CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html lang="tt" dir="ltr" class="no-js"> <head> <link href="/Content/responsive/RFE/tt-BA/RFE-tt-BA.css?&av=0.0.0.0&cb=357" rel="stylesheet"/> <script src="https://tags.azatliq.org/rferl-pangea/prod/utag.sync.js"></script> <script type='text/javascript' src='https://www.youtube.com/iframe_api' async></script> <link rel="manifest" href="/manifest.json"> <script type="text/javascript"> //a general 'js' detection, must be on top level in <head>, due to CSS performance document.documentElement.className = "js"; var cacheBuster = "357"; var appBaseUrl = "/"; var imgEnhancerBreakpoints = [0, 144, 256, 408, 650, 1023, 1597]; var isLoggingEnabled = false; var isPreviewPage = false; var isLivePreviewPage = false; if (!isPreviewPage) { window.RFE = window.RFE || {}; window.RFE.cacheEnabledByParam = window.location.href.indexOf('nocache=1') === -1; const url = new URL(window.location.href); const params = new URLSearchParams(url.search); // Remove the 'nocache' parameter params.delete('nocache'); // Update the URL without the 'nocache' parameter url.search = params.toString(); window.history.replaceState(null, '', url.toString()); } else { window.addEventListener('load', function() { const links = window.document.links; for (let i = 0; i < links.length; i++) { links[i].href = '#'; links[i].target = '_self'; } }) } var pwaEnabled = true; var swCacheDisabled; </script> <meta charset="utf-8" /> <title>Азатлык радиосы :: Фән-фәсмәтән - Азатлык Радиосы</title> <meta name="description" content="Фән вә гыйлем дәньясы хәбәрләре" /> <meta name="keywords" content="Азатлык радиосы, фән, гыйлем, техника, интернет" /> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0" /> <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=edge" /> <meta name="robots" content="max-image-preview:large"><meta property="fb:pages" content="139505469404757" /> <meta name="yandex-verification" content="8b6e6cd55829f8fe" /> <meta name="yandex-verification" content="464393d111286980" /> <link href="https://www.azatliq.org/z/581" rel="canonical" /> <meta name="apple-mobile-web-app-title" content="Азатлык радиосы" /> <meta name="apple-mobile-web-app-status-bar-style" content="black" /> <meta name="apple-itunes-app" content="app-id=475986784" /> <meta content="article" property="og:type" /> <meta content="Азатлык радиосы :: Фән-фәсмәтән" property="og:title" /> <meta content="Фән вә гыйлем дәньясы хәбәрләре" property="og:description" /> <meta content="https://www.azatliq.org/Content/responsive/RFE/tt-BA/img/top_logo_news.png" property="og:image" /> <meta content="1200" property="og:image:width" /> <meta content="675" property="og:image:height" /> <meta content="site logo" property="og:image:alt" /> <meta content="https://www.azatliq.org/z/581" property="og:url" /> <meta content="Азатлык Радиосы" property="og:site_name" /> <meta name="twitter:card" content="summary" /> <meta name="twitter:site" content="@Azatliq" /> <script type="application/ld+json">{"headline":"Азатлык радиосы :: Фән-фәсмәтән","inLanguage":"tt-BA","keywords":"Азатлык радиосы, фән, гыйлем, техника, интернет","author":{"@type":"Organization","name":"Азатлык Радиосы"},"datePublished":"2025-04-09 12:02:05Z","dateModified":"2025-04-09 12:02:05Z","publisher":{"logo":{"width":512,"height":220,"@type":"ImageObject","url":"https://www.azatliq.org/Content/responsive/RFE/tt-BA/img/logo.png"},"@type":"Organization","url":"https://www.azatliq.org","sameAs":["https://www.facebook.com/azatliq","https://www.youtube.com/user/azatliqradiosi","https://www.instagram.com/azatliq/","https://telegram.me/joinchat/CxW5dz9ILszGJNLz9gk_RQ"],"name":"Азатлык Радиосы","alternateName":"Азатлык Радиосы"},"@context":"https://schema.org","@type":"Collection","mainEntityOfPage":"https://www.azatliq.org/z/581","url":"https://www.azatliq.org/z/581","description":"Фән вә гыйлем дәньясы хәбәрләре","image":{"width":1080,"height":608,"@type":"ImageObject","url":"https://www.azatliq.org/Content/responsive/RFE/tt-BA/img/logo-amp.png"},"name":"фән-фәсмәтән"}</script> <script src="/Scripts/responsive/infographics.b?v=dVbZ-Cza7s4UoO3BqYSZdbxQZVF4BOLP5EfYDs4kqEo1&av=0.0.0.0&cb=357"></script> <script src="/Scripts/responsive/loader.b?v=ki3eeAYpdgnxRZirlb0ewlDsVOFXByS5IWrtZd4QFR41&av=0.0.0.0&cb=357"></script> <link rel="icon" type="image/svg+xml" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/favicon.svg" /> <link rel="alternate icon" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/favicon.ico" /> <link rel="mask-icon" color="#ea6903" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/favicon_safari.svg" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="152x152" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/ico-152x152.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="144x144" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/ico-144x144.