CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Afghanistan – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat": "vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"a30b8508-d736-459c-8b7d-13e901e7abf7","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Afghanistan","wgTitle":"Afghanistan","wgCurRevisionId":72030338,"wgRevisionId":72030338,"wgArticleId":6719,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Trang có các đối số formatnum không phải số","Trang có lỗi chú thích","Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu","Nguồn CS1 tiếng Pashtun (ps)","Nguồn CS1 tiếng Anh (en)","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Lỗi CS1: thiếu tựa đề","Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Bài cơ bản","Bài viết có văn bản tiếng Pashtun", "Bài viết có văn bản tiếng Dari","Bài viết có văn bản tiếng Ả Rập","Trang sử dụng căn giữa không có đối số","Pages using deprecated image syntax","Tọa độ trên Wikidata","Bài viết có văn bản tiếng Ba Tư","Trang sử dụng bản mẫu Lang-xx","Bài viết có bản mẫu Hatnote trỏ đến một trang không tồn tại","Afghanistan","Cộng hòa Hồi giáo","Quốc gia Trung Á","Quốc gia nội lục","Quốc gia thành viên Hiệp hội Hợp tác khu vực Nam Á","Quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc","Quốc gia Nam Á","Sơn nguyên Iran","Nước kém phát triển","Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Pashtun","Lãnh thổ bị chiếm đóng quân sự","Quốc gia thành viên Tổ chức Hợp tác Hồi giáo","Quốc gia châu Á","Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Ba Tư","Tiểu vương quốc","Quốc gia Hồi giáo","Thần quyền","Nhà nước toàn trị"], "wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Afghanistan","wgRelevantArticleId":6719,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgCoordinates":{"lat":33,"lon":66},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q889","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness", "fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible", "mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.15"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/1200px-Flag_of_the_Taliban.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/800px-Flag_of_the_Taliban.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="400"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/640px-Flag_of_the_Taliban.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="320"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Afghanistan – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Afghanistan"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Afghanistan"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Afghanistan rootpage-Afghanistan skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Trình đơn chính" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Trình đơn chính </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z">Trang Chính</a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc">Nội dung chọn lọc</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x">Bài viết ngẫu nhiên</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r">Thay đổi gần đây</a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt">Báo lỗi nội dung</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn">Hướng dẫn</a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây">Cộng đồng</a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn">Thảo luận chung</a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia">Giúp sử dụng</a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc">Liên lạc</a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin">Tải lên tập tin</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"> Tìm kiếm </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Giao diện </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=vi.wikipedia.org&uselang=vi" class="">Quyên góp</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Afghanistan" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class="">Tạo tài khoản</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Afghanistan" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class="">Đăng nhập</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Công cụ cá nhân </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=vi.wikipedia.org&uselang=vi">Quyên góp</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Afghanistan" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"> Tạo tài khoản</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Afghanistan" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"> Đăng nhập</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi">tìm hiểu thêm</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y">Đóng góp</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n">Thảo luận cho địa chỉ IP này</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Từ_nguyên" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Từ_nguyên"> <div class="vector-toc-text"> 1 Từ nguyên </div> </a> <button aria-controls="toc-Từ_nguyên-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Từ nguyên </button> <ul id="toc-Từ_nguyên-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nguồn_gốc_và_ý_nghĩa_từ_"Afghan"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nguồn_gốc_và_ý_nghĩa_từ_"Afghan""> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Nguồn gốc và ý nghĩa từ "Afghan" </div> </a> <ul id="toc-Nguồn_gốc_và_ý_nghĩa_từ_"Afghan"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nguồn_gốc_và_ý_nghĩa_từ_"Afghanistan"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nguồn_gốc_và_ý_nghĩa_từ_"Afghanistan""> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Nguồn gốc và ý nghĩa từ "Afghanistan" </div> </a> <ul id="toc-Nguồn_gốc_và_ý_nghĩa_từ_"Afghanistan"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> 2 Lịch sử </div> </a> <button aria-controls="toc-Lịch_sử-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Lịch sử </button> <ul id="toc-Lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tiền_sử_và_thời_cổ_đại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tiền_sử_và_thời_cổ_đại"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Tiền sử và thời cổ đại </div> </a> <ul id="toc-Tiền_sử_và_thời_cổ_đại-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hỏa_giáo_và_thời_đại_Hy_Lạp" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hỏa_giáo_và_thời_đại_Hy_Lạp"> <div class="vector-toc-text"> 2.1.1 Hỏa giáo và thời đại Hy Lạp </div> </a> <ul id="toc-Hỏa_giáo_và_thời_đại_Hy_Lạp-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thời_đại_Ấn_Độ_giáo_và_Phật_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_đại_Ấn_Độ_giáo_và_Phật_giáo"> <div class="vector-toc-text"> 2.1.2 Thời đại Ấn Độ giáo và Phật giáo </div> </a> <ul id="toc-Thời_đại_Ấn_Độ_giáo_và_Phật_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Trung_đại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Trung_đại"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Trung đại </div> </a> <ul id="toc-Trung_đại-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Cuộc_chinh_phục_của_Hồi_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Cuộc_chinh_phục_của_Hồi_giáo"> <div class="vector-toc-text"> 2.2.1 Cuộc chinh phục của Hồi giáo </div> </a> <ul id="toc-Cuộc_chinh_phục_của_Hồi_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Người_Mông_Cổ_và_Babur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Người_Mông_Cổ_và_Babur"> <div class="vector-toc-text"> 2.2.2 Người Mông Cổ và Babur </div> </a> <ul id="toc-Người_Mông_Cổ_và_Babur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử_hiện_đại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử_hiện_đại"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Lịch sử hiện đại </div> </a> <ul id="toc-Lịch_sử_hiện_đại-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vương_triều_Hotak_và_Durrani" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Vương_triều_Hotak_và_Durrani"> <div class="vector-toc-text"> 2.3.1 Vương triều Hotak và Durrani </div> </a> <ul id="toc-Vương_triều_Hotak_và_Durrani-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vương_triều_Barakzai_và_các_cuộc_chiến_tranh_với_Anh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Vương_triều_Barakzai_và_các_cuộc_chiến_tranh_với_Anh"> <div class="vector-toc-text"> 2.3.2 Vương triều Barakzai và các cuộc chiến tranh với Anh </div> </a> <ul id="toc-Vương_triều_Barakzai_và_các_cuộc_chiến_tranh_với_Anh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử_đương_đại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử_đương_đại"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Lịch