr></a> </td> <td align="center">25 </td> <td align="center">40 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#00814F"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="12 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris"><img alt="(12)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Mairie_d%27Aubervilliers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Aubervilliers (métro de Paris)">Mairie d'Aubervilliers</a> ↔ <a href="/wiki/Mairie_d%27Issy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Issy (métro de Paris)">Mairie d'Issy</a> </td> <td align="center">1910 </td> <td align="center">2022 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000171.7"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>17,2<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi><sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite_crochet">[</span>78<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">31 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> </td> <td align="center">44 </td> <td align="center">83 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#98D4E2"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="13 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris"><img alt="(13)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center">(<i><a href="/wiki/Asni%C3%A8res_(Hauts-de-Seine)" class="mw-redirect" title="Asnières (Hauts-de-Seine)">Asnières</a> - <a href="/wiki/Gennevilliers" title="Gennevilliers">Gennevilliers</a></i>) <a href="/wiki/Les_Courtilles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Les Courtilles (métro de Paris)">Les Courtilles</a> / <a href="/wiki/Saint-Denis_-_Universit%C3%A9_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis - Université (métro de Paris)">Saint-Denis - Université</a> ↔<br /><a href="/wiki/Ch%C3%A2tillon_-_Montrouge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtillon - Montrouge (métro de Paris)">Châtillon - Montrouge</a> </td> <td align="center">1911 </td> <td align="center">2008 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000244"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>24,4<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi><sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite_crochet">[</span>79<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> <small>(<i>2,4</i>)</small><sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite_crochet">[</span>80<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center">32 </td> <td align="center"><a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a> </td> <td align="center">36 (Les Courtilles)<br />39 (Saint-Denis) </td> <td align="center">110 </td></tr> <tr> <td align="center" bgcolor="#662483"> </td> <th align="center"><span data-sort-value="14 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris"><img alt="(14)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </th> <td align="center"><a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a> ↔ <a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a> </td> <td align="center">1998 </td> <td align="center">2025 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000278"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>27,8<s style="visibility:hidden;color:transparent"></s></bdi> </td> <td align="center">21<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite_crochet">[</span>81<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </td> <td align="center"><span class="nowrap"><a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14 <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a></span> </td> <td align="center">40 </td> <td align="center">92 </td></tr> <tr> <td colspan="3"><div class="center"><b>Ensemble du réseau</b></div> </td> <td align="center">1900 </td> <td align="center">2025 </td> <td align="center">245,6 <small>(<i>18,5</i>)</small> </td> <td align="center">405 points d'arrêts <p>pour 321 stations </p> </td> <td align="center">— </td> <td align="center">— </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$1911"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+</s>1 411<s style="visibility:hidden;color:transparent">,</s></bdi> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Stations">Stations</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=17" title="Modifier la section : Stations" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=17" title="Modifier le code source de la section : Stations"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Liste_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Liste des stations du métro de Paris">Liste des stations du métro de Paris</a>.</div></div> <p>Le métro de Paris comporte <a href="/wiki/Liste_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Liste des stations du métro de Paris">321 stations</a> et 405 points d'arrêts, depuis le <time class="nowrap date-lien" datetime="2025-01-18" data-sort-value="2025-01-18"><a href="/wiki/18_janvier_dans_les_chemins_de_fer" title="18 janvier dans les chemins de fer">18 janvier</a> <a href="/wiki/2025_dans_les_chemins_de_fer" title="2025 dans les chemins de fer">2025</a></time><sup id="cite_ref-nombre-sta-pa_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-nombre-sta-pa-2"><span class="cite_crochet">[</span>note 2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> dont 249 sont situées en <a href="/wiki/Zone_1_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Zone 1 des transports en commun d'Île-de-France">zone 1</a>, donc à Paris, 43 en <span class="nowrap"><a href="/wiki/Zone_2_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Zone 2 des transports en commun d'Île-de-France">zone 2</a></span><sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite_crochet">[</span>note 9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, 27 en <a href="/wiki/Zone_3_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Zone 3 des transports en commun d'Île-de-France">zone 3</a><sup id="cite_ref-zone3_91-0" class="reference"><a href="#cite_note-zone3-91"><span class="cite_crochet">[</span>note 10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et 2 en <a href="/wiki/Zone_4_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Zone 4 des transports en commun d'Île-de-France">zone 4</a><sup id="cite_ref-zone4_92-0" class="reference"><a href="#cite_note-zone4-92"><span class="cite_crochet">[</span>note 11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, soit 72 stations (22,43 %) hors de Paris. </p><p>L'appellation des stations du métro parisien était souvent liée au nom d'une voie vers laquelle se trouve la station concernée, la proposition de la RATP devant être validée par la commune concernée. Au terme d'une consultation de la RATP, de la commune voire du public, le choix final revient maintenant à <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a><sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite_crochet">[</span>82<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Huit stations font référence à une femme par leur nom : <a href="/wiki/Louise_Michel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Louise Michel (métro de Paris)">Louise Michel</a>, <a href="/wiki/Boucicaut_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Boucicaut (métro de Paris)">Boucicaut</a>, <a href="/wiki/Chardon-Lagache_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Chardon-Lagache (métro de Paris)">Chardon-Lagache</a>, <a href="/wiki/Pierre_et_Marie_Curie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pierre et Marie Curie (métro de Paris)">Pierre et Marie Curie</a>, <a href="/wiki/Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Barbès - Rochechouart (métro de Paris)">Barbès - Rochechouart</a>, <a href="/wiki/Madeleine_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Madeleine (métro de Paris)">Madeleine</a><sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite_crochet">[</span>83<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Barbara_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Barbara (métro de Paris)">Barbara</a> et <a href="/wiki/Bagneux_-_Lucie_Aubrac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bagneux - Lucie Aubrac (métro de Paris)">Bagneux - Lucie Aubrac</a><sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite_crochet">[</span>84<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Soixante-douze nouvelles stations sont prévues dans le cadre du <a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a> (prolongement des lignes <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">4</a>, <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">11</a>, <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">12</a> et <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">14</a><sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite_crochet">[</span>note 12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et création des lignes <a href="/wiki/Ligne_15_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 15 du métro de Paris">15</a>, <a href="/wiki/Ligne_16_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 16 du métro de Paris">16</a>, <a href="/wiki/Ligne_17_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 17 du métro de Paris">17</a> et <a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris">18</a>)<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite_crochet">[</span>85<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les <a href="/wiki/Entr%C3%A9e_de_m%C3%A9tro_Guimard" title="Entrée de métro Guimard">édicules Guimard</a> ornent les entrées de certaines stations ; ils sont protégés au titre des <a href="/wiki/Monument_historique_(France)" title="Monument historique (France)">monuments historiques</a>. Quelques éléments ont été offerts à des musées : portique de l'entourage découvert de la station <a href="/wiki/Raspail_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Raspail (métro de Paris)">Raspail</a> au <a href="/wiki/Museum_of_Modern_Art" title="Museum of Modern Art">Museum of Modern Art</a> (New York), entourage de la station <a href="/wiki/Bolivar_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bolivar (métro de Paris)">Bolivar</a> dans les collections Staatliches Museum für Angewandte Kunst à Munich (non exposé), entourage complet au <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_d%27Art_moderne_de_Paris" title="Musée d'Art moderne de Paris">musée d'Art moderne de Paris</a><sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite_crochet">[</span>86<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Des reproductions de certains édicules, caractéristiques du métro parisien, sont offertes à d'autres villes comme à <a href="/wiki/Chicago" title="Chicago">Chicago</a>, qui l'installe à la gare <i><a href="/wiki/Van_Buren_Street_Station" title="Van Buren Street Station">Van Buren Street Station</a></i> du <a href="/wiki/Metra" title="Metra">Metra</a>. Un seul édicule authentique a été offert, à la ville de <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Montr%C3%A9al" title="Métro de Montréal">Montréal</a>, qui l'installe à la station <i><a href="/wiki/Square-Victoria%E2%80%93OACI_(m%C3%A9tro_de_Montr%C3%A9al)" title="Square-Victoria–OACI (métro de Montréal)">Square-Victoria–OACI</a></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Stations_ouvertes">Stations ouvertes</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=18" title="Modifier la section : Stations ouvertes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=18" title="Modifier le code source de la section : Stations ouvertes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Am%C3%A9nagement_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Aménagement des stations du métro de Paris">Aménagement des stations du métro de Paris</a> et <a href="/wiki/Liste_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris_ayant_une_configuration_particuli%C3%A8re" title="Liste des stations du métro de Paris ayant une configuration particulière">Liste des stations du métro de Paris ayant une configuration particulière</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_de_Paris_-_Ligne_1_-_Concorde_03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Metro_de_Paris_-_Ligne_1_-_Concorde_03.jpg/220px-Metro_de_Paris_-_Ligne_1_-_Concorde_03.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Metro_de_Paris_-_Ligne_1_-_Concorde_03.jpg/330px-Metro_de_Paris_-_Ligne_1_-_Concorde_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Metro_de_Paris_-_Ligne_1_-_Concorde_03.jpg/440px-Metro_de_Paris_-_Ligne_1_-_Concorde_03.jpg 2x" data-file-width="1365" data-file-height="1024" /></a><figcaption>La station <i><a href="/wiki/Concorde_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Concorde (métro de Paris)">Concorde</a></i> de la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>, avec son plafond métallique, en <time class="nowrap" datetime="2008-11" data-sort-value="2008-11">novembre 2008</time>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:M11_-_Station_Arts_%26_Metiers.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/M11_-_Station_Arts_%26_Metiers.jpg/220px-M11_-_Station_Arts_%26_Metiers.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/M11_-_Station_Arts_%26_Metiers.jpg/330px-M11_-_Station_Arts_%26_Metiers.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/M11_-_Station_Arts_%26_Metiers.jpg/440px-M11_-_Station_Arts_%26_Metiers.jpg 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3456" /></a><figcaption>La station <i><a href="/wiki/Arts_et_M%C3%A9tiers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Arts et Métiers (métro de Paris)">Arts et Métiers</a></i> de la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a> est recouverte de plaques de <a href="/wiki/Cuivre" title="Cuivre">cuivre</a>, et non des habituels carreaux de <a href="/wiki/Fa%C3%AFence" title="Faïence">faïence</a> (<time class="nowrap" datetime="2011-07" data-sort-value="2011-07">juillet 2011</time>).</figcaption></figure> <p>La station de métro parisienne typique est souterraine et comporte deux voies encadrées par deux quais de quatre mètres de large (il y a quelques dérogations dues à la largeur des rues qui surplombent la ligne). Une cinquantaine de stations dérogent à cette disposition : ce sont les anciennes stations terminus qui comportent soit deux voies à quai central (station <a href="/wiki/Porte_Dauphine_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Dauphine (métro de Paris)">Porte Dauphine</a>), plus généralement trois voies et deux quais (<a href="/wiki/Carrefour_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Carrefour Pleyel (métro de Paris)">Carrefour Pleyel</a>) et parfois quatre voies (<a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Vincennes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Château de Vincennes (métro de Paris)">Château de Vincennes</a>). Il existe également des stations à voie unique, soit parce que celles-ci sont coupées par un <a href="/wiki/Pied-droit" title="Pied-droit">pied-droit</a> pour mieux supporter les contraintes du terrain (<a href="/wiki/Saint-Georges_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Georges (métro de Paris)">Saint-Georges</a>), soit situées sur des boucles (<a href="/wiki/%C3%89glise_d%27Auteuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Église d'Auteuil (métro de Paris)">Église d'Auteuil</a>). Il est également à noter l'originalité de certaines stations qui ne respectent pas les règles précédentes (<a href="/wiki/Cluny_-_La_Sorbonne_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Cluny - La Sorbonne (métro de Paris)">Cluny - La Sorbonne</a>). </p><p>La longueur des stations, fixée à 75 mètres en 1900, a été portée par la suite à 90 mètres sur les lignes à fort trafic (lignes <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">1</a>, <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">3</a>, <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">7</a>, <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">8</a>, <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">9</a>) avec certaines stations à 105 mètres. Les stations sont généralement voûtées mais lorsque la surface du sol est trop proche, un plafond métallique remplace la voûte (station <a href="/wiki/Concorde_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Concorde (métro de Paris)">Concorde</a> sur la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>). Les stations de l'ancien réseau <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_du_chemin_de_fer_%C3%A9lectrique_souterrain_Nord-Sud_de_Paris" title="Société du chemin de fer électrique souterrain Nord-Sud de Paris">Nord-Sud</a> se caractérisent par une voûte plus haute rendue nécessaire par l'utilisation d’une caténaire (celle-ci fut démontée après la reprise du réseau Nord-Sud par la <a href="/wiki/Compagnie_du_chemin_de_fer_m%C3%A9tropolitain_de_Paris" title="Compagnie du chemin de fer métropolitain de Paris">Compagnie du chemin de fer métropolitain de Paris</a>). </p><p>Les stations en viaduc, qui ont majoritairement été construites dans les premières années, comportent des quais couverts par une <a href="/wiki/Marquise_(architecture)" title="Marquise (architecture)">marquise</a> (<a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">ligne 2</a>) ou par une verrière (<a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">ligne 6</a> et station <a href="/wiki/Coteaux_Beauclair_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Coteaux Beauclair (métro de Paris)">Coteaux Beauclair</a> de la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a>). La <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a>, la plus récente, se démarque des autres lignes avec ses stations longues de 120 mètres aux plafonds élevés, ainsi que par ses quais d'une largeur double des autres lignes. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Signaletique_metro_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Signaletique_metro_2.jpg/220px-Signaletique_metro_2.jpg" decoding="async" width="220" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Signaletique_metro_2.jpg/330px-Signaletique_metro_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Signaletique_metro_2.jpg/440px-Signaletique_metro_2.jpg 2x" data-file-width="1512" data-file-height="1148" /></a><figcaption>Signalétique à la station <i><a href="/wiki/Saint-Lazare_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Lazare (métro de Paris)">Saint-Lazare</a></i> (<a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">ligne 12</a>).</figcaption></figure> <p>En termes de décoration, elles se caractérisent par un style unifié résultant de choix esthétiques définis en 1900, à sa conception, et dont l'esprit a été généralement respecté dans les réalisations modernes et les dernières rénovations effectuées : parois et voûtes des stations recouvertes de petits carreaux de <a href="/wiki/Fa%C3%AFence" title="Faïence">faïence</a> blanche… Certaines stations dites « culturelles », ont reçu une décoration thématique particulièrement soignée et originale. La première aménagée a été <a href="/wiki/Louvre_-_Rivoli_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Louvre - Rivoli (métro de Paris)">Louvre - Rivoli</a> (<a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>), avec des copies de chefs-d'œuvre du <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_du_Louvre" title="Musée du Louvre">musée du Louvre</a> qu'elle dessert, exposées dans des niches éclairées de manière recherchée. Beaucoup d'autres ont suivi, les réalisations les plus marquantes se trouvant à <a href="/wiki/Bastille_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bastille (métro de Paris)">Bastille</a>, <a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Ville_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Hôtel de Ville (métro de Paris)">Hôtel de Ville</a> et <a href="/wiki/Tuileries_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Tuileries (métro de Paris)">Tuileries</a> (<a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>), <a href="/wiki/Parmentier_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Parmentier (métro de Paris)">Parmentier</a> (<a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">ligne 3</a>), <a href="/wiki/Pont-Neuf_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont-Neuf (métro de Paris)">Pont-Neuf</a> et <a href="/wiki/Villejuif_-_L%C3%A9o_Lagrange_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Villejuif - Léo Lagrange (métro de Paris)">Villejuif - Léo Lagrange</a> (<a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">ligne 7</a>), <a href="/wiki/Cluny_-_La_Sorbonne_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Cluny - La Sorbonne (métro de Paris)">Cluny - La Sorbonne</a> (<a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">ligne 10</a>) ou encore <a href="/wiki/Arts_et_M%C3%A9tiers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Arts et Métiers (métro de Paris)">Arts et Métiers</a> (<a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a>). </p><p>En termes de signalétique, chaque ligne est désignée à la fois par son numéro et ses terminus. En entrant dans une station (qui peut être commune à plusieurs lignes), le voyageur est guidé jusqu'au quai recherché par des panneaux fournissant ces deux indications. Sur le quai, le nom de la station est rappelé à intervalles réguliers sur les parois de la station tandis que la direction et le numéro de la ligne sont indiqués sur un panneau situé généralement à mi-quai. </p><p>Sur les quais des stations, les panneaux indiquant les sorties sont sur fond bleu, tandis que la signalisation des correspondances a une dominante blanche (avec un entête orange pour les anciens panneaux). Chaque station est équipée de bornes <a href="/wiki/SIEL_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="SIEL (métro de Paris)">SIEL</a>. </p><p>Depuis 1996, sur tous ses nouveaux plans et panneaux, la RATP utilise une <a href="/wiki/Police_de_caract%C3%A8res" title="Police de caractères">police de caractères</a> spécifiquement créée pour elle, la <a href="/wiki/Parisine" title="Parisine">Parisine</a>. Cette police est plus compacte et plus homogène en largeur, tout en étant moins ambiguë que les polices standard pour les touristes dont la langue écrite n'utilise pas l'<a href="/wiki/Alphabet_latin" title="Alphabet latin">alphabet latin</a>. </p> <div class="clear" style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Stations_fantômes"><span id="Stations_fant.C3.B4mes"></span>Stations fantômes</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=19" title="Modifier la section : Stations fantômes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=19" title="Modifier le code source de la section : Stations fantômes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Stations_fant%C3%B4mes_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Stations fantômes du métro de Paris">Stations fantômes du métro de Paris</a>.</div></div> <p>Tout au long de son histoire, les différents travaux et évènements historiques qui se sont produits ont fait que certaines stations n'ont jamais été ouvertes, ont été fermées ou bien ont parfois disparu. Ces stations sont alors qualifiées de « <a href="/wiki/Stations_fant%C3%B4mes_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Stations fantômes du métro de Paris">stations fantômes</a> ». Les plus connues étant <a href="/wiki/Arsenal_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Arsenal (métro de Paris)">Arsenal</a> sur la <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">ligne 5</a>, <a href="/wiki/Porte_Molitor_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Molitor (métro de Paris)">Porte Molitor</a> sur les lignes <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">9</a> et <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">10</a>, <a href="/wiki/Haxo_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Haxo (métro de Paris)">Haxo</a> entre les lignes <a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris">3 bis</a> et <a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 bis du métro de Paris">7 bis</a>, etc. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Exploitation_du_réseau"><span id="Exploitation_du_r.C3.A9seau"></span>Exploitation du réseau</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=20" title="Modifier la section : Exploitation du réseau" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=20" title="Modifier le code source de la section : Exploitation du réseau"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Exploitation_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Exploitation du métro de Paris">Exploitation du métro de Paris</a>.</div></div> <p>L'exploitation du métro de Paris est assurée par la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">Régie autonome des transports parisiens</a> (RATP), pour le compte de l'<a href="/wiki/Autorit%C3%A9_organisatrice_de_transports" title="Autorité organisatrice de transports">autorité organisatrice de transports</a> de l'<a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France" title="Île-de-France">Île-de-France</a>, <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a> (anciennement <i>STIF</i>) dans le cadre d'un contrat pluriannuel<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite_crochet">[</span>87<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La RATP est l'établissement public de l'État qui gère également une partie du réseau du <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">RER</a> (lignes <a href="/wiki/Ligne_A_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne A du RER d'Île-de-France">A</a> et <a href="/wiki/Ligne_B_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne B du RER d'Île-de-France">B</a>), le réseau de bus de Paris et de sa proche banlieue, ainsi que de neuf des quatorze lignes de <a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France">tramway d'Île-de-France</a> : <a href="/wiki/Ligne_1_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 1 du tramway d'Île-de-France">T1</a>, <a href="/wiki/Ligne_2_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 2 du tramway d'Île-de-France">T2</a>, <a href="/wiki/Ligne_3a_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 3a du tramway d'Île-de-France">T3a</a>, <a href="/wiki/Ligne_3b_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 3b du tramway d'Île-de-France">T3b</a>, <a href="/wiki/Ligne_5_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 5 du tramway d'Île-de-France">T5</a>, <a href="/wiki/Ligne_6_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 6 du tramway d'Île-de-France">T6</a>, <a href="/wiki/Ligne_7_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 7 du tramway d'Île-de-France">T7</a> et <a href="/wiki/Ligne_8_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 8 du tramway d'Île-de-France">T8</a> et (via sa filiale <a href="/wiki/RATP_Cap_%C3%8Ele-de-France" title="RATP Cap Île-de-France">RATP Cap Île-de-France</a>) du <a href="/wiki/Ligne_10_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 10 du tramway d'Île-de-France">T10</a>, à l'exclusion donc du <a href="/wiki/Ligne_4_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 4 du tramway d'Île-de-France">T4</a>, du <a href="/wiki/Ligne_9_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 9 du tramway d'Île-de-France">T9</a>, du <a href="/wiki/Ligne_11_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 11 du tramway d'Île-de-France">T11</a>, du <a href="/wiki/Ligne_12_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 12 du tramway d'Île-de-France">T12</a> et du <a href="/wiki/Ligne_13_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 13 du tramway d'Île-de-France">T13</a>. Elle est devenue le propriétaire du réseau de métro parisien (stations et infrastructures), tandis qu'<a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a> est devenu celui du matériel roulant du réseau. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Amplitude_horaire_et_fréquences"><span id="Amplitude_horaire_et_fr.C3.A9quences"></span>Amplitude horaire et fréquences</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=21" title="Modifier la section : Amplitude horaire et fréquences" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=21" title="Modifier le code source de la section : Amplitude horaire et fréquences"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Paris_Metro_Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_MF_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Paris_Metro_Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_MF_01.jpg/220px-Paris_Metro_Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_MF_01.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Paris_Metro_Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_MF_01.jpg/330px-Paris_Metro_Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_MF_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Paris_Metro_Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_MF_01.jpg/440px-Paris_Metro_Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_MF_01.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> de la <a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">ligne 2</a> quittant la station <i><a href="/wiki/Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Barbès - Rochechouart (métro de Paris)">Barbès - Rochechouart</a></i> en direction de <i><a href="/wiki/Porte_Dauphine_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Dauphine (métro de Paris)">Porte Dauphine</a></i>, en <time class="nowrap" datetime="2010-10" data-sort-value="2010-10">octobre 2010</time>.</figcaption></figure> <p>Chaque ligne commence son service à chacun des terminus de chacune des lignes à environ <span class="nowrap">5 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 30</span> du matin : <span class="nowrap">5 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 27</span> pour le premier train le plus tôt (<a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris">ligne 3 bis</a> au départ de <i>Porte des Lilas</i>) à <span class="nowrap">5 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 31</span> pour le premier train le plus tardif (<a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 bis du métro de Paris">ligne 7 bis</a> au départ de <i>Pré-Saint-Gervais</i>). Il se termine le lendemain à <span class="nowrap">1 <abbr class="abbr" title="heure">h</abbr> 15</span> du matin, heure d'arrivée du dernier train au terminus de la ligne. </p><p>Cet horaire était resté inchangé depuis 50 ans, mais le service est prolongé jusqu'à <span class="nowrap">2 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 15</span> les nuits des samedis aux dimanches (depuis le <time class="nowrap" datetime="2006-12-23" data-sort-value="2006-12-23">23 décembre 2006</time>) et celles des veilles de fête aux jours de fête (depuis le <time class="nowrap" datetime="2006-12-30" data-sort-value="2006-12-30">30 décembre 2006</time>). Depuis le <time class="nowrap" datetime="2007-12-07" data-sort-value="2007-12-07">7 décembre 2007</time>, cette extension est également effective les nuits des vendredis aux samedis<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite_crochet">[</span>88<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le dernier train part ainsi de son terminus à <span class="nowrap">0 <abbr class="abbr" title="heure">h</abbr> 40</span> environ, <span class="nowrap">1 <abbr class="abbr" title="heure">h</abbr> 40</span> les nuits des vendredis aux samedis, samedis aux dimanches et celles des veilles de fête aux jours de fête. </p><p>Selon une étude présentée au <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">STIF</a> en <span class="nowrap">septembre 2016</span>, le besoin d'une ouverture permanente la nuit ne serait pas avéré et compliquerait les travaux d'entretien et de modernisation du réseau. Il préconise plutôt de développer les bus de nuit <a href="/wiki/Noctilien" title="Noctilien">Noctilien</a> avec l'ouverture de nouvelles lignes et une révision à la hausse de leur fréquence<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite_crochet">[</span>89<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Toutefois, début 2019, <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a> annonce une expérimentation d'une durée entre <time class="nowrap" datetime="2019-09" data-sort-value="2019-09">septembre 2019</time> et <time class="nowrap" datetime="2020-03" data-sort-value="2020-03">mars 2020</time>, à raison d'une ouverture nocturne un samedi par mois sur six lignes de métro (<a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">1</a>, <a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">2</a>, <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">5</a>, <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">6</a>, <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">9</a> et <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">14</a>) ainsi que les trams <a href="/wiki/Ligne_2_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 2 du tramway d'Île-de-France">T2</a>, <a href="/wiki/Ligne_3a_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 3a du tramway d'Île-de-France">T3a</a> et <a href="/wiki/Ligne_3b_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 3b du tramway d'Île-de-France">T3b</a><sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite_crochet">[</span>90<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il passe une rame en moyenne toutes les 2 minutes aux heures de pointe (1 minute 30 pour les lignes 1 et 4 très fréquentées). Aux heures creuses, la fréquence est de 4 minutes, portée à 8 minutes en soirée. Pour certains évènements (Nouvel An, fête de la Musique), les métros circulent toute la nuit sur les lignes <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">1</a>, <a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">2</a>, <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">4</a>, <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">6</a>, <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">9</a> et <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">14</a>, mais ne s'arrêtent que dans certaines stations<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite_crochet">[</span>91<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Matériel_roulant"><span id="Mat.C3.A9riel_roulant"></span>Matériel roulant</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=22" title="Modifier la section : Matériel roulant" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=22" title="Modifier le code source de la section : Matériel roulant"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Mat%C3%A9riel_roulant_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Matériel roulant du métro de Paris">Matériel roulant du métro de Paris</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Historique">Historique</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=23" title="Modifier la section : Historique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=23" title="Modifier le code source de la section : Historique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_de_Paris_-_Ligne_10_-_Terminus_Porte_d_Auteuil.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Metro_de_Paris_-_Ligne_10_-_Terminus_Porte_d_Auteuil.jpg/220px-Metro_de_Paris_-_Ligne_10_-_Terminus_Porte_d_Auteuil.jpg" decoding="async" width="220" height="126" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Metro_de_Paris_-_Ligne_10_-_Terminus_Porte_d_Auteuil.jpg/330px-Metro_de_Paris_-_Ligne_10_-_Terminus_Porte_d_Auteuil.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Metro_de_Paris_-_Ligne_10_-_Terminus_Porte_d_Auteuil.jpg/440px-Metro_de_Paris_-_Ligne_10_-_Terminus_Porte_d_Auteuil.jpg 2x" data-file-width="2338" data-file-height="1341" /></a><figcaption>Trois rames <a href="/wiki/Sprague-Thomson" title="Sprague-Thomson">Sprague-Thomson</a> de la <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">ligne 10</a> à la station <i><a href="/wiki/Porte_d%27Auteuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte d'Auteuil (métro de Paris)">Porte d'Auteuil</a></i>, vers 1970.</figcaption></figure> <p>À l'origine, le matériel qui circule sur le réseau parisien s'inspire fortement du tramway qu'il remplace ou concurrence : caisses courtes en bois, fabrication légère, utilisation d'essieux. </p><p>En <a href="/wiki/1908_dans_les_chemins_de_fer" title="1908 dans les chemins de fer">1908</a>, ce matériel est remplacé par les rames <a href="/wiki/Sprague-Thomson" title="Sprague-Thomson">Sprague-Thomson</a> dont les caractéristiques sont mieux adaptées aux besoins du métro parisien avec ses caisses métalliques longues, ses motrices puissantes et télécommandées<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite_crochet">[</span>92<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Faute de moyens financiers, ces dernières ne sont complètement remplacées que dans les années 1970. </p><p>À compter des années 1950, l'exploitant tente de mettre au point des matériels aux caractéristiques de mieux en mieux adaptées aux contraintes très fortes du métro parisien : utilisation maximale du gabarit et intercirculation maximisant la capacité de la ligne, capacité d'accélération à travers la mise au point d'une technologie originale sur pneu, retour non concluant à l'essieu pour pallier le tracé sinueux des lignes. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_Paris_-_Ligne_14_-_station_Olympiades_tunnel_03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Metro_Paris_-_Ligne_14_-_station_Olympiades_tunnel_03.jpg/220px-Metro_Paris_-_Ligne_14_-_station_Olympiades_tunnel_03.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Metro_Paris_-_Ligne_14_-_station_Olympiades_tunnel_03.jpg/330px-Metro_Paris_-_Ligne_14_-_station_Olympiades_tunnel_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Metro_Paris_-_Ligne_14_-_station_Olympiades_tunnel_03.jpg/440px-Metro_Paris_-_Ligne_14_-_station_Olympiades_tunnel_03.jpg 2x" data-file-width="1365" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a> de la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> après la station <i><a href="/wiki/Olympiades_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Olympiades (métro de Paris)">Olympiades</a></i>, en <time class="nowrap" datetime="2008-03" data-sort-value="2008-03">mars 2008</time>.</figcaption></figure> <p>En <a href="/wiki/1997_dans_les_chemins_de_fer" title="1997 dans les chemins de fer">1997</a>, la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> s'équipe d'un matériel roulant de nouvelle génération. Dénommé <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89</a>, sa version « <abbr title="conduite conducteur" lang="fr">CC</abbr> », c'est-à-dire avec conducteurs, équipe alors la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> permettant par décalage le remplacement des <a href="/wiki/MP_55" title="MP 55">MP 55</a> de la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a>. L'année suivante, sa version « <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr> », c'est-à-dire sans conducteur, est mise en service sur la nouvelle <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a>, première ligne de métro automatique du réseau. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA.jpg" class="mw-file-description" title="Intérieur d'une rame MP 89 CA (mars 2008)."><img alt="Intérieur d'une rame MP 89 CA (mars 2008)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA.jpg/120px-Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA.jpg/180px-Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA.jpg/240px-Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA.jpg 2x" data-file-width="1365" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Intérieur d'une rame <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 CA</a> (<time class="nowrap" datetime="2008-03" data-sort-value="2008-03">mars 2008</time>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA_02.jpg" class="mw-file-description" title="Intérieur d'une rame MP 89 CA (mars 2008)."><img alt="Intérieur d'une rame MP 89 CA (mars 2008)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA_02.jpg/120px-Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA_02.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA_02.jpg/180px-Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA_02.jpg/240px-Metro_Paris_-_Ligne_14_-_Interieur_MP_89_CA_02.jpg 2x" data-file-width="1365" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Intérieur d'une rame <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 CA</a> (<time class="nowrap" datetime="2008-03" data-sort-value="2008-03">mars 2008</time>).</div> </li> </ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_de_Paris_-_Ligne_9_-_Miromesnil_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Metro_de_Paris_-_Ligne_9_-_Miromesnil_02.jpg/220px-Metro_de_Paris_-_Ligne_9_-_Miromesnil_02.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Metro_de_Paris_-_Ligne_9_-_Miromesnil_02.jpg/330px-Metro_de_Paris_-_Ligne_9_-_Miromesnil_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Metro_de_Paris_-_Ligne_9_-_Miromesnil_02.jpg/440px-Metro_de_Paris_-_Ligne_9_-_Miromesnil_02.jpg 2x" data-file-width="1365" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> rénovée de la <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">ligne 9</a> en station de <i><a href="/wiki/Miromesnil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Miromesnil (métro de Paris)">Miromesnil</a></i>, en <time class="nowrap" datetime="2008-11" data-sort-value="2008-11">novembre 2008</time>.</figcaption></figure> <p>Entre <a href="/wiki/1995_dans_les_chemins_de_fer" title="1995 dans les chemins de fer">1995</a> et <a href="/wiki/1998_dans_les_chemins_de_fer" title="1998 dans les chemins de fer">1998</a>, les rames <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> des lignes <a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris">3 bis</a> et <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">9</a> ont été rénovées. Elles sont reconnaissables avec leurs sièges dits <a href="/wiki/Balan%C3%A7oire_%C3%A0_bascule" title="Balançoire à bascule">tape-cul</a> ainsi que par leur face avant noire, comme celles de la <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">ligne 3</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Interieur_MF_67_-_01.jpg" class="mw-file-description" title="Intérieur rénové d'une rame de la ligne 3 bis (janvier 2010)."><img alt="Intérieur rénové d'une rame de la ligne 3 bis (janvier 2010)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Interieur_MF_67_-_01.jpg/120px-Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Interieur_MF_67_-_01.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Interieur_MF_67_-_01.jpg/180px-Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Interieur_MF_67_-_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Interieur_MF_67_-_01.jpg/240px-Metro_de_Paris_-_Ligne_3_bis_-_Interieur_MF_67_-_01.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Intérieur rénové d'une rame de la <a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris">ligne 3 bis</a> (<time class="nowrap" datetime="2010-01" data-sort-value="2010-01">janvier 2010</time>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Paris_M%C3%A9tro_-_Int%C3%A9rieur_de_MF_67_ligne_9_-_02.jpg" class="mw-file-description" title="Intérieur rénové d'une rame de la ligne 9 (décembre 2008)."><img alt="Intérieur rénové d'une rame de la ligne 9 (décembre 2008)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Paris_M%C3%A9tro_-_Int%C3%A9rieur_de_MF_67_ligne_9_-_02.jpg/120px-Paris_M%C3%A9tro_-_Int%C3%A9rieur_de_MF_67_ligne_9_-_02.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Paris_M%C3%A9tro_-_Int%C3%A9rieur_de_MF_67_ligne_9_-_02.jpg/180px-Paris_M%C3%A9tro_-_Int%C3%A9rieur_de_MF_67_ligne_9_-_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Paris_M%C3%A9tro_-_Int%C3%A9rieur_de_MF_67_ligne_9_-_02.jpg/240px-Paris_M%C3%A9tro_-_Int%C3%A9rieur_de_MF_67_ligne_9_-_02.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Intérieur rénové d'une rame de la <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">ligne 9</a> (<time class="nowrap" datetime="2008-12" data-sort-value="2008-12">décembre 2008</time>).</div> </li> </ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Paris_Metro_-_Ligne_3_-_Pont_de_Levallois_-_Becon_03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Paris_Metro_-_Ligne_3_-_Pont_de_Levallois_-_Becon_03.jpg/220px-Paris_Metro_-_Ligne_3_-_Pont_de_Levallois_-_Becon_03.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Paris_Metro_-_Ligne_3_-_Pont_de_Levallois_-_Becon_03.jpg/330px-Paris_Metro_-_Ligne_3_-_Pont_de_Levallois_-_Becon_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Paris_Metro_-_Ligne_3_-_Pont_de_Levallois_-_Becon_03.jpg/440px-Paris_Metro_-_Ligne_3_-_Pont_de_Levallois_-_Becon_03.jpg 2x" data-file-width="1365" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Trois rames <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> rénovées de la <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">ligne 3</a> au terminus <i><a href="/wiki/Pont_de_Levallois_-_B%C3%A9con_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Levallois - Bécon (métro de Paris)">Pont de Levallois - Bécon</a></i>, en <time class="nowrap" datetime="2008-06" data-sort-value="2008-06">juin 2008</time>.</figcaption></figure> <p>De <a href="/wiki/2004_dans_les_chemins_de_fer" title="2004 dans les chemins de fer">2004</a> à <a href="/wiki/2005_dans_les_chemins_de_fer" title="2005 dans les chemins de fer">2005</a>, les rames <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> de la <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">ligne 3</a> ont subi une profonde rénovation. Elles sont reconnaissables à leur intérieur assez caractéristique avec leurs sièges longitudinaux. Elles disposent du système ASVA (<a href="/wiki/Annonces_sonores_et_visuelles_automatiques" title="Annonces sonores et visuelles automatiques">annonces sonores et visuelles automatiques</a> : plans lumineux et annonces sonores). </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Rame_MF67_ligne_3_Paris1.JPG" class="mw-file-description" title="Intérieur rénové (juillet 2006)."><img alt="Intérieur rénové (juillet 2006)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Rame_MF67_ligne_3_Paris1.JPG/120px-Rame_MF67_ligne_3_Paris1.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Rame_MF67_ligne_3_Paris1.JPG/180px-Rame_MF67_ligne_3_Paris1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Rame_MF67_ligne_3_Paris1.JPG/240px-Rame_MF67_ligne_3_Paris1.JPG 2x" data-file-width="1365" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Intérieur rénové (<time class="nowrap" datetime="2006-07" data-sort-value="2006-07">juillet 2006</time>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MF_67_-_R%C3%A9nov%C3%A9_-_ASVA.jpg" class="mw-file-description" title="Plan dynamique ASVA (septembre 2008)."><img alt="Plan dynamique ASVA (septembre 2008)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/MF_67_-_R%C3%A9nov%C3%A9_-_ASVA.jpg/120px-MF_67_-_R%C3%A9nov%C3%A9_-_ASVA.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/MF_67_-_R%C3%A9nov%C3%A9_-_ASVA.jpg/180px-MF_67_-_R%C3%A9nov%C3%A9_-_ASVA.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/MF_67_-_R%C3%A9nov%C3%A9_-_ASVA.jpg/240px-MF_67_-_R%C3%A9nov%C3%A9_-_ASVA.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Plan dynamique <a href="/wiki/Annonces_sonores_et_visuelles_automatiques" title="Annonces sonores et visuelles automatiques">ASVA</a> (<time class="nowrap" datetime="2008-09" data-sort-value="2008-09">septembre 2008</time>).</div> </li> </ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Le_MF_77_N%C2%B0_079_%C3%A0_Ch%C3%A2tillon-Montrouge_sur_la_ligne_13.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Le_MF_77_N%C2%B0_079_%C3%A0_Ch%C3%A2tillon-Montrouge_sur_la_ligne_13.JPG/220px-Le_MF_77_N%C2%B0_079_%C3%A0_Ch%C3%A2tillon-Montrouge_sur_la_ligne_13.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Le_MF_77_N%C2%B0_079_%C3%A0_Ch%C3%A2tillon-Montrouge_sur_la_ligne_13.JPG/330px-Le_MF_77_N%C2%B0_079_%C3%A0_Ch%C3%A2tillon-Montrouge_sur_la_ligne_13.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Le_MF_77_N%C2%B0_079_%C3%A0_Ch%C3%A2tillon-Montrouge_sur_la_ligne_13.JPG/440px-Le_MF_77_N%C2%B0_079_%C3%A0_Ch%C3%A2tillon-Montrouge_sur_la_ligne_13.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a> rénovée de la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> au terminus <i><a href="/wiki/Ch%C3%A2tillon_-_Montrouge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtillon - Montrouge (métro de Paris)">Châtillon - Montrouge</a></i> en <time class="nowrap" datetime="2007-11" data-sort-value="2007-11">novembre 2007</time>.</figcaption></figure> <p>De <a href="/wiki/2007_dans_les_chemins_de_fer" title="2007 dans les chemins de fer">2007</a> à <a href="/wiki/2011_dans_les_chemins_de_fer" title="2011 dans les chemins de fer">2011</a>, les <a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a> de la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> ont subi une rénovation, notamment afin de préparer la mise en place du système <a href="/wiki/Syst%C3%A8mes_de_contr%C3%B4le_commande_des_trains_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Systèmes de contrôle commande des trains du métro de Paris">Ouragan</a> sur cette ligne. La rénovation a également permis de rafraîchir l'intérieur des voitures en les équipant des dernières innovations : nouveaux sièges antilacérations, nouvel éclairage, installation du système <a href="/wiki/Annonces_sonores_et_visuelles_automatiques" title="Annonces sonores et visuelles automatiques">ASVA</a> et de barres de maintien détriplés. Elle a également entraîné la disparition des résilles au plafond si caractéristiques de ce matériel. De nouvelles <a href="/wiki/Girouette_(transport_en_commun)" title="Girouette (transport en commun)">girouettes</a> (afficheurs de direction) ont été installées sur les faces des trains. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MF_77_interieur_renove.jpg" class="mw-file-description" title="Intérieur rénové (mai 2008)."><img alt="Intérieur rénové (mai 2008)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/MF_77_interieur_renove.jpg/120px-MF_77_interieur_renove.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/MF_77_interieur_renove.jpg/180px-MF_77_interieur_renove.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/MF_77_interieur_renove.jpg/240px-MF_77_interieur_renove.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="576" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Intérieur rénové (<time class="nowrap" datetime="2008-05" data-sort-value="2008-05">mai 2008</time>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Metro_Paris_-_MF_77_-_04.jpg" class="mw-file-description" title="Nouveau plafond (avril 2009)."><img alt="Nouveau plafond (avril 2009)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Metro_Paris_-_MF_77_-_04.jpg/120px-Metro_Paris_-_MF_77_-_04.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Metro_Paris_-_MF_77_-_04.jpg/180px-Metro_Paris_-_MF_77_-_04.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Metro_Paris_-_MF_77_-_04.jpg/240px-Metro_Paris_-_MF_77_-_04.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Nouveau plafond (<time class="nowrap" datetime="2009-04" data-sort-value="2009-04">avril 2009</time>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MF_77_-_ASVA_(1).jpg" class="mw-file-description" title="Plan dynamique ASVA (novembre 2008)."><img alt="Plan dynamique ASVA (novembre 2008)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/MF_77_-_ASVA_%281%29.jpg/120px-MF_77_-_ASVA_%281%29.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/MF_77_-_ASVA_%281%29.jpg/180px-MF_77_-_ASVA_%281%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/MF_77_-_ASVA_%281%29.jpg/240px-MF_77_-_ASVA_%281%29.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Plan dynamique <a href="/wiki/Annonces_sonores_et_visuelles_automatiques" title="Annonces sonores et visuelles automatiques">ASVA</a> (<time class="nowrap" datetime="2008-11" data-sort-value="2008-11">novembre 2008</time>).</div> </li> </ul> <p>Depuis <a href="/wiki/2008_dans_les_chemins_de_fer" title="2008 dans les chemins de fer">2008</a>, <a href="#Renouvellement_du_mat.C3.A9riel_roulant">la RATP s'équipe de nouvelles rames</a> : </p> <ul><li>Les rames <a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> sur la <a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">ligne 2</a> (depuis <a href="/wiki/2008_dans_les_chemins_de_fer" title="2008 dans les chemins de fer">2008</a>), la <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">ligne 5</a> (depuis <a href="/wiki/2011_dans_les_chemins_de_fer" title="2011 dans les chemins de fer">2011</a>) et la <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">ligne 9</a> (depuis <a href="/wiki/2013_dans_les_chemins_de_fer" title="2013 dans les chemins de fer">2013</a>) ;</li> <li>Les rames <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a>, version rafraîchie des <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a>, sur la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> (depuis <a href="/wiki/2011_dans_les_chemins_de_fer" title="2011 dans les chemins de fer">2011</a>) et la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> (depuis 2014) ;</li> <li>Les rames <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14</a>, sur la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> (depuis <a href="/wiki/2020_dans_les_chemins_de_fer" title="2020 dans les chemins de fer">2020</a>), sur la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> (depuis 2022) et sur la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a> (depuis 2023).</li></ul> <p>Ces nouvelles rames, toutes dotées de l'intercirculation, doivent permettre directement ou indirectement le remplacement des <a href="/wiki/MP_59" title="MP 59">MP 59</a>, <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> et <a href="/wiki/MP_73" title="MP 73">MP 73</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Parc_actuel">Parc actuel</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=24" title="Modifier la section : Parc actuel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=24" title="Modifier le code source de la section : Parc actuel"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Mat%C3%A9riel_roulant_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Parc_actuel" title="Matériel roulant du métro de Paris">Matériel roulant du métro de Paris § Parc actuel</a>.</div></div> <p>En 2025, le matériel roulant du métro de Paris est constitué d'un parc hétéroclite à roulement fer ou sur pneumatiques et à fonctionnement avec ou sans conducteur, dont le type le plus ancien, le <span class="nowrap">MF 67</span>, date de 1967. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Le_MF_67_C2_N%C2%B0_043_%C3%A0_Gambetta_sur_la_ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_la_RATP.jpg" class="mw-file-description" title="MF 67 "><img alt="MF 67" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Le_MF_67_C2_N%C2%B0_043_%C3%A0_Gambetta_sur_la_ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_la_RATP.jpg/120px-Le_MF_67_C2_N%C2%B0_043_%C3%A0_Gambetta_sur_la_ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_la_RATP.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Le_MF_67_C2_N%C2%B0_043_%C3%A0_Gambetta_sur_la_ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_la_RATP.jpg/180px-Le_MF_67_C2_N%C2%B0_043_%C3%A0_Gambetta_sur_la_ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_la_RATP.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Le_MF_67_C2_N%C2%B0_043_%C3%A0_Gambetta_sur_la_ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_la_RATP.jpg/240px-Le_MF_67_C2_N%C2%B0_043_%C3%A0_Gambetta_sur_la_ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_la_RATP.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="03 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris"><img alt="(3)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="03bis !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3bis du métro de Paris"><img alt="(3bis)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="10 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris"><img alt="(10)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="12 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris"><img alt="(12)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Metro-Paris-Rame-MF77-ligne.jpg" class="mw-file-description" title="MF 77 "><img alt="MF 77" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Metro-Paris-Rame-MF77-ligne.jpg/120px-Metro-Paris-Rame-MF77-ligne.jpg" decoding="async" width="120" height="82" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Metro-Paris-Rame-MF77-ligne.jpg/180px-Metro-Paris-Rame-MF77-ligne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Metro-Paris-Rame-MF77-ligne.jpg/240px-Metro-Paris-Rame-MF77-ligne.jpg 2x" data-file-width="1411" data-file-height="963" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="07 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris"><img alt="(7)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="08 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris"><img alt="(8)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="13 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris"><img alt="(13)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MF88-RATP.JPG" class="mw-file-description" title="MF 88 "><img alt="MF 88" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/MF88-RATP.JPG/120px-MF88-RATP.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/MF88-RATP.JPG/180px-MF88-RATP.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/MF88-RATP.JPG/240px-MF88-RATP.JPG 2x" data-file-width="3280" data-file-height="2460" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MF_88" title="MF 88">MF 88</a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="07bis !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7bis du métro de Paris"><img alt="(7bis)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MF2000_at_La_Chapelle.jpg" class="mw-file-description" title="MF 01 "><img alt="MF 01" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/MF2000_at_La_Chapelle.jpg/120px-MF2000_at_La_Chapelle.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/MF2000_at_La_Chapelle.jpg/180px-MF2000_at_La_Chapelle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/MF2000_at_La_Chapelle.jpg/240px-MF2000_at_La_Chapelle.jpg 2x" data-file-width="1944" data-file-height="1296" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="02 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris"><img alt="(2)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="05 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris"><img alt="(5)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="09 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris"><img alt="(9)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP73_RATP_Rolling_stock.jpg" class="mw-file-description" title="MP 73 "><img alt="MP 73" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/MP73_RATP_Rolling_stock.jpg/120px-MP73_RATP_Rolling_stock.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/MP73_RATP_Rolling_stock.jpg/180px-MP73_RATP_Rolling_stock.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/MP73_RATP_Rolling_stock.jpg/240px-MP73_RATP_Rolling_stock.jpg 2x" data-file-width="4506" data-file-height="3004" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MP_73" title="MP 73">MP 73</a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="06 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris"><img alt="(6)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Ligne-14-Chatelet-1.jpg" class="mw-file-description" title="MP 89 CA "><img alt="MP 89 CA" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Ligne-14-Chatelet-1.jpg/120px-Ligne-14-Chatelet-1.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Ligne-14-Chatelet-1.jpg/180px-Ligne-14-Chatelet-1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Ligne-14-Chatelet-1.jpg/240px-Ligne-14-Chatelet-1.jpg 2x" data-file-width="1632" data-file-height="1224" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr class="abbr" title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="04 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris"><img alt="(4)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP_89.jpg" class="mw-file-description" title="MP 89 CC "><img alt="MP 89 CC" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/MP_89.jpg/120px-MP_89.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/MP_89.jpg/180px-MP_89.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/MP_89.jpg/240px-MP_89.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr class="abbr" title="cabine de conduite" lang="fr">CC</abbr></a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="06 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris"><img alt="(6)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP05_Chateau_de_Vincennes.JPG" class="mw-file-description" title="MP 05 "><img alt="MP 05" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/MP05_Chateau_de_Vincennes.JPG/120px-MP05_Chateau_de_Vincennes.JPG" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/MP05_Chateau_de_Vincennes.JPG/180px-MP05_Chateau_de_Vincennes.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/MP05_Chateau_de_Vincennes.JPG/240px-MP05_Chateau_de_Vincennes.JPG 2x" data-file-width="4752" data-file-height="3168" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="01 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris"><img alt="(1)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="04 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris"><img alt="(4)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg" class="mw-file-description" title="MP 14 CA "><img alt="MP 14 CA" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg/120px-MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg" decoding="async" width="120" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg/180px-MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg/240px-MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg 2x" data-file-width="6000" data-file-height="3376" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14 CA</a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="04 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris"><img alt="(4)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="14 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris"><img alt="(14)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP_14_-_Ligne_11_-_Ch%C3%A2telet_-_01.06.2023.jpg" class="mw-file-description" title="MP 14 CC "><img alt="MP 14 CC" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/MP_14_-_Ligne_11_-_Ch%C3%A2telet_-_01.06.2023.jpg/120px-MP_14_-_Ligne_11_-_Ch%C3%A2telet_-_01.06.2023.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/MP_14_-_Ligne_11_-_Ch%C3%A2telet_-_01.06.2023.jpg/180px-MP_14_-_Ligne_11_-_Ch%C3%A2telet_-_01.06.2023.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/MP_14_-_Ligne_11_-_Ch%C3%A2telet_-_01.06.2023.jpg/240px-MP_14_-_Ligne_11_-_Ch%C3%A2telet_-_01.06.2023.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14 CC</a> <span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="11 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris"><img alt="(11)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></div> </li> </ul> <p>Le <a href="/wiki/Gabarit_ferroviaire" title="Gabarit ferroviaire">gabarit</a> des rames du métro de Paris est relativement étroit (2,40 mètres de largeur)<sup id="cite_ref-Tricoire_105-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tricoire-105"><span class="cite_crochet">[</span>93<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite_crochet">[</span>94<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> comparé à ceux des autres métros (<a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lyon" title="Métro de Lyon">métro de Lyon</a> : 2,90 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>) avec des capacités comprises entre environ 600 et 700 voyageurs par rame pour les lignes <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">1</a>, <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">4</a> et <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">14</a>, à comparer aux 2 600 voyageurs des trains <a href="/wiki/Alt%C3%A9o" title="Altéo">MI 2N</a> du <a href="/wiki/Ligne_A_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne A du RER d'Île-de-France">RER A</a>. Contrairement aux réseaux de <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_New_York" title="Métro de New York">New York</a> et de <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Londres" title="Métro de Londres">Londres</a>, toutes les lignes sont au même <a href="/wiki/Gabarit_ferroviaire" title="Gabarit ferroviaire">gabarit</a>. Une des spécificités du métro de Paris est de faire rouler des <a href="/wiki/M%C3%A9tro_sur_pneumatiques" title="Métro sur pneumatiques">métros sur pneus</a> sur cinq de ses lignes. Cette technique, qui s'accompagne d'équipements particuliers sur la voie a été développée par la RATP dans les années 1950 et a été exportée dans certains réseaux (<a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Montr%C3%A9al" title="Métro de Montréal">Montréal</a>, <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Mexico" title="Métro de Mexico">Mexico</a>, <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Santiago" title="Métro de Santiago">Santiago</a>). Selon les lignes, les rames peuvent comporter trois (lignes 3 bis et 7 bis), cinq (la norme), six (lignes 1 et 4) ou huit voitures (ligne 14). La <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> voit circuler depuis octobre 2020 des rames <span class="nowrap">MP 14</span> de <span class="nowrap">huit voitures</span>, les stations ayant été dimensionnées, dès l'origine, dans cette perspective. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Remisage_et_entretien">Remisage et entretien</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=25" title="Modifier la section : Remisage et entretien" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=25" title="Modifier le code source de la section : Remisage et entretien"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Liste_des_ateliers_du_m%C3%A9tro_de_Paris" class="mw-redirect" title="Liste des ateliers du métro de Paris">Liste des ateliers du métro de Paris</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Paris-subway-ligne5.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Paris-subway-ligne5.jpg/220px-Paris-subway-ligne5.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Paris-subway-ligne5.jpg/330px-Paris-subway-ligne5.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Paris-subway-ligne5.jpg/440px-Paris-subway-ligne5.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Le site de remisage et d'entretien des rames de la <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">ligne 5</a> (<i>Bobigny</i>) rempli de rames <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> en <time class="nowrap" datetime="2006-03" data-sort-value="2006-03">mars 2006</time>.</figcaption></figure> <p>Chaque ligne de métro dispose pour garer et entretenir les rames, de plusieurs garages souterrains et d'un dépôt situé généralement en bout de ligne<sup id="cite_ref-Tricoire_105-1" class="reference"><a href="#cite_note-Tricoire-105"><span class="cite_crochet">[</span>93<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ce dernier assure l'entretien courant du matériel et dans certains cas est destiné à la révision d'une série complète ou de certains composants : ainsi, l'atelier de Fontenay en banlieue à <a href="/wiki/Fontenay-sous-Bois" title="Fontenay-sous-Bois">Fontenay-sous-Bois</a> qui entretient le matériel de la ligne 1 assure la <i>révision des matériels à pneus</i> (<a href="/wiki/MP_73" title="MP 73">MP 73</a> et <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89</a>)<sup id="cite_ref-Tricoire_105-2" class="reference"><a href="#cite_note-Tricoire-105"><span class="cite_crochet">[</span>93<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. De manière similaire l'atelier de <a href="/wiki/Saint-Ouen-sur-Seine" title="Saint-Ouen-sur-Seine">Saint-Ouen-sur-Seine</a> assure la révision du matériel <a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a>, celui de <a href="/wiki/Choisy-le-Roi" title="Choisy-le-Roi">Choisy</a> celui des rames <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> et <a href="/wiki/MF_88" title="MF 88">MF 88</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Ligne-2-Nation-3.jpg" class="mw-file-description" title="Des voies de garage à Nation (ligne 2) en octobre 2006."><img alt="Des voies de garage à Nation (ligne 2) en octobre 2006." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Ligne-2-Nation-3.jpg/120px-Ligne-2-Nation-3.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Ligne-2-Nation-3.jpg/180px-Ligne-2-Nation-3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Ligne-2-Nation-3.jpg/240px-Ligne-2-Nation-3.jpg 2x" data-file-width="1306" data-file-height="979" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Des voies de garage à <i><a href="/wiki/Nation_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nation (métro de Paris)">Nation</a></i> (<a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">ligne 2</a>) en <time class="nowrap" datetime="2006-10" data-sort-value="2006-10">octobre 2006</time>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Ateliers_de_Choisy_-_MF_88_et_train_de_travaux_(2).JPG" class="mw-file-description" title="Une rame MF 88 de la ligne 7 bis sur une voie d'entretien des Ateliers de Choisy, en 2003."><img alt="Une rame MF 88 de la ligne 7 bis sur une voie d'entretien des Ateliers de Choisy, en 2003." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Ateliers_de_Choisy_-_MF_88_et_train_de_travaux_%282%29.JPG/120px-Ateliers_de_Choisy_-_MF_88_et_train_de_travaux_%282%29.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Ateliers_de_Choisy_-_MF_88_et_train_de_travaux_%282%29.JPG/180px-Ateliers_de_Choisy_-_MF_88_et_train_de_travaux_%282%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Ateliers_de_Choisy_-_MF_88_et_train_de_travaux_%282%29.JPG/240px-Ateliers_de_Choisy_-_MF_88_et_train_de_travaux_%282%29.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Une rame <a href="/wiki/MF_88" title="MF 88">MF 88</a> de la <a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 bis du métro de Paris">ligne 7 bis</a> sur une voie d'entretien des <i>Ateliers de Choisy</i>, en 2003.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Passage_%C3%A0_niveau_%C3%A0_Paris_20e_pour_le_m%C3%A9tro.JPG" class="mw-file-description" title="Une curiosité du métro parisien : le passage à niveau de la rue de Lagny, dans le 20e, pour l'accès aux ateliers d'entretien, en avril 2003."><img alt="Une curiosité du métro parisien : le passage à niveau de la rue de Lagny, dans le 20e, pour l'accès aux ateliers d'entretien, en avril 2003." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Passage_%C3%A0_niveau_%C3%A0_Paris_20e_pour_le_m%C3%A9tro.JPG/120px-Passage_%C3%A0_niveau_%C3%A0_Paris_20e_pour_le_m%C3%A9tro.JPG" decoding="async" width="120" height="81" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Passage_%C3%A0_niveau_%C3%A0_Paris_20e_pour_le_m%C3%A9tro.JPG/180px-Passage_%C3%A0_niveau_%C3%A0_Paris_20e_pour_le_m%C3%A9tro.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Passage_%C3%A0_niveau_%C3%A0_Paris_20e_pour_le_m%C3%A9tro.JPG/240px-Passage_%C3%A0_niveau_%C3%A0_Paris_20e_pour_le_m%C3%A9tro.JPG 2x" data-file-width="440" data-file-height="297" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Une curiosité du métro parisien : le passage à niveau de la <a href="/wiki/Rue_de_Lagny_(Paris)" title="Rue de Lagny (Paris)">rue de Lagny</a>, dans le <abbr class="abbr" title="Vingtième">20<sup>e</sup></abbr>, pour l'accès aux ateliers d'entretien, en <time class="nowrap" datetime="2003-04" data-sort-value="2003-04">avril 2003</time>.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Maintenance_des_voies">Maintenance des voies</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=26" title="Modifier la section : Maintenance des voies" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=26" title="Modifier le code source de la section : Maintenance des voies"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_Paris_-_Ligne_1_-_Station_Gare_de_Lyon_-_Train_de_travaux.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Metro_Paris_-_Ligne_1_-_Station_Gare_de_Lyon_-_Train_de_travaux.jpg/220px-Metro_Paris_-_Ligne_1_-_Station_Gare_de_Lyon_-_Train_de_travaux.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Metro_Paris_-_Ligne_1_-_Station_Gare_de_Lyon_-_Train_de_travaux.jpg/330px-Metro_Paris_-_Ligne_1_-_Station_Gare_de_Lyon_-_Train_de_travaux.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Metro_Paris_-_Ligne_1_-_Station_Gare_de_Lyon_-_Train_de_travaux.jpg/440px-Metro_Paris_-_Ligne_1_-_Station_Gare_de_Lyon_-_Train_de_travaux.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a><figcaption>Un train de travaux (tracteur à marche autonome tractant un chargement de ballast) stationné sur la voie de garage de la station <i><a href="/wiki/Gare_de_Lyon_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare de Lyon (métro de Paris)">Gare de Lyon</a></i> (<a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>), en <time class="nowrap" datetime="2008-11" data-sort-value="2008-11">novembre 2008</time>.</figcaption></figure> <p>L'entretien des voies ne peut être réalisé que durant l'arrêt nocturne. Il y a les opérations de maintenance courante — meulage des <a href="/wiki/Rail" title="Rail">rails</a> pour rectifier leur profil, remplacement de coupons de rail abîmés, nettoyage de la voie par train aspirateur — et les opérations lourdes comme le renouvellement de la voie ferrée, la rénovation des stations, la réfection des tunnels. Des trains de travaux de toutes sortes, partis du <a href="/wiki/Ateliers_du_m%C3%A9tro_de_Paris#La_Villette" title="Ateliers du métro de Paris">dépôt de la Villette</a>, sillonnent la nuit le réseau en empruntant les nombreux embranchements (une quarantaine) qui existent entre les lignes pour réaliser les différentes opérations de maintenance nécessaires pour un réseau sollicité de manière intensive. Le matériel est acheminé par des rames reconverties, par des <a href="/wiki/Tracteur_%C3%A0_marche_autonome" title="Tracteur à marche autonome">tracteurs pouvant se déplacer sur batterie</a>, ou par des locotracteurs mus par un <a href="/wiki/Moteur_Diesel" title="Moteur Diesel">moteur Diesel</a> ; le réseau est également parcouru par des trains meuleurs ou aspirateurs<sup id="cite_ref-107" class="reference"><a href="#cite_note-107"><span class="cite_crochet">[</span>95<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Même en cas d'interruption durable, comme lors des grèves, une rame circule à vide chaque jour et sur chaque ligne pour éviter les risques de corrosion de la voie<sup id="cite_ref-108" class="reference"><a href="#cite_note-108"><span class="cite_crochet">[</span>96<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le réseau parisien souffre par ailleurs de deux difficultés structurelles : l'ancienneté de son infrastructure (la plupart des <a href="/wiki/Tunnel" title="Tunnel">tunnels</a> sont centenaires) et la menace des eaux car il est le plus souvent sous la <a href="/wiki/Nappe_phr%C3%A9atique" title="Nappe phréatique">nappe phréatique</a> et des centaines de pompes rejettent en permanence les eaux d'exhaure provenant d'infiltrations. Afin de préserver l'étanchéité des stations des ruissellements, des chantiers lourds sont entrepris sur certaines stations pour un coût unitaire d'un à deux millions d'euros. De 2014 à 2017, 40 millions d'euros sont investis pour des travaux devant tenir un demi-siècle<sup id="cite_ref-109" class="reference"><a href="#cite_note-109"><span class="cite_crochet">[</span>97<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Information_voyageurs">Information voyageurs</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=27" title="Modifier la section : Information voyageurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=27" title="Modifier le code source de la section : Information voyageurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/SIEL_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="SIEL (métro de Paris)">Système d'information en ligne (SIEL)</a> et <a href="/wiki/Annonces_sonores_et_visuelles_automatiques" title="Annonces sonores et visuelles automatiques">Annonces sonores et visuelles automatiques (ASVA)</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:%C3%89cran_SIEL_M%C3%A9tro_Paris_Ligne_1_Porte_Maillot.