CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="nl" xml:lang="nl"> <head> <title>Die buskenblaser Hans van Dijk, Femke Kramer, Jacques Tersteeg Rijksuniversiteit Groningen, Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem - DBNL</title> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1"/> <meta name="description" content="Op deze pagina lees je de tekst 'Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem'"/> <meta name="keywords" lang="nl" content="Die buskenblaser Hans van Dijk, Femke Kramer, Jacques Tersteeg Rijksuniversiteit Groningen, Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem"/> <meta name="dc.creator" content="DBNL"/> <meta name="dc.publisher" content="DBNL"/> <meta name="dc.subject" content="Letterkunde, 20e eeuw"/> <meta name="dc.language" content="nl"/> <meta name="title" content="Die buskenblaser Hans van Dijk, Femke Kramer, Jacques Tersteeg Rijksuniversiteit Groningen, Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem - DBNL"/> <meta property="og:site_name" content="DBNL" /> <meta property="og:title" content="Die buskenblaser Hans van Dijk, Femke Kramer, Jacques Tersteeg Rijksuniversiteit Groningen, Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem - DBNL" /> <meta name="twitter:card" content="summary" /> <meta name="twitter:site" content="@dbnl" /> <meta name="twitter:title" content="Die buskenblaser Hans van Dijk, Femke Kramer, Jacques Tersteeg Rijksuniversiteit Groningen, Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem - DBNL" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="57x57" href="/apple-touch-icon-57x57.png" /> <link rel="apple-touch-icon-precomposed" sizes="57x57" href="/apple-touch-icon-precomposed.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="60x60" href="/apple-touch-icon-60x60.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="72x72" href="/apple-touch-icon-72x72.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="76x76" href="/apple-touch-icon-76x76.png" /> <link href="/css/print.css?20220928-1335" media="print" rel="stylesheet" /> <link href="/css/_settings.css?20230110-1233" media="screen" rel="stylesheet" /> <link href="/css/dbnl.css?20240730-1356" media="screen" rel="stylesheet" /> <link href="/css/header.css?20231026-1425" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/footer.css?20230530-1222" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/grid.css?20200730-1624" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/font.css?20240108-1242" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/subnav.css?20240108-1242" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/fixbox.css?20230327-1103" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/tabel.css?20240530-1439" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/form.css?20240902-900" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/titelpaginas.css?20220531-749" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/autocomplete.css?20220112-1144" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/magnific.css?20231026-1425" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/fixedsticky.css?20200826-1700" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/tekst.css?20240108-1242" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/chosen.css?20220928-1335" media="all" rel="stylesheet" /> <link href="/css/zoek.css?20231026-1425" media="all" rel="stylesheet" /> <script src="/js/jquery-3.5.0.min.js"></script> <script src="/js/jquery-ui.min.js"></script> <script src="/js/jquery.scrollto.js"></script> <script src="/js/fixedsticky.js"></script> <script src="/js/jquery.cycle.min.js"></script> <script src="/js/jwplayer/jwplayer.js"></script> <script src="/js/jquery.media.js"></script> <script src="/js/chosen.jquery.min.js"></script> <script src="/js/magnific.js"></script> <script src="/js/ajax-chosen.jquery.min.js"></script> <link rel="stylesheet" href="/css/jvectormap/jquery-jvectormap-2.0.3.css" /> <script src="/js/jvectormap/jquery-jvectormap-2.0.3.min.js"></script> <script src="/js/functions.js?20240304-1017"></script>  <script> var _paq = window._paq = window._paq || []; /* tracker methods like "setCustomDimension" should be called before "trackPageView" */ _paq.push(['trackPageView']); _paq.push(['enableLinkTracking']); (function() { var u="https://webstatistieken.kb.nl/"; _paq.push(['setTrackerUrl', u+'matomo.php']); _paq.push(['setSiteId', '13']); var d=document, g=d.createElement('script'), s=d.getElementsByTagName('script')[0]; g.async=true; g.src=u+'matomo.js'; s.parentNode.insertBefore(g,s); } )(); </script>  <script type="application/ld+json"> { "@context": "https://schema.org", "@type": "Book", "@id": "https://www.dbnl.org/tekst/_hul001hvan01_01/_hul001hvan01_01_0020.php", "name": "Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem", "genre": ["poëzie"], "url": "https://www.dbnl.org/tekst/_hul001hvan01_01/_hul001hvan01_01_0020.php", "author": [ { "@type": "Person", "name": "Anoniem", "url": "https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=_hul001" } ], "image": "https://www.dbnl.org/tekst/_hul001hvan01_01/_hul001hvan01_01_tpg.gif", "editor": [ { "@type": "Person", "name": "Hans van Dijk", "url": "https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=dijk002" } , { "@type": "Person", "name": "W.P. Gerritsen", "url": "https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=gerr010" } , { "@type": "Person", "name": "Orlanda S.H. Lie", "url": "https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=lie_002" } , { "@type": "Person", "name": "Dieuwke E. van der Poel", "url": "https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=poel006" } ], "inLanguage": "nl", "datePublished": "1992", "identifier": "_hul001hvan01" } </script> </head> <body> <nav class="skiplinks" aria-labelledby="SkipNavigationHeading" > <h2 id="SkipNavigationHeading" >Skiplinks</h2> <ul> <li><a tabindex="1" href="#content" >Tekst</a></li> <li><a tabindex="1" href="#subnav" id="opensubnav" >Verantwoording en downloads</a></li> <li><a tabindex="1" href="#tekst_en_noten" >Doorverwijzing en noten</a></li> </ul> </nav> <div id="container" class="grid-container"> <header id="top" class="row"> <div class="header_logo"> <div> <a href="/" class="logo-dbnl" aria-labelledby="logodbnl labelhomepage" > <img id="logodbnl" src="/images/logo.svg" alt="Logo DBNL" width="360" height="52" aria-labelledby="logodbnl labelhomepage" > <span id="labelhomepage" class="hidden" >Ga naar de homepage</span> </a> </div> </div> <div class="header_logo_s"> <div> <a href="/" class="logo-dbnl" aria-labelledby="logodbnl labelhomepage" > <img src="/images/logoklein.svg" alt="Logo DBNL" width="130" height="52" aria-labelledby="logodbnl labelhomepage" > </a> </div> </div> <nav id="mainnav" aria-labelledby="mainmenu-heading"><h2 id="mainmenu-heading">Hoofdmenu</h2><button class="nav-trigger" aria-haspopup="true" aria-expanded="false" aria-label="menu openen">Menu <img alt="menu openen" class="icon-menu" src="/images/icons/dbnl-menu-icon-24x24-nomargins.svg" aria-hidden="true"/></button><div class="nav"><ul> <li id="Literatuur_&_taal"><a aria-haspopup="true" aria-expanded="false" href="#Literatuur_&_taal">Literatuur & taal</a><ul class="nav-dropdown" aria-label="Literatuur & taal"> <li><a href="/auteurs/index.php">Auteurs</a></li> <li><a href="/titels/index.php">Beschikbare titels</a></li> <li><a href="/letterkunde/index.php">Literatuur</a></li> <li><a href="/taalkunde/index.php">Taalkunde</a></li> <li><a href="/letterkunde/limburg/index.php">Collectie Limburg</a></li> <li><a href="/letterkunde/fries/index.php">Collectie Friesland</a></li> <li><a href="/letterkunde/suriname/index.php">Collectie Suriname</a></li> <li><a href="/letterkunde/zuidafrika/index.php">Collectie Zuid-Afrika</a></li> </ul></li> <li id="Selecties"><a aria-haspopup="true" aria-expanded="false" href="#Selecties">Selecties</a><ul class="nav-dropdown" aria-label="Selecties"> <li><a href="/onzekinderboeken/index.php">Collectie jeugdliteratuur</a></li> <li><a href="/basisbibliotheek/index.php">Basisbibliotheek</a></li> <li><a href="/titels/tijdschriften/titels_tijdschriften.php">Tijdschriften/jaarboeken</a></li> <li><a href="/titels/titels_naslagwerken.php">Naslagwerken</a></li> <li><a href="/letterkunde/ebooks/index.php">Collectie e-books</a></li> <li><a href="/letterkunde/pd/index.php">Collectie publiek domein</a></li> <li><a href="/calendarium/index.php">Calendarium</a></li> <li><a href="/atlas/index.php">Atlas</a></li> </ul></li> <li id="Periode"><a aria-haspopup="true" aria-expanded="false" href="#Periode">Periode</a><ul class="nav-dropdown" aria-label="Periode"> <li><a href="/titels/index.php?c=15">Middeleeuwen</a></li> <li><a href="/titels/index.php?c=17">Periode 1550-1700</a></li> <li><a href="/titels/index.php?c=18">Achttiende eeuw</a></li> <li><a href="/titels/index.php?c=19">Negentiende eeuw</a></li> <li><a href="/titels/index.php?c=20">Twintigste eeuw</a></li> <li><a href="/titels/index.php?c=21">Eenentwintigste eeuw</a></li> </ul></li> </ul> </div> </nav> </header> <main class="row"> <div class="subnav-trigger-label"><span class="subnav-label-head">Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem <span>(1992)</span></span><div><button><span class="hide" id="subnav-label-sluit" aria-hidden="true">sluit </span>verantwoording en downloads</button></div></div>  <input type="checkbox" id="subnav-trigger"/> <aside id="site-nav" class="col-2 leeg"> <h2 class="hidden" >Informatie terzijde</h2> <nav id="subnav"> <div id="leftnavstickydiv"> <div class="tpg"> <figure><a href="index.php"><img src="_hul001hvan01_01_tpg.gif" alt="Titelpagina van Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem"/></a> <div class="plus photoswipe" > <a href="_hul001hvan01_01_tpg.gif" data-title="Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem" aria-labelledby="photoswipeplusbutton-label"><img