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="114x114" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/ico-114x114.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="72x72" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/ico-72x72.png" /> <link rel="apple-touch-icon-precomposed" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/ico-57x57.png" /> <link rel="icon" sizes="192x192" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/ico-192x192.png" /> <link rel="icon" sizes="128x128" href="/Content/responsive/RFE/img/webApp/ico-128x128.png" /> <meta name="msapplication-TileColor" content="#ffffff" /> <meta name="msapplication-TileImage" content="/Content/responsive/RFE/img/webApp/ico-144x144.png" /> <link rel="preload" href="/Content/responsive/fonts/Skolar-Lt_LatnCyrl_v2.4.woff" type="font/woff" as="font" crossorigin="anonymous" /> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="RFE/RL - Top Stories [RSS]" href="/api/" /> <link rel="sitemap" type="application/rss+xml" href="/sitemap.xml" /> </head> <body class=" nav-no-loaded cc_theme pg-arch nojs-images "> <noscript><iframe src="https://www.googletagmanager.com/ns.html?id=GTM-WXZBPZ" height="0" width="0" style="display:none;visibility:hidden"></iframe></noscript> <script type="text/javascript" data-cookiecategory="analytics"> if (top.location === self.location) { //if not inside of an IFrame var renderGtm = "true"; if (renderGtm === "true") { (function(w,d,s,l,i){w[l]=w[l]||[];w[l].push({'gtm.start':new Date().getTime(),event:'gtm.js'});var f=d.getElementsByTagName(s)[0],j=d.createElement(s),dl=l!='dataLayer'?'&l='+l:'';j.async=true;j.src='//www.googletagmanager.com/gtm.js?id='+i+dl;f.parentNode.insertBefore(j,f);})(window,document,'script','dataLayer','GTM-WXZBPZ'); } } </script>  <script type="text/javascript" data-cookiecategory="analytics"> var utag_data={entity:"RFE",cms_release:"8.39.0.0.357",language:"Tatar-Bashkir",language_service:"RFERL Tatar-Bashkir",short_language_service:"TB",property_id:"424",platform:"web",platform_short:"W",runs_js:"Yes",page_title:"фән-фәсмәтән",page_type:"zone index",page_name:"Archive - фән-фәсмәтән",content_type:"index",subcontent_type:"zone index",enviro_type:"prod",url:"",domain:"www.azatliq.org",pub_year:"2002",pub_month:"11",pub_day:"16",pub_hour:"00",pub_weekday:"Saturday",copied:"no",copied_article:"",copied_title:"",categories:"program_science",slug:"program_science",section:"фән-фәсмәтән",english_section:"program_science"}; if(typeof(TealiumTagFrom)==='function' && typeof(TealiumTagSearchKeyword)==='function') { var utag_from=TealiumTagFrom();var utag_searchKeyword=TealiumTagSearchKeyword(); if(utag_searchKeyword!=null && utag_searchKeyword!=='' && utag_data["search_keyword"]==null) utag_data["search_keyword"]=utag_searchKeyword;if(utag_from!=null && utag_from!=='') utag_data["from"]=TealiumTagFrom();} if(window.top!== window.self&&utag_data.page_type==="snippet"){utag_data.page_type = 'iframe';} try{if(window.top!==window.self&&window.self.location.hostname===window.top.location.hostname){utag_data.platform = 'self-embed';utag_data.platform_short = 'se';}}catch(e){if(window.top!==window.self&&window.self.location.search.includes("platformType=self-embed")){utag_data.platform = 'cross-promo';utag_data.platform_short = 'cp';}} (function(a,b,c,d){ a="https://tags.azatliq.org/rferl-pangea/prod/utag.js"; b=document;c="script";d=b.createElement(c);d.src=a;d.type="text/java"+c;d.async=true; a=b.getElementsByTagName(c)[0];a.parentNode.insertBefore(d,a); })(); </script>   <noscript> <img style="position: absolute; border: none;" src="https://ssc.azatliq.org/b/ss/bbgprod,bbgentityrferl/1/G.4--NS/1598734042?pageName=rfe%3atb%3aw%3azone%20index%3aarchive%20-%20%d1%84%d3%99%d0%bd-%d1%84%d3%99%d1%81%d0%bc%d3%99%d1%82%d3%99%d0%bd&c6=%d1%84%d3%99%d0%bd-%d1%84%d3%99%d1%81%d0%bc%d3%99%d1%82%d3%99%d0%bd&v36=8.39.0.0.357&v6=D=c6&g=https%3a%2f%2fwww.azatliq.org&c1=D=g&v1=D=g&events=event1&c16=rferl%20tatar-bashkir&v16=D=c16&c5=program_science&v5=D=c5&ch=%d1%84%d3%99%d0%bd-%d1%84%d3%99%d1%81%d0%bc%d3%99%d1%82%d3%99%d0%bd&c15=tatar-bashkir&v15=D=c15&c4=index&v4=D=c4&v20=no&c17=web&v17=D=c17&mcorgid=518abc7455e462b97f000101%40adobeorg&server=www.azatliq.org&pageType=D=c4&ns=bbg&v29=D=server&v25=rfe&v30=424&v105=D=User-Agent " alt="analytics" width="1" height="1" /></noscript>   <section> <div class="sr-only"> <h2>Accessibility links</h2> <ul> <li><a href="#content" data-disable-smooth-scroll="1">төп эчтәлек</a></li> <li><a href="#navigation" data-disable-smooth-scroll="1">төп меню</a></li> <li><a href="#txtHeaderSearch" data-disable-smooth-scroll="1">эзләү</a></li> </ul> </div> </section> <div dir="ltr"> <div id="page"> <aside> <div class="ctc-message pos-fix"> <div class="ctc-message__inner">сылтама хәтергә