sử đương đại </div> </a> <ul id="toc-Lịch_sử_đương_đại-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Chế_độ_dân_chủ_cộng_hòa_và_chiến_tranh_với_Liên_Xô" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Chế_độ_dân_chủ_cộng_hòa_và_chiến_tranh_với_Liên_Xô"> <div class="vector-toc-text"> 2.4.1 Chế độ dân chủ cộng hòa và chiến tranh với Liên Xô </div> </a> <ul id="toc-Chế_độ_dân_chủ_cộng_hòa_và_chiến_tranh_với_Liên_Xô-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xung_đột_hậu_Chiến_tranh_Lạnh_và_chế_độ_Taliban" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Xung_đột_hậu_Chiến_tranh_Lạnh_và_chế_độ_Taliban"> <div class="vector-toc-text"> 2.4.2 Xung đột hậu Chiến tranh Lạnh và chế độ Taliban </div> </a> <ul id="toc-Xung_đột_hậu_Chiến_tranh_Lạnh_và_chế_độ_Taliban-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sau_năm_2001" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sau_năm_2001"> <div class="vector-toc-text"> 2.4.3 Sau năm 2001 </div> </a> <ul id="toc-Sau_năm_2001-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Địa_lý" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Địa_lý"> <div class="vector-toc-text"> 3 Địa lý </div> </a> <ul id="toc-Địa_lý-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chính_phủ_và_chính_trị" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Chính_phủ_và_chính_trị"> <div class="vector-toc-text"> 4 Chính phủ và chính trị </div> </a> <button aria-controls="toc-Chính_phủ_và_chính_trị-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Chính phủ và chính trị </button> <ul id="toc-Chính_phủ_và_chính_trị-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Địa_giới_hành_chính" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Địa_giới_hành_chính"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Địa giới hành chính </div> </a> <ul id="toc-Địa_giới_hành_chính-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lực_lượng_bảo_vệ_quốc_gia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lực_lượng_bảo_vệ_quốc_gia"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Lực lượng bảo vệ quốc gia </div> </a> <ul id="toc-Lực_lượng_bảo_vệ_quốc_gia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nhân_quyền" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nhân_quyền"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 Nhân quyền </div> </a> <ul id="toc-Nhân_quyền-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kinh_tế" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kinh_tế"> <div class="vector-toc-text"> 5 Kinh tế </div> </a> <ul id="toc-Kinh_tế-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nhân_khẩu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Nhân_khẩu"> <div class="vector-toc-text"> 6 Nhân khẩu </div> </a> <button aria-controls="toc-Nhân_khẩu-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Nhân khẩu </button> <ul id="toc-Nhân_khẩu-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ngôn_ngữ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ngôn_ngữ"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 Ngôn ngữ </div> </a> <ul id="toc-Ngôn_ngữ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_nhóm_sắc_tộc" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_nhóm_sắc_tộc"> <div class="vector-toc-text"> 6.2 Các nhóm sắc tộc </div> </a> <ul id="toc-Các_nhóm_sắc_tộc-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tôn_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tôn_giáo"> <div class="vector-toc-text"> 6.3 Tôn giáo </div> </a> <ul id="toc-Tôn_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_thành_phố_lớn" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_thành_phố_lớn"> <div class="vector-toc-text"> 6.4 Các thành phố lớn </div> </a> <ul id="toc-Các_thành_phố_lớn-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Y_tế" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Y_tế"> <div class="vector-toc-text"> 7 Y tế </div> </a> <ul id="toc-Y_tế-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Giáo_dục" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Giáo_dục"> <div class="vector-toc-text"> 8 Giáo dục </div> </a> <ul id="toc-Giáo_dục-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Văn_hóa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Văn_hóa"> <div class="vector-toc-text"> 9 Văn hóa </div> </a> <button aria-controls="toc-Văn_hóa-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Văn hóa </button> <ul id="toc-Văn_hóa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Phụ_nữ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Phụ_nữ"> <div class="vector-toc-text"> 9.1 Phụ nữ </div> </a> <ul id="toc-Phụ_nữ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Truyền_thông_và_giải_trí" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Truyền_thông_và_giải_trí"> <div class="vector-toc-text"> 9.2 Truyền thông và giải trí </div> </a> <ul id="toc-Truyền_thông_và_giải_trí-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ẩm_thực" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ẩm_thực"> <div class="vector-toc-text"> 9.3 Ẩm thực </div> </a> <ul id="toc-Ẩm_thực-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thơ_ca" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thơ_ca"> <div class="vector-toc-text"> 9.4 Thơ ca </div> </a> <ul id="toc-Thơ_ca-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thể_thao" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thể_thao"> <div class="vector-toc-text"> 9.5 Thể thao </div> </a> <ul id="toc-Thể_thao-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cơ_sở_hạ_tầng" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Cơ_sở_hạ_tầng"> <div class="vector-toc-text"> 10 Cơ sở hạ tầng </div> </a> <button aria-controls="toc-Cơ_sở_hạ_tầng-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Cơ sở hạ tầng </button> <ul id="toc-Cơ_sở_hạ_tầng-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Viễn_thông_và_Công_nghệ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Viễn_thông_và_Công_nghệ"> <div class="vector-toc-text"> 10.1 Viễn thông và Công nghệ </div> </a> <ul id="toc-Viễn_thông_và_Công_nghệ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Giao_thông" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Giao_thông"> <div class="vector-toc-text"> 10.2 Giao thông </div> </a> <ul id="toc-Giao_thông-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hàng_không" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hàng_không"> <div class="vector-toc-text"> 10.2.1 Hàng không </div> </a> <ul id="toc-Hàng_không-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đường_sắt" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Đường_sắt"> <div class="vector-toc-text"> 10.2.2 Đường sắt </div> </a> <ul id="toc-Đường_sắt-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đường_bộ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Đường_bộ"> <div class="vector-toc-text"> 10.2.3 Đường bộ </div> </a> <ul id="toc-Đường_bộ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Giáo_dục_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Giáo_dục_2"> <div class="vector-toc-text"> 10.3 Giáo dục </div> </a> <ul id="toc-Giáo_dục_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> 11 Xem thêm </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> 12 Chú thích </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> 13 Tham khảo </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> 14 Liên kết ngoài </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Mục lục" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Đóng mở mục lục </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Afghanistan</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 278 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-278" aria-hidden="true" > 278 ngôn ngữ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Achinese" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="Tiếng Achinese" class="interlanguage-link-target">Acèh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D1%8A%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афгъанистан – Tiếng Adyghe" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Афгъанистан" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="Tiếng Adyghe" class="interlanguage-link-target">Адыгабзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D1%8A%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%8D%D0%BD" title="Афгъанистэн – Tiếng Kabardian" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Афгъанистэн" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="Tiếng