src="/images/icons/dbnl-zoom-icon-normal-32x32.svg" alt="Afbeelding van Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem" aria-labelledby="photoswipeplusbutton-label" ><span class="sr-only" id="photoswipeplusbutton-label">Toon afbeelding van titelpagina van Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem</span></a> </div> </figure></div><hr/><ul class="nav"><li><a href="colofon.php">Verantwoording</a></li><li><a href="index.php">Inhoudsopgave</a> </li></ul><br/><div class="asiderow" ><h3 class="label">Downloads</h3><p><span class="icon-text goud"> </span><a href='/tekst/_hul001hvan01_01/_hul001hvan01_01.pdf' download>PDF van tekst (1,35 MB)</a> </p> <p> <a href="/nieuws/xml.php?id=_hul001hvan01" download><span class="icon-xml goud" style="padding:4px 4px 4px 2px;"><svg viewBox="0 0 16 16" width="12" height="14" preserveAspectRatio="none" ><image xlink:href="/images/icons/icoon-xml_goud.svg#xml" alt="Download XML" width="16" height="16"/></svg></span>XML (0,59 MB)</a> </p><p> <a href="/nieuws/text.php?id=_hul001hvan01" download><span class="icon-xml goud" style="padding:4px 4px 4px 2px;"><svg viewBox="0 0 16 16" width="12" height="14" preserveAspectRatio="none" ><image xlink:href="/images/icons/icoon-textdoc_goud.svg#xml" alt="Download tekst" width="16" height="16"/></span></svg>tekstbestand</a> </p></div><br/><hr/><br/><form action="zoek.php" name="titel_keuze" id="titel_keuze" method="get" class="mainsearchform"><input type="hidden" value="1" name="page"/><input type="hidden" name="pageSize" value="50"/><input type="hidden" name="categorie" value="titel"/><input type="hidden" value="ti_id:_hul001hvan01" name="fq" id="fq"/><label class="hidden" for="searchquery">Vul zoekterm(en) in</label><span><input id="searchquery" type="search" name="zoek" class="titel_links" placeholder="Doorzoek de hele tekst" value=""></span><button class="icon-search"><img class="icon-search" alt="doorzoek de tekst" src="/images/icons/dbnl-search-icon-16x16-nomargins-white.svg" aria-hidden="true"><span class="hidden" >Doorzoek de hele tekst</span></button></form><br/><hr /><div class="asiderow" ><h3 class="label">Editeurs</h3><p><a href="/auteurs/auteur.php?id=dijk002">Hans van Dijk</a></p><p><a href="/auteurs/auteur.php?id=gerr010">W.P. Gerritsen</a></p><p><a href="/auteurs/auteur.php?id=lie_002">Orlanda S.H. Lie</a></p><p><a href="/auteurs/auteur.php?id=poel006">Dieuwke E. van der Poel</a></p></div><br/><hr/><div class="asiderow" ><h3 class="label">Genre</h3>poëzie<br /></div><div class="asiderow" ><h3 class="label">Subgenre</h3>verzamelhandschrift<br /></div><br/><hr/><p class="copyright small">© zie <a href="/titels/gebruiksvoorwaarden.php?id=_hul001hvan01">Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden</a>.</p> </div> </nav> </aside> <div class="col-1 leeg"> </div> <div id="right" class="col-9 "> <div class="mainsearch-wrapper"> <label id="prefilter_select_label" for="prefilter_select" class="hidden">Selecteer waarin je wilt zoeken</label> <select name="prefilter_select" id="prefilter_select" class="mainsearchselect"> <option data-value='' value="">Zoek alles</option> <option data-value='auteurs' value="auteurs">Zoeken naar auteurs</option> <option data-value='titels' value="titels">Zoeken naar titels</option> <option data-value='teksten' value="teksten">Zoeken in teksten</option> </select> <form method="get" onsubmit="submitZoek()" action="/zoeken/zoekeninteksten/index.php" class="mainsearch "> <div class="mainsearchform "> <span><label for="zoek">Zoek naar auteurs, titels en in teksten</label><input name="zoek" id="zoek" placeholder="Zoek naar auteurs, titels en in teksten" class="ui-autocomplete-input" autocomplete="off" type="search" value="" /></span> <button id="button-mainsearch"><img class="icon-search" alt="zoek" src="/images/icons/dbnl-search-icon-16x16-nomargins-white.svg" aria-hidden="true" /><span class="icon-search-label">Zoeken</span></button> </div> <input type="hidden" name="prefilter" value=""/><input type="hidden" id="subform_values" name="subform_values" value=""/><input type="hidden" name="f_id" id="f_id"/><input type="hidden" name="size" id="list_size" value="10" /><input type="hidden" name="sort" id="sort" value="relevantie" /><input type="hidden" name="weergave" id="weergave" value="lijst" /> </form> </div> <div class="row tekst"> <nav id="breadcrumbs" aria-label="Breadcrumb"> </nav> </div> <article id="content"> <div class="row tekst"> <header id="contentheader"> <h1 class="head1"><a id="contentanchor" href="index.php">Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem</a></h1>(1992)<span class="titelkaart_min">–</span><a href="/auteurs/auteur.php?id=_hul001">Anoniem Hulthemse handschrift</a><span class="titelkaart_min">–</span><a href="/titels/gebruiksvoorwaarden.php?id=_hul001hvan01"><img class="rechtenstatus" alt="rechtenstatus" src="/images/icons/icon_copyright.svg" /> Auteursrechtelijk beschermd</a><br/><br/> </header> <div class="prevnext justify fixedsticky"><a class="label" href="_hul001hvan01_01_0019.php">Vorige</a> <a class="label" href="_hul001hvan01_01_0021.php">Volgende</a></div> <table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" id="tekst_en_noten"> <tr> <td id="text"> <div class="contentholder"></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <interp type="primair" value="dijk002"></interp> <interp type="primair" value="kram022"></interp> <interp type="primair" value="ters003"></interp> <interp type="secundair" value="_bus001busk01"></interp> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 164] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p164">[p. 164]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <a name="20"></a> <h3>Die buskenblaser <br> Hans van Dijk, Femke Kramer, Jacques Tersteeg <i>Rijksuniversiteit Groningen</i> </h3> <blockquote>Opgemerkt dient te worden dat de duivel is als een goochelaar die, omdat hij alle omstanders bij zijn voorstelling wil uitnodigen tot lachen, in een doosje blaast, waarin vuiligheid zit, en in geen enkel opzicht blijkt hij bezoedeld; toen hij het doosje had aangereikt aan meer mensen, bleken die daardoor niet bezoedeld, nadat ze in het doosje geblazen hadden. Tenslotte gaf hij het doosje aan een domoor om erin te blazen, hem die kant toedraaiend waar de vuiligheid was, en toen hij blies kwam uit dat busje plotseling pikzwarte stof, zijn gehele gelaat zwartmakend en bezoedelend; door zijn verwarring en bezoedeling werden alle omstanders van de voorstelling tot lachen en applaus gebracht. Zo draait de duivel, als een dwaas in het verborgene wil zondigen, hem als het ware het doosje van bezoedeling toe. <br> (Vertaling van een exempel uit de <i>Tabula Exemplorum</i>, p. 88.)</blockquote> <p>Na lezing of aanschouwing lijkt de klucht <i>Die buskenblaser</i> voor ons als twintigste-eeuwers een heel begrijpelijk, komisch toneelstukje waar indertijd ongetwijfeld hartelijk om gelachen zal zijn. Het publiek werd een simpel en herkenbaar, ‘alledaags’ tafereel voorgespeeld met voor die tijd wel zeer bekende en vertrouwde middelen en personages: een domme, oude en lelijke boer, die gehuwd is met een jonge, overspelige vrouw, wordt als gevolg van zijn wellust door een kwakzalver bedrogen en krijgt nog een pak slaag op de (mis)koop toe. Is er van een expliciet verwoorde boodschap of moraal geen sprake, impliciet lijkt de klucht bedoeld te zijn geweest om domheid en ijdele wellust, hier voorgesteld in de relatie tussen een oude man en een jonge vrouw, te hekelen. Of worden wij na eerste aanschouwing of lezing ten gevolge van onze gebrekkige kennis van de cultuur rond 1400 door de schone schijn bedrogen, zoals de oude man in <i>Die buskenblaser</i> zich door de kwakzalver laat bedriegen?</p> <p class="indent">Enige jaren geleden heeft H. Pleij in verband met onze sotternie gewezen op een andere versie van het hierboven vertaalde exempel (zie Pleij 1975-1976, 121). Mede op grond van deze mooie vondst suggereert Pleij bewezen te hebben dat <i>Die buskenblaser</i> een religieuze les bevat: het basisgegeven zou ontleend zijn aan exempelverzamelingen of aan de volkspreek. Exempelverzamelingen werden, met name door franciscanen, gebruikt voor hun preken, waarin de boodschap ook op smeuïge wijze werd verpakt. Met de editeurs van <i>Truwanten</i> (p. 105) betwijfelen wij echter of </p></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 165] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p165">[p. 165]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><p>‘een sotternie als <i>De buskenblaser</i> noodzakelijkerwijs een religieuze les moet impliceren’. Hoewel het goochelaar-duivel-busje-gegeven in exempelvorm bewaard is, behoeft dit gegeven, zoals wij hieronder willen onderzoeken, niet rechtstreeks hieraan ontleend te zijn of per se als indoctrinerende les te worden begrepen. Exempel en sotternie kunnen heel goed ook onafhankelijk van elkaar niet alleen aan het in de Middeleeuwen altijd aanwezige religieuze ‘oorsprongsveld’, doch ook aan andere cultuur- en literair-historische kaders elementen ontleend hebben.</p> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <h4>Structuur en personages</h4> <p>Globaal gezien valt <i>Die buskenblaser</i> te verdelen in een tweetal, ongeveer even grote scènes (v. 1-96 en 97-204), waarin de eerste man, van wie wij pas (en als enige keer) in v. 128 de naam, <i>Goesen</i>, vernemen, voortdurend aanwezig is. De beide scènes zijn duidelijk gemarkeerd doordat het rijm op de grens tussen de verzen 96 en 97 niet doorloopt, een opmerkelijke breuk omdat gewoonlijk de clausen juist met elkaar verbonden worden door het rijm. In de eerste scène heeft de eerste man als enige, geheel naamloze, tegenspeler de <i>ander man</i>; in de tweede scène zijn, alweer naamloze, jongere vrouw en buurman <i>Gheert.