алынды</div> </div> </aside> <div class="hdr-20 hdr-20--big"> <div class="hdr-20__inner"> <div class="hdr-20__max pos-rel"> <div class="hdr-20__side hdr-20__side--primary d-flex"> <label data-for="main-menu-ctrl" data-switcher-trigger="true" data-switch-target="main-menu-ctrl" class="burger hdr-trigger pos-rel trans-trigger" data-trans-evt="click" data-trans-id="menu"> <span class="ico ico-close hdr-trigger__ico hdr-trigger__ico--close burger__ico burger__ico--close"></span> <span class="ico ico-menu hdr-trigger__ico hdr-trigger__ico--open burger__ico burger__ico--open"></span> </label> <div class="menu-pnl pos-fix trans-target" data-switch-target="main-menu-ctrl" data-trans-id="menu"> <div class="menu-pnl__inner"> <nav class="main-nav menu-pnl__item menu-pnl__item--first"> <ul class="main-nav__list accordeon" data-analytics-tales="false" data-promo-name="link" data-location-name="nav,secnav"> <li class="main-nav__item"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link" href="/z/570" title="яңалыклар" data-item-name="news" >яңалыклар</a> </li> <li class="main-nav__item"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link" href="/z/572" title="башкортстан" data-item-name="bashkortostan" >башкортстан</a> </li> <li class="main-nav__item"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link" href="/z/571" title="татарстан" data-item-name="tatarstan" >татарстан</a> </li> <li class="main-nav__item"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link" href="/z/805" title="кырым" data-item-name="crimea" >кырым</a> </li> <li class="main-nav__item"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link" href="/z/573" title="татар-башкорт дөньясы" data-item-name="region" >татар-башкорт дөньясы</a> </li> <li class="main-nav__item"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link" href="/z/22623" title="сугыш" data-item-name="war_in_ukraine" >сугыш</a> </li> <li class="main-nav__item"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link" href="/p/8512.html" title="Безне томаладылар" data-item-name="blocked" >Безне томаладылар</a> </li> <li class="main-nav__item accordeon__item" data-switch-target="menu-item-644"> <label class="main-nav__item-name main-nav__item-name--label accordeon__control-label" data-switcher-trigger="true" data-for="menu-item-644"> шәлкемнәр <span class="ico ico-chevron-down main-nav__chev"></span> </label> <div class="main-nav__sub-list"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link main-nav__item-name--sub" href="/z/583" title="әңгәмә" data-item-name="interview" >әңгәмә</a> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link main-nav__item-name--sub" href="/z/2191" title="комментар" data-item-name="comment" >комментар</a> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link main-nav__item-name--sub" href="/z/888" title="дини тормыш" data-item-name="program_religion" >дини тормыш</a> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link main-nav__item-name--sub" href="/z/703" title="пәрәвез" data-item-name="program_internet" >пәрәвез</a> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link main-nav__item-name--sub" href="/z/581" title="фән-фәсмәтән" data-item-name="program_science" >фән-фәсмәтән</a> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link main-nav__item-name--sub" href="/z/17503" title="киноханә" data-item-name="cinema" >киноханә</a> </div> </li> <li class="main-nav__item"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link" href="/z/23529" title="Дөнья хәлләре" data-item-name="rferl-world" >Дөнья хәлләре</a> </li> <li class="main-nav__item"> <a class="main-nav__item-name main-nav__item-name--link" href="/z/22501" title="татарча подкаст" data-item-name="tatar_podcast2" >татарча подкаст</a> </li> </ul> </nav> <div class="menu-pnl__item"> <a href="https://www.azatliq.org/eyde" class="menu-pnl__item-link" alt="ӘЙДӘ ONLINE">ӘЙДӘ ONLINE</a> <a href="https://www.idelreal.org" class="menu-pnl__item-link" alt="IDEL.РЕАЛИИ">IDEL.РЕАЛИИ</a> </div> <div class="menu-pnl__item menu-pnl__item--social"> <h5 class="menu-pnl__sub-head">Безгә кушылыгыз!</h5> <a href="https://www.facebook.com/azatliq" title="Без Facebook-та" data-analytics-text="follow_on_facebook" class="btn btn--rounded btn--social-inverted menu-pnl__btn js-social-btn btn-facebook" target="_blank" rel="noopener"> <span class="ico ico-facebook-alt ico--rounded"></span> </a> <a href="https://www.youtube.com/user/azatliqradiosi" title="Безнең Youtube каналы" data-analytics-text="follow_on_youtube" class="btn btn--rounded btn--social-inverted menu-pnl__btn js-social-btn btn-youtube" target="_blank" rel="noopener"> <span class="ico ico-youtube ico--rounded"></span> </a> <a href="https://www.instagram.com/azatliq/" title="Без Instagram-да" data-analytics-text="follow_on_instagram" class="btn btn--rounded btn--social-inverted