Kabardian" class="interlanguage-link-target">Адыгэбзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Hà Lan (Nam Phi)" lang="af" hreflang="af" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan (Nam Phi)" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8D%8D%E1%8C%8B%E1%8A%92%E1%88%B5%E1%89%B3%E1%8A%95" title="አፍጋኒስታን – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="አፍጋኒስታን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Inari Sami" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="Tiếng Inari Sami" class="interlanguage-link-target">Anarâškielâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफगानिस्तान – Tiếng Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="अफगानिस्तान" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Tiếng Angika" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Anh cổ" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Tiếng Anh cổ" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D3%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D2%AD%D0%B0%D0%BD" title="Афӷанисҭан – Tiếng Abkhazia" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Афӷанисҭан" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="Tiếng Abkhazia" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="أفغانستان – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أفغانستان" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%A1n" title="Afganistán – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Afganistán" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%90%DC%A6%DC%93%DC%90%DC%A2%DC%A3%DC%9B%DC%90%DC%A2" title="ܐܦܓܐܢܣܛܐܢ – Tiếng Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܐܦܓܐܢܣܛܐܢ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Tiếng Aramaic" class="interlanguage-link-target">ܐܪܡܝܐ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%86%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Աֆղանիստան – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Աֆղանիստան" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Tiếng Arpitan" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আফগানিস্তান – Tiếng Assam" lang="as" hreflang="as" data-title="আফগানিস্তান" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Tiếng Assam" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%A1n" title="Afganistán – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Afganistán" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफगानिस्तान – Tiếng Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="अफगानिस्तान" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Tiếng Awadhi" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Ahyganit%C3%A3" title="Ahyganitã – Tiếng Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ahyganitã" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Tiếng Guarani" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D1%8A%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афгъанистан – Tiếng Avaric" lang="av" hreflang="av" data-title="Афгъанистан" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Tiếng Avaric" class="interlanguage-link-target">Авар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C6%8Ffqan%C4%B1stan" title="Əfqanıstan – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Əfqanıstan" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانیستان – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="افغانیستان" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Gorontalo" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="Tiếng Gorontalo" class="interlanguage-link-target">Bahasa Hulontalo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Bali" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Tiếng Bali" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আফগানিস্তান – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আফগানিস্তান" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афғанстан – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Афғанстан" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганістан – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Афганістан" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%9E%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Аўганістан – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Аўганістан" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Madura" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Tiếng Madura" class="interlanguage-link-target">Madhurâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%BC%E0%A4%97%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफ़ग़ानिस्तान – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="अफ़ग़ानिस्तान" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Apganistan" title="Apganistan – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Apganistan" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Bislama" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="Tiếng Bislama" class="interlanguage-link-target">Bislama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Bavaria" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Tiếng Bavaria" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A8%E0%BC%8B%E0%BD%A7%E0%BE%A5%E0%BD%B4%E0%BD%A0%E0%BD%B4%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BE%92%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%90%E0%BD%93%E0%BC%8D" title="ཨ་ཧྥུའུ་རྒན་སི་ཐན། – Tiếng Tây Tạng" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཨ་ཧྥུའུ་རྒན་སི་ཐན།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tiếng Tây Tạng" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%95%E1%A8%84%E1%A8%81%E1%A8%8A%E1%A8%97%E1%A8%94%E1%A8%88%E1%A8%8A" title="ᨕᨄᨁᨊᨗᨔᨈᨊ – Tiếng Bugin" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨕᨄᨁᨊᨗᨔᨈᨊ" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="Tiếng Bugin" class="interlanguage-link-target">Basa Ugi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Nasod_nga_Afghano" title="Nasod nga Afghano – Tiếng Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Nasod nga Afghano" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Tiếng Cebuano" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Afgh%C3%A1nist%C3%A1n" title="Afghánistán – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Afghánistán" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Chamorro" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="Tiếng Chamorro" class="interlanguage-link-target">Chamoru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target">Chavacano de Zamboanga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Afughanistani" title="Afughanistani – Tiếng Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Afughanistani" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Tiếng Shona" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="Tiếng Tumbuka" class="interlanguage-link-target">ChiTumbuka</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Corsica" lang="co" hreflang="co" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Tiếng Corsica" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Affganistan" title="Affganistan – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Affganistan" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="أفغانستان – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="أفغانستان" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Sami Miền Bắc" lang="se" hreflang="se" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Tiếng Sami Miền Bắc" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Afganischtaan" title="Afganischtaan – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Afganischtaan" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target">Deitsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%87%DE%A6%DE%8A%DE%B0%DE%A3%DE%A7%DE%82%DE%A8%DE%90%DE%B0%DE%8C%DE%A7%DE%82%DE%B0" title="އަފްޣާނިސްތާން – Tiếng Divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="އަފްޣާނިސްތާން" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="Tiếng Divehi" class="interlanguage-link-target">ދިވެހިބަސް</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Hạ Sorbia" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Tiếng Hạ Sorbia" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफगानिस्तान – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="अफगानिस्तान" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dz mw-list-item"><a href="https://dz.