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/%C3%89cran_SIEL_M%C3%A9tro_Paris_Ligne_1_Porte_Maillot.jpg/220px-%C3%89cran_SIEL_M%C3%A9tro_Paris_Ligne_1_Porte_Maillot.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/%C3%89cran_SIEL_M%C3%A9tro_Paris_Ligne_1_Porte_Maillot.jpg/330px-%C3%89cran_SIEL_M%C3%A9tro_Paris_Ligne_1_Porte_Maillot.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/%C3%89cran_SIEL_M%C3%A9tro_Paris_Ligne_1_Porte_Maillot.jpg/440px-%C3%89cran_SIEL_M%C3%A9tro_Paris_Ligne_1_Porte_Maillot.jpg 2x" data-file-width="5568" data-file-height="3713" /></a><figcaption>Panneau <a href="/wiki/SIEL_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="SIEL (métro de Paris)">SIEL</a> de seconde génération à la station <i><a href="/wiki/Porte_Maillot_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Maillot (métro de Paris)">Porte Maillot</a></i> (<a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>), en <time class="nowrap" datetime="2024-05" data-sort-value="2024-05">mai 2024</time>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_Paris_-_Ligne_2_-_Station_Nation.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Metro_Paris_-_Ligne_2_-_Station_Nation.jpg/220px-Metro_Paris_-_Ligne_2_-_Station_Nation.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Metro_Paris_-_Ligne_2_-_Station_Nation.jpg/330px-Metro_Paris_-_Ligne_2_-_Station_Nation.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Metro_Paris_-_Ligne_2_-_Station_Nation.jpg/440px-Metro_Paris_-_Ligne_2_-_Station_Nation.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a><figcaption>Plan dynamique <a href="/wiki/Annonces_sonores_et_visuelles_automatiques" title="Annonces sonores et visuelles automatiques">ASVA</a> de la <a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">ligne 2</a> dans une rame <a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a>, en <time class="nowrap" datetime="2008-09" data-sort-value="2008-09">septembre 2008</time>.</figcaption></figure> <p>Le <a href="/wiki/SIEL_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="SIEL (métro de Paris)">système d'information en ligne</a> (SIEL) est un ensemble de matériels destiné à l'information des voyageurs. Il indique visuellement et de manière sonore, le temps d'attente avant l'arrivée des deux prochaines rames par branche de destination (une seule dans les deux premières stations extrêmes dans le sens de marche, ainsi que sur les deux lignes « bis » dans leur ensemble). Pour les lignes <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">7</a> et <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">13</a> qui comportent un embranchement, la rame affiche à l'intérieur le terminus de la branche desservie. </p><p>En 2010, ce système est présent sur toutes les lignes. Sur la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> (la première à en avoir été équipée), il est constitué d'écrans cathodiques disposés le long du quai, écrans remplacés par des écrans plats en 2016. Sur les autres, les temps d'attente sont directement affichés sur le panneau, situé généralement au milieu du quai, indiquant le numéro de la ligne et la destination. </p><p>Ce système est complété par celui d'<a href="/wiki/Annonces_sonores_et_visuelles_automatiques" title="Annonces sonores et visuelles automatiques">annonces sonores et visuelles automatiques</a> (ASVA) à bord des rames rénovées et nouvellement livrées, qui annonce principalement visuellement et de manière sonore la prochaine station desservie. </p><p>Depuis 1994, les informations voyageurs essentielles sont systématiquement trilingues : <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais" title="Français">français</a> et deux autres langues, l'<a href="/wiki/Anglais" title="Anglais">anglais</a> et une langue qui peut varier selon la fréquentation de la station : l'<a href="/wiki/Allemand" title="Allemand">allemand</a> est employé sur les lignes passant par la gare du Nord et la gare de l'Est, et l'<a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a> sur celles s'arrêtant à la gare de Lyon. Six langues étrangères sont utilisées sur le réseau : l'anglais, l'allemand, l'italien, l'<a href="/wiki/Espagnol" title="Espagnol">espagnol</a>, le <a href="/wiki/Japonais" title="Japonais">japonais</a> et le <a href="/wiki/Mandarin_(langue)" title="Mandarin (langue)">mandarin</a><sup id="cite_ref-110" class="reference"><a href="#cite_note-110"><span class="cite_crochet">[</span>98<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="clear" style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Personnel_d'exploitation"><span id="Personnel_d.27exploitation"></span>Personnel d'exploitation</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=28" title="Modifier la section : Personnel d'exploitation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=28" title="Modifier le code source de la section : Personnel d'exploitation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>On distingue deux catégories de personnel sur le métro parisien : les agents en station et les agents de conduite. Les agents de station ont pour mission de tenir la caisse, d'assurer le contrôle des voyageurs ainsi que la gestion des lieux, vérification des installations ou autres à définir selon les besoins du service. Quelques agents sont par ailleurs détachés pour la durée du service afin d'assurer les relèves de caisses. Le service est assuré sur trois roulements de travail avec les services jours (matin), services mixtes (après-midi) et services nuits<sup id="cite_ref-111" class="reference"><a href="#cite_note-111"><span class="cite_crochet">[</span>99<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Signalisation_du_métro"><span id="Signalisation_du_m.C3.A9tro"></span>Signalisation du métro</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=29" title="Modifier la section : Signalisation du métro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=29" title="Modifier le code source de la section : Signalisation du métro"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Signalisation_ferroviaire_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Signalisation ferroviaire du métro de Paris">Signalisation ferroviaire du métro de Paris</a> et <a href="/wiki/Pilotage_automatique_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Pilotage automatique du métro de Paris">Pilotage automatique du métro de Paris</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Lignes_classiques">Lignes classiques</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=30" title="Modifier la section : Lignes classiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=30" title="Modifier le code source de la section : Lignes classiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Signalisation_metro_paris.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Signalisation_metro_paris.jpg/220px-Signalisation_metro_paris.jpg" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Signalisation_metro_paris.jpg/330px-Signalisation_metro_paris.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Signalisation_metro_paris.jpg/440px-Signalisation_metro_paris.jpg 2x" data-file-width="2448" data-file-height="1827" /></a><figcaption>À la sortie de la station <a href="/wiki/Jaur%C3%A8s_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Jaurès (métro de Paris)">Jaurès</a> (<a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">ligne 2</a>), la voie est libre (feu vert), la vitesse est limitée à <span title="11,111 12 m/s" style="cursor:help">40</span> <abbr class="abbr" title="kilomètre par heure">km/h</abbr> (<time class="nowrap" datetime="2006-10" data-sort-value="2006-10">octobre 2006</time>).</figcaption></figure> <p>Chaque ligne est découpée en <a href="/wiki/Block-syst%C3%A8me" title="Block-système">tronçons</a> relativement courts protégés par des feux de signalisation qui, en conduite normale, ne doivent pas être franchis lorsqu'ils sont au rouge. Un signal de répétition est utilisé dans le cas où la visibilité ne permettrait pas au conducteur de réagir à temps (au jaune si le feu suivant est au rouge). Dans le cas normal il existe toujours au moins deux feux rouges entre 2 rames qui se suivent (c'est-à-dire qu'il y a toujours un canton libre entre deux rames). Toutefois, pour accroître le débit de la ligne, une rame est autorisée à entrer en station par un feu jaune <b>E</b>, dès que la rame précédente a libéré quelques dizaines de mètres en aval du quai et non pas tout le canton suivant ; ce passage au jaune est assorti d'une limitation de vitesse indiquée sur un panneau lumineux à côté du signal. </p><p>Le plan de voie simple (les lignes n'ont pratiquement pas d'embranchement) et la vitesse généralement réduite ont permis d'automatiser partiellement le pilotage des rames tout en faisant circuler une rame toutes les 90 secondes sur les lignes les plus fréquentées. En effet, depuis les années 1970, la marche des rames en mode normal est automatique sur toutes les lignes sauf celles à faible trafic (10, <span class="nowrap">3 bis</span> et <span class="nowrap">7 bis</span>). Un calculateur situé à bord du train détermine son avancement, grâce à des indications fournies par un <a href="/wiki/Grecque_(ferroviaire)" title="Grecque (ferroviaire)">câble électrique</a> situé sur la voie, et commande le freinage ou l'accélération du train en fonction de la vitesse autorisée et de la signalisation (l'arrêt en station se fait en mode automatique avec une erreur sur la position inférieure à 50 <abbr class="abbr" title="centimètre">cm</abbr>). </p><p>En station, le calculateur central de la ligne fournit automatiquement au conducteur le signal du départ en fonction du positionnement des autres rames de la ligne et du plan de marche à appliquer (fréquence des rames). Au signal, le conducteur, après fermeture des portes, démarre la rame ; il peut également revenir à tout moment en mode « manuel » et en particulier lors d'incidents sur la ligne. Il est désormais obligatoire de faire au moins un tour complet en conduite manuelle à chaque service, habituellement réalisé lors des heures creuses du début d'après-midi ; cette disposition est en vigueur depuis l'<a href="/wiki/Accident_de_m%C3%A9tro_du_30_ao%C3%BBt_2000_%C3%A0_Paris" title="Accident de métro du 30 août 2000 à Paris">accident de Notre-Dame de Lorette</a> (en 2000), pour entretenir les compétences nécessaires à la conduite « manuelle ». </p> <div class="clear" style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Lignes_automatiques_intégrales"><span id="Lignes_automatiques_int.C3.A9grales"></span>Lignes automatiques intégrales</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=31" title="Modifier la section : Lignes automatiques intégrales" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=31" title="Modifier le code source de la section : Lignes automatiques intégrales"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:PCC_Ligne_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/PCC_Ligne_1.jpg/220px-PCC_Ligne_1.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/PCC_Ligne_1.jpg/330px-PCC_Ligne_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/PCC_Ligne_1.jpg/440px-PCC_Ligne_1.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="683" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Exploitation_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Postes_de_commande_et_de_contrôle_(PCC)" title="Exploitation du métro de Paris">poste de commande centralisé</a> (PCC) de la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>, en <time class="nowrap" datetime="2010-01" data-sort-value="2010-01">janvier 2010</time>.</figcaption></figure> <p>Dans le cas de la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> entièrement automatisée, la signalisation visible est spécifique et minimaliste puisqu'elle n'est pas utilisée en fonctionnement normal. Seuls deux feux violets indiquent, quand ils sont allumés, que le franchissement est interdit en mode manuel sans ordre du <a href="/wiki/Exploitation_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Postes_de_commande_et_de_contrôle_(PCC)" title="Exploitation du métro de Paris">poste de commande centralisé</a> (PCC). Les optimisations avec des cantons courts et des signaux de répétition étant inutiles en fonctionnement automatique intégral, l'efficacité de la conduite manuelle, qui n'est utilisée que dans certains cas de panne, est fortement dégradée. </p><p>La <a href="/wiki/Automatisation_de_la_ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Automatisation de la ligne 1 du métro de Paris">mise intégrale au mode automatique de la ligne 1</a> est achevée fin 2012, au terme d'une période transitoire débutée en <time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time>. Elle a été permise grâce à un renouvellement de la signalisation, la mise en place de portes palières et la livraison de nouvelles rames. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Tarification_et_financement">Tarification et financement</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=32" title="Modifier la section : Tarification et financement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=32" title="Modifier le code source de la section : Tarification et financement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Tarification">Tarification</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=33" title="Modifier la section : Tarification" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=33" title="Modifier le code source de la section : Tarification"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Tarification_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tarification des transports en commun d'Île-de-France">Tarification des transports en commun d'Île-de-France</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Entree-station-pont-de-sevr.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Entree-station-pont-de-sevr.jpg/220px-Entree-station-pont-de-sevr.jpg" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Entree-station-pont-de-sevr.jpg/330px-Entree-station-pont-de-sevr.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Entree-station-pont-de-sevr.jpg/440px-Entree-station-pont-de-sevr.jpg 2x" data-file-width="2436" data-file-height="1788" /></a><figcaption>Le guichet et les tourniquets de la station <i><a href="/wiki/Pont_de_S%C3%A8vres_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Sèvres (métro de Paris)">Pont de Sèvres</a></i> (<a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">ligne 9</a>), en 2006.</figcaption></figure> <p>Le coût des déplacements dans l'agglomération parisienne est établi en fonction de la zone (il y a 5 zones concentriques, contre 8 avant <time class="nowrap" datetime="2007-07" data-sort-value="2007-07">juillet 2007</time>). Le métro est accessible avec un titre de transport ne couvrant que les zones 1 et 2, y compris les stations qui se situent en réalité en <a href="/wiki/Zone_3_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Zone 3 des transports en commun d'Île-de-France">zone 3</a><sup id="cite_ref-zone3_91-1" class="reference"><a href="#cite_note-zone3-91"><span class="cite_crochet">[</span>note 10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et en <a href="/wiki/Zone_4_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Zone 4 des transports en commun d'Île-de-France">zone 4</a><sup id="cite_ref-zone4_92-1" class="reference"><a href="#cite_note-zone4-92"><span class="cite_crochet">[</span>note 11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Depuis le <time class="nowrap" datetime="2025-01-01" data-sort-value="2025-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2025</time>, le <a href="/wiki/Tarification_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France#Tickets_occasionnels" title="Tarification des transports en commun d'Île-de-France">ticket « métro-train-RER »</a> à 2,50 <abbr class="abbr" title="euro">€</abbr> remplace les tickets t+ et origine-destination et permet d'utiliser indifféremment le métro, le RER et le Transilien sans restriction de distance à l'exception de l'accès aux aéroports qui nécessitent le ticket « Aéroport » unique à 13 <abbr class="abbr" title="euro">€</abbr><sup id="cite_ref-BigBangTarifaire_112-0" class="reference"><a href="#cite_note-BigBangTarifaire-112"><span class="cite_crochet">[</span>100<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il peut être utilisé également sur le <a href="/wiki/Funiculaire_de_Montmartre" title="Funiculaire de Montmartre">funiculaire de Montmartre</a> mais de façon autonome ; un ticket déjà validé dans le métro ne peut pas être réutilisé sur le funiculaire de Montmartre<sup id="cite_ref-113" class="reference"><a href="#cite_note-113"><span class="cite_crochet">[</span>note 13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Tarifs2025BonjourRATP_114-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tarifs2025BonjourRATP-114"><span class="cite_crochet">[</span>101<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Automated_machine_at_Paris_M%C3%A9tro.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Automated_machine_at_Paris_M%C3%A9tro.JPG/220px-Automated_machine_at_Paris_M%C3%A9tro.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Automated_machine_at_Paris_M%C3%A9tro.JPG/330px-Automated_machine_at_Paris_M%C3%A9tro.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Automated_machine_at_Paris_M%C3%A9tro.JPG/440px-Automated_machine_at_Paris_M%C3%A9tro.JPG 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Automates <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> (2006).</figcaption></figure> <p>Les tarifs forfaitaires qui permettent un nombre illimité de voyages sur l'ensemble du réseau sont le <a href="/wiki/Tarification_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France#Navigo_jour" title="Tarification des transports en commun d'Île-de-France">forfait Navigo jour</a> valable une journée (à l'exception de l'accès aux aéroports), l'ancienne <a href="/wiki/Carte_Orange" title="Carte Orange">carte Orange</a> devenue la <a href="/wiki/Carte_Navigo" title="Carte Navigo">carte Navigo</a> (à la <a href="/wiki/Tarification_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France#Navigo_semaine" title="Tarification des transports en commun d'Île-de-France">semaine</a> ou au <a href="/wiki/Tarification_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France#Navigo_mensuel" title="Tarification des transports en commun d'Île-de-France">mois</a>), l'abonnement annuel <a href="/wiki/Forfait_Navigo_annuel" title="Forfait Navigo annuel">forfait Navigo annuel</a> (ex-Intégrale) moins cher que 12 abonnements mensuels et le <a href="/wiki/Forfait_Imagine%27R" title="Forfait Imagine'R">forfait Imagine'R</a> pour les lycéens et étudiants. Les titres peuvent être achetés et utilisés avec la technologie <a href="/wiki/Near-field_communication" title="Near-field communication">NFC</a> d'un téléphone <a href="/wiki/Android" title="Android">Android</a>, en allant sur les applications RATP ou Île-de-France Mobilités. </p><p>Il existe différentes offres destinées aux touristes comme « <a href="/wiki/Tarification_des_transports_en_commun_d%27%C3%8Ele-de-France#Paris_Visite" title="Tarification des transports en commun d'Île-de-France">Paris Visite</a> », « Open Tour »… qui combinent transport, entrées de musée… </p><p>Les personnes âgées, les familles nombreuses et certains bénéficiaires sociaux bénéficient d'une tarification réduite. Les bénéficiaires du <a href="/wiki/Revenu_de_solidarit%C3%A9_active" title="Revenu de solidarité active">revenu de solidarité active</a> (RSA, ex-RMI) et de l'<a href="/wiki/Aide_m%C3%A9dicale_d%27%C3%89tat" title="Aide médicale d'État">aide médicale d'État</a> (AME) voyagent gratuitement dans les transports en <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France" title="Île-de-France">Île-de-France</a> depuis avril 2007<sup id="cite_ref-115" class="reference"><a href="#cite_note-115"><span class="cite_crochet">[</span>102<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. C'est aussi le cas des bénéficiaires de l'<a href="/wiki/Allocation_de_solidarit%C3%A9_sp%C3%A9cifique" title="Allocation de solidarité spécifique">allocation de solidarité spécifique</a> ou de l'<a href="/wiki/Allocation_de_parent_isol%C3%A9" title="Allocation de parent isolé">allocation de parent isolé</a> à partir du <time class="nowrap" datetime="2008-11-01" data-sort-value="2008-11-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> novembre 2008</time>. Toutefois, cette mesure est supprimée début 2016 pour les titulaires de l'AME<sup id="cite_ref-116" class="reference"><a href="#cite_note-116"><span class="cite_crochet">[</span>103<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les titres de transport peuvent être achetés à un guichet, aux automates RATP, auprès de commerçants agréés ou sur un téléphone Android avec la fonction NFC depuis les applications RATP ou Île-de-France Mobilités. </p><p>Le métro parisien est le seul à avoir proposé le choix entre deux classes<sup id="cite_ref-117" class="reference"><a href="#cite_note-117"><span class="cite_crochet">[</span>note 14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> sur son réseau<sup id="cite_ref-repminist_118-0" class="reference"><a href="#cite_note-repminist-118"><span class="cite_crochet">[</span>104<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les avantages étaient ainsi énoncés : position de la voiture de <abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr> classe en milieu de rame (plus sûre en cas de collision), sièges rembourrés (la deuxième classe accéda également à cet avantage, après la guerre). Hormis une courte période pendant laquelle la <abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr> classe fut supprimée (du <time class="nowrap" datetime="1947-02-02" data-sort-value="1947-02-02">2 février 1947</time> au <time class="nowrap" datetime="1948-11-30" data-sort-value="1948-11-30">30 novembre 1948</time><sup id="cite_ref-119" class="reference"><a href="#cite_note-119"><span class="cite_crochet">[</span>105<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>), ce service a été maintenu jusqu'en 1982. À partir de cette époque, l'accès à la première classe avec un ticket de seconde a été autorisé avant <span class="nowrap">9 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span> et après <span class="nowrap">17 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span>, mais durant tout le service pour les mutilés et les femmes enceintes<sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire"><span title="Ce passage nécessite une référence ; voir l'aide.">[réf. nécessaire]</span></a></sup>. Cette disposition a été supprimée pour des raisons commerciales à partir du <time class="nowrap" datetime="1991-08-01" data-sort-value="1991-08-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> août 1991</time>, et un régime à classe unique existe depuis cette date<sup id="cite_ref-repminist_118-1" class="reference"><a href="#cite_note-repminist-118"><span class="cite_crochet">[</span>104<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En 1990, les billets de première représentant 1 % du total des ventes de billets, leur suppression a permis une économie du fait d'une tarification simplifiée<sup id="cite_ref-120" class="reference"><a href="#cite_note-120"><span class="cite_crochet">[</span>106<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Lors du conseil d'administration d'<a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a> du 7 décembre 2023, il est décidé d'une tarification spécifique pour les voyageurs occasionnels ayant un trajet avec pour origine ou destination la station <i><a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a></i>. Le tarif sera de 11,50 € pour un ticket papier à bande magnétique et de 10,30 € sur <a href="/wiki/Carte_Navigo#Navigo_Easy" title="Carte Navigo">carte Navigo Easy</a>. Aucun surcoût ne sera applicable pour les utilisateurs d'un forfait Navigo ou Paris Visite<sup id="cite_ref-121" class="reference"><a href="#cite_note-121"><span class="cite_crochet">[</span>107<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Financement">Financement</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=34" title="Modifier la section : Financement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=34" title="Modifier le code source de la section : Financement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Maison_de_la_ratp.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Maison_de_la_ratp.jpg/220px-Maison_de_la_ratp.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Maison_de_la_ratp.jpg/330px-Maison_de_la_ratp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Maison_de_la_ratp.jpg/440px-Maison_de_la_ratp.jpg 2x" data-file-width="801" data-file-height="599" /></a><figcaption>Le siège social de la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a>, en <time class="nowrap" datetime="2004-10" data-sort-value="2004-10">octobre 2004</time>.</figcaption></figure> <p>En 2025, le financement du fonctionnement du réseau (entretien, matériel et charges de personnel) est assuré par la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a>. Cependant, les tarifs des billets et abonnements dont le montant est limité par décision politique ne couvrent pas les frais réels de transport. Le manque à gagner est compensé par l'autorité organisatrice, <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a>, présidée depuis 2005 par le président du <a href="/wiki/Conseil_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Conseil régional d'Île-de-France">conseil régional d'Île-de-France</a> et composé d'élus locaux. Elle définit les conditions générales d'exploitation ainsi que la durée et la fréquence des services. L'équilibre financier du fonctionnement est assuré par une dotation globale annuelle aux transporteurs de la région grâce au <a href="/wiki/Versement_mobilit%C3%A9" title="Versement mobilité">versement mobilité</a> payé par les entreprises et aux contributions des collectivités publiques<sup id="cite_ref-122" class="reference"><a href="#cite_note-122"><span class="cite_crochet">[</span>108<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La RATP ne tient pas de comptabilité distincte pour le métro, le RER, les tramways et les bus. Les chiffres qui suivent englobent donc ces trois activités<sup id="cite_ref-123" class="reference"><a href="#cite_note-123"><span class="cite_crochet">[</span>109<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En 2005, les recettes directes du pôle transport de la RATP se montaient à 1,9 milliard d'euros. Pour compenser les tarifs réduits, le STIF a versé 1,2 milliard d'euros auquel se sont ajoutés 680 millions d'euros destinés à rétablir l'équilibre financier de l'entreprise mis à mal par un régime de retraite particulièrement sinistré (déficit annuel de 467 millions d'euros) ainsi qu'un endettement de 4 milliards d'euros qui, en 2005, a engendré 190 millions d'euros de frais financiers. </p><p>Les investissements lourds (extensions du réseau) sont financés dans le cadre d'un <a href="/wiki/Contrat_de_plan_%C3%89tat-r%C3%A9gion" title="Contrat de plan État-région">contrat de plan État-région</a> (CPER) d'une durée de 6 ans passé entre l'État et la région Île-de-France. Le financement en est assuré à hauteur de 50 % par la région Île-de-France, 30 % par l'État et 20 % par la RATP (pour la RATP sous forme de prêts bonifiés accordés par la région)<sup id="cite_ref-124" class="reference"><a href="#cite_note-124"><span class="cite_crochet">[</span>110<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le CPER couvrant la période 2000-2006 a consacré environ 800 millions d'euros à l'extension du métro (à titre de comparaison sur la même période 1,4 milliard d'euros pour le tramway). </p><p>Le renouvellement du parc de trains est financé exclusivement par la RATP : celle-ci a eu recours ces dernières années à des opérations financières complexes (<a href="/wiki/Affermage" title="Affermage">affermage</a>) pour en réduire le coût<sup id="cite_ref-125" class="reference"><a href="#cite_note-125"><span class="cite_crochet">[</span>111<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Sont également à la charge directe de la RATP les investissements destinés à maintenir le réseau en état de fonctionnement (entretien des tunnels et du parc matériel, rénovation des stations…)<sup id="cite_ref-126" class="reference"><a href="#cite_note-126"><span class="cite_crochet">[</span>112<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Trafic">Trafic</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=35" title="Modifier la section : Trafic" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=35" title="Modifier le code source de la section : Trafic"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:195682656_90b5548f1e_b_Metro_de_Paris_station_Montparnasse_Bienvenue.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/195682656_90b5548f1e_b_Metro_de_Paris_station_Montparnasse_Bienvenue.jpg/220px-195682656_90b5548f1e_b_Metro_de_Paris_station_Montparnasse_Bienvenue.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/195682656_90b5548f1e_b_Metro_de_Paris_station_Montparnasse_Bienvenue.jpg/330px-195682656_90b5548f1e_b_Metro_de_Paris_station_Montparnasse_Bienvenue.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/195682656_90b5548f1e_b_Metro_de_Paris_station_Montparnasse_Bienvenue.jpg/440px-195682656_90b5548f1e_b_Metro_de_Paris_station_Montparnasse_Bienvenue.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>La station <i><a href="/wiki/Montparnasse_-_Bienven%C3%BCe_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Montparnasse - Bienvenüe (métro de Paris)">Montparnasse - Bienvenüe</a></i> (<a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">ligne 12</a>), en <time class="nowrap" datetime="2006-07" data-sort-value="2006-07">juillet 2006</time>.</figcaption></figure> <p>En 2019, la RATP comptabilise 1 498 millions de voyages effectués en métro durant l'année<sup id="cite_ref-127" class="reference"><a href="#cite_note-127"><span class="cite_crochet">[</span>113<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Évolution_du_trafic"><span id=".C3.89volution_du_trafic"></span>Évolution du trafic</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=36" title="Modifier la section : Évolution du trafic" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=36" title="Modifier le code source de la section : Évolution du trafic"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La fréquentation du métro de Paris a connu une forte croissance entre 1995 et 2005 (30 %) : le nombre de voyageurs transportés est passé de 1,03 milliard en 1995 à 1,37 milliard en 2005<sup id="cite_ref-128" class="reference"><a href="#cite_note-128"><span class="cite_crochet">[</span>114<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les habitudes de l'usager ont également évolué : le trafic du week-end a été multiplié par 1,5 en dix ans, la pointe de trafic du matin un jour ouvré s'est concentrée sur la période entre <span class="nowrap">8 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 30</span> et <span class="nowrap">9 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span> — sans doute à cause de la tertiarisation de l'emploi — et la pointe du soir s'étale désormais jusque vers <span class="nowrap">20 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 30</span>. La RATP a amorcé en 2006 une adaptation de son offre en augmentant les fréquences mais, aujourd'hui encore, il n'est pas rare de voir des rames bondées en week-end ou relativement tard le soir. </p><p>Avec l'augmentation du nombre de voyageurs transportés, les lignes les plus fréquentées (1, 4, 13) ont du mal à faire face à la pointe du matin, ce qui conduit la RATP et le STIF à décider en 2008 d'un plan d'investissement de 5 milliards en cinq ans<sup id="cite_ref-129" class="reference"><a href="#cite_note-129"><span class="cite_crochet">[</span>115<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les conditions de transport sur les lignes les plus fréquentées sont éprouvantes notamment en été du fait de l'absence de réfrigération dans les rames de la plupart des lignes<sup id="cite_ref-130" class="reference"><a href="#cite_note-130"><span class="cite_crochet">[</span>116<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et de la chaleur dégagée par le <a href="/wiki/Freinage_rh%C3%A9ostatique" title="Freinage rhéostatique">freinage rhéostatique</a> (<a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 4</span></a> jusqu'en 2012, <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 11</span></a> jusqu'en 2024). De plus, la <a href="/wiki/Climatisation" title="Climatisation">climatisation</a> n'étant pas adaptée au métro car elle rejette la chaleur dans les tunnels et stations surchauffant les quais, il faut équiper les lignes de ventilation réfrigérée ; en 2018, quatre lignes de métro (1, 2, 5, 9) en sont équipées<sup id="cite_ref-131" class="reference"><a href="#cite_note-131"><span class="cite_crochet">[</span>117<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 2016, les dix stations les plus fréquentées sont (en millions de voyageurs entrants) : <a href="/wiki/Gare_du_Nord_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare du Nord (métro de Paris)">Gare du Nord</a> (50,872), <a href="/wiki/Saint-Lazare_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Lazare (métro de Paris)">Saint-Lazare</a> (45,879), <a href="/wiki/Gare_de_Lyon_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare de Lyon (métro de Paris)">Gare de Lyon</a> (36,352), <a href="/wiki/Montparnasse_-_Bienven%C3%BCe_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Montparnasse - Bienvenüe (métro de Paris)">Montparnasse - Bienvenüe</a> (30,359), <a href="/wiki/Gare_de_l%27Est_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare de l'Est (métro de Paris)">Gare de l'Est</a> (20,373), <a href="/wiki/R%C3%A9publique_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="République (métro de Paris)">République</a> (18,340), <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_Fran%C3%A7ois-Mitterrand_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bibliothèque François-Mitterrand (métro de Paris)">Bibliothèque François-Mitterrand</a> (17,491), <a href="/wiki/Les_Halles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Les Halles (métro de Paris)">Les Halles</a> (16,128), <a href="/wiki/La_D%C3%A9fense_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Défense (métro de Paris)">La Défense (Grande Arche)</a> (15,031), <a href="/wiki/Ch%C3%A2telet_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtelet (métro de Paris)">Châtelet</a> (13,466). La station la moins fréquentée est <a href="/wiki/%C3%89glise_d%27Auteuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Église d'Auteuil (métro de Paris)">Église d'Auteuil</a>, avec 172 812 voyageurs entrants<sup id="cite_ref-132" class="reference"><a href="#cite_note-132"><span class="cite_crochet">[</span>118<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Utilisation_du_métro"><span id="Utilisation_du_m.C3.A9tro"></span>Utilisation du métro</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=37" title="Modifier la section : Utilisation du métro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=37" title="Modifier le code source de la section : Utilisation du métro"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sur les 25 millions de déplacements mécanisés quotidiens réalisés par les habitants de l'agglomération parisienne, le métro avec ses 4,5 millions de voyageurs par jour a une part modale de 18 % devant les bus (environ 16 %) suivi du RER et du Transilien (ensemble 15 %). </p><p>Mais pour les 2 millions d'habitants de Paris intra-muros, le métro, favorisé en cela par l'encombrement de la circulation parisienne en surface, joue un rôle encore plus déterminant avec en 2005 une part modale de près de 50 % (1,5 million de déplacements en incluant les lignes de RER) sur les déplacements motorisés dans Paris intra-muros devant les véhicules privés (26 %) et les bus (17 %)<sup id="cite_ref-bilan-2005_133-0" class="reference"><a href="#cite_note-bilan-2005-133"><span class="cite_crochet">[</span>119<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Publicité"><span id="Publicit.C3.A9"></span>Publicité</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=38" title="Modifier la section : Publicité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=38" title="Modifier le code source de la section : Publicité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Mediatransports" title="Mediatransports">Mediatransports</a>.</div></div> <p>Les <a href="/wiki/Publicit%C3%A9" title="Publicité">affiches publicitaires</a> sont un élément indissociable du métro parisien : les porte-plans des accès, les couloirs et les quais de toutes les stations en sont jalonnés, à quelques exceptions près, dont les <a href="/wiki/Am%C3%A9nagement_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Stations_culturelles" title="Aménagement des stations du métro de Paris">stations culturelles</a><sup id="cite_ref-134" class="reference"><a href="#cite_note-134"><span class="cite_crochet">[</span>note 15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Des annonces publicitaires sont également présentes dans les matériels les plus anciens. À l'origine collées à même le carrelage, les affiches disposent maintenant de cadres dédiés dans les stations. Des écrans d'affichage numériques ont également récemment fait leur apparition sur le réseau et représenté rapidement une part significative du chiffre d'affaires étant donné leur forte visibilité et leur adaptation contextuelle rapide<sup id="cite_ref-LM2019_135-0" class="reference"><a href="#cite_note-LM2019-135"><span class="cite_crochet">[</span>120<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La location des espaces publicitaires de la RATP est organisée depuis 1949 par la société Métrobus<sup id="cite_ref-136" class="reference"><a href="#cite_note-136"><span class="cite_crochet">[</span>121<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, elle-même filiale de <a href="/wiki/Mediatransports" title="Mediatransports">Mediatransports</a> (<a href="/wiki/Publicis_Groupe" title="Publicis Groupe">Publicis Groupe</a>) qui gère également les espaces publicitaires de la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_nationale_des_chemins_de_fer_fran%C3%A7ais" title="Société nationale des chemins de fer français">SNCF</a><sup id="cite_ref-137" class="reference"><a href="#cite_note-137"><span class="cite_crochet">[</span>122<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La location des espaces publicitaires de son réseau rapporterait annuellement environ 100 millions d'euros à la RATP<sup id="cite_ref-138" class="reference"><a href="#cite_note-138"><span class="cite_crochet">[</span>123<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-139" class="reference"><a href="#cite_note-139"><span class="cite_crochet">[</span>124<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, un chiffre stable depuis plusieurs années, et qui représente environ 2 % du chiffre d'affaires du groupe<sup id="cite_ref-140" class="reference"><a href="#cite_note-140"><span class="cite_crochet">[</span>125<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En 2019, un nouvel appel d'offres pour une durée de gestion de <span class="nowrap">dix ans</span> est lancé. Au lieu de recevoir une part des recettes, la RATP sera actionnaire à parité du groupe remportant le marché<sup id="cite_ref-LM2019_135-1" class="reference"><a href="#cite_note-LM2019-135"><span class="cite_crochet">[</span>120<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Ces annonces commerciales sur le réseau sont toutefois jugées excessives par une partie de l'opinion, les <a href="/wiki/Antipub" title="Antipub">Antipubs</a> considérant que l'omniprésence de la publicité n'est pas justifiée au vu de la faible part des revenus publicitaires dans le chiffre d'affaires de la RATP<sup id="cite_ref-141" class="reference"><a href="#cite_note-141"><span class="cite_crochet">[</span>126<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Par ailleurs, l'augmentation du nombre de surfaces publicitaires, évaluée à 20 % entre 2010 et 2015 par le journal <i><a href="/wiki/Les_%C3%89chos" title="Les Échos">Les Échos</a></i>, est pointée du doigt<sup id="cite_ref-142" class="reference"><a href="#cite_note-142"><span class="cite_crochet">[</span>127<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Qualité_de_service"><span id="Qualit.C3.A9_de_service"></span>Qualité de service</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=39" title="Modifier la section : Qualité de service" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=39" title="Modifier le code source de la section : Qualité de service"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Tunnel_metro_paris.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Tunnel_metro_paris.jpg/220px-Tunnel_metro_paris.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Tunnel_metro_paris.jpg/330px-Tunnel_metro_paris.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Tunnel_metro_paris.jpg/440px-Tunnel_metro_paris.jpg 2x" data-file-width="1632" data-file-height="1224" /></a><figcaption>Les parois des tunnels sont taguées depuis la fin des années 1980<sup id="cite_ref-143" class="reference"><a href="#cite_note-143"><span class="cite_crochet">[</span>128<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (ici sur la ligne 2). Elles ont aussi servi de support d'affichage notamment dans les années 1950 (le fameux « <b>Dubo, Dubon, <a href="/wiki/Dubonnet" title="Dubonnet">Dubonnet</a></b> ») et dans les années 1980 (« <b><a href="/wiki/Ecco_(entreprise_fran%C3%A7aise)" title="Ecco (entreprise française)">Ecco</a>, le <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1</b> », « <b>Câblez-vous</b> », etc.).</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Taux_de_satisfaction">Taux de satisfaction</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=40" title="Modifier la section : Taux de satisfaction" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=40" title="Modifier le code source de la section : Taux de satisfaction"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le métro possède un taux de satisfaction, mesuré par le STIF, estimé à 87 % en 2004. Il est le plus élevé de tous les modes de transport<sup id="cite_ref-144" class="reference"><a href="#cite_note-144"><span class="cite_crochet">[</span>129<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La RATP tente par différents dispositifs de rendre meilleures les conditions d'utilisation du métro en décrochant des certifications qualité sur ses lignes et en tentant de réparer le plus rapidement possible les dégradations de matériel pour décourager les tagueurs (dégraffitage quotidien et <a href="/wiki/Pelliculage" title="Pelliculage">pelliculage</a> des rames<sup id="cite_ref-ratp-faq_145-0" class="reference"><a href="#cite_note-ratp-faq-145"><span class="cite_crochet">[</span>130<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>). L'autorité régulatrice (STIF) joue, dans ce domaine, un rôle incitatif en définissant chaque année des objectifs qualité quantifiés (ponctualité, propreté, information du voyageur…) générateurs de bonus ou de pénalités financières. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Propreté"><span id="Propret.C3.A9"></span>Propreté</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=41" title="Modifier la section : Propreté" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=41" title="Modifier le code source de la section : Propreté"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_de_Paris_-_Ligne_2_-_Jaures_04.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Metro_de_Paris_-_Ligne_2_-_Jaures_04.jpg/220px-Metro_de_Paris_-_Ligne_2_-_Jaures_04.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Metro_de_Paris_-_Ligne_2_-_Jaures_04.jpg/330px-Metro_de_Paris_-_Ligne_2_-_Jaures_04.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Metro_de_Paris_-_Ligne_2_-_Jaures_04.jpg/440px-Metro_de_Paris_-_Ligne_2_-_Jaures_04.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Une voie de la ligne 2 du métro, jonchée de détritus.</figcaption></figure> <p>La propreté dans le métro parisien est une priorité selon la RATP<sup id="cite_ref-146" class="reference"><a href="#cite_note-146"><span class="cite_crochet">[</span>131<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> qui déploie tous les jours près de 1 800 agents sur le réseau métropolitain. En <time class="nowrap" datetime="2013-09" data-sort-value="2013-09">septembre 2013</time>, elle prévoit un budget de près de 70 millions d'euros pour cette tâche en 2014<sup id="cite_ref-147" class="reference"><a href="#cite_note-147"><span class="cite_crochet">[</span>132<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Des poubelles pour le tri sélectif sont présentes uniquement sur la ligne 14, les autres lignes n'effectuant pas de tri sélectif par manque de place pour les conteneurs de tri<sup id="cite_ref-148" class="reference"><a href="#cite_note-148"><span class="cite_crochet">[</span>133<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Certains maires d'arrondissement se plaignent également de l'abandon des déchets sur la voie publique, aux entrées des stations<sup id="cite_ref-149" class="reference"><a href="#cite_note-149"><span class="cite_crochet">[</span>134<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="clear" style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Pollution_de_l'air_en_sous-sol"><span id="Pollution_de_l.27air_en_sous-sol"></span>Pollution de l'air en sous-sol</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=42" title="Modifier la section : Pollution de l'air en sous-sol" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=42" title="Modifier le code source de la section : Pollution de l'air en sous-sol"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Une polémique concernant les taux élevés de contamination par les microparticules est apparue en juin 2007 à la suite de la diffusion d'un documentaire par la chaîne de télévision <a href="/wiki/Canal%2B" title="Canal+">Canal+</a>. En effet, des <a href="/wiki/Journaliste" title="Journaliste">journalistes</a> de cette chaîne se sont procuré un rapport confidentiel de la RATP affichant des taux importants de <a href="/wiki/Pollution" title="Pollution">pollution</a> sur le réseau souterrain du métro. Ces particules nocives sont produites par le meulage des <a href="/wiki/Rail" title="Rail">rails</a> afin d'atténuer le crissement des roues dans les courbes et par le système de <a href="/wiki/Frein" title="Frein">freinage</a> mécanique des rames. L'émission diffusée et les nombreuses questions qui ont suivi ont poussé la RATP à présenter le <time class="nowrap" datetime="2007-06-22" data-sort-value="2007-06-22">22 juin 2007</time>, lors d'une conférence de presse, les données qu'elle collecte sur la qualité de l'air dans son réseau de transport souterrain<sup id="cite_ref-150" class="reference"><a href="#cite_note-150"><span class="cite_crochet">[</span>135<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le taux de <a href="/wiki/Particules_en_suspension" title="Particules en suspension">particules fines PM10</a> autorisé par l'Union européenne et recommandé par un décret de 2010 a pour plafond la valeur de 50 <abbr class="abbr" title="microgramme"><a href="/wiki/Kilogramme" title="Kilogramme">µg</a></abbr> par mètre cube d'air durant 35 jours par an, avec des valeurs oscillant entre 100 et 150 ; il est dépassé même si ce plafond réglementaire est applicable en surface et ignore le cas des réseaux souterrains<sup id="cite_ref-PM_151-0" class="reference"><a href="#cite_note-PM-151"><span class="cite_crochet">[</span>136<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le métro parisien est plus sujet à la diffusion des particules que celui de <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Prague" title="Métro de Prague">Prague</a> (103), mais mieux que ceux de <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Berlin" title="Métro de Berlin">Berlin</a> (147), <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Budapest" title="Métro de Budapest">Budapest</a> (180), <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Rome" title="Métro de Rome">Rome</a> (407) et <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Londres" title="Métro de Londres">Londres</a> (795), la généralisation du freinage électrique aidant à faire baisser ces valeurs<sup id="cite_ref-152" class="reference"><a href="#cite_note-152"><span class="cite_crochet">[</span>137<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La RATP explique investir 90 millions d'euros de 2004 à 2016 pour améliorer la ventilation (déjà effectuée via des bouches d'aération dissimulées par des <a href="/wiki/Liste_des_fa%C3%A7ades_factices_de_Paris" title="Liste des façades factices de Paris">façades factices</a><sup id="cite_ref-153" class="reference"><a href="#cite_note-153"><span class="cite_crochet">[</span>138<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-154" class="reference"><a href="#cite_note-154"><span class="cite_crochet">[</span>139<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) et la SNCF prépare une amélioration pour les gares <a href="/wiki/Gare_d%27Haussmann_-_Saint-Lazare" title="Gare d'Haussmann - Saint-Lazare">Haussmann - Saint-Lazare</a> et <a href="/wiki/Gare_de_Magenta" title="Gare de Magenta">Magenta</a><sup id="cite_ref-PM_151-1" class="reference"><a href="#cite_note-PM-151"><span class="cite_crochet">[</span>136<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Un avis de l'<a href="/wiki/Agence_nationale_de_s%C3%A9curit%C3%A9_sanitaire_de_l%27alimentation,_de_l%27environnement_et_du_travail" title="Agence nationale de sécurité sanitaire de l'alimentation, de l'environnement et du travail">Agence nationale de sécurité sanitaire de l'alimentation, de l'environnement et du travail</a> (ANSES) publié <time class="nowrap" datetime="2015-09-09" data-sort-value="2015-09-09">9 septembre 2015</time> met l'accent sur l'exposition aux PM10 des conducteurs (avec un niveau de l'ordre de 155 µg/m<sup>3</sup>), suivis des métiers d'agent de manœuvre et de contrôle (130 µg/m<sup>3</sup>) et enfin les agents de recette (75 µg/m<sup>3</sup>). Les taux doivent être plus élevés pour les agents de maintenance des voies en raison des émissions des <a href="/wiki/Tracteur_%C3%A0_marche_autonome" title="Tracteur à marche autonome">motrices diesel</a>, de silice cristalline, aux particules métalliques ou à l'amiante. Selon l'ANSES, l'exposition des voyageurs étant plus intermittente, elle est moins préoccupante, tout en appelant les exploitants du réseau à prendre des mesures pour réduire la présence des particules<sup id="cite_ref-155" class="reference"><a href="#cite_note-155"><span class="cite_crochet">[</span>140<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La RATP rend publique les données concernant trois stations observées en continu<sup id="cite_ref-156" class="reference"><a href="#cite_note-156"><span class="cite_crochet">[</span>141<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Selon une étude du CNRS publiée en <time class="nowrap" datetime="2019-09" data-sort-value="2019-09">septembre 2019</time>, à la gare de Lyon du RER A, les concentrations des PM2,5 sont de 50 µg/m<sup>3</sup> dans l'air ambiant des quais contre 15 µg/m<sup>3</sup> pour l'air ambiant de surface. Pour les particules ultrafines (PM10), les taux respectifs sont de 300 contre 30. Cette pollution souterraine très importante est aussi relevée sur les quais de la station Châtelet sur la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a><sup id="cite_ref-157" class="reference"><a href="#cite_note-157"><span class="cite_crochet">[</span>142<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En 2023, le niveau de pollution moyen est cinq fois supérieur aux préconisations de l'<a href="/wiki/Organisation_mondiale_de_la_sant%C3%A9" title="Organisation mondiale de la santé">Organisation mondiale de la santé</a><sup id="cite_ref-158" class="reference"><a href="#cite_note-158"><span class="cite_crochet">[</span>143<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Fraude">Fraude</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=43" title="Modifier la section : Fraude" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=43" title="Modifier le code source de la section : Fraude"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le taux de fraude dans le métro parisien était de 5 % en 2013<sup id="cite_ref-fraudeLP_159-0" class="reference"><a href="#cite_note-fraudeLP-159"><span class="cite_crochet">[</span>144<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (contre 4 % en 2005<sup id="cite_ref-160" class="reference"><a href="#cite_note-160"><span class="cite_crochet">[</span>145<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et 7 % en 1991<sup id="cite_ref-ratp-faq_145-1" class="reference"><a href="#cite_note-ratp-faq-145"><span class="cite_crochet">[</span>130<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>). À titre de comparaison, le taux de fraude dans le <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Rome" title="Métro de Rome">métro de Rome</a> serait de 1,1 %<sup id="cite_ref-fraudeLP_159-1" class="reference"><a href="#cite_note-fraudeLP-159"><span class="cite_crochet">[</span>144<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il serait toutefois inférieur de moitié à celui des bus et des trams<sup id="cite_ref-fraudeLP_159-2" class="reference"><a href="#cite_note-fraudeLP-159"><span class="cite_crochet">[</span>144<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La fraude dans les transports en commun représente un coût annuel de 100 millions d'euros selon la RATP<sup id="cite_ref-fraudeLP_159-3" class="reference"><a href="#cite_note-fraudeLP-159"><span class="cite_crochet">[</span>144<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Accessibilité_du_métro_de_Paris"><span id="Accessibilit.C3.A9_du_m.C3.A9tro_de_Paris"></span>Accessibilité du métro de Paris</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=44" title="Modifier la section : Accessibilité du métro de Paris" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=44" title="Modifier le code source de la section : Accessibilité du métro de Paris"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Accessibilit%C3%A9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Accessibilité du métro de Paris">Accessibilité du métro de Paris</a>.</div></div> <p>Malgré la <a href="/wiki/Loi_pour_l%27%C3%A9galit%C3%A9_des_droits_et_des_chances,_la_participation_et_la_citoyennet%C3%A9_des_personnes_handicap%C3%A9es" title="Loi pour l'égalité des droits et des chances, la participation et la citoyenneté des personnes handicapées">loi de 2005 sur le handicap</a>, l'<a href="/wiki/Accessibilit%C3%A9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Accessibilité du métro de Paris">accessibilité du métro de Paris</a> aux personnes handicapées est médiocre, seules les rames récentes étant accessibles alors que la circulation dans les stations est souvent impossible pour les personnes à <a href="/wiki/Mobilit%C3%A9_r%C3%A9duite" title="Mobilité réduite">mobilité réduite</a><sup id="cite_ref-161" class="reference"><a href="#cite_note-161"><span class="cite_crochet">[</span>146<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 2017, sur les 302<sup id="cite_ref-nombre-sta-pa_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-nombre-sta-pa-2"><span class="cite_crochet">[</span>note 2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> stations du métro parisien, seules neuf d'entre elles, soit 3 %, sont accessibles aux personnes handicapées. En comparaison, à Londres, où le <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Londres" title="Métro de Londres">métro</a> est à la fois plus ancien et plus profond, 20 % des stations sont accessibles<sup id="cite_ref-162" class="reference"><a href="#cite_note-162"><span class="cite_crochet">[</span>147<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 2023, le métro reste très largement inaccessible aux personnes en fauteuil roulant, avec 93 % des stations non adaptées. Cette situation perdure malgré le vote de lois en 2005 et en 2015 pour garantir l'accès des transports publics aux personnes handicapées<sup id="cite_ref-163" class="reference"><a href="#cite_note-163"><span class="cite_crochet">[</span>148<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Réseaux_hertziens"><span id="R.C3.A9seaux_hertziens"></span>Réseaux hertziens</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=45" title="Modifier la section : Réseaux hertziens" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=45" title="Modifier le code source de la section : Réseaux hertziens"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En <time class="nowrap" datetime="2016-09" data-sort-value="2016-09">septembre 2016</time>, la PDG de la RATP <a href="/wiki/%C3%89lisabeth_Borne" title="Élisabeth Borne">Élisabeth Borne</a> annonce que les réseaux <a href="/wiki/3G" title="3G">3G</a> et <a href="/wiki/4G" title="4G">4G</a> seront disponibles dans tout le réseau du métro d'ici fin 2017, les opérateurs exprimant quelques doutes sur la mobilisation de la régie<sup id="cite_ref-164" class="reference"><a href="#cite_note-164"><span class="cite_crochet">[</span>149<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Publiés en <time class="nowrap" datetime="2017-09" data-sort-value="2017-09">septembre 2017</time>, les résultats des mesures effectués par l'<a href="/wiki/Autorit%C3%A9_de_r%C3%A9gulation_des_communications_%C3%A9lectroniques,_des_postes_et_de_la_distribution_de_la_presse" title="Autorité de régulation des communications électroniques, des postes et de la distribution de la presse">ARCEP</a> montrent que moins d'un quart des lignes est couvert par les réseaux 3G/4G, essentiellement sur les tronçons aériens et sur la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>. Le meilleur taux de couverture, celui d'<a href="/wiki/Orange_(entreprise)" title="Orange (entreprise)">Orange</a>, plafonne à 26 % du réseau (tronçons aériens inclus) devant <a href="/wiki/SFR" title="SFR">SFR</a> et <a href="/wiki/Bouygues_Telecom" title="Bouygues Telecom">Bouygues Telecom</a> à 23 % et 10 % pour <a href="/wiki/Free_Mobile" title="Free Mobile">Free Mobile</a><sup id="cite_ref-165" class="reference"><a href="#cite_note-165"><span class="cite_crochet">[</span>150<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Toutefois, cette couverture prend du retard et n'atteint les 100 % qu'en <time class="nowrap" datetime="2020-06" data-sort-value="2020-06">juin 2020</time>, avec la pose de 3000 antennes mutualisées entre les quatre opérateurs sur les quais, les couloirs et en tunnel<sup id="cite_ref-Couv4Gcomplete_166-0" class="reference"><a href="#cite_note-Couv4Gcomplete-166"><span class="cite_crochet">[</span>151<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Pour certaines stations, afin de limiter la génération de chaleur, trois centres de données ont été installés à l'extérieur du métro afin d'y déporter les opérations de calcul normalement effectuées par les antennes<sup id="cite_ref-Couv4Gcomplete_166-1" class="reference"><a href="#cite_note-Couv4Gcomplete-166"><span class="cite_crochet">[</span>151<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Délinquance_et_criminalité"><span id="D.C3.A9linquance_et_criminalit.C3.A9"></span>Délinquance et criminalité</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=46" title="Modifier la section : Délinquance et criminalité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=46" title="Modifier le code source de la section : Délinquance et criminalité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'<a href="/wiki/Observatoire_national_de_la_d%C3%A9linquance_et_des_r%C3%A9ponses_p%C3%A9nales" title="Observatoire national de la délinquance et des réponses pénales">Observatoire national de la délinquance et des réponses pénales</a> (ONDRP) a réalisé sur l'année 2007 un bilan faisant état d'environ 20 000 plaintes, dont 18 500 pour <a href="/wiki/Vol_(droit)" title="Vol (droit)">vols</a>, (13 863 vols simples et 4 653 vols avec violence, incluant par exemple 117 faits de violences sexuelles)<sup id="cite_ref-167" class="reference"><a href="#cite_note-167"><span class="cite_crochet">[</span>152<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les vols sans violence, dans 68 % des cas, ont lieu dans Paris intra muros, dus notamment à de nombreux <a href="/wiki/Vol_%C3%A0_la_tire" title="Vol à la tire">vols à la tire</a> (en particulier de téléphones mobiles, dans 40 % des cas de vols), alors que les atteintes aux personnes atteignent 22,1 % des plaintes en petite couronne et 30 % en grande couronne. La <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> concentre 17,5 % du total des plaintes de toutes les lignes de métro (13,3 % des vols avec violences ; 12,6 % des violences sans vol). La <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> détient une forte proportion de vols sans violence (11,8 %), la <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">ligne 5</a> de vols avec violence (10,3 %) et la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> de violences et menaces (10,7 %). Un tiers des plaintes concernent des actes commis entre <span class="nowrap">17 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span> et <span class="nowrap">21 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span>. Les agressions sont surtout commises entre <span class="nowrap">21 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span> et <span class="nowrap">6 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span> (19,2 % des vols avec violences et 19,1 % des violences gratuites dans cette tranche horaire)<sup id="cite_ref-Secu_168-0" class="reference"><a href="#cite_note-Secu-168"><span class="cite_crochet">[</span>153<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En se fondant sur un échantillon de 6 500 personnes, l'ONDRP a établi que 53,6 % des plaignants sont des hommes, ce taux atteignant 58,9 % pour les vols avec violence et 73,4 % pour les violences et menaces hors vol. Près de la moitié (46,4 %) des plaignants sont des jeunes de moins de 30 ans, dont 7,1 % des mineurs. L'âge médian des victimes est de 31 ans<sup id="cite_ref-Secu_168-1" class="reference"><a href="#cite_note-Secu-168"><span class="cite_crochet">[</span>153<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Des pickpockets, souvent des adolescents œuvrant de manière structurée dans des réseaux d'Europe de l'Est, sévissent en particulier dans les stations desservant des sites touristiques<sup id="cite_ref-169" class="reference"><a href="#cite_note-169"><span class="cite_crochet">[</span>154<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Des annonces automatiques de mise en garde y sont d'ailleurs diffusées en plusieurs langues par les haut-parleurs. </p><p>Quelques rares cas de personnes poussées sur les voies sont très médiatisés, comme un cas en 2011 à la station <a href="/wiki/Crim%C3%A9e_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Crimée (métro de Paris)">Crimée</a> à la suite d'une altercation. En 1998, un pousseur criminel provoque la mort d'un usager du métro sur un quai de la ligne 4 et récidive en 2016<sup id="cite_ref-170" class="reference"><a href="#cite_note-170"><span class="cite_crochet">[</span>155<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-171" class="reference"><a href="#cite_note-171"><span class="cite_crochet">[</span>156<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Selon une étude de l'<a href="/wiki/L%27Institut_Paris_R%C3%A9gion" title="L'Institut Paris Région">Institut d'aménagement et d'urbanisme de la région d'Île-de-France</a> (IAU) publiée en 2017, 56,3 % de femmes se déclarent inquiètes à l'idée remprunter les transports contre 26,7 % des hommes. Elles sont quatre fois plus nombreuses (6,2 %) à déclarer éviter au moins un mode de transport en commun par crainte d'une agression ou d'un vol que les hommes (1,7 %), ce qui constitue un frein à l'usage des transports collectifs<sup id="cite_ref-172" class="reference"><a href="#cite_note-172"><span class="cite_crochet">[</span>157<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Harcèlement_dans_les_transports"><span id="Harc.C3.A8lement_dans_les_transports"></span>Harcèlement dans les transports</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=47" title="Modifier la section : Harcèlement dans les transports" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=47" title="Modifier le code source de la section : Harcèlement dans les transports"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Selon le <a href="/wiki/Haut_Conseil_%C3%A0_l%27%C3%A9galit%C3%A9_entre_les_femmes_et_les_hommes" title="Haut Conseil à l'égalité entre les femmes et les hommes">Haut Conseil à l'égalité entre les femmes et les hommes</a>, le <a href="/wiki/Harc%C3%A8lement" title="Harcèlement">harcèlement</a> des femmes dans les transports concernerait tout le réseau mais plus particulièrement les lignes 3, 5, 9 et 11, ce qui a poussé le gouvernement à lancer un <span class="citation">« plan national de lutte contre le harcèlement dans les transports »</span><sup id="cite_ref-173" class="reference"><a href="#cite_note-173"><span class="cite_crochet">[</span>158<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> le <time class="nowrap" datetime="2015-07-09" data-sort-value="2015-07-09">9 juillet 2015</time>. </p><p>Dans les rames chargées de voyageurs, les <span class="citation">« frotteurs »</span> sont les hommes qui profitent de la promiscuité pour se frotter contre le dos, les fesses ou les seins des voyageuses<sup id="cite_ref-Alouti_174-0" class="reference"><a href="#cite_note-Alouti-174"><span class="cite_crochet">[</span>159<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Depuis les années 2010, ces agressions sexuelles sont combattues par les agents de sécurité de la RATP. Depuis 2015, un groupe spécialisé de la <a href="/wiki/Police_r%C3%A9gionale_des_transports" title="Police régionale des transports">sûreté régionale des transports d'Île-de-France</a> est chargé d'enquêter exclusivement sur les viols et les agressions sexuelles, bien que ce type de délits représente à peine 1 % de la délinquance globale des transports en commun<sup id="cite_ref-Alouti_174-1" class="reference"><a href="#cite_note-Alouti-174"><span class="cite_crochet">[</span>159<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En 2016, le groupe affiche un taux d'élucidation de 62 % et obtient 32 condamnations à de la prison ferme<sup id="cite_ref-Alouti_174-2" class="reference"><a href="#cite_note-Alouti-174"><span class="cite_crochet">[</span>159<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Fin 2018 et début 2019, plusieurs femmes filment des personnes les harcelant ou s'<a href="/wiki/Exhibition_sexuelle" title="Exhibition sexuelle">exhibant</a> et partagent ces vidéos sur les réseaux sociaux suscitant un fort soutien à leur situation, mais aussi des insultes. Recherchés, certains auteurs sont arrêtés<sup id="cite_ref-Varoquier_175-0" class="reference"><a href="#cite_note-Varoquier-175"><span class="cite_crochet">[</span>160<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Selon l'enquête de 2016 de la <a href="/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ration_nationale_des_associations_d%27usagers_des_transports" title="Fédération nationale des associations d'usagers des transports">Fédération nationale des associations d'usagers des transports</a> (FNAUT), 87 % des femmes utilisant les transports en commun déclarent avoir été victimes de harcèlement sexiste, de harcèlement sexuel ou d'agressions sexuelles dans les transports en commun, d'où le fait que six femmes sur dix et trois hommes sur dix déclarent craindre une agression ou un vol dans les transports en commun d'Île-de-France<sup id="cite_ref-Varoquier_175-1" class="reference"><a href="#cite_note-Varoquier-175"><span class="cite_crochet">[</span>160<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Selon l'enquête Virage réalisée en 2015 par l'<a href="/wiki/Institut_national_d%27%C3%A9tudes_d%C3%A9mographiques" title="Institut national d'études démographiques">Institut national d'études démographiques</a> (INED), 43 % des faits de violence graves contre les femmes franciliennes se déroulent dans les transports, 40 % dans la rue et 17 % dans d'autres espaces<sup id="cite_ref-Varoquier_175-2" class="reference"><a href="#cite_note-Varoquier-175"><span class="cite_crochet">[</span>160<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Mouvements_sociaux">Mouvements sociaux</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=48" title="Modifier la section : Mouvements sociaux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=48" title="Modifier le code source de la section : Mouvements sociaux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Compte tenu du rôle majeur joué par le métro dans la circulation des personnes à Paris, les arrêts de travail des conducteurs ont un effet important sur les conditions de transport. Deux mouvements majeurs, la <a href="/wiki/Gr%C3%A8ves_de_1995_en_France" title="Grèves de 1995 en France">grève de 1995</a> et <a href="/wiki/Mouvement_social_contre_le_projet_de_r%C3%A9forme_des_retraites_en_France_de_2019-2020" title="Mouvement social contre le projet de réforme des retraites en France de 2019-2020">celle de 2019-2020</a> bloquent la plupart des lignes pendant plusieurs semaines, dans les deux cas en réaction à un projet de loi réformant les <a href="/wiki/Retraite_en_France" title="Retraite en France">régimes spéciaux de retraite</a><sup id="cite_ref-176" class="reference"><a href="#cite_note-176"><span class="cite_crochet">[</span>161<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En <a href="/wiki/Mai_68" title="Mai 68">mai 68</a>, la <a href="/wiki/Gr%C3%A8ve_g%C3%A9n%C3%A9rale" title="Grève générale">grève générale</a> gagne la RATP à partir du <time class="nowrap" datetime="05-17" data-sort-value="05-17">17 mai</time>, le travail ne reprenant que le <time class="nowrap" datetime="06-06" data-sort-value="06-06">6 juin</time><sup id="cite_ref-177" class="reference"><a href="#cite_note-177"><span class="cite_crochet">[</span>162<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>D'autres mouvements sociaux importants ont marqué la RATP. Du 22 au <time class="nowrap" datetime="1986-12-24" data-sort-value="1986-12-24">24 décembre 1986</time>, une grève prolonge un mouvement lancé à la SNCF<sup id="cite_ref-liberation1995_178-0" class="reference"><a href="#cite_note-liberation1995-178"><span class="cite_crochet">[</span>163<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Plus important encore fut le mouvement des ouvriers d'entretien des rames du métro et du RER, du <time class="nowrap" datetime="1988-11-14" data-sort-value="1988-11-14">14 novembre 1988</time> au <time class="nowrap" datetime="1989-01-01" data-sort-value="1989-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1989</time>. Les lignes <a href="/wiki/Ligne_A_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne A du RER d'Île-de-France">A</a> et <a href="/wiki/Ligne_B_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne B du RER d'Île-de-France">B</a> du RER fermèrent purement et simplement pendant une semaine et sont remplacées par des navettes en camions militaires. Quatre lignes de métro ferment et les autres fonctionnaient au ralenti<sup id="cite_ref-liberation1995_178-1" class="reference"><a href="#cite_note-liberation1995-178"><span class="cite_crochet">[</span>163<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. D'autres mouvements plus ponctuels sont également intenses : le <time class="nowrap" datetime="1985-12-20" data-sort-value="1985-12-20">20 décembre 1985</time>, une grève sans préavis de solidarité avec un conducteur de RER, condamné pour la mort accidentelle d'un passager, paralyse la quasi-totalité du réseau<sup id="cite_ref-liberation1995_178-2" class="reference"><a href="#cite_note-liberation1995-178"><span class="cite_crochet">[</span>163<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ; le <time class="nowrap" datetime="1994-04-07" data-sort-value="1994-04-07">7 avril 1994</time>, une grève paralyse 90 % du trafic sur les lignes de métro, bus et RER contraignant les usagers à des marches sous la pluie ou à de gros embouteillages<sup id="cite_ref-liberation1995_178-3" class="reference"><a href="#cite_note-liberation1995-178"><span class="cite_crochet">[</span>163<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Après 1995, sous la présidence de <a href="/wiki/Christian_Blanc" title="Christian Blanc">Christian Blanc</a>, la RATP crée le dispositif facultatif dit <span class="citation">« alarme sociale »</span> : tout syndicat peut ainsi envoyer un courrier à la direction, expliquant le motif susceptible de devenir conflictuel ; la direction est tenue de recevoir les syndicats dans les cinq jours. À la suite de cette réunion, un constat écrit d'accord ou de désaccord est publié : en cas de désaccord, les syndicats peuvent déposer un préavis de <a href="/wiki/Chronologie_des_mouvements_sociaux_en_France" title="Chronologie des mouvements sociaux en France">grève</a> cinq jours à l'avance<sup id="cite_ref-179" class="reference"><a href="#cite_note-179"><span class="cite_crochet">[</span>164<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Une commission de médiation, composée d'un juriste, d'un syndicaliste et d'un membre de la direction, examine les revendications avant le dépôt du préavis de grève ; en 1998, le dispositif évite la grève dans 80 % des cas<sup id="cite_ref-180" class="reference"><a href="#cite_note-180"><span class="cite_crochet">[</span>165<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le nombre de jours de grève était de 0,4 par agent en 2007 et de 0,18 en 2008<sup id="cite_ref-181" class="reference"><a href="#cite_note-181"><span class="cite_crochet">[</span>166<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En cas de conflit prolongé, la RATP privilégie, en fonction des effectifs présents, le maintien des lignes structurantes Est-Ouest et Nord-Sud (les lignes automatisées 1 et 14, puis les lignes 4 et 7). Puis, elle cherche à rouvrir des segments de rabattement vers ces axes structurants comme la section de la ligne 9 vers la ligne 1 pour les habitants de Montreuil. Les stations aux correspondances fermées sont généralement non desservies<sup id="cite_ref-182" class="reference"><a href="#cite_note-182"><span class="cite_crochet">[</span>167<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Même en l'absence de circulations commerciales, les voies restent sous tension pour permettre quelques circulations afin d'éviter la corrosion des rails<sup id="cite_ref-183" class="reference"><a href="#cite_note-183"><span class="cite_crochet">[</span>168<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Prévention_des_inondations"><span id="Pr.C3.A9vention_des_inondations"></span>Prévention des inondations</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=49" title="Modifier la section : Prévention des inondations" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=49" title="Modifier le code source de la section : Prévention des inondations"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pour anticiper une <a href="/wiki/Crue_centennale" title="Crue centennale">crue centennale</a> comme <a href="/wiki/Crue_de_la_Seine_de_1910" title="Crue de la Seine de 1910">celle de 1910</a>, la RATP a adopté en 2001 un <i>Plan Prévisionnel des Risques d'Inondation</i> (PPRI) : 1 200 personnes sont mobilisables pour boucher 475 entrées d'eau possibles (entrées de station RATP ou RER, trappe de descente de matériel, bouches d'aération, ascenseurs…) afin de protéger les 140 des 212 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> du réseau considérés inondables. Le dispositif entre en alerte à partir de 5,60 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr> de hauteur d'eau au <a href="/wiki/Pont_d%27Austerlitz" title="Pont d'Austerlitz">pont d'Austerlitz</a> et les aménagements de calfeutrage commencent à partir de la hauteur de 6,60 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>. À ce moment, la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> serait fermée de <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Vincennes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Château de Vincennes (métro de Paris)">Château de Vincennes</a> à <a href="/wiki/Charles_de_Gaulle_-_%C3%89toile_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Charles de Gaulle - Étoile (métro de Paris)">Charles de Gaulle - Étoile</a> suivie par la <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">ligne 8</a> le lendemain et d'autres selon un plan prédéfini. Un contrat avec des entreprises du Val-de-Marne met à disposition de la RATP 70 000 <abbr class="abbr" title="parpaings"><a href="/wiki/Parpaing" title="Parpaing">parpaings</a></abbr>, 20 000 sacs de mortier, 9 000 <abbr class="abbr" title="bastaings"><a href="/wiki/Bastaing" title="Bastaing">bastaings</a></abbr> et 250 <a href="/wiki/B%C3%A9tonni%C3%A8re" title="Bétonnière">bétonnières</a> en plus de protections modulables<sup id="cite_ref-184" class="reference"><a href="#cite_note-184"><span class="cite_crochet">[</span>169<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le réseau reste néanmoins vulnérable aux précipitations soudaines, comme les fortes pluies de <time class="nowrap" datetime="2017-07" data-sort-value="2017-07">juillet 2017</time> qui ont inondé les couloirs de stations situées dans des rues en pente<sup id="cite_ref-185" class="reference"><a href="#cite_note-185"><span class="cite_crochet">[</span>170<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sécurité"><span id="S.C3.A9curit.C3.A9"></span>Sécurité</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=50" title="Modifier la section : Sécurité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=50" title="Modifier le code source de la section : Sécurité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Outre un colis piégé non revendiqué qui fit un mort à la station <i><a href="/wiki/Montparnasse_-_Bienven%C3%BCe_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Montparnasse - Bienvenüe (métro de Paris)">Montparnasse - Bienvenüe</a></i> le <time class="nowrap" datetime="1934-07-27" data-sort-value="1934-07-27">27 juillet 1934</time><sup id="cite_ref-186" class="reference"><a href="#cite_note-186"><span class="cite_crochet">[</span>171<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, le métro parisien n'a connu qu'un seul attentat dans son histoire : le <time class="nowrap" datetime="1995-10-06" data-sort-value="1995-10-06">6 octobre 1995</time>, alors que la France connait une <a href="/wiki/Attentats_de_1995_en_France" title="Attentats de 1995 en France">vague d'attentats islamistes</a>, le groupe terroriste algérien <a href="/wiki/Groupe_islamique_arm%C3%A9" title="Groupe islamique armé">GIA</a> dépose une bombe dans une poubelle à la station <i><a href="/wiki/Maison_Blanche_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Maison Blanche (métro de Paris)">Maison Blanche</a></i>, faisant 18 blessés<sup id="cite_ref-187" class="reference"><a href="#cite_note-187"><span class="cite_crochet">[</span>172<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. À la suite de ces événements, le <a href="/wiki/Plan_Vigipirate" title="Plan Vigipirate">plan <i>Vigipirate</i></a> est mis en application dans les transports en commun. Après l'<a href="/wiki/Attentats_du_22_mars_2016_%C3%A0_Bruxelles" title="Attentats du 22 mars 2016 à Bruxelles">attentat du 22 mars 2016</a> perpétré par l'<a href="/wiki/%C3%89tat_islamique_(organisation)" title="État islamique (organisation)">État islamique</a> dans le <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Bruxelles" title="Métro de Bruxelles">métro de Bruxelles</a>, la France, qui vit elle aussi sous la menace terroriste, craint une attaque similaire. Le <a href="/wiki/Liste_des_ministres_fran%C3%A7ais_de_l%27Int%C3%A9rieur" title="Liste des ministres français de l'Intérieur">ministre de l'Intérieur</a>, <a href="/wiki/Bernard_Cazeneuve" title="Bernard Cazeneuve">Bernard Cazeneuve</a>, annonce alors le déploiement de 1 600 gendarmes et policiers ayant notamment pour rôle de sécuriser les transports. Par ailleurs, les services de sécurité de la RATP sont autorisés à opérer en civil, inspecter les bagages à main et effectuer des contrôles d'identités ponctuels, un filtrage intégral à l'aide de portillons n'étant pas envisageable<sup id="cite_ref-188" class="reference"><a href="#cite_note-188"><span class="cite_crochet">[</span>173<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Projets_de_développement"><span id="Projets_de_d.C3.A9veloppement"></span>Projets de développement</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=51" title="Modifier la section : Projets de développement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=51" title="Modifier le code source de la section : Projets de développement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Liste_des_projets_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Liste des projets du métro de Paris">Liste des projets du métro de Paris</a>.