menu-pnl__btn js-social-btn btn-instagram" target="_blank" rel="noopener"> <span class="ico ico-instagram ico--rounded"></span> </a> <a href="https://telegram.me/joinchat/CxW5dz9ILszGJNLz9gk_RQ" title="Без Telegram-да" data-analytics-text="follow_on_telegram" class="btn btn--rounded btn--social-inverted menu-pnl__btn js-social-btn btn-telegram" target="_blank" rel="noopener"> <span class="ico ico-telegram ico--rounded"></span> </a> </div> <div class="menu-pnl__item"> <a href="/navigation/allsites" class="menu-pnl__item-link"> <span class="ico ico-languages "></span> БАШКА ТЕЛЛӘРДӘ </a> </div> </div> </div> <label data-for="top-search-ctrl" data-switcher-trigger="true" data-switch-target="top-search-ctrl" class="top-srch-trigger hdr-trigger"> <span class="ico ico-close hdr-trigger__ico hdr-trigger__ico--close top-srch-trigger__ico top-srch-trigger__ico--close"></span> <span class="ico ico-search hdr-trigger__ico hdr-trigger__ico--open top-srch-trigger__ico top-srch-trigger__ico--open"></span> </label> <div class="srch-top srch-top--in-header" data-switch-target="top-search-ctrl"> <div class="container"> <form action="/s" class="srch-top__form srch-top__form--in-header" id="form-topSearchHeader" method="get" role="search"><label for="txtHeaderSearch" class="sr-only">эзләү</label> <input type="text" id="txtHeaderSearch" name="k" placeholder="эзләгән табар.." accesskey="s" value="" class="srch-top__input analyticstag-event" onkeydown="if (event.keyCode === 13) { FireAnalyticsTagEventOnSearch('search', $dom.get('#txtHeaderSearch')[0].value) }" /> <button title="эзләү" type="submit" class="btn btn--top-srch analyticstag-event" onclick="FireAnalyticsTagEventOnSearch('search', $dom.get('#txtHeaderSearch')[0].value) "> <span class="ico ico-search"></span> </button></form> </div> </div> <a href="/" class="main-logo-link"> <img src="/Content/responsive/RFE/tt-BA/img/logo-compact.svg" class="main-logo main-logo--comp" alt="site logo"> <img src="/Content/responsive/RFE/tt-BA/img/logo.svg" class="main-logo main-logo--big" alt="site logo"> </a> </div> <div class="hdr-20__side hdr-20__side--secondary d-flex"> <a href="/z/22501" title="Татарча подкаст" class="hdr-20__secondary-item" data-item-name="podcast"> <span class="ico ico-podcast hdr-20__secondary-icon"></span> </a> <a href="/z/2710" title="Мультимедиа" class="hdr-20__secondary-item" data-item-name="video"> <span class="ico ico-video hdr-20__secondary-icon"></span> </a> <a href="https://www.idelreal.org" title="Idel.Реалии" class="hdr-20__secondary-item hdr-20__secondary-item--lang" data-item-name="satellite"> Idel.Реалии </a> <a href="/s" class="hdr-20__secondary-item hdr-20__secondary-item--search" data-item-name="search"> <span class="ico ico-search hdr-20__secondary-icon hdr-20__secondary-icon--search"></span> </a> <div class="srch-bottom"> <form action="/s" class="srch-bottom__form d-flex" id="form-bottomSearch" method="get" role="search"><label for="txtSearch" class="sr-only">эзләү</label> <input type="search" id="txtSearch" name="k" placeholder="эзләгән табар.." accesskey="s" value="" class="srch-bottom__input analyticstag-event" onkeydown="if (event.keyCode === 13) { FireAnalyticsTagEventOnSearch('search', $dom.get('#txtSearch')[0].value) }" /> <button title="эзләү" type="submit" class="btn btn--bottom-srch analyticstag-event" onclick="FireAnalyticsTagEventOnSearch('search', $dom.get('#txtSearch')[0].value) "> <span class="ico ico-search"></span> </button></form> </div> </div> <img src="/Content/responsive/RFE/tt-BA/img/logo-print.gif" class="logo-print" alt="site logo"> <img src="/Content/responsive/RFE/tt-BA/img/logo-print_color.png" class="logo-print logo-print--color" alt="site logo"> </div> </div> </div> <script> if (document.body.className.indexOf('pg-home') > -1) { var nav2In = document.querySelector('.hdr-20__inner'); var nav2Sec = document.querySelector('.hdr-20__side--secondary'); var secStyle = window.getComputedStyle(nav2Sec); if (nav2In && window.pageYOffset < 150 && secStyle['position'] !== 'fixed') { nav2In.classList.add('hdr-20__inner--big') } } </script> <div class="c-hlights c-hlights--breaking c-hlights--no-item" data-hlight-display="mobile,desktop"> <div class="c-hlights__wrap container p-0"> <div class="c-hlights__nav"> <a role="button" href="#" title="артка"> <span class="ico ico-chevron-backward m-0"></span> <span class="sr-only">артка</span> </a> <a role="button" href="#" title="алга"> <span class="ico ico-chevron-forward m-0"></span> <span class="sr-only">алга</span> </a> </div> <span class="c-hlights__label"> <span class="">Кайнар хәбәр</span> <span class="switcher-trigger"> <label data-for="more-less-1" data-switcher-trigger="true" class="switcher-trigger__label switcher-trigger__label--more p-b-0" title="күбрәк күрсәт"> <span class="ico ico-chevron-down"></span> </label> <label