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A8%E0%BD%95%E0%BC%8B%E0%BD%82%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%B2%E0%BD%A6%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%8F%E0%BD%B1%E0%BD%93%E0%BC%8B" title="ཨཕ་ག་ནིསི་ཏཱན་ – Tiếng Dzongkha" lang="dz" hreflang="dz" data-title="ཨཕ་ག་ནིསི་ཏཱན་" data-language-autonym="ཇོང་ཁ" data-language-local-name="Tiếng Dzongkha" class="interlanguage-link-target">ཇོང་ཁ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%86%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AC%CE%BD" title="Αφγανιστάν – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Αφγανιστάν" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Афганистан Мастор – Tiếng Erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Афганистан Мастор" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Tiếng Erzya" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%A1n" title="Afganistán – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Afganistán" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Afganio" title="Afganio – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Afganio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%A1n" title="Afganistán – Tiếng Extremadura" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Afganistán" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Tiếng Extremadura" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="افغانستان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Faroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Tiếng Faroe" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Afganistaan" title="Afganistaan – Tiếng Fulah" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Afganistaan" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="Tiếng Fulah" class="interlanguage-link-target">Fulfulde</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Friulian" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Tiếng Friulian" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Afganast%C3%A1in" title="An Afganastáin – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Afganastáin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Afghanistaan" title="Yn Afghanistaan – Tiếng Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Afghanistaan" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Tiếng Manx" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Afakanisitana" title="Afakanisitana – Tiếng Samoa" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Afakanisitana" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Tiếng Samoa" class="interlanguage-link-target">Gagana Samoa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Gagauz" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="Tiếng Gagauz" class="interlanguage-link-target">Gagauz</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Afganastan" title="Afganastan – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Afganastan" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%A1n" title="Afganistán – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Afganistán" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B5" title="Афганистане – Tiếng Ingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Афганистане" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Tiếng Ingush" class="interlanguage-link-target">ГӀалгӀай</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="Tiếng Kikuyu" class="interlanguage-link-target">Gĩkũyũ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="أفغانستان – Tiếng Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="أفغانستان" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Tiếng Gilaki" class="interlanguage-link-target">گیلکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%85%E0%AA%AB%E0%AA%98%E0%AA%BE%E0%AA%A8%E0%AA%BF%E0%AA%B8%E0%AB%8D%E0%AA%A4%E0%AA%BE%E0%AA%A8" title="અફઘાનિસ્તાન – Tiếng Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="અફઘાનિસ્તાન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Tiếng Gujarati" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%86%F0%90%8C%B2%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%83%F0%90%8D%84%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD" title="𐌰𐍆𐌲𐌰𐌽𐌹𐍃𐍄𐌰𐌽 – Tiếng Gô-tích" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌰𐍆𐌲𐌰𐌽𐌹𐍃𐍄𐌰𐌽" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Tiếng Gô-tích" class="interlanguage-link-target">𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफगाणिस्तान – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="अफगाणिस्तान" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target">गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Khách Gia" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Tiếng Khách Gia" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%ED%94%84%EA%B0%80%EB%8B%88%EC%8A%A4%ED%83%84" title="아프가니스탄 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아프가니스탄" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Tiếng Hausa" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/%CA%BBApekanikana" title="ʻApekanikana – Tiếng Hawaii" lang="haw" hreflang="haw" data-title="ʻApekanikana" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="Tiếng Hawaii" class="interlanguage-link-target">Hawaiʻi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%86%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Աֆղանստան – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աֆղանստան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%BC%E0%A4%97%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफ़ग़ानिस्तान – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अफ़ग़ानिस्तान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Thượng Sorbia" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Tiếng Thượng Sorbia" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="Tiếng Igbo" class="interlanguage-link-target">Igbo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Apganistan" title="Apganistan – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Apganistan" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আফগানিস্তান – Tiếng Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="আফগানিস্তান" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Tiếng Bishnupriya" class="interlanguage-link-target">বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D1%8A%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афгъанистан – Tiếng Ossetic" lang="os" hreflang="os" data-title="Афгъанистан" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Tiếng Ossetic" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/I-Afganistani" title="I-Afganistani – Tiếng Zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="I-Afganistani" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Tiếng Zulu" class="interlanguage-link-target">IsiZulu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A4%D7%92%D7%A0%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%9F" title="אפגניסטן – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="אפגניסטן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Afganistani" title="Afganistani – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Afganistani" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%AB%E0%B3%8D%E0%B2%98%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%BE%E0%B2%A8" title="ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Tiếng Pampanga" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Tiếng Karachay-Balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Tiếng Karachay-Balkar" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A6%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="ავღანეთი – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ავღანეთი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%8E%D9%81%D8%BA%D9%B2%D9%86%D9%90%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="اَفغٲنِستان – Tiếng Kashmir" lang="ks" hreflang="ks" data-title="اَفغٲنِستان" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Tiếng Kashmir" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%B3n" title="Afganistón – Tiếng Kashubia" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Afganistón" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Tiếng Kashubia" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ауғанстан" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Cornwall" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Tiếng Cornwall" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Afuganisitani" title="Afuganisitani – Tiếng Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Afuganisitani" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Tiếng Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ооганстан – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Ооганстан" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Tiếng Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Tiếng Komi" class="interlanguage-link-target">Коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Tiếng Kongo" class="interlanguage-link-target">Kongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Afgana" title="Afgana – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Afgana" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target">Kotava</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Efxanistan" title="Efxanistan – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Efxanistan" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Tiếng Ladino" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%97%E0%BA%94%E0%BA%AD%E0%BA%B2%E0%BA%9F%E0%BA%B0%E0%BA%81%E0%BA%B2%E0%BA%99%E0%BA%B4%E0%BA%94%E0%BA%AA%E0%BA%B0%E0%BA%96%E0%BA%B2%E0%BA%99" title="ປະເທດອາຟະການິດສະຖານ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະເທດອາຟະການິດສະຖານ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Afgania" title="Afgania – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Afgania" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Afganist%C4%81na" title="Afganistāna – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Afganistāna" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/%CA%BBAfik%C4%81nisitani" title="ʻAfikānisitani – Tiếng Tonga" lang="to" hreflang="to" data-title="ʻAfikānisitani" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="Tiếng Tonga" class="interlanguage-link-target">Lea faka-Tonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D1%8A%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афгъанистан – Tiếng Lezghian" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Афгъанистан" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Tiếng Lezghian" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Afganistanas" title="Afganistanas – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Afganistanas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Liguria" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Tiếng Liguria" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%A1ni" title="Afganistáni – Tiếng Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Afganistáni" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Tiếng Lingala" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Afganistuanu" title="Afganistuanu – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Afganistuanu" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/afyganisTAN" title="afyganisTAN – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="afyganisTAN" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Afganiszt%C3%A1n" title="Afganisztán – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Afganisztán" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफगानिस्तान – Tiếng Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="अफगानिस्तान" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Tiếng Maithili" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Авганистан – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Авганистан" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%A0na" title="Afganistàna – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Afganistàna" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B5%BB" title="അഫ്ഗാനിസ്താൻ – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അഫ്ഗാനിസ്താൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Tiếng Malta" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/%C4%80whekenet%C4%81na" title="Āwhekenetāna – Tiếng Māori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Āwhekenetāna" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="Tiếng Māori" class="interlanguage-link-target">Māori</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफगाणिस्तान – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="अफगाणिस्तान" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A6%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="ავღანეთი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ავღანეთი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="افغانستان" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%86" title="افخانسون – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="افخانسون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%91%EA%AF%90%EA%AF%92%EA%AF%A5%EA%AF%85%EA%AF%A4%EA%AF%81%EA%AF%AD%EA%AF%87%EA%AF%A5%EA%AF%9F" title="ꯑꯐꯒꯥꯅꯤꯁ꯭ꯇꯥꯟ – Tiếng Manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯑꯐꯒꯥꯅꯤꯁ꯭ꯇꯥꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Tiếng Manipuri" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Tiếng Minangkabau" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Afeganistan" title="Afeganistan – Tiếng Miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Afeganistan" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Tiếng Miranda" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Tiếng Moksha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Tiếng Moksha" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%96%E1%80%82%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Hạ Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Tiếng Hạ Saxon" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफगानिस्तान – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="अफगानिस्तान" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफगानिस्तान – Tiếng Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="अफगानिस्तान" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Tiếng Newari" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%95%E3%82%AC%E3%83%8B%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%B3" title="アフガニスタン – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アフガニスタン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Napoli" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Tiếng Napoli" class="interlanguage-link-target">Napulitano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B2%D1%85%D3%80%D0%B0%D0%BD" title="ОвхӀан – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="ОвхӀан" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Afghaanistaan" title="Afghaanistaan – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Afghaanistaan" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Afganistaan" title="Afganistaan – Pitcairn-Norfolk" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Afganistaan" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Pitcairn-Norfolk" class="interlanguage-link-target">Norfuk / Pitkern</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target">Олык марий</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%86%E0%AC%AB%E0%AC%97%E0%AC%BE%E0%AC%A8%E0%AC%BF%E0%AC%B8%E0%AD%8D%E0%AC%A4%E0%AC%BE%E0%AC%A8" title="ଆଫଗାନିସ୍ତାନ – Tiếng Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ଆଫଗାନିସ୍ତାନ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Tiếng Odia" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Afgaanistaan" title="Afgaanistaan – Tiếng Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Afgaanistaan" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Tiếng Oromo" class="interlanguage-link-target">Oromoo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Afg%CA%BBoniston" title="Afgʻoniston – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Afgʻoniston" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%85%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%97%E0%A8%BC%E0%A8%BE%E0%A8%A8%E0%A8%BF%E0%A8%B8%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%A8" title="ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अफगानस्थान – Tiếng Pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="अफगानस्थान" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="Tiếng Pali" class="interlanguage-link-target">पालि</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="Tiếng Pangasinan" class="interlanguage-link-target">Pangasinan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target">Pangcah</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="افغانستان" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Tiếng Papiamento" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="افغانستان" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Anh Jamaica Creole" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Tiếng Anh Jamaica Creole" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%B8%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%B6%E1%9E%93" title="អាហ្វហ្កានីស្ថាន – Tiếng Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="អាហ្វហ្កានីស្ថាន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Tiếng