</div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Gnome_globe_current_event.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Gnome_globe_current_event.svg/45px-Gnome_globe_current_event.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Gnome_globe_current_event.svg/68px-Gnome_globe_current_event.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Gnome_globe_current_event.svg/90px-Gnome_globe_current_event.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Cet article ou cette section contient des informations sur un <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Projet_de_transport_en_%C3%8Ele-de-France" title="Catégorie:Projet de transport en Île-de-France">projet de transport en Île-de-France</a>.</strong> </p> <div class="nomobile"> Il se peut que ces informations soient de nature spéculative et que leur teneur change considérablement alors que les événements approchent.</div> </div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Metro_de_Paris_-_Ouvrage_superposition_Opera_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Metro_de_Paris_-_Ouvrage_superposition_Opera_01.jpg/220px-Metro_de_Paris_-_Ouvrage_superposition_Opera_01.jpg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Metro_de_Paris_-_Ouvrage_superposition_Opera_01.jpg/330px-Metro_de_Paris_-_Ouvrage_superposition_Opera_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Metro_de_Paris_-_Ouvrage_superposition_Opera_01.jpg/440px-Metro_de_Paris_-_Ouvrage_superposition_Opera_01.jpg 2x" data-file-width="2180" data-file-height="1676" /></a><figcaption>Travaux sur la <a href="/wiki/Place_de_l%27Op%C3%A9ra" title="Place de l'Opéra">place de l'Opéra</a> vers 1900, avec la technique des tranchées en surface.</figcaption></figure> <p>Face à la population grandissante et la saturation du réseau, de nouvelles lignes et stations sont construites. Mais le rythme de réalisation des projets, outre les aléas politiques, s'est allongé au fil des ans en raison de normes de sécurité, d'urbanisme et environnementales accrues, de procédures d'enquêtes publiques plus contraignantes et de contentieux éventuels de riverains ou d'associations de défense plus nombreux. En outre, la densification de la ville ainsi que la profondeur des tracés pour éviter les déplacements de réseaux (eau, électricité, gaz, chauffage urbain, eau glacée pour la climatisation…) ont rendu la technique des <a href="/wiki/Tunnel#Tranchée_couverte" title="Tunnel">tranchées couvertes</a> pour construire les <a href="/wiki/Tunnel" title="Tunnel">tunnels</a> progressivement inopérante au profit de la technique du <a href="/wiki/Tunnelier" title="Tunnelier">tunnelier</a><sup id="cite_ref-189" class="reference"><a href="#cite_note-189"><span class="cite_crochet">[</span>174<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ligne_14_Fin_Tunnel_St_Lazare.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Ligne_14_Fin_Tunnel_St_Lazare.jpg/220px-Ligne_14_Fin_Tunnel_St_Lazare.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Ligne_14_Fin_Tunnel_St_Lazare.jpg/330px-Ligne_14_Fin_Tunnel_St_Lazare.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Ligne_14_Fin_Tunnel_St_Lazare.jpg/440px-Ligne_14_Fin_Tunnel_St_Lazare.jpg 2x" data-file-width="1536" data-file-height="1152" /></a><figcaption>Fin du tunnel de la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> à <i><a href="/wiki/Saint-Lazare_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Lazare (métro de Paris)">Saint-Lazare</a></i>, en <time>2005</time>.</figcaption></figure> <p>Le réseau dans Paris intra-muros est dense. Son développement se poursuit à travers des modernisations de matériels roulants, des prolongements de lignes, ainsi que l'automatisation de l'exploitation : après la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a>, effective en 2012, des travaux ont permis celle de la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> en 2022. Le principal développement est maintenant la réalisation des lignes du métro automatique du <a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a> : après les prolongement de la ligne 14 au nord et au sud (ouverture en 2024), réalisation de la ligne 15 en rocade en petite couronne, puis les autres lignes du projet. </p><p>Depuis 1992, le <a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France">tramway en site propre</a> se développe. Il est d'abord un transport en rocade (<a href="/wiki/Ligne_1_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 1 du tramway d'Île-de-France">T1</a>, <a href="/wiki/Ligne_2_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 2 du tramway d'Île-de-France">T2</a>, <a href="/wiki/Ligne_3a_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 3a du tramway d'Île-de-France">T3a</a> et <a href="/wiki/Ligne_3b_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 3b du tramway d'Île-de-France">T3b</a>), destiné au rabattement sur d'autres axes lourds à caractère radial. Des lignes de tramway comme le <a href="/wiki/Ligne_6_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 6 du tramway d'Île-de-France">T6</a>, le <a href="/wiki/Ligne_7_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 7 du tramway d'Île-de-France">T7</a> et le <a href="/wiki/Ligne_8_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 8 du tramway d'Île-de-France">T8</a> prolongeant des lignes de métro depuis leur terminus de banlieue sont ensuite inaugurées. </p> <div class="clear" style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Augmentation_de_la_fréquence_des_rames"><span id="Augmentation_de_la_fr.C3.A9quence_des_rames"></span>Augmentation de la fréquence des rames</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=52" title="Modifier la section : Augmentation de la fréquence des rames" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=52" title="Modifier le code source de la section : Augmentation de la fréquence des rames"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Syst%C3%A8mes_de_contr%C3%B4le_commande_des_trains_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Systèmes de contrôle commande des trains du métro de Paris">Systèmes de contrôle commande des trains du métro de Paris</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ligne-13-invalides-portes-a.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Ligne-13-invalides-portes-a.jpg/220px-Ligne-13-invalides-portes-a.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Ligne-13-invalides-portes-a.jpg/330px-Ligne-13-invalides-portes-a.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Ligne-13-invalides-portes-a.jpg/440px-Ligne-13-invalides-portes-a.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>Test des portes palières à la station <i><a href="/wiki/Invalides_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Invalides (métro de Paris)">Invalides</a></i> (<a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a>), en <time class="nowrap" datetime="2006-06" data-sort-value="2006-06">juin 2006</time>.</figcaption></figure> <p>Pour faire face à l'augmentation du trafic aux heures de pointe, un nouveau système de commande et de contrôle des trains doit être installé. Dénommé actuellement <i>OCTYS</i> et auparavant <i>OURAGAN</i> (pour Offre Urbaine Renouvelée et Améliorée Gérée par un Automatisme Nouveau), il doit notamment permettre un pilotage automatique du train permettant une diminution de l'intervalle minimum entre deux trains de 105 à 90 secondes en station (soit 2 minutes en tunnel)<sup id="cite_ref-metro_20_ans_190-0" class="reference"><a href="#cite_note-metro_20_ans-190"><span class="cite_crochet">[</span>175<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La mise en place de ce nouveau système de contrôle continu de vitesse constitue une sécurité supplémentaire pour garantir la protection de l'intégrité physique des voyageurs et du personnel de la régie. Déjà utilisé sur le <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">RER</a> (<a href="/wiki/Syst%C3%A8me_d%27aide_%C3%A0_la_conduite,_%C3%A0_l%27exploitation_et_%C3%A0_la_maintenance" title="Système d'aide à la conduite, à l'exploitation et à la maintenance">SACEM</a>), ce type de système équipe la plupart des réseaux du monde. Il permet le contrôle en temps réel de la vitesse du train par rapport à la typologie de la ligne et en fonction de la position du train précédent<sup id="cite_ref-191" class="reference"><a href="#cite_note-191"><span class="cite_crochet">[</span>176<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il existe deux versions de ce système : </p> <ul><li>La version de base utilisera une signalisation embarquée à bord des trains avec annulation de la signalisation latérale en tunnel. Elle équipera la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> dans le cadre du programme d'augmentation de la capacité de transport de cette ligne ainsi que les lignes <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">5</a> et <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">9</a> en synchronisation avec l'arrivée des nouvelles rames <a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> sur ces lignes ;</li> <li>La seconde version est une version simplifiée utilisant la signalisation latérale actuelle. Cette version est celle qui équipera les lignes <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">3</a>, <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">10</a> et <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">12</a> en attendant un remplacement du matériel roulant sur ces lignes<sup id="cite_ref-metro_20_ans_190-1" class="reference"><a href="#cite_note-metro_20_ans-190"><span class="cite_crochet">[</span>175<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <p>Sur la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a>, la mise en service de ce système de commande et de régulation des rames doit permettre à terme de porter l'offre de 38 à 40 trains à l'heure de pointe<sup id="cite_ref-STIF_2007_192-0" class="reference"><a href="#cite_note-STIF_2007-192"><span class="cite_crochet">[</span>177<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, mais l'installation d'Octys initialement prévu pour <a href="/wiki/2007_dans_les_chemins_de_fer" title="2007 dans les chemins de fer">2007</a> et reporté à <a href="/wiki/2011_dans_les_chemins_de_fer" title="2011 dans les chemins de fer">2011</a><sup id="cite_ref-Prio13_193-0" class="reference"><a href="#cite_note-Prio13-193"><span class="cite_crochet">[</span>178<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, a été une nouvelle fois reportée à <a href="/wiki/2013_dans_les_chemins_de_fer" title="2013 dans les chemins de fer">2013</a><sup id="cite_ref-AL13_194-0" class="reference"><a href="#cite_note-AL13-194"><span class="cite_crochet">[</span>179<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En parallèle, des portes palières sont en cours d'installation dans les stations nord de la ligne afin de permettre une meilleure régulation de la circulation des trains et d'en accélérer la cadence, consécutivement à la mise en service d'Octys. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Extensions_de_lignes_existantes">Extensions de lignes existantes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=53" title="Modifier la section : Extensions de lignes existantes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=53" title="Modifier le code source de la section : Extensions de lignes existantes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les choix effectués à sa conception (faibles distances entre les stations, capacité réduite des rames) limitent aujourd'hui les possibilités d'extension du réseau métropolitain parisien. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Projets_présents_dans_le_SDRIF"><span id="Projets_pr.C3.A9sents_dans_le_SDRIF"></span>Projets présents dans le SDRIF</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=54" title="Modifier la section : Projets présents dans le SDRIF" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=54" title="Modifier le code source de la section : Projets présents dans le SDRIF"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Chantier_Construction_Station_M%C3%A9tro_Coteaux_Beauclair_-_Rosny-sous-Bois_(FR93)_-_2021-12-18_-_3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Chantier_Construction_Station_M%C3%A9tro_Coteaux_Beauclair_-_Rosny-sous-Bois_%28FR93%29_-_2021-12-18_-_3.jpg/220px-Chantier_Construction_Station_M%C3%A9tro_Coteaux_Beauclair_-_Rosny-sous-Bois_%28FR93%29_-_2021-12-18_-_3.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Chantier_Construction_Station_M%C3%A9tro_Coteaux_Beauclair_-_Rosny-sous-Bois_%28FR93%29_-_2021-12-18_-_3.jpg/330px-Chantier_Construction_Station_M%C3%A9tro_Coteaux_Beauclair_-_Rosny-sous-Bois_%28FR93%29_-_2021-12-18_-_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Chantier_Construction_Station_M%C3%A9tro_Coteaux_Beauclair_-_Rosny-sous-Bois_%28FR93%29_-_2021-12-18_-_3.jpg/440px-Chantier_Construction_Station_M%C3%A9tro_Coteaux_Beauclair_-_Rosny-sous-Bois_%28FR93%29_-_2021-12-18_-_3.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>La station <i><a href="/wiki/Coteaux_Beauclair_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Coteaux Beauclair (métro de Paris)">Coteaux Beauclair</a></i>, pendant sa construction en <time class="nowrap" datetime="2021-12" data-sort-value="2021-12">décembre 2021</time>.</figcaption></figure> <p>Depuis l'ouverture en juin 2024 du <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongements_envisagés" title="Ligne 14 du métro de Paris">prolongement de la ligne 14</a>, qui est réalisé dans le cadre du Grand Paris Express, aucun prolongement du réseau historique n'est en cours de réalisation. Cependant la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> à <a href="/wiki/Gare_du_Val_de_Fontenay" title="Gare du Val de Fontenay">Val de Fontenay</a> est en cours d'étude avec un <a href="/wiki/Dossier_d%27objectifs_et_de_caract%C3%A9ristiques_principales" title="Dossier d'objectifs et de caractéristiques principales">dossier d'objectifs et de caractéristiques principales</a> approuvé par le STIF en 2013 et dont le bilan de la concertation est adopté le <time class="nowrap" datetime="2015-07-08" data-sort-value="2015-07-08">8 juillet 2015</time><sup id="cite_ref-195" class="reference"><a href="#cite_note-195"><span class="cite_crochet">[</span>180<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'enquête publique aboutit sur un avis négatif et, en 2022, le ministre décide de ne pas prononcer l'utilité publique. </p><p>Le <a href="/wiki/Sch%C3%A9ma_directeur_de_la_r%C3%A9gion_%C3%8Ele-de-France" title="Schéma directeur de la région Île-de-France">schéma directeur de la région Île-de-France</a> 2030 (SDRIF), adopté par le <a href="/wiki/Conseil_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Conseil régional d'Île-de-France">conseil régional d'Île-de-France</a> le <time class="nowrap" datetime="2013-10-18" data-sort-value="2013-10-18">18 octobre 2013</time> et approuvé par décret après avis du Conseil d'État le <time class="nowrap" datetime="2013-12-27" data-sort-value="2013-12-27">27 décembre 2013</time>, propose la réalisation d'un certain nombre d'autres prolongements du métro à l'horizon 2030<sup id="cite_ref-sdrif2030_196-0" class="reference"><a href="#cite_note-sdrif2030-196"><span class="cite_crochet">[</span>181<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th scope="col">Ligne </th> <th scope="col">Nom </th> <th scope="col">Section </th> <th scope="col">Statut </th> <th scope="col">Date </th> <th scope="col">Horizon </th> <th scope="col">URL </th> <th scope="col">Notes </th></tr> <tr> <th scope="col" colspan="8">Prolongements à l'étude </th></tr> <tr> <th scope="row" width="40px"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="01 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris"><img alt="(1)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_à_l'est" title="Ligne 1 du métro de Paris">Ligne 1</a> </td> <td><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Vincennes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Château de Vincennes (métro de Paris)">Château de Vincennes</a> - <a href="/wiki/Val_de_Fontenay_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Val de Fontenay (métro de Paris)">Val de Fontenay</a> </td> <td>Enquête publique terminée. </td> <td>Mars 2022 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2035 </td> <td><small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-reseau/projets/metro1-valdefontenay">metro1-valdefontenay</a></small> </td> <td>Concertation du <time class="nowrap" datetime="2014-11-10" data-sort-value="2014-11-10">10 novembre 2014</time> au <time class="nowrap" datetime="2015-01-10" data-sort-value="2015-01-10">10 janvier 2015</time>. Enquête publique du <time class="nowrap" datetime="01-31" data-sort-value="01-31">31 janvier</time> au <time class="nowrap" datetime="2022-03-02" data-sort-value="2022-03-02">2 mars 2022</time> (Avis défavorable émis). </td></tr> <tr> <th scope="col" colspan="8">Autres prolongements proposés par le SDRIF </th></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="01 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris"><img alt="(1)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_à_l'ouest" title="Ligne 1 du métro de Paris">Ligne 1</a> </td> <td><a href="/wiki/La_D%C3%A9fense_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Défense (métro de Paris)">La Défense</a> - <a href="/wiki/Nanterre_La_Boule_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nanterre La Boule (métro de Paris)">Nanterre La Boule</a> ou <a href="/wiki/La_Garenne-Colombes" title="La Garenne-Colombes">La Garenne-Colombes</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="02 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris"><img alt="(2)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_envisagé_à_Suresnes_ou_Rueil-Malmaison" title="Ligne 2 du métro de Paris">Ligne 2</a> </td> <td><a href="/wiki/Porte_Dauphine_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Dauphine (métro de Paris)">Porte Dauphine</a> - <a href="/wiki/Rueil_%E2%80%93_Suresnes_Mont-Val%C3%A9rien_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Rueil – Suresnes Mont-Valérien (métro de Paris)">Rueil – Suresnes Mont-Valérien</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="03 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris"><img alt="(3)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_à_l'est" title="Ligne 3 du métro de Paris">Ligne 3</a> </td> <td><a href="/wiki/Gallieni_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gallieni (métro de Paris)">Gallieni</a> - <a href="/wiki/Montreuil_(Seine-Saint-Denis)" title="Montreuil (Seine-Saint-Denis)">Montreuil</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="03 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris"><img alt="(3)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_à_l'ouest" title="Ligne 3 du métro de Paris">Ligne 3</a> </td> <td><a href="/wiki/Pont_de_Levallois_-_B%C3%A9con_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Levallois - Bécon (métro de Paris)">Pont de Levallois - Bécon</a> - <a href="/wiki/B%C3%A9con-les-Bruy%C3%A8res_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bécon-les-Bruyères (métro de Paris)">Bécon-les-Bruyères</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="04 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris"><img alt="(4)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_au_sud" title="Ligne 4 du métro de Paris">Ligne 4</a> </td> <td><a href="/wiki/Bagneux_-_Lucie_Aubrac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bagneux - Lucie Aubrac (métro de Paris)">Bagneux</a> - <a href="/wiki/Ch%C3%A2tenay-Malabry" title="Châtenay-Malabry">Châtenay-Malabry</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="05 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris"><img alt="(5)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_au_sud" title="Ligne 5 du métro de Paris">Ligne 5</a> </td> <td><a href="/wiki/Place_d%27Italie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Place d'Italie (métro de Paris)">Place d'Italie</a> - <a href="/wiki/Place_de_Rungis" title="Place de Rungis">Place de Rungis</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="07 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris"><img alt="(7)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_au_nord" title="Ligne 7 du métro de Paris">Ligne 7</a> </td> <td><a href="/wiki/La_Courneuve_-_8_Mai_1945_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Courneuve - 8 Mai 1945 (métro de Paris)">La Courneuve - 8 Mai 1945</a> - <a href="/wiki/Le_Bourget_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Le Bourget (métro de Paris)">Le Bourget</a> - Mairie de Drancy </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="09 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris"><img alt="(9)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_à_l'est" title="Ligne 9 du métro de Paris">Ligne 9</a> </td> <td><a href="/wiki/Mairie_de_Montreuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Montreuil (métro de Paris)">Mairie de Montreuil</a> - <a href="/wiki/Montreuil_-_H%C3%B4pital_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Montreuil - Hôpital (métro de Paris)">Montreuil - Hôpital</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="10 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris"><img alt="(10)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Gare_d'Austerlitz_à_Ivry-Gambetta" title="Ligne 10 du métro de Paris">Ligne 10</a> </td> <td><a href="/wiki/Gare_d%27Austerlitz_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare d'Austerlitz (métro de Paris)">Gare d'Austerlitz</a> - <a href="/wiki/Ivry_-_Gambetta_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Ivry - Gambetta (métro de Paris)">Ivry - Gambetta</a> </td> <td>Études en cours </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td>Construction de fondations pour une station Bruneseau - Masséna. </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="10 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris"><img alt="(10)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Ivry-Gambetta_à_la_gare_des_Ardoines" title="Ligne 10 du métro de Paris">Ligne 10</a> </td> <td><a href="/wiki/Ivry_-_Gambetta_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Ivry - Gambetta (métro de Paris)">Ivry - Gambetta</a> - <a href="/wiki/Les_Ardoines_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Les Ardoines (métro de Paris)">Les Ardoines</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="10 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris"><img alt="(10)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_à_l'ouest" title="Ligne 10 du métro de Paris">Ligne 10</a> </td> <td><a href="/wiki/Boulogne_-_Pont_de_Saint-Cloud_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Boulogne - Pont de Saint-Cloud (métro de Paris)">Boulogne - Pont de Saint-Cloud</a> - <a href="/wiki/Saint-Cloud_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Cloud (métro de Paris)">Saint-Cloud</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="11 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris"><img alt="(11)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Seconde_étape_de_Rosny-Bois-Perrier_à_Noisy_-_Champs" title="Ligne 11 du métro de Paris">Ligne 11</a> </td> <td><a href="/wiki/Rosny-Bois-Perrier_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Rosny-Bois-Perrier (métro de Paris)">Rosny-Bois-Perrier</a>- <a href="/wiki/Noisy_-_Champs_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Noisy - Champs (métro de Paris)">Noisy - Champs</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td><small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-reseau/projets/metro11-prolongement-noisy-champs">metro11-prolongement-noisy-champs</a></small> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="12 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris"><img alt="(12)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_au_sud" title="Ligne 12 du métro de Paris">Ligne 12</a> </td> <td><a href="/wiki/Mairie_d%27Issy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Issy (métro de Paris)">Mairie d'Issy</a> - <a href="/wiki/Issy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Issy (métro de Paris)">Issy RER</a> - Meudon </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="14 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris"><img alt="(14)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Vers_Morangis" title="Ligne 14 du métro de Paris">Ligne 14</a> </td> <td><a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a> - <a href="/wiki/Morangis_(Essonne)" title="Morangis (Essonne)">Morangis</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="18 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris"><img alt="(18)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Prolongement_à_Nanterre" title="Ligne 18 du métro de Paris">Ligne 18</a> </td> <td><a href="/wiki/Versailles_Chantiers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Versailles Chantiers (métro de Paris)">Versailles Chantiers</a> - <a href="/wiki/Nanterre_La_Folie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nanterre La Folie (métro de Paris)">Nanterre La Folie</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="18 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris"><img alt="(18)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris">Ligne 18</a> </td> <td><a href="/wiki/Nanterre_La_Folie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nanterre La Folie (métro de Paris)">Nanterre La Folie</a> - <a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="18 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris"><img alt="(18)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris#Vers_un_prolongement_à_l'est" title="Ligne 18 du métro de Paris">Ligne 18</a> </td> <td><a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a> - <a href="/wiki/Gare_de_Montgeron_-_Crosne" title="Gare de Montgeron - Crosne">Montgeron - Crosne</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th scope="row"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="19 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_19_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 19 du métro de Paris"><img alt="(19)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> </th> <td><a href="/wiki/Ligne_19_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 19 du métro de Paris">Ligne 19</a> </td> <td><a href="/wiki/Nanterre_La_Folie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nanterre La Folie (métro de Paris)">Nanterre La Folie</a> - <a href="/wiki/A%C3%A9roport_Charles-de-Gaulle_2_TGV_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport Charles-de-Gaulle 2 TGV (métro de Paris)">Aéroport Charles-de-Gaulle 2 TGV</a> </td> <td> </td> <td>Mai 2024 </td> <td style="text-align:center;">Horizon 2040 </td> <td> </td> <td> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Projets_de_prolongements_reportés"><span id="Projets_de_prolongements_report.C3.A9s"></span>Projets de prolongements reportés</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=55" title="Modifier la section : Projets de prolongements reportés" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=55" title="Modifier le code source de la section : Projets de prolongements reportés"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Mus%C3%A9e_de_l%27Air_et_de_l%27Espace.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Mus%C3%A9e_de_l%27Air_et_de_l%27Espace.jpg/220px-Mus%C3%A9e_de_l%27Air_et_de_l%27Espace.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Mus%C3%A9e_de_l%27Air_et_de_l%27Espace.jpg/330px-Mus%C3%A9e_de_l%27Air_et_de_l%27Espace.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Mus%C3%A9e_de_l%27Air_et_de_l%27Espace.jpg/440px-Mus%C3%A9e_de_l%27Air_et_de_l%27Espace.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_de_l%27Air_et_de_l%27Espace" title="Musée de l'Air et de l'Espace">musée de l'Air et de l'Espace</a> au <a href="/wiki/Le_Bourget_(Seine-Saint-Denis)" title="Le Bourget (Seine-Saint-Denis)">Bourget</a>, site à proximité du prolongement envisagé au nord de la <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">ligne 7</a>.</figcaption></figure> <p>Le projet de <a href="/wiki/Sch%C3%A9ma_directeur_de_la_r%C3%A9gion_%C3%8Ele-de-France" title="Schéma directeur de la région Île-de-France">SDRIF</a> présenté par la Région en <time class="nowrap" datetime="2006-02" data-sort-value="2006-02">février 2006</time> proposait la réalisation d'un certain nombre d'autres prolongements du métro à l'horizon 2030, qui n'apparaissent plus au SDRIF précité et sont donc reportés <i><a href="/wiki/Sine_die" class="mw-redirect" title="Sine die">sine die</a></i>, voire abandonnés : </p> <ul><li><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> à la <a href="/wiki/Gare_de_Nanterre-La_Folie" title="Gare de Nanterre-La Folie">gare de Nanterre-La Folie</a> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> aux Docks de Saint-Ouen via <a href="/wiki/Mairie_de_Saint-Ouen_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Saint-Ouen (métro de Paris)">Mairie de Saint-Ouen</a> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">ligne 7</a> à l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Paris-Le_Bourget" title="Aéroport de Paris-Le Bourget">aéroport du Bourget</a> via la <a href="/wiki/Gare_du_Bourget" title="Gare du Bourget">gare du Bourget</a> à proximité du <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_de_l%27Air_et_de_l%27Espace" title="Musée de l'Air et de l'Espace">musée de l'Air et de l'Espace</a> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a> : prolongement à l'est de <i><a href="/wiki/Rosny-Bois-Perrier_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Rosny-Bois-Perrier (métro de Paris)">Rosny-Bois-Perrier</a></i> jusqu'à <a href="/wiki/Noisy_-_Champs_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Noisy - Champs (métro de Paris)">Noisy - Champs</a> pour remplacer une branche de l'ex-ligne orange du Grand Paris Express<sup id="cite_ref-197" class="reference"><a href="#cite_note-197"><span class="cite_crochet">[</span>182<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">ligne 12</a> à <a href="/wiki/La_Courneuve_-_Six_Routes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Courneuve - Six Routes (métro de Paris)">La Courneuve - Six Routes</a> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">ligne 12</a> au-delà d'<a href="/wiki/Issy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Issy (métro de Paris)">Issy RER</a>, probablement vers la station Meudon-sur-Seine de la <a href="/wiki/Ligne_2_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 2 du tramway d'Île-de-France">ligne 2 du tramway</a> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> à Port de Gennevilliers , probablement vers la ville d'<a href="/wiki/Argenteuil_(Val-d%27Oise)" title="Argenteuil (Val-d'Oise)">Argenteuil</a> dans le <a href="/wiki/Val-d%27Oise" title="Val-d'Oise">Val-d'Oise</a> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a> à la <a href="/wiki/Gare_de_Stains-La_Cerisaie" title="Gare de Stains-La Cerisaie">gare de Stains-La Cerisaie</a><sup id="cite_ref-198" class="reference"><a href="#cite_note-198"><span class="cite_crochet">[</span>183<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Autres_projets_de_prolongements">Autres projets de prolongements</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=56" title="Modifier la section : Autres projets de prolongements" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=56" title="Modifier le code source de la section : Autres projets de prolongements"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il existe par ailleurs des projets de prolongements de lignes de métro qui n'ont jamais été inscrits aux différents projets de <a href="/wiki/Sch%C3%A9ma_directeur_de_la_r%C3%A9gion_%C3%8Ele-de-France" title="Schéma directeur de la région Île-de-France">SDRIF</a>. Leur réalisation est souvent demandée par les élus de communes se situant à proximité des terminus actuels de différentes lignes : </p> <ul><li><a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">ligne 2</a>, à <a href="/wiki/Suresnes" title="Suresnes">Suresnes</a><sup id="cite_ref-suresnes_199-0" class="reference"><a href="#cite_note-suresnes-199"><span class="cite_crochet">[</span>184<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">ligne 3</a>, à <a href="/wiki/Gare_de_B%C3%A9con-les-Bruy%C3%A8res" title="Gare de Bécon-les-Bruyères">Bécon-les-Bruyères</a><sup id="cite_ref-200" class="reference"><a href="#cite_note-200"><span class="cite_crochet">[</span>185<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a>, au-delà de <a href="/wiki/Bagneux_-_Lucie_Aubrac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bagneux - Lucie Aubrac (métro de Paris)">Bagneux - Lucie Aubrac</a> vers la <a href="/wiki/Gare_de_Robinson" title="Gare de Robinson">gare de Robinson</a><sup id="cite_ref-bagneux_infos_201-0" class="reference"><a href="#cite_note-bagneux_infos-201"><span class="cite_crochet">[</span>186<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">ligne 7</a>, au-delà de <a href="/wiki/Mairie_d%27Ivry_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Ivry (métro de Paris)">Mairie d'Ivry</a><sup id="cite_ref-202" class="reference"><a href="#cite_note-202"><span class="cite_crochet">[</span>187<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">ligne 9</a>, au-delà de <a href="/wiki/Pont_de_S%C3%A8vres_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Sèvres (métro de Paris)">Pont de Sèvres</a><sup id="cite_ref-203" class="reference"><a href="#cite_note-203"><span class="cite_crochet">[</span>188<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">ligne 10</a>, à la <a href="/wiki/Gare_de_Saint-Cloud" title="Gare de Saint-Cloud">gare de Saint-Cloud</a><sup id="cite_ref-204" class="reference"><a href="#cite_note-204"><span class="cite_crochet">[</span>189<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a>, au-delà de <a href="/wiki/Ch%C3%A2tillon_-_Montrouge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtillon - Montrouge (métro de Paris)">Châtillon - Montrouge</a><sup id="cite_ref-205" class="reference"><a href="#cite_note-205"><span class="cite_crochet">[</span>190<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a>, à <a href="/wiki/Morangis_(Essonne)" title="Morangis (Essonne)">Morangis</a><sup id="cite_ref-morangis_206-0" class="reference"><a href="#cite_note-morangis-206"><span class="cite_crochet">[</span>191<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris">ligne 18</a>, au-delà d'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a><sup id="cite_ref-207" class="reference"><a href="#cite_note-207"><span class="cite_crochet">[</span>192<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Le_SDRIF_2040">Le SDRIF 2040</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=57" title="Modifier la section : Le SDRIF 2040" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=57" title="Modifier le code source de la section : Le SDRIF 2040"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans le cadre de la révision du SDRIF avec pour objectif l'année 2040, plusieurs projets de prolongement et de création de ligne de métro sont proposés. Cela prend en compte aussi différents projets non retenus lors de la validation du SDRIF 2030. La consultation de ce nouveau SDRIF est en cours et sera validée durant l'année 2024<sup id="cite_ref-208" class="reference"><a href="#cite_note-208"><span class="cite_crochet">[</span>193<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ces projets concernent : </p> <ul><li><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">Ligne 1</a> : Prolongement à <a href="/wiki/Val_de_Fontenay_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Val de Fontenay (métro de Paris)">Val de Fontenay</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">Ligne 10</a> : Prolongement de <a href="/wiki/Boulogne_-_Pont_de_Saint-Cloud_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Boulogne - Pont de Saint-Cloud (métro de Paris)">Boulogne</a> à <a href="/wiki/Saint-Cloud_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Cloud (métro de Paris)">Saint-Cloud</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">Ligne 5</a> : Prolongement sud jusqu'à <a href="/wiki/Place_de_Rungis" title="Place de Rungis">Place de Rungis</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_15_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 15 du métro de Paris">Ligne 15</a> Sud : <a href="/wiki/Pont_de_S%C3%A8vres_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Sèvres (métro de Paris)">Pont de Sèvres</a> – <a href="/wiki/Noisy_-_Champs_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Noisy - Champs (métro de Paris)">Noisy - Champs</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_15_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 15 du métro de Paris">Ligne 15</a> Est : <a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a> – <a href="/wiki/Champigny_Centre_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Champigny Centre (métro de Paris)">Champigny Centre</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_15_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 15 du métro de Paris">Ligne 15</a> Ouest : <a href="/wiki/Pont_de_S%C3%A8vres_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Sèvres (métro de Paris)">Pont de Sèvres</a> – <a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_16_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 16 du métro de Paris">Ligne 16</a> : <a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a> – <a href="/wiki/Noisy_-_Champs_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Noisy - Champs (métro de Paris)">Noisy - Champs</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_17_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 17 du métro de Paris">Ligne 17</a> : <a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a> – <a href="/wiki/Le_Mesnil-Amelot_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Le Mesnil-Amelot (métro de Paris)">Le Mesnil-Amelot</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris">Ligne 18</a> : <a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a> – <a href="/wiki/Versailles_Chantiers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Versailles Chantiers (métro de Paris)">Versailles-Chantiers</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris">Ligne 18</a> : <a href="/wiki/Versailles_Chantiers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Versailles Chantiers (métro de Paris)">Versailles-Chantiers</a> – <a href="/wiki/Nanterre_La_Folie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nanterre La Folie (métro de Paris)">Nanterre La Folie</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris">Ligne 18</a> : <a href="/wiki/Nanterre_La_Folie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nanterre La Folie (métro de Paris)">Nanterre La Folie</a> – <a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a> (via <a href="/wiki/Colombes" title="Colombes">Colombes</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">Ligne 10</a> : Prolongement à <a href="/wiki/Ivry_-_Gambetta_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Ivry - Gambetta (métro de Paris)">Ivry - Gambetta</a> et jusqu'aux <a href="/wiki/Les_Ardoines_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Les Ardoines (métro de Paris)">Ardoines</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">Ligne 11</a> : Prolongement de <a href="/wiki/Rosny-Bois-Perrier_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Rosny-Bois-Perrier (métro de Paris)">Rosny-Bois-Perrier</a> à <a href="/wiki/Noisy_-_Champs_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Noisy - Champs (métro de Paris)">Noisy - Champs</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">Ligne 12</a> : Prolongement sud à <a href="/wiki/Issy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Issy (métro de Paris)">Issy</a> et jusqu'à <a href="/wiki/Meudon" title="Meudon">Meudon</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">Ligne 7</a> : Prolongement jusqu'à la mairie de <a href="/wiki/Drancy" title="Drancy">Drancy</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">Ligne 9</a> : Prolongement à <a href="/wiki/Montreuil_-_H%C3%B4pital_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Montreuil - Hôpital (métro de Paris)">Montreuil - Hôpital</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">Ligne 1</a> : Prolongement à <a href="/wiki/Nanterre_La_Boule_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nanterre La Boule (métro de Paris)">Nanterre La Boule</a> ou à <a href="/wiki/La_Garenne-Colombes" title="La Garenne-Colombes">La Garenne-Colombes</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">Ligne 14</a> Sud : Prolongement d'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a> à <a href="/wiki/Morangis_(Essonne)" title="Morangis (Essonne)">Morangis</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">Ligne 4</a> : Prolongement de <a href="/wiki/Bagneux_-_Lucie_Aubrac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bagneux - Lucie Aubrac (métro de Paris)">Bagneux - Lucie Aubrac</a> à <a href="/wiki/Ch%C3%A2tenay-Malabry" title="Châtenay-Malabry">Châtenay-Malabry</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris">Ligne 18</a> : <a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a> – <a href="/wiki/Gare_de_Montgeron_-_Crosne" title="Gare de Montgeron - Crosne">Montgeron - Crosne</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">Ligne 3</a> : Prolongement de <a href="/wiki/Gallieni_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gallieni (métro de Paris)">Gallieni</a> à <a href="/wiki/Montreuil_(Seine-Saint-Denis)" title="Montreuil (Seine-Saint-Denis)">Montreuil</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">Ligne 2</a> : Prolongement de la <a href="/wiki/Porte_Dauphine_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte Dauphine (métro de Paris)">Porte Dauphine</a> à <a href="/wiki/Rueil_%E2%80%93_Suresnes_Mont-Val%C3%A9rien_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Rueil – Suresnes Mont-Valérien (métro de Paris)">Rueil – Suresnes Mont-Valérien</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">Ligne 3</a> : Prolongement de <a href="/wiki/Pont_de_Levallois_-_B%C3%A9con_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Levallois - Bécon (métro de Paris)">Pont de Levallois</a> à <a href="/wiki/B%C3%A9con-les-Bruy%C3%A8res_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bécon-les-Bruyères (métro de Paris)">Bécon-les-Bruyères</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris">Ligne 18</a> : Nouvelle station <i>Camille Claudel</i></li> <li>Liaison <a href="/wiki/Nanterre_La_Folie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nanterre La Folie (métro de Paris)">Nanterre La Folie</a> – <a href="/wiki/Gare_d%27Argenteuil" title="Gare d'Argenteuil">Argenteuil</a> – <a href="/wiki/Gonesse_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gonesse (métro de Paris)">Triangle de Gonesse</a> (surnommée <a href="/wiki/Ligne_19_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 19 du métro de Paris">Ligne 19</a>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Grand_Paris_Express">Grand Paris Express</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=58" title="Modifier la section : Grand Paris Express" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=58" title="Modifier le code source de la section : Grand Paris Express"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a>.</div></div> <p>Le Grand Paris Express est un projet qui prévoit, entre autres, la réalisation des prolongements de la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> au nord de <a href="/wiki/Mairie_de_Saint-Ouen_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Saint-Ouen (métro de Paris)">Mairie de Saint-Ouen</a> à <a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a>, dans la continuité du prolongement depuis <a href="/wiki/Saint-Lazare_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Lazare (métro de Paris)">Saint-Lazare</a> déjà en service et au sud d'<a href="/wiki/Olympiades_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Olympiades (métro de Paris)">Olympiades</a> à l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Paris-Orly" title="Aéroport de Paris-Orly">Aéroport d'Orly</a><sup id="cite_ref-sgpactemotive_6266_209-0" class="reference"><a href="#cite_note-sgpactemotive_6266-209"><span class="cite_crochet">[</span>194<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il envisage la création d'une ligne circulaire autour de Paris, qui prendrait le nom de <a href="/wiki/Ligne_15_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 15 du métro de Paris">ligne 15</a>, ainsi que celle de trois autres lignes supplémentaires qui prendraient les numéros <a href="/wiki/Ligne_16_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 16 du métro de Paris">16</a>, <a href="/wiki/Ligne_17_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 17 du métro de Paris">17</a> et <a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris">18</a>. </p><p>Ces travaux seraient réalisés conjointement par la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_du_Grand_Paris" class="mw-redirect" title="Société du Grand Paris">Société du Grand Paris</a> (SGP) et <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a> (ex-STIF). </p> <table class="wikitable centre" border="0" style="border: 1px solid #999; text-align:right;"> <tbody><tr align="center" bgcolor="#cccccc"> <th scope="col">Ligne </th> <th scope="col" class="unsortable">Parcours </th> <th scope="col">Mise en<br />service </th> <th scope="col">Longueur en km<br /><small>(<i>en surface</i>)</small> </th> <th scope="col">Nombre de<br />stations </th></tr> <tr> <td align="center"><span data-sort-value="15 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_15_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 15 du métro de Paris"><img alt="(15)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </td> <td align="center"><a href="/wiki/Champigny_Centre_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Champigny Centre (métro de Paris)">Champigny Centre</a> ↔ <a href="/wiki/Noisy_-_Champs_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Noisy - Champs (métro de Paris)">Noisy - Champs</a> </td> <td align="center">2026-2031 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000750"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>75<s style="visibility:hidden;color:transparent">,</s></bdi> </td> <td align="center">36 </td></tr> <tr> <td align="center"><span data-sort-value="16 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_16_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 16 du métro de Paris"><img alt="(16)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </td> <td align="center"><a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a> ↔ <a href="/wiki/Noisy_-_Champs_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Noisy - Champs (métro de Paris)">Noisy - Champs</a> </td> <td align="center">2027-2028 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000250"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>25<s style="visibility:hidden;color:transparent">,</s></bdi> </td> <td align="center">10 </td></tr> <tr> <td align="center"><span data-sort-value="17 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_17_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 17 du métro de Paris"><img alt="(17)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </td> <td align="center"><a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a> ↔ <a href="/wiki/Le_Mesnil-Amelot" title="Le Mesnil-Amelot">Le Mesnil-Amelot</a> </td> <td align="center">2027-2030 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000250"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>25<s style="visibility:hidden;color:transparent">,</s></bdi> </td> <td align="center">9 </td></tr> <tr> <td align="center"><span data-sort-value="18 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris"><img alt="(18)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> </td> <td align="center"><a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a> ↔ <a href="/wiki/Gare_de_Versailles-Chantiers" title="Gare de Versailles-Chantiers">Versailles-Chantiers</a> </td> <td align="center">2026-2030 </td> <td align="center"><bdi style="white-space:nowrap;font-feature-settings:'tnum';font-variant:tabular-nums" class="datasortkey" data-sort-value="$5000350"><s style="visibility:hidden;color:transparent">+0</s>35<s style="visibility:hidden;color:transparent">,</s></bdi><small>(13)</small> </td> <td align="center">10 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Renouvellement_du_matériel_roulant"><span id="Renouvellement_du_mat.C3.A9riel_roulant"></span>Renouvellement du matériel roulant</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=59" title="Modifier la section : Renouvellement du matériel roulant" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=59" title="Modifier le code source de la section : Renouvellement du matériel roulant"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>À la fin des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_2000" title="Années 2000">années 2000</a> et au début des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_2010" title="Années 2010">années 2010</a>, la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> renouvelle son matériel roulant de manière importante, avec la livraison des rames <a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> sur les lignes <a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">2</a>, <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">5</a> et <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">9</a> en remplacement des rames <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a>, et de celle des rames automatiques <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> sur la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">ligne 1</a> permettant par décalage le remplacement des MP 59 de la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a> par les <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite conducteur" lang="fr">CC</abbr></a>. </p><p>De nouvelles rames <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14</a> de 8 voitures équipent progressivement la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> depuis 2020<sup id="cite_ref-210" class="reference"><a href="#cite_note-210"><span class="cite_crochet">[</span>195<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-211" class="reference"><a href="#cite_note-211"><span class="cite_crochet">[</span>196<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'année 2023 est marquée par le début du renouvellement du matériel de la <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">ligne 6</a>, les <a href="/wiki/MP_73" title="MP 73">MP 73</a> laissant progressivement leur place aux <a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite conducteur" lang="fr">CC</abbr></a> libérées par l'équipement de la ligne 4 avec des rames automatiques (<a href="/wiki/MP_89" title="MP 89">MP 89 <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a> et <a href="/wiki/MP_05" title="MP 05">MP 05</a> provenant de la ligne 14 et <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14 <abbr title="conduite automatique" lang="fr">CA</abbr></a> neuves), et des <a href="/wiki/MP_59" title="MP 59">MP 59</a> de la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">ligne 11</a> par les <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14 <abbr title="conduite conducteur" lang="fr">CC</abbr></a><sup id="cite_ref-212" class="reference"><a href="#cite_note-212"><span class="cite_crochet">[</span>197<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-213" class="reference"><a href="#cite_note-213"><span class="cite_crochet">[</span>198<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Enfin, la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> prévoit entre 2025 et 2033 le remplacement des rames <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a>, <a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a> et <a href="/wiki/MF_88" title="MF 88">MF 88</a> des lignes <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">3</a>, <a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris">3 bis</a>, <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">7</a>, <a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 bis du métro de Paris">7 bis</a>, <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">8</a>, <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">10</a>, <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">12</a> et <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">13</a> par un nouveau matériel<sup id="cite_ref-:4_214-0" class="reference"><a href="#cite_note-:4-214"><span class="cite_crochet">[</span>199<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : le <a href="/wiki/MF_19" title="MF 19">MF 19</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerycaption">Galerie de photographies</li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MF_2000_-_Int%C3%A9rieur_de_la_rame_de_pr%C3%A9-s%C3%A9rie.JPG" class="mw-file-description" title="Intérieur de la rame de présérie MF 01 (mars 2008)."><img alt="Intérieur de la rame de présérie MF 01 (mars 2008)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/MF_2000_-_Int%C3%A9rieur_de_la_rame_de_pr%C3%A9-s%C3%A9rie.JPG/240px-MF_2000_-_Int%C3%A9rieur_de_la_rame_de_pr%C3%A9-s%C3%A9rie.JPG" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/MF_2000_-_Int%C3%A9rieur_de_la_rame_de_pr%C3%A9-s%C3%A9rie.JPG/360px-MF_2000_-_Int%C3%A9rieur_de_la_rame_de_pr%C3%A9-s%C3%A9rie.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/MF_2000_-_Int%C3%A9rieur_de_la_rame_de_pr%C3%A9-s%C3%A9rie.JPG/480px-MF_2000_-_Int%C3%A9rieur_de_la_rame_de_pr%C3%A9-s%C3%A9rie.JPG 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><div class="center">Intérieur de la rame de présérie <span class="nowrap"><a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a></span> (<time class="nowrap" datetime="2008-03" data-sort-value="2008-03">mars 2008</time>).</div></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MF_2000_gare_d%27Austerlitz.jpg" class="mw-file-description" title="Une rame MF 01 de la ligne 5 à la station Gare d'Austerlitz (juin 2011)."><img alt="Une rame MF 01 de la ligne 5 à la station Gare d'Austerlitz (juin 2011)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/MF_2000_gare_d%27Austerlitz.jpg/240px-MF_2000_gare_d%27Austerlitz.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/MF_2000_gare_d%27Austerlitz.jpg/360px-MF_2000_gare_d%27Austerlitz.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/MF_2000_gare_d%27Austerlitz.jpg/480px-MF_2000_gare_d%27Austerlitz.jpg 2x" data-file-width="4416" data-file-height="3312" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><div class="center">Une rame <a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> de la <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">ligne 5</a> à la station <i><a href="/wiki/Gare_d%27Austerlitz_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare d'Austerlitz (métro de Paris)">Gare d'Austerlitz</a></i> (<time class="nowrap" datetime="2011-06" data-sort-value="2011-06">juin 2011</time>).</div></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:L%27int%C3%A9rieur_du_MP14.jpg" class="mw-file-description" title="Intérieur d'une rame MP 14 (octobre 2020)."><img alt="Intérieur d'une rame MP 14 (octobre 2020)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/L%27int%C3%A9rieur_du_MP14.jpg/270px-L%27int%C3%A9rieur_du_MP14.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/L%27int%C3%A9rieur_du_MP14.jpg/405px-L%27int%C3%A9rieur_du_MP14.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/L%27int%C3%A9rieur_du_MP14.jpg/540px-L%27int%C3%A9rieur_du_MP14.jpg 2x" data-file-width="6000" data-file-height="4000" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><div class="center">Intérieur d'une rame <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14</a> (<time class="nowrap" datetime="2020-10" data-sort-value="2020-10">octobre 2020</time>).</div></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 215.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 213.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg" class="mw-file-description" title="Une rame MP 14 de la ligne 14 à la station Châtelet (octobre 2020)."><img alt="Une rame MP 14 de la ligne 14 à la station Châtelet (octobre 2020)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg/320px-MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg" decoding="async" width="214" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg/480px-MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg/640px-MP14_de_ligne_14_%C3%A0_Chatelet.jpg 2x" data-file-width="6000" data-file-height="3376" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><div class="center">Une rame <a href="/wiki/MP_14" title="MP 14">MP 14</a> de la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> à la station <a href="/wiki/Ch%C3%A2telet_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtelet (métro de Paris)">Châtelet</a> (<time class="nowrap" datetime="2020-10" data-sort-value="2020-10">octobre 2020</time>).</div></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Automatisation_de_l'exploitation"><span id="Automatisation_de_l.27exploitation"></span>Automatisation de l'exploitation</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=60" title="Modifier la section : Automatisation de l'exploitation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=60" title="Modifier le code source de la section : Automatisation de l'exploitation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Automatisation_de_la_ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Automatisation de la ligne 1 du métro de Paris">Automatisation de la ligne 1 du métro de Paris</a> et <a href="/wiki/Automatisation_de_la_ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Automatisation de la ligne 4 du métro de Paris">Automatisation de la ligne 4 du métro de Paris</a>.</div></div> <p>L'automatisation réussie de la <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 1</span></a> en 2012 motive d'autres projets d'automatisation de lignes de métro<sup id="cite_ref-215" class="reference"><a href="#cite_note-215"><span class="cite_crochet">[</span>200<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Après le renouvellement des rames de la <span class="nowrap">ligne 14</span>, l'automatisation de la <span class="nowrap">ligne 4</span> est lancée<sup id="cite_ref-deliberation_216-0" class="reference"><a href="#cite_note-deliberation-216"><span class="cite_crochet">[</span>201<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et devient entièrement opérationnelle fin 2023<sup id="cite_ref-217" class="reference"><a href="#cite_note-217"><span class="cite_crochet">[</span>202<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il était prévu de poursuivre la démarche avec la <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 11</span></a>, mais son prolongement au-delà de Rosny-sous-Bois le justifiant est remis <i>sine die</i><sup id="cite_ref-VRT13_218-0" class="reference"><a href="#cite_note-VRT13-218"><span class="cite_crochet">[</span>203<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En revanche, à l'occasion de cette modernisation de la ligne, l'infrastructure est aménagée pour pouvoir supporter d'éventuelles portes palières et faciliter une transition ultérieure vers une automatisation<sup id="cite_ref-219" class="reference"><a href="#cite_note-219"><span class="cite_crochet">[</span>204<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a> (ex-STIF) demande en 2018 à la RATP d'étudier si l'automatisation de la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris"><span class="nowrap">ligne 13</span></a>, dont le matériel roulant doit changer à l'horizon 2027, est opportune ou non<sup id="cite_ref-220" class="reference"><a href="#cite_note-220"><span class="cite_crochet">[</span>205<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-VRT13_218-1" class="reference"><a href="#cite_note-VRT13-218"><span class="cite_crochet">[</span>203<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les lignes du <a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a> seront automatisées de manière native<sup id="cite_ref-Dicharry19_221-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dicharry19-221"><span class="cite_crochet">[</span>206<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Si l'automatisation permet de réduire les intervalles entre les rames (jusqu'à 85 secondes sur la <span class="nowrap">ligne 14</span>), d'autoriser une vitesse plus élevée et d'offrir également la possibilité d'une modulation très rapide du nombre de rames en circulation, la généralisation de cette faculté, en particulier sur les lignes anciennes, n'est pas envisagée en raison de son coût (bien que la maintenance et les frais de fonctionnement soient moindres) si la fréquence de circulation ne le justifie pas<sup id="cite_ref-Dicharry19_221-1" class="reference"><a href="#cite_note-Dicharry19-221"><span class="cite_crochet">[</span>206<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'absence de conducteur requiert cependant du personnel de supervision et de maintenance qui ne met pas ces lignes à l'abri d'interruptions dus à des mouvements de grève<sup id="cite_ref-Dicharry19_221-2" class="reference"><a href="#cite_note-Dicharry19-221"><span class="cite_crochet">[</span>206<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Impacts_sociaux,_économiques_et_culturels"><span id="Impacts_sociaux.2C_.C3.A9conomiques_et_culturels"></span>Impacts sociaux, économiques et culturels</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=61" title="Modifier la section : Impacts sociaux, économiques et culturels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=61" title="Modifier le code source de la section : Impacts sociaux, économiques et culturels"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Impact_socio-économique"><span id="Impact_socio-.C3.A9conomique"></span>Impact socio-économique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=62" title="Modifier la section : Impact socio-économique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=62" title="Modifier le code source de la section : Impact socio-économique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Fairytale_warning.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/17px-Fairytale_warning.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/26px-Fairytale_warning.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/34px-Fairytale_warning.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Spécial:EditPage/Métro de Paris">Votre aide</a> est la bienvenue ! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire ?</a></div></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vie_courante">Vie courante</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=63" title="Modifier la section : Vie courante" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=63" title="Modifier le code source de la section : Vie courante"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Saturation_Ligne_13_metro_Paris.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Saturation_Ligne_13_metro_Paris.jpg/220px-Saturation_Ligne_13_metro_Paris.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Saturation_Ligne_13_metro_Paris.jpg/330px-Saturation_Ligne_13_metro_Paris.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Saturation_Ligne_13_metro_Paris.jpg/440px-Saturation_Ligne_13_metro_Paris.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1456" /></a><figcaption>Épisode de forte affluence sur un quai de la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a>.</figcaption></figure> <p>Le métro constitue un élément central de la vie quotidienne. Certains noms de stations ont remplacé ou simplifié l'<a href="/wiki/Odonymie" title="Odonymie">odonymie</a> originale dans le langage courant (<i><a href="/wiki/Ch%C3%A2telet_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtelet (métro de Paris)">Châtelet</a></i> pour la <a href="/wiki/Place_du_Ch%C3%A2telet" title="Place du Châtelet">place du Châtelet</a> voire pour l'ensemble de l'hypercentre de Paris, <i><a href="/wiki/Franklin_D._Roosevelt_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Franklin D. Roosevelt (métro de Paris)">Franklin D. Roosevelt</a></i> pour le <a href="/wiki/Rond-point_des_Champs-%C3%89lys%C3%A9es-Marcel-Dassault" title="Rond-point des Champs-Élysées-Marcel-Dassault">rond-point des Champs-Élysées</a>, etc.) Le trajet en métro fait partie des rituels de la routine parisienne, comme en témoigne la célèbre expression « <a href="/wiki/M%C3%A9tro,_boulot,_dodo" title="Métro, boulot, dodo">métro, boulot, dodo</a> »<sup id="cite_ref-:02_222-0" class="reference"><a href="#cite_note-:02-222"><span class="cite_crochet">[</span>207<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, inventée par <a href="/wiki/Pierre_B%C3%A9arn" title="Pierre Béarn">Pierre Béarn</a> en 1951 et devenue l'un des slogans de <a href="/wiki/Mai_68" title="Mai 68">Mai 68</a><sup id="cite_ref-223" class="reference"><a href="#cite_note-223"><span class="cite_crochet">[</span>208<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Des expressions consacrées ont même été adaptées, comme « <a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/avoir_un_train_de_retard" class="extiw" title="wikt:avoir un train de retard">avoir un train de retard</a> » qui devient dans le vocabulaire parisien « <a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/avoir_un_m%C3%A9tro_de_retard" class="extiw" title="wikt:avoir un métro de retard">avoir un métro de retard</a> », métro étant ici une <a href="/wiki/M%C3%A9tonymie" title="Métonymie">métonymie</a> désignant la rame de métro. </p><p>Cette routine est cependant parfois perçue comme désagréable, en lien avec le <a href="/wiki/St%C3%A9r%C3%A9otype" title="Stéréotype">stéréotype</a> du <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Parisien</a> l'air monotone et gêné le matin dans le métro<sup id="cite_ref-224" class="reference"><a href="#cite_note-224"><span class="cite_crochet">[</span>209<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, comportement qui aurait même été démontré scientifiquement par une étude<sup id="cite_ref-225" class="reference"><a href="#cite_note-225"><span class="cite_crochet">[</span>210<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans l'imaginaire collectif, métro est aussi souvent synonyme de saturation et de conditions de trajet assez rudimentaires. Les perturbations récurrentes du trafic font ainsi partie du quotidien de nombreux voyageurs. La <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a>, connue pour sa surcharge en heure de pointe, est régulièrement surnommée ironiquement « ligne de l'enfer » par les médias et les usagers<sup id="cite_ref-226" class="reference"><a href="#cite_note-226"><span class="cite_crochet">[</span>211<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-227" class="reference"><a href="#cite_note-227"><span class="cite_crochet">[</span>212<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Toutefois, le métro reste l'un des moyens de transport les plus fiables pour se déplacer dans la capitale et permet d'accélérer considérablement les trajets, comme en témoignent les nombreuses demandes d'extension des lignes existantes, visant à <i>rapprocher</i> les villes de banlieue du centre de Paris. Il est également prisé des touristes grâce à sa desserte fine du centre de Paris<sup id="cite_ref-228" class="reference"><a href="#cite_note-228"><span class="cite_crochet">[</span>213<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Personnes_sans_domicile_fixe">Personnes sans domicile fixe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=64" title="Modifier la section : Personnes sans domicile fixe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=64" title="Modifier le code source de la section : Personnes sans domicile fixe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>D'après une enquête menée en 2018, de 200 à 350 personnes dorment chaque nuit dans le métro, représentant 2 500 individus différents sur l'année. Ce sont à 82 % des hommes, pour la moitié âgés de plus de 45 ans. Les personnes <a href="/wiki/Sans_domicile_fixe_en_France" title="Sans domicile fixe en France">sans domicile fixe</a> (SDF) sont majoritairement désocialisés de la vie de surface ou en errance longue<sup id="cite_ref-229" class="reference"><a href="#cite_note-229"><span class="cite_crochet">[</span>214<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Depuis 1994, le Recueil social prend en charge des personnes SDF du métro grâce à 66 agents pour accompagner annuellement 60 000 personnes vers des structures d'accueil dédiées, dont l'Espace Solidarité de Charenton-le-Pont ouvert en 2014 qui offre un accueil de jour et un partenariat avec des centres d'hébergement<sup id="cite_ref-230" class="reference"><a href="#cite_note-230"><span class="cite_crochet">[</span>215<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Données_pour_applications_de_circulation"><span id="Donn.C3.A9es_pour_applications_de_circulation"></span>Données pour applications de circulation</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=65" title="Modifier la section : Données pour applications de circulation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=65" title="Modifier le code source de la section : Données pour applications de circulation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Une controverse oppose l'application <a href="/wiki/Citymapper" title="Citymapper">Citymapper</a> à la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> dont le site a été saturé à plusieurs reprises en <time class="nowrap" datetime="2016-03" data-sort-value="2016-03">mars 2016</time> par des requêtes conduisant à des <a href="/wiki/Attaque_par_d%C3%A9ni_de_service" title="Attaque par déni de service">dénis de service</a>. La RATP a alors bloqué l'<a href="/wiki/Adresse_IP" title="Adresse IP">adresse IP</a> de Citymapper. Face à l'application qui exige un accès immédiat, illimité et gratuit aux <a href="/wiki/Open_data" class="mw-redirect" title="Open data">données publiques</a> relatives à la circulation, la RATP oppose les investissements qui sont nécessaires pour faire face à la masse des requêtes des tiers et s'appuie sur la <a href="/wiki/Loi_pour_la_croissance,_l%27activit%C3%A9_et_l%27%C3%A9galit%C3%A9_des_chances_%C3%A9conomiques" title="Loi pour la croissance, l'activité et l'égalité des chances économiques">loi Macron</a> qui <span class="citation">« prévoit l'ouverture de toutes les données d'information voyageurs de tous les acteurs de la mobilité »</span> mais également <span class="citation">« le versement d'une <a href="/wiki/Redevance" title="Redevance">redevance</a> appliquée différemment selon la taille des acteurs utilisant ce type de données et en fonction de leur volume de requêtes »</span><sup id="cite_ref-231" class="reference"><a href="#cite_note-231"><span class="cite_crochet">[</span>216<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_métro_dans_la_culture"><span id="Le_m.C3.A9tro_dans_la_culture"></span>Le métro dans la culture</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=66" title="Modifier la section : Le métro dans la culture" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=66" title="Modifier le code source de la section : Le métro dans la culture"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dans_les_jeux_vidéo"><span id="Dans_les_jeux_vid.C3.A9o"></span>Dans les jeux vidéo</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=67" title="Modifier la section : Dans les jeux vidéo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=67" title="Modifier le code source de la section : Dans les jeux vidéo"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans le jeu vidéo <i><a href="/wiki/Battlefield_3" title="Battlefield 3">Battlefield 3</a></i>, sorti en 2011, <i><a href="/wiki/Battlefield_3#Syst.C3.A8me_de_jeu" title="Battlefield 3">Opération Métro</a></i> est une carte du mode multijoueur. Elle se déroule dans une station de métro fictive, dénommée <i>Rue Catharine</i>. Cette station est située sur les lignes 3 et 7 (la seule station réelle étant simultanément sur les deux lignes étant <i><a href="/wiki/Op%C3%A9ra_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Opéra (métro de Paris)">Opéra</a></i>), et dessert un autre lieu fictif, le <i>Parc Cresent</i>. Cette carte a également été reprise dans <i><a href="/wiki/Battlefield_4" title="Battlefield 4">Battlefield 4</a></i> dans le pack d'extension « <i><a href="/wiki/Battlefield_4#Second_Assault" title="Battlefield 4">Second Assault</a></i> ». </p><p>Les jeux <i>Paris Métro Simulator</i><sup id="cite_ref-232" class="reference"><a href="#cite_note-232"><span class="cite_crochet">[</span>217<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:Source_insuffisante" title="Aide:Source insuffisante">[source insuffisante]</a></sup> et <i>Paris Métro Driver</i><sup id="cite_ref-233" class="reference"><a href="#cite_note-233"><span class="cite_crochet">[</span>218<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> permettent de se mettre à la place d'un conducteur de rame. </p><p>Le jeu vidéo <i><a href="/wiki/Mini_Metro" title="Mini Metro">Mini Metro</a></i> permet de recréer un métro sur le territoire parisien<sup id="cite_ref-234" class="reference"><a href="#cite_note-234"><span class="cite_crochet">[</span>219<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, en tenant compte de la <a href="/wiki/Seine" title="Seine">Seine</a> et de l'<a href="/wiki/%C3%8Ele_de_la_Cit%C3%A9" title="Île de la Cité">île de la Cité</a>. </p><p>Le réseau a entièrement été modélisé sous <i><a href="/wiki/Microsoft_Train_Simulator" title="Microsoft Train Simulator">Microsoft Train Simulator</a></i><sup id="cite_ref-235" class="reference"><a href="#cite_note-235"><span class="cite_crochet">[</span>220<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> puis une mise à jour a été effectuée pour le rendre compatible dans Open Rails<sup id="cite_ref-236" class="reference"><a href="#cite_note-236"><span class="cite_crochet">[</span>221<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, tout comme le matériel roulant (MF 67, MF 77 et MF 01 ainsi que MP 73, MP 89 et MP 05). </p><p>Le MF 77 et le MF 01 ont été modélisés dans <i><a href="/wiki/Cities:_Skylines" title="Cities: Skylines">Cities: Skylines</a></i> et sont proposés par le jeu<sup id="cite_ref-237" class="reference"><a href="#cite_note-237"><span class="cite_crochet">[</span>222<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-238" class="reference"><a href="#cite_note-238"><span class="cite_crochet">[</span>223<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le MF 77 a également été reproduit par le jeu <i><a href="/wiki/SimCity_4" title="SimCity 4">SimCity 4</a></i><sup id="cite_ref-239" class="reference"><a href="#cite_note-239"><span class="cite_crochet">[</span>224<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Au_cinéma"><span id="Au_cin.C3.A9ma"></span>Au cinéma</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=68" title="Modifier la section : Au cinéma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=68" title="Modifier le code source de la section : Au cinéma"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Porte_des_Lilas_-_Cin%C3%A9ma_14.