data-for="more-less-1" data-switcher-trigger="true" class="switcher-trigger__label switcher-trigger__label--less p-b-0" title="азрак күрсәт"> <span class="ico ico-chevron-up"></span> </label> </span> </span> <ul class="c-hlights__items switcher-target" data-switch-target="more-less-1"> </ul> </div> </div> <div id="content"> <div class="container"> <h1 class="pg-title pg-title--immovable"> фән-фәсмәтән </h1> <div class="archive-intro"> <div class="wsw " data-switch-target="more-less-1">   </div> </div> <div class="row"> <div class="col-xs-12 col-md-9"> <ul class=" archive-list" id="loadMoreAfter"> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/tatar-bashkort-tellare-ham-yasalma-intellekt-kaysi-neyrocheltarlar-milli-tellarda-yardam-ita-ala-/33320521.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--block-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="Татар, башкорт телләре һәм ясалма интеллект. Кайсы нейрочелтәрләр милли телләрдә ярдәм итә ала?"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/5bb977c8-e127-415d-a86e-08dd4a814ce6_cx0_cy5_cw60_w100_r1.jpg" alt="Ясалма интеллектка нигезләнгән нейрочелтәрләр бүгенге көндә күп телләрдә, шул исәптән татар һәм башкорт телләрендә дә сөйләшә" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/5bb977c8-e127-415d-a86e-08dd4a814ce6_cx0_cy5_cw60_w66_r1.jpg" src="" alt="Ясалма интеллектка нигезләнгән нейрочелтәрләр бүгенге көндә күп телләрдә, шул исәптән татар һәм башкорт телләрендә дә сөйләшә" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >февраль 21, 2025</span> <a href="/a/tatar-bashkort-tellare-ham-yasalma-intellekt-kaysi-neyrocheltarlar-milli-tellarda-yardam-ita-ala-/33320521.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="Татар, башкорт телләре һәм ясалма интеллект. Кайсы нейрочелтәрләр милли телләрдә ярдәм итә ала?"> Татар, башкорт телләре һәм ясалма интеллект. Кайсы нейрочелтәрләр милли телләрдә ярдәм итә ала? </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Халыкара туган телләр көнендә Азатлык Радиосы татар һәм башкорт телләрендә эшләүче популяр нейрочелтәрләрне барлап чыкты. Бүген кайсылары милли телләрне яхшы белә һәм кулланучыларга ярдәм итә ала? Азатлык Радиосы мондый хезмәтләрне сынап карады һәм алар турында белгечләрдән сорашты. </p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/kizlarni-fanga-kiziksindirip-ustertu-jitmi-/33309415.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--block-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title=""Кызларны фәнгә кызыксындырып үстерү җитми""> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/2D98A8E5-14AF-4EEA-8BE4-38BAE9017293_w100_r1.jpg" alt="Иллюстратив фото" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/2D98A8E5-14AF-4EEA-8BE4-38BAE9017293_w66_r1.jpg" src="" alt="Иллюстратив фото" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >февраль 11, 2025</span> <a href="/a/kizlarni-fanga-kiziksindirip-ustertu-jitmi-/33309415.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title=""Кызларны фәнгә кызыксындырып үстерү җитми""> "Кызларны фәнгә кызыксындырып үстерү җитми" </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Татар галимәләре ничәү? Мондый статистика юк, әмма аларның күпчелеге һуманитар фән өлкәсендә хезмәт итә. Без бүген берничәсе белән фән өлкәсендә тигезлек, көндәшлек, хатын-кызга караш, мөнәсәбәт нинди булуы турында сөйләштек. </p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/33221511.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--block-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="Удмуртия хакимияте GigaChat нейрочелтәрен удмурт теленә өйрәтмәкче"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/BF13C17A-7DA6-4279-A883-64092D303DC3_cx59_cy42_cw35_w100_r1.jpg" alt="Удмуртия байрагын тарату, архив фотосы" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/BF13C17A-7DA6-4279-A883-64092D303DC3_cx59_cy42_cw35_w66_r1.jpg" src="" alt="Удмуртия байрагын тарату, архив фотосы" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >ноябрь 30, 2024</span> <a href="/a/33221511.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="Удмуртия хакимияте GigaChat нейрочелтәрен удмурт теленә өйрәтмәкче"> Удмуртия хакимияте GigaChat нейрочелтәрен удмурт теленә өйрәтмәкче </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Русиядәге рәсми җанисәп саннары удмурт телендә сөйләшүчеләрнең саны кискен кимүен күрсәтә. </p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/google-bashkortchaga-tarjema-ita-bashliy-yandeks-neyrocheltarena-tatar-telen-osti/33027987.