</i> Doordat van de ene hoofdpersoon de voornaam slechts één keer genoemd wordt en de andere hoofdpersoon naamloos blijft, krijgt het geheel een sterk exemplarisch karakter. Wie zijn deze typen? Of, wat nauwkeuriger gezegd, naar welke, voor het toenmalig publiek actuele en belangrijke, bekende en conventionele ‘zaken’ verwijzen zij?</p> <p class="indent">De eerste man, de hoofdpersoon, is oud en lelijk (v. 44, 89, 93); gehuwd met een veel jongere vrouw die hem ontrouw is (v. 178-201); hij heeft zojuist in de stad op de markt een koe verkocht; hij heeft een buurman die kennelijk ‘in de wol’ (v. 130, 152) zit of daarvan in ieder geval goed op de hoogte is; hij houdt een snoeverige en tegelijk relativerende, parodiërende alleenspraak om zich als knecht te laten inhuren (v. 1-23). Op het feest van St. Jan (v. 82, 128)? Naar het ons voorkomt wordt hij verbeeld als de bewoner van een veertiende-eeuws(e) stad(je), nog sterk agrarisch van karakter, maar tegelijk al in het bezit van een levendige wolindustrie, en niet noodzakelijk als een (plattelands) boer. Zijn type wordt hoofdzakelijk bepaald doordat hij getrouwd is met een jongere vrouw - hetgeen niet schijnt te ‘mogen’ -, en doordat hij, zojuist een koe verkocht (dus geld op zak en een borrel gedronken), een ‘spelletje’ speelt zich als knecht te willen verhuren.</p> <p class="indent">De tweede man is met recht te typeren als een ‘duizendkunstenaar’ (v. 35, 38, 43, 70), een goochelaar, die, inhakend op de door de eerste man gespeelde snoeverij, op listige wijze misbruik weet te maken van diens domheid en ijdele wellust.</p> <p class="indent">Naast buurman <i>Gheert</i>, die vooral in toneel-technisch opzicht van belang is, treedt nog de jonge echtgenote van <i>Goesen</i> op, die verbeeld is als een overspelige en venijnige feeks. Zij houdt het met een, in de sotternie alleen genoemde, lollaert </p></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 166] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p166">[p. 166]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><p>(v. 179), een praatgrage schijnvrome die de kat in het donker knijpt.</p> <p class="indent">Op de herkomst van een tweetal voor een goed begrip van <i>Die buskenblaser</i> o.i. belangrijke elementen willen wij hier wat uitvoeriger ingaan. Het betreft de voor de eerste scène zo belangrijke snoevers-monoloog en het motief van de ‘Ongelijke Geliefden’, dat reeds vanaf v. 44, doch vooral ook in de tweede scène een centrale rol speelt.</p> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <h4>Een ‘monologue de charlatan’</h4> <p>In de openingsmonoloog prijst <i>Die ierste man</i> zich bij een fiktief publiek aan, en betrekt hij de toeschouwers bij het spel door hen uit te dagen zich met dit fiktieve publiek te identificeren. Deze aanprijzing, die tot doel heeft dat <i>enich vrouwe of here</i> (v. 16) hem als knecht zal aannemen, heeft de vorm van een opsomming van een zeventiental beroepen in de ambachtelijke (v. 3, 7), agrarische (v. 2, 4, 9, 11, 12, 13, 14, 23), en ‘handels’sfeer (v. 6, 10). Opvallend in deze grotendeels met behulp van nevenschikkende (v. 9-14) zinnen opgebouwde monoloog is het frequente gebruik van de vormen <i>ic can</i> (7×)/ <i>canic</i> (4×)/ <i>ic ben</i> (3×)/ <i>benic</i> (2×). Tussen deze regels door bevindt zich een aantal verzen waaruit men moet concluderen dat de man zijn aanprijzing eigenlijk niet zo serieus lijkt te nemen, want hij vermeldt als het ware terloops een reeks kwalijke eigenschappen (drankzucht, luiheid, wanbetaling, vraatzucht en traagheid). De <i>ander man</i> haakt met v. 24 vrijwel naadloos en listig in op de snoeverij van de eerste, en zet deze als het ware voort, doch blijkt al snel baas-boven-baas. Hij ontpopt zich als een <i>constich man</i> (v. 35; zie ook v. 38, 43, 70), een kwakzalver of goochelaar, die tot het onmogelijke (v. 24, 39) in staat zegt te zijn.</p> <p class="indent">Het begin van <i>Die buskenblaser</i> vertoont sterke overeenkomst met een bekend type dramatische monoloog, nl. dat van de <i>homme à tout faire</i> (‘de man die alles kan’). In dit type alleenspraak, waarvan in de Franse letterkunde de oudste voorbeelden teruggaan tot in de dertiende eeuw, prijst een personage zich bluffend aan als kwakzalver (<i>charlatan</i> of <i>herbier</i>) of knecht (<i>valet</i>). Wezenlijk voor de structuur van dergelijke monologen zijn de vaak lange opsommingen van kwaliteiten en kennis, waarbij veelvuldig gebruik gemaakt wordt van uitdrukkingen als ‘ik kan’ (<i>je scay</i>), ‘ik ben’ (<i>je suis</i>) en ‘ik doe’ (<i>je fais</i>). Vaak ook noemt de figuur eigen fouten en tekortkomingen. In de latere, vijftiende- en zestiende-eeuwse monologen van dit type ontwikkelen zich vaste namen (‘Watelet’, ‘Hambrelin’ en ‘Aliboron’), en treedt soms ook een tweede personage op.</p> <p class="indent">Het moge duidelijk zijn dat wij in de openingsmonoloog van <i>Die buskenblaser</i> te maken hebben met zo'n <i>homme à tout faire</i>-monoloog van het knecht-type. De Franse onderzoeker Aubailly heeft verondersteld dat deze bluffende knechten op het toneel parodieën zijn van een, op het Franse platteland nog lang bekend gebruik, dat jongemannen zich op of rond Sint Jan of Sint Maarten op het markt-</p></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 167] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p167">[p. 167]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><p>plein te huur aanboden. Interessant is de interventie van <i>Die ander man</i> in wie eveneens een <i>homme à tout faire</i>, maar dan van het kwakzalvertype, kan worden herkend. Volgens ons wordt in <i>Die buskenblaser</i> bewust gespeeld met de traditie van deze dramatische monologen, in die zin dat de twee mannen die ieder een ander monoloogtype vertegenwoordigen, op het toneel tegenover elkaar worden geplaatst. Er is dus sprake van spel-in-het-spel of schijn-in-de-schijn: de twee mannen parodiëren dramatische monoloogtypen die op hun beurt weer parodieën zijn op figuren uit de werkelijkheid. Binnen deze gelaagde parodie functioneert de humor in <i>Die buskenblaser.</i> </p> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <h4>Hekeling van ongelijke geliefden</h4> <p>Een tweede element van cultuur-historisch belang is het vanaf v. 44 aanwezige motief van de ‘Ongelijke Geliefden’, dat in <i>Die buskenblaser</i> is vormgegeven in de relatie tussen een oude, wellustige man en een jonge vrouw. De gehele tweede scène van de sotternie wordt eraan besteed om via de ontmaskering van het kwakzalverbedrog ook deze ongelijke-liefdesrelatie te ‘ontmaskeren’ of, zo men wil, met de grond gelijk te maken.</p> <p class="indent">Het motief van de ‘Ongelijke Geliefden’ komt in de vijftiende en zestiende eeuw ook veelvuldig voor op tekeningen en schilderijen. De Vlaamse kunsthistoricus P. Vandenbroeck heeft verband gelegd met het zogenoemde ‘charivari’, een sinds de veertiende eeuw over heel Europa verbreid volksgebruik waarbij jonge lieden onder veel lawaai van ketelmuziek een stad- of dorpsgenoot openlijk belasterden. Deze ‘sociale controle’ in de vorm van een volksgericht had vooral betrekking op ‘vergrijpen’ in de sfeer van relatievorming en huwelijksmoraal. Het ging dan bijvoorbeeld om ongelijke huwelijken, bazigheid van vrouwen, bigamie e.d. Het doel van dit ‘charivari’, dat vaak plaatsvond op vastenavond, was in eerste instantie gericht op het in stand houden van het groeps- en normenbewustzijn van een gesloten gemeenschap.</p> <p class="indent">In de loop van de veertiende en vijftiende eeuw zien we kerkelijke en wereldlijke overheden maatregelen nemen tegen deze wilde praktijken, voor de organisatie waarvan overal jongeren- en feestgenootschappen in het leven werden geroepen. In samenhang met het wantrouwen in en bestrijden van het ‘charivari’ is gedurende de vijftiende eeuw een verschuiving waarneembaar van ritueel naar vormelijke fixatie in tekst en beeld. De ‘artificatie’ van het Ongelijke Geliefden-thema in de vorm van beeldvoorstellingen ontwikkelt zich met name in de late vijftiende-eeuw. De literaire neerslag van het thema vindt men reeds in de dertiende en veertiende eeuw in (spot)liederen, (spot)preken, exempelen, (vastenavond)spelen e.d., evenals de eerste berichten over verboden tegen allerlei feestelijke activiteiten van spotgezelschappen.</p> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 168] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p168">[p. 168]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <h4 class="small-margins">Conclusies</h4> <p>In dezelfde spot- en hekelingsfeer, georganiseerd door stedelijke vermaaksgezelschappen (o.a. ook van ambachtslieden), als waarin het Ongelijke Geliefdenmotief van oudsher een belangrijke rol speelde, passen ook de satirische monologen zoals die van de charlatans of <i>valets.</i> Niet zelden zinspeelden de namen van deze ‘schijnrijk’-genootschappen of die van hun leiders op ideologische zaken als <i>liefde, jeugd, avontuur, vermaak</i> en <i>vruchtbaarheid</i>, doch ook ‘op omkeringsbegrippen en -gedragingen zoals <i>zotheid</i> en <i>domheid, armoede</i> en <i>gebrek, luiheid</i> en <i>verkwisting, wanbetaling, schurkerij</i> en <i>schelmerij, wanbeheer</i> en <i>zorgeloosheid, verwarring, verstrooidheid</i> en <i>dwaling, oneerlijke beroepen’</i> (Vandenbroeck 1987, 255; vgl. de openingsmonoloog).</p> <p class="indent">Ons inziens dient de interpretatie van deze <i>sotternie</i> geplaatst te worden tegen de achtergrond van de beteugeling van het ‘charivari’ in de loop van de veertiende en vijftiende eeuw, die gepaard ging met een toenemende artistieke fixatie, eerst in woord, later ook in beeld. Het is in eerste instantie dit ‘oorsprongsveld’ waaruit het motief van de Ongelijke Geliefden afkomstig is, en waarbinnen in de ogen van de gemeenschap gevaarlijke, vaak als zodanig karikaturaal en zondig verbeelde figuren, met dubieuze beroepen en kwalijke eigenschappen, konden worden aangepakt en geridiculiseerd. Dat ook vlotte prekers als de franciscanen van deze succesvolle volkse traditie gebruik maakten, spreekt voor zich.