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Porte_des_Lilas_-_Cin%C3%A9ma_14.jpg/220px-Porte_des_Lilas_-_Cin%C3%A9ma_14.jpg" decoding="async" width="220" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Porte_des_Lilas_-_Cin%C3%A9ma_14.jpg/330px-Porte_des_Lilas_-_Cin%C3%A9ma_14.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Porte_des_Lilas_-_Cin%C3%A9ma_14.jpg/440px-Porte_des_Lilas_-_Cin%C3%A9ma_14.jpg 2x" data-file-width="4080" data-file-height="3072" /></a><figcaption>La station <i><a href="/wiki/Porte_des_Lilas_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte des Lilas (métro de Paris)">Porte des Lilas - Cinéma</a></i>, en <time class="nowrap" datetime="2023-02" data-sort-value="2023-02">février 2023</time>.</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article connexe : <a href="/wiki/Porte_des_Lilas_(m%C3%A9tro_de_Paris)#Porte_des_Lilas_-_Cinéma" title="Porte des Lilas (métro de Paris)">Porte des Lilas - Cinéma</a>.</div></div> <p>La RATP accueille une soixantaine de productions par an dans le métro (dont cinq à six tournages à la <a href="/wiki/Porte_des_Lilas_(m%C3%A9tro_de_Paris)#Porte_des_Lilas_-_Cinéma" title="Porte des Lilas (métro de Paris)">station Porte des Lilas</a>), qui peuvent durer un à trois jours, soit quatre-vingts à cent jours annuels de tournage<sup id="cite_ref-Bontinck_240-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bontinck-240"><span class="cite_crochet">[</span>225<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les lignes les plus utilisées sont la <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris"><span class="nowrap">6</span></a> pour sa vue sur la tour Eiffel et les lignes <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris"><span class="nowrap">10</span></a>, très longue, et <a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris"><span class="nowrap">3 bis</span></a> car peu fréquentée<sup id="cite_ref-Lilas_241-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lilas-241"><span class="cite_crochet">[</span>226<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les tournages sont conçus de façon à ne pas perturber les circulations, au besoin en injectant une rame supplémentaire destinée au tournage dans le trafic<sup id="cite_ref-Bontinck_240-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bontinck-240"><span class="cite_crochet">[</span>225<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Certains films ont fait du métro un aspect majeur : <i><a href="/wiki/Les_Portes_de_la_nuit" title="Les Portes de la nuit">Les Portes de la nuit</a></i><sup id="cite_ref-242" class="reference"><a href="#cite_note-242"><span class="cite_crochet">[</span>227<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Marcel_Carn%C3%A9" title="Marcel Carné">Marcel Carné</a>, <a href="/wiki/1946_au_cin%C3%A9ma" title="1946 au cinéma">1946</a>), <i><a href="/wiki/Diva_(film)" title="Diva (film)">Diva</a></i> (<a href="/wiki/Jean-Jacques_Beineix" title="Jean-Jacques Beineix">Jean-Jacques Beineix</a>, <a href="/wiki/1981_au_cin%C3%A9ma" title="1981 au cinéma">1981</a>)<sup id="cite_ref-243" class="reference"><a href="#cite_note-243"><span class="cite_crochet">[</span>228<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, <i><a href="/wiki/Subway_(film)" title="Subway (film)">Subway</a></i><sup id="cite_ref-Bontinck-star_244-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bontinck-star-244"><span class="cite_crochet">[</span>229<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Luc_Besson" title="Luc Besson">Luc Besson</a>, <a href="/wiki/1985_au_cin%C3%A9ma" title="1985 au cinéma">1985</a>), <i><a href="/wiki/La_Grosse_Caisse" title="La Grosse Caisse">La Grosse Caisse</a></i> (<a href="/wiki/Alex_Joff%C3%A9" title="Alex Joffé">Alex Joffé</a>, <a href="/wiki/1965_au_cin%C3%A9ma" title="1965 au cinéma">1965</a>) ou <i><a href="/wiki/Peur_sur_la_ville" title="Peur sur la ville">Peur sur la ville</a></i><sup id="cite_ref-Bontinck-star_244-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bontinck-star-244"><span class="cite_crochet">[</span>229<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Henri_Verneuil" title="Henri Verneuil">Henri Verneuil</a>, <a href="/wiki/1975_au_cin%C3%A9ma" title="1975 au cinéma">1975</a>) où <a href="/wiki/Jean-Paul_Belmondo" title="Jean-Paul Belmondo">Jean-Paul Belmondo</a> grimpe sur le toit d'une rame de la <span class="nowrap">ligne 6</span>. On peut citer également <i><a href="/wiki/Le_Samoura%C3%AF" title="Le Samouraï">Le Samouraï</a></i><sup id="cite_ref-245" class="reference"><a href="#cite_note-245"><span class="cite_crochet">[</span>230<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Jean-Pierre_Melville" title="Jean-Pierre Melville">Jean-Pierre Melville</a>, <a href="/wiki/1967_au_cin%C3%A9ma" title="1967 au cinéma">1967</a>), <i><a href="/wiki/Mauvais_Sang_(film)" title="Mauvais Sang (film)">Mauvais sang</a></i><sup id="cite_ref-246" class="reference"><a href="#cite_note-246"><span class="cite_crochet">[</span>231<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Leos_Carax" title="Leos Carax">Leos Carax</a>, <a href="/wiki/1986_au_cin%C3%A9ma" title="1986 au cinéma">1986</a>), <i><a href="/wiki/L%27Ami_am%C3%A9ricain" title="L'Ami américain">L'Ami américain</a></i> (<a href="/wiki/Wim_Wenders" title="Wim Wenders">Wim Wenders</a>, <a href="/wiki/1977_au_cin%C3%A9ma" title="1977 au cinéma">1977</a>), <i><a href="/wiki/Les_Femmes_de_l%27ombre" title="Les Femmes de l'ombre">Les Femmes de l'ombre</a></i> (<a href="/wiki/Jean-Paul_Salom%C3%A9" title="Jean-Paul Salomé">Jean-Paul Salomé</a>, <a href="/wiki/2008_au_cin%C3%A9ma" title="2008 au cinéma">2008</a>)<sup id="cite_ref-Lilas_241-1" class="reference"><a href="#cite_note-Lilas-241"><span class="cite_crochet">[</span>226<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, <i><a href="/wiki/Le_Brio" title="Le Brio">Le Brio</a></i> (<a href="/wiki/Yvan_Attal" title="Yvan Attal">Yvan Attal</a>, <a href="/wiki/2017_au_cin%C3%A9ma" title="2017 au cinéma">2017</a>)<sup id="cite_ref-Bontinck-star_244-2" class="reference"><a href="#cite_note-Bontinck-star-244"><span class="cite_crochet">[</span>229<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et <i><a href="/wiki/Nocturama_(film)" title="Nocturama (film)">Nocturama</a></i><sup id="cite_ref-247" class="reference"><a href="#cite_note-247"><span class="cite_crochet">[</span>232<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Bertrand_Bonello" title="Bertrand Bonello">Bertrand Bonello</a>, <a href="/wiki/2016_au_cin%C3%A9ma" title="2016 au cinéma">2016</a>). </p><p>Ordinairement non accessible au public, la station <a href="/wiki/Porte_des_Lilas_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte des Lilas (métro de Paris)">Porte des Lilas - Cinéma</a> est un lieu particulier car ses quais ont été réaménagés par la RATP en studio de <a href="/wiki/Cin%C3%A9ma" title="Cinéma">cinéma</a>. En effet, cette station se situe sur la <a href="/wiki/Voie_des_F%C3%AAtes_et_voie_navette_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Voie des Fêtes et voie navette du métro de Paris">voie des Fêtes et la voie navette</a>, entre les lignes <a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris"><span class="nowrap">3 bis</span></a> et <a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 bis du métro de Paris"><span class="nowrap">7 bis</span></a>. Elle est utilisée pour des tournages de films et de publicités, difficiles dans des stations en usage commercial à cause de la durée de fermeture nocturne trop courte pour monter un plateau de tournage. Elle est également utilisée pour la réalisation de films publicitaires ayant pour cadre le métro. Les décors, et notamment les panneaux comportant le nom de la station, sont adaptés au film concerné<sup id="cite_ref-248" class="reference"><a href="#cite_note-248"><span class="cite_crochet">[</span>233<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-249" class="reference"><a href="#cite_note-249"><span class="cite_crochet">[</span>234<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il est possible d'y faire circuler des anciennes rames telles des <a href="/wiki/Sprague-Thomson" title="Sprague-Thomson">Sprague-Thomson</a> pour des films historiques<sup id="cite_ref-Lilas_241-2" class="reference"><a href="#cite_note-Lilas-241"><span class="cite_crochet">[</span>226<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Parmi les films qui y ont été tournés, on peut citer : <i><a href="/wiki/Le_Fabuleux_Destin_d%27Am%C3%A9lie_Poulain" title="Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain">Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain</a></i><sup id="cite_ref-Bontinck-star_244-3" class="reference"><a href="#cite_note-Bontinck-star-244"><span class="cite_crochet">[</span>229<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Jean-Pierre_Jeunet" title="Jean-Pierre Jeunet">Jean-Pierre Jeunet</a>, <a href="/wiki/2001_au_cin%C3%A9ma" title="2001 au cinéma">2001</a>, où la station <a href="/wiki/Abbesses_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Abbesses (métro de Paris)">Abbesses</a> du film), <i><a href="/wiki/Une_%C3%A9poque_formidable%E2%80%A6" title="Une époque formidable…">Une époque formidable…</a></i> (<a href="/wiki/G%C3%A9rard_Jugnot" title="Gérard Jugnot">Gérard Jugnot</a>, <a href="/wiki/1991_au_cin%C3%A9ma" title="1991 au cinéma">1991</a>), <i><a href="/wiki/Hors-la-loi_(film,_2010)" title="Hors-la-loi (film, 2010)">Hors-la-loi</a></i><sup id="cite_ref-Lilas_241-3" class="reference"><a href="#cite_note-Lilas-241"><span class="cite_crochet">[</span>226<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Rachid_Bouchareb" title="Rachid Bouchareb">Rachid Bouchareb</a>, <a href="/wiki/2010_au_cin%C3%A9ma" title="2010 au cinéma">2010</a>), <i><a href="/wiki/L%27Arm%C3%A9e_du_crime" title="L'Armée du crime">L'Armée du crime</a></i><sup id="cite_ref-Lilas_241-4" class="reference"><a href="#cite_note-Lilas-241"><span class="cite_crochet">[</span>226<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Robert_Gu%C3%A9diguian" title="Robert Guédiguian">Robert Guédiguian</a>, <a href="/wiki/2009_au_cin%C3%A9ma" title="2009 au cinéma">2009</a>), <i><a href="/wiki/Le_Concert_(film)" title="Le Concert (film)">Le Concert</a></i><sup id="cite_ref-Lilas_241-5" class="reference"><a href="#cite_note-Lilas-241"><span class="cite_crochet">[</span>226<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Radu_Mihaileanu" title="Radu Mihaileanu">Radu Mihaileanu</a>, <a href="/wiki/2009_au_cin%C3%A9ma" title="2009 au cinéma">2009</a>) ou <i><a href="/wiki/Paris,_je_t%27aime" title="Paris, je t'aime">Paris, je t'aime</a></i> (<a href="/wiki/Claudie_Ossard" title="Claudie Ossard">Claudie Ossard</a> et <a href="/wiki/Emmanuel_Benbihy" title="Emmanuel Benbihy">Emmanuel Benbihy</a>, <a href="/wiki/2006_au_cin%C3%A9ma" title="2006 au cinéma">2006</a>). </p><p>Quelques scènes sont <a href="/wiki/Tournage_(audiovisuel)" title="Tournage (audiovisuel)">tournées</a> à la station de métro <a href="/wiki/Kl%C3%A9ber_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Kléber (métro de Paris)">Kléber</a> (<a href="/wiki/16e_arrondissement_de_Paris" title="16e arrondissement de Paris"><abbr class="abbr" title="Seizième">16<sup>e</sup></abbr> arrondissement</a>) dont, pour les <a href="/wiki/Long_m%C3%A9trage" title="Long métrage">longs métrages</a>, <i><a href="/wiki/Le_Nom_des_gens" title="Le Nom des gens">Le Nom des gens</a></i> de (<a href="/wiki/Michel_Leclerc_(r%C3%A9alisateur)" title="Michel Leclerc (réalisateur)">Michel Leclerc</a>, <a href="/wiki/2010_au_cin%C3%A9ma" title="2010 au cinéma">2010</a>)<sup id="cite_ref-250" class="reference"><a href="#cite_note-250"><span class="cite_crochet">[</span>235<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Quant au film <i><a href="/wiki/Two_Days_in_Paris" title="Two Days in Paris">Two Days in Paris</a></i> de <a href="/wiki/Julie_Delpy" title="Julie Delpy">Julie Delpy</a> sorti en <a href="/wiki/2007_au_cin%C3%A9ma" title="2007 au cinéma">2007</a>, des scènes sont tournées à la station <a href="/wiki/Pasteur_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pasteur (métro de Paris)">Pasteur</a><sup id="cite_ref-251" class="reference"><a href="#cite_note-251"><span class="cite_crochet">[</span>236<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p><i><a href="/wiki/Zazie_dans_le_m%C3%A9tro_(film)" title="Zazie dans le métro (film)">Zazie dans le métro</a></i> (<a href="/wiki/Louis_Malle" title="Louis Malle">Louis Malle</a>, <a href="/wiki/1960_au_cin%C3%A9ma" title="1960 au cinéma">1960</a>) et <i><a href="/wiki/Le_Dernier_M%C3%A9tro" title="Le Dernier Métro">Le Dernier Métro</a></i> (<a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Truffaut" title="François Truffaut">François Truffaut</a>, <a href="/wiki/1980_au_cin%C3%A9ma" title="1980 au cinéma">1980</a>) font référence au métro parisien par leurs titres bien qu'il n'y joue qu'un rôle symbolique. </p><p>Dans <i><a href="/wiki/Les_Douze_Travaux_d%27Ast%C3%A9rix" title="Les Douze Travaux d'Astérix">Les Douze Travaux d'Astérix</a></i>, pendant la septième épreuve, « l'antre de la bête », les héros se retrouvent brièvement sur les quais de la station <i><a href="/wiki/Al%C3%A9sia_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Alésia (métro de Paris)">Alésia</a></i> juste avant le passage d'une rame qui les plonge dans le noir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dans_la_photo">Dans la photo</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=69" title="Modifier la section : Dans la photo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=69" title="Modifier le code source de la section : Dans la photo"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Un livre paru en <time class="nowrap" datetime="2016-11" data-sort-value="2016-11">novembre 2016</time>, <i>Paris-Métro-Photo</i>, rassemble le travail de grands noms de la photo (<a href="/wiki/Robert_Doisneau" title="Robert Doisneau">Robert Doisneau</a>, <a href="/wiki/Brassa%C3%AF" title="Brassaï">Brassaï</a>, <a href="/wiki/Henri_Cartier-Bresson" title="Henri Cartier-Bresson">Henri Cartier-Bresson</a>, <a href="/wiki/Robert_Capa" title="Robert Capa">Robert Capa</a>, <a href="/wiki/Raymond_Depardon" title="Raymond Depardon">Raymond Depardon</a>) et d'anonymes qui ont photographié le métro parisien<sup id="cite_ref-252" class="reference"><a href="#cite_note-252"><span class="cite_crochet">[</span>237<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dans_la_littérature"><span id="Dans_la_litt.C3.A9rature"></span>Dans la littérature</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=70" title="Modifier la section : Dans la littérature" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=70" title="Modifier le code source de la section : Dans la littérature"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le monde du métropolitain est évoqué dans de nombreux ouvrages, dont <i>Le tout sur le tout</i> d'<a href="/wiki/Henri_Calet" title="Henri Calet">Henri Calet</a>, <i>Les Faux Frères</i> de <a href="/wiki/Paul_Guimard" title="Paul Guimard">Paul Guimard</a>, deux pages du <i>journal</i> de <a href="/wiki/Franz_Kafka" title="Franz Kafka">Kafka</a> dans lequel il explique que le métro lui fait appréhender l'âme parisienne, sa rapidité, son mouvement. Mais bien d'autres écrivains ont évoqué le métro : <a href="/wiki/Louis_Aragon" title="Louis Aragon">Louis Aragon</a>, <a href="/wiki/Jean_Cocteau" title="Jean Cocteau">Jean Cocteau</a>, <a href="/wiki/Jacques_Pr%C3%A9vert" title="Jacques Prévert">Jacques Prévert</a>, <a href="/wiki/Claude_Roy_(%C3%A9crivain)" title="Claude Roy (écrivain)">Claude Roy</a>, <a href="/wiki/Robert_Desnos" title="Robert Desnos">Robert Desnos</a>, <a href="/wiki/L%C3%A9on-Paul_Fargue" title="Léon-Paul Fargue">Léon-Paul Fargue</a> ou encore <a href="/wiki/Marcel_Allain" title="Marcel Allain">Marcel Allain</a> dans la série <a href="/wiki/Fant%C3%B4mas" title="Fantômas">Fantômas</a>, où ce dernier dérobe la rame de métro 126 entre les stations Anvers et Barbès dans <i>Fantômas vole des blondes</i>. L'auteur d'origine colombienne Ricardo Abdahllah fait du métro parisien le décor de plusieurs de ces nouvelles dont <i>Cazadores de Sonidos</i><sup id="cite_ref-253" class="reference"><a href="#cite_note-253"><span class="cite_crochet">[</span>238<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et <i>Bufanda</i>. </p><p>En <a href="/wiki/2016_en_bande_dessin%C3%A9e" title="2016 en bande dessinée">2016</a> dans la <a href="/wiki/Bande_dessin%C3%A9e" title="Bande dessinée">bande dessinée</a> <i>Revoir Paris : La Nuit des constellations</i>, <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Schuiten" title="François Schuiten">François Schuiten</a> et <a href="/wiki/Beno%C3%AEt_Peeters" title="Benoît Peeters">Benoît Peeters</a> mettent en scène dans le futur la station <a href="/wiki/Arts_et_M%C3%A9tiers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Arts et Métiers (métro de Paris)">Arts et Métiers</a> dont ils ont conçu le décor<sup id="cite_ref-254" class="reference"><a href="#cite_note-254"><span class="cite_crochet">[</span>239<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'album de <a href="/wiki/Jean-Claude_M%C3%A9zi%C3%A8res" title="Jean-Claude Mézières">Jean-Claude Mézières</a> et <a href="/wiki/Pierre_Christin" title="Pierre Christin">Pierre Christin</a> <i><a href="/wiki/M%C3%A9tro_Ch%C3%A2telet_direction_Cassiop%C3%A9e" title="Métro Châtelet direction Cassiopée">Métro Châtelet direction Cassiopée</a></i> (<a href="/wiki/1980_en_bande_dessin%C3%A9e" title="1980 en bande dessinée">1980</a>) met en scène l'agent spatio-temporel <a href="/wiki/Val%C3%A9rian_et_Laureline" title="Valérian et Laureline">Valérian</a> aux prises avec des monstres dans les tunnels du métro parisien<sup id="cite_ref-255" class="reference"><a href="#cite_note-255"><span class="cite_crochet">[</span>240<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le métro est également le fil conducteur du premier ouvrage de <a href="/wiki/Lor%C3%A0nt_Deutsch" title="Lorànt Deutsch">Lorànt Deutsch</a> intitulé <i>Métronome, l'histoire de France au rythme du métro parisien</i>. Paru en <time class="nowrap" datetime="2011-02" data-sort-value="2011-02">février 2011</time>, <i>Métro parisien, petits plaisirs du soir et du matin</i> de Julien Lootens mentionne de nombreux détails sur l'histoire du métro parisien : nombre de voyageurs, historiques de lignes, prix des billets depuis le premier métro, anecdotes sur la construction<sup id="cite_ref-256" class="reference"><a href="#cite_note-256"><span class="cite_crochet">[</span>241<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Rodolphe Macia, conducteur de métro sur la ligne 2, a témoigné de son expérience dans <i>Je vous emmène au bout de la ligne, tribulations et secrets d'un conducteur de métro</i><sup id="cite_ref-257" class="reference"><a href="#cite_note-257"><span class="cite_crochet">[</span>242<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dans_la_chanson">Dans la chanson</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=71" title="Modifier la section : Dans la chanson" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=71" title="Modifier le code source de la section : Dans la chanson"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Musiciens_du_métro"><span id="Musiciens_du_m.C3.A9tro"></span>Musiciens du métro</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=72" title="Modifier la section : Musiciens du métro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=72" title="Modifier le code source de la section : Musiciens du métro"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Paris_Metro_orchestra.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Paris_Metro_orchestra.jpg/220px-Paris_Metro_orchestra.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Paris_Metro_orchestra.jpg/330px-Paris_Metro_orchestra.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Paris_Metro_orchestra.jpg/440px-Paris_Metro_orchestra.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a><figcaption>Un <a href="/wiki/Orchestre" title="Orchestre">orchestre</a> dans le couloir d'une station du métro parisien, en <time class="nowrap" datetime="2002-07" data-sort-value="2002-07">juillet 2002</time>.</figcaption></figure> <p>Les musiciens du métro parisien sont une tradition très ancienne. En revanche, c'est seulement depuis 1997 et la création par la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> de la structure <a href="/wiki/Espace_M%C3%A9tro_Accords" class="mw-redirect" title="Espace Métro Accords">Espace Métro Accords</a> (EMA) que cette activité n'est plus tout à fait ouverte à tous. </p><p>Afin d'éviter les désagréments occasionnés aux voyageurs, les musiciens désireux de se faire connaître et/ou de « gagner leur pain » en jouant dans cet environnement sonore tout à fait particulier, se doivent de se renseigner auprès de la structure <i>Espace Métro Accord</i> pour passer une audition auprès d'un jury. S'ils sont acceptés, ils reçoivent une carte de musicien <a href="/wiki/Espace_M%C3%A9tro_Accords" class="mw-redirect" title="Espace Métro Accords">EMA</a> qu'ils doivent porter sur eux et ont interdiction de jouer sur les quais et dans les rames. </p><p>Ce dispositif limite largement la place pour les amateurs puisque l'intérêt de la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> est de proposer aux voyageurs les meilleurs musiciens possibles. Cette tradition a depuis toujours (et aujourd'hui encore) permis à nombre de musiciens et chanteurs de faire leurs premières armes face à leur futur public. Citons par exemple <span class="citation">« <a href="/wiki/Alain_Souchon" title="Alain Souchon">Alain Souchon</a>, <a href="/wiki/Manu_Dibango" title="Manu Dibango">Manu Dibango</a>, <a href="/wiki/Jacques_Higelin" title="Jacques Higelin">Jacques Higelin</a>, <a href="/wiki/Tour%C3%A9_Kunda_(groupe)" title="Touré Kunda (groupe)">Touré Kunda</a>, <a href="/wiki/Dany_Brillant" title="Dany Brillant">Dany Brillant</a>, <a href="/wiki/Ben_Harper" title="Ben Harper">Ben Harper</a>, ou plus récemment <a href="/wiki/L%C3%A2%C3%A2m" title="Lââm">Lââm</a>, <a href="/wiki/Anis_(chanteur_fran%C3%A7ais)" class="mw-redirect" title="Anis (chanteur français)">Anis</a> ou encore <a href="/wiki/William_Bald%C3%A9" title="William Baldé">William Baldé</a> »</span><sup id="cite_ref-258" class="reference"><a href="#cite_note-258"><span class="cite_crochet">[</span>243<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En contrepartie de ce système, l'<a href="/wiki/Espace_M%C3%A9tro_Accords" class="mw-redirect" title="Espace Métro Accords">EMA</a> propose aujourd'hui aux plus populaires de ses musiciens l'édition de disques (compilations des musiciens du métro) et leur production sur des scènes de festivals d'<a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France" title="Île-de-France">Île-de-France</a> (Solidays…)<sup id="cite_ref-259" class="reference"><a href="#cite_note-259"><span class="cite_crochet">[</span>244<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Chansons_évoquant_le_métro"><span id="Chansons_.C3.A9voquant_le_m.C3.A9tro"></span>Chansons évoquant le métro</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=73" title="Modifier la section : Chansons évoquant le métro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=73" title="Modifier le code source de la section : Chansons évoquant le métro"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De nombreuses chansons ont également pris pour thème le métro tels que <i><a href="/wiki/Pour_me_rendre_%C3%A0_mon_bureau" title="Pour me rendre à mon bureau">Pour me rendre à mon bureau</a></i>, de George Tabet ; <i>J'ai le mal de Paris</i>, de <a href="/wiki/Marcel_Mouloudji" title="Marcel Mouloudji">Marcel Mouloudji</a> ; <i><a href="/wiki/Le_Poin%C3%A7onneur_des_Lilas" title="Le Poinçonneur des Lilas">Le Poinçonneur des Lilas</a></i>, de <a href="/wiki/Serge_Gainsbourg" title="Serge Gainsbourg">Serge Gainsbourg</a> ; <i>Le Métro</i>, de <a href="/wiki/L%C3%A9o_Ferr%C3%A9" title="Léo Ferré">Léo Ferré</a> ; <i>Métro</i>, d'<a href="/wiki/Yves_Montand" title="Yves Montand">Yves Montand</a> ; <i><a href="/wiki/Y%27a_d%27la_joie" class="mw-redirect" title="Y'a d'la joie">Y'a d'la joie</a></i>, de <a href="/wiki/Charles_Trenet" title="Charles Trenet">Charles Trenet</a> ; <i>Le Métro de Paris</i>, d'<a href="/wiki/%C3%89dith_Piaf" title="Édith Piaf">Édith Piaf</a> ; <i>Bercy Madeleine</i>, de <a href="/wiki/Pierre_Perret" title="Pierre Perret">Pierre Perret</a> ; <i>Métro c'est trop</i>, du groupe <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9phone_(groupe)" title="Téléphone (groupe)">Téléphone</a> ; <i>The Metro</i><sup id="cite_ref-260" class="reference"><a href="#cite_note-260"><span class="cite_crochet">[</span>245<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, du groupe <a href="/wiki/Berlin_(groupe)" title="Berlin (groupe)">Berlin</a> ; <i>Mon Métro</i>, du chanteur <a href="/wiki/Anis_(chanteur_fran%C3%A7ais)" class="mw-redirect" title="Anis (chanteur français)">Anis</a> ; ou encore <i>Métro</i>, du groupe <a href="/wiki/Java_(groupe)" title="Java (groupe)">Java</a>. Par ailleurs, le clip <i><a href="/wiki/Un_autre_monde_(chanson)" title="Un autre monde (chanson)">Un autre monde</a></i> (1986), du groupe de rock français <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9phone_(groupe)" title="Téléphone (groupe)">Téléphone</a>, a été tourné dans une rame de la <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">ligne 6</a> du métro. En <a href="/wiki/2000_en_musique" title="2000 en musique">2000</a> est sorti l'album <i><a href="/wiki/Ch%C3%A2telet_les_Halles_(album)" title="Châtelet les Halles (album)">Châtelet les Halles</a></i>, de <a href="/wiki/Florent_Pagny" title="Florent Pagny">Florent Pagny</a>, repris en <a href="/wiki/2012_en_musique" title="2012 en musique">2012</a> par le groupe <a href="/wiki/Les_Stentors" title="Les Stentors">Les Stentors</a>. Le clip <i><a href="/wiki/Ma_direction" title="Ma direction">Ma direction</a></i>, du groupe de <a href="/wiki/Rap" title="Rap">rap</a> <a href="/wiki/Sexion_d%27assaut" title="Sexion d'assaut">Sexion d'assaut</a>, est également tourné en 2012 dans une rame de la ligne 6<sup id="cite_ref-261" class="reference"><a href="#cite_note-261"><span class="cite_crochet">[</span>246<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En juillet et <time class="nowrap" datetime="2009-08" data-sort-value="2009-08">août 2009</time>, les textes des artistes se produisant lors du festival <a href="/wiki/Rock_en_Seine" title="Rock en Seine">Rock en Seine</a> du 28 au <time class="nowrap" datetime="2009-08-30" data-sort-value="2009-08-30">30 août 2009</time> dans le <a href="/wiki/Domaine_national_de_Saint-Cloud" title="Domaine national de Saint-Cloud">parc de Saint-Cloud</a> sont affichés dans les rames de métro et de RER<sup id="cite_ref-262" class="reference"><a href="#cite_note-262"><span class="cite_crochet">[</span>247<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="En_numismatique">En numismatique</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=74" title="Modifier la section : En numismatique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=74" title="Modifier le code source de la section : En numismatique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Numismatique" title="Numismatique">numismatique</a> a honoré le métro de Paris par l'édition de quelques médailles, notamment : </p> <ul><li>un hommage aux constructeurs en 1912<sup id="cite_ref-numis_263-0" class="reference"><a href="#cite_note-numis-263"><span class="cite_crochet">[</span>248<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li>le cinquantenaire du métro en 1950<sup id="cite_ref-numis_263-1" class="reference"><a href="#cite_note-numis-263"><span class="cite_crochet">[</span>248<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li>un hommage à <a href="/wiki/Fulgence_Bienven%C3%BCe" title="Fulgence Bienvenüe">Fulgence Bienvenüe</a><sup id="cite_ref-numis_263-2" class="reference"><a href="#cite_note-numis-263"><span class="cite_crochet">[</span>248<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li>des prix du département de la Seine<sup id="cite_ref-numis_263-3" class="reference"><a href="#cite_note-numis-263"><span class="cite_crochet">[</span>248<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="En_cuisine">En cuisine</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=75" title="Modifier la section : En cuisine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=75" title="Modifier le code source de la section : En cuisine"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La marque <a href="/wiki/La_Cornue" title="La Cornue">La Cornue</a> s'est inspirée de la forme des <a href="/wiki/Vo%C3%BBte" title="Voûte">voûtes</a> pour ses <a href="/wiki/Four" title="Four">fours</a>, favorisant ainsi la <a href="/wiki/Convection" title="Convection">convection</a> naturelle<sup id="cite_ref-264" class="reference"><a href="#cite_note-264"><span class="cite_crochet">[</span>249<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Le_lapin_rose_du_métro"><span id="Le_lapin_rose_du_m.C3.A9tro"></span>Le lapin rose du métro</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=76" title="Modifier la section : Le lapin rose du métro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=76" title="Modifier le code source de la section : Le lapin rose du métro"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Lapin_du_m%C3%A9tro_parisien" title="Lapin du métro parisien">Lapin du métro parisien</a>.</div></div> <p>Le <a href="/wiki/Lapin_du_m%C3%A9tro_parisien" title="Lapin du métro parisien">lapin du métro parisien</a> est un autocollant placé sur les portes des rames depuis la fin des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1970" title="Années 1970">années 1970</a> et destiné à avertir les usagers, en particulier les enfants, des risques présentés en laissant ses mains sur les portes lors de leur ouverture. </p><p>Son dessin s'est modernisé au fil du temps, il est depuis la décennie 2000 habillé d'un ensemble jaune. On le retrouve depuis sa création sur divers réseaux français, dans le <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lille" title="Métro de Lille">métro de Lille</a> par exemple. </p><p>Ce lapin a fait l'objet de divers détournements, par les « anti-pub » notamment, mais aussi pour des versions humoristiques parfois grivoises. Ce lapin est devenu un véritable élément de culture populaire au fil des années, et se retrouve à l'image du « <a href="/wiki/Mind_the_gap" title="Mind the gap">Mind the gap</a> » du <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Londres" title="Métro de Londres">métro londonien</a>, représenté sur divers produits dérivés, comme des aimants ou T-shirts. </p><p>En octobre 2020, la RATP décide de commercialiser des chaussettes à l'effigie du lapin rose du métro<sup id="cite_ref-265" class="reference"><a href="#cite_note-265"><span class="cite_crochet">[</span>250<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Plaisanteries_dans_les_rames">Plaisanteries dans les rames</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=77" title="Modifier la section : Plaisanteries dans les rames" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=77" title="Modifier le code source de la section : Plaisanteries dans les rames"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Depuis une dizaine d'années, un conducteur de la <a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">ligne 2</a>, Vincent Bothorel, est connu pour agrémenter les trajets de ses voyageurs par des <a href="/wiki/Blague" title="Blague">plaisanteries</a> et autres <a href="/wiki/Calembour" title="Calembour">calembours</a>, incitant par exemple les célibataires de la rame à se manifester le jour de la <a href="/wiki/Saint-Valentin" title="Saint-Valentin">Saint-Valentin</a> ou annonçant l'inondation de la station <i><a href="/wiki/Anvers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Anvers (métro de Paris)">Anvers</a></i> le <a href="/wiki/1er_avril" title="1er avril"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> avril</a>. Au fil des années, les conducteurs et conductrices animant ainsi les trajets se sont multipliés<sup id="cite_ref-266" class="reference"><a href="#cite_note-266"><span class="cite_crochet">[</span>251<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:0_267-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-267"><span class="cite_crochet">[</span>252<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Événements_culturels"><span id=".C3.89v.C3.A9nements_culturels"></span>Événements culturels</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=78" title="Modifier la section : Événements culturels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=78" title="Modifier le code source de la section : Événements culturels"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La RATP organise régulièrement sur son réseau des événements culturels, souvent en lien avec des fêtes, des anniversaires ou des événements d'actualité. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Campagnes_culturelles">Campagnes culturelles</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=79" title="Modifier la section : Campagnes culturelles" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=79" title="Modifier le code source de la section : Campagnes culturelles"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Fairytale_warning.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/17px-Fairytale_warning.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/26px-Fairytale_warning.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/34px-Fairytale_warning.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Spécial:EditPage/Métro de Paris">Votre aide</a> est la bienvenue ! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire ?</a></div></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Journées_du_patrimoine"><span id="Journ.C3.A9es_du_patrimoine"></span>Journées du patrimoine</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=80" title="Modifier la section : Journées du patrimoine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=80" title="Modifier le code source de la section : Journées du patrimoine"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Annuellement, à l'occasion des <a href="/wiki/Journ%C3%A9es_europ%C3%A9ennes_du_patrimoine" title="Journées européennes du patrimoine">Journées du patrimoine</a>, la RATP met en lumière son histoire : anciennes stations, circulation de rames <a href="/wiki/Sprague-Thomson" title="Sprague-Thomson">Sprague-Thomson</a>, d'ateliers ou de postes de régulation, visite de chantiers, <abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr><sup id="cite_ref-268" class="reference"><a href="#cite_note-268"><span class="cite_crochet">[</span>253<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Anniversaires">Anniversaires</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=81" title="Modifier la section : Anniversaires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=81" title="Modifier le code source de la section : Anniversaires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Fairytale_warning.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/17px-Fairytale_warning.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/26px-Fairytale_warning.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/34px-Fairytale_warning.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Spécial:EditPage/Métro de Paris">Votre aide</a> est la bienvenue ! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire ?</a></div></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Premier_avril">Premier avril</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=82" title="Modifier la section : Premier avril" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=82" title="Modifier le code source de la section : Premier avril"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:1er_Avril_2016.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/1er_Avril_2016.jpg/170px-1er_Avril_2016.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/1er_Avril_2016.jpg/255px-1er_Avril_2016.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/1er_Avril_2016.jpg/340px-1er_Avril_2016.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1600" /></a><figcaption><i>Opéra</i> renommée « Apéro » le <time class="nowrap" datetime="2016-04-01" data-sort-value="2016-04-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> avril 2016</time>.</figcaption></figure> <p>Le <time class="nowrap" datetime="2016-04-01" data-sort-value="2016-04-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> avril 2016</time>, la RATP crée la surprise et fait un <a href="/wiki/Poisson_d%27avril" title="Poisson d'avril">poisson d'avril</a> aux usagers en renommant douze stations<sup id="cite_ref-269" class="reference"><a href="#cite_note-269"><span class="cite_crochet">[</span>note 16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> de façon humoristique, en jouant sur des doubles sens, des anagrammes, des homophones ou des paronomases. Les plaques nominatives situées sur les quais sont ainsi remplacées le temps d'une journée<sup id="cite_ref-270" class="reference"><a href="#cite_note-270"><span class="cite_crochet">[</span>254<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les stations concernées sont <i><a href="/wiki/Alexandre_Dumas_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Alexandre Dumas (métro de Paris)">Alexandre Dumas</a></i>, <i><a href="/wiki/Anvers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Anvers (métro de Paris)">Anvers</a></i>, <i><a href="/wiki/Cadet_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Cadet (métro de Paris)">Cadet</a></i>, <i><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_d%27Eau_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Château d'Eau (métro de Paris)">Château d'Eau</a></i>, <i><a href="/wiki/Crim%C3%A9e_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Crimée (métro de Paris)">Crimée</a></i>, <i><a href="/wiki/Monceau_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Monceau (métro de Paris)">Monceau</a></i>, <i><a href="/wiki/Op%C3%A9ra_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Opéra (métro de Paris)">Opéra</a></i>, <i><a href="/wiki/Parmentier_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Parmentier (métro de Paris)">Parmentier</a></i>, <i><a href="/wiki/Pyr%C3%A9n%C3%A9es_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pyrénées (métro de Paris)">Pyrénées</a></i>, <i><a href="/wiki/Quatre-Septembre_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Quatre-Septembre (métro de Paris)">Quatre-Septembre</a></i>, <i><a href="/wiki/Saint-Jacques_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Jacques (métro de Paris)">Saint-Jacques</a></i> et <i><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9graphe_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Télégraphe (métro de Paris)">Télégraphe</a></i><sup id="cite_ref-271" class="reference"><a href="#cite_note-271"><span class="cite_crochet">[</span>255<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La régie récidive en 2017, cette fois en intégrant le nom de neuf stations<sup id="cite_ref-272" class="reference"><a href="#cite_note-272"><span class="cite_crochet">[</span>note 17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> à des expressions consacrées ou en remplaçant par leur nom un mot d'une phrase<sup id="cite_ref-273" class="reference"><a href="#cite_note-273"><span class="cite_crochet">[</span>256<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les stations concernées sont <i><a href="/wiki/Bastille_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bastille (métro de Paris)">Bastille</a></i>, <i><a href="/wiki/Goncourt_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Goncourt (métro de Paris)">Goncourt</a></i>, <i><a href="/wiki/I%C3%A9na_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Iéna (métro de Paris)">Iéna</a></i>, <i><a href="/wiki/Jaur%C3%A8s_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Jaurès (métro de Paris)">Jaurès</a></i>, <i><a href="/wiki/Jules_Joffrin_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Jules Joffrin (métro de Paris)">Jules Joffrin</a></i>, <i><a href="/wiki/Jussieu_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Jussieu (métro de Paris)">Jussieu</a></i>, <i><a href="/wiki/Laumi%C3%A8re_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Laumière (métro de Paris)">Laumière</a></i>, <i><a href="/wiki/Passy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Passy (métro de Paris)">Passy</a></i> et <i><a href="/wiki/Simplon_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Simplon (métro de Paris)">Simplon</a></i>. La RATP organise par ailleurs sur <a href="/wiki/Twitter" class="mw-redirect" title="Twitter">Twitter</a> un concours via le <a href="/wiki/Hashtag" title="Hashtag">hashtag</a> #StationdAvril, proposant aux internautes de créer leurs propres jeux de mots et de voter pour leurs trois préférés. Les trois lauréats sont « <i><a href="/wiki/Pernety_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pernety (métro de Paris)">Pernety</a></i>-moi de vous offrir un verre », « petit <i><a href="/wiki/Ourcq_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Ourcq (métro de Paris)">Ourcq</a></i> brun » et « harder, better, <i><a href="/wiki/Pasteur_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pasteur (métro de Paris)">Pasteur</a></i>, stronger »<sup id="cite_ref-274" class="reference"><a href="#cite_note-274"><span class="cite_crochet">[</span>257<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Victoire_de_l'équipe_de_France_de_football_en_2018"><span id="Victoire_de_l.27.C3.A9quipe_de_France_de_football_en_2018"></span>Victoire de l'équipe de France de football en 2018</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=83" title="Modifier la section : Victoire de l'équipe de France de football en 2018" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=83" title="Modifier le code source de la section : Victoire de l'équipe de France de football en 2018"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En <time class="nowrap" datetime="2018-07" data-sort-value="2018-07">juillet 2018</time>, pour célébrer la victoire de l'<a href="/wiki/%C3%89quipe_de_France_de_football" title="Équipe de France de football">équipe de France de football</a> lors de la finale de la <a href="/wiki/Coupe_du_monde_de_football_de_2018" class="mw-redirect" title="Coupe du monde de football de 2018">coupe du monde</a>, six stations sont renommées temporairement afin de rendre hommage aux champions. Les stations concernées sont <i><a href="/wiki/Avron_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Avron (métro de Paris)">Avron</a></i>, <i><a href="/wiki/Bercy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bercy (métro de Paris)">Bercy</a></i>, <i><a href="/wiki/Champs-%C3%89lys%C3%A9es_-_Clemenceau_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Champs-Élysées - Clemenceau (métro de Paris)">Champs-Élysées - Clemenceau</a></i>, <i><a href="/wiki/Charles_de_Gaulle_-_%C3%89toile_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Charles de Gaulle - Étoile (métro de Paris)">Charles de Gaulle - Étoile</a></i>, <i><a href="/wiki/Notre-Dame-des-Champs_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Notre-Dame-des-Champs (métro de Paris)">Notre-Dame des Champs</a></i> et <i><a href="/wiki/Victor_Hugo_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Victor Hugo (métro de Paris)">Victor Hugo</a></i>. À la demande des internautes, la régie modifie ensuite <i><a href="/wiki/Arts_et_M%C3%A9tiers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Arts et Métiers (métro de Paris)">Arts et Métier</a></i>, <i><a href="/wiki/Corentin_Cariou_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Corentin Cariou (métro de Paris)">Corentin Cariou</a></i> et <i><a href="/wiki/Varenne_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Varenne (métro de Paris)">Varenne</a></i><sup id="cite_ref-275" class="reference"><a href="#cite_note-275"><span class="cite_crochet">[</span>258<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La station <i>Notre-Dame des Champs</i> est par exemple renommée « Notre Didier Deschamps » en référence à l'entraîneur des Bleus, <a href="/wiki/Didier_Deschamps" title="Didier Deschamps">Didier Deschamps</a><sup id="cite_ref-276" class="reference"><a href="#cite_note-276"><span class="cite_crochet">[</span>259<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="60_ans_d'Astérix_en_2019"><span id="60_ans_d.27Ast.C3.A9rix_en_2019"></span>60 ans d'Astérix en 2019</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=84" title="Modifier la section : 60 ans d'Astérix en 2019" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=84" title="Modifier le code source de la section : 60 ans d'Astérix en 2019"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans le cadre d'une campagne de communication des <a href="/wiki/Les_%C3%89ditions_Albert_Ren%C3%A9" title="Les Éditions Albert René">éditions Albert René</a> à l'occasion des 60 ans d'<i><a href="/wiki/Ast%C3%A9rix" title="Astérix">Astérix</a></i>, le <time class="nowrap" datetime="2019-10-09" data-sort-value="2019-10-09">9 octobre 2019</time>, la RATP renomme plusieurs stations et remplace certains affichages publicitaires dans les stations et les rames par des extraits de la <a href="/wiki/Bande_dessin%C3%A9e" title="Bande dessinée">bande dessinée</a><sup id="cite_ref-277" class="reference"><a href="#cite_note-277"><span class="cite_crochet">[</span>260<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-278" class="reference"><a href="#cite_note-278"><span class="cite_crochet">[</span>261<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Incidents_et_accidents">Incidents et accidents</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=85" title="Modifier la section : Incidents et accidents" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=85" title="Modifier le code source de la section : Incidents et accidents"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Paris_-_Catastrophe_du_Metropolitain_station_Couronnes.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_-_Catastrophe_du_Metropolitain_station_Couronnes.jpg/220px-Paris_-_Catastrophe_du_Metropolitain_station_Couronnes.jpg" decoding="async" width="220" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_-_Catastrophe_du_Metropolitain_station_Couronnes.jpg/330px-Paris_-_Catastrophe_du_Metropolitain_station_Couronnes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_-_Catastrophe_du_Metropolitain_station_Couronnes.jpg/440px-Paris_-_Catastrophe_du_Metropolitain_station_Couronnes.jpg 2x" data-file-width="999" data-file-height="637" /></a><figcaption>La foule attendant la sortie des corps des victimes lors de la <a href="/wiki/Incendie_du_10_ao%C3%BBt_1903_dans_le_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Incendie du 10 août 1903 dans le métro de Paris">catastrophe de Couronnes</a>, le <time class="nowrap" datetime="1903-08-10" data-sort-value="1903-08-10">10 août 1903</time>.</figcaption></figure> <p>Le métro de Paris n'a pas connu d'accident ayant entraîné la mort d'un voyageur depuis 1930, malgré le grand nombre de personnes transportées. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Accidents_et_incendies">Accidents et incendies</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=86" title="Modifier la section : Accidents et incendies" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=86" title="Modifier le code source de la section : Accidents et incendies"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le métro de Paris a connu dans son histoire très peu d'accidents. Le plus grave remonte aux débuts du métro : </p> <ul><li>Le <time class="nowrap" datetime="1900-10-19" data-sort-value="1900-10-19">19 octobre 1900</time>, un train prend feu à <i><a href="/wiki/Concorde_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Concorde (métro de Paris)">Concorde</a></i>. Cela provoque un accident avec une autre rame, au cours duquel 38 personnes sont blessées dont quatre dans un état grave<sup id="cite_ref-279" class="reference"><a href="#cite_note-279"><span class="cite_crochet">[</span>262<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1903-08-10" data-sort-value="1903-08-10">10 août 1903</time>, <a href="/wiki/Incendie_du_10_ao%C3%BBt_1903_dans_le_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Incendie du 10 août 1903 dans le métro de Paris">84 personnes meurent par asphyxie dans un incendie</a> à <i><a href="/wiki/Couronnes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Couronnes (métro de Paris)">Couronnes</a></i>. Il n'existait ni sortie de secours, ni circuits électriques de secours et les rames étaient en bois. À la suite de cette catastrophe, plusieurs mesures de sécurité sont prises au nombre desquelles la modification des rames, dotées de cabines de conduite métalliques d'abord<sup id="cite_ref-280" class="reference"><a href="#cite_note-280"><span class="cite_crochet">[</span>note 18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, puis entièrement métalliques ensuite à partir de 1906.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1930-04-23" data-sort-value="1930-04-23">23 avril 1930</time>, une collision à <i><a href="/wiki/Porte_de_Versailles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Versailles (métro de Paris)">Porte de Versailles</a></i> fait deux morts.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1963-01-10" data-sort-value="1963-01-10">10 janvier 1963</time>, une collision à <i><a href="/wiki/Porte_de_Versailles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte de Versailles (métro de Paris)">Porte de Versailles</a></i> fait 40 blessés.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1969-12-13" data-sort-value="1969-12-13">13 décembre 1969</time>, une collision à <i><a href="/wiki/Madeleine_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Madeleine (métro de Paris)">Madeleine</a></i> fait 23 blessés.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1973-03-23" data-sort-value="1973-03-23">23 mars 1973</time>, une voiture d'une rame <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> prend feu dans la station <i><a href="/wiki/Porte_d%27Italie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Porte d'Italie (métro de Paris)">Porte d'Italie</a></i> à la suite d'un acte malveillant. Deux voyageurs sont <a href="/wiki/Intoxication" title="Intoxication">intoxiqués</a>. L'important dégagement de fumée endommage partiellement la station<sup id="cite_ref-281" class="reference"><a href="#cite_note-281"><span class="cite_crochet">[</span>263<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1973-10-30" data-sort-value="1973-10-30">30 octobre 1973</time>, un déraillement à <i><a href="/wiki/Louis_Blanc_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Louis Blanc (métro de Paris)">Louis Blanc</a></i> fait 19 blessés.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1976-11-25" data-sort-value="1976-11-25">25 novembre 1976</time>, une collision à <i><a href="/wiki/Madeleine_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Madeleine (métro de Paris)">Madeleine</a></i> fait 33 blessés.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1977-02-03" data-sort-value="1977-02-03">3 février 1977</time>, une collision à <i><a href="/wiki/Gare_du_Nord_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare du Nord (métro de Paris)">Gare du Nord</a></i> fait 8 blessés.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1981-02-06" data-sort-value="1981-02-06">6 février 1981</time>, une collision à <i><a href="/wiki/Nation_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nation (métro de Paris)">Nation</a></i> fait un mort (le conducteur).</li> <li>En <time>1983</time>, une collision se produit entre deux rames au terminus de <i><a href="/wiki/Basilique_de_Saint-Denis_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Basilique de Saint-Denis (métro de Paris)">Basilique de Saint-Denis</a></i>. Le bilan de cette collision n'est pas connu.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1990-12-26" data-sort-value="1990-12-26">26 décembre 1990</time>, un déraillement à <i><a href="/wiki/Charles_de_Gaulle_-_%C3%89toile_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Charles de Gaulle - Étoile (métro de Paris)">Charles de Gaulle - Étoile</a></i> fait sept blessés.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="1996-11-18" data-sort-value="1996-11-18">18 novembre 1996</time>, un déraillement à <i><a href="/wiki/Charles_de_Gaulle_-_%C3%89toile_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Charles de Gaulle - Étoile (métro de Paris)">Charles de Gaulle - Étoile</a></i> fait deux blessés.</li> <li>En <time>1999</time>, une rame <a href="/wiki/MP_73" title="MP 73">MP 73</a> déraille à <i><a href="/wiki/Arts_et_M%C3%A9tiers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Arts et Métiers (métro de Paris)">Arts et Métiers</a></i> sans faire de victime.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2000-08-30" data-sort-value="2000-08-30">30 août 2000</time>, un <a href="/wiki/Accident_de_m%C3%A9tro_du_30_ao%C3%BBt_2000_%C3%A0_Paris" title="Accident de métro du 30 août 2000 à Paris">déraillement à <i>Notre-Dame-de-Lorette</i></a> fait 24 blessés.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2005-08-06" data-sort-value="2005-08-06">6 août 2005</time>, un incendie à <a href="/wiki/Simplon_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Simplon (métro de Paris)">Simplon</a> intoxique légèrement 19 personnes.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2007-07-29" data-sort-value="2007-07-29">29 juillet 2007</time>, un incendie se déclenche dans la suspension d'une voiture de la <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">ligne 13</a>, entre les stations <a href="/wiki/Invalides_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Invalides (métro de Paris)">Invalides</a> et <a href="/wiki/Varenne_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Varenne (métro de Paris)">Varenne</a>, intoxiquant trente-cinq personnes<sup id="cite_ref-282" class="reference"><a href="#cite_note-282"><span class="cite_crochet">[</span>264<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2012-02-21" data-sort-value="2012-02-21">21 février 2012</time>, une rame <a href="/wiki/MF_67" title="MF 67">MF 67</a> sort de la voie lors d'une manœuvre de retournement au terminus de <i><a href="/wiki/Pont_de_S%C3%A8vres_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Sèvres (métro de Paris)">Pont de Sèvres</a></i> sans faire de victime.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2012-03-22" data-sort-value="2012-03-22">22 mars 2012</time>, un <a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> déraille à <i><a href="/wiki/Nation_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Nation (métro de Paris)">Nation</a></i> sans faire de victime<sup id="cite_ref-283" class="reference"><a href="#cite_note-283"><span class="cite_crochet">[</span>265<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2016-12-02" data-sort-value="2016-12-02">2 décembre 2016</time>, une rame <a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> déraille en entrant à la station <i><a href="/wiki/Barb%C3%A8s_-_Rochechouart_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Barbès - Rochechouart (métro de Paris)">Barbès - Rochechouart</a></i>, sans faire de victime<sup id="cite_ref-284" class="reference"><a href="#cite_note-284"><span class="cite_crochet">[</span>266<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2018-07-01" data-sort-value="2018-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 2018</time>, une rame <a href="/wiki/MF_77" title="MF 77">MF 77</a> sort de la voie lors d'une manœuvre de retournement au terminus de <i><a href="/wiki/Ch%C3%A2tillon_-_Montrouge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtillon - Montrouge (métro de Paris)">Châtillon - Montrouge</a></i>, sans faire de victime<sup id="cite_ref-285" class="reference"><a href="#cite_note-285"><span class="cite_crochet">[</span>267<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2019-09-17" data-sort-value="2019-09-17">17 septembre 2019</time>, une rame automatique n'a pas marqué l'arrêt aux stations <i><a href="/wiki/Concorde_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Concorde (métro de Paris)">Concorde</a></i>, <i><a href="/wiki/Champs-%C3%89lys%C3%A9es_-_Clemenceau_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Champs-Élysées - Clemenceau (métro de Paris)">Champs-Élysées - Clemenceau</a></i> et <i><a href="/wiki/Franklin_D._Roosevelt_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Franklin D. Roosevelt (métro de Paris)">Franklin D. Roosevelt</a></i>. Elle s'est finalement arrêtée à <i><a href="/wiki/George_V_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="George V (métro de Paris)">George V</a></i>, sans aucune personne blessée<sup id="cite_ref-286" class="reference"><a href="#cite_note-286"><span class="cite_crochet">[</span>268<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2022-06-30" data-sort-value="2022-06-30">30 juin 2022</time>, une rame sur fer sort de la voie à <i><a href="/wiki/Gare_d%27Austerlitz_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gare d'Austerlitz (métro de Paris)">Gare d'Austerlitz</a></i> sans faire de victime.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2023-06-14" data-sort-value="2023-06-14">14 juin 2023</time>, un incident qualifié d'exceptionnel par la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a> est survenu sur la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a>. Aux alentours de <span class="nowrap">19 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 30</span>, cinq rames de métro se sont retrouvées immobilisées. Un incident d'exploitation sur une rame en serait la cause. Les voyageurs ont ouvert les portes et ont marché le long des rails jusqu'à la station la plus proche. L'évacuation des rames bloquées s'est terminée à <span class="nowrap">21 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 30</span>. Cet incident a suscité de nombreuses réactions sur les réseaux sociaux, notamment <a href="/wiki/Twitter" class="mw-redirect" title="Twitter">Twitter</a>, où plusieurs usagers bloqués ont exprimé leur mécontentement en raison du manque d'intervention rapide des agents de la Régie et de la température avoisinant les <span title="95 °F ou 308,2 K">35 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>. Le trafic a repris vers <span class="nowrap">22 <abbr class="abbr" title="heures">h</abbr> 15</span>, très perturbé. La RATP a annoncé l'ouverture d'une enquête interne<sup id="cite_ref-287" class="reference"><a href="#cite_note-287"><span class="cite_crochet">[</span>269<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le <time class="nowrap" datetime="2024-02-26" data-sort-value="2024-02-26">26 février 2024</time>, une rame <a href="/wiki/MF_01" title="MF 01">MF 01</a> déraille à <i><a href="/wiki/Place_d%27Italie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Place d'Italie (métro de Paris)">Place d'Italie</a></i> sans faire de victime.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Suicides_et_accidents_de_personnes">Suicides et accidents de personnes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=87" title="Modifier la section : Suicides et accidents de personnes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=87" title="Modifier le code source de la section : Suicides et accidents de personnes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les <a href="/wiki/Suicide" title="Suicide">suicides</a> et morts de personnes tombées sur la voie, nommés pudiquement <span class="citation">« accidents graves de voyageur »</span> par la RATP<sup id="cite_ref-accident_personne_288-0" class="reference"><a href="#cite_note-accident_personne-288"><span class="cite_crochet">[</span>270<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, provoquent de nombreuses interruptions de circulation qui font chuter le taux de régularité du réseau et provoquent bien souvent le mécontentement des voyageurs<sup id="cite_ref-289" class="reference"><a href="#cite_note-289"><span class="cite_crochet">[</span>271<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Selon le maire de Paris, un incident sur deux serait lié à la présence d'individus sur les voies, et les suicides seraient en moyenne au nombre de deux par semaine sur le seul réseau du métro<sup id="cite_ref-290" class="reference"><a href="#cite_note-290"><span class="cite_crochet">[</span>272<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ces incidents ont poussé la RATP à privilégier l'installation progressive de <a href="/wiki/Porte_pali%C3%A8re_(m%C3%A9tro)" title="Porte palière (métro)">portes palières</a>, empêchant les voyageurs d'aller sur les voies de circulation, ou d'y tomber. </p><p>Selon la RATP, en 2011, 23 voyageurs sont décédés et 7 738 se sont blessés<sup id="cite_ref-transports.blog.lemonde.fr_291-0" class="reference"><a href="#cite_note-transports.blog.lemonde.fr-291"><span class="cite_crochet">[</span>273<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Selon la RATP, il y aurait eu 195 suicides et tentatives dans le métro en 2008<sup id="cite_ref-292" class="reference"><a href="#cite_note-292"><span class="cite_crochet">[</span>274<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et 71 en 2011<sup id="cite_ref-transports.blog.lemonde.fr_291-1" class="reference"><a href="#cite_note-transports.blog.lemonde.fr-291"><span class="cite_crochet">[</span>273<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Sur la <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">ligne 4</a>, une <i>fosse anti-suicide</i> a par ailleurs été creusée pour réduire le risque de décès lorsqu'un individu se jette sous la rame. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Train_surfing"><i>Train surfing</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=88" title="Modifier la section : Train surfing" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=88" title="Modifier le code source de la section : Train surfing"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans la deuxième moitié des années 2010, la pratique du <i><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/train_surfing" class="extiw" title="wikt:train surfing">train surfing</a></i>, consistant à monter sur le toit des voitures du métro et à s'y maintenir pendant qu'il est en mouvement, prend de l'ampleur et occasionne plusieurs accidents mortels. C'est le cas le <time class="nowrap" datetime="2016-12-31" data-sort-value="2016-12-31">31 décembre 2016</time> à <a href="/wiki/Daumesnil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Daumesnil (métro de Paris)">Daumesnil</a><sup id="cite_ref-293" class="reference"><a href="#cite_note-293"><span class="cite_crochet">[</span>275<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et le <time class="nowrap" datetime="2017-10-24" data-sort-value="2017-10-24">24 octobre 2017</time> à <a href="/wiki/Bir-Hakeim_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bir-Hakeim (métro de Paris)">Bir-Hakeim</a><sup id="cite_ref-294" class="reference"><a href="#cite_note-294"><span class="cite_crochet">[</span>276<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> sur la <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">ligne 6</a>, très prisée de certains jeunes gens compte tenu de ses tronçons aériens. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=89" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=89" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Notes">Notes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=90" title="Modifier la section : Notes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=90" title="Modifier le code source de la section : Notes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-classiques-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-classiques_1-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Le nombre de 16 vise les seules lignes classiques de métro en service. Il ne comprend donc pas les projets de lignes du <a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a>, ni la ligne <a href="/wiki/Orlyval" title="Orlyval">Orlyval</a>, ni les deux lignes <a href="/wiki/CDGVAL" title="CDGVAL">CDGVAL</a>.</span> </li> <li id="cite_note-nombre-sta-pa-2"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-nombre-sta-pa_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-nombre-sta-pa_2-1">b</a> <a href="#cite_ref-nombre-sta-pa_2-2">c</a> et <a href="#cite_ref-nombre-sta-pa_2-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text">Les nombres de « 321 » (stations) et/ou « 405 » (points d'arrêt) n'incluent pas la station fictive <i><a href="/wiki/Funiculaire_de_Montmartre" title="Funiculaire de Montmartre">Funiculaire de Montmartre</a></i>. Cette dernière est en effet considérée comme une station de métro (et deux points d'arrêts) par la RATP et rattachée statistiquement à la ligne 2, ce qui explique pourquoi la RATP annonce 322 stations et non 321.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text">Aujourd'hui redécoupé entre les départements de Paris (75), Hauts-de-Seine (92), Seine-Saint-Denis (93) et Val-de-Marne (94).</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Gare_de_Paris-Nord" title="Gare de Paris-Nord">Gare du Nord</a>, <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Est" title="Gare de Paris-Est">gare de l'Est</a>, <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Bastille" title="Gare de Paris-Bastille">gare de la Bastille</a>, <a href="/wiki/Paris-Gare-de-Lyon" title="Paris-Gare-de-Lyon">gare de Lyon</a>, <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Austerlitz" title="Gare de Paris-Austerlitz">gare d'Orléans</a>, <a href="/wiki/Gare_de_Denfert-Rochereau" title="Gare de Denfert-Rochereau">gare de Sceaux (ou « embarcadère d'Enfer »)</a><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Montparnasse" title="Gare de Paris-Montparnasse">gare Montparnasse</a>, <a href="/wiki/Gare_des_Invalides" title="Gare des Invalides">gare des Invalides</a> et <a href="/wiki/Gare_Saint-Lazare" class="mw-redirect" title="Gare Saint-Lazare">gare Saint-Lazare</a>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Gare_de_Reuilly_(Paris)" title="Gare de Reuilly (Paris)">Gare de Reuilly</a>, gare de Bel-Air, <a href="/wiki/Gare_du_boulevard_Mass%C3%A9na" title="Gare du boulevard Masséna">gare du boulevard Masséna</a>, <a href="/wiki/Gare_du_Champ_de_Mars_-_Tour_Eiffel" title="Gare du Champ de Mars - Tour Eiffel">gare de la Tour-Eiffel</a>, <a href="/wiki/Gare_du_Pont_du_Garigliano" class="mw-redirect" title="Gare du Pont du Garigliano">gare du Boulevard Victor</a> et <a href="/wiki/Gare_de_Pont-Cardinet" title="Gare de Pont-Cardinet">gare des Batignolles</a>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text">Cette ligne avait été construite à la demande de l'État par les compagnies ferroviaires très réticentes car celles-ci craignaient que l'existence d'une interconnexion facilite l'absorption par un rival.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text">Paris perd son autonomie municipale dès 1871 et ne la retrouvera qu'en 1976.</span> </li> <li id="cite_note-longueur-70"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-longueur_70-0">a</a> <a href="#cite_ref-longueur_70-1">b</a> et <a href="#cite_ref-longueur_70-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text">Longueur cumulée de chacune des 16 lignes, cf. section <a href="#Lignes_en_service">Lignes en service</a>.</span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a> </span><span class="reference-text">Liste des 43 stations de métro situées en zone 2 : <ul><li>Ligne 1 (5 stations) : <i><a href="/wiki/Pont_de_Neuilly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Neuilly (métro de Paris)">Pont de Neuilly</a></i>, <i><a href="/wiki/Les_Sablons_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Les Sablons (métro de Paris)">Les Sablons</a></i>, <i><a href="/wiki/Saint-Mand%C3%A9_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Mandé (métro de Paris)">Saint-Mandé</a></i>, <i><a href="/wiki/B%C3%A9rault_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bérault (métro de Paris)">Bérault</a></i> et <i><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Vincennes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Château de Vincennes (métro de Paris)">Château de Vincennes</a></i> ;</li> <li>Ligne 3 (4 stations) : <i><a href="/wiki/Gallieni_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gallieni (métro de Paris)">Gallieni</a></i>, <i><a href="/wiki/Pont_de_Levallois_-_B%C3%A9con_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Levallois - Bécon (métro de Paris)">Pont de Levallois - Bécon</a></i>, <i><a href="/wiki/Anatole_France_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Anatole France (métro de Paris)">Anatole France</a></i> et <i><a href="/wiki/Louise_Michel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Louise Michel (métro de Paris)">Louise Michel</a></i> ;</li> <li>Ligne 4 (3 stations) : <i><a href="/wiki/Mairie_de_Montrouge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Montrouge (métro de Paris)">Mairie de Montrouge</a></i>, <i><a href="/wiki/Barbara_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Barbara (métro de Paris)">Barbara</a></i> et <i><a href="/wiki/Bagneux_-_Lucie_Aubrac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bagneux - Lucie Aubrac (métro de Paris)">Bagneux - Lucie Aubrac</a></i> ;</li> <li>Ligne 5 (2 stations) : <i><a href="/wiki/Hoche_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Hoche (métro de Paris)">Hoche</a></i> et <i><a href="/wiki/%C3%89glise_de_Pantin_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Église de Pantin (métro de Paris)">Église de Pantin</a></i> ;</li> <li>Ligne 7 (6 stations) : <i><a href="/wiki/Le_Kremlin-Bic%C3%AAtre_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Le Kremlin-Bicêtre (métro de Paris)">Le Kremlin-Bicêtre</a></i>, <i><a href="/wiki/Villejuif_-_L%C3%A9o_Lagrange_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Villejuif - Léo Lagrange (métro de Paris)">Villejuif - Léo Lagrange</a></i>, <i><a href="/wiki/Pierre_et_Marie_Curie_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pierre et Marie Curie (métro de Paris)">Pierre et Marie Curie</a></i>, <i><a href="/wiki/Mairie_d%27Ivry_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Ivry (métro de Paris)">Mairie d'Ivry</a></i>, <i><a href="/wiki/Aubervilliers_-_Pantin_-_Quatre_Chemins_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aubervilliers - Pantin - Quatre Chemins (métro de Paris)">Aubervilliers - Pantin - Quatre Chemins</a></i> et <i><a href="/wiki/Fort_d%27Aubervilliers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Fort d'Aubervilliers (métro de Paris)">Fort d'Aubervilliers</a></i> ;</li> <li>Ligne 8 (2 stations) : <i><a href="/wiki/Libert%C3%A9_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Liberté (métro de Paris)">Liberté</a></i> et <i><a href="/wiki/Charenton_-_%C3%89coles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Charenton - Écoles (métro de Paris)">Charenton - Écoles</a></i> ;</li> <li>Ligne 9 (5 stations) : <i><a href="/wiki/Marcel_Sembat_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Marcel Sembat (métro de Paris)">Marcel Sembat</a></i>, <i><a href="/wiki/Pont_de_S%C3%A8vres_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pont de Sèvres (métro de Paris)">Pont de Sèvres</a></i>, <i><a href="/wiki/Robespierre_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Robespierre (métro de Paris)">Robespierre</a></i>, <i><a href="/wiki/Croix_de_Chavaux_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Croix de Chavaux (métro de Paris)">Croix de Chavaux</a></i> et <i><a href="/wiki/Mairie_de_Montreuil_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Montreuil (métro de Paris)">Mairie de Montreuil</a></i> ;</li> <li>Ligne 10 (2 stations) : <i><a href="/wiki/Boulogne_-_Jean_Jaur%C3%A8s_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Boulogne - Jean Jaurès (métro de Paris)">Boulogne - Jean Jaurès</a></i> et <i><a href="/wiki/Boulogne_-_Pont_de_Saint-Cloud_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Boulogne - Pont de Saint-Cloud (métro de Paris)">Boulogne - Pont de Saint-Cloud</a></i> ;</li> <li>Ligne 11 (2 stations) : <i><a href="/wiki/Mairie_des_Lilas_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie des Lilas (métro de Paris)">Mairie des Lilas</a></i> et <i><a href="/wiki/Serge_Gainsbourg_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Serge Gainsbourg (métro de Paris)">Serge Gainsbourg</a></i> ;</li> <li>Ligne 12 (5 stations) : <i><a href="/wiki/Front_populaire_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Front populaire (métro de Paris)">Front populaire</a></i>, <i><a href="/wiki/Aim%C3%A9_C%C3%A9saire_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aimé Césaire (métro de Paris)">Aimé Césaire</a></i>, <i><a href="/wiki/Mairie_d%27Aubervilliers_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Aubervilliers (métro de Paris)">Mairie d'Aubervilliers</a></i>, <i><a href="/wiki/Corentin_Celton_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Corentin Celton (métro de Paris)">Corentin Celton</a></i> et <i><a href="/wiki/Mairie_d%27Issy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie d'Issy (métro de Paris)">Mairie d'Issy</a></i> ;</li> <li>Ligne 13 (4 stations dont 1 commune avec la 14) : <i><a href="/wiki/Mairie_de_Clichy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Clichy (métro de Paris)">Mairie de Clichy</a></i>, <i><a href="/wiki/Garibaldi_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Garibaldi (métro de Paris)">Garibaldi</a></i>, <i><a href="/wiki/Mairie_de_Saint-Ouen_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Mairie de Saint-Ouen (métro de Paris)">Mairie de Saint-Ouen</a></i> et <i><a href="/wiki/Carrefour_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Carrefour Pleyel (métro de Paris)">Carrefour Pleyel</a></i> ;</li> <li>Ligne 14 (4 stations dont 1 commune avec la 13) : <i><a href="/wiki/H%C3%B4pital_Bic%C3%AAtre_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Hôpital Bicêtre (métro de Paris)">Hôpital Bicêtre</a></i>, <i><a href="/wiki/Saint-Ouen_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Ouen (métro de Paris)">Saint-Ouen</a></i>, <i>Mairie de Saint-Ouen</i> (commune avec la ligne 13) et <i><a href="/wiki/Saint-Denis_Pleyel_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis Pleyel (métro de Paris)">Saint-Denis Pleyel</a></i>.