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--block-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="Google башкортчага тәрҗемә итә башлый, Яндекс татар телен өсти"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/b612a0b8-e992-4282-8fa0-bb3dd2c9a2fd_cx0_cy2_cw0_w100_r1.jpg" alt="Иллюстратив рәсем" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/b612a0b8-e992-4282-8fa0-bb3dd2c9a2fd_cx0_cy2_cw0_w66_r1.jpg" src="" alt="Иллюстратив рәсем" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >июль 11, 2024</span> <a href="/a/google-bashkortchaga-tarjema-ita-bashliy-yandeks-neyrocheltarena-tatar-telen-osti/33027987.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="Google башкортчага тәрҗемә итә башлый, Яндекс татар телен өсти"> Google башкортчага тәрҗемә итә башлый, Яндекс татар телен өсти </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Белгеч милли телләр өчен боларның мөһим вакыйгалар булуын, милли телләр өчен мөмкинлекләр ачылуын әйтә. Әмма бу мөмкинлекләр тел активистларының алдагы тырышлыгыннан торуын әйтә.</p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/azatliq-radiosi-azatliq-suzlegen-taqdim-ita/33001635.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--block-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="Азатлык радиосы Азатлык сүзлеген тәкъдим итә"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/01000000-0a00-0242-c5d8-08dc911afc1f_w100_r1.png" alt="" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/01000000-0a00-0242-c5d8-08dc911afc1f_w66_r1.png" src="" alt="" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >июнь 25, 2024</span> <a href="/a/azatliq-radiosi-azatliq-suzlegen-taqdim-ita/33001635.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="Азатлык радиосы Азатлык сүзлеген тәкъдим итә"> Азатлык радиосы Азатлык сүзлеген тәкъдим итә </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Әлеге проект — Азатлык радиосының 70 ел дәверендә кадерләп саклап килгән, киң кулланышта булмаган, әмма татарча бик матур яңгыраган сүзләр җыелмасы.</p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/azatliq-suzlege/33002448.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--no-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="Азатлык сүзлеге"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/01000000-0a00-0242-c5d8-08dc911afc1f_w100_r1.png" alt="Tatar Azatliq Dictionary main image" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/01000000-0a00-0242-c5d8-08dc911afc1f_w66_r1.png" src="" alt="Tatar Azatliq Dictionary main image" class=""/> </div> <span class="ico ico-infographic ico--media-type"></span> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >июнь 25, 2024</span> <a href="/a/azatliq-suzlege/33002448.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="Азатлык сүзлеге"> Азатлык сүзлеге </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Азатлык радиосы 70 ел дәверендә кадерләп саклап килгән, киң кулланышта булмаган, әмма татарча бик матур яңгыраган сүзләр җыелмасын тәкъдим итә.</p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/islandia-telen-saklau-ochen-yasalma-intellekt-qullana/32858545.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--no-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="Исландия телен саклау өчен ясалма интеллект куллана. Татарлар да шулай эшли аламы?"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/08ef0000-0a00-0242-7714-08d9c539eb0f_w100_r1.jpg" alt="Иллюстратив фото" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/08ef0000-0a00-0242-7714-08d9c539eb0f_w66_r1.jpg" src="" alt="Иллюстратив фото" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >март 22, 2024</span> <a href="/a/islandia-telen-saklau-ochen-yasalma-intellekt-qullana/32858545.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="Исландия телен саклау өчен ясалма интеллект куллана. Татарлар да шулай эшли аламы?"> Исландия телен саклау өчен ясалма интеллект куллана. Татарлар да шулай эшли аламы? </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Исландия президенты тәкъдиме белән илнең OpenAI ясалма интеллект ширкәте белән хезмәттәшлеге башланды. Исланд телен нейрочелтәр ярдәмендә ничек сакларга тырышуларын аңлатабыз.</p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/tatar-speech-azatliq-sinaw/32785469.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--no-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="Tatar Speech хезмәте тәкъдим ителде. Ясалма интеллект ничек эшли?"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/02490000-0aff-0242-fcf1-08daf3cfa9dd_w100_r1.jpg" alt="Иллюстратив сурәт" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/02490000-0aff-0242-fcf1-08daf3cfa9dd_w66_r1.jpg" src="" alt="Иллюстратив сурәт" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >гыйнвар 22, 2024</span> <a href="/a/tatar-speech-azatliq-sinaw/32785469.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="Tatar Speech хезмәте тәкъдим ителде. Ясалма интеллект ничек эшли?"> Tatar Speech хезмәте тәкъдим ителде. Ясалма интеллект ничек эшли? </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Ясалма интеллектка нигезләнгән яңа хезмәткә берничә бирем биреп, аның татарча сөйләмне никадәр дөрес аңлавын һәм Youtube видеоларын татарчага никадәр сыйфатлы тәрҗемә итүен тикшереп карадык.