</p> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <h4>Literatuur</h4> <table class="list"> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item">J.C. Aubailly, <i>Le monologue, le dialogue et la sottie. Essai sur quelques genres dramatiques de la fin du moyen âge et du début du <span class="small-caps">xvi</span>e siècle.</i> Paris, 1976.</td> </tr> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item">W.N.M. Hüsken, <i>Noyt meerder vreucht. Compositie en structuur van het komische toneel in de Nederlanden voor de Renaissance.</i> Deventer, 1987.</td> </tr> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item">H. Janssen-Marijnen, ‘Omtrent de opvoering onzer oudste toneelstukken’. In: <i>TNTL</i> 32 (1913), p. 92-100.</td> </tr> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item">H. Pleij, ‘De sociale funktie van humor en trivialiteit op het rederijkerstoneel’. In: <i>Spektator</i> 5 (1975-1976), p. 108-127.; ‘Over de betekenis van Middelnederlandse teksten [...]. In: <i>Spektator</i> 10 (1980-1981), p. 320.; <i>Het literaire leven in de middeleeuwen.</i> Leiden, 1984, p. 74-75.</td> </tr> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item">F. Prims, ‘Hoe de minderbroeders preekten’. In: <i>Antwerpiensia</i> 2 (1928), p. 124-129.</td> </tr> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item">A.G. Stewart, <i>Unequal lovers. A study of Unequal Couples in Northern Art.</i> New York, 1977. [Over onze tekst: zie p. 18.]</td> </tr> </table></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 169] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p169">[p. 169]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><table class="list"> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item"></td> </tr> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item"><i>La Tabula Exemplorum secundum ordinem Alphabeti. Recueil d'Exempla compilé en France à la fin du <span class="small-caps">xiii</span>e siècle.</i> Ed. J.Th. Welter. Genève, 1973 (fotogr. herdruk Toulouse-Paris, 1927). [Zie vooral p. 2, 17, 88, 100.]</td> </tr> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item"><i>Truwanten. Een toneeltekst uit het handschrift-Van Hulthem.</i> Uitgegeven en toegelicht door een werkgroep van Brusselse en Utrechtse neerlandici. 3e herz. uitgave. Utrecht, 1987, p. 102-111.</td> </tr> <tr class="list-item-container" id=""> <td class="list-item">P. Vandenbroeck, <i>Jheronimus Bosch. Tussen volksleven en stadscultuur.</i> Berchem, 1987.</td> </tr> </table> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <a name="section-20-26"></a>  <interp type="primair" value="_bus001busk01"></interp> <h4>Die buskenblaser <br> <i>Hier beghint die sotternie</i> </h4> <div class="poem"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">1<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Siet doch, en benic niet hier?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic ben een wijtmolder ende drincke gerne bier.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Tesschen, hantscoen canic nayen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">4<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hoy ende coren canic oec mayen.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ja, woudic oec daer omme lopen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic can oec copen ende vercopen.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Oec soe benic een temmerman,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">8<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Daer ic noit met en wan.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic ben oec een molder ende can malen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic can oec wel borghen ende qualijc betalen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic can roden ende hacken,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">12<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic can brouwen, ic can backen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic can dijcken ende dammen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic can derschen ende wannen;</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Noch canic vele dincs meere!</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">16<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Eesser enich vrouwe of here</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Die mi wilt hueren tenen knape?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Al eest dat ic gerne langhe slape,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic ben herde traech te minen werke.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">20<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Woude hier iement ane mi leggen merke</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Die mi tenen knape woude hueren?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Want ic can wel ter tafelen dueren</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende oec canic graven ende luken.</div> </div> </div> </div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 170] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p170">[p. 170]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><div class="poem-small-margins"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ander man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">24<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende ic can binden steinen kruuken</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende melcteilen van erden ghedrayt.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">En trouwen, die duvel brinct u hier gewait</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Met uwer foberdiën te maken.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ander man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">28<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">God gheve u ramp in uwe kaken!</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Duncket u wesen foberdie?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Alsoe gerne wondic mijn broet als ghie</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Want ic hebbe wijf ende kinder thuus.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">32<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Jaet, het dunct mi een vri abuus:</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Steinen cruuken binden ende melcteilen!</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Condi die wel te gader heilen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Soe sidi wel een constich man.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ander man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">36<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Waendi dat ic noch niet meer en can?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ja, woudix mi onderwinden</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende minen sac van consten ontbinden,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic soude van u maken een peert.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">40<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Het soude scinen <span class="small-caps">x</span> pont weert,<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p040">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Swert van hare ende daertoe ru.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">God brachte mi ane u!</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic hore wel, ghi sijt een constenare.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">44<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Soudi mi connen verdriven mijn grawe hare</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende <span class="small-caps">x</span> jaer jongher maken van dagen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat ic minen wive mocht wel behagen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic soude u gheven goeden loen.</div> </div> </div> </div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 171] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p171">[p. 171]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><div class="poem-small-margins"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ander man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">48<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Jaic, ic sal u maken alsoe scoen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">U wijf sal duncken om u rasen.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Lietic u in dit busken blasen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi sout al ene ander varruwe ontfaen.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">52<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi sout werden alsoe ghedaen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">U wijf en soude u niet connen gekinnen.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Bi mijnder trouwen, daer seldi ane winnen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Op dat mi dat mach ghescien.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ander man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">56<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Bi gode, u wijf saelt wel sien,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Als ghi weder tot hare comt.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Alsoe en moetic nemmermeer sijn verdoemt,<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p058">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">En saelt mi niet costen van minen miten.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p059">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">60<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Si pleeght mi alte dicke mijn lelicheit te verwiten,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat ic selden met vreden leve.