</li></ul> </span></li> <li id="cite_note-zone3-91"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-zone3_91-0">a</a> et <a href="#cite_ref-zone3_91-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Liste des 26 stations de métro situées en zone 3 : <ul><li>Ligne 1 (2 stations) : <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9fense_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Défense (métro de Paris)">La Défense</a></i> et <i><a href="/wiki/Esplanade_de_la_D%C3%A9fense_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Esplanade de la Défense (métro de Paris)">Esplanade de la Défense</a></i> ;</li> <li>Ligne 5 (2 stations) : <i><a href="/wiki/Bobigny_-_Pantin_-_Raymond_Queneau_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bobigny - Pantin - Raymond Queneau (métro de Paris)">Bobigny - Pantin - Raymond Queneau</a></i> et <i><a href="/wiki/Bobigny_-_Pablo_Picasso_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Bobigny - Pablo Picasso (métro de Paris)">Bobigny - Pablo Picasso</a></i> ;</li> <li>Ligne 7 (1 station) : <i><a href="/wiki/La_Courneuve_-_8_Mai_1945_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Courneuve - 8 Mai 1945 (métro de Paris)">La Courneuve - 8 Mai 1945</a></i> ;</li> <li>Ligne 8 (7 stations) : <i><a href="/wiki/%C3%89cole_v%C3%A9t%C3%A9rinaire_de_Maisons-Alfort_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="École vétérinaire de Maisons-Alfort (métro de Paris)">École vétérinaire de Maisons-Alfort</a></i>, <i><a href="/wiki/Maisons-Alfort_-_Stade_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Maisons-Alfort - Stade (métro de Paris)">Maisons-Alfort - Stade</a></i>, <i><a href="/wiki/Maisons-Alfort_-_Les_Juilliottes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Maisons-Alfort - Les Juilliottes (métro de Paris)">Maisons-Alfort - Les Juilliottes</a></i>, <i><a href="/wiki/Cr%C3%A9teil_-_L%27%C3%89chat_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Créteil - L'Échat (métro de Paris)">Créteil - L'Échat</a></i>, <i><a href="/wiki/Cr%C3%A9teil_-_Universit%C3%A9_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Créteil - Université (métro de Paris)">Créteil - Université</a></i>, <i><a href="/wiki/Cr%C3%A9teil_-_Pr%C3%A9fecture_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Créteil - Préfecture (métro de Paris)">Créteil - Préfecture</a></i> et <i><a href="/wiki/Pointe_du_Lac_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Pointe du Lac (métro de Paris)">Pointe du Lac</a></i> ;</li> <li>Ligne 11 (5 stations) : <i><a href="/wiki/Romainville_-_Carnot_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Romainville - Carnot (métro de Paris)">Romainville - Carnot</a></i>, <i><a href="/wiki/Montreuil_-_H%C3%B4pital_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Montreuil - Hôpital (métro de Paris)">Montreuil - Hôpital</a></i>, <i><a href="/wiki/La_Dhuys_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="La Dhuys (métro de Paris)">La Dhuys</a></i>, <i><a href="/wiki/Coteaux_Beauclair_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Coteaux Beauclair (métro de Paris)">Coteaux Beauclair</a></i> et <i><a href="/wiki/Rosny-Bois-Perrier_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Rosny-Bois-Perrier (métro de Paris)">Rosny-Bois-Perrier</a></i> ;</li> <li>Ligne 13 (7 stations) : <i><a href="/wiki/Ch%C3%A2tillon_-_Montrouge_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Châtillon - Montrouge (métro de Paris)">Châtillon - Montrouge</a></i>, <i><a href="/wiki/Gabriel_P%C3%A9ri_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Gabriel Péri (métro de Paris)">Gabriel Péri</a></i>, <i><a href="/wiki/Les_Agnettes_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Les Agnettes (métro de Paris)">Les Agnettes</a></i>, <i><a href="/wiki/Les_Courtilles_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Les Courtilles (métro de Paris)">Asnières - Gennevilliers - Les Courtilles</a></i>, <i><a href="/wiki/Saint-Denis_-_Porte_de_Paris_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis - Porte de Paris (métro de Paris)">Saint-Denis - Porte de Paris</a></i>, <i><a href="/wiki/Basilique_de_Saint-Denis_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Basilique de Saint-Denis (métro de Paris)">Basilique de Saint-Denis</a></i> et <i><a href="/wiki/Saint-Denis_-_Universit%C3%A9_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Saint-Denis - Université (métro de Paris)">Saint-Denis - Université</a></i> ;</li> <li>Ligne 14 (3 stations) : <i><a href="/wiki/L%27Ha%C3%BF-les-Roses_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="L'Haÿ-les-Roses (métro de Paris)">L'Haÿ-les-Roses</a></i>, <i><a href="/wiki/Chevilly-Larue_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Chevilly-Larue (métro de Paris)">Chevilly-Larue</a></i> et <i><a href="/wiki/Villejuif_-_Gustave_Roussy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Villejuif - Gustave Roussy (métro de Paris)">Villejuif - Gustave Roussy</a></i>.</li></ul> </span></li> <li id="cite_note-zone4-92"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-zone4_92-0">a</a> et <a href="#cite_ref-zone4_92-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Liste des 2 stations de métro situées en zone 4 : <ul><li>Ligne 14 (2 stations) : <i><a href="/wiki/Thiais_-_Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Thiais - Orly (métro de Paris)">Thiais - Orly</a></i> et <i><a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">Aéroport d'Orly</a></i>.</li></ul> </span></li> <li id="cite_note-96"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-96">↑</a> </span><span class="reference-text">Les extensions des lignes <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">4</a> et <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">12</a> ne font pas à proprement parler partie du Grand Paris Express mais leur extension les mettra en connexion avec la ligne <a href="/wiki/Ligne_15_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 15 du métro de Paris">15</a>.</span> </li> <li id="cite_note-113"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-113">↑</a> </span><span class="reference-text">Le funiculaire de Montmartre est considéré comme une ligne spéciale, ne correspondant pas aux règles tarifaires de correspondance du ticket t+.</span> </li> <li id="cite_note-117"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-117">↑</a> </span><span class="reference-text">Sur les rames Sprague-Thomson, la première classe est rouge et la deuxième classe est verte.</span> </li> <li id="cite_note-134"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-134">↑</a> </span><span class="reference-text">Les quais de la <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">ligne 14</a> et de certaines stations de l'<a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_du_chemin_de_fer_%C3%A9lectrique_souterrain_Nord-Sud_de_Paris" title="Société du chemin de fer électrique souterrain Nord-Sud de Paris">ex-compagnie du Nord-Sud</a> sont notamment dépourvus d'espaces publicitaires.</span> </li> <li id="cite_note-269"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-269">↑</a> </span><span class="reference-text">Au total la régie renomme treize stations de son réseau, la treizième étant la <a href="/wiki/Gare_de_Joinville-le-Pont" title="Gare de Joinville-le-Pont">gare de Joinville-le-Pont</a> située sur le <a href="/wiki/Ligne_A_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne A du RER d'Île-de-France">RER A</a>.</span> </li> <li id="cite_note-272"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-272">↑</a> </span><span class="reference-text">Au total la régie renomme onze stations de son réseau, les deux dernières étant les gares d'<a href="/wiki/Gare_d%27Auber" title="Gare d'Auber">Auber</a> et de <a href="/wiki/Gare_de_Gentilly" title="Gare de Gentilly">Gentilly</a> situées sur le <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">RER</a>.</span> </li> <li id="cite_note-280"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-280">↑</a> </span><span class="reference-text">À l'état de prototypes dès 1902, elles sont généralisées en 1903.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=91" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=91" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r222998893">@media screen{body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:30em;overflow:auto;padding:3px;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin-top:0.3em}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre .references-small{margin-top:0}}@media screen and (prefers-reduced-motion:reduce){body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:auto;padding:0;border:0 none}}</style><div class="reference-cadre" tabindex="0"> <div class="references-small decimal" style=""><ol class="references"> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://blog.science-infuse.fr/post/Les-tentacules-du-m%C3%A9tro">Les tentacules du métro</a>, sur <a rel="nofollow" class="external text" href="http://blog.science-infuse.fr">blog.science-infuse.fr</a>, 26 mai 2011, consulté le <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> juin 2015.</span> </li> <li id="cite_note-OMNIL-4"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-OMNIL_4-0">a</a> <a href="#cite_ref-OMNIL_4-1">b</a> et <a href="#cite_ref-OMNIL_4-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_la_mobilité_en_Île-de-France_(Omnil)2023"><span class="ouvrage" id="Observatoire_de_la_mobilité_en_Île-de-France_(Omnil)2023">Observatoire de la mobilité en Île-de-France (Omnil), « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.omnil.fr/medias/omnil/ZjCrud3JpQ5PTQs7_TCC_trafic_annuel_2023.xlsx"><cite style="font-style:normal;">Trafic annuel et journalier</cite></a> » <abbr class="abbr indicateur-format format-xls" title="Classeur Microsoft Excel">[xls]</abbr>, <time>2023</time></span></span>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 1-trafic journalier métro.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wikiterritorial.cnfpt.fr/xwiki/wiki/econnaissances/view/Mots-Cles/Vitessecommerciale">Vitesse commerciale</a>, sur <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wikiterritorial.cnfpt.fr">wikiterritorial.cnfpt.fr</a>, consulté le <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> juin 2015.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lesechos.fr/weekend/voyages/a-paris-le-metro-le-plus-dense-du-monde-1213980">www.lesechos.fr/À Paris le métro le plus dense du monde</a>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ina.fr/video/AFE85009157/">Métro-Express, les actualités françaises</a> - <a href="/wiki/Institut_national_de_l%27audiovisuel" title="Institut national de l'audiovisuel">Ina</a> <abbr class="abbr indicateur-format format-vidéo" title="Vidéo au format mpg, avi...">[vidéo]</abbr>.</span> </li> <li id="cite_note-automatisation_m1-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-automatisation_m1_8-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/groupe-ratp/ingenierie/des-lignes-de-metro-centenaires-totalement-automatisees"><cite style="font-style:normal;">Des lignes de métro centenaires totalement automatisées</cite></a> », sur <span class="italique">Groupe RATP</span>, <time>2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-05-03" data-sort-value="2019-05-03">3 mai 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-automatisation_m4-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-automatisation_m4_9-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.ratp.fr/automatisationdela4">Automatisation de la ligne 4 : les dernières navettes automatiques sont arrivées</a> »</span>, sur <i>RATP</i>, <time>2023</time> <small>(archivé sur <i><a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a></i>)</small>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2022">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iledefrance-mobilites.fr/actualites/automatisation-de-la-ligne-13-votee"><cite style="font-style:normal;">Métro : l'automatisation de la ligne 13 votée</cite></a> », sur <span class="italique">Île-de-France Mobilités</span>, <time class="nowrap" datetime="2022-12-01" data-sort-value="2022-12-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> décembre 2022</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-01-19" data-sort-value="2024-01-19">19 janvier 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-GPX-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-GPX_11-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="du_Grand_Paris2017"><span class="ouvrage" id="Société_du_Grand_Paris2017">Société du Grand Paris, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.societedugrandparis.fr/gpe/le-grand-paris-express-en-resume"><cite style="font-style:normal;">Le Grand Paris Express en résumé</cite></a> » <abbr class="abbr indicateur-format format-xls" title="Classeur Microsoft Excel">[xls]</abbr>, <time>2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-05-03" data-sort-value="2019-05-03">3 mai 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Figuier1857"><span class="ouvrage" id="Louis_Figuier1857">Louis Figuier, <cite class="italique">L'année scientifique et industrielle</cite>, Paris, Librairie de L. Hachette & Cie, <time>1857</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k7320p/f4.item">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 74 Les chemins de fer<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27ann%C3%A9e+scientifique+et+industrielle&rft.place=Paris&rft.pub=Librairie+de+L.+Hachette+%26+Cie&rft.aulast=Figuier&rft.aufirst=Louis&rft.date=1857&rft.pages=74+Les+chemins+de+fer&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-paris_transports-14"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-paris_transports_14-0">a</a> et <a href="#cite_ref-paris_transports_14-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><i>Paris et ses transports <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> et <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles</i> de D Larroquen L Margairaz et P Zembri (<a href="#ref_transports">voir dans la bibliographie)</a>).</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pop.culture.gouv.fr/notice/merimee/PA75140001">Notice <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> PA75140001</a>, sur la plateforme ouverte du patrimoine, <a href="/wiki/Base_M%C3%A9rim%C3%A9e" title="Base Mérimée">base Mérimée</a>, <a href="/wiki/Minist%C3%A8re_de_la_Culture_(France)" title="Ministère de la Culture (France)">ministère français de la Culture</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2006">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20061116162856/http://www.amtuir.org/04_htu_metro_paris/cmp_1850_1899/cmp_1850_1899.htm"><cite style="font-style:normal;">Avant 1900 : les premiers projets du Métro de Paris</cite></a> », sur <span class="italique">amtuir.org <i>via</i> web.archive.org</span>, <time class="nowrap" datetime="2006-11" data-sort-value="2006-11">novembre 2006</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-02-08" data-sort-value="2023-02-08">8 février 2023</time>)</small></span> ; ce document est une <a href="/wiki/Archivage_du_Web" title="Archivage du Web">archive</a>.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="CGO"><a href="/wiki/Compagnie_g%C3%A9n%C3%A9rale_des_omnibus" title="Compagnie générale des omnibus">CGO</a>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b53022674g/f1.item.zoom"><cite style="font-style:normal;">Métropolitain-Tramway à traction mécanique. / Projet de la Compagnie générale des omnibus, octobre 1886</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-07-26" data-sort-value="2016-07-26">26 juillet 2016</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180315004013/http://iletaitparis.fr/fr/5-projets-insolites-de-metro-parisien/"><cite style="font-style:normal;">Il était Paris (Wayback Machine) : 5 projets insolites pour construire le métro parisien</cite></a> », sur <span class="italique">iletaitparis.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-10-09" data-sort-value="2016-10-09">9 octobre 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-03-22" data-sort-value="2017-03-22">22 mars 2017</time>)</small></span> : <span class="citation">« Le métro aquatique de Girard »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1895">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k24301h"><cite style="font-style:normal;">Mémoires de Léonard, ancien garçon, par Martin Nadaud, pp. 470 et s.</cite></a> », sur <span class="italique">catalogue.bnf.fr</span>, <time>1895</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-03-18" data-sort-value="2014-03-18">18 mars 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/stream/lechemindefermt01biengoog#page/n248/mode/2up">Loi du 30 mars 1898, convention de concession et cahier des charges</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Lamming-25"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Lamming_25-0">a</a> <a href="#cite_ref-Lamming_25-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Lamming_25-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Clive_Lamming" title="Clive Lamming">Clive Lamming</a>, « Le Métropolitain », émission <i><a href="/wiki/La_Marche_de_l%27Histoire" class="mw-redirect" title="La Marche de l'Histoire">La Marche de l'Histoire</a></i> sur <a href="/wiki/France_Inter" title="France Inter">France Inter</a>, 6 mars 2013.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mignard,_Didier_Janssoone2017"><span class="ouvrage" id="André_Mignard,_Didier_Janssoone2017">André Mignard, Didier Janssoone, <cite class="italique">L'histoire du métro parisien pour les nuls</cite>, First, <time class="nowrap" datetime="2017-04" data-sort-value="2017-04">avril 2017</time>, 216 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-412-01706-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-412-01706-7"><span class="nowrap">978-2-412-01706-7</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 32<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27histoire+du+m%C3%A9tro+parisien+pour+les+nuls&rft.pub=First&rft.au=Andr%C3%A9+Mignard%2C+Didier+Janssoone&rft.date=2017-04&rft.pages=32&rft.tpages=216&rft.isbn=978-2-412-01706-7&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019"><cite class="italique">Tout Comprendre - Hors série : Histoire</cite> (<abbr class="abbr" title="préface">préf.</abbr> Bruno Ferret), <a href="/wiki/Fleurus_presse" title="Fleurus presse">Fleurus presse</a>, <time class="nowrap" datetime="2019-01" data-sort-value="2019-01">janvier 2019</time>, 100 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, Les grandes inventions, « Le Métro parisien », <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 91<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Tout+Comprendre+-+Hors+s%C3%A9rie&rft.atitle=Le+M%C3%A9tro+parisien&rft.pub=Fleurus+presse&rft.stitle=Histoire&rft.date=2019-01&rft.pages=91&rft.tpages=100&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 2000, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 41.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text">Supplément illustré du Journal Le Matin du 10 mars 1900 - <a rel="nofollow" class="external text" href="http://journal-le-matin.over-blog.com/pages/Le_Metropolitain_de_Paris_Supplement_illustre_du_Matin_10_mars_1900-2639429.html">Texte de H. Denglos, administrateur de la CMP</a>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2011">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.paris1900.fr/paris-au-quotidien/orage-du-15-juin"><cite style="font-style:normal;">L'orage du 15 juin</cite></a> », sur <span class="italique">Paris1900.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2011-07-01" data-sort-value="2011-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 2011</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-03-14" data-sort-value="2018-03-14">14 mars 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text">Notre métro de Jean Robert (<a href="#ref_notre_metro">voir dans la bibliographie)</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Amtuir1928-32"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Amtuir1928_32-0">a</a> <a href="#cite_ref-Amtuir1928_32-1">b</a> <a href="#cite_ref-Amtuir1928_32-2">c</a> et <a href="#cite_ref-Amtuir1928_32-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://amtuir.org/04_htu_metro_paris/cmp_1930_1939/cmp_1930_1939.htm"><cite style="font-style:normal;">1930 - 1939 : l'extension en banlieue</cite></a> », sur <span class="italique">amtuir.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-10-15" data-sort-value="2024-10-15">15 octobre 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:1-33"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_33-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:1_33-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://transportparis.canalblog.com/pages/1930-1939---le-metro-en-banlieue/32993060.html"><cite style="font-style:normal;">1930-1939 : le métro en banlieue</cite></a> », sur <span class="italique">transportparis.canalblog.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-01-31" data-sort-value="2019-01-31">31 janvier 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://transportparis.canalblog.com/pages/1914-1929---la-guerre-et-ses-consequences/32986575.html"><cite style="font-style:normal;">1914-1929 : la guerre et ses conséquences</cite></a> », sur <span class="italique">transportparis.canalblog.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-01-31" data-sort-value="2019-01-31">31 janvier 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_Historique_de_la_Ville_de_Paris" class="mw-redirect" title="Bibliothèque Historique de la Ville de Paris">Bibliothèque Historique de la Ville de Paris</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bibliotheques-specialisees.paris.fr/ark:/73873/pf0000856576?posInSet=42&queryId=39067670-2399-4fee-a8f6-155f01c13a91">cote G 1121</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Metroccupation-36"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Metroccupation_36-0">a</a> <a href="#cite_ref-Metroccupation_36-1">b</a> <a href="#cite_ref-Metroccupation_36-2">c</a> <a href="#cite_ref-Metroccupation_36-3">d</a> et <a href="#cite_ref-Metroccupation_36-4">e</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archivchemindefer.free.fr/Metroparisocc/Metroccupation.html"><cite style="font-style:normal;">Le métro parisien sous l'occupation</cite></a> », sur <span class="italique">archivchemindefer.free.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-04-18" data-sort-value="2017-04-18">18 avril 2017</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://transportparis.canalblog.com/pages/1939-1949---la-guerre-et-l-apogee-du-trafic/32998446.html"><cite style="font-style:normal;">1939-1949 : la guerre et l'apogée du trafic</cite></a> », sur <span class="italique">transportparis.canalblog.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-01-31" data-sort-value="2019-01-31">31 janvier 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Coste"><span class="ouvrage" id="Michel_Coste">Michel Coste, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://francecrashes39-45.net/chapelle_20_21_avril44.php"><cite style="font-style:normal;">20-21 avril 1944 Paris-Porte de la Chapelle Bombardement de la gare de triage 617 SQ</cite></a> », sur <span class="italique">francecrashes39-45.net</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-04-17" data-sort-value="2017-04-17">17 avril 2017</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000000313473&categorieLien=id">Loi <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 48-506 du 21 mars 1948 REORGANISATION ET COORDINATION DES TRANSPORTS DE VOYAGEURS DANS LA REGION PARISIENNE : CREATION DE L'OFFICE REGIONAL DES TRANSPORTS PARISIENS ET DE LA RATP</a>, sur <i>legifrance.gouv.fr</i>. Consulté le 15 août 2012.</span> </li> <li id="cite_note-JT7-40"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-JT7_40-0">a</a> et <a href="#cite_ref-JT7_40-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 115.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Margairaz_(dir.He_Henri_Zuber_et_Sheila_Hallsted-Baumert)1998"><span class="ouvrage" id="Michel_Margairaz_(dir.He_Henri_Zuber_et_Sheila_Hallsted-Baumert)1998">Michel Margairaz (dir.He Henri Zuber et Sheila Hallsted-Baumert), « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=mtdo1c3zOI4C&pg=PA35&lpg=PA35&dq=m%C3%A9tro+carrefour+pleyel+1952&source=bl&ots=qXJyKCVdSt&sig=c6ODlSs9F0ssujuvgmRpfXHLDnA&hl=fr&sa=X&ved=2ahUKEwj7me6A_t3cAhUuzoUKHftiCpY4FBDoATAFegQIBRAB#v=onepage&q=m%C3%A9tro%20carrefour%20pleyel%201952&f=false"><cite style="font-style:normal;">Guide des sources de l'histoire des transports publics urbains à Paris et en Île-de-France <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles</cite></a> », sur <span class="italique">Publications de la Sorbonne</span>, <time class="nowrap" datetime="1998-01" data-sort-value="1998-01">janvier 1998</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-08-13" data-sort-value="2018-08-13">13 août 2018</time>)</small></span></span> <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 35.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Holtz1999"><span class="ouvrage" id="Michel_Holtz1999">Michel Holtz, <span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">AN 2000 : Les objets du siècle. Le métro. A toutes rames. De l'antique Sprague-Thomson, qui grinçait au freinage, au Météor tout automatique, histoire d'un centenaire qui trimballe sous terre un milliard de voyageurs par an.</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">liberation.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="1999-11-20" data-sort-value="1999-11-20">20 novembre 1999</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-04-17" data-sort-value="2017-04-17">17 avril 2017</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-JT8-43"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-JT8_43-0">a</a> <a href="#cite_ref-JT8_43-1">b</a> et <a href="#cite_ref-JT8_43-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 118-120.</span> </li> <li id="cite_note-JT5-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-JT5_44-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 253.</span> </li> <li id="cite_note-JT6-45"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-JT6_45-0">a</a> et <a href="#cite_ref-JT6_45-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 244-245.</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Robert, <i>op. cit.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 162.</span> </li> <li id="cite_note-Gérôme-Margairaz-47"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-0">a</a> <a href="#cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-1">b</a> <a href="#cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-2">c</a> <a href="#cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-3">d</a> et <a href="#cite_ref-Gérôme-Margairaz_47-4">e</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gérôme,Michel_Margairaz"><span class="ouvrage" id="Noëlle_Gérôme,Michel_Margairaz">Noëlle Gérôme,Michel Margairaz, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=1iZBCGukwUgC&pg=PA212&lpg=PA212&dq=m%C3%A9tro+7+Porte+de+la+Villette+1979&source=bl&ots=hy81xNFviW&sig=5SANcEz_4WxNpwPb6UlQsKqk8yg&hl=fr&sa=X&ved=0ahUKEwiT_o6Z2azTAhUIrxoKHVEbAy4Q6AEIXzAN#v=onepage&q=m%C3%A9tro%207%20Porte%20de%20la%20Villette%201979&f=false"><cite style="font-style:normal;">Métro, dépôts, réseaux. Territoires et personnels des transports parisiens au <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, Actes des journées d'étude, Aubervilliers, 21-22 novembre 1998</cite></a> », Publications de la Sorbonne <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-04-18" data-sort-value="2017-04-18">18 avril 2017</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Robert, <i>op. cit.</i>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 173.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 226.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ina.fr/video/PA00001239529/">Archives de l'INA - La première rame Météor, actualités régionales FR 3</a>.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a> </span><span class="reference-text">Le Parisien, <i>Le métro compte une nouvelle station</i>, article du 26 juin 2007.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/dans-la-ligne-14-prolongee-jusqu-a-saint-ouen-on-l-attendait-depuis-dix-ans-14-12-2020-8414259.php">« Dans la ligne 14 prolongée jusqu'à Saint-Ouen : « On l'attendait depuis dix ans » »</a>, <i><a href="/wiki/Le_Parisien" title="Le Parisien">Le Parisien</a></i>, 14 octobre 2020 (consulté le 19 décembre 2020).</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/actualite-france/2013/03/12/01016-20130312ARTFIG00501-cinq-faits-a-connaitre-sur-le-metro-parisien.php">Cinq faits à connaître sur le métro parisien</a>, sur <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr">lefigaro.fr</a>, 12 mars 2013, consulté le <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> juin 2015.</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="PirouxBréson2020"><span class="ouvrage" id="Isabelle_PirouxMartine_Bréson2020">Isabelle Piroux et Martine Bréson, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.francebleu.fr/infos/societe/paris-un-nouveau-type-de-train-plus-grand-pourra-transporter-plus-de-voyageurs-sur-la-ligne-14-1602507488"><cite style="font-style:normal;">Paris : sur la ligne 14, la RATP lance sa première rame de métro de 120 mètres de long, un record en France</cite></a> », sur <span class="italique">francebleu.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-10-12" data-sort-value="2020-10-12">12 octobre 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-10-18" data-sort-value="2020-10-18">18 octobre 2020</time>)</small></span></span> : <span class="citation">« Valérie Pécresse, la présidente de la région Ile-de-France et d'Ile-de-France Mobilités était présente pour inaugurer ce MP14. »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a> </span><span class="reference-text">Une opération analogue concerne la <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Nuremberg#La_ligne_U2_Röthenbach_–_Flughafen" title="Métro de Nuremberg">ligne 2</a> du <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Nuremberg" title="Métro de Nuremberg">métro de Nuremberg</a> convertie de cette façon entre 2008 et 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.railwaygazette.com/news/single-view/view/10/nuernberg-u2-goes-driverless/browse/3.html">Railway Gazette International</a>.</span> </li> <li id="cite_note-marché-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-marché_56-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/common/ressources/812.pdf">Communiqué du 8 novembre 2005 : La RATP confie à Siemens l'automatisation intégrale de la Ligne 1 du métro parisien</a>.</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/paris-75/deux-heures-trente-de-panne-sur-la-ligne-1-14-01-2011-1226454.php">Le Parisien - <i>Deux heures trente de panne sur la ligne 1</i></a>, article du 14 janvier 2011.</span> </li> <li id="cite_note-RATP_:_L'automatisation_de_la_ligne_1_:_pari_tenu-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-RATP_:_L'automatisation_de_la_ligne_1_:_pari_tenu_58-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/fr/ratp/c_14465/ligne-1-l-automatisation-un-projet-de-service/"><i>L'automatisation de la ligne 1 : pari tenu</i></a>, consulté le 15 avril 2013.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://transportparis.canalblog.com/archives/2018/02/28/36184645.html"><cite style="font-style:normal;">Les MP89 et MP05 - transportparis - Le webmagazine des transports parisiens</cite></a> », sur <span class="italique">transportparis.canalblog.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-03-05" data-sort-value="2018-03-05">5 mars 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-04-09" data-sort-value="2019-04-09">9 avril 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2011">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.metro-pole.net/actu/article1198.html"><cite style="font-style:normal;">Un MP 89 en voyageur sur la ligne 4</cite></a> », sur <span class="italique">metro-pole.net</span>, <time class="nowrap" datetime="2011-05-23" data-sort-value="2011-05-23">23 mai 2011</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-derniersMP59-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-derniersMP59_61-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.symbioz.net/index.php?id=101#906">DÉPART DU MP 59 - RAMES RÉFORMÉES & ENCORE EN SERVICE</a>, sur <i>symbioz.net</i>. Consulté le 22 décembre 2012.</span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/fr/upload/docs/application/pdf/2010-11/dp_pcc-_ligne-1.pdf">Dossier de presse RATP du 16 novembre 2010 - <i>Le 16 novembre, la RATP présente une nouvelle étape de l'automatisation de la ligne 1 du métro</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="H.S.2018">H.S., « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/paris/2263463-20180429-rames-metro-pourraient-bientot-changer-couleur"><cite style="font-style:normal;">Les rames de métro pourraient bientôt changer de couleur</cite></a> », sur <span class="italique">20minutes.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-04-29" data-sort-value="2018-04-29">29 avril 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-30" data-sort-value="2018-04-30">30 avril 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Bleu-64"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bleu_64-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Bleu_64-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Varoquier2018"><span class="ouvrage" id="Jila_Varoquier2018">Jila Varoquier, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://beta.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/le-metro-change-de-couleur-11-12-2018-7965513.php"><cite style="font-style:normal;">Le métro parisien passe au bleu</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-12-11" data-sort-value="2018-12-11">11 décembre 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-12-12" data-sort-value="2018-12-12">12 décembre 2018</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hasse2023"><span class="ouvrage" id="Benoît_Hasse2023">Benoît Hasse, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/grand-paris-sieges-recouverts-de-velours-portes-automatiques-cest-le-nouveau-metro-de-la-ligne-6-11-01-2023-5YR5E6TBQFBBLLXRW3D3EVXU44.php"><cite style="font-style:normal;">Grand Paris : sièges recouverts de velours, portes automatiques… C’est le « nouveau » métro de la ligne 6</cite></a> » <span typeof="mw:File"><span title="Accès payant au document"><img alt="Accès payant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/14px-Lock-red-alt-2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/18px-Lock-red-alt-2.svg.png 2x" data-file-width="597" data-file-height="947" /></span></span>, sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-01-10" data-sort-value="2023-01-10">10 janvier 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-01-11" data-sort-value="2023-01-11">11 janvier 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-dernierMP89-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-dernierMP89_66-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/coulisses/changement-materiel-roulant-ligne-14-metro"><cite style="font-style:normal;">Ça bouge sur la ligne 14</cite></a> » <span class="skin-invert-image" typeof="mw:File"><span title="Accès libre au document"><img alt="Accès libre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span>, sur <span class="italique">ratp.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-03-23" data-sort-value="2023-03-23">23 mars 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-03-23" data-sort-value="2023-03-23">23 mars 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-FinMP89CAligne4-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FinMP89CAligne4_67-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/decouvrir/coulisses/modernisation-du-reseau/ca-bouge-sur-la-ligne-4"><cite style="font-style:normal;">Ça bouge sur la ligne 4</cite></a> », sur <span class="italique">www.ratp.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-12-15" data-sort-value="2023-12-15">15 décembre 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-12-16" data-sort-value="2023-12-16">16 décembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-EXT-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EXT_68-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://extension-reseau.ratp.fr/m8/index.html">Prolongement à <i>Créteil Pointe du Lac</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stif.org/IMG/pdf/STIF_-_prolongement_M8_-_TCSP_Pompadour.pdf">Communiqué du STIF du 6 juillet 2011</a>.</span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>Un siècle de métro en 14 lignes</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 188.</span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 330.</span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 141.</span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 160.</span> </li> <li id="cite_note-TRI-172-75"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-TRI-172_75-0">a</a> et <a href="#cite_ref-TRI-172_75-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 172.</span> </li> <li id="cite_note-ligne4-CP-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ligne4-CP_76-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/sites/default/files/inline-files/RATP-DP-PL4-13012022-d%C3%A9fprint.pdf">« La ligne 4 rejoint Bagneux ce jeudi 13 janvier ! »</a>, dossier de presse du 10 janvier 2022.</span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 203.</span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 213.</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 231.</span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 237.</span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a> </span><span class="reference-text">22,057 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> (dont 2,8 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> en aérien) selon Jean Tricoire (<i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 253.) + 1,3 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> de prolongement (aérien) en 2011 selon le communiqué de presse du STIF du 6 juillet 2011 : <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.stif.org%2FIMG%2Fpdf%2FSTIF_-_prolongement_M8_-_TCSP_Pompadour.pdf%2Findex.html#federation=archive.wikiwix.com">« Du nouveau pour les usagers des transports en commun du Val-de-Marne »</a>.</span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 264.</span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 281.</span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 289.</span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://prolongementligne11est.fr/le-prolongement/"><cite style="font-style:normal;">Adaptation, modernisation et prolongement de la ligne 11 à l'est</cite></a> », sur <span class="italique">prolongementligne11est.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-06-13" data-sort-value="2024-06-13">13 juin 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/prolongement-des-lignes-de-metro-apres-lextension-de-la-12-a-aubervilliers-a-qui-le-tour-30-05-2022-FUZ6S3FO2ZDIPPBHLIYXFLTPWE.php">« Prolongement des lignes de métro : après l'extension de la 12 à Aubervilliers, à qui le tour ? »</a>, <i>Le Parisien</i>, 30 mai 2022 (consulté le 31 mai 2022).</span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a> </span><span class="reference-text">22,5 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> selon Jean Tricoire (<i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 316.) + 1,880 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> de prolongement en 2008 selon le communiqué de presse de la RATP <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.ratp.fr%2Fcommon%2Fressources%2F750.pdf%2Findex.html#federation=archive.wikiwix.com">« Prolongement de la ligne 13 du métro : Top départ ! »</a></span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Tricoire, <i>op. cit.</i>, éd. 1999, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 316.</span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a> </span><span class="reference-text">La ligne 14 est prolongée le <time class="nowrap" datetime="2024-06-24" data-sort-value="2024-06-24">24 juin 2024</time> vers l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Orly_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Aéroport d'Orly (métro de Paris)">aéroport d'Orly</a>, mais sans la future station <a href="/wiki/Villejuif_-_Gustave_Roussy_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Villejuif - Gustave Roussy (métro de Paris)">Villejuif - Gustave Roussy</a> qui se trouve sur ce prolongement mais est encore en chantier. Cette station sera ouverte fin 2024 et deviendra alors la 21<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:I%C3%A8me&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèle:Ième (page inexistante)">Modèle:Ième</a> station de la ligne 14.</span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://france3-regions.francetvinfo.fr/paris-ile-de-france/on-vous-dit-comment-les-stations-du-metro-parisien-sont-nommees-2232580.html"><cite style="font-style:normal;">On vous dit comment : les stations du métro parisien sont nommées</cite></a> », sur <span class="italique">francetvinfo.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-09-05" data-sort-value="2021-09-05">5 septembre 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-09-05" data-sort-value="2021-09-05">5 septembre 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-94">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Carayol2018"><span class="ouvrage" id="Clémence_Carayol2018">Clémence Carayol, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lesinrocks.com/2018/06/12/actualite/le-metro-parisien-doit-il-se-feminiser-111093214/"><cite style="font-style:normal;">Le métro parisien peut-il se féminiser ?</cite></a> », sur <span class="italique">lesinrocks.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-06-12" data-sort-value="2018-06-12">12 juin 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-23" data-sort-value="2019-03-23">23 mars 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-95">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.francetvinfo.fr/societe/droits-des-femmes/deux-futures-stations-de-metro-porteront-des-noms-de-femmes-barbara-et-lucie-aubrac_2810959.html"><cite style="font-style:normal;">Deux futures stations de métro porteront des noms de femmes, “Barbara” et “Lucie Aubrac”</cite></a> », sur <span class="italique">francetvinfo.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-06-20" data-sort-value="2018-06-20">20 juin 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-23" data-sort-value="2019-03-23">23 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://services.ratp.fr/fr/ratp/r_33841/le-grand-paris-express/">Le groupe RATP acteur clé du Grand Paris</a>.</span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lecercleguimard.fr/fr/category/metropolitain-fr/"><cite style="font-style:normal;">Métropolitain</cite></a> »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stif.org/organisation-missions/programme-action-les-contrats/8.html"><cite style="font-style:normal;">Les programmes d'action et les contrats</cite></a> », sur <span class="italique">le site du STIF</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-06-12" data-sort-value="2009-06-12">12 juin 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://www.ratp.fr/common/ressources/1044.pdf&title=Communiqu%C3%A9%20de%20presse%20RATP%20du%202%20octobre%202007">Dossier de presse du 2 octobre 2007 - Engagement <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 7 : Réussir la prolongation du service, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 18</a>, sur archive wikiwix du site RATP, consultée le 21 février 2011.</span> </li> <li id="cite_note-101"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.directmatin.fr/france/2016-10-01/paris-le-stif-ne-veut-pas-du-metro-de-nuit-739695"><cite style="font-style:normal;">Paris : le Stif ne veut pas du métro de nuit</cite></a> », sur <span class="italique">directmatin.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-10-01" data-sort-value="2016-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-10-10" data-sort-value="2016-10-10">10 octobre 2016</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-102"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Fressoz2019"><span class="ouvrage" id="Marc_Fressoz2019">Marc Fressoz, <span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.busetcar.com/paris-combien-va-couter-louverture-nocturne-du-metro/"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">Paris : combien va coûter l'ouverture nocturne du métro ?</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://www.busetcar.com/paris-combien-va-couter-louverture-nocturne-du-metro/">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.busetcar.com/paris-combien-va-couter-louverture-nocturne-du-metro/">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://www.busetcar.com/paris-combien-va-couter-louverture-nocturne-du-metro/">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://www.busetcar.com/paris-combien-va-couter-louverture-nocturne-du-metro/">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">busetcar.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-04-18" data-sort-value="2019-04-18">18 avril 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-05-08" data-sort-value="2019-05-08">8 mai 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/fr/ratp/v_160662/des-transports-gratuits-la-nuit-du-31-decembre-/"><cite style="font-style:normal;">Des transports gratuits la nuit du 31 décembre !</cite></a> », sur <span class="italique">ratp.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-12-24" data-sort-value="2016-12-24">24 décembre 2016</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-104"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-104">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1999"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">AN 2000 : Les objets du siècle. Le métro. A toutes rames. De l'antique Sprague-Thomson, qui grinçait au freinage, au Météor tout automatique, histoire d'un centenaire qui trimballe sous terre un milliard de voyageurs par an.</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=https://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/https://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:https://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">Libération.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="1999-11-20" data-sort-value="1999-11-20">20 novembre 1999</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-10-16" data-sort-value="2019-10-16">16 octobre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Tricoire-105"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Tricoire_105-0">a</a> <a href="#cite_ref-Tricoire_105-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Tricoire_105-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Tricoire"><span class="ouvrage" id="Jean_Tricoire">Jean Tricoire, <cite class="italique">Un siècle de métro en 14 lignes. De Bienvenüe à Météor</cite> <small>[<a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rence:Un_si%C3%A8cle_de_m%C3%A9tro_en_14_lignes" class="mw-redirect" title="Référence:Un siècle de métro en 14 lignes">détail de l’édition</a>]</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Un+si%C3%A8cle+de+m%C3%A9tro+en+14+lignes.+De+Bienven%C3%BCe+%C3%A0+M%C3%A9t%C3%A9or&rft.aulast=Tricoire&rft.aufirst=Jean&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-106"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-106">↑</a> </span><span class="reference-text">Clive Lamming, <i>Métro insolite</i>.</span> </li> <li id="cite_note-107"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-107">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sprague-thomson.com/travaux_de_nuit.htm"><cite style="font-style:normal;">Travaux de nuit</cite></a> », sur <span class="italique">sprague-thomson.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-29" data-sort-value="2019-12-29">29 décembre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-108"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-108">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Berrod2019"><span class="ouvrage" id="Nicolas_Berrod2019">Nicolas Berrod, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/greve-a-la-ratp-pourquoi-des-metros-circulent-quand-meme-sur-les-lignes-fermees-28-12-2019-8225373.php"><cite style="font-style:normal;">Grève à la RATP : pourquoi des métros circulent quand même sur les lignes fermées</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-12-28" data-sort-value="2019-12-28">28 décembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-29" data-sort-value="2019-12-29">29 décembre 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-109"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-109">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Le_Mitouard2017"><span class="ouvrage" id="Eric_Le_Mitouard2017">Eric Le Mitouard, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/paris-75/paris-vous-sortirez-bientot-du-metro-au-pied-du-grand-palais-24-09-2017-7282818.php"><cite style="font-style:normal;">Paris : vous sortirez bientôt du métro au pied du Grand Palais</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-09-24" data-sort-value="2017-09-24">24 septembre 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-09-26" data-sort-value="2017-09-26">26 septembre 2017</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-110"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-110">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2014">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scope.ratp.fr/annonces-sonores-operation-de-renouvellement-des-voix/"><cite style="font-style:normal;">Annonces sonores, opération de renouvellement des voix</cite></a> », sur <span class="italique">ratp.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2014-12-03" data-sort-value="2014-12-03">3 décembre 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-09-26" data-sort-value="2017-09-26">26 septembre 2017</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-111"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-111">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/fr/ratp/r_24389/conducteur-de-metro-f/h/"><cite style="font-style:normal;">RATP – Métiers, Conducteur de métro F/H, rubrique : <i>Conditions de travail</i></cite></a> », sur <span class="italique">ratp.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-11-22" data-sort-value="2014-11-22">22 novembre 2014</time>)</small></span> : <span class="citation">« Des services en roulement sur une plage horaire (matin ou après-midi ou nuit) pendant les horaires d'ouverture du métro au public »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-BigBangTarifaire-112"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-BigBangTarifaire_112-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Le_dourneuf2024"><span class="ouvrage" id="Romarik_Le_dourneuf2024">Romarik Le dourneuf, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/paris/4110755-20240918-ile-france-ticket-unique-2-50-euros-correspondances-explique-big-bang-venir-transports"><cite style="font-style:normal;">Île-de-France : Ticket unique à 2,50 euros, correspondances… On vous explique le « big bang » à venir dans les transports</cite></a> », sur <span class="italique">www.20minutes.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2024-09-18" data-sort-value="2024-09-18">18 septembre 2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-09-20" data-sort-value="2024-09-20">20 septembre 2024</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Tarifs2025BonjourRATP-114"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Tarifs2025BonjourRATP_114-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2024">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bonjour-ratp.fr/actualites/articles/reforme-tarifaire-titres/"><cite style="font-style:normal;">Achats de Titres : tous les changements prévus par la réforme tarifaire du <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2025</cite></a> », sur <span class="italique">www.bonjour-ratp.fr</span>, <time>2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2025-01-04" data-sort-value="2025-01-04">4 janvier 2025</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-115"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-115">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stif-idf.fr/IMG/pdf/CST-4.pdf">STIF - Solidarité Transport</a>.</span> </li> <li id="cite_note-116"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-116">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/politique/article/2016/01/21/la-region-ile-de-france-vote-la-suppression-des-aides-au-transport-pour-les-etrangers-en-situation-irreguliere_4851510_823448.html"><cite style="font-style:normal;">L'Île-de-France supprime les aides aux transports pour les étrangers en situation irrégulière</cite></a> », sur <span class="italique">lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-01-22" data-sort-value="2016-01-22">22 janvier 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-05-23" data-sort-value="2017-05-23">23 mai 2017</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-repminist-118"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-repminist_118-0">a</a> et <a href="#cite_ref-repminist_118-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.senat.fr/questions/base/1991/qSEQ910816839.html">Réponse du ministère de l'Équipement, publiée au JO Sénat du 05/12/1991, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 2709, à la question écrite <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 16839 de M. Pierre-Christian Taittinger</a> (consulté le 13 juin 2014).</span> </li> <li id="cite_note-119"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-119">↑</a> </span><span class="reference-text">cf. principalement : André Beauvais, "Tickets of the Paris métro - part 1. Individual tickets and Automatickets", The transport ticket Society, Luton, 1967. Voir également : Jean Tricoire, « Les titres de transport : du billet de correspondance au ticket magnétique », <i>in</i> Les cahiers de la mémoire - <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 11, RATP, Paris, 2000 ; Jean Tricoire, <i>Un siècle de métro en 14 lignes - De Bienvenüe à Météor</i>, <a href="/wiki/Les_%C3%89ditions_La_Vie_du_rail" title="Les Éditions La Vie du rail">La Vie du rail</a>, Paris, 1999 ; Armand Bindi & Daniel Lefeuvre, <i>Le métro de Paris - histoire d'hier et d'aujourd'hui</i>, éditions Ouest France, 1990 ; Grégoire Thonnat, <i>Petite histoire du ticket de métro parisien</i>, éditions Télémaque, Paris, 2010.</span> </li> <li id="cite_note-120"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-120">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.humanite.fr/node/20593">Le métro sans première</a>, article du 4 avril 1991, sur <i>humanite.fr</i> (consulté le 13 juin 2014).</span> </li> <li id="cite_note-121"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-121">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iledefrance-mobilites.fr/medias/portail-idfm/6bc21e75-2762-413b-ad5f-a7ad448fe4ed_RAA+154-1.pdf"><cite style="font-style:normal;">Évolutions tarifaires 2024, page 45</cite></a> »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-122"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-122">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-financement-des-transports-publics/">Le financement des transports publics franciliens</a>, sur <i>iledefrance-mobilites.fr</i>.</span> </li> <li id="cite_note-123"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-123">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/fr/upload/docs/application/pdf/2010-06/rapport_financier2005.pdf">Rapport financier RATP 2005</a> consulté le 28 février 2012.</span> </li> <li id="cite_note-124"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-124">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://extension-reseau.ratp.fr/transversal/le_financement_d_un.html">Site de la RATP - Financement</a>.</span> </li> <li id="cite_note-125"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-125">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <span class="ouvrage"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/corpo/references/pdf/francais/rapport_financ/rapport_financier_2008.pdf"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">Rapport financier 2008 de la RATP</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://www.ratp.fr/corpo/references/pdf/francais/rapport_financ/rapport_financier_2008.pdf">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.ratp.fr/corpo/references/pdf/francais/rapport_financ/rapport_financier_2008.pdf">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://www.ratp.fr/corpo/references/pdf/francais/rapport_financ/rapport_financier_2008.pdf">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://www.ratp.fr/corpo/references/pdf/francais/rapport_financ/rapport_financier_2008.pdf">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span></span> (page 43).</span> </li> <li id="cite_note-126"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-126">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ccomptes.fr/fr/CC/documents/RPA/13-RATP.pdf">Rapport 2010 de la cour des comptes sur la RATP</a>.</span> </li> <li id="cite_note-127"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-127">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/sites/default/files/inline-files/GROUPE_RATP_RAPPORT_D_ACTIVITE_2019_CARNET_DE_BORDb.pdf"><cite style="font-style:normal;">Carnet de bord 2019</cite></a> » <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr>, sur <span class="italique">ratp.fr</span>, <time>2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-11-16" data-sort-value="2020-11-16">16 novembre 2020</time>)</small></span> : <span class="citation">« Métro : 1 497,7 M »</span>, page 8 (6 sur 19) du PDF, en haut à droite.</span> </li> <li id="cite_note-128"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-128">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040826131459/http://www.cre.ratp.fr/vie_entreprise/index.asp?cat=sources&page=ratp_chiffres">La RATP en chiffres</a>.</span> </li> <li id="cite_note-129"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-129">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hopquin2012"><span class="ouvrage" id="Benoît_Hopquin2012">Benoît Hopquin, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/societe/article/2008/04/08/metro-les-naufrages-de-la-ligne-13_1032291_3224.html"><cite style="font-style:normal;">Métro : les naufragés de la ligne 13</cite></a> », sur <span class="italique">lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2012-03-07" data-sort-value="2012-03-07">7 mars 2012</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-08-10" data-sort-value="2018-08-10">10 août 2018</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-130"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-130">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2010"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/article/584281/Societe-Y-a-t-il-un-coup-de-chaud-dans-le-metro-parisien.php"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">Y a-t-il un coup de chaud dans le métro parisien?</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.20minutes.fr/article/584281/Societe-Y-a-t-il-un-coup-de-chaud-dans-le-metro-parisien.php">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=https://www.20minutes.fr/article/584281/Societe-Y-a-t-il-un-coup-de-chaud-dans-le-metro-parisien.php">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/https://www.20minutes.fr/article/584281/Societe-Y-a-t-il-un-coup-de-chaud-dans-le-metro-parisien.php">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:https://www.20minutes.fr/article/584281/Societe-Y-a-t-il-un-coup-de-chaud-dans-le-metro-parisien.php">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">20 minutes</span>, <time class="nowrap" datetime="2010-07-08" data-sort-value="2010-07-08">8 juillet 2010</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2010-07-08" data-sort-value="2010-07-08">8 juillet 2010</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-131"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-131">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Varoquier2018"><span class="ouvrage" id="Jila_Varoquier2018">Jila Varoquier, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/transports-en-ile-de-france-un-peu-de-fraicheur-svp-06-08-2018-7845051.php"><cite style="font-style:normal;">Transports en Île-de-France : un peu de fraîcheur SVP !</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-08-06" data-sort-value="2018-08-06">6 août 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-08-07" data-sort-value="2018-08-07">7 août 2018</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-132"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-132">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.ratp.fr/explore/dataset/trafic-annuel-entrant-par-station-du-reseau-ferre-2016/table/">Open Data RATP — Trafic annuel entrant par station du réseau ferré 2016</a>, sur le site <i>data.ratp.fr</i>. Consulté le 5 janvier 2018.</span> </li> <li id="cite_note-bilan-2005-133"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-bilan-2005_133-0">↑</a> </span><span class="reference-text">« Bilan des déplacements à Paris de 2005 », <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.paris.fr/portail/deplacements/Portal.lut?page_id=14&document_type_id=2&document_id=20728&portlet_id=14252">lire en ligne</a> sur le site de la ville de Paris.</span> </li> <li id="cite_note-LM2019-135"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-LM2019_135-0">a</a> et <a href="#cite_ref-LM2019_135-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cosnard2019"><span class="ouvrage" id="Denis_Cosnard2019">Denis Cosnard, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/economie/article/2019/04/08/bataille-au-sommet-pour-la-publicite-dans-le-metro-parisien_5447078_3234.html"><cite style="font-style:normal;">Début de la bataille pour la publicité dans le métro de Paris</cite></a> », sur <span class="italique">lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-04-07" data-sort-value="2019-04-07">7 avril 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-04-09" data-sort-value="2019-04-09">9 avril 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-136"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-136">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mediatransports.com/metrobus/presentation/"><cite style="font-style:normal;">Métrobus, la Régie des transports urbains</cite></a> », sur <span class="italique">mediatransports.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-06" data-sort-value="2019-03-06">6 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-137"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-137">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mediatransports.com/la-societe/presentation-mediatransports/"><cite style="font-style:normal;">Présentation de la société Mediatransports</cite></a> », sur <span class="italique">mediatransports.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-06" data-sort-value="2019-03-06">6 mars 2019</time>)</small></span> : <span class="citation">« MEDIATRANSPORTS exploite la quasi-totalité des dispositifs publicitaires présents dans les transports collectifs de l'Île-de-France (Bus, Métro, RER et Transilien) et couvre 837 gares SNCF, réparties sur l'ensemble du territoire, l'ensemble des TGV, ainsi que près de 50 agglomérations majeures de province avec le bus, le tramway et le métro »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-138"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-138">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2010">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/flash-actualite-economie/la-ratp-confie-ses-espaces-publicitaires-a-metrobus-publicis-pour-9-ans-25-11-2010-1165484.php"><cite style="font-style:normal;">La RATP confie ses espaces publicitaires à Métrobus</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2010-11-25" data-sort-value="2010-11-25">25 novembre 2010</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-04-06" data-sort-value="2019-04-06">6 avril 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-139"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-139">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/economie/628653-20101125-economie-les-espaces-publicitaires-ratp-nouveau-confies-metrobus"><cite style="font-style:normal;">Les espaces publicitaires de la RATP à nouveau confiés à Métrobus</cite></a> », sur <span class="italique">20minutes.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-06" data-sort-value="2019-03-06">6 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-140"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-140">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://antipub.org/reponse-massive-des-voyageurs-contre-les-ecrans-numeriques/#sdfootnote8sym"><cite style="font-style:normal;">RATP : réponse massive des voyageurs contre les écrans numériques</cite></a> », sur <span class="italique">antipub.org</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-11-28" data-sort-value="2018-11-28">28 novembre 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-06" data-sort-value="2019-03-06">6 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-141"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-141">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2009">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://antipub.org/publicite-dans-le-reseau-ratp-nos-revendications/"><cite style="font-style:normal;">Publicité dans le réseau RATP : nos revendications</cite></a> », sur <span class="italique">antipub.org</span>, <time class="nowrap" datetime="2009-06-15" data-sort-value="2009-06-15">15 juin 2009</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-06" data-sort-value="2019-03-06">6 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-142"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-142">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bondyblog.fr/reportages/cest-chaud/ratp-et-publicite-le-mariage-arrange/"><cite style="font-style:normal;">RATP et publicité, le mariage arrangé</cite></a> », sur <span class="italique">bondyblog.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-02-15" data-sort-value="2016-02-15">15 février 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-06" data-sort-value="2019-03-06">6 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-143"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-143">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.amtuir.org/04_htu_metro_paris/cmp_1984_20xx/cmp_1984_20xx.htm">Musée des Transports - Histoire du Métropolitain de Paris</a>.</span> </li> <li id="cite_note-144"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-144">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stif.org/IMG/pdf/Barometre_2005.pdf">Le baromètre des transports 2005</a> (page 26), Document du <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">STIF</a>.</span> </li> <li id="cite_note-ratp-faq-145"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-ratp-faq_145-0">a</a> et <a href="#cite_ref-ratp-faq_145-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/fr/ratp/r_23887/groupe-ratp/"><cite style="font-style:normal;">La FAQ Groupe RATP</cite></a> », sur <span class="italique">le site de la <a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-146"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-146">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://services.ratp.fr/fr/ratp/r_6379/proprete-une-exigence-toute-la-journee/"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">Propreté, une exigence toute la journée</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://services.ratp.fr/fr/ratp/r_6379/proprete-une-exigence-toute-la-journee/">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://services.ratp.fr/fr/ratp/r_6379/proprete-une-exigence-toute-la-journee/">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://services.ratp.fr/fr/ratp/r_6379/proprete-une-exigence-toute-la-journee/">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://services.ratp.fr/fr/ratp/r_6379/proprete-une-exigence-toute-la-journee/">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">ratp.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-06-17" data-sort-value="2014-06-17">17 juin 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-147"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-147">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2013">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/espace-premium/paris-75/metro-la-ratp-promet-un-choc-de-proprete-26-09-2013-3169601.php"><cite style="font-style:normal;">Métro : la RATP promet un « choc de propreté »</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2013-09-26" data-sort-value="2013-09-26">26 septembre 2013</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-06-17" data-sort-value="2014-06-17">17 juin 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-148"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-148">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lesjoyeuxrecycleurs.com/flash-info/le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche/176-le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">Le recyclage dans notre beau métro, comment ça marche ?</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://www.lesjoyeuxrecycleurs.com/flash-info/le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche/176-le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.lesjoyeuxrecycleurs.com/flash-info/le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche/176-le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://www.lesjoyeuxrecycleurs.com/flash-info/le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche/176-le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://www.lesjoyeuxrecycleurs.com/flash-info/le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche/176-le-recyclage-dans-notre-beau-metro-comment-ca-marche">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">lesjoyeuxrecycleurs.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-03-11" data-sort-value="2018-03-11">11 mars 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-149"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-149">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/paris-75010/paris-les-dechets-de-la-ratp-mettent-la-maire-d-arrondissement-en-colere-04-12-2017-7433121.php"><cite style="font-style:normal;">Paris : les déchets de la RATP mettent la maire d'arrondissement en colère</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, article du <time class="nowrap" datetime="2017-12-04" data-sort-value="2017-12-04">4 décembre 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-03-11" data-sort-value="2018-03-11">11 mars 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-150"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-150">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/sciences/20070623.FIG000000757_polemique_sur_la_pollution_de_l_air_dans_le_metro_parisien.html">Le Figaro : Polémique sur la pollution de l'air dans le métro parisien</a>, consulté le 26 juin 2007.</span> </li> <li id="cite_note-PM-151"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-PM_151-0">a</a> et <a href="#cite_ref-PM_151-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Duffé2015"><span class="ouvrage" id="Julien_Duffé2015">Julien Duffé, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/espace-premium/paris-75/les-particules-fines-font-tousser-dans-le-metro-et-le-rer-13-05-2015-4766681.php"><cite style="font-style:normal;">Les particules fines font tousser dans le métro et le RER</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-05-13" data-sort-value="2015-05-13">13 mai 2015</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-05-17" data-sort-value="2015-05-17">17 mai 2015</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-152"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-152">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/environnement/alerte-aux-particules-fines-dans-le-metro-13-03-2013-2637507.php"><i>Alerte aux particules fines dans le métro</i></a>, Aurélie Lebelle, Le Parisien, 13 mars 2013.</span> </li> <li id="cite_note-153"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-153">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.francetvinfo.fr/meteo/particules-fines/video-a-paris-ces-immeubles-ne-sont-en-fait-que-des-facades_4708181.html"><cite style="font-style:normal;">VIDEO. À Paris, ces immeubles ne sont en fait…que des façades</cite></a> », sur <span class="italique">Franceinfo</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-07-20" data-sort-value="2021-07-20">20 juillet 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-15" data-sort-value="2022-10-15">15 octobre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-154"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-154">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Zaragoza2021"><span class="ouvrage" id="Charley_Zaragoza2021">Charley <span class="nom_auteur">Zaragoza</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://parissecret.com/savez-vous-ce-quil-se-cache-derriere-les-fausses-facades-parisiennes/"><cite style="font-style:normal;">Savez-vous ce qu'il se cache derrière les fausses façades parisiennes ?