</p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/32784522.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--no-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="Урыс телле видеоларны татарчага тәрҗемә итә алган Tatar Speech хезмәте эшли башлады"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/01000000-0a00-0242-cdec-08dc1994d995_w100_r1.jpg" alt="" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/01000000-0a00-0242-cdec-08dc1994d995_w66_r1.jpg" src="" alt="" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >гыйнвар 20, 2024</span> <a href="/a/32784522.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="Урыс телле видеоларны татарчага тәрҗемә итә алган Tatar Speech хезмәте эшли башлады"> Урыс телле видеоларны татарчага тәрҗемә итә алган Tatar Speech хезмәте эшли башлады </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Әлегә хезмәт бета-тест тәртибендә эшли. </p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/homay-bashqor-aqilli-kolonka/32778255.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--no-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title=""Һомай" – башкортча акыллы колонка: сорауга җавап бирә, тәрҗемә итә, әкият һәм музыка куша"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/01000000-c0a8-0242-cd7d-08dc18fa628d_cx3_cy0_cw94_w100_r1.png" alt=""Һомай" видеорекламыннан сурәт" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/01000000-c0a8-0242-cd7d-08dc18fa628d_cx3_cy0_cw94_w66_r1.png" src="" alt=""Һомай" видеорекламыннан сурәт" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >гыйнвар 20, 2024</span> <a href="/a/homay-bashqor-aqilli-kolonka/32778255.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title=""Һомай" – башкортча акыллы колонка: сорауга җавап бирә, тәрҗемә итә, әкият һәм музыка куша"> "Һомай" – башкортча акыллы колонка: сорауга җавап бирә, тәрҗемә итә, әкият һәм музыка куша </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Башкорт телендә сөйләшүче ясалма колонка сынау өчен инде балалар бакчаларына таратылган. Идея авторы Айгиз Кунафин Азатлыкка милли телдә акыллы колонка ясау өчен күпме акча кирәклеге һәм бу проект белән нинди халыклар кызыксына башлавы турында сөйләде. </p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/nobel-prize-2023/32619404.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--no-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="2023 елның Нобель бүләге ияләре"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/01000000-c0a8-0242-755e-08dbc7fdfae8_cx0_cy8_cw0_w100_r1.jpg" alt="" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/01000000-c0a8-0242-755e-08dbc7fdfae8_cx0_cy8_cw0_w66_r1.jpg" src="" alt="" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >октябрь 09, 2023</span> <a href="/a/nobel-prize-2023/32619404.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="2023 елның Нобель бүләге ияләре"> 2023 елның Нобель бүләге ияләре </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Швециядә Нобель атнасы тәмамланды. Атна дәвамында фәннең төрле өлкәләрендә югары дәрәҗәгә ирешкән, кеше тормышына тәэсир иткән ачышлар ясаган галимнәр, шулай ук язучылар аталды. Азатлык быелгы бүләк ияләре белән таныштыра.</p> </a> </div> </div> </li> <li class="mb-grid archive-list__item"> <div class="media-block media-block--t-spac media-block--contain"> <a href="/a/32610028.html" class="img-wrap img-wrap--m img-wrap--no-mob img-wrap--t-spac img-wrap--size-3 img-wrap--float" title="Google-га 25 ел. Ул милли телләрне сакларга ничек ярдәм итә?"> <div class="thumb thumb16_9"> <noscript class="nojs-img"> <img src="https://gdb.rferl.org/7f6ead5c-d2df-44f0-8bbd-85cda55365d2_cx1_cy0_cw97_w100_r1.jpg" alt="2012 елда Google бәйгесендә тәкъдим ителгән рәсем" /> </noscript> <img data-src="https://gdb.rferl.org/7f6ead5c-d2df-44f0-8bbd-85cda55365d2_cx1_cy0_cw97_w66_r1.jpg" src="" alt="2012 елда Google бәйгесендә тәкъдим ителгән рәсем" class=""/> </div> </a> <div class="media-block__content media-block__content--h-m media-block__content--full-mob media-block__content--h"> <span class="date date--mb date--size-3 date--mb-25" >сентябрь 28, 2023</span> <a href="/a/32610028.html"> <h4 class="media-block__title media-block__title--size-3 media-block__title--25" title="Google-га 25 ел. Ул милли телләрне сакларга ничек ярдәм итә?"