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hout, siet, ic sal u gheven</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dese goede borse ende tghelt daer toe.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">64<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic vercocht gisteren mine goede coe.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Daer es tgheelt in al gheheel,<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p065">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat seldi hebben tuwen deel.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Si gout <span class="small-caps">x</span> schillinc ende <span class="small-caps">xl</span> pont.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ander man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">68<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hout, set dat busken ane uwen mont</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende blaest stijf met al uwer macht.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic hebbe soe menich const volbracht,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic sal emmer dese oec volbringen.</div> </div> </div> </div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 172] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p172">[p. 172]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><div class="poem-small-margins"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">72<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Salix iet te bat singhen?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Want dat en constic noit geleren.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ander man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Jaghi, en u varwe sal u verkeren</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende u stemme sal werden claer.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">76<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Keren, God gheve u een goet jaer,<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p076">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Tot alden ghelde wetix u danc.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Machic beteren ane minen sanc,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Soe eest tghelt te male behouden.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p079">aant.</a> </div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ander man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">80<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Nu blaest in, dat God moets wouden.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ja boye, nu sidi een man.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic swere u bi sente Jan,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat hi niet en leeft op desen dach,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">84<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Die u met oghen noit en sach,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat hi u niet kinnen en sal.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Nu wouts God ende goet gheval,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hoe ic sal varen met minen wive.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">88<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Des es leden <span class="small-caps">iv</span> daghe ende vive,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat si mi mijn lelicheit verweet.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p089">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Nu willic thuus weert gaen gereet</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende laten haer sien hoe ic haer behagen.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p091">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">92<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Si heeft ghedaen soe grote claghe,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat ic lelic was ende out.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dies en hebbic nu nemmermeer scout,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Want mijn anschijn heeft nu een ander huut.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p095">aant.</a> </div> </div> </div> </div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 173] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p173">[p. 173]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><div class="poem-small-margins"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ander man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">96<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat doeghet. Ende tghelt vander coe es in de muut.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">En trouwen, ic ben ghebetert an mijn springen.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p097">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hulp god, hoe claer salic nu singen!</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Nu hebbe god lof ende danc,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">100<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic ben ghebetert ane minen sanc</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Alsoe wel als ic ane mijn scoenheit bin.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">O Wijf, mijn minnekijn, laet mi in,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende comt, besiet mi nu!</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">104<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Keren, siet met desen scu!</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Wat duvel, wie heeft u soe begaet?<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p105">aant.</a> </div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic hebbe in enen joeghtborren ghebaet.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hebdi mijns nu eneghen lost?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">108<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dese scoenheit heeft mi ghecost</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Tgheelt van onser coe algeheel.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">En trouwen, dies hebbe die duvel deel,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hebdi tgheelt hier omme ghegheven?</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">112<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Jaic, ende mi en es niet bleven</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Die borse, ic gafse oec met</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende hi heeft mi een busken an minen mont geset,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Daer bliesic in al mijn macht,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">116<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende daer quam uut soe groten cracht,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat ic ben worden aldus scoene.</div> </div> </div> </div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 174] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p174">[p. 174]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><div class="poem-small-margins"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Keren, hoert, dat u god loene,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Een wijf vare wel met desen man!</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">120<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">En trouwen, die duvel brachter mi an.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi sijt recht swert al een moriaen.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Wat duvel, benic alsoe ghedaen?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">En benic niet scoene, wit ende claer?</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">124<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Jaghi, ghi sijt een quaet jaer:</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic en sach noit leliker creature.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Wat, Gheert, lieve ghebure,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Comt ende besiet minen man!</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Gheert, sijn ghebuer</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">128<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Wat Goesen, bi sente Jan,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Wie heeft u alsoe begaet?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi hebt emmer in ene weedtcupe gebaet:</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">U anschijn es al met swerten mbestoven.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">132<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ay mi, ende benic al verscoven?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Es dit emmer seker swaer?</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Latet mi doch sien in enen spiegel claer,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat ic mi selven mach anesien.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">136<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">En trouwen, dat sal u ghescien.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hulpe, hulpe, goede lie!<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p137">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Des wonders ghelijc en sach ic nie,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">En was nie man aldus bedroghen.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p139">aant.</a> </div> </div> </div> </div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 175] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p175">[p. 175]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><div class="poem-small-margins"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">140<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi wanet, dat ic hadde gheloghen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Vul ondier sot!