</cite></a> », sur <span class="italique">Paris Secret</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-10-24" data-sort-value="2021-10-24">24 octobre 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-15" data-sort-value="2022-10-15">15 octobre 2022</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-155"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-155">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Van_Eeckhout2015"><span class="ouvrage" id="Laetitia_Van_Eeckhout2015">Laetitia Van Eeckhout, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/pollution/article/2015/09/10/l-air-du-metro-et-des-gares-souterraines-menace-la-sante-des-agents-qui-y-travaillent_4751529_1652666.html"><cite style="font-style:normal;">L'exposition à l'air du métro et des gares souterraines crée « un vrai risque sanitaire »</cite></a> », sur <span class="italique">lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-09-10" data-sort-value="2015-09-10">10 septembre 2015</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-09-10" data-sort-value="2015-09-10">10 septembre 2015</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-156"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-156">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/fr/ratp/r_108730/la-qualite-de-lair-dans-les-espaces-souterrains/"><cite style="font-style:normal;">La qualité de l'air dans les espaces souterrains</cite></a> », sur <span class="italique">ratp.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-09-10" data-sort-value="2015-09-10">10 septembre 2015</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-157"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-157">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mandard2019"><span class="ouvrage" id="Stéphane_Mandard2019">Stéphane Mandard, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/planete/article/2019/09/18/dans-le-metro-et-le-rer-un-air-jusqu-a-dix-fois-plus-pollue-qu-a-l-exterieur_5511818_3244.html"><cite style="font-style:normal;">Dans le métro et le RER, un air jusqu'à dix fois plus pollué qu'à l'extérieur</cite></a> », sur <span class="italique">lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-09-18" data-sort-value="2019-09-18">18 septembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-09-21" data-sort-value="2019-09-21">21 septembre 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-158"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-158">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bfmtv.com/paris/paris-une-nouvelle-etude-s-inquiete-de-la-pollution-de-l-air-dans-le-metro_AD-202305220864.html"><cite style="font-style:normal;">Paris : une nouvelle étude s'inquiète de la pollution de l'air dans le métro</cite></a> », sur <span class="italique">bfmtv.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-05-22" data-sort-value="2023-05-22">22 mai 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-05-23" data-sort-value="2023-05-23">23 mai 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-fraudeLP-159"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-fraudeLP_159-0">a</a> <a href="#cite_ref-fraudeLP_159-1">b</a> <a href="#cite_ref-fraudeLP_159-2">c</a> et <a href="#cite_ref-fraudeLP_159-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2013">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/flash-actualite-economie/la-fraude-aux-transports-en-commun-sport-national-francais-08-09-2013-3117657.php"><cite style="font-style:normal;">La fraude aux transports en commun, sport national français</cite></a> », sur <span class="italique"><i><a href="/wiki/Le_Parisien" title="Le Parisien">Le Parisien</a></i></span>, <time class="nowrap" datetime="2013-09-08" data-sort-value="2013-09-08">8 septembre 2013</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-04-26" data-sort-value="2015-04-26">26 avril 2015</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-160"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-160">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20041019180146/http://www.ratp.fr/corpo/pe3_22-35.pdf">« Contrat de plan 2004-2007 »</a>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 7. Consulté le 20 septembre 2012.</span> </li> <li id="cite_note-161"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-161">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_Fortanier2014"><span class="ouvrage" id="Diane_de_Fortanier2014">Diane de Fortanier, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/actualite-france/2014/07/16/01016-20140716ARTFIG00330-accessibilite-le-metro-parisien-a-la-traine.php"><cite style="font-style:normal;">Accessibilité : le métro parisien à la traîne</cite></a> », sur <span class="italique">lefigaro.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2014-07-16" data-sort-value="2014-07-16">16 juillet 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-07-12" data-sort-value="2015-07-12">12 juillet 2015</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-162"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-162">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/societe/video/2017/12/03/pourquoi-le-metro-parisien-est-il-l-un-des-pires-du-monde-pour-les-handicapes_5223906_3224.html">Pourquoi le métro parisien est-il l'un des pires du monde pour les handicapés ?</a>, sur <i><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></i>, article du <time class="nowrap" datetime="2017-12-04" data-sort-value="2017-12-04">4 décembre 2017</time>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-12-04" data-sort-value="2017-12-04">4 décembre 2017</time>.</span> </li> <li id="cite_note-163"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-163">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://france3-regions.francetvinfo.fr/https://france3-regions.francetvinfo.fr/paris-ile-de-france/paris/video-handicap-93-des-stations-de-metro-sont-encore-inaccessibles-aux-personnes-en-fauteuil-2841494.html-2841494.html"><cite style="font-style:normal;">VIDEO. Handicap : 93% des stations de métro sont encore inaccessibles aux personnes en fauteuil</cite></a> », sur <span class="italique">France 3 Paris Ile-de-France</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-09-18" data-sort-value="2023-09-18">18 septembre 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-11-04" data-sort-value="2023-11-04">4 novembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-164"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-164">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cousin2016"><span class="ouvrage" id="Capucine_Cousin2016">Capucine Cousin, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.challenges.fr/challenges-soir/telecoms-la-4g-dans-le-metro-parisien-d-ici-fin-2017_425269"><cite style="font-style:normal;">Télécoms : la 4G dans le métro parisien d'ici fin 2017 ?</cite></a> », sur <span class="italique">challenges.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-09-09" data-sort-value="2016-09-09">9 septembre 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-09-19" data-sort-value="2017-09-19">19 septembre 2017</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-165"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-165">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Olivier2017"><span class="ouvrage" id="Nicolas_Olivier2017">Nicolas Olivier, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.francebleu.fr/infos/transports/le-metro-parisien-toujours-a-la-traine-pour-l-internet-mobile-1505756624"><cite style="font-style:normal;">Le métro parisien toujours à la traîne pour l'internet mobile</cite></a> », sur <span class="italique">francebleu.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-09-18" data-sort-value="2017-09-18">18 septembre 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-09-19" data-sort-value="2017-09-19">19 septembre 2017</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Couv4Gcomplete-166"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Couv4Gcomplete_166-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Couv4Gcomplete_166-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BalenieriDumoulin2020"><span class="ouvrage" id="Raphaël_BalenieriSébastien_Dumoulin2020">Raphaël Balenieri et Sébastien Dumoulin, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lesechos.fr/tech-medias/hightech/le-metro-parisien-enfin-couvert-en-4g-1219560"><cite style="font-style:normal;">Le métro parisien, enfin couvert en 4G</cite></a> », sur <span class="italique">www.lesechos.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-06-29" data-sort-value="2020-06-29">29 juin 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-06-08" data-sort-value="2024-06-08">8 juin 2024</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-167"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-167">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/assets/pdf/GA15.pdf">Bulletin statistique de l'observatoire national de la délinquance - Phénomènes de délinquance dans les transports en commun ferrés d'Île-de-France</a>, décembre 2008.</span> </li> <li id="cite_note-Secu-168"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Secu_168-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Secu_168-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/faits-divers/metro-rer-la-carte-des-lignes-a-risques-08-12-2008-334794.php"><i>Métro, RER : la carte des lignes à risques</i>, le Parisien, Timothée Boutry</a>, article du 8 décembre 2008.</span> </li> <li id="cite_note-169"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-169">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sipos2019"><span class="ouvrage" id="Aurélie_Sipos2019">Aurélie Sipos, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/les-pickpockets-toujours-plus-nombreux-dans-le-metro-parisien-31-03-2019-8043687.php"><cite style="font-style:normal;">Pickpockets dans le métro à Paris : explosion des vols à la tire depuis janvier</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-03-31" data-sort-value="2019-03-31">31 mars 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-04-01" data-sort-value="2019-04-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> avril 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-170"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-170">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Carez2016"><span class="ouvrage" id="Céline_Carez2016">Céline Carez, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/paris-75/metro-le-pousseur-recidiviste-arrete-a-gare-du-nord-27-05-2016-5834745.php"><cite style="font-style:normal;">Métro : le pousseur récidiviste arrêté à la station Gare-du-Nord</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-05-27" data-sort-value="2016-05-27">27 mai 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-05-27" data-sort-value="2016-05-27">27 mai 2016</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-171"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-171">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/faits-divers/meurtre-de-babu-dans-le-metro-en-2011-cinq-ans-de-prison-requis-25-05-2016-5828539.php"><cite style="font-style:normal;">Meurtre de « Babu » dans le métro en 2011 : trois ans ferme pour le pousseur</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-05-25" data-sort-value="2016-05-25">25 mai 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-05-26" data-sort-value="2016-05-26">26 mai 2016</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-172"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-172">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Plesse2017"><span class="ouvrage" id="Grégory_Plesse2017">Grégory Plesse, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://m.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/une-femme-sur-deux-a-peur-dans-les-transports-en-commun-17-04-2017-6861423.php"><cite style="font-style:normal;">Une femme sur deux a peur dans les transports en commun</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-04-17" data-sort-value="2017-04-17">17 avril 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-04-17" data-sort-value="2017-04-17">17 avril 2017</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-173"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-173">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sana2015"><span class="ouvrage" id="Eros_Sana2015">Eros Sana, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cheekmagazine.fr/societe/mains-au-cul-frotteurs-et-drague-lourde-elles-racontent-le-harcelement-dans-les-transports/"><cite style="font-style:normal;">Mains au cul, frotteurs et drague lourde : elles racontent le harcèlement dans les transports</cite></a> », sur <span class="italique">cheekmagazine.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-07-21" data-sort-value="2015-07-21">21 juillet 2015</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-07-23" data-sort-value="2015-07-23">23 juillet 2015</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Alouti-174"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Alouti_174-0">a</a> <a href="#cite_ref-Alouti_174-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Alouti_174-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Alouti2017"><span class="ouvrage" id="Feriel_Alouti2017">Feriel Alouti, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/m-moyen-format/article/2017/03/03/dans-le-metro-parisien-avec-la-brigade-chargee-de-debusquer-les-frotteurs_5088917_4497271.html"><cite style="font-style:normal;">Dans le métro parisien, avec la brigade chargée de débusquer les « frotteurs »</cite></a> », sur <span class="italique">lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-03-04" data-sort-value="2017-03-04">4 mars 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-03-07" data-sort-value="2017-03-07">7 mars 2017</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Varoquier-175"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Varoquier_175-0">a</a> <a href="#cite_ref-Varoquier_175-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Varoquier_175-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Varoquier2019"><span class="ouvrage" id="Jila_Varoquier2019">Jila Varoquier, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/ile-de-france-balance-ton-porc-dans-les-transports-en-commun-06-01-2019-7981695.php"><cite style="font-style:normal;">Île-de-France : « Balance ton porc » dans les transports en commun</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-01-06" data-sort-value="2019-01-06">6 janvier 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-01-07" data-sort-value="2019-01-07">7 janvier 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-176"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-176">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Leprince2019"><span class="ouvrage" id="Chloé_Leprince2019">Chloé Leprince, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.franceculture.fr/societe/greves-2019-comme-1995-le-jeu-des-sept-differences-malgre-pas-mal-de-ressemblances"><cite style="font-style:normal;">Grèves : 2019 comme 1995 ? Le jeu des sept différences (malgré pas mal de ressemblances)</cite></a> », sur <span class="italique">franceculture.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-12-16" data-sort-value="2019-12-16">16 décembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-24" data-sort-value="2019-12-24">24 décembre 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-177"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-177">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2008"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.humanite.fr/node/402001"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">MAI 68 : CHRONOLOGIE DES ÉVÉNEMENTS</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.humanite.fr/node/402001">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=https://www.humanite.fr/node/402001">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/https://www.humanite.fr/node/402001">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:https://www.humanite.fr/node/402001">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">humanite.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2008-09-20" data-sort-value="2008-09-20">20 septembre 2008</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-25" data-sort-value="2019-12-25">25 décembre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-liberation1995-178"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-liberation1995_178-0">a</a> <a href="#cite_ref-liberation1995_178-1">b</a> <a href="#cite_ref-liberation1995_178-2">c</a> et <a href="#cite_ref-liberation1995_178-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1995"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.liberation.fr/evenement/1995/03/30/les-grandes-greves-dans-les-transports_125454"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">Les grandes grèves dans les transports</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.liberation.fr/evenement/1995/03/30/les-grandes-greves-dans-les-transports_125454">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=https://www.liberation.fr/evenement/1995/03/30/les-grandes-greves-dans-les-transports_125454">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/https://www.liberation.fr/evenement/1995/03/30/les-grandes-greves-dans-les-transports_125454">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:https://www.liberation.fr/evenement/1995/03/30/les-grandes-greves-dans-les-transports_125454">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">liberation.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="1995-03-30" data-sort-value="1995-03-30">30 mars 1995</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-24" data-sort-value="2019-12-24">24 décembre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-179"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-179">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2004">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://finaxim.fr/temps-partage-et-transition/le-precedent-de-lalarme-sociale-a-la-ratp-le-monde-du-29-octobre-2004/"><cite style="font-style:normal;">Le précédent de l'alarme sociale à la RATP</cite></a> », sur <span class="italique">finaxim.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2004-11-10" data-sort-value="2004-11-10">10 novembre 2004</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-24" data-sort-value="2019-12-24">24 décembre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-180"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-180">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1998">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.liberation.fr/futurs/1998/10/16/a-la-ratp-l-alarme-sociale-fait-ses-preuves-depuis-trois-ans_248298"><cite style="font-style:normal;">A la RATP, l'« alarme sociale » fait ses preuves depuis trois ans</cite></a> », sur <span class="italique">liberation.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="1998-10-16" data-sort-value="1998-10-16">16 octobre 1998</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-22" data-sort-value="2019-12-22">22 décembre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-181"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-181">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2009">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/paris-75/paris-75005/ratp-0-18-jour-de-greve-par-agent-et-par-an-17-03-2009-445195.php"><cite style="font-style:normal;">RATP : 0,18 jour de grève par agent et par an</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Le_Parisien" title="Le Parisien">Le Parisien</a></span>, <time class="nowrap" datetime="2009-03-17" data-sort-value="2009-03-17">17 mars 2009</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-182"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-182">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Deléaz2019"><span class="ouvrage" id="Thibaut_Deléaz2019">Thibaut Deléaz, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lepoint.fr/societe/greve-comment-la-ratp-decide-quelles-lignes-de-metro-ouvrir-23-12-2019-2354542_23.php"><cite style="font-style:normal;">Grève : comment la RATP décide quelles lignes de métro ouvrir</cite></a> », sur <span class="italique">lepoint.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-12-24" data-sort-value="2019-12-24">24 décembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-01-01" data-sort-value="2020-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2020</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-183"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-183">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.francetvinfo.fr/economie/greve/greve-des-transports/stations-fermees-entretien-des-voies-gestion-des-pubs-comment-la-ratp-gere-son-reseau-pendant-la-greve_3752643.html"><cite style="font-style:normal;">Stations fermées, entretien des voies, gestion des publicités : comment la RATP gère son réseau pendant la grève</cite></a> », sur <span class="italique">francetvinfo.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-12-22" data-sort-value="2019-12-22">22 décembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-01-01" data-sort-value="2020-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-184"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-184">↑</a> </span><span class="reference-text">« La RATP guette la crue du siècle », <i>Le Parisien</i>, 22 février 2009, page 15. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/abo-paris/la-ratp-guette-la-crue-du-siecle-22-02-2009-419307.php">lire en ligne</a>.</span> </li> <li id="cite_note-185"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-185">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/planete/article/2017/07/10/stations-de-metro-inondees-et-fermees-a-paris_5158230_3244.html"><cite style="font-style:normal;">Record de pluie en une heure à Paris dimanche soir</cite></a> », sur <span class="italique">lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-07-10" data-sort-value="2017-07-10">10 juillet 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-07-11" data-sort-value="2017-07-11">11 juillet 2017</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-186"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-186">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Robert, <i>op. cit.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 140.</span> </li> <li id="cite_note-187"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-187">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1995">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ina.fr/video/CAC95057283"><cite style="font-style:normal;">Attentat avenue d'Italie</cite></a> », sur <span class="italique">ina.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="1995-10-06" data-sort-value="1995-10-06">6 octobre 1995</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-05" data-sort-value="2019-03-05">5 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-188"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-188">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lesechos.fr/25/03/2016/LesEchos/22158-083-ECH_la-prevention-du-risque-dans-le-metro-et-les-grandes-gares--une-mission-quasi-impossible.htm"><cite style="font-style:normal;">La prévention du risque dans le métro et les grandes gares, une mission quasi impossible</cite></a> », sur <span class="italique">lesechos.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-03-25" data-sort-value="2016-03-25">25 mars 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-05" data-sort-value="2019-03-05">5 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-189"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-189">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.atlasobscura.com/articles/why-it-was-faster-to-build-subways-in-1900"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Why It Was Faster To Build Subways in 1900</cite></a> », sur <span class="italique">Atlas Obscura</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-10-22" data-sort-value="2015-10-22">22 octobre 2015</time></span>, cité dans <span class="ouvrage" id="2015">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.slate.fr/story/108803/metro-construction-1900-travail"><cite style="font-style:normal;">Pourquoi il était plus facile de construire des métros en 1900</cite></a> », sur <span class="italique">Slate</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-10-23" data-sort-value="2015-10-23">23 octobre 2015</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-metro_20_ans-190"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-metro_20_ans_190-0">a</a> et <a href="#cite_ref-metro_20_ans_190-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070110111141/http://www.ratp.fr/common/ressources/836.pdf">La modernisation du métro parisien « Le métro aura toujours 20 ans »</a>, communiqué de la RATP du 22 février 2006. Consulté le 20 septembre 2012.</span> </li> <li id="cite_note-191"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-191">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sudratp.fr/Files/372_mts_protocole_ouragan.pdf">PROTOCOLE OURAGAN : Mouvement des trains</a>.</span> </li> <li id="cite_note-STIF_2007-192"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-STIF_2007_192-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stif.org/IMG/pdf/CP_ligne_13_nov_07.pdf">Communiqué de presse du STIF, « Étude de désaturation de la ligne 13 »</a> du 24 octobre 2007.</span> </li> <li id="cite_note-Prio13-193"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Prio13_193-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/common/ressources/920.pdf">Communiqué de presse de la RATP - Ligne 13, priorité de la RATP</a>.</span> </li> <li id="cite_note-AL13-194"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-AL13_194-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Annick Lepetit : « La ligne 13 n'est pas la priorité de la RATP »</i>, le Parisien, édition de Seine-Saint-Denis 27 avril 2011.</span> </li> <li id="cite_note-195"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-195">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.val-de-fontenay.metro-ligne1.fr/">Site de la concertation du prolongement de la ligne 1 à Val de Fontenay</a>.</span> </li> <li id="cite_note-sdrif2030-196"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-sdrif2030_196-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Schéma directeur de la région Île-de-France, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iledefrance.fr/sites/default/files/Sdrif%20-%2005%20-%20Propositions%20pour%20la%20mise%20en%20oeuvre.pdf">Fascicule 5 – Propositions pour la mise en œuvre</a> <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 22.</span> </li> <li id="cite_note-197"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-197">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.grandparisgrandest.fr/ACTUALITES/Metro-11-de-Rosny-a-Noisy-Champs-une-mobilisation-d-ampleur"><cite style="font-style:normal;">Métro 11 de Rosny à Noisy-Champs : une mobilisation d'ampleur</cite></a> », sur <span class="italique">grandparisgrandest.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-05-18" data-sort-value="2018-05-18">18 mai 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-08-05" data-sort-value="2018-08-05">5 août 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-198"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-198">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/seine-saint-denis-93/stains-le-maire-reclame-un-nouveau-tram-et-le-metro-27-07-2018-7835610.php">Stains : le maire réclame un nouveau tram et le métro</a>, article du <time class="nowrap" datetime="2018-07-27" data-sort-value="2018-07-27">27 juillet 2018</time>, sur <i>leparisien.fr</i>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-08-01" data-sort-value="2018-08-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> août 2018</time>.</span> </li> <li id="cite_note-suresnes-199"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-suresnes_199-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.suresnes.fr/content/download/25167/340626/file/Grand_Paris_amener_metro_a_Suresnes.pdf">Grand Paris : il faut amener le métro de Paris à Suresnes</a>, document de janvier 2011, sur <i>suresnes.fr</i>, consulté le 23 décembre 2015.</span> </li> <li id="cite_note-200"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-200">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2013">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.parismetropole.fr/nos-chantiers/contrat-de-developpement-territorial/1-cdt-boucle-nord-des-hauts-de-seine/article/contrat-du-cdt-boucle-nord-des-hauts-de-seine"><cite style="font-style:normal;">Contrat de développement territorial « Boucle Nord des Hauts-de-Seine », pages 190-191</cite></a> », sur <span class="italique">Paris Métropole</span>, <time class="nowrap" datetime="2013-06-04" data-sort-value="2013-06-04">4 juin 2013</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2013-11-24" data-sort-value="2013-11-24">24 novembre 2013</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-bagneux_infos-201"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-bagneux_infos_201-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bagneux92.fr/images/publications/2018/266-juin-2018.pdf"><cite style="font-style:normal;">Bagneux Infos n°266 Juin 2018</cite></a> » <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr>, Ville de Bagneux, <time class="nowrap" datetime="2018-06" data-sort-value="2018-06">juin 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-06-06" data-sort-value="2018-06-06">6 juin 2018</time>)</small></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 27.</span> </li> <li id="cite_note-202"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-202">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.paris.fr/portail/viewmultimediadocument?multimediadocument-id=31735">Conseil de Paris - Avis du Conseil de Paris sur le projet de schéma directeur de la Région Île-de-France</a>.</span> </li> <li id="cite_note-203"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-203">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sevres.com/fvie/LIGNEROUGESUD/LIGNE%20ROUGE%20SUD04.html"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">METRO : la "ligne rouge" sud n'est pas prévue pour les Sévriens</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://www.sevres.com/fvie/LIGNEROUGESUD/LIGNE%20ROUGE%20SUD04.html">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.sevres.com/fvie/LIGNEROUGESUD/LIGNE%20ROUGE%20SUD04.html">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://www.sevres.com/fvie/LIGNEROUGESUD/LIGNE%20ROUGE%20SUD04.html">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://www.sevres.com/fvie/LIGNEROUGESUD/LIGNE%20ROUGE%20SUD04.html">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-204"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-204">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.apur.org/sites/default/files/documents/4P21.pdf">Propositions de janvier 2006 de l'Atelier parisien d'urbanisme (APUR)</a>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 3. Consulté le 15 avril 2016.</span> </li> <li id="cite_note-205"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-205">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://chatillon.ecologiesolidaire.fr/post/2009/01/12/Tramway-T8-%3A-le-contre-projet-de-Chatillon-ecologie-solidaire6"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">CHÂTILLON ÉCOLOGIE SOLIDAIRE</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://chatillon.ecologiesolidaire.fr/post/2009/01/12/Tramway-T8-%3A-le-contre-projet-de-Chatillon-ecologie-solidaire6">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://chatillon.ecologiesolidaire.fr/post/2009/01/12/Tramway-T8-%3A-le-contre-projet-de-Chatillon-ecologie-solidaire6">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://chatillon.ecologiesolidaire.fr/post/2009/01/12/Tramway-T8-%3A-le-contre-projet-de-Chatillon-ecologie-solidaire6">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://chatillon.ecologiesolidaire.fr/post/2009/01/12/Tramway-T8-%3A-le-contre-projet-de-Chatillon-ecologie-solidaire6">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-morangis-206"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-morangis_206-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/espace-premium/essonne-91/une-station-de-metro-en-2027-un-doux-reve-26-12-2013-3439781.php">Morangis : une station de métro en 2027, un doux rêve?</a> - <i><a href="/wiki/Le_Parisien" title="Le Parisien">Le Parisien</a></i> - Saint-Denis - 26 décembre 2013 (consulté le 31 décembre 2014).</span> </li> <li id="cite_note-207"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-207">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://94.citoyens.com/2016/grand-paris-express-le-prolongement-a-lest-de-la-ligne-18-rendu-possible,04-05-2016.html"><cite style="font-style:normal;">Grand Paris Express : le prolongement à l'Est de la ligne 18 rendu possible</cite></a> », sur <span class="italique">94.citoyens.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-05-04" data-sort-value="2016-05-04">4 mai 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-05-05" data-sort-value="2016-05-05">5 mai 2016</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-208"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-208">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iledefrance.fr/sdrif-e-vers-un-territoire-polycentrique-resilient-et-solidaire"><cite style="font-style:normal;">SDRIF-E : vers un territoire polycentrique, résilient et solidaire</cite></a> », sur <span class="italique">iledefrance.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-04-03" data-sort-value="2023-04-03">3 avril 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-04-05" data-sort-value="2023-04-05">5 avril 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-sgpactemotive_6266-209"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-sgpactemotive_6266_209-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.societedugrandparis.fr/fichiers/1306818688_6-SGP_SdE_Chap3_110526_WEB.pdf">Societedugrandparis.fr - « L'Acte Motivé » <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>  62 à 66</a>.</span> </li> <li id="cite_note-210"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-210">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stif.org/IMG/pdf/Deliberation_no2011-0906_relative_a_l_adaptation_de_la_ligne_14_au_passage_de_6_a_8_voitures_-2.pdf">STIF - Conseil du 7 décembre 2011 : délibération n°2011-0906 relative à l'adaptation de la ligne 14 au passage de 6 à 8 voitures</a>.</span> </li> <li id="cite_note-211"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-211">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stif.org/IMG/pdf/Deliberation_2013-175_-_Ligne_14_-_Adaptation_des_stations_existantes_passage_de_6_a_8_voitures_-_Avant-projet.pdf">STIF - Conseil du 10 juillet 2013 : délibération 2013-175 - Ligne 14 - Adaptation des stations existantes passage de 6 à 8 voitures - Avant-projet</a>.</span> </li> <li id="cite_note-212"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-212">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iledefrance-mobilites.fr/actualites/metro-ligne-11-mp14-marche-a-blanc"><cite style="font-style:normal;">Ligne 11 du métro : début des essais pour les nouvelles rames</cite></a> », sur <span class="italique">Île-de-France Mobilités</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-02-14" data-sort-value="2023-02-14">14 février 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-02-14" data-sort-value="2023-02-14">14 février 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-213"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-213">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lefigaro.fr/actualite-france/la-fin-des-mythiques-rames-de-la-ligne-6-du-metro-parisien-est-actee-20230113">« La fin des mythiques rames de la ligne 6 du métro parisien est actée »</a>, <i><a href="/wiki/Le_Figaro" title="Le Figaro">Le Figaro</a></i>, 14 janvier 2023 (consulté le jour même).</span> </li> <li id="cite_note-:4-214"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:4_214-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=9TDdSgOl5FM"><cite style="font-style:normal;">Calendrier du renouvellement des métros franciliens</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-03-02" data-sort-value="2023-03-02">2 mars 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-215"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-215">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Collet2013"><span class="ouvrage" id="Valérie_Collet2013">Valérie Collet, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/societes/2013/04/02/20005-20130402ARTFIG00282-la-ratp-prepare-l-automatisation-de-la-ligne-4-du-metro-parisien.php"><cite style="font-style:normal;">La RATP prépare l'automatisation de la ligne 4 du métro parisien</cite></a> », sur <span class="italique">lefigaro.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2013-04-02" data-sort-value="2013-04-02">2 avril 2013</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-07-04" data-sort-value="2016-07-04">4 juillet 2016</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-deliberation-216"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-deliberation_216-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <span class="ouvrage" id="2014">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stif.org/IMG/pdf/Deliberation_no2014-243_-_Automatisation_de_la_ligne_4_-_convention_relative_au_financement_et_aux_modalites_de_suivi_de_l_operation.pdf"><cite style="font-style:normal;">Délibération n°2014-243 - Automatisation de la ligne 4 - Convention relative au financement et aux modalités de suivi de l'opération</cite></a> », sur <span class="italique">stif.org</span>, <time class="nowrap" datetime="2014-06-05" data-sort-value="2014-06-05">5 juin 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-06-13" data-sort-value="2014-06-13">13 juin 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-217"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-217">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/paris/4061602-20231109-ratp-ligne-4-metro-entierement-automatisee-avant-fin-annee-13-attend-heure"><cite style="font-style:normal;">La ligne 4 du métro bientôt automatisée, la 13 en salle d'attente</cite></a> », sur <span class="italique">www.20minutes.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-11-09" data-sort-value="2023-11-09">9 novembre 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-05-12" data-sort-value="2024-05-12">12 mai 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-VRT13-218"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-VRT13_218-0">a</a> et <a href="#cite_ref-VRT13_218-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="FD2018">FD, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ville-rail-transports.com/lettre-confidentielle/ligne-voie-lautomatisation/"><cite style="font-style:normal;">La ligne 13 sur la voie de l'automatisation</cite></a> », sur <span class="italique">ville-rail-transports.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-07-19" data-sort-value="2018-07-19">19 juillet 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-07-19" data-sort-value="2018-07-19">19 juillet 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-219"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-219">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=lOWfu-dulU8">Parigo#99, 21 décembre 2019</a>.</span> </li> <li id="cite_note-220"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-220">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cognasse2018"><span class="ouvrage" id="Olivier_Cognasse2018">Olivier Cognasse, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.usinenouvelle.com/article/la-ligne-13-du-metro-parisien-prochaine-ligne-automatisee.N721489"><cite style="font-style:normal;">La ligne 13 du métro parisien, prochaine ligne automatisée</cite></a> », sur <span class="italique">usinenouvelle.com</span>, article du <time class="nowrap" datetime="2018-07-18" data-sort-value="2018-07-18">18 juillet 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-07-19" data-sort-value="2018-07-19">19 juillet 2018</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Dicharry19-221"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Dicharry19_221-0">a</a> <a href="#cite_ref-Dicharry19_221-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Dicharry19_221-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dicharry2019"><span class="ouvrage" id="Elsa_Dicharry2019">Elsa Dicharry, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lesechos.fr/amp/1156944"><cite style="font-style:normal;">Pourquoi le métro francilien ne s'automatise qu'à petits pas</cite></a> », sur <span class="italique">lesechos.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-12-17" data-sort-value="2019-12-17">17 décembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-21" data-sort-value="2019-12-21">21 décembre 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:02-222"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:02_222-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <cite style="font-style:normal">Métro-boulot-dodo…</cite> », <i>L'Histoire en citations</i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2016-05-19" data-sort-value="2016-05-19">19 mai 2016</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.histoire-en-citations.fr/citations/mai-68-metro-boulot-dodo">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-07" data-sort-value="2018-05-07">7 mai 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=M%C3%A9tro-boulot-dodo%E2%80%A6&rft.jtitle=L%27Histoire+en+citations&rft.date=2016-05-19&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-223"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-223">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pierrebearn.free.fr/pierrebd.htm"><cite style="font-style:normal;">pierrebearn.free.fr/metroboulot1</cite></a> », sur <span class="italique">pierrebearn.free.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-07" data-sort-value="2018-05-07">7 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-224"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-224">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/paris-75/arrogants-les-parisiens-01-03-2019-8023077.php"><cite style="font-style:normal;">Arrogants, les Parisiens?</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-03-01" data-sort-value="2019-03-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> mars 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-06" data-sort-value="2019-03-06">6 mars 2019</time>)</small></span> : <span class="citation">« Regard fuyant dans le métro, les Parisiens ont tous le nez sur leur portable, sur Facebook ou Instagram »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-225"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-225">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2013">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.huffingtonpost.fr/2013/10/15/etude-parisiens-metro_n_4099866.html"><cite style="font-style:normal;">Comment les parisiens se supportent dans le métro, selon une étude</cite></a> », sur <span class="italique">huffingtonpost.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2013-10-15" data-sort-value="2013-10-15">15 octobre 2013</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-06" data-sort-value="2019-03-06">6 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-226"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-226">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.franceculture.fr/societe/paris-metro-ligne-13-enfer"><cite style="font-style:normal;">Paris : la ligne 13 du métro, "c'est le purgatoire, la porte avant l'enfer"</cite></a> », sur <span class="italique">franceculture.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-04-16" data-sort-value="2018-04-16">16 avril 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-07" data-sort-value="2019-03-07">7 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-227"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-227">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lesinrocks.com/2018/04/25/actualite/pourquoi-la-ligne-13-du-metro-est-consideree-comme-la-ligne-de-lenfer-111075039/"><cite style="font-style:normal;">Pourquoi la ligne 13 du métro parisien est considérée comme "la ligne de l'enfer"</cite></a> », sur <span class="italique">lesinrocks.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-04-25" data-sort-value="2018-04-25">25 avril 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-07" data-sort-value="2019-03-07">7 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-228"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-228">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Plesse2017"><span class="ouvrage" id="Grégory_Plesse2017">Grégory Plesse, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/val-de-marne-94/que-pensent-les-touristes-du-metro-parisien-21-07-2017-7149156.php"><cite style="font-style:normal;">Que pensent les touristes du métro parisien ?</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-07-21" data-sort-value="2017-07-21">21 juillet 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-07" data-sort-value="2019-03-07">7 mars 2019</time>)</small></span></span> : <span class="citation">« [le métro] est utilisé par 80% des touristes étrangers qui découvrent Paris, de très loin leur premier mode de déplacement dans la capitale, d'après une étude publiée en juin 2016. »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-229"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-229">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bontinck2019"><span class="ouvrage" id="Jean-Gabriel_Bontinck2019">Jean-Gabriel Bontinck, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/qui-sont-les-300-sdf-qui-dorment-chaque-nuit-dans-le-metro-parisien-18-11-2019-8195508.php"><cite style="font-style:normal;">Qui sont les 300 SDF qui dorment chaque nuit dans le métro parisien ?</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-11-19" data-sort-value="2019-11-19">19 novembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-11-19" data-sort-value="2019-11-19">19 novembre 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-230"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-230">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/groupe-ratp/newsroom/prevention/la-ratp-engagee-pour-la-prise-en-charge-des-sans-abris-sur-son"><cite style="font-style:normal;">La RATP engagée pour la prise en charge des sans-abris sur son réseau</cite></a> », sur <span class="italique">ratp.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-02-14" data-sort-value="2018-02-14">14 février 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-01-01" data-sort-value="2020-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-231"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-231">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Le_Nevé2016"><span class="ouvrage" id="Soazig_Le_Nevé2016">Soazig Le Nevé, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.acteurspublics.com/2016/04/18/l-anglais-citymapper-tente-une-opa-sur-les-donnees-des-transports-parisiens"><cite style="font-style:normal;">L'anglais Citymapper tente une “OPA” sur les données des transports parisiens</cite></a> », sur <span class="italique">Acteurs publics</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-04-18" data-sort-value="2016-04-18">18 avril 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-04-19" data-sort-value="2016-04-19">19 avril 2016</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-232"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-232">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/fr/ratp/v_138104/paris-metro-simulator/"><cite style="font-style:normal;">Paris Metro Simulator</cite></a> », sur <span class="italique">ratp.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-01-03" data-sort-value="2016-01-03">3 janvier 2016</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-233"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-233">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pmdapp.fr/start/"><cite style="font-style:normal;">Paris Metro Driver</cite></a> », sur <span class="italique">pmdapp.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-03-07" data-sort-value="2023-03-07">7 mars 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-234"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-234">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Trouvé2016"><span class="ouvrage" id="Pierre_Trouvé2016">Pierre <span class="nom_auteur">Trouvé</span>, « <cite style="font-style:normal">Vidéo. On a testé « Mini Metro » : le jeu de gestion ferroviaire arrive sur smartphone</cite> », <i><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2016-10-27" data-sort-value="2016-10-27">27 octobre 2016</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/pixels/video/2016/10/27/on-a-teste-mini-metro-le-jeu-de-gestion-ferroviaire-arrive-sur-smartphone_5021464_4408996.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-04-10" data-sort-value="2021-04-10">10 avril 2021</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Vid%C3%A9o.+On+a+test%C3%A9+%C2%AB+Mini+Metro+%C2%BB+%3A+le+jeu+de+gestion+ferroviaire+arrive+sur+smartphone&rft.jtitle=Le+Monde&rft.aulast=Trouv%C3%A9&rft.aufirst=Pierre&rft.date=2016-10-27&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-235"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-235">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://funtrain.net/fr/simulateur-de-train/microsoft-train-simulator/lignes/add-on-12/"><cite style="font-style:normal;">Funtrain - RFSP : Réseau Ferré Souterrain de Paris versions MSTS - une ligne pour Microsoft Train Simulator</cite></a> », sur <span class="italique">funtrain.net</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-15" data-sort-value="2019-12-15">15 décembre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-236"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-236">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2014"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.apsfi.org/rfsp-v3-6-version-or/"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">RFSP V3.6 version OR</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://www.apsfi.org/rfsp-v3-6-version-or/">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.apsfi.org/rfsp-v3-6-version-or/">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://www.apsfi.org/rfsp-v3-6-version-or/">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://www.apsfi.org/rfsp-v3-6-version-or/">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">apsfi.org</span>, <time class="nowrap" datetime="2014-09-19" data-sort-value="2014-09-19">19 septembre 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-15" data-sort-value="2019-12-15">15 décembre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-237"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-237">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://steamcommunity.com/workshop/filedetails/?id=1697763603"><cite style="font-style:normal;">Steam Workshop :: RATP MF77 (Metro)</cite></a> », sur <span class="italique">steamcommunity.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-05-09" data-sort-value="2020-05-09">9 mai 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-238"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-238">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://steamcommunity.com/sharedfiles/filedetails/?l=french&id=1139522057"><cite style="font-style:normal;">Steam Workshop : Bombardier MF01 Paris (5Cars, MOM)</cite></a> », sur <span class="italique">steamcommunity.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-05-09" data-sort-value="2020-05-09">9 mai 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-239"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-239">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.toutsimcities.com/downloads/view/1104"><cite style="font-style:normal;">ToutSimCities - Télécharger Paris Métro MF77</cite></a> », sur <span class="italique">toutsimcities.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-05-09" data-sort-value="2020-05-09">9 mai 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Bontinck-240"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bontinck_240-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Bontinck_240-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bontinck2018"><span class="ouvrage" id="Jean-Gabriel_Bontinck2018">Jean-Gabriel Bontinck, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/la-madame-cinema-de-la-ratp-nous-dit-tout-06-05-2018-7701609.php"><cite style="font-style:normal;">La « Madame cinéma » de la RATP nous dit tout</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-05-06" data-sort-value="2018-05-06">6 mai 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-12" data-sort-value="2018-05-12">12 mai 2018</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Lilas-241"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Lilas_241-0">a</a> <a href="#cite_ref-Lilas_241-1">b</a> <a href="#cite_ref-Lilas_241-2">c</a> <a href="#cite_ref-Lilas_241-3">d</a> <a href="#cite_ref-Lilas_241-4">e</a> et <a href="#cite_ref-Lilas_241-5">f</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2012">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/flash-actualite-culture/porte-des-lilas-un-veritable-plateau-de-cinema-dans-le-metro-parisien-13-07-2012-2089027.php"><cite style="font-style:normal;">Porte des Lilas, un véritable plateau de cinéma dans le métro parisien</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2012-07-13" data-sort-value="2012-07-13">13 juillet 2012</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-12" data-sort-value="2018-05-12">12 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-242"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-242">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://moncinemaamoi.blog/2017/04/03/les-portes-de-la-nuit-marcel-carne-1946/"><cite style="font-style:normal;">Les Portes de la nuit - Marcel Carné (1946)</cite></a> », sur <span class="italique">moncinemaamoi</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-13" data-sort-value="2018-05-13">13 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-243"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-243">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Neuhoff2022"><span class="ouvrage" id="Éric_Neuhoff2022"><a href="/wiki/%C3%89ric_Neuhoff" title="Éric Neuhoff">Éric Neuhoff</a> et Étienne Sorin, « <cite style="font-style:normal">Jean-Jacques Beineix, cinéaste irréductible</cite> », <i><a href="/wiki/Le_Figaro" title="Le Figaro">Le Figaro</a>, supplément « <a href="/wiki/Le_Figaro_et_vous" class="mw-redirect" title="Le Figaro et vous">Le Figaro et vous</a> »</i>,‎ 15-16 janvier 2022, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 32 <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lefigaro.fr/cinema/deces-de-jean-jacques-beineix-realisateur-de-3702-le-matin-20220114">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Jean-Jacques+Beineix%2C+cin%C3%A9aste+irr%C3%A9ductible&rft.jtitle=Le+Figaro%2C+suppl%C3%A9ment+%C2%AB+Le+Figaro+et+vous+%C2%BB&rft.aulast=Neuhoff&rft.aufirst=%C3%89ric&rft.date=2022&rft.pages=32&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.lefigaro.fr%2Fcinema%2Fdeces-de-jean-jacques-beineix-realisateur-de-3702-le-matin-20220114&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Bontinck-star-244"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bontinck-star_244-0">a</a> <a href="#cite_ref-Bontinck-star_244-1">b</a> <a href="#cite_ref-Bontinck-star_244-2">c</a> et <a href="#cite_ref-Bontinck-star_244-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bontinck2018"><span class="ouvrage" id="Jean-Gabriel_Bontinck2018">Jean-Gabriel Bontinck, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/le-metro-parisien-star-de-cinema-06-05-2018-7701669.php"><cite style="font-style:normal;">Le métro parisien, star de cinéma</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-05-06" data-sort-value="2018-05-06">6 mai 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-12" data-sort-value="2018-05-12">12 mai 2018</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-245"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-245">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telerama.fr/cinema/films/le-samourai,16660,critique.php"><cite style="font-style:normal;">Le Samouraï</cite></a> », sur <span class="italique">telerama.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-04-24" data-sort-value="2018-04-24">24 avril 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-13" data-sort-value="2018-05-13">13 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-246"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-246">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2014">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telerama.fr/cinema/films/mauvais-sang,9406.php"><cite style="font-style:normal;">Mauvais Sang</cite></a> », sur <span class="italique">telerama.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2014-09-06" data-sort-value="2014-09-06">6 septembre 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-13" data-sort-value="2018-05-13">13 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-247"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-247">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://next.liberation.fr/cinema/2015/08/21/tu-peux-eteindre-l-escalator-il-n-a-plus-rien-a-jouer_1367181"><cite style="font-style:normal;"><span class="citation">« Tu peux éteindre l'escalator, il n'a plus rien à jouer »</span></cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Lib%C3%A9ration_(journal)" title="Libération (journal)">Libération Next</a></span>, <time class="nowrap" datetime="2015-08-21" data-sort-value="2015-08-21">21 août 2015</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-248"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-248">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/article/619533/paris-dans-coulisses-stations-fantomes">20 minutes - <i>Dans les coulisses des stations fantômes</i></a>, article du 8 novembre 2010.</span> </li> <li id="cite_note-249"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-249">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://next.liberation.fr/cinema/2012/07/13/dans-la-station-fantome-de-la-ratp_833138"><i>Dans la station fantôme de la RATP</i></a> dans <i><a href="/wiki/Lib%C3%A9ration_(journal)" title="Libération (journal)">Libération</a></i> du 13 juillet 2012.</span> </li> <li id="cite_note-250"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-250">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2011">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://divergences.be/spip.php?article2259"><cite style="font-style:normal;">Christine PASSEVANT, Le Nom des gens de Michel Leclerc, vous avez dit identité nationale?</cite></a> », <time class="nowrap" datetime="2011-01-30" data-sort-value="2011-01-30">30 janvier 2011</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-04-16" data-sort-value="2017-04-16">16 avril 2017</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-251"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-251">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imdb.com/title/tt0841044/locations"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Two Days in Paris</cite></a> », sur <span class="italique">imdb.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-12" data-sort-value="2018-05-12">12 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-252"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-252">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/paris-75/les-plus-grands-ont-photographie-le-metro-04-11-2016-6286359.php"><cite style="font-style:normal;">Les plus grands ont photographié le métro</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-11-04" data-sort-value="2016-11-04">4 novembre 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-11-13" data-sort-value="2016-11-13">13 novembre 2016</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-253"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-253">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ficcion.revistacoronica.com/2014/06/cazadores-de-sonidos-por-ricardo.html">Cazadores de Sonidos - (en espagnol)</a>, consulté le 6 décembre 2014.</span> </li> <li id="cite_note-254"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-254">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lachasse2016"><span class="ouvrage" id="Jérôme_Lachasse2016">Jérôme Lachasse, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bfmtv.com/culture/la-bd-de-la-semaine-schuiten-et-peeters-commentent-le-tome-2-de-revoir-paris-1062605.html"><cite style="font-style:normal;">La BD de la semaine: Schuiten et Peeters commentent le tome 2 de Revoir Paris</cite></a> », sur <span class="italique">bfmtv.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-11-24" data-sort-value="2016-11-24">24 novembre 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-05-08" data-sort-value="2019-05-08">8 mai 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-255"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-255">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Chéry2017"><span class="ouvrage" id="Lloyd_Chéry2017">Lloyd Chéry, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lepoint.fr/pop-culture/bandes-dessinees/les-7-albums-a-lire-pour-comprendre-valerian-et-laureline-27-07-2017-2146254_2922.php"><cite style="font-style:normal;">Les 7 albums à lire pour comprendre Valérian et Laureline</cite></a> », sur <span class="italique">lepoint.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-07-27" data-sort-value="2017-07-27">27 juillet 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-05-08" data-sort-value="2019-05-08">8 mai 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-256"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-256">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lectricesandthecity.20minutes-blogs.fr/archive/2011/04/11/metro-parisien-petits-plaisirs-du-soir-et-du-matin-julien-lo.html">Lectrices and the City, blog de <i>20minutes-blogs.fr</i>, article du 11 avril 2011</a>, consulté le 6 septembre 2011.</span> </li> <li id="cite_note-257"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-257">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.auboutdelaligne.fr">Rodolphe Macia & Sophie Adriansen, <i>Je vous emmène au bout de la ligne, tribulations et secrets d'un conducteur de métro</i>, Éditions Max Milo, novembre 2010</a>.</span> </li> <li id="cite_note-258"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-258">↑</a> </span><span class="reference-text">Site RATP, <span class="citation">« un grand nombre d'artistes aujourd'hui célèbres ont conquis leur premier public dans le métro : Alain Souchon, Manu Dibango, Jacques Higelin, Touré Kunda, Dany Brillant, Ben Harper, ou plus récemment Lââm, Anis ou encore William Baldé »</span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/fr/ratp/c_5103/musique/">lire en ligne</a> (consulté le 22 juillet 2010).</span> </li> <li id="cite_note-259"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-259">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/musiciens/index.shtml">RATP/Les musiciens du métro</a>.</span> </li> <li id="cite_note-260"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-260">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.berlinpage.com/Lyrics/metro.shtml">Paroles de la chanson <i>The Metro</i> de John Crawford</a>, sur le site « berlinpage.com », consulté le 15 décembre 2010.</span> </li> <li id="cite_note-261"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-261">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chartsinfrance.net/Sexion-D-Assaut/news-79642.html">Sexion d'Assaut enchaîne avec "Ma direction", son nouveau clip</a>, article du 14 mai 2012, sur <i>chartsinfrance.net</i>. Consulté le 10 novembre 2013.</span> </li> <li id="cite_note-262"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-262">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.fr/lesactualites/lesactus/5304.shtml">Rock en Seine s'affiche tout l'été</a>, sur le site de la RATP, rubrique « Toutes les actualités » consultée le 20 juillet 2009.</span> </li> <li id="cite_note-numis-263"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-numis_263-0">a</a> <a href="#cite_ref-numis_263-1">b</a> <a href="#cite_ref-numis_263-2">c</a> et <a href="#cite_ref-numis_263-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.numisrail.fr/medailles/"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">Description de la médaille</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://www.numisrail.fr/medailles/">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.numisrail.fr/medailles/">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://www.numisrail.fr/medailles/">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://www.numisrail.fr/medailles/">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, sur <span class="italique">numisrail.fr</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-264"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-264">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bouissou2015"><span class="ouvrage" id="Anais_Bouissou2015">Anais Bouissou, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rtl.fr/actu/economie/comment-le-metro-parisien-a-inspire-les-fours-la-cornue-7779271016"><cite style="font-style:normal;">Comment le métro parisien a inspiré les fours La Cornue</cite></a> », sur <span class="italique">RTL.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-07-31" data-sort-value="2015-07-31">31 juillet 2015</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-02" data-sort-value="2019-03-02">2 mars 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-265"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-265">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/arts-stars/mode/2884107-20201013-ratp-met-vendre-chaussettes-fameux-lapin-maladroit-motif"><cite style="font-style:normal;">La RATP se met à vendre des chaussettes avec son fameux lapin maladroit en motif</cite></a> », sur <span class="italique">20minutes.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-10-13" data-sort-value="2020-10-13">13 octobre 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-10-14" data-sort-value="2020-10-14">14 octobre 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-266"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-266">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Razemon2014"><span class="ouvrage" id="Olivier_Razemon2014">Olivier <span class="nom_auteur">Razemon</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://transports.blog.lemonde.fr/2014/04/03/le-conducteur-de-metro-qui-faisait-rire-ses-passagers/"><cite style="font-style:normal;">Le conducteur de métro qui faisait rire ses passagers</cite></a> », sur <span class="italique">transports.blog.lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2014-04-03" data-sort-value="2014-04-03">3 avril 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-11-16" data-sort-value="2018-11-16">16 novembre 2018</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:0-267"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:0_267-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bernard2016"><span class="ouvrage" id="Sophie_Bernard2016">Sophie <span class="nom_auteur">Bernard</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ohmymag.com/metro/voici-le-conducteur-de-metro-parisien-le-plus-cool-du-monde_art103225.html"><cite style="font-style:normal;">Voici le conducteur de métro parisien le plus cool du monde</cite></a> », sur <span class="italique">Ohmymag</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-12-05" data-sort-value="2016-12-05">5 décembre 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-11-16" data-sort-value="2018-11-16">16 novembre 2018</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-268"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-268">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/groupe-ratp/newsroom/culture/le-patrimoine-de-la-ratp-se-devoile-a-loccasion-des-journees"><cite style="font-style:normal;">Le patrimoine de la RATP se dévoile à l'occasion des Journées européennes du patrimoine les 15 et 16 septembre 2018</cite></a> », sur <span class="italique">ratp.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-05-08" data-sort-value="2019-05-08">8 mai 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-270"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-270">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://amp.lefigaro.fr/sortir-paris/2016/04/01/30004-20160401ARTFIG00123-la-ratp-renomme-13-stations-metro.php"><cite style="font-style:normal;">La RATP renomme 13 stations de métro</cite></a> », sur <span class="italique">lefigaro.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-04-04" data-sort-value="2016-04-04">4 avril 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-03" data-sort-value="2019-03-03">3 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-271"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-271">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.huffingtonpost.fr/2016/04/01/poisson-d-avril-metro-paris_n_9589018.html"><cite style="font-style:normal;">Les 13 poissons d'avril du métro parisien vous arracheront forcément un sourire</cite></a> », sur <span class="italique">huffingtonpost.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-04-01" data-sort-value="2016-04-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> avril 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-03" data-sort-value="2019-03-03">3 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-273"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-273">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/paris/2041527-20170401-poisson-avril-jussieu-reste-ratp-detourne-nom-onze-stations-metro-lol"><cite style="font-style:normal;">La RATP détourne le nom de onze stations de métro</cite></a> », sur <span class="italique">20minutes.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-04-01" data-sort-value="2017-04-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> avril 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-03" data-sort-value="2019-03-03">3 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-274"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-274">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/info-paris-ile-de-france-oise/transports/insolite-la-ratp-a-choisi-son-meilleur-poisson-d-avril-09-04-2017-6839301.php"><cite style="font-style:normal;">Insolite : la RATP a choisi son meilleur poisson d'avril</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-04-09" data-sort-value="2017-04-09">9 avril 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-03" data-sort-value="2019-03-03">3 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-275"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-275">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/groupe-ratp/newsroom/corporate/le-groupe-ratp-celebre-la-victoire-de-lequipe-de-france-de-football"><cite style="font-style:normal;">Le groupe RATP célèbre la victoire de l'équipe de France de football</cite></a> », sur <span class="italique">ratp.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-07-15" data-sort-value="2018-07-15">15 juillet 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-03" data-sort-value="2019-03-03">3 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-276"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-276">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lexpress.fr/actualite/sport/victoire-des-bleus-la-ratp-renomme-six-stations-de-metro_2025702.html"><cite style="font-style:normal;">Victoire des Bleus : la RATP renomme six stations de métro</cite></a> », sur <span class="italique">lexpress.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-07-16" data-sort-value="2018-07-16">16 juillet 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-03-03" data-sort-value="2019-03-03">3 mars 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-277"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-277">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/asterixdanslemetro"><cite style="font-style:normal;">Fêtons ensemble les 60 ans d'Astérix et Obélix sur notre réseau</cite></a> », sur <span class="italique">le site de la RATP</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-10-12" data-sort-value="2019-10-12">12 octobre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-278"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-278">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://france3-regions.francetvinfo.fr/paris-ile-de-france/paris/menhirmontant-abraracourcqcix-ratp-rebaptise-12-stations-metro-asterix-1734213.html"><cite style="font-style:normal;">"Menhirmontant" ou "Abraracourcqcix" : la RATP rebaptise 12 stations de métro pour Astérix</cite></a> », sur <span class="italique">france3-regions.francetvinfo.fr</span>, <a href="/wiki/France_3_Paris_%C3%8Ele-de-France" title="France 3 Paris Île-de-France">France 3 Paris Île-de-France</a>, <time class="nowrap" datetime="2019-10-09" data-sort-value="2019-10-09">9 octobre 2019</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-279"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-279">↑</a> </span><span class="reference-text">Claude Berton, Alexandre Ossadrow et Christiane Filloles-Allex, <i>Fulgence Bienvenüe et la construction du métropolitain de Paris</i>, Presses des Ponts et Chaussées, 2007.</span> </li> <li id="cite_note-281"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-281">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.karodaxo.fr/materiel-mf67/evenements-particuliers/#C"><cite style="font-style:normal;">Incendie à la station Porte d’Italie</cite></a> », sur <span class="italique">karodaxo.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-03-06" data-sort-value="2021-03-06">6 mars 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-282"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-282">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2007">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/societe/article/2007/07/29/35-personnes-ont-ete-intoxiquees-lors-d-un-incendie-dans-le-metro-parisien_940182_3224.html"><cite style="font-style:normal;">35 personnes ont été intoxiquées lors d'un incendie dans le métro parisien</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></span>, article du <time class="nowrap" datetime="2007-07-29" data-sort-value="2007-07-29">29 juillet 2007</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-28" data-sort-value="2018-05-28">28 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-283"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-283">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2012">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.leparisien.fr/paris-75/paris-75005/le-metro-deraille-a-nation-23-03-2012-1919881.php"><cite style="font-style:normal;">Paris : le métro déraille à Nation</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien</span>, <time class="nowrap" datetime="2012-03-23" data-sort-value="2012-03-23">23 mars 2012</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-02-28" data-sort-value="2021-02-28">28 février 2021</time>)</small></span> : <span class="citation">« Une rame de la ligne 2 du métro a légèrement déraillé hier matin à la station Nation. Tous les voyageurs en sont sortis indemnes mais le trafic a été sérieusement perturbé. »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-284"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-284">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lepoint.fr/societe/paris-un-metro-deraille-a-la-station-barbes-02-12-2016-2087509_23.php"><cite style="font-style:normal;">Paris : un métro déraille à la station Barbès</cite></a> », sur <span class="italique">lepoint.