Khmer" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%A2%E1%82%83%E1%82%87%E1%81%BE%E1%81%B5%E1%81%A2%E1%81%BC%E1%80%BA%E1%82%87%E1%81%BC%E1%80%AE%E1%82%87%E1%80%9E%E1%80%90%E1%81%A2%E1%81%BC%E1%80%BA%E1%82%87" title="မိူင်းဢႃႇၾၵၢၼ်ႇၼီႇသတၢၼ်ႇ – Tiếng Shan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းဢႃႇၾၵၢၼ်ႇၼီႇသတၢၼ်ႇ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="Tiếng Shan" class="interlanguage-link-target">ၽႃႇသႃႇတႆး </a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target">Picard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Afg%C3%A0nistan" title="Afgànistan – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Afgànistan" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Hạ Đức" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Đức" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Afeganist%C3%A3o" title="Afeganistão – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Afeganistão" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Aw%C7%B5anstan" title="Awǵanstan – Tiếng Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Awǵanstan" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Tiếng Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Af%C4%9Fanistan" title="Afğanistan – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Afğanistan" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Cologne" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Tiếng Cologne" class="interlanguage-link-target">Ripoarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Romansh" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Tiếng Romansh" class="interlanguage-link-target">Rumantsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Aphqanusuyu" title="Aphqanusuyu – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Aphqanusuyu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D2%91%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афґаністан – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Афґаністан" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B0%D0%BD" title="Афганистаан – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Афганистаан" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AB%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="अफगानिस्थानम् – Tiếng Phạn" lang="sa" hreflang="sa" data-title="अफगानिस्थानम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Tiếng Phạn" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9F%E1%B1%AF%E1%B1%B7%E1%B1%9C%E1%B1%9F%E1%B1%B1%E1%B1%A4%E1%B1%A5%E1%B1%9B%E1%B1%9F%E1%B1%B1" title="ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ – Tiếng Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Tiếng Santali" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="افغانستان" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%A0n" title="Afganistàn – Tiếng Sardinia" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Afganistàn" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Tiếng Sardinia" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="Tiếng Taroko" class="interlanguage-link-target">Seediq</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Afganistani" title="Afganistani – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Afganistani" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Afganist%C3%A0n" title="Afganistàn – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Afganistàn" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%87%E0%B7%86%E0%B7%8A%E0%B6%9C%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AE%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B6%BA" title="ඇෆ්ගනිස්ථානය – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ඇෆ්ගනිස්ථානය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="افغانستان" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/I-Afugani" title="I-Afugani – Tiếng Swati" lang="ss" hreflang="ss" data-title="I-Afugani" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="Tiếng Swati" class="interlanguage-link-target">SiSwati</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%8A" title="Афганистанъ – Tiếng Slavơ Nhà thờ" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Афганистанъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="Tiếng Slavơ Nhà thờ" class="interlanguage-link-target">Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Silesia" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Tiếng Silesia" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Afgaanistan" title="Afgaanistan – Tiếng Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Afgaanistan" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Tiếng Somali" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ئەفغانستان – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەفغانستان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Sranan Tongo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="Tiếng Sranan Tongo" class="interlanguage-link-target">Sranantongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Авганистан – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Авганистан" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Apganistan" title="Apganistan – Tiếng Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Apganistan" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Tiếng Sunda" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Af%C9%A3anistan" title="Afɣanistan – Tiếng Tachelhit" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Afɣanistan" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="Tiếng Tachelhit" class="interlanguage-link-target">Taclḥit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Apganistan" title="Apganistan – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Apganistan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%86%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="ஆப்கானித்தான் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஆப்கானித்தான்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Af%C9%A3anistan" title="Afɣanistan – Tiếng Kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Afɣanistan" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Tiếng Kabyle" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target">Tarandíne</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Әфганстан – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Әфганстан" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Atayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Atayal" class="interlanguage-link-target">Tayal</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%98%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ఆఫ్ఘనిస్తాన్ – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఆఫ్ఘనిస్తాన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Afeganistaun" title="Afeganistaun – Tiếng Tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Afeganistaun" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="Tiếng Tetum" class="interlanguage-link-target">Tetun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%9F%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="ประเทศอัฟกานิสถาน – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศอัฟกานิสถาน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A3%E1%8D%8D%E1%8C%8B%E1%8A%92%E1%88%B5%E1%89%B3%E1%8A%95" title="ኣፍጋኒስታን – Tiếng Tigrinya" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ኣፍጋኒስታን" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="Tiếng Tigrinya" class="interlanguage-link-target">ትግርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D2%93%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Афғонистон – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Афғонистон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tiếng Tok Pisin" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8F%AB%E1%8E%A8%E1%8F%82%E1%8F%8D%E1%8F%96%E1%8F%82" title="ᎠᏫᎨᏂᏍᏖᏂ – Tiếng Cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᏫᎨᏂᏍᏖᏂ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Tiếng Cherokee" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Cheyenne" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="Tiếng Cheyenne" class="interlanguage-link-target">Tsetsêhestâhese</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%AB%E0%B3%8D%E0%B2%98%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%BE%E0%B2%A8" title="ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target">ತುಳು</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Owganystan" title="Owganystan – Tiếng Turkmen" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Owganystan" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Tiếng