</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi segt waer, alsoe hulpe mi god,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic mach nu wel een sotkijn sijn.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">144<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ay uutvercoren minnekijn,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hulpt mi, dat icx mach werden quite.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Bi gode, ic en gaver niet omme ene mite,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Al bleefdi ewelijc alsoe ghedaen.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">148<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic hoere wel, u en leter niet aen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Al es mijn anschijn aldus verkeert.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Goede ghebuer, goede Gheert,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hoe salicx quite moghen weerden?<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p151">aant.</a> </div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Gheert, sijn ghebuer</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">152<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Men sal u anschijn met seiken eerden<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p152">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende met ander dinghen die daer toe hoeren.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hulpe, hulpe! Soe salic versmoren,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Gheet men mi met stilder seiken toe.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">156<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic woude ic tgheelt hadde van mijnder coe,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat ghi dus wel hebt bestaet,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende ghi in enen scijtputte haet gebaet,<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p158">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Vul ondier keitijf!</div> </div> </div> </div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 176] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p176">[p. 176]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><div class="poem-small-margins"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">160<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Al waerdi noch alsoe quaden wijf</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende ghi noch alsoe vele daer toe sout seggen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic salder tgheelt van onser soch anleggen,<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p162">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Of ic saels werden quijt.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">164<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Keren, nu siet dit scoen abijt,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat mijn man heeft ontfaen!</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Wat, die lodder gaf mi te verstaen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat ic soude scoen werden ende wel singen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">168<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende jonc soude werden ende verre springen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende dat ic u al te wel soude ghenoeghen.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Gheert ghebuer</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Bi gode, men moet in dbeste voeghen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hi hevet ghedaen om beters wille.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">172<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Keren, goede ghebuer, swijcht al stille!</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi sout mi oec verscoven maken.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hi ware weert, dat icken smete onder sijn kaken<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p174">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende hi nemmermeer in mijn huus en quame.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">176<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Keren, in leeds duvels name,<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p176">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Aldus vele en seidicker niet toe,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Doen ghi tgheelt van onser goeder blaren coe<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p178">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Verseerdet ane broeder lollaert,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">180<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende minen goeden grauwen tabbaert</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Lietti voer sijn ghelach te pande.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p181">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic saelt u segghen, al eest scande,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende makent al mine gheburen cont.</div> </div> </div> </div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 177] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p177">[p. 177]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><div class="poem-small-margins"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Gheert ghebuer</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">184<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Keren, ghebuer, hout uwen mont,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi sout u wijf al te scanden maken.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">God gheve hem ramp in sijn kaken;</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Hoe condi dit van mi ghesegghen?</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">188<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic sach den lodder op u legghen,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Oec hinc sijn flesschelkijn op den eers.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende oec lach hi lanchs, hi en lach niet dweers;</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic sach herde wel, wat ghi deet.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">192<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic en was noit sint te bat ghevreet,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat ic u sach metten bloeten knien.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic mochte na die vloijken sien,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Vul out quaet grijsaert!</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">196<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Wat duvel maecte dan die lollaert,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dat hi alsoe lach en roerde sijn lijf?<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p197">aant.</a> </div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">God gheve u ramp, vul keitijf,<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p198">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Dan hadde ons beiden niet dan spel.</div> </div> </div> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Die ierste man, haer man</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">200<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Wattan, het en ghenoeghde mi nie wel</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Tspel, dat ghi daer bedreeft.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p201">aant.</a> </div> </div> </div> </div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 178] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p178">[p. 178]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><div class="poem-small-margins"> <div class="line-speaker"> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <div class="speaker">Sijn wijf</div> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Swijt! Hets jammer dat ghi leeft,</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Vul ondier plavant!</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr">204<span class="hidden">[regelnummer]</span> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ic sal u smiten op uwen tant!<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p204">aant.</a> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> <i><span class="small-caps">ccvi</span> verse.</i> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content"> </div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi goede liede, dit spel es ghedaen;</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghi mocht wel alle thuuswert gaen</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ende lopen alle den graet neder.</div> </div> </div> <div class=" line "> <div class="line-nr"> </div> <div class="line-content-container"> <div class="line-content">Ghenoeghet u, comt alle weder.<a class="notenr" href="_hul001hvan01_01_0020.php#p208">aant.</a> </div> </div> </div> </div> <p> <i>Nota.</i> </p> <interp type="end" value="_bus001busk01"></interp> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <h4>Aantekeningen</h4> <p>De tekst is geschreven op F.221R,b,29-F.223R,b,26. Eerdere uitgaven zijn [H.] Hoffmann von Fallersleben, <i>Altniederländische Schaubühne. Abele spelen en Sotternien.</i> Breslau, 1838. Horae Belgicae <span class="small-caps">vi</span> [fotografische herdruk: Amsterdam, 1968]. p. 90-99; 222-224. H.E. Moltzer, <i>De Middelnederlandsche dramatische poezie.</i> Groningen, 1875. p. 126-137. P. Leendertz, <i>Middelnederlandsche dramatische poëzie.