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-12-02" data-sort-value="2016-12-02">2 décembre 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-12-02" data-sort-value="2016-12-02">2 décembre 2016</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-285"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-285">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/paris-75/ligne-13-interrompue-entre-chatillon-montrouge-et-porte-de-vanves-suite-a-une-sortie-de-voie-01-07-2018-7802607.php"><cite style="font-style:normal;">Métro : le trafic restera perturbé ce lundi sur la ligne 13</cite></a> », sur <span class="italique">leparisien.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-07-01" data-sort-value="2018-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-07-28" data-sort-value="2018-07-28">28 juillet 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-286"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-286">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bahuon2019"><span class="ouvrage" id="Charlotte_Bahuon2019">Charlotte Bahuon, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ouest-france.fr/economie/transports/ratp/paris-le-metro-ne-s-arrete-plus-grosse-frayeur-pour-les-passagers-de-la-ligne-1-6525564"><cite style="font-style:normal;">Paris. Le métro ne s'arrête plus, grosse frayeur pour les passagers de la ligne 1</cite></a> », sur <span class="italique">ouest-france.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-09-18" data-sort-value="2019-09-18">18 septembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-03-01" data-sort-value="2021-03-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> mars 2021</time>)</small></span></span> : <span class="citation">« …mardi 17 septembre 2019. Vers 21 h 50, la ligne 1, en direction de la Défense, n'a pas marqué l'arrêt durant trois stations consécutives, Concorde, Champs-Élysées-Clemenceau et Franklin-D.-Roosevelt. La rame a finalement terminé sa course à George-V sans faire de blessé. »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-287"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-287">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Romani2023"><span class="ouvrage" id="Hugo_Romani2023">Hugo <span class="nom_auteur">Romani</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lepoint.fr/societe/incident-exceptionnel-sur-la-ligne-4-du-metro-parisien-ce-que-l-on-sait-15-06-2023-2524577_23.php"><cite style="font-style:normal;">Incident « exceptionnel » sur la ligne 4 du métro parisien : ce que l'on sait</cite></a> », <i><a href="/wiki/Le_Point" title="Le Point">lepoint.fr</a></i>, <time class="nowrap" datetime="2023-06-15" data-sort-value="2023-06-15">15 juin 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-06-24" data-sort-value="2023-06-24">24 juin 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-accident_personne-288"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-accident_personne_288-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20031229050927/http://www.metro-pole.net/expl/exploit/incidents/personne.html">L'accident de personne</a> »</span>, sur <i>metro-pole.net, via web.archive.org</i>, <time class="nowrap" datetime="2003-09" data-sort-value="2003-09">septembre 2003</time> <small>(version du <time class="nowrap" datetime="2003-12-29" data-sort-value="2003-12-29">29 décembre 2003</time> sur <i><a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a></i>)</small>.</span> </li> <li id="cite_note-289"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-289">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Neiman2007"><span class="ouvrage" id="Ophélie_Neiman2007">Ophélie Neiman, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nouvelobs.com/rue89/rue89-nos-vies-connectees/20070829.RUE1522/les-suicides-du-metro-tabous-et-traumatismes.html"><cite style="font-style:normal;">Les suicides du métro, tabous et traumatismes</cite></a> », sur <span class="italique">Rue89, nouvelobs.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2007-08-29" data-sort-value="2007-08-29">29 août 2007</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-290"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-290">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://www.v1.paris.fr/BMO/debat/cmdebat20030224/CMDEBAT20030224-13.htm&title=lien%20invalide">Conseil municipal de Paris - Débats des 23 et 24 février 2003 (archive Wikiwix)</a>.</span> </li> <li id="cite_note-transports.blog.lemonde.fr-291"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-transports.blog.lemonde.fr_291-0">a</a> et <a href="#cite_ref-transports.blog.lemonde.fr_291-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://transports.blog.lemonde.fr/2013/03/11/les-petits-secrets-de-la-ratp-reveles-au-public/">Les petits secrets de la RATP révélés au public</a>. Consulté le 2 janvier 2014.</span> </li> <li id="cite_note-292"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-292">↑</a> </span><span class="reference-text">« Forte hausse des suicides sur le réseau SNCF », Le Monde du 10 février 2009.</span> </li> <li id="cite_note-293"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-293">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.francebleu.fr/infos/faits-divers-justice/paris-un-jeune-britannique-est-mort-dans-le-metro-le-soir-du-31-decembre-1483626658">« Paris : un jeune Britannique adepte du <i>train surfing</i> meurt dans le métro le soir du Nouvel An »</a>, <i><a href="/wiki/France_Bleu" class="mw-redirect" title="France Bleu">France Bleu</a></i>, 5 janvier 2017 (consulté le 29 octobre 2017).</span> </li> <li id="cite_note-294"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-294">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vsd.fr/actualite/paris-un-jeune-se-tue-sur-le-toit-dune-rame-de-metro-23221">« Paris Un jeune se tue sur le toit d'une rame de métro »</a>, <i><a href="/wiki/VSD_(magazine)" title="VSD (magazine)">VSD</a></i>, 25 octobre 2017 (consulté le 29 octobre 2017).</span> </li> </ol> </div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=92" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=92" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Paris_Metro?uselang=fr">Images du métro de Paris</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=93" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=93" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Les_différents_projets_proposés"><span id="Les_diff.C3.A9rents_projets_propos.C3.A9s"></span>Les différents projets proposés</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=94" title="Modifier la section : Les différents projets proposés" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=94" title="Modifier le code source de la section : Les différents projets proposés"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Ch. Talansier, « Le chemin de fer métropolitain de Paris », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1883-07-15" data-sort-value="1883-07-15">15 juillet 1883</time>, tome III, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 18 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6472977c/f17.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">453-454</span></a></li> <li>J. Bourdais, « Chemin de fer métropolitain de Paris. Projet de passage supérieur sur les boulevards », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1884-08-16" data-sort-value="1884-08-16">16 août 1884</time>, tome V, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 16 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6466533s/f2.item"><abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 258</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64665435/f113.item">planche XXVII</a></li> <li>E. P., « Chemin de fer métropolitain de Paris. Projet de M. Jules Garnier », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1884-09-06" data-sort-value="1884-09-06">6 septembre 1884</time>, tome V, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 19 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64665361/f2.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">310-311</span></a></li> <li>D., « Chemin de fer métropolitain », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1884-10-18" data-sort-value="1884-10-18">18 octobre 1884</time>, tome V, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 25, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6466542r/f14.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">422-423</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64665435/f169.item">planche XLIII</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64665435/f173.item">planche XLIV</a></li> <li>Louis Richard, « Chemin de fer métropolitain de Paris. Considérations générales », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1884-11-29" data-sort-value="1884-11-29">29 novembre 1884</time>, tome VI, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 5, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6474355b/f10.item"><abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 78</a></li> <li>S., « Chemin de fer métropolitain de Paris. Projet aérien de M. L. Heuzé - Correspondance de H. Gutton », architecte, dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1884-12-06" data-sort-value="1884-12-06">6 décembre 1884</time>, tome VI, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 6, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6474356r/f5.vertical"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">89-92</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6474376h/f54.item">planche IX</a></li> <li>Max de Nansouty, « Chemin de fer métropolitain de Paris. Étude de l'avant-projet soumis aux Chambres (premier article) », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1886-04-17" data-sort-value="1886-04-17">17 avril 1886</time>, tome VIII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 24, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473171f/f10.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">382-384</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473172v/f139.item">planche XXXIII</a></li> <li>Max de Nansouty, « Chemin de fer métropolitain de Paris. Étude de l'avant-projet soumis aux Chambres (deuxième article) », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1886-04-24" data-sort-value="1886-04-24">24 avril 1886</time>, tome VIII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 25, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473172v/f12.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">400-402</span></a></li> <li>Henri Mamy, « Le métropolitain de Paris. Projet de MM. Dupuis, Nibart et Varrailhon », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1886-11-06" data-sort-value="1886-11-06">6 novembre 1886</time>, tome X, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6476582j/f20.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">10-11</span></a></li> <li>L. Boudenoot, « Le métropolitain de Paris », dans <i>Le Génie civil</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6476591h/f4.item">8 janvier 1887, tome X, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 10, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">156-158</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6476592x/f3.item">15 janvier 1887, tome X, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 11, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">171-173</span></a></li> <li>Max de Nansouty, « Étude sur le chemin de fer métropolitain de Paris », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1887-09-10" data-sort-value="1887-09-10">10 septembre 1887</time>, tome XI, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 19, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64729440/f2.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">302-304</span></a></li> <li>Max de Nansouty, « Le chemin de fer métropolitain de Paris », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1887-11-05" data-sort-value="1887-11-05">5 novembre 1887</time>, tome XII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6482570c/f14.image.r="><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">4-5</span></a></li> <li>N., « Projet de chemin de fer métropolitain de Paris de MM. P. Villain et L. Dufresne », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1887-11-19" data-sort-value="1887-11-19">19 novembre 1887</time>, tome XII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 3, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64825726/f4.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">36-37</span></a></li> <li>Henri Mamy, « Étude de tramways tubulaires souterrains dans Paris » (projet de J.B. Berlier), dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1887-11-19" data-sort-value="1887-11-19">19 novembre 1887</time>, tome XII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 3, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64825726/f5.vertical"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">37-41</span></a></li> <li>Émile Muller, « Le métropolitain parisien », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1887-11-26" data-sort-value="1887-11-26">26 novembre 1887</time>, tome XII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 4, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6482573m/f2.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">50-52</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64825956/f38.item">planche IV</a></li> <li>G. Petit, « Projet de voies aériennes dans Paris. Réseau urbain et suburbain auxiliaire et affluent du Métropolitain », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1888-07-14" data-sort-value="1888-07-14">14 juillet 1888</time>, tome XIII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 11, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6478948h/f10.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">170-172</span></a></li> <li>Auguste Moreau, « Le chemin de fer métropolitain de Paris. Nouvelle étude du projet Haag », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1889-01-05" data-sort-value="1889-01-05">5 janvier 1889</time>, tome XIV, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 10, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6479235s/f5.vertical.r="><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">149-154</span></a></li> <li>Alfred Flamant, « Projet de chemin de fer métropolitain pour Paris », dans <i>Le Génie civil</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6472087n/f16.item">2 novembre 1889, tome XVI, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">6-10</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64720882/f2.item">9 novembre 1889, tome XVI, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 2, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">30-34</span></a>, remarques de Paul Haag, dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1890-05-10" data-sort-value="1890-05-10">10 mai 1890</time>, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 2 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473108p/f13.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">29-31</span></a></li> <li>« Le Métropolitain de Paris. Projet Haag », dans <i>Le Génie civil</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473114d/f6.item">21 juin 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 8, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">118-120</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473115t/f4.item">28 juin 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 9, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">132-134</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64731167/f7.item">5 juillet 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 10, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">151-153</span></a></li> <li>Max de Nansouty, « Le chemin de fer métropolitain de Paris. Mise à exécution prochaine. Le projet présenté par la Compagnie des Établissements Eiffel. Le Métropolitain devant l'opinion publique et les pouvoirs publics », dans <i>Le Génie civil</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473117n/f5.item">12 juillet 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 11, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">165-167</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473119g/f5.item">28 juillet 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 13, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">197-199</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64731204/f3.item">5 août 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 14, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">211-212</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473121j/f6.item">12 août 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 15, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">230-231</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473123c/f6.item">23 août 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 17, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">262-264</span></a></li> <li>« Adoption par la Commission d'enquête du projet présenté par la Compagnie des Établissements Eiffel », dans <i>Le Génie civil</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473129v/f15.item">4 octobre 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 23, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 367</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473130h/f14.item">11 octobre 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 24, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 382</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473131x/f8.item">18 octobre 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 25, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">392-395</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473132b/f9.item">25 octobre 1890, tome XVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 26, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">409-414</span></a></li> <li>Max de Nansouty, « Chemin de fer métropolitain de Paris. Les moyens d'exécution », dans <i>Le Génie civil</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473965g/f6.vertical">8 novembre 1890, tome XVIII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 2, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">22-26</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473968q/f5.item">29 novembre 1890, tome XVIII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 5, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">69-71</span></a></li> <li>L. Pochet, « Aération des tunnels du chemin de fer métropolitain de Paris », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1890-11-08" data-sort-value="1890-11-08">8 novembre 1890</time>, tome XVIII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 2, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473965g/f10.item"><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">25-27</span></a></li> <li>C. Boutillier, « Le métropolitain de Paris. Conférence », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1891-03-14" data-sort-value="1891-03-14">14 mars 1891</time>, tome XVIII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 20, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473983d/f6.vertical.r="><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">318-323</span></a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Réalisation_du_Métro"><span id="R.C3.A9alisation_du_M.C3.A9tro"></span>Réalisation du Métro</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=95" title="Modifier la section : Réalisation du Métro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=95" title="Modifier le code source de la section : Réalisation du Métro"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Détroyat1902"><span class="ouvrage" id="J._Détroyat1902">J. Détroyat, « <cite style="font-style:normal">Le chemin de fer métropolitain de Paris</cite> », <i>Bulletin de la Société internationale des électriciens</i>, <abbr class="abbr" title="deuxième">2<sup>e</sup></abbr> série, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> 2,‎ <time>1902</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">136-155</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/bulletin-de-la-societe-internationale-des-electriciens-ser.-2-vol-2/page/136/mode/2up">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Le+chemin+de+fer+m%C3%A9tropolitain+de+Paris&rft.jtitle=Bulletin+de+la+Soci%C3%A9t%C3%A9+internationale+des+%C3%A9lectriciens&rft.aulast=D%C3%A9troyat&rft.aufirst=J.&rft.date=1902&rft.pages=136-155&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span></li> <li>A. Dumas, « Le métropolitain de Paris. Description générale du réseau projeté. Description détaillée de la partie exécutée », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1900-07-21" data-sort-value="1900-07-21">21 juillet 1900</time>, tome XXXVII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 12, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 945 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473911x/f1.vertical.r="><abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">197-219</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473925z/f88.item">planche XIX</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473925z/f92.item">planche XX</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6473925z/f92.item">planche XXI</a></li> <li>A. Dumas, « Le métropolitain de Paris. Situation des nouvelles lignes projetées et état des travaux des lignes en cours d'exécution », dans <i>Le Génie civil</i>, <time class="nowrap" datetime="1906-04-21" data-sort-value="1906-04-21">21 avril 1906</time>, tome XLVIII, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 25, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1245, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6492257r/f1.item.r=Nord-Sud"><abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 409</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64922585/f85.item">planche XXV</a></li> <li><span class="ouvrage" id="Hervieu1903"><span class="ouvrage" id="Jules_Hervieu1903">Jules Hervieu, <cite class="italique">Le Chemin de fer métropolitain municipal de Paris</cite>, Béranger éditeur, <time>1903</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+Chemin+de+fer+m%C3%A9tropolitain+municipal+de+Paris&rft.pub=B%C3%A9ranger+%C3%A9diteur&rft.aulast=Hervieu&rft.aufirst=Jules&rft.date=1903&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="ref_notre_metro"><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_des_transports_urbains,_interurbains_et_ruraux" title="Musée des transports urbains, interurbains et ruraux">Jean Robert</a>, <cite class="italique">Notre métro</cite>, éd. Jean Robert, <time>1967</time>, 511 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Notre+m%C3%A9tro&rft.pub=%C3%A9d.+Jean+Robert&rft.au=Jean+Robert&rft.date=1967&rft.tpages=511&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span> ; et rééd. 1983</li> <li><span class="ouvrage" id="ref_patrimoine_ratp">Collectif, <cite class="italique">Le Patrimoine de la RATP</cite>, Charenton-le-Pont, éditions Flohic, <time>1996</time>, 400 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-84234-007-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-84234-007-8"><span class="nowrap">2-84234-007-8</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+Patrimoine+de+la+RATP&rft.place=Charenton-le-Pont&rft.pub=%C3%A9ditions+Flohic&rft.au=Collectif&rft.date=1996&rft.tpages=400&rft.isbn=2-84234-007-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="ref_aventure">Roger-Henri Guerrand, <cite class="italique">L'Aventure du métropolitain</cite>, Paris, <a href="/wiki/La_D%C3%A9couverte" title="La Découverte">La Découverte</a>, <time>1999</time>, 204 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Aventure+du+m%C3%A9tropolitain&rft.place=Paris&rft.pub=La+D%C3%A9couverte&rft.au=Roger-Henri+Guerrand&rft.date=1999&rft.tpages=204&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="ref_siecle_14"><a href="/wiki/Jean_Tricoire_(%C3%A9crivain)" title="Jean Tricoire (écrivain)">Jean Tricoire</a>, <cite class="italique">Un siècle de métro en 14 lignes : de Bienvenüe à Météor</cite>, <a href="/wiki/Les_%C3%89ditions_La_Vie_du_rail" title="Les Éditions La Vie du rail">Les Éditions La Vie du rail</a>, <time>1999</time> <small>[<a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rence:Un_si%C3%A8cle_de_m%C3%A9tro_en_14_lignes_(Jean_Tricoire)" title="Référence:Un siècle de métro en 14 lignes (Jean Tricoire)">détail des éditions</a>]</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Un+si%C3%A8cle+de+m%C3%A9tro+en+14+lignes&rft.pub=Les+%C3%89ditions+La+Vie+du+rail&rft.stitle=de+Bienven%C3%BCe+%C3%A0+M%C3%A9t%C3%A9or&rft.au=Jean+Tricoire&rft.date=1999&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span> ; et rééd. 2004</li> <li><span class="ouvrage" id="ref_siecle_materiel">Gaston Jacobs, <cite class="italique">Le Métro de Paris : un siècle de matériel roulant</cite>, Paris, <a href="/wiki/Les_%C3%89ditions_La_Vie_du_rail" title="Les Éditions La Vie du rail">La Vie du rail</a>, <time>2001</time>, 223 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-902808-97-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-902808-97-6"><span class="nowrap">2-902808-97-6</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+M%C3%A9tro+de+Paris&rft.place=Paris&rft.pub=La+Vie+du+rail&rft.stitle=un+si%C3%A8cle+de+mat%C3%A9riel+roulant&rft.au=Gaston+Jacobs&rft.date=2001&rft.tpages=223&rft.isbn=2-902808-97-6&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="ref_transports">Dominique Larroque, Michel Margairaz et Pierre Zembri, <cite class="italique">Paris et ses transports <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> et <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles : deux siècles de décisions pour la ville et sa région</cite>, Association pour l'histoire des chemins de fer, Éditions Recherches, <time>2002</time>, 400 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-86222-042-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-86222-042-6"><span class="nowrap">2-86222-042-6</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Paris+et+ses+transports+XIXe%26%2332%3Bet%26%2332%3BXXe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cles+%3A+deux+si%C3%A8cles+de+d%C3%A9cisions+pour+la+ville+et+sa+r%C3%A9gion&rft.place=Association+pour+l%27histoire+des+chemins+de+fer&rft.pub=%C3%89ditions+Recherches&rft.au=Dominique+Larroque&rft.au=Michel+Margairaz&rft.au=Pierre+Zembri&rft.date=2002&rft.tpages=400&rft.isbn=2-86222-042-6&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Norac2003"><span class="ouvrage" id="Carl_Norac2003"><a href="/wiki/Carl_Norac" title="Carl Norac">Carl Norac</a>, <cite class="italique">Métropolitaines : tentative de photographier avec le langage : métro de Paris, hiver 1999-2000</cite>, L'Escampette, <time>2003</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=M%C3%A9tropolitaines&rft.pub=L%27Escampette&rft.stitle=tentative+de+photographier+avec+le+langage+%3A+m%C3%A9tro+de+Paris%2C+hiver+1999-2000&rft.aulast=Norac&rft.aufirst=Carl&rft.date=2003&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="ref_insolite"><a href="/wiki/Clive_Lamming" title="Clive Lamming">Clive Lamming</a>, <cite class="italique">Métro insolite</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Parigramme" title="Éditions Parigramme">Éditions Parigramme</a>, <time>2005</time>, 173 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small>[<a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rence:M%C3%A9tro_insolite" title="Référence:Métro insolite">détail des éditions</a>]</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=M%C3%A9tro+insolite&rft.pub=%C3%89ditions+Parigramme&rft.au=Clive+Lamming&rft.date=2005&rft.tpages=173&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Roland2006"><span class="ouvrage" id="Gérard_Roland2006">Gérard Roland, <cite class="italique">Stations de métro : d'Abbesses à Wagram</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Bonneton" title="Éditions Bonneton">éd. Christine Bonneton</a>, <time>2006</time>, 224 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-86253-382-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-86253-382-3"><span class="nowrap">2-86253-382-3</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Stations+de+m%C3%A9tro&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%A9d.+Christine+Bonneton&rft.stitle=d%27Abbesses+%C3%A0+Wagram&rft.aulast=Roland&rft.aufirst=G%C3%A9rard&rft.date=2006&rft.tpages=224&rft.isbn=2-86253-382-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="ref_transports">Rodolphe Macia et Sophie Adriansen, <cite class="italique">Je vous emmène au bout de la ligne : tribulations et secrets d'un conducteur de métro</cite>, Paris, <a href="/wiki/Max_Milo_%C3%89ditions" class="mw-redirect" title="Max Milo Éditions">Éditions Max Milo</a>, <time>2010</time>, 187 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-315-00133-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-315-00133-0"><span class="nowrap">978-2-315-00133-0</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Je+vous+emm%C3%A8ne+au+bout+de+la+ligne&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+Max+Milo&rft.stitle=tribulations+et+secrets+d%27un+conducteur+de+m%C3%A9tro&rft.au=Rodolphe+Macia&rft.au=Sophie+Adriansen&rft.date=2010&rft.tpages=187&rft.isbn=978-2-315-00133-0&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="ref_petite_histoire_du_ticket_de_metro_parisien">Grégoire Thonnat, <cite class="italique">Petite histoire du ticket de métro parisien</cite>, éd. SW Télémaque, <time>2010</time>, 173 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Petite+histoire+du+ticket+de+m%C3%A9tro+parisien&rft.pub=%C3%A9d.+SW+T%C3%A9l%C3%A9maque&rft.au=Gr%C3%A9goire+Thonnat&rft.date=2010&rft.tpages=173&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Pepinster2010"><span class="ouvrage" id="Julian_Pepinster2010">Julian Pepinster, <cite class="italique">Le métro de Paris</cite>, Paris, <a href="/wiki/Les_%C3%89ditions_La_Vie_du_rail" title="Les Éditions La Vie du rail">La Vie du rail</a>, <time>2010</time>, 254 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-918758-12-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-918758-12-9"><span class="nowrap">978-2-918758-12-9</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+m%C3%A9tro+de+Paris&rft.place=Paris&rft.pub=La+Vie+du+rail&rft.aulast=Pepinster&rft.aufirst=Julian&rft.date=2010&rft.tpages=254&rft.isbn=978-2-918758-12-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Lamming2011"><span class="ouvrage" id="Clive_Lamming2011"><a href="/wiki/Clive_Lamming" title="Clive Lamming">Clive Lamming</a>, <cite class="italique">Le métro parisien : 1900-1945</cite>, Évreux, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Atlas" title="Éditions Atlas">éditions Atlas</a>, <time>2011</time>, 124 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7312-4739-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7312-4739-8"><span class="nowrap">978-2-7312-4739-8</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+m%C3%A9tro+parisien&rft.place=%C3%89vreux&rft.pub=%C3%A9ditions+Atlas&rft.stitle=1900-1945&rft.aulast=Lamming&rft.aufirst=Clive&rft.date=2011&rft.tpages=124&rft.isbn=978-2-7312-4739-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Lamming2011"><span class="ouvrage" id="Clive_Lamming2011">Clive Lamming, <cite class="italique">Le métro parisien : 1945-1980</cite>, Évreux, éditions Atlas, <time>2011</time>, 173 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7312-4820-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7312-4820-3"><span class="nowrap">978-2-7312-4820-3</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 125<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+m%C3%A9tro+parisien&rft.place=%C3%89vreux&rft.pub=%C3%A9ditions+Atlas&rft.stitle=1945-1980&rft.aulast=Lamming&rft.aufirst=Clive&rft.date=2011&rft.pages=125&rft.tpages=173&rft.isbn=978-2-7312-4820-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="ref_guimard">Frédéric Descouturelle, André Mignard et Michel Rodriguez, <cite class="italique">Guimard : L'Art nouveau du métro</cite>, Paris, <a href="/wiki/Les_%C3%89ditions_La_Vie_du_rail" title="Les Éditions La Vie du rail">La Vie du railannée</a>=2012, 231 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-918758-49-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-918758-49-5"><span class="nowrap">978-2-918758-49-5</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Guimard&rft.place=Paris&rft.pub=La+Vie+du+rail&rft.stitle=L%27Art+nouveau+du+m%C3%A9tro&rft.au=Fr%C3%A9d%C3%A9ric+Descouturelle&rft.au=Andr%C3%A9+Mignard&rft.au=Michel+Rodriguez&rft.tpages=231&rft.isbn=978-2-918758-49-5&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Dumont2015"><span class="ouvrage" id="Élise_Dumont2015">Élise Dumont, <cite class="italique">Petites histoires du métro parisien</cite>, Pages ouvertes, <time>2015</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-87592-054-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-87592-054-6"><span class="nowrap">978-2-87592-054-6</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Petites+histoires+du+m%C3%A9tro+parisien&rft.pub=Pages+ouvertes&rft.aulast=Dumont&rft.aufirst=%C3%89lise&rft.date=2015&rft.isbn=978-2-87592-054-6&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AM%C3%A9tro+de+Paris"></span></span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=96" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=96" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-count:2;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Alimentation_%C3%A9lectrique_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Alimentation électrique du métro de Paris">Alimentation électrique du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Am%C3%A9nagement_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Aménagement des stations du métro de Paris">Aménagement des stations du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Histoire du métro de Paris">Histoire du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Liste des stations du métro de Paris">Liste des stations du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Plan_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Plan du métro de Paris">Plan du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">Régie autonome des transports parisiens</a> (RATP)</li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">Réseau express régional d'Île-de-France</a> (RER)</li> <li><a href="/wiki/Transilien" title="Transilien">Transilien</a></li> <li><a href="/wiki/Signalisation_ferroviaire_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Signalisation ferroviaire du métro de Paris">Signalisation ferroviaire du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Transports_urbains" title="Transports urbains">Transports urbains</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&veaction=edit&section=97" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit&section=97" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li><cite class="ouvrage" id="site_officiel" style="font-style: normal;"><span class="wd_p856"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langues : français et anglais">(fr + en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ratp.info/">Site officiel</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q50716?uselang=fr#P856" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></cite></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à l'architecture<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q50716?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://fr.structurae.de/structures/data/index.cfm?ID=10058738"><span class="lang-de" lang="de">Structurae</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q50716?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Paris-Metro"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/metro-%282%29"><i>Nationalencyklopedin</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q50716?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/240383290">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4126211-6">GND</a></span></li> </ul></div></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/">Site de la RATP</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ratp.fr/infos-trafic">Info trafic RATP</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140605094357/http://www.metro-pole.net/">Metro-Pole : actualité et histoire des transports, notamment d'Île-de-France</a> <small>(sur <i>web.archive.org</i>)</small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cartometro.com/metro-paris/">CartoMetro : plan détaillé du métro (voies, ateliers, raccordements, extensions…)</a></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_M%C3%A9tro_de_Paris/culture" title="Modèle:Palette Métro de Paris/culture"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_M%C3%A9tro_de_Paris/culture&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%">Le <a class="mw-selflink selflink">métro de Paris</a> au-delà des rails et des trains</div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Origines</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Histoire_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Histoire du métro de Paris">Histoire du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Fulgence_Bienven%C3%BCe" title="Fulgence Bienvenüe">Fulgence Bienvenüe</a></li> <li><a href="/wiki/Edmond_Huet" title="Edmond Huet">Edmond Huet</a></li> <li><a href="/wiki/Jean-Baptiste_Berlier" title="Jean-Baptiste Berlier">Jean-Baptiste Berlier</a></li> <li><a href="/wiki/Compagnie_du_chemin_de_fer_m%C3%A9tropolitain_de_Paris" title="Compagnie du chemin de fer métropolitain de Paris">Compagnie du chemin de fer métropolitain de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_du_chemin_de_fer_%C3%A9lectrique_souterrain_Nord-Sud_de_Paris" title="Société du chemin de fer électrique souterrain Nord-Sud de Paris">Société du chemin de fer électrique souterrain Nord-Sud de Paris</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Secrets</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Ateliers_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ateliers du métro de Paris">Ateliers du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Stations_fant%C3%B4mes_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Stations fantômes du métro de Paris">Stations fantômes</a></li> <li><a href="/wiki/Voie_des_Finances_(m%C3%A9tro_de_Paris)" title="Voie des Finances (métro de Paris)">Voie des Finances</a></li> <li><a href="/wiki/Voie_des_F%C3%AAtes_et_voie_navette_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Voie des Fêtes et voie navette du métro de Paris">Voie des Fêtes et voie navette</a> <span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/10px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/15px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span></li> <li><a href="/wiki/Base_d%27essais_de_la_petite_ceinture" title="Base d'essais de la petite ceinture">Base d'essais de la petite ceinture</a></li> <li><a href="/wiki/Base_d%27essais_de_Sucy" title="Base d'essais de Sucy">Base d'essais de Sucy</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Événements</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Incendie_du_10_ao%C3%BBt_1903_dans_le_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Incendie du 10 août 1903 dans le métro de Paris">Incendie du 10 août 1903 dans le métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Bousculade_du_11_mars_1918_%C3%A0_la_station_Bolivar" title="Bousculade du 11 mars 1918 à la station Bolivar">Bousculade du 11 mars 1918 à la station Bolivar</a></li> <li><a href="/wiki/Mouvement_de_gr%C3%A8ve_des_nettoyeurs_du_m%C3%A9tro_parisien" title="Mouvement de grève des nettoyeurs du métro parisien">Mouvement de grève des nettoyeurs du métro parisien</a></li> <li><a href="/wiki/Accident_de_m%C3%A9tro_du_30_ao%C3%BBt_2000_%C3%A0_Paris" title="Accident de métro du 30 août 2000 à Paris">Accident de métro du 30 août 2000 à Paris</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Architecture</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Am%C3%A9nagement_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Aménagement des stations du métro de Paris">Aménagement des stations du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Parisine" title="Parisine">Parisine</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_Paris_Express_(police_de_caract%C3%A8res)" title="Grand Paris Express (police de caractères)">Grand Paris Express (police de caractères)</a></li> <li><a href="/wiki/Plan_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Plan du métro de Paris">Plan</a></li> <li><a href="/wiki/Hector_Guimard" title="Hector Guimard">Hector Guimard</a></li> <li><a href="/wiki/Viaduc_d%27Austerlitz" title="Viaduc d'Austerlitz">Viaduc d'Austerlitz</a></li> <li><a href="/wiki/Pont-m%C3%A9tro_Morland" title="Pont-métro Morland">Pont-métro Morland</a></li> <li><a href="/wiki/Pont_de_Bir-Hakeim" title="Pont de Bir-Hakeim">Pont de Bir-Hakeim</a></li> <li><a href="/wiki/Style_Andreu-Motte_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Style Andreu-Motte du métro de Paris">Style Andreu-Motte du métro de Paris</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Arts et musiques</th> <td class="navbox-list" style=""><a href="/wiki/Musicien_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Musicien du métro de Paris">Musicien du métro de Paris</a></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Publicité</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><a href="/wiki/Mediatransports" title="Mediatransports">Mediatransports</a></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Vie associative</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Association_d%27exploitation_du_mat%C3%A9riel_Sprague" title="Association d'exploitation du matériel Sprague">Association d'exploitation du matériel Sprague</a></li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_des_transports_urbains,_interurbains_et_ruraux" title="Musée des transports urbains, interurbains et ruraux">Association du musée des transports urbains, interurbains et ruraux</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Folklore</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><a href="/wiki/Lapin_du_m%C3%A9tro_parisien" title="Lapin du métro parisien">Le lapin RATP</a></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Listes</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Liste des stations du métro de Paris">Stations</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_stations_du_m%C3%A9tro_de_Paris_ayant_une_configuration_particuli%C3%A8re" title="Liste des stations du métro de Paris ayant une configuration particulière">Stations ayant une configuration particulière</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_stations_du_m%C3%A9tro_parisien_ayant_chang%C3%A9_de_nom" title="Liste des stations du métro parisien ayant changé de nom">Stations ayant changé de nom</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_lignes_du_m%C3%A9tro_de_Paris_par_fr%C3%A9quentation" title="Liste des lignes du métro de Paris par fréquentation">Lignes par fréquentation</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_communes_desservies_par_le_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Liste des communes desservies par le métro de Paris">Communes desservies</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Chronologies</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Chronologie_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Chronologie du métro de Paris">Chronologie du métro de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Tickets_du_m%C3%A9tro_de_Paris_de_1900_%C3%A0_1929" title="Tickets du métro de Paris de 1900 à 1929">Tickets du métro de Paris de 1900 à 1929</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_M%C3%A9tros_dans_l%27Union_europ%C3%A9enne" title="Modèle:Palette Métros dans l'Union européenne"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_M%C3%A9tros_dans_l%27Union_europ%C3%A9enne&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_m%C3%A9tros" title="Liste des métros">Métros</a> dans l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">En service</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;; background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_d%27Amsterdam" title="Métro d'Amsterdam">Amsterdam</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_d%27Ath%C3%A8nes" title="Métro d'Athènes">Athènes</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Barcelone" title="Métro de Barcelone">Barcelone</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Berlin" title="Métro de Berlin">Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Bilbao" title="Métro de Bilbao">Bilbao</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Brescia" title="Métro de Brescia">Brescia</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Bruxelles" title="Métro de Bruxelles">Bruxelles</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Bucarest" title="Métro de Bucarest">Bucarest</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Budapest" title="Métro de Budapest">Budapest</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Catane" title="Métro de Catane">Catane</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Copenhague" title="Métro de Copenhague">Copenhague</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_G%C3%AAnes" title="Métro de Gênes">Gênes</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Hambourg" title="Métro de Hambourg">Hambourg</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_d%27Helsinki" title="Métro d'Helsinki">Helsinki</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lille" title="Métro de Lille">Lille</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lisbonne" title="Métro de Lisbonne">Lisbonne</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lyon" title="Métro de Lyon">Lyon</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Madrid" title="Métro de Madrid">Madrid</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Marseille" title="Métro de Marseille">Marseille</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Milan" title="Métro de Milan">Milan</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Munich" title="Métro de Munich">Munich</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Naples" title="Métro de Naples">Naples</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Nuremberg" title="Métro de Nuremberg">Nuremberg</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Palma" title="Métro de Palma">Palma</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Paris</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Prague" title="Métro de Prague">Prague</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Rennes" title="Métro de Rennes">Rennes</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Rome" title="Métro de Rome">Rome</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Rotterdam" title="Métro de Rotterdam">Rotterdam</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Saint-S%C3%A9bastien" title="Métro de Saint-Sébastien">Saint-Sébastien</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_S%C3%A9ville" title="Métro de Séville">Séville</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Sofia" title="Métro de Sofia">Sofia</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Stockholm" title="Métro de Stockholm">Stockholm</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Thessalonique" title="Métro de Thessalonique">Thessalonique</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Métro de Toulouse">Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Turin" title="Métro de Turin">Turin</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Valence" title="Métro de Valence">Valence</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Varsovie" title="Métro de Varsovie">Varsovie</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Vienne" title="Métro de Vienne">Vienne</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">En construction</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;; background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Cluj-Napoca" title="Métro de Cluj-Napoca">Cluj-Napoca</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">En projet ou annulés</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;; background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Pr%C3%A9m%C3%A9tro_d%27Anvers" title="Prémétro d'Anvers">Anvers</a></li> <li><a href="/wiki/Projet_de_m%C3%A9tro_%C3%A0_Bordeaux" title="Projet de métro à Bordeaux">Bordeaux</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Bratislava" title="Métro de Bratislava">Bratislava</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Cracovie" title="Métro de Cracovie">Cracovie</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Dublin" title="Métro de Dublin">Dublin</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Faro" title="Métro de Faro">Faro</a></li> <li><a href="/wiki/TAU_(m%C3%A9tro)" title="TAU (métro)">Liège</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Riga" title="Métro de Riga">Riga</a></li> <li><a href="/wiki/Projet_de_m%C3%A9tro_%C3%A0_Strasbourg" title="Projet de métro à Strasbourg">Strasbourg</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Vilnius" title="Métro de Vilnius">Vilnius</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_M%C3%A9tros_en_Europe" title="Modèle:Palette Métros en Europe"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_M%C3%A9tros_en_Europe&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_m%C3%A9tros_d%27Europe" title="Liste des métros d'Europe">Métros en Europe</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">En service</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;; background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><b><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">A<small>LLEMAGNE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Berlin" title="Métro de Berlin">Berlin</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Hambourg" title="Métro de Hambourg">Hambourg</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Munich" title="Métro de Munich">Munich</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Nuremberg" title="Métro de Nuremberg">Nuremberg</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">A<small>UTRICHE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Vienne" title="Métro de Vienne">Vienne</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">B<small>ELGIQUE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Bruxelles" title="Métro de Bruxelles">Bruxelles</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Bi%C3%A9lorussie" title="Biélorussie">B<small>IÉLORUSSIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Minsk" title="Métro de Minsk">Minsk</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Bulgarie" title="Bulgarie">B<small>ULGARIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Sofia" title="Métro de Sofia">Sofia</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">D<small>ANEMARK</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Copenhague" title="Métro de Copenhague">Copenhague</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">E<small>SPAGNE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Barcelone" title="Métro de Barcelone">Barcelone</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Bilbao" title="Métro de Bilbao">Bilbao</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Madrid" title="Métro de Madrid">Madrid</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Palma" title="Métro de Palma">Palma</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Saint-S%C3%A9bastien" title="Métro de Saint-Sébastien">Saint-Sébastien</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_S%C3%A9ville" title="Métro de Séville">Séville</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Valence" title="Métro de Valence">Valence</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">F<small>INLANDE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_d%27Helsinki" title="Métro d'Helsinki">Helsinki</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Liste_des_m%C3%A9tros_en_France" title="Liste des métros en France">F<small>RANCE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lille" title="Métro de Lille">Lille</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lyon" title="Métro de Lyon">Lyon</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Marseille" title="Métro de Marseille">Marseille</a></small></li> <li><small><a class="mw-selflink selflink">Paris</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Rennes" title="Métro de Rennes">Rennes</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Métro de Toulouse">Toulouse</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Gr%C3%A8ce" title="Grèce">G<small>RÈCE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_d%27Ath%C3%A8nes" title="Métro d'Athènes">Athènes</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Thessalonique" title="Métro de Thessalonique">Thessalonique</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Hongrie" title="Hongrie">H<small>ONGRIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Budapest" title="Métro de Budapest">Budapest</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Italie" title="Italie">I<small>TALIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Brescia" title="Métro de Brescia">Brescia</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Catane" title="Métro de Catane">Catane</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_G%C3%AAnes" title="Métro de Gênes">Gênes</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Milan" title="Métro de Milan">Milan</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Naples" title="Métro de Naples">Naples</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Rome" title="Métro de Rome">Rome</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Turin" title="Métro de Turin">Turin</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">N<small>ORVÈGE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_d%27Oslo" title="Métro d'Oslo">Oslo</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Pays-Bas" title="Pays-Bas">P<small>AYS</small>-B<small>AS</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_d%27Amsterdam" title="Métro d'Amsterdam">Amsterdam</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Rotterdam" title="Métro de Rotterdam">Rotterdam</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">P<small>OLOGNE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Varsovie" title="Métro de Varsovie">Varsovie</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">P<small>ORTUGAL</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lisbonne" title="Métro de Lisbonne">Lisbonne</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Roumanie" title="Roumanie">R<small>OUMANIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Bucarest" title="Métro de Bucarest">Bucarest</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">R<small>OYAUME</small>-U<small>NI</small></a></b> : <small><a href="/wiki/Docklands_Light_Railway" title="Docklands Light Railway">Docklands</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Glasgow" title="Métro de Glasgow">Glasgow</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Londres" title="Métro de Londres">Londres</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_Tyne_%26_Wear" title="Métro Tyne & Wear">Newcastle-upon-Tyne</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Russie" title="Russie">R<small>USSIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Kazan" title="Métro de Kazan">Kazan</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Moscou" title="Métro de Moscou">Moscou</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Nijni_Novgorod" title="Métro de Nijni Novgorod">Nijni Novgorod</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Métro de Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Samara" title="Métro de Samara">Samara</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">S<small>UÈDE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Stockholm" title="Métro de Stockholm">Stockholm</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">S<small>UISSE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lausanne" title="Métro de Lausanne">Lausanne</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Tch%C3%A9quie" title="Tchéquie">T<small>CHÉQUIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Prague" title="Métro de Prague">Prague</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Turquie" title="Turquie">T<small>URQUIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_d%27Istanbul" title="Métro d'Istanbul">Istanbul</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">U<small>KRAINE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Dnipro" title="Métro de Dnipro">Dnipro</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Kharkiv" title="Métro de Kharkiv">Kharkiv</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Kiev" title="Métro de Kiev">Kiev</a></small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">En construction</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;; background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><b><a href="/wiki/Roumanie" title="Roumanie">R<small>OUMANIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Cluj-Napoca" title="Métro de Cluj-Napoca">Cluj-Napoca</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Serbie" title="Serbie">S<small>ERBIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Belgrade" title="Métro de Belgrade">Belgrade</a></small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">En projet ou annulés</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;; background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><b><a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">B<small>ELGIQUE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/Pr%C3%A9m%C3%A9tro_d%27Anvers" title="Prémétro d'Anvers">Anvers</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/TAU_(m%C3%A9tro)" title="TAU (métro)">Liège</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Liste_des_m%C3%A9tros_en_France" title="Liste des métros en France">F<small>RANCE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/Projet_de_m%C3%A9tro_%C3%A0_Bordeaux" title="Projet de métro à Bordeaux">Bordeaux</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/Projet_de_m%C3%A9tro_%C3%A0_Strasbourg" title="Projet de métro à Strasbourg">Strasbourg</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Irlande_(pays)" title="Irlande (pays)">I<small>RLANDE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Dublin" title="Métro de Dublin">Dublin</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">L<small>ETTONIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Riga" title="Métro de Riga">Riga</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">L<small>ITUANIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Vilnius" title="Métro de Vilnius">Vilnius</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">P<small>OLOGNE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Cracovie" title="Métro de Cracovie">Cracovie</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">P<small>ORTUGAL</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Faro" title="Métro de Faro">Faro</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Russie" title="Russie">R<small>USSIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_d%27Oufa" title="Métro d'Oufa">Oufa</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Slovaquie" title="Slovaquie">S<small>LOVAQUIE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Bratislava" title="Métro de Bratislava">Bratislava</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">S<small>UISSE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Zurich" title="Métro de Zurich">Zurich</a></small></li> <li><b><a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">U<small>KRAINE</small></a></b> : <small><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Donetsk" title="Métro de Donetsk">Donetsk</a></small></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Transports_en_commun_en_%C3%8Ele-de-France" title="Modèle:Palette Transports en commun en Île-de-France"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Transports_en_commun_en_%C3%8Ele-de-France&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Transport_en_commun_en_%C3%8Ele-de-France" title="Transport en commun en Île-de-France">Transports en commun en Île-de-France</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align: left;"><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Métro de Paris"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <a class="mw-selflink selflink">Métro</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><span data-sort-value="01 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris"><img alt="(1)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_1.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="02 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris"><img alt="(2)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_2.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="03 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris"><img alt="(3)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="03bis !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3bis du métro de Paris"><img alt="(3bis)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_3bis.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="04 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris"><img alt="(4)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_4.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="05 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris"><img alt="(5)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_5.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="06 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris"><img alt="(6)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_6.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="07 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris"><img alt="(7)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="07bis !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7bis du métro de Paris"><img alt="(7bis)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_7bis.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="08 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris"><img alt="(8)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_8.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="09 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris"><img alt="(9)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_9.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="10 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris"><img alt="(10)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_10.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="11 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris"><img alt="(11)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_11.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="12 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris"><img alt="(12)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_12.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="13 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris"><img alt="(13)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_13.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="14 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris"><img alt="(14)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_14.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a> <ul><li><span data-sort-value="15 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_15_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 15 du métro de Paris"><img alt="(15)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_15.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="16 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_16_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 16 du métro de Paris"><img alt="(16)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_16.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="17 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_17_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 17 du métro de Paris"><img alt="(17)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_17.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="18 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_18_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 18 du métro de Paris"><img alt="(18)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_18.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li></ul></li> <li><span data-sort-value="19 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_19_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 19 du métro de Paris"><img alt="(19)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg/18px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg/27px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro_19.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align: left;"><span style="white-space:nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France"><img alt="(RER)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Paris_transit_icons_-_RER.svg/18px-Paris_transit_icons_-_RER.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Paris_transit_icons_-_RER.svg/27px-Paris_transit_icons_-_RER.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Paris_transit_icons_-_RER.svg/36px-Paris_transit_icons_-_RER.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">RER</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><span data-sort-value="A !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_A_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne A du RER d'Île-de-France"><img alt="(A)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Paris_transit_icons_-_RER_A.svg/18px-Paris_transit_icons_-_RER_A.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Paris_transit_icons_-_RER_A.svg/27px-Paris_transit_icons_-_RER_A.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Paris_transit_icons_-_RER_A.svg/36px-Paris_transit_icons_-_RER_A.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="B !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_B_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne B du RER d'Île-de-France"><img alt="(B)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Paris_transit_icons_-_RER_B.svg/18px-Paris_transit_icons_-_RER_B.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Paris_transit_icons_-_RER_B.svg/27px-Paris_transit_icons_-_RER_B.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Paris_transit_icons_-_RER_B.svg/36px-Paris_transit_icons_-_RER_B.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="C !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_C_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne C du RER d'Île-de-France"><img alt="(C)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Paris_transit_icons_-_RER_C.svg/18px-Paris_transit_icons_-_RER_C.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Paris_transit_icons_-_RER_C.svg/27px-Paris_transit_icons_-_RER_C.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Paris_transit_icons_-_RER_C.svg/36px-Paris_transit_icons_-_RER_C.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="D !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_D_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne D du RER d'Île-de-France"><img alt="(D)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_RER_D.svg/18px-Paris_transit_icons_-_RER_D.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_RER_D.svg/27px-Paris_transit_icons_-_RER_D.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Paris_transit_icons_-_RER_D.svg/36px-Paris_transit_icons_-_RER_D.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="E !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_E_du_RER_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne E du RER d'Île-de-France"><img alt="(E)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Paris_transit_icons_-_RER_E.svg/18px-Paris_transit_icons_-_RER_E.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Paris_transit_icons_-_RER_E.svg/27px-Paris_transit_icons_-_RER_E.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Paris_transit_icons_-_RER_E.svg/36px-Paris_transit_icons_-_RER_E.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align: left;"><span style="white-space:nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Transilien" title="Transilien"><img alt="Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Paris_transit_icons_-_Train.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Paris_transit_icons_-_Train.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Paris_transit_icons_-_Train.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <a href="/wiki/Transilien" title="Transilien">Transilien</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Transilien_Paris-Nord" title="Transilien Paris-Nord">Paris-Nord</a> <span style="white-space:nowrap"><span data-sort-value="H !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_H_du_Transilien" title="Ligne H du Transilien"><img alt="Ligne H du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Paris_transit_icons_-_Train_H.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_H.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Paris_transit_icons_-_Train_H.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_H.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Paris_transit_icons_-_Train_H.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_H.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="K !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_K_du_Transilien" title="Ligne K du Transilien"><img alt="Ligne K du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Paris_transit_icons_-_Train_K.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_K.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Paris_transit_icons_-_Train_K.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_K.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Paris_transit_icons_-_Train_K.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_K.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></li> <li><a href="/wiki/Transilien_Paris_Saint-Lazare" title="Transilien Paris Saint-Lazare">Paris-Saint-Lazare</a> <span style="white-space:nowrap"><span data-sort-value="J !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_J_du_Transilien" title="Ligne J du Transilien"><img alt="Ligne J du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Paris_transit_icons_-_Train_J.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_J.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Paris_transit_icons_-_Train_J.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_J.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Paris_transit_icons_-_Train_J.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_J.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="L !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_L_du_Transilien" title="Ligne L du Transilien"><img alt="Ligne L du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Paris_transit_icons_-_Train_L.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_L.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Paris_transit_icons_-_Train_L.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_L.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Paris_transit_icons_-_Train_L.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_L.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="U !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_U_du_Transilien" title="Ligne U du Transilien"><img alt="Ligne U du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Paris_transit_icons_-_Train_U.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_U.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Paris_transit_icons_-_Train_U.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_U.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Paris_transit_icons_-_Train_U.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_U.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></li> <li><a href="/wiki/Transilien_Paris_Sud-Est" title="Transilien Paris Sud-Est">Paris Sud-Est</a> <span style="white-space:nowrap"><span data-sort-value="R !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_R_du_Transilien" title="Ligne R du Transilien"><img alt="Ligne R du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Paris_transit_icons_-_Train_R.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_R.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Paris_transit_icons_-_Train_R.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_R.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Paris_transit_icons_-_Train_R.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_R.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></li> <li><a href="/wiki/Transilien_Paris_Rive-Gauche" title="Transilien Paris Rive-Gauche">Paris Rive-Gauche</a> <span style="white-space:nowrap"><span data-sort-value="N !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_N_du_Transilien" title="Ligne N du Transilien"><img alt="Ligne N du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Paris_transit_icons_-_Train_N.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_N.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Paris_transit_icons_-_Train_N.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_N.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Paris_transit_icons_-_Train_N.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_N.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="U !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_U_du_Transilien" title="Ligne U du Transilien"><img alt="Ligne U du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Paris_transit_icons_-_Train_U.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_U.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Paris_transit_icons_-_Train_U.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_U.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Paris_transit_icons_-_Train_U.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_U.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="V !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_V_du_Transilien" title="Ligne V du Transilien"><img alt="Ligne V du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Paris_transit_icons_-_Train_V.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_V.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Paris_transit_icons_-_Train_V.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_V.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Paris_transit_icons_-_Train_V.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_V.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></li> <li><a href="/wiki/Transilien_Paris-Est" title="Transilien Paris-Est">Paris-Est</a> <span style="white-space:nowrap"><span data-sort-value="P !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_P_du_Transilien" title="Ligne P du Transilien"><img alt="Ligne P du Transilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Paris_transit_icons_-_Train_P.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Train_P.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Paris_transit_icons_-_Train_P.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Train_P.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Paris_transit_icons_-_Train_P.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Train_P.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align: left;"><span style="white-space:nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France"><img alt="(T)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Paris_transit_icons_-_Tram.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Paris_transit_icons_-_Tram.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Paris_transit_icons_-_Tram.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France">Tramway</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><span data-sort-value="1 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_1_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 1 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(1)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_Tram_1.