> Google-га 25 ел. Ул милли телләрне сакларга ничек ярдәм итә? </h4> <p class="perex perex--mb perex--size-3">Google тәрҗемәчедә татар теле бар, башкорт теле әлегә өстәлмәде. Белгечләр, эре IT-ширкәтләр милли телләргә булыша, ләкин тагын да күбрәк проектлар башкара ала, дип саный. </p> </a> </div> </div> </li> </ul> <p class="buttons buttons--archive ta-c "> <a class="btn link-showMore btn__text" data-ajax="true" data-ajax-method="GET" data-ajax-mode="after" data-ajax-update="#loadMoreAfter" data-ajax-url="/z/581?p=1" href="/z/581?p=1" title="дәвам">дәвам</a> </p> </div> </div> </div> </div> <footer role="contentinfo"> <div id="foot" class="foot"> <div class="container"> <div class="foot-nav collapsed" id="foot-nav"> <div class="menu"> <ul class="items"> <li class="socials block-socials"> <span class="handler" id="socials-handler"> Безгә кушылыгыз! </span> <div class="inner"> <ul class="subitems follow"> <li> <a href="https://www.facebook.com/azatliq" title="Без Facebook-та" data-analytics-text="follow_on_facebook" class="btn btn--rounded js-social-btn btn-facebook" target="_blank" rel="noopener"> <span class="ico ico-facebook-alt ico--rounded"></span> </a> </li> <li> <a href="https://www.youtube.com/user/azatliqradiosi" title="Безнең Youtube каналы" data-analytics-text="follow_on_youtube" class="btn btn--rounded js-social-btn btn-youtube" target="_blank" rel="noopener"> <span class="ico ico-youtube ico--rounded"></span> </a> </li> <li> <a href="https://www.instagram.com/azatliq/" title="Без Instagram-да" data-analytics-text="follow_on_instagram" class="btn btn--rounded js-social-btn btn-instagram" target="_blank" rel="noopener"> <span class="ico ico-instagram ico--rounded"></span> </a> </li> <li> <a href="https://telegram.me/joinchat/CxW5dz9ILszGJNLz9gk_RQ" title="Без Telegram-да" data-analytics-text="follow_on_telegram" class="btn btn--rounded js-social-btn btn-telegram" target="_blank" rel="noopener"> <span class="ico ico-telegram ico--rounded"></span> </a> </li> <li> <a href="/rssfeeds" title="RSS агымнары" data-analytics-text="follow_on_rss" class="btn btn--rounded js-social-btn btn-rss" > <span class="ico ico-rss ico--rounded"></span> </a> </li> </ul> </div> </li> <li class="block-primary collapsed collapsible item"> <span class="handler"> мәгълүмат <span title="close tab" class="ico ico-chevron-up"></span> <span title="open tab" class="ico ico-chevron-down"></span> <span title="add" class="ico ico-plus"></span> <span title="remove" class="ico ico-minus"></span> </span> <div class="inner"> <ul class="subitems"> <li class="subitem"> <a class="handler" href="/p/8512.html" title="Азатлык Радиосы томаланды" >Азатлык Радиосы томаланды</a> </li> <li class="subitem"> <a class="handler" href="/p/4496.html" title="Азатлык Радиосы турында | Контакт" >Азатлык Радиосы турында | Контакт</a> </li> <li class="subitem"> <a class="handler" href="/p/5099.html" title="Азатлык Радиосы материалларын куллану" >Азатлык Радиосы материалларын куллану</a> </li> </ul> </div> </li> <li class="block-primary collapsed collapsible item"> <span class="handler"> язылу <span title="close tab" class="ico ico-chevron-up"></span> <span title="open tab" class="ico ico-chevron-down"></span> <span title="add" class="ico ico-plus"></span> <span title="remove" class="ico ico-minus"></span> </span> <div class="inner"> <ul class="subitems"> <li class="subitem"> <a class="handler" href="http://www.azatliq.mobi/subscribe.html" title="Азатлык Радиосы хәбәрләре" >Азатлык Радиосы хәбәрләре</a> </li> <li class="subitem"> <a class="handler" href="/a/28395945.html" title="Азатлык Радиосы әсбабы" >Азатлык Радиосы әсбабы</a> </li> </ul> </div> </li> </ul> </div> </div> <div class="foot__item foot__item--copyrights"> <p class="copyright">Азатлык Радиосы © 2025 RFE/RL, Inc. | Бар хокуклар сакланган</p> </div> </div> </div> </footer> </div> </div> <script src="https://cdn.onesignal.com/sdks/web/v16/OneSignalSDK.page.js" defer></script> <script> if (!isPreviewPage) { window.OneSignalDeferred = window.OneSignalDeferred || []; OneSignalDeferred.push(function(OneSignal) { OneSignal.init({ appId: "3cbb47b5-31e0-4f4e-98f1-b2e2aa041cbf", }); }); } </script> <script defer src="/Scripts/responsive/serviceWorkerInstall.js?cb=357"></script> <script type="text/javascript"> // opera mini - disable ico font if (navigator.userAgent.match(/Opera Mini/i)) { document.getElementsByTagName("body")[0].className += " can-not-ff"; } // mobile browsers test if (typeof RFE !== 'undefined' && RFE.isMobile) { if (RFE.isMobile.any()) { document.getElementsByTagName("body")[0].className += " is-mobile"; } else { document.getElementsByTagName("body")[0].className += " is-not-mobile"; } } </script> <script src="/conf.js?x=357" type="text/javascript"></script> <div class="responsive-indicator"> <div class="visible-xs-block">XS</div> <div class="visible-sm-block">SM</div> <div class="visible-md-block">MD</div> <div class="visible-lg-block">LG</div> </div> <script type="text/javascript"> var bar_data = { "apiId": "581", "apiType": "3", "isEmbedded": "0", "culture": "tt-BA", "cookieName": "cmsLoggedIn", "cookieDomain": "www.azatliq.org" }; </script> <div id="scriptLoaderTarget" style="display:none;contain:strict;"></div> </body> </html>