</i> Leiden, [1899-1907]. Bibliotheek van Middelnederlandsche letterkunde, p. 70-77; 512-513. <i>Het abel spel ‘Gloriant’ en de sotternie ‘De buskenblaser’.</i> Ed. G. Stellinga. Gorinchem, 1960. <i>De abele spelen naar het Hulthemse handschrift.</i> Ed. L. van Kammen. Amsterdam, 1968. Nederlandse klassieken, p. 148-159. <i>De abele spelen.</i> Bewerkt door G. Komrij. 's-Gravenhage, 1989. p. 184-203.</p> <p class="indent"> <table> <tr valign="top"> <td colspan="1">titel</td> <td colspan="1">In het handschrift staan het abel spel <i>Gloriant</i> en <i>Die buskenblaser</i> onder hetzelfde volgnummer <span class="small-caps">ccv</span>. De klucht wordt aan het eind van de <i>Gloriant</i> (v. 1140-1142) aangekondigd en draagt het opschrift <i>Hier beghint die sotternie.</i> Hoewel het opschrift vooral een aanwijzing is voor de gebruiker van het handschrift, hebben wij het in onze editie gehandhaafd. De titel <i>Die buskenblaser</i> is niet oorspronkelijk maar voor het eerst gebruikt door Hoffmann in zijn editie van 1838; de titel is gemaakt op grond van v. 50. De eerste clauskop, ‘<i>Die ierste man</i>,’ ontbreekt in het handschrift en is door ons toegevoegd.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p040"></a>40</td> <td colspan="1"><i>pont</i>: in hs. afkorting voor <i>libra</i>; afkorting opgelost op grond van v. 67.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p058"></a>58</td> <td colspan="1"><i>en... nemmermeer</i>: de ontkenning is niet logisch, men zou juist <i>emmermeer</i> verwachten; vgl. Stoett §235. Leendertz, <i>Mnl. dram. poëzie</i>, p. 512, veronderstelt dat de ontkenning hier is gebruikt om de kracht van de vervloeking af te zwakken.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p059"></a>59</td> <td colspan="1"><i>En</i>: hs. <i>Ende</i>; emendatie op grond van context.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p065"></a>65</td> <td colspan="1">Na dit vers in hs. doorgehaald (dgh.): <i>Dat seldi hebben al ghegheel.</i></td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p076"></a>76</td> <td colspan="1"><i>gheve</i>: hs. <i>gheuen</i>; emendatie op grond van context.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p079"></a>79</td> <td colspan="1"><i>tghelt</i>: de <i>g</i> is in hs. door een <i>h</i> heen geschreven.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p089"></a>89</td> <td colspan="1"><i>mi</i>: ontbrekt in hs.; toegevoegd op grond van context en v. 60.</td> </tr> </table> </p> </div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"><span class="hidden"> [pagina 179] </span> <div aria-hidden="true" class="pb" id="p179">[p. 179]</div></div></td><td name="right" id="right"></td></tr><tr><td id="text"><div class="contentholder"> <p> <table class="small-margins"> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p091"></a>91</td> <td colspan="1"><i>behage</i>: hs. <i>behagen</i>; emendatie op grond van context, rijm en Van Loey I, §49,a-b.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p095"></a>95</td> <td colspan="1">Dit lange vers (F.222R,a,34) loopt uit tot in kolom b waar het door twee verticale streepjes na <i>huut</i> is gescheiden van v. 120.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p097"></a>97</td> <td colspan="1"><i>En</i>: hs. <i>Ende</i>; emendatie op grond van context.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p105"></a>105</td> <td colspan="1">Voor <i>u</i> in hs. een letter (<i>s</i>?) dgh.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p137"></a>137</td> <td colspan="1"><i>liede</i>: ondanks het kreupel rijm niet geëmendeerd tot <i>lie.</i></td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p139"></a>139</td> <td colspan="1"><i>En</i>: hs. <i>Ende</i>; emendatie op grond van context.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p151"></a>151</td> <td colspan="1"><i>weerden</i>: eerste <i>e</i> in hs. superscript toegevoegd.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p152"></a>152</td> <td colspan="1">Een bepaald soort klei (‘vollersaarde’) en urine werden gebruikt bij het vervaardigen van laken om de wol te ontvetten; vgl. Leendertz, <i>Mnl. dram. poëzie</i>, p. 512-513. De klucht speelt zich blijkbaar af in een milieu dat vertrouwd was met de lakenproductie; vgl. ook de verzen 106, 153 en 155.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p158"></a>158</td> <td colspan="1"><i>scijtputte haet</i>: tussen deze woorden in hs. een vertikaal streepje.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p162"></a>162</td> <td colspan="1"><i>an leggen</i>: tussen deze twee woorden in hs. een vertikaal streepje.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p174"></a>174</td> <td colspan="1">Dit lange vers (F.223R,a,13) loopt uit tot in kolom b waar het door een vertikale streep na <i>kaken</i> is gescheiden van het begin van v. 199.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p176"></a>176</td> <td colspan="1"><i>sleeds</i>: hs.: leeds; emendatie voorgesteld door Verdam, <i>MNW</i> 4, 292. De emendatie lijkt in deze context noodzakelijk op grond van vergelijkbare plaatsen als <i>Die hexe</i>, v. 6 (<i>Die lede duvel</i>) en <i>Reinaert</i>, v. 1276 (<i>In sleets duvels name</i>).</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p178"></a>178</td> <td colspan="1"><i>blaren coe</i>: tussen deze twee woorden in hs. een vertikaal streepje.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p181"></a>181</td> <td colspan="1">Na <i>voer</i> in hs. <i>hem</i> dgh. en geëxpungeerd.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p197"></a>197</td> <td colspan="1">Voor <i>roerde</i> in hs. <i>roede</i> dgh. en geëxpungeerd.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p198"></a>198</td> <td colspan="1"><i>God gheve</i>:tussen deze twee woorden in hs. een vertikaal streepje.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p201"></a>201</td> <td colspan="1"><i>Tspel</i>: hs.: <i>Spel</i>; emendatie op grond van context.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p204"></a>204</td> <td colspan="1">Na dit vers volgt in het hs. de opgave van het aantal verzen: <i>.ii<sup>c</sup></i> vi. v<i>erse.</i> In onze uitgave telt de klucht 204 verzen, afgezien van de epiloog die is geschreven ná de opgave van het aantal verzen. Het verschil kan worden verklaard door aan te nemen dat de kopiist het opschrift (<i>Hier beghint die sotternie</i>) en het doorgehaalde vers na v. 65 heeft meegerekend. De clauskop <i>Epiloogspreker</i> is door ons toegevoegd.</td> </tr> <tr valign="top"> <td colspan="1"><a name="p208"></a>208</td> <td colspan="1">Na dit vers het woord <i>Nota</i> dat bij andere teksten in het hs. gewoonlijk wordt gevolgd door het aantal verzen. In dit geval is het aantal opgegeven na v. 204.</td> </tr> </table> </p> </div></td><td id="right" name="right"> <div ID="noten-kolom" class="noten-kolom"> <div class="noten-blok"> </div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><h4 class="align-top-noten"></h4></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><h4 class="align-top-noten"></h4></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><h4 class="align-top-noten"></h4></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><h4 class="align-top-noten"></h4></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-079"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#079T" name="079"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>2</b> <i>wijtmolder</i>: tarwemolenaar <br> <b>3</b> <i>Tesschen</i>: Tassen <br> <b>5</b> <i>woudic... lopen</i>: als ik me ervoor zou willen inspannen <br> <b>8</b> <i>wan</i>: verdiende <br> <b>9</b> <i>molder</i>: molenaar <br> <b>10</b> <i>borghen</i>: geld lenen <br> <b>11</b> <i>roden</i>: rooien <br> <b>13</b> <i>dijcken</i>: aan een dijk werken <br> <b>14</b> <i>derschen</i>: dorsen. <i>wannen</i>: koren van kaf zuiveren met de wan <br> <b>17</b> <i>knape</i>: knecht <br> <b>20</b> <i>ane... merke</i>: op mij letten <br> <b>22</b> <i>wel... dueren</i>: lang tafelen <br> <b>23</b> <i>luken</i>: bet. onzeker, houwen? dichtgooien?</div> </dd> </dl> </div> </div></div><div class="noten-blok"> <h4 class="align-top-noten"></h4></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-080"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#080T" name="080"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>24</b> <i>binden</i>: krammen <br> <b>25</b> <i>melcteilen</i>: melkvaten. <i>ghedrayt</i>: n.l. op de draaischijf van de pottenbakker <br> <b>26</b> <i>En trouwen</i>: Verdraaid. <i>gewait</i>: onverwacht aangewaaid <br> <b>27</b> <i>Met... maken</i>: Met uw grappen <br> <b>28</b> <i>ramp... kaken</i>: kramp in je kaken (opdat je niet meer kunt spreken) vgl. vs. 186. <br> <b>30</b> <i>wondic</i>: verdiende <br> <b>32</b> <i>een vri abuus</i>: heel wonderlijk <br> <b>34</b> <i>te gader heilen</i>: repareren <br> <b>37</b> <i>woudix onderwinden</i>: als ik zou wíllen <br> <b>38</b> <i>sac van consten</i>: toverzak <br> <b>40</b> <i>schinen</i>: blijken <br> <b>41</b> <i>ru</i>: ruigharig <br> <b>42</b> <i>ane</i>: bij <br> <b>43</b> <i>constenare</i>: tovenaar <br> <b>44</b> <i>grawe</i>: grijze <br> <b>46</b> <i>Dat</i>: zodat</div> </dd> </dl> </div> </div></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-081"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#081T" name="081"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>48</b> <i>alsoe</i>: zo <br> <b>49</b> <i>duncken:? rasen</i>: gek worden (van verlangen of van woede) <br> <b>51</b> <i>varruwe</i>: gelaatskleur <br> <b>52</b> <i>werden alsoe ghedaen</i>: er zo uit komen te zien <br> <b>53</b> <i>gekinnen</i>: herkennen <br> <b>54</b> <i>Bi mijnder trouwen</i>: op mijn woord van eer. <i>ane winnen</i>: beter van worden <br> <b>55</b> <i>Op dat</i>: als <br> <b>58</b> <i>nemmermeer</i>: voor altijd <br> <b>59</b> als me dat geen geld gaat kosten <br> <b>60</b> <i>dicke</i>: vaak. <i>verwiten</i>: sarren met <br> <b>61</b> <i>Dat</i>: zodat <br> <b>62</b> <i>Hout</i>: Pak aan <br> <b>63</b> <i>borse</i>: beurs <br> <b>66</b> <i>tuwen deel</i>: als uw deel <br> <b>67</b> <i>gout</i>: bracht op. <i>x schillinc</i>: d.i. een half pond <br> <b>69</b> <i>stijf</i>: met kracht <br> <b>70</b> <i>const</i>: list <br> <b>71</b> <i>emmer</i>: stellig</div> </dd> </dl> </div> </div></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-082"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#082T" name="082"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>72</b> <i>Salix iet te bat</i>: zal ik er iets beter door <br> <b>74</b> <i>verkeren</i>: veranderen <br> <b>75</b> <i>claer</i>: helder <br> <b>76</b> <i>Keren</i>: bastaardvloek uit ‘Christus’, <i>een goet jaer</i>: voorspoed <br> <b>77</b> <i>Tot</i>: afgezien van <br> <b>79</b> <i>te male behouden</i>: helemaal goed besteed <br> <b>80</b> <i>moets wouden</i>: het moge zegenen <br> <b>81</b> <i>boye</i>: bet. onzeker, jongen? <br> <b>83-85</b> Opeenstapeling van negaties met verwarrend en komisch effect. <br> <b>86</b> <i>wouts</i>: geve. het <i>goet gheval</i>: geluk <br> <b>87</b> <i>ic sal varen</i>: het mij vergaan zal <br> <b>88</b> <i>Des es leden</i>: het is geleden <br> <b>89</b> <i>verweet</i>: sarde met <br> <b>94</b> <i>scout</i>: schuld <br> <b>95</b> <i>anschijn</i>: gezicht. <i>huut</i>: huid</div> </dd> </dl> </div> </div></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-083"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#083T" name="083"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>96</b> <i>doeghet</i>: is zo. <i>in de muut</i>: binnen <br> <b>97</b> <i>En trouwen</i>: waarachtig <br> <b>98</b> <i>claer</i>: luid, hoog <br> <b>104</b> <i>met</i>: me (?). <i>scu</i>: griezel <br> <b>105</b> <i>begaet</i>: toegetakeld <br> <b>106</b> <i>joeghtborren</i>: verjongingsbron <br> <b>107</b> Vind je me nu een beetje aantrekkelijk? <br> <b>109</b> <i>al gheel</i>: geheel en al <br> <b>110</b> <i>dies hebbe... deel</i>: daarom zij ... gedankt <br> <b>113</b> <i>met</i>: erbij</div> </dd> </dl> </div> </div></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-084"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#084T" name="084"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>119</b> <i>vare wel</i>: is goed klaar <br> <b>120</b> <i>brachter mi an</i>: heeft mij met hem opgezadeld <br> <b>121</b> <i>al</i>: als <br> <b>122</b> <i>benic... ghedaen</i>: zie ik er zó uit <br> <b>123</b> <i>wit ende claer</i>: blank en schoon <br> <b>124</b> <i>quaet jaer</i>: ellendeling <br> <b>126</b> <i>ghebure</i>: buurman <br> <b>130</b> <i>emmer</i>: zeker. <i>weedtcupe</i>: verfkuip <br> <b>132</b> <i>verscoven</i>: rampzalig <br> <b>133</b> <i>emmer</i>: heel <br> <b>134</b> <i>claer</i>: helder <br> <b>138</b> <i>Des wonders ghelijc</i>: zo iets wonderlijks</div> </dd> </dl> </div> </div></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-085"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#085T" name="085"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>140</b> <i>wanet</i>: dacht <br> <b>141</b> Smerige, verachtelijke dwaas! <br> <b>145</b> <i>dat... quite</i>: dat ik ervan af kom <br> <b>146</b> <i>mite</i>: zier <br> <b>147</b> <i>ghedaen</i>: er uitzien <br> <b>148</b> <i>u... aen</i>: u kan het niet schelen <br> <b>149</b> <i>verkeert</i>: veranderd <br> <b>152</b> <i>met seiken eerden</i>: met pis en aarde bewerken <br> <b>154</b> <i>versmoren</i>: stikken <br> <b>155</b> als men mij met belegen pis behandelt <br> <b>157</b> <i>bestaet</i>: besteed <br> <b>158</b> <i>scijtputte</i>: beerput <br> <b>159</b> <i>keitijf</i>: ellendeling</div> </dd> </dl> </div> </div></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-086"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#086T" name="086"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>162</b> <i>soch</i>: zeug. <i>leggen</i>: besteden <br> <b>163</b> Maar er afkomen zal ik. <br> <b>164</b> <i>abijt</i>: uiterlijk <br> <b>166</b> <i>lodder</i>: schurk <br> <b>169</b> <i>ghenoegen</i>: behagen <br> <b>170</b> <i>in dbeste voeghen</i>: in zijn voordeel uitleggen <br> <b>171</b> <i>om beters wille</i>: om er beter van te worden <br> <b>173</b> <i>verscoven</i>: rampzalig <br> <b>174</b> <i>smete</i>: sloeg <br> <b>176</b> <i>sleeds duvels</i>: van de gehate duivel <br> <b>177</b> <i>toe</i>: over <br> <b>178</b> <i>blaren coe</i>: koe met een bles <br> <b>179</b> <i>verseerdet</i>: verspilde. <i>lollaert</i>: lid van de ongunstig bekend staande orde der cellebroeders of lollaarden <br> <b>180</b> <i>grauwen tabbaert</i>: grijze mantel <br> <b>181</b> <i>ghelach</i>: rekening <br> <b>183</b> <i>cont</i>: bekend</div> </dd> </dl> </div> </div></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-087"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#087T" name="087"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>186</b> <i>ramp</i>: kramp <br> <b>188</b> <i>lodder</i>: wellusteling <br> <b>189</b> <i>flesschelkijn</i>: flesje (overdrachtelijk) <br> <b>190</b> <i>lanchs</i>: in de lengte <br> <b>191</b> <i>herde wel</i>: heel goed <br> <b>192</b> <i>noit... ghevreet</i>: niet erg gerust <br> <b>194</b> <i>mochte</i>: zou hebben kunnen <br> <b>195</b> <i>grijsaert</i>: grijskop <br> <b>196</b> <i>maecte</i>: voerde... uit <br> <b>197</b> <i>roerde</i>: bewoog <br> <b>198</b> <i>ramp</i>: ongeluk <br> <b>199</b> <i>Dan hadde... niet dan</i>: Dat was maar <br> <b>200</b> <i>Wattan</i>: maar. <i>ghenoeghde</i>: beviel</div> </dd> </dl> </div> </div></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"><div class="notes-container" id="noot-088"> <div class="note-krit"> <dl> <dt> <a href="#088T" name="088"></a> </dt> <dd> <div class="note"> <span class="hidden">[tekstkritische noot]</span><b>203</b> <i>plavant</i>: betekenis onduidelijk, smeerlap? <br> <b>204</b> <i>tant</i>: bek <br> <b>207</b> <i>graet</i>: trap</div> </dd> </dl> </div> </div> </div><div class="noten-blok"><h4 class="align-top-noten"></h4></div><div class="noten-blok"></div><div class="noten-blok"></div> </div> </td></tr></div> </td> </tr> </table> <br/> <div class="prevnext justify "><a class="label" href="_hul001hvan01_01_0019.php">Vorige</a> <a class="label" href="_hul001hvan01_01_0021.php">Volgende</a></div></div> </article> </div> </main> <footer class="row donkerblauw-bg"> <section> <h2 class="hidden" id="headerfooternavigation">Footer navigatie</h2> <div class="col-10"> <div class="footersection leftcolumn"> <span class="dbnllogospan"> <img class="dbnllogo compactlogo" alt="Logo DBNL" src="/images/DBNL-logo-compact-diapositief-RGB.svg"/> <img class="dbnllogo biglogo" src="/images/DBNL-logo-uitgebreid-compact-diapositief-RGB.svg" alt="Logo DBNL"/> </span> </div> <nav aria-labelledby="headerfooternavigation"> <div class="footersection"> <h3>Over DBNL</h3> <ul> <li> <a href="/overdbnl/index.php">Wat is DBNL?</a> </li> <li> <a href="/overdbnl/organisatie.php">Over ons</a> </li> <li> <a href="/overdbnl/selectie.php">Selectie- en editieverantwoording</a> </li> </ul> </div> <div class="footersection"> <h3>Voor gebruikers</h3> <ul> <li> <a href="/overdbnl/copyright.php">Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use</a> </li> <li> <a href="/overdbnl/rechthebbenden.php">Informatie voor rechthebbenden</a> </li> <li> <a href="/overdbnl/disclaimer.php">Disclaimer</a> </li> <li> <a href="/overdbnl/privacyverklaring.php">Privacy</a> </li> <li> <a href="/toegankelijkheid/index.php">Toegankelijkheid</a> </li> </ul> </div> <div class="footersection"> <h3>Contact</h3> <ul> <li> <a href="/overdbnl/vragen.php">Contactformulier</a> </li> <li> <a href="/overdbnl/faq.php">Veelgestelde vragen</a> </li> <li> <a href="/overdbnl/stages.php">Vacatures</a> </li> </ul> <img class="dbnllogo compactlogo tablet" alt="Logo DBNL" src="/images/DBNL-logo-compact-diapositief-RGB.svg"/> </div> </nav> </div> <div class="col-10 partnerlogos"> <div class="footersection partners"> <h3>Partners</h3> </div> <div class="footersection"> <span class="partnerspan"> <a href="https://www.kb.nl"> <span class="hidden">Ga naar kb.nl</span> <img class="partnerlogo kblogo" alt="logo KB" aria-hidden="true" src="/images/logos_partners/KB_logo.svg"/> </a> </span> </div> <div class="footersection"> <span class="partnerspan"> <a href="https://www.taalunie.org"> <span class="hidden">Ga naar taalunie.org</span> <img class="partnerlogo tulogo" alt="logo TaalUnie" aria-hidden="true" src="/images/logos_partners/TaalUnie_logo.svg" width="100"/> </a> </span> </div> <div class="footersection"> <span class="partnerspan"> <a href="https://vlaamse-erfgoedbibliotheken.be"> <span class="hidden">Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be</span> <img class="partnerlogo veblogo" alt="logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken" aria-hidden="true" src="/images/logos_partners/Vlaamse_erfgoed_bieb_logo.svg" width="100"/> </a> </span> </div> </div> </section> </footer><div id="footerarrow"/> </div> <div id="interp"><div class="interp"><h3>Over het gehele werk</h3><h4>titels</h4><ul><li><p> <a href="/titels/titel.php?id=_hul001hult01" target="_blank">Het Hulthemse handschrift</a></p></li></ul><br/><h3>Over dit hoofdstuk/artikel</h3><h4>titels</h4><ul><li><p>over <a href="/titels/titel.php?id=_bus001busk01" target="_blank">Buskenblaser</a></p></li><li><p> <a href="/titels/titel.php?id=_bus001busk01" target="_blank">Buskenblaser</a></p></li></ul><br/><h4>auteurs</h4><ul><li><p> <a href="/auteurs/auteur.php?id=dijk002" target="_blank">Hans van Dijk</a></p></li><li><p> <a href="/auteurs/auteur.php?id=kram022" target="_blank">Femke Kramer</a></p></li><li><p> <a href="/auteurs/auteur.php?id=ters003" target="_blank">Jacques Tersteeg</a></p></li></ul><br/></div></div> </div> </body> </html>