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_1.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_Tram_1.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Paris_transit_icons_-_Tram_1.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_1.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="2 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_2_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 2 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(2)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Paris_transit_icons_-_Tram_2.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Paris_transit_icons_-_Tram_2.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Paris_transit_icons_-_Tram_2.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_2.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="3a !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3a_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 3a du tramway d'Île-de-France"><img alt="(3a)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Paris_transit_icons_-_Tram_3a.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_3a.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Paris_transit_icons_-_Tram_3a.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_3a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Paris_transit_icons_-_Tram_3a.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_3a.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="3b !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_3b_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 3b du tramway d'Île-de-France"><img alt="(3b)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_Tram_3b.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_3b.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_Tram_3b.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_3b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Paris_transit_icons_-_Tram_3b.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_3b.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="4 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_4_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 4 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(4)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_Tram_4.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_4.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_Tram_4.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Paris_transit_icons_-_Tram_4.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_4.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="5 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_5_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 5 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(5)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Paris_transit_icons_-_Tram_5.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_5.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Paris_transit_icons_-_Tram_5.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_5.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Paris_transit_icons_-_Tram_5.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_5.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="6 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_6_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 6 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(6)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Paris_transit_icons_-_Tram_6.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_6.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Paris_transit_icons_-_Tram_6.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Paris_transit_icons_-_Tram_6.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_6.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="7 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_7_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 7 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(7)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Paris_transit_icons_-_Tram_7.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_7.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Paris_transit_icons_-_Tram_7.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_7.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Paris_transit_icons_-_Tram_7.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_7.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="8 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_8_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 8 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(8)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_Tram_8.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_8.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_Tram_8.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_8.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Paris_transit_icons_-_Tram_8.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_8.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="9 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_9_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 9 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(9)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Paris_transit_icons_-_Tram_9.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_9.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Paris_transit_icons_-_Tram_9.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Paris_transit_icons_-_Tram_9.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_9.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="10 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_10_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 10 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(10)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Paris_transit_icons_-_Tram_10.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_10.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Paris_transit_icons_-_Tram_10.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_10.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Paris_transit_icons_-_Tram_10.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_10.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="11 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_11_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 11 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(11)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Paris_transit_icons_-_Tram_11.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_11.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Paris_transit_icons_-_Tram_11.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_11.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Paris_transit_icons_-_Tram_11.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_11.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="12 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_12_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 12 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(12)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Paris_transit_icons_-_Tram_12.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_12.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Paris_transit_icons_-_Tram_12.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_12.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Paris_transit_icons_-_Tram_12.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_12.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="13 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_13_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 13 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(13)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Paris_transit_icons_-_Tram_13.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_13.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Paris_transit_icons_-_Tram_13.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_13.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Paris_transit_icons_-_Tram_13.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_13.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li> <li><span data-sort-value="14 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ligne_14_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 14 du tramway d'Île-de-France"><img alt="(14)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Paris_transit_icons_-_Tram_14.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Tram_14.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Paris_transit_icons_-_Tram_14.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Tram_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Paris_transit_icons_-_Tram_14.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Tram_14.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align: left;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Autobus"><img alt="(M)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Autobus d'Île-de-France">Autobus</a></th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_RATP" title="Réseau de bus RATP">Réseau RATP</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_de_20_%C3%A0_99" title="Lignes de bus RATP de 20 à 99">20-99</a></li> <li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_de_100_%C3%A0_199" title="Lignes de bus RATP de 100 à 199">100-199</a></li> <li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_de_200_%C3%A0_299" title="Lignes de bus RATP de 200 à 299">200-299</a></li> <li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_de_300_%C3%A0_399" title="Lignes de bus RATP de 300 à 399">300-399</a></li> <li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_de_400_%C3%A0_499" title="Lignes de bus RATP de 400 à 499">400-499</a></li> <li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_de_500_%C3%A0_599" title="Lignes de bus RATP de 500 à 599">500-599</a>, <i><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_RATP#Lignes_urbaines" title="Réseau de bus RATP">lignes urbaines</a></i> <ul><li><i><a href="/wiki/Lignes_de_bus_Traverses_de_Paris" title="Lignes de bus Traverses de Paris">Traverses de Paris</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Valouette" title="Réseau de bus Valouette">Valouette</a></i></li></ul></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_sp%C3%A9ciales" title="Lignes de bus RATP spéciales">Spéciales</a> <ul><li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_sp%C3%A9ciales#OrlyBus" title="Lignes de bus RATP spéciales">OrlyBus</a> <i><small>(ligne 283)</small></i></li> <li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_sp%C3%A9ciales#RoissyBus" title="Lignes de bus RATP spéciales">RoissyBus</a> <i><small>(ligne 352)</small></i></li> <li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_sp%C3%A9ciales#Lignes_de_substitution" title="Lignes de bus RATP spéciales">Lignes de substitution</a></li> <li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_RATP_sp%C3%A9ciales#Tootbus_Paris" title="Lignes de bus RATP spéciales">Tootbus Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Navette_autonome_du_bois_de_Vincennes" title="Navette autonome du bois de Vincennes">Navette autonome du bois de Vincennes</a></li></ul></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Noctilien" title="Noctilien">Réseau Noctilien</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_Noctilien_de_N01_%C3%A0_N99" title="Lignes de bus Noctilien de N01 à N99">N01-N99</a></li> <li><a href="/wiki/Lignes_de_bus_Noctilien_de_N100_%C3%A0_N199" title="Lignes de bus Noctilien de N100 à N199">N100-N199</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France#Lignes_à_haut_niveau_de_service" title="Autobus d'Île-de-France">Bus à haut niveau de service</a> <br /><small>(BHNS)</small></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"><i><b>BHNS en service</b></i> : <ul><li><span style="white-space:normal;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Autobus d'Île-de-France"><img alt="(BUS)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <a href="/wiki/Ligne_de_bus_RATP_393" title="Ligne de bus RATP 393"><span style="background:#98D4E2; color:#25303b;display:inline-block;min-height:1em;min-width:2.4em;font-size:80%;line-height:1;padding:.20em;margin-block:0.1em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:normal"><b>393</b></span></a> <a href="/wiki/Trans-Val-de-Marne" title="Trans-Val-de-Marne"><span style="background:#0064B0; color:#ffbe00;display:inline-block;min-height:1em;min-width:2.4em;font-size:80%;line-height:1;padding:.20em;margin-block:0.1em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:normal"><b>Tvm</b></span></a></span></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Autobus d'Île-de-France"><img alt="(BUS)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_S%C3%A9nart#Ligne_Tzen_1" class="mw-redirect" title="Réseau de bus Sénart"><span style="background:#D5C900;color:#25303B;display:inline-block;min-height:1em;min-width:2.4em;font-size:80%;line-height:1;padding:.20em;margin-block:0.1em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:normal"><b>Tzen 1</b></span></a> <a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_S%C3%A9nart#Ligne_3702" class="mw-redirect" title="Réseau de bus Sénart"><span style="background:#CEADD2;color:#25303B;display:inline-block;min-height:1em;min-width:2.4em;font-size:80%;line-height:1;padding:.20em;margin-block:0.1em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:normal"><b>3702</b></span></a></li> <li>TCSP <ul><li><a href="/wiki/TCSP_Barreau_de_Gonesse" title="TCSP Barreau de Gonesse">Barreau de Gonesse</a></li> <li><a href="/wiki/TCSP_Massy_-_Saint-Quentin-en-Yvelines" title="TCSP Massy - Saint-Quentin-en-Yvelines">Massy - Saint-Quentin-en-Yvelines</a></li></ul></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale"><i><b><a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France#Projets_de_développement_et_création_de_lignes_à_haut_niveau_de_service" title="Autobus d'Île-de-France">BHNS en chantier</a></b></i> : <ul><li><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Paris_transit_icons_-_Bus.svg" class="mw-file-description" title="Bus"><img alt="(BUS)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <a href="/wiki/Ligne_4_du_T_Zen" title="Ligne 4 du T Zen"><span style="background:#D5C900; color:#333F48;display:inline-block;min-height:1em;min-width:2em;font-size:80%;line-height:1;padding:.20em;margin-block:0.1em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:normal"><b>Tzen 4</b></span></a></span></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale"><i><b><a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France#Projets_de_développement_et_création_de_lignes_à_haut_niveau_de_service" title="Autobus d'Île-de-France">BHNS en projet</a></b></i> : <ul><li><span style="white-space:normal"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Paris_transit_icons_-_Bus.svg" class="mw-file-description" title="Bus"><img alt="(BUS)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/18px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/27px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Paris_transit_icons_-_Bus.svg/36px-Paris_transit_icons_-_Bus.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <a href="/wiki/Ligne_2_du_T_Zen" title="Ligne 2 du T Zen"><span style="background:#D5C900; color:#333F48;display:inline-block;min-height:1em;min-width:2em;font-size:80%;line-height:1;padding:.20em;margin-block:0.1em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:normal"><b>Tzen 2</b></span></a> <a href="/wiki/Ligne_3_du_T_Zen" title="Ligne 3 du T Zen"><span style="background:#D5C900; color:#333F48;display:inline-block;min-height:1em;min-width:2em;font-size:80%;line-height:1;padding:.20em;margin-block:0.1em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:normal"><b>Tzen 3</b></span></a> <a href="/wiki/Ligne_5_du_T_Zen" title="Ligne 5 du T Zen"><span style="background:#D5C900; color:#333F48;display:inline-block;min-height:1em;min-width:2em;font-size:80%;line-height:1;padding:.20em;margin-block:0.1em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:normal"><b>Tzen 5</b></span></a></span></li> <li><a href="/wiki/Altival" title="Altival">Altival</a></li> <li><a href="/wiki/Bus_Bords_de_Marne" title="Bus Bords de Marne">Bords de Marne</a></li> <li><a href="/wiki/Ligne_Est-Tvm" title="Ligne Est-Tvm">Est-TVM</a></li> <li><a href="/wiki/Bus_EVE" title="Bus EVE">EVE</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France#Lignes_des_réseaux_de_moyenne_et_grande_couronne" title="Autobus d'Île-de-France">Réseaux de moyenne et grande couronne</a><br /><small>(liste non exhaustive)</small></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Argenteuil_-_Boucles_de_Seine" title="Réseau de bus Argenteuil - Boucles de Seine">Argenteuil - Boucles de Seine</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_de_la_Bi%C3%A8vre" title="Réseau de bus de la Bièvre">Bièvre</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Brie_et_2_Morin" title="Réseau de bus Brie et 2 Morin">Brie et 2 Morin</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Centre_et_Sud_Yvelines" title="Réseau de bus Centre et Sud Yvelines">Centre et Sud Yvelines</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Cergy-Pontoise_Confluence" title="Réseau de bus Cergy-Pontoise Confluence">Cergy-Pontoise Confluence</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_C%C5%93ur_d%27Essonne" title="Réseau de bus Cœur d'Essonne">Cœur d'Essonne</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Essonne_Sud_Est" title="Réseau de bus Essonne Sud Est">Essonne Sud Est</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Essonne_Sud_Ouest" title="Réseau de bus Essonne Sud Ouest">Essonne Sud Ouest</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_%C3%89vry_Centre_Essonne" title="Réseau de bus Évry Centre Essonne">Évry Centre Essonne</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Fontainebleau_-_Moret" title="Réseau de bus Fontainebleau - Moret">Fontainebleau - Moret</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Grand_Melun" title="Réseau de bus Grand Melun">Grand Melun</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Grand_Versailles" title="Réseau de bus Grand Versailles">Grand Versailles</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Haut_Val-d%27Oise" title="Réseau de bus Haut Val-d'Oise">Haut Val-d'Oise</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_%C3%8Ele-de-France_Ouest" title="Réseau de bus Île-de-France Ouest">Île-de-France Ouest</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_du_Mantois" title="Réseau de bus du Mantois">Mantois</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Marne_et_Seine" title="Réseau de bus Marne et Seine">Marne et Seine</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_de_Marne-la-Vall%C3%A9e" title="Réseau de bus de Marne-la-Vallée">Marne-la-Vallée</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Meaux_et_Ourcq" title="Réseau de bus Meaux et Ourcq">Meaux et Ourcq</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Paris_Saclay" title="Réseau de bus Paris Saclay">Paris-Saclay</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Pays_Briard" title="Réseau de bus Pays Briard">Pays Briard</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_du_Pays_de_Montereau" title="Réseau de bus du Pays de Montereau">Pays de Montereau</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_de_Poissy_-_Les_Mureaux" title="Réseau de bus de Poissy - Les Mureaux">Poissy - Les Mureaux</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Provinois_-_Brie_et_Seine" title="Réseau de bus Provinois - Brie et Seine">Provinois - Brie et Seine</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Roissy_Est" title="Réseau de bus Roissy Est">Roissy Est</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Roissy_Ouest" title="Réseau de bus Roissy Ouest">Roissy Ouest</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_de_Saint-Germain_Boucles_de_Seine" title="Réseau de bus de Saint-Germain Boucles de Seine">Saint-Germain Boucles de Seine</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_de_Saint-Quentin-en-Yvelines" title="Réseau de bus de Saint-Quentin-en-Yvelines">Saint-Quentin-en-Yvelines</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_de_Seine_Grand_Orly" title="Réseau de bus de Seine Grand Orly">Seine Grand Orly</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_de_S%C3%A9nart" title="Réseau de bus de Sénart">Sénart</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Terres_d%27Envol" title="Réseau de bus Terres d'Envol">Terres d'Envol</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Val_Parisis" title="Réseau de bus Val Parisis">Val Parisis</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Val_d%27Yerres_Val_de_Seine" title="Réseau de bus Val d'Yerres Val de Seine">Val d'Yerres Val de Seine</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_Vall%C3%A9e_du_Loing_-_Nemours" title="Réseau de bus Vallée du Loing - Nemours">Vallée du Loing - Nemours</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_de_la_Vall%C3%A9e_de_Montmorency" title="Réseau de bus de la Vallée de Montmorency">Vallée de Montmorency</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_de_V%C3%A9lizy_Vall%C3%A9es" title="Réseau de bus de Vélizy Vallées">Vélizy Vallées</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_du_Vexin" title="Réseau de bus du Vexin">Vexin</a></li> <li><i><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bus_en_%C3%8Ele-de-France" title="Catégorie:Bus en Île-de-France">Pour les autres réseaux, voir la catégorie dédiée</a></i></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Autres réseaux</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Lignes_d%27autobus_express_en_%C3%8Ele-de-France" title="Lignes d'autobus express en Île-de-France">Express</a></li> <li><a href="/wiki/Mobilien" title="Mobilien">Mobilien</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_SNCF_Transilien" title="Réseau de bus SNCF Transilien">SNCF Transilien</a></li> <li><a href="/wiki/Transport_%C3%A0_la_demande_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Transport à la demande d'Île-de-France">TàD Île-de-France Mobilités</a> (<a href="/wiki/Transport_%C3%A0_la_demande_d%27%C3%8Ele-de-France#Filéo" title="Transport à la demande d'Île-de-France">Filéo</a>)</li> <li><a href="/wiki/Autobus_d%27%C3%8Ele-de-France#PAM" title="Autobus d'Île-de-France">PAM</a></li> <li>Circuits scolaires spéciaux</li> <li>Transports scolaires adaptés</li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align: left;">Transport par câble</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ph%C3%A9rique_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Téléphérique d'Île-de-France">Téléphérique</a> : <span style="white-space:nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ph%C3%A9rique_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Téléphérique d'Île-de-France"><img alt="(C)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg/18px-Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg/27px-Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg/36px-Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <span data-sort-value="1 !"></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/C%C3%A2ble_1" title="Câble 1"><img alt="(1)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble_1.svg/18px-Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble_1.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble_1.svg/27px-Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble_1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble_1.svg/36px-Paris_transit_icons_-_C%C3%A2ble_1.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Funiculaire_de_Montmartre" title="Funiculaire de Montmartre"><img alt="Funiculaire de Montmartre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Logo_Funiculaire_Montmartre_RATP.svg/16px-Logo_Funiculaire_Montmartre_RATP.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Logo_Funiculaire_Montmartre_RATP.svg/24px-Logo_Funiculaire_Montmartre_RATP.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Logo_Funiculaire_Montmartre_RATP.svg/32px-Logo_Funiculaire_Montmartre_RATP.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> <a href="/wiki/Funiculaire_de_Montmartre" title="Funiculaire de Montmartre">Funiculaire de Montmartre</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align: left;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Paris_transit_icons_-_A%C3%A9roport.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Paris_transit_icons_-_A%C3%A9roport.svg/16px-Paris_transit_icons_-_A%C3%A9roport.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Paris_transit_icons_-_A%C3%A9roport.svg/24px-Paris_transit_icons_-_A%C3%A9roport.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Paris_transit_icons_-_A%C3%A9roport.svg/32px-Paris_transit_icons_-_A%C3%A9roport.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> Dessertes aéroportuaires</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/CDGVAL" title="CDGVAL"><span style="background:#F28E42; color:#25303B;display:inline-block;min-width:1.8em;font-size:90%;line-height:0.9;padding:.25em;margin:.-2em .0em .0em .0em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:nowrap"><b>CDGVAL</b></span></a></li> <li><a href="/wiki/Orlyval" title="Orlyval"><span style="background:#98D4E2; color:#25303B;display:inline-block;min-width:1.8em;font-size:90%;line-height:0.9;padding:.25em;margin:.-2em .0em .0em .0em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:nowrap"><b>Orlyval</b></span></a></li> <li><a href="/wiki/CDG_Express" title="CDG Express"><span style="background:#031f73; color:#FFFFFF;display:inline-block;min-width:1.8em;font-size:90%;line-height:0.9;padding:.25em;margin:.-2em .0em .0em .0em;text-align:center;border-radius:.3em;white-space:nowrap"><b>CDG Express</b></span></a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align: left;">Autorité organisatrice</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France_Mobilit%C3%A9s" title="Île-de-France Mobilités">Île-de-France Mobilités</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align: left;">Exploitants</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a></li> <li><a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_nationale_des_chemins_de_fer_fran%C3%A7ais" title="Société nationale des chemins de fer français">SNCF</a></li> <li><a href="/wiki/Transdev" title="Transdev">Transdev</a></li> <li><a href="/wiki/Keolis#En_Île-de-France" title="Keolis">Keolis</a></li> <li><a href="/wiki/Organisation_professionnelle_des_transports_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Organisation professionnelle des transports d'Île-de-France">Optile</a> (association d'opérateurs)</li> <li><a href="/wiki/RATP_Cap_%C3%8Ele-de-France" title="RATP Cap Île-de-France">RATP Cap Île-de-France</a></li> <li><a href="/wiki/Compagnie_fran%C3%A7aise_des_transports_r%C3%A9gionaux" title="Compagnie française des transports régionaux">Francilité (CFTR)</a></li> <li><a href="/wiki/Transkeo" title="Transkeo">Transkeo</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_M%C3%A9tro_de_France" title="Modèle:Palette Métro de France"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_M%C3%A9tro_de_France&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_m%C3%A9tros_en_France" title="Liste des métros en France">Métros et VAL en France</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><b><a href="/wiki/M%C3%A9tro" title="Métro">Métro</a></b></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lyon" title="Métro de Lyon">Métro de Lyon</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Marseille" title="Métro de Marseille">Métro de Marseille</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Métro de Paris</a> <ul><li><a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a></li></ul></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><b><a href="/wiki/V%C3%A9hicule_automatique_l%C3%A9ger" title="Véhicule automatique léger">VAL</a></b></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/CDGVAL" title="CDGVAL">CDGVAL</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Lille" title="Métro de Lille">Métro de Lille</a></li> <li><a href="/wiki/Orlyval" title="Orlyval">Orlyval</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Rennes" title="Métro de Rennes">Métro de Rennes</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Métro de Toulouse">Métro de Toulouse</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><b><a href="/wiki/Navette_automatique_(transport_de_personnes)" class="mw-redirect" title="Navette automatique (transport de personnes)">Transport hectométrique</a></b></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Poma_2000_de_Laon" title="Poma 2000 de Laon">Poma 2000</a> <i>(1989-2016)</i></li> <li><a href="/wiki/SK_(transport)" title="SK (transport)">SK</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><b>Réseaux étrangers transfrontaliers</b></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Saint-S%C3%A9bastien" title="Métro de Saint-Sébastien">Métro de Saint-Sébastien</a></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Paris" title="Modèle:Palette Paris"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Paris&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Quartier_de_Paris" title="Quartier de Paris">Quartiers emblématiques</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%8Ele_de_la_Cit%C3%A9" title="Île de la Cité">La Cité</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_latin_(Paris)" title="Quartier latin (Paris)">Quartier latin</a></li> <li><a href="/wiki/Le_Marais_(quartier_parisien)" title="Le Marais (quartier parisien)">Le Marais</a></li> <li><a href="/wiki/Montmartre" title="Montmartre">Montmartre</a></li> <li><a href="/wiki/Pigalle_(quartier_parisien)" title="Pigalle (quartier parisien)">Pigalle</a></li> <li><a href="/wiki/Place_de_la_R%C3%A9publique_(Paris)" title="Place de la République (Paris)">République</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9nilmontant_(quartier_parisien)" title="Ménilmontant (quartier parisien)">Ménilmontant</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_du_Montparnasse" title="Quartier du Montparnasse">Montparnasse</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_de_Beaugrenelle" title="Quartier de Beaugrenelle">Beaugrenelle</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Richelieu" title="Quartier Richelieu">Quartier Richelieu</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="12" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Grandes_Armes_de_Paris.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Grandes_Armes_de_Paris.svg/120px-Grandes_Armes_de_Paris.svg.png" decoding="async" width="120" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Grandes_Armes_de_Paris.svg/180px-Grandes_Armes_de_Paris.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Grandes_Armes_de_Paris.svg/240px-Grandes_Armes_de_Paris.svg.png 2x" data-file-width="995" data-file-height="1182" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Monuments_et_sites_de_Paris" title="Monuments et sites de Paris">Monuments et sites</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Arc_de_triomphe_de_l%27%C3%89toile" title="Arc de triomphe de l'Étoile">Arc de Triomphe</a></li> <li><a href="/wiki/Avenue_des_Champs-%C3%89lys%C3%A9es" title="Avenue des Champs-Élysées">Champs-Élysées</a></li> <li><a href="/wiki/Place_de_la_Concorde" title="Place de la Concorde">Concorde</a></li> <li><a href="/wiki/Palais_du_Louvre" title="Palais du Louvre">Palais du Louvre</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%8Ele_de_la_Cit%C3%A9" title="Île de la Cité">Île de la Cité</a></li> <li><a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_de_Paris" title="Cathédrale Notre-Dame de Paris">Cathédrale Notre-Dame</a></li> <li><a href="/wiki/Sainte-Chapelle" title="Sainte-Chapelle">Sainte-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Panth%C3%A9on_(Paris)" title="Panthéon (Paris)">Panthéon</a></li> <li><a href="/wiki/Institut_de_France" title="Institut de France">Institut de France</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4tel_des_Invalides" title="Hôtel des Invalides">Invalides</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_Eiffel" title="Tour Eiffel">Tour Eiffel</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_Montparnasse" title="Tour Montparnasse">Tour Montparnasse</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ra_Garnier" title="Opéra Garnier">Opéra Garnier</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ra_Bastille" title="Opéra Bastille">Opéra Bastille</a></li> <li><a href="/wiki/Montmartre" title="Montmartre">Montmartre</a></li> <li><a href="/wiki/Basilique_du_Sacr%C3%A9-C%C5%93ur_de_Montmartre" title="Basilique du Sacré-Cœur de Montmartre">Sacré-Cœur</a></li> <li><a href="/wiki/Sorbonne" title="Sorbonne">Sorbonne</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9difices_religieux_de_Paris_prot%C3%A9g%C3%A9s_aux_monuments_historiques" title="Liste des édifices religieux de Paris protégés aux monuments historiques">Édifices religieux</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:H%C3%B4tel_particulier_monument_historique_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Hôtel particulier monument historique à Paris">Hôtels particuliers</a></li> <li><span class="page_h"><a href="/wiki/Liste_des_monuments_historiques_de_Paris" title="Liste des monuments historiques de Paris">Monuments historiques</a></span></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Culture_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Culture à Paris">Culture</a></th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Liste_des_mus%C3%A9es_de_Paris" title="Liste des musées de Paris">Musées</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_du_Louvre" title="Musée du Louvre">Musée du Louvre</a></li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_d%27Orsay" title="Musée d'Orsay">Orsay</a></li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_d%27histoire_naturelle" title="Musée d'histoire naturelle">Muséum</a></li> <li><a href="/wiki/Institut_du_monde_arabe" title="Institut du monde arabe">IMA</a></li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_du_Quai_Branly_-_Jacques-Chirac" title="Musée du Quai Branly - Jacques-Chirac">Quai Branly</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Mus%C3%A9e_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Musée à Paris">Autres</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Liste_des_th%C3%A9%C3%A2tres_et_op%C3%A9ras_de_Paris" title="Liste des théâtres et opéras de Paris">Théâtres et opéras</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Com%C3%A9die-Fran%C3%A7aise" title="Comédie-Française">Français</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_national_de_Chaillot" title="Théâtre national de Chaillot">Chaillot</a></li> <li><a href="/wiki/Salle_Pleyel" title="Salle Pleyel">Pleyel</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_des_Champs-%C3%89lys%C3%A9es" title="Théâtre des Champs-Élysées">Champs-Élysées</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_du_Ch%C3%A2telet" title="Théâtre du Châtelet">Châtelet</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ra_de_Paris" title="Opéra de Paris">Opéra de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_de_l%27Od%C3%A9on" title="Théâtre de l'Odéon">Odéon</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%B4me_de_Paris_-_Palais_des_Sports" title="Dôme de Paris - Palais des Sports">Dôme de Paris - Palais des Sports</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Salon_ou_exposition_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Salon ou exposition à Paris">Expositions</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Grand_Palais_(Paris)" title="Grand Palais (Paris)">Grand Palais</a></li> <li><a href="/wiki/Salon_d%27Automne" title="Salon d'Automne">Salon d'Automne</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Exposition_d%27art_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Exposition d'art à Paris">Expositions d'art</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Divers</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">Bibliothèque nationale</a></li> <li><a href="/wiki/Centre_national_d%27art_et_de_culture_Georges-Pompidou" title="Centre national d'art et de culture Georges-Pompidou">Centre Pompidou</a></li> <li><a href="/wiki/Palais_des_congr%C3%A8s_de_Paris" title="Palais des congrès de Paris">Palais des congrès</a></li> <li><a href="/wiki/Cit%C3%A9_des_sciences_et_de_l%27industrie" title="Cité des sciences et de l'industrie">Cité des sciences et de l'industrie</a></li> <li><a href="/wiki/Philharmonie_de_Paris" title="Philharmonie de Paris">Philharmonie de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Cit%C3%A9_de_la_musique_-_Philharmonie_de_Paris" title="Cité de la musique - Philharmonie de Paris">Cité de la musique</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cin%C3%A9ma_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Cinéma à Paris">Cinéma</a></li> <li><a href="/wiki/Cuisine_parisienne" title="Cuisine parisienne">Cuisine parisienne</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Histoire_de_Paris" title="Histoire de Paris">Histoire</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Lut%C3%A8ce" title="Lutèce">Lutèce</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_de_Paris" title="Histoire de Paris">Histoire de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Chronologie_de_Paris" title="Chronologie de Paris">Chronologie</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89v%C3%A9nement_%C3%A0_Paris_pendant_la_R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise" title="Catégorie:Événement à Paris pendant la Révolution française">Révolution française à Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Anciens_arrondissements_de_Paris" title="Anciens arrondissements de Paris">Anciens arrondissements</a></li> <li><a href="/wiki/Transformations_de_Paris_sous_le_Second_Empire" title="Transformations de Paris sous le Second Empire">Transformations sous le Second Empire</a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Paris_(1870-1871)" title="Siège de Paris (1870-1871)">Siège de 1870</a></li> <li><a href="/wiki/Commune_de_Paris" title="Commune de Paris">La Commune</a></li> <li><a href="/wiki/Paris_sous_l%27occupation_allemande" title="Paris sous l'occupation allemande">Occupation</a></li> <li><a href="/wiki/Lib%C3%A9ration_de_Paris" title="Libération de Paris">Libération de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Mai_68" title="Mai 68">Mai 1968</a></li> <li><a href="/wiki/Grandes_op%C3%A9rations_d%27architecture_et_d%27urbanisme" title="Grandes opérations d'architecture et d'urbanisme">Grands travaux</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/G%C3%A9ographie_de_Paris" title="Géographie de Paris">Géographie</a></th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Colline_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Colline à Paris">Collines</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Montmartre" title="Montmartre">Montmartre</a></li> <li><a href="/wiki/Montagne_Sainte-Genevi%C3%A8ve" title="Montagne Sainte-Geneviève">Montagne Sainte-Geneviève</a></li> <li><a href="/wiki/Butte-aux-Cailles" title="Butte-aux-Cailles">Butte-aux-Cailles</a></li> <li><a href="/wiki/Colline_de_Chaillot" title="Colline de Chaillot">Chaillot</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cours_d%27eau_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Cours d'eau à Paris">Cours d'eau</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Seine_%C3%A0_Paris" title="Seine à Paris">Seine</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%C3%A8vre_(affluent_de_la_Seine)" title="Bièvre (affluent de la Seine)">Bièvre</a></li> <li><a href="/wiki/Canaux_parisiens" title="Canaux parisiens">Canaux</a></li> <li><a href="/wiki/Bassin_de_la_Villette" title="Bassin de la Villette">Bassin de la Villette</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Liste_des_espaces_verts_de_Paris" title="Liste des espaces verts de Paris">Espaces verts</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bois_de_Boulogne" title="Bois de Boulogne">Bois de Boulogne</a></li> <li><a href="/wiki/Bois_de_Vincennes" title="Bois de Vincennes">Bois de Vincennes</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_Andr%C3%A9-Citro%C3%ABn" title="Parc André-Citroën">André-Citroën</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_de_Bagatelle" title="Parc de Bagatelle">Bagatelle</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_des_Buttes-Chaumont" title="Parc des Buttes-Chaumont">Buttes-Chaumont</a></li> <li><a href="/wiki/Champ-de-Mars_(Paris)" title="Champ-de-Mars (Paris)">Champ-de-Mars</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_de_la_Villette" title="Parc de la Villette">La Villette</a></li> <li><a href="/wiki/Jardin_du_Luxembourg" title="Jardin du Luxembourg">Luxembourg</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_Montsouris" title="Parc Montsouris">Montsouris</a></li> <li><a href="/wiki/Jardin_des_Tuileries" title="Jardin des Tuileries">Tuileries</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Parc_ou_jardin_public_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Parc ou jardin public à Paris">Parcs et jardins</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Divers</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Paris" title="Aire d'attraction de Paris">Aire d'attraction</a></li> <li><a href="/wiki/Bassin_parisien" title="Bassin parisien">Bassin parisien</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89gouts_de_Paris" title="Égouts de Paris">Égouts de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Paris" title="Unité urbaine de Paris">Unité urbaine</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Administration_territoriale_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Administration territoriale à Paris">Administration territoriale</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Grand_Paris" title="Grand Paris">Grand Paris</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tropole_du_Grand_Paris" title="Métropole du Grand Paris">Métropole</a></li> <li><a href="/wiki/Mairie_de_Paris" title="Mairie de Paris">Mairie de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Conseil_de_Paris" title="Conseil de Paris">Conseil de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissements_de_Paris" title="Arrondissements de Paris">Arrondissements</a> <ul><li><a href="/wiki/1er_arrondissement_de_Paris" title="1er arrondissement de Paris">1<sup>er</sup></a></li> <li><a href="/wiki/2e_arrondissement_de_Paris" title="2e arrondissement de Paris">2<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/3e_arrondissement_de_Paris" title="3e arrondissement de Paris">3<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/4e_arrondissement_de_Paris" title="4e arrondissement de Paris">4<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/5e_arrondissement_de_Paris" title="5e arrondissement de Paris">5<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/6e_arrondissement_de_Paris" title="6e arrondissement de Paris">6<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/7e_arrondissement_de_Paris" title="7e arrondissement de Paris">7<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/8e_arrondissement_de_Paris" title="8e arrondissement de Paris">8<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/9e_arrondissement_de_Paris" title="9e arrondissement de Paris">9<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/10e_arrondissement_de_Paris" title="10e arrondissement de Paris">10<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/11e_arrondissement_de_Paris" title="11e arrondissement de Paris">11<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/12e_arrondissement_de_Paris" title="12e arrondissement de Paris">12<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/13e_arrondissement_de_Paris" title="13e arrondissement de Paris">13<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/14e_arrondissement_de_Paris" title="14e arrondissement de Paris">14<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/15e_arrondissement_de_Paris" title="15e arrondissement de Paris">15<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/16e_arrondissement_de_Paris" title="16e arrondissement de Paris">16<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/17e_arrondissement_de_Paris" title="17e arrondissement de Paris">17<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/18e_arrondissement_de_Paris" title="18e arrondissement de Paris">18<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/19e_arrondissement_de_Paris" title="19e arrondissement de Paris">19<sup>e</sup></a></li> <li><a href="/wiki/20e_arrondissement_de_Paris" title="20e arrondissement de Paris">20<sup>e</sup></a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_quartiers_administratifs_de_Paris" title="Liste des quartiers administratifs de Paris">Quartiers</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_maires_d%27arrondissement_de_Paris" title="Liste des maires d'arrondissement de Paris">Maires d'arrondissement</a></li> <li><a href="/wiki/Pr%C3%A9fet_de_Paris" title="Préfet de Paris">Préfet de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Pr%C3%A9fecture_de_police_(Paris)" title="Préfecture de police (Paris)">Préfecture de police</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Transports_%C3%A0_Paris" title="Transports à Paris">Transports</a></th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Transport_en_commun_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Transport en commun à Paris">En commun</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/R%C3%A9gie_autonome_des_transports_parisiens" title="Régie autonome des transports parisiens">RATP</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Métro</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_express_r%C3%A9gional_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Réseau express régional d'Île-de-France">RER</a></li> <li><a href="/wiki/Transilien" title="Transilien">Transilien</a></li> <li><a href="/wiki/Tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Tramway d'Île-de-France">Tramway</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_bus_RATP" title="Réseau de bus RATP">Bus</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_Paris_Express" title="Grand Paris Express">Grand Paris Express</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/R%C3%A9seau_viaire_de_Paris" title="Réseau viaire de Paris">Voies principales</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Avenue_des_Champs-%C3%89lys%C3%A9es" title="Avenue des Champs-Élysées">Champs-Élysées</a></li> <li><a href="/wiki/Place_Charles-de-Gaulle" title="Place Charles-de-Gaulle">Étoile</a></li> <li><a href="/wiki/Boulevards_parisiens" title="Boulevards parisiens">Boulevards</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_boulevards_des_Mar%C3%A9chaux_et_des_portes_de_Paris" title="Liste des boulevards des Maréchaux et des portes de Paris">Maréchaux et portes</a></li> <li><a href="/wiki/Boulevard_p%C3%A9riph%C3%A9rique_de_Paris" title="Boulevard périphérique de Paris">Périphérique</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_ponts_de_Paris" title="Liste des ponts de Paris">Ponts</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_quais_de_Paris" title="Liste des quais de Paris">Quais</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Liste_des_gares_de_Paris" title="Liste des gares de Paris">Gares</a> principales</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Gare_de_Paris-Saint-Lazare" title="Gare de Paris-Saint-Lazare">Saint-Lazare</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_de_Paris-Nord" title="Gare de Paris-Nord">Nord</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_de_Paris-Est" title="Gare de Paris-Est">Est</a></li> <li><a href="/wiki/Paris-Gare-de-Lyon" title="Paris-Gare-de-Lyon">Lyon</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_de_Paris-Bercy-Bourgogne-Pays_d%27Auvergne" title="Gare de Paris-Bercy-Bourgogne-Pays d'Auvergne">Bercy</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_de_Paris-Austerlitz" title="Gare de Paris-Austerlitz">Austerlitz</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_de_Paris-Montparnasse" title="Gare de Paris-Montparnasse">Montparnasse</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Groupe_ADP" title="Groupe ADP">Aéroports</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Paris-Charles-de-Gaulle" title="Aéroport de Paris-Charles-de-Gaulle">Charles-de-Gaulle</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Paris-Orly" title="Aéroport de Paris-Orly">Orly</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Paris-Le_Bourget" title="Aéroport de Paris-Le Bourget">Le Bourget</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Paris-Beauvais" title="Aéroport de Paris-Beauvais">Beauvais</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Divers</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/V%C3%A9lo_%C3%A0_Paris" title="Vélo à Paris">Vélo à Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Rues_aux_%C3%A9coles_%C3%A0_Paris" title="Rues aux écoles à Paris">Rues aux écoles</a></li> <li><a href="/wiki/Zone_%C3%A0_trafic_limit%C3%A9_%C3%A0_Paris" title="Zone à trafic limité à Paris">Zone à trafic limité</a></li> <li><a href="/wiki/Zone_%C3%A0_faibles_%C3%A9missions_du_Grand_Paris" title="Zone à faibles émissions du Grand Paris">Zone à faibles émissions du Grand Paris</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignement_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Enseignement à Paris">Éducation</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_de_Paris" title="Académie de Paris">Académie de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_coll%C3%A8ges_et_lyc%C3%A9es_de_Paris" title="Liste des collèges et lycées de Paris">Collèges et lycées</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignement_sup%C3%A9rieur_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Enseignement supérieur à Paris">Enseignement supérieur</a> <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Universit%C3%A9_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Université à Paris">Universités</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure_(Paris)" title="École normale supérieure (Paris)">ENS</a></li> <li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_Paris-Dauphine-PSL" title="Université Paris-Dauphine-PSL">Dauphine</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_des_mines_de_Paris" title="École nationale supérieure des mines de Paris">Mines ParisTech</a></li> <li><a href="/wiki/Conservatoire_national_sup%C3%A9rieur_de_musique_et_de_danse_de_Paris" title="Conservatoire national supérieur de musique et de danse de Paris">CNSMDP</a></li> <li><a href="/wiki/ESCP_Business_School" title="ESCP Business School">ESCP</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89cole_d%27ing%C3%A9nieurs_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:École d'ingénieurs à Paris">Écoles d'ingénieurs</a></li> <li><a href="/wiki/Institut_d%27%C3%A9tudes_politiques_de_Paris" title="Institut d'études politiques de Paris">Sciences Po</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89cole_sup%C3%A9rieure_d%27art_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:École supérieure d'art à Paris">Arts</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Organisme_d%27enseignement_de_la_m%C3%A9decine_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Organisme d'enseignement de la médecine à Paris">Médecine</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignement_sup%C3%A9rieur_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Enseignement supérieur à Paris">Autres</a></li></ul></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Assistance_publique_-_H%C3%B4pitaux_de_Paris" title="Assistance publique - Hôpitaux de Paris">Santé</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_Bichat-Claude-Bernard" title="Hôpital Bichat-Claude-Bernard">Bichat</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_Cochin" title="Hôpital Cochin">Cochin</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_europ%C3%A9en_Georges-Pompidou" title="Hôpital européen Georges-Pompidou">Georges-Pompidou</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4tel-Dieu_de_Paris" title="Hôtel-Dieu de Paris">Hôtel-Dieu</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_Lariboisi%C3%A8re" title="Hôpital Lariboisière">Lariboisière</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_Necker-Enfants_malades" title="Hôpital Necker-Enfants malades">Necker</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_la_Salp%C3%AAtri%C3%A8re" title="Hôpital de la Salpêtrière">Pitié-Salpêtrière</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_Robert-Debr%C3%A9" title="Hôpital Robert-Debré">Robert-Debré</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_Saint-Louis" title="Hôpital Saint-Louis">Saint-Louis</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_Tenon" title="Hôpital Tenon">Tenon</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_h%C3%B4pitaux_et_hospices_de_Paris" title="Liste des hôpitaux et hospices de Paris">Autres hôpitaux</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Sport_%C3%A0_Paris" title="Sport à Paris">Sport</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89quipement_sportif_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Équipement sportif à Paris">Équipements sportifs</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Stade_de_France" title="Stade de France">Stade de France</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_des_Princes" title="Parc des Princes">Parc des Princes</a></li> <li><a href="/wiki/Stade_Roland-Garros" title="Stade Roland-Garros">Roland-Garros</a></li> <li><a href="/wiki/Palais_omnisports_de_Paris-Bercy" title="Palais omnisports de Paris-Bercy">Paris-Bercy</a></li> <li><a href="/wiki/Arena_Porte_de_la_Chapelle" title="Arena Porte de la Chapelle">Arena Porte de la Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Stade_Jean-Bouin_(Paris)" title="Stade Jean-Bouin (Paris)">Jean-Bouin</a></li> <li><a href="/wiki/Stade_Charl%C3%A9ty" title="Stade Charléty">Charléty</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Club_sportif_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Club sportif à Paris">Clubs</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Paris_Saint-Germain_Football_Club" title="Paris Saint-Germain Football Club">Paris Saint-Germain</a></li> <li><a href="/wiki/Stade_fran%C3%A7ais_Paris_rugby" title="Stade français Paris rugby">Stade français</a></li> <li><a href="/wiki/Racing_Club_de_France" title="Racing Club de France">Racing</a></li> <li><a href="/wiki/Paris_Basketball" title="Paris Basketball">Paris Basketball</a></li> <li><a href="/wiki/Paris_Saint-Germain_(handball)" title="Paris Saint-Germain (handball)">PSG Handball</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89conomie_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Économie à Paris">Économie</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/La_D%C3%A9fense" title="La Défense">La Défense</a></li> <li><a href="/wiki/Front_de_Seine" title="Front de Seine">Front de Seine</a></li> <li><a href="/wiki/Bourse_de_Paris" title="Bourse de Paris">Bourse de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Entreprise_ayant_son_si%C3%A8ge_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Entreprise ayant son siège à Paris">Entreprises ayant leur siège à Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Chambre_de_commerce_et_d%27industrie_de_r%C3%A9gion_Paris_-_%C3%8Ele-de-France" title="Chambre de commerce et d'industrie de région Paris - Île-de-France">Chambre de commerce et d'industrie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89v%C3%A9nement_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Événement à Paris">Événements</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Mondial_de_l%27Automobile_de_Paris" title="Mondial de l'Automobile de Paris">Mondial de l'Automobile</a></li> <li><a href="/wiki/Festival_du_Livre_de_Paris" title="Festival du Livre de Paris">Festival du Livre de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Foire_de_Paris" title="Foire de Paris">Foire de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Salon_international_de_l%27agriculture" title="Salon international de l'agriculture">Salon de l'agriculture</a></li> <li><a href="/wiki/Salon_nautique_international_de_Paris" title="Salon nautique international de Paris">Salon nautique</a></li> <li><a href="/wiki/Paris_Expo_Porte_de_Versailles" title="Paris Expo Porte de Versailles">Paris Expo Porte de Versailles</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9fil%C3%A9_militaire_du_14_Juillet" title="Défilé militaire du 14 Juillet">Défilé du 14 juillet</a></li> <li><a href="/wiki/Paris_Plages" title="Paris Plages">Paris Plages</a></li> <li><a href="/wiki/Bals_de_Paris" title="Bals de Paris">Bals</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_salles_de_spectacle_et_cabarets_parisiens" title="Liste des salles de spectacle et cabarets parisiens">Salles et cabarets</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Transports_en_commun" title="Portail du métro"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Subway.svg/22px-Subway.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Subway.svg/33px-Subway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Subway.svg/44px-Subway.svg.png 2x" data-file-width="523" data-file-height="565" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Transports_en_commun" title="Portail:Transports en commun">Portail du métro</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Transports_en_%C3%8Ele-de-France" title="Portail des transports en Île-de-France"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/24px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/36px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg/48px-Paris_transit_icons_-_M%C3%A9tro.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Transports_en_%C3%8Ele-de-France" title="Portail:Transports en Île-de-France">Portail des transports en Île-de-France</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Paris" title="Portail de Paris"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Blason_paris_75.svg/22px-Blason_paris_75.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Blason_paris_75.svg/33px-Blason_paris_75.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Blason_paris_75.svg/44px-Blason_paris_75.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Paris" title="Portail:Paris">Portail de Paris</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Art_nouveau" title="Portail de l’Art nouveau"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/H%C3%B4tel_Ciamberlani_Sgraffite_2007.JPG/27px-H%C3%B4tel_Ciamberlani_Sgraffite_2007.JPG" decoding="async" width="27" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/H%C3%B4tel_Ciamberlani_Sgraffite_2007.JPG/41px-H%C3%B4tel_Ciamberlani_Sgraffite_2007.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/H%C3%B4tel_Ciamberlani_Sgraffite_2007.JPG/55px-H%C3%B4tel_Ciamberlani_Sgraffite_2007.JPG 2x" data-file-width="2191" data-file-height="1920" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Art_nouveau" title="Portail:Art nouveau">Portail de l’Art nouveau</a></span> </span></li> </ul> <div id="article_de_qualite" class="bandeau-container metadata bandeau-simple bandeau-niveau-neutre" style="background-color:var(--couleur-fond-boite-grise, #f9f9f9); color:inherit;"><div class="bandeau-centrer"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css grosse-icone etoile-argent" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="noprint">Cet article est reconnu comme « <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Bons_articles" title="Wikipédia:Bons articles">bon article</a> » depuis sa <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&oldid=14187486">version du 16 février 2007</a><small> (<a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&oldid=14187486&diff=cur">comparer avec la version actuelle</a>)</small>. <br />Pour toute information complémentaire, consulter sa <a href="/wiki/Discussion:M%C3%A9tro_de_Paris" title="Discussion:Métro de Paris">page de discussion</a> et le <a href="/wiki/Discussion:M%C3%A9tro_de_Paris/Article_de_qualit%C3%A9" title="Discussion:Métro de Paris/Article de qualité">vote l'ayant promu</a>.</div><div class="printcssonly">La version du 16 février 2007 de cet article a été reconnue comme « <b>bon article</b> », c'est-à-dire qu'elle répond à des critères de qualité concernant le style, la clarté, la pertinence, la citation des sources et l'illustration.</div> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r217349280">.mw-parser-output .tdq{background-color:#F0FFED}.mw-parser-output .tdq-chapeau{background-color:#D7FFC7;text-align:center;height:25px}.mw-parser-output .tdq-bouton-modifier{float:left;margin-left:1em}.mw-parser-output .tdq-nbarticles{float:right;margin-right:1em}.mw-parser-output .tdq-frame{font-size:90%;background-color:#F0FFED;border:1px solid #D7FFC7}.mw-parser-output div.NavHead.tdq-head{width:100%;background-color:#F0FFED;margin-bottom:5px}.mw-parser-output .tdq-jalons{width:100%;background-color:#F0FFED;font-size:90%}.mw-parser-output table.tdq-jalons tr{text-align:left}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .tdq-chapeau{background-color:#071600}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .tdq,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .tdq-frame,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.NavHead.tdq-head,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .tdq-jalons{background-color:#0b3402}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .tdq-frame{border:1px solid #071600}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .tdq-chapeau{background-color:#071600}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .tdq,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .tdq-frame,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.NavHead.tdq-head,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .tdq-jalons{background-color:#0b3402}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .tdq-frame{border:1px solid #071600}}</style> <table class="toccolours noprint tdq" width="100%" style="margin:0 auto; clear:both;"> <tbody><tr> <th colspan="2" class="tdq-chapeau"><div class="tdq-bouton-modifier"><small><span class="plainlinks noprint" style="font-weight:bold;"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikip%C3%A9dia:Bons_th%C3%A8mes/Propositions/M%C3%A9tro_de_Paris&action=edit">modifier</a></span> | <a href="/wiki/Discussion_Wikip%C3%A9dia:Bons_th%C3%A8mes/Propositions/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Discussion Wikipédia:Bons thèmes/Propositions/Métro de Paris">discuter</a></small></div><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><span title="Bon thème"><img alt="Bon thème" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Bon_theme.svg/24px-Bon_theme.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Bon_theme.svg/36px-Bon_theme.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Bon_theme.svg/48px-Bon_theme.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="190" /></span><figcaption>Bon thème</figcaption></figure> <div class="tdq-nbarticles"><small>17 articles</small></div> <big>           <span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/14px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/21px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/28px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a class="mw-selflink selflink">Métro de Paris</a> : lignes</big> </th></tr> <tr> <td><div style="display: flex; justify-content: center; align-items: center; height: 100%;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Paris_Metro_Sign.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Paris_Metro_Sign.jpg/100px-Paris_Metro_Sign.jpg" decoding="async" width="100" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Paris_Metro_Sign.jpg/150px-Paris_Metro_Sign.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Paris_Metro_Sign.jpg/200px-Paris_Metro_Sign.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a></span></div> </td> <td><div style="column-width:13em;column-count:3;margin:.3em 0;" class="colonnes"><div style="margin:-.3em 0;text-align:left;"> <dl><dd><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/14px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/21px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/28px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_1_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 1 du métro de Paris">Ligne 1 du métro de Paris</a></dd> <dd><a href="/wiki/Ligne_2_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 2 du métro de Paris">Ligne 2 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">Ligne 3 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_3_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 bis du métro de Paris">Ligne 3 bis du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/14px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/21px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/28px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_4_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 4 du métro de Paris">Ligne 4 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_5_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 5 du métro de Paris">Ligne 5 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/14px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/21px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/28px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_6_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 6 du métro de Paris">Ligne 6 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_7_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 du métro de Paris">Ligne 7 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_7_bis_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 7 bis du métro de Paris">Ligne 7 bis du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_8_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 8 du métro de Paris">Ligne 8 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_9_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 9 du métro de Paris">Ligne 9 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_10_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 10 du métro de Paris">Ligne 10 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_11_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 11 du métro de Paris">Ligne 11 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_12_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 12 du métro de Paris">Ligne 12 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/14px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/21px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/28px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_13_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 13 du métro de Paris">Ligne 13 du métro de Paris</a></dd> <dd><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/14px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/21px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/28px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ligne_14_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 14 du métro de Paris">Ligne 14 du métro de Paris</a></dd></dl> </div></div> </td></tr><tr><td colspan="2"><div class="NavFrame tdq-frame"> <div class="NavHead tdq-head">Ces articles composent un thème reconnu <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Bons_th%C3%A8mes" title="Wikipédia:Bons thèmes">bon thème</a>. <span class="nomobile">Pour toute information complémentaire, consulter la boîte déroulante.</span></div> <div class="NavContent"> <table class="tdq-jalons"><tbody><tr><th colspan="3" style="text-align:center; font-size:110%;">Jalons</th></tr> <tr> <th>Date</th> <th>Processus</th> <th>Résultat</th> </tr> <tr class="mw-empty-elt"></tr><tr><td>15 novembre 2011</td> <td><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Discussion_Wikip%C3%A9dia:Bons_th%C3%A8mes/Propositions/M%C3%A9tro_de_Paris&oldid=72159514">Proposition BT</a></td> <td></td></tr><tr><td>30 novembre 2011</td> <td><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Discussion_Wikip%C3%A9dia%3ABons_th%C3%A8mes%2FPropositions%2FM%C3%A9tro_de_Paris&action=historysubmit&diff=72642631&oldid=72611890">Promotion BT</a></td> <td>Promotion avec 10 AdQ, 5 BA et 2 non labellisés</td></tr><tr><td>2 avril 2012</td> <td><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris&diff=77232805&oldid=77203318">Promotion AdQ</a></td> <td><a href="/wiki/Ligne_3_du_m%C3%A9tro_de_Paris" title="Ligne 3 du métro de Paris">Ligne 3 du métro de Paris</a> promu AdQ</td></tr> </tbody></table> </div><div class="NavEnd"></div></div> </td></tr></tbody></table> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐7c665bb58b‐kt2pf Cached time: 20250225215922 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 2.249 seconds Real time usage: 2.701 seconds Preprocessor visited node count: 40748/1000000 Post‐expand include size: 1032318/2097152 bytes Template argument size: 222155/2097152 bytes Highest expansion depth: 27/100 Expensive parser function count: 6/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 343614/5000000 bytes Lua time usage: 0.593/10.000 seconds Lua memory usage: 8307252/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1911.048 1 -total 25.21% 481.844 1 Modèle:Références_nombreuses 24.53% 468.693 2 Modèle:Références 13.12% 250.794 161 Modèle:Lien_web 10.56% 201.863 1 Modèle:Palette 9.79% 187.176 224 Modèle:Date 8.87% 169.473 6 Modèle:Méta_palette_de_navigation 7.32% 139.834 1 Modèle:Infobox_Réseau_de_transport_en_commun 7.11% 135.845 55 Modèle:Liste_horizontale 6.77% 129.437 1 Modèle:Palette_Transports_en_commun_en_Île-de-France --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:66173:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250225215922 and revision id 223312601. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Métro_de_Paris&oldid=223312601">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Métro_de_Paris&oldid=223312601</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Projet_de_transport_en_%C3%8Ele-de-France" title="Catégorie:Projet de transport en Île-de-France">Projet de transport en Île-de-France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:M%C3%A9tro_de_Paris" title="Catégorie:Métro de Paris">Métro de Paris</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Architecture_Art_nouveau_%C3%A0_Paris" title="Catégorie:Architecture Art nouveau à Paris">Architecture Art nouveau à Paris</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_lien_mort" title="Catégorie:Article contenant un lien mort">Article contenant un lien mort</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_souhait%C3%A9e" title="Catégorie:Article à référence souhaitée">Article à référence souhaitée</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Catégorie:Article à référence nécessaire">Article à référence nécessaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_une_section_vide_ou_incompl%C3%A8te" title="Catégorie:Article avec une section vide ou incomplète">Article avec une section vide ou incomplète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_insuffisante" title="Catégorie:Article à référence insuffisante">Article à référence insuffisante</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P856" title="Catégorie:Page utilisant P856">Page utilisant P856</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P454" title="Catégorie:Page utilisant P454">Page utilisant P454</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_l%27architecture" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à l'architecture">Page pointant vers des bases relatives à l'architecture</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3222" title="Catégorie:Page utilisant P3222">Page utilisant P3222</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Transports_en_commun/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Transports en commun/Articles liés">Portail:Transports en commun/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:M%C3%A9tro/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Métro/Articles liés">Portail:Métro/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Architecture_et_urbanisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Architecture et urbanisme/Articles liés">Portail:Architecture et urbanisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Chemin_de_fer/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Chemin de fer/Articles liés">Portail:Chemin de fer/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Transports/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Transports/Articles liés">Portail:Transports/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Transports_en_%C3%8Ele-de-France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Transports en Île-de-France/Articles liés">Portail:Transports en Île-de-France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%8Ele-de-France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Île-de-France/Articles liés">Portail:Île-de-France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France/Articles liés">Portail:France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Paris/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Paris/Articles liés">Portail:Paris/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Art_nouveau/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Art nouveau/Articles liés">Portail:Art nouveau/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Arts/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Arts/Articles liés">Portail:Arts/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_afrikaans" title="Catégorie:Article de qualité en afrikaans">Article de qualité en afrikaans</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_esp%C3%A9ranto" title="Catégorie:Bon article en espéranto">Bon article en espéranto</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article" title="Catégorie:Bon article">Bon article</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 24 février 2025 à 05:20.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/M%C3%A9tro_de_Paris" title="Spécial:Citer/Métro de Paris">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=M%C3%A9tro_de_Paris&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Métro de Paris</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>75 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6455b7c8bf-cfc2l","wgBackendResponseTime":565,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"2.249","walltime":"2.701","ppvisitednodes":{"value":40748,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1032318,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":222155,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":27,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":343614,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1911.048 1 -total"," 25.21% 481.844 1 Modèle:Références_nombreuses"," 24.53% 468.693 2 Modèle:Références"," 13.12% 250.794 161 Modèle:Lien_web"," 10.56% 201.863 1 Modèle:Palette"," 9.79% 187.176 224 Modèle:Date"," 8.87% 169.473 6 Modèle:Méta_palette_de_navigation"," 7.32% 139.834 1 Modèle:Infobox_Réseau_de_transport_en_commun"," 7.11% 135.845 55 Modèle:Liste_horizontale"," 6.77% 129.437 1 Modèle:Palette_Transports_en_commun_en_Île-de-France"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.593","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8307252,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7c665bb58b-kt2pf","timestamp":"20250225215922","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"M\u00e9tro de Paris","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/M%C3%A9tro_de_Paris","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q50716","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q50716","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-02-26T16:34:38Z","dateModified":"2025-02-24T04:20:31Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/ab\/Entr%C3%A9e_Station_M%C3%A9tro_I%C3%A9na_Paris_8.jpg","headline":"syst\u00e8me de transport en commun ferroviaire de Paris et sa proche banlieue"}</script> </body> </html>