Turkmen" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1fganistan" title="A̱fganistan – Tiếng Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱fganistan" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tiếng Tyap" class="interlanguage-link-target">Tyap</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганистан – Tiếng Udmurt" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Афганистан" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="Tiếng Udmurt" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Афганістан – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Афганістан" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="افغانستان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%89%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ئافغانىستان – Tiếng Uyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئافغانىستان" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Tiếng Uyghur" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Ahfuhan" title="Ahfuhan – Tiếng Choang" lang="za" hreflang="za" data-title="Ahfuhan" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Tiếng Choang" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Veneto" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Tiếng Veneto" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Lafganist%C3%A4n" title="Lafganistän – Tiếng Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Lafganistän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Tiếng Volapük" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%AF%8C%E6%B1%97" title="阿富汗 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="阿富汗" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Afganistan" title="Afganistan – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Afganistan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Afganistaan" title="Afganistaan – Tiếng Wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Afganistaan" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="Tiếng Wolof" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%AF%8C%E6%B1%97" title="阿富汗 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="阿富汗" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="Tiếng Tsonga" class="interlanguage-link-target">Xitsonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A4%D7%92%D7%90%D7%A0%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%90%D7%9F" title="אפגאניסטאן – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אפגאניסטאן" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Afghan%C3%ADst%C3%A0n" title="Afghanístàn – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Afghanístàn" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%AF%8C%E6%B1%97" title="阿富汗 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="阿富汗" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Ef%C4%9Fan%C4%B1stan" title="Efğanıstan – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Efğanıstan" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Afgan%C4%97stans" title="Afganėstans – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Afganėstans" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%AF%8C%E6%B1%97" title="阿富汗 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="阿富汗" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Apganistan" title="Apganistan – Tiếng Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Apganistan" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Tiếng Batak Toba" class="interlanguage-link-target">Batak Toba</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Apganistan" title="Apganistan – Tiếng Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Apganistan" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Tiếng Betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Apganistan" title="Apganistan – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Apganistan" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Dusun Miền Trung" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Tiếng Dusun Miền Trung" class="interlanguage-link-target">Kadazandusun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Tiếng Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Tiếng Iban" class="interlanguage-link-target">Jaku Iban</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-knc mw-list-item"><a href="https://knc.wikipedia.org/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan – Central Kanuri" lang="knc" hreflang="knc" data-title="Afghanistan" data-language-autonym="Yerwa Kanuri" data-language-local-name="Central Kanuri" class="interlanguage-link-target">Yerwa Kanuri</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/%C6%8Ff%C7%A7anistan" title="Əfǧanistan – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Əfǧanistan" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target">Tolışi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B4%BC%E2%B5%96%E2%B4%B0%E2%B5%8F%E2%B5%89%E2%B5%99%E2%B5%9C%E2%B4%B0%E2%B5%8F" title="ⴰⴼⵖⴰⵏⵉⵙⵜⴰⵏ – Tiếng Tamazight Chuẩn của Ma-rốc" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⴼⵖⴰⵏⵉⵙⵜⴰⵏ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="Tiếng Tamazight Chuẩn của Ma-rốc" class="interlanguage-link-target">ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q889#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Afghanistan" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c">Bài viết</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Afghanistan" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t">Thảo luận</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Tiếng Việt </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Afghanistan">Đọc</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v">Sửa đổi</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e">Sửa mã nguồn</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h">Xem lịch sử</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Công cụ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Afghanistan">Đọc</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v">Sửa đổi</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e">Sửa mã nguồn</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=history">Xem lịch sử</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Afghanistan" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j">Các liên kết đến đây</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Afghanistan" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k">Thay đổi liên quan</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q">Trang đặc biệt</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Afghanistan&oldid=72030338" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang">Liên kết thường trực</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này">Thông tin trang</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Afghanistan&id=72030338&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này">Trích dẫn trang này</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FAfghanistan">Lấy URL ngắn gọn</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FAfghanistan">Tải mã QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Afghanistan">Tạo một quyển sách</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Afghanistan&action=show-download-screen">Tải dưới dạng PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Afghanistan&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p">Bản để in ra</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://vi.wikivoyage.org/wiki/Afghanistan" hreflang="vi">Wikivoyage</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q889" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g">Khoản mục Wikidata</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-#coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72020044">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct,.mw-parser-output .geo-inline-hidden{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=vi&pagename=Afghanistan&params=33_N_66_E_region:AF_source:geonames">33°B 66°Đ / 33°B 66°Đ / 33; 66</a></div></div> <div id="mw-indicator-1000BCB" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_n%C3%AAn_c%C3%B3" title="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin."><img alt="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/20px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/30px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/40px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72019635">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .hatnote{display:none!important}}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">"Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan" đổi hướng tới đây. Đối với quốc gia tồn tại từ 1996 đến 2001, xem <a href="/wiki/Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan_(1996%E2%80%932001)" title="Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan (1996–2001)">Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan (1996–2001)</a>.</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Đối với chính quyền từ 2004 đến 2021, xem <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan" title="Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan">Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan</a>.</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72032465">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .infobox-full-data:not(.notheme)>div:not(.notheme)[style]{background:#1f1f23!important;color:#f8f9fa}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .infobox-full-data:not(.notheme) div:not(.notheme){background:#1f1f23!important;color:#f8f9fa}}@media(min-width:640px){body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table{display:table!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table>caption{display:table-caption!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table>tbody{display:table-row-group}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table tr{display:table-row!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table th,body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table td{padding-left:inherit;padding-right:inherit}}.mw-parser-output .infobox--nowrap-label :not(.infobox-row--wrap-label)>.infobox-label{white-space:nowrap}</style><table class="infobox" style="font-size:88%;"><caption class="infobox-title"></caption> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align:center;font-weight:bold;position: relative; padding: 12px; line-height: 1.1em; font-size: 135%; background-color:#E5E5E5; color:#000000;"> <div>Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan</div> </th> </tr><tr><td colspan="2" class="infobox-subheader"><div class="collapsible-list mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: left;"> <div style="line-height: 1.6em; font-weight: bold; text-align:center; font-weight:bold; background-color:#E5E5E5;"><div style="margin: 0 4em">Tên bản ngữ</div></div> <ul class="mw-collapsible-content" style="margin-top: 0; margin-bottom: 0; line-height: inherit; list-style: none; margin-left: 0; padding-top:0.25em; font-weight:normal; word-break:break-all; text-align:center;"><li style="line-height: inherit; margin: 0">جمهوریت افغانستان د (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Pashtun" title="Tiếng Pashtun">tiếng Pashtun</a>) Də Afġānistān Islāmī Imārat امارت اسلامی افغانستان (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Dari" title="Tiếng Dari">tiếng Dari</a>) Emārat-e Eslāmi-ye Afghānestān</li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style="text-align:center;padding:0.5em 0;"><div style="display:table; width:100%;"> <div style="display:table-cell; vertical-align:middle; padding:0 2px 0 5px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_the_Taliban.svg" class="mw-file-description" title="Quốc kỳ Afghanistan"><img alt="Quốc kỳ Afghanistan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/125px-Flag_of_the_Taliban.svg.png" decoding="async" width="125" height="63" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/188px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/250px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></div> <div><a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_k%E1%BB%B3_Afghanistan" title="Quốc kỳ Afghanistan">Quốc kỳ</a></div> </div> <div style="display:table-cell; vertical-align:middle; padding:0 5px 0 2px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Emblem_of_the_Islamic_Emirate_of_Afghanistan.png" class="mw-file-description" title="Quốc huy Afghanistan"><img alt="Quốc huy Afghanistan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Emblem_of_the_Islamic_Emirate_of_Afghanistan.png/85px-Emblem_of_the_Islamic_Emirate_of_Afghanistan.png" decoding="async" width="85" height="86" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Emblem_of_the_Islamic_Emirate_of_Afghanistan.png/128px-Emblem_of_the_Islamic_Emirate_of_Afghanistan.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Emblem_of_the_Islamic_Emirate_of_Afghanistan.png/170px-Emblem_of_the_Islamic_Emirate_of_Afghanistan.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1034" /></a></div> <div>Quốc huy</div> </div> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><hr style="height:3px; background-color:#E5E5E5" /> <div style="line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_kh%E1%BA%A9u_hi%E1%BB%87u_c%C3%A1c_qu%E1%BB%91c_gia" title="Danh sách khẩu hiệu các quốc gia">Tiêu ngữ</a>: لا إله إلا الله، محمد رسول الله "Lā ʾilāha ʾillā llāh, Muhammadun rasūlu llāh" "Không có thánh thần ngoài <a href="/wiki/Allah" title="Allah">Allah</a>, và <a href="/wiki/Muhammad" title="Muhammad">Muhammad</a> là sứ giả cuối cùng của thánh <a href="/wiki/Allah" title="Allah">Allah</a>." (<a href="/wiki/Shahada" title="Shahada">Shahada</a>)</div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data anthem"><hr style="height:3px; background-color:#E5E5E5" /> <div style="line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_ca" title="Quốc ca">Quốc ca</a>: دا د باتورانو کور Dā də bātorāno kor <div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;">"<a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_ca_Afghanistan" title="Quốc ca Afghanistan">Đây là ngôi nhà dũng cảm</a>"<a href="#cite_note-ReferenceA-1">[1]</a><a href="#cite_note-Amirzai-2">[2]</a><a href="#cite_note-nunn.asia-3">[3]</a><a href="#cite_note-Tharoor-4">[4]</a></div> <div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;"></div> <audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="242" style="width:242px;" data-durationhint="71" data-mwtitle="National_anthem_of_Afghanistan,_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/6f/National_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav/National_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-transcodekey="ogg" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/6f/National_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav/National_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6f/National_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav" type="audio/wav" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=es&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español ‪(es)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=fa&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fa" label="فارسی ‪(fa)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=ja&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ja" label="日本語 ‪(ja)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=ko&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ko" label="한국어 ‪(ko)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=ps&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ps" label="پښتو ‪(ps)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=ru&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ru" label="русский ‪(ru)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=vi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="vi" label="Tiếng Việt ‪(vi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=zh-tw&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant-TW" label="中文（臺灣） ‪(zh-tw)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Afghanistan%2C_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav&lang=zh&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh" label="中文 ‪(zh)‬" data-dir="ltr" /></audio></div></td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghanistan_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Afghanistan_%28orthographic_projection%29.svg/242px-Afghanistan_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="242" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Afghanistan_%28orthographic_projection%29.svg/363px-Afghanistan_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Afghanistan_%28orthographic_projection%29.svg/484px-Afghanistan_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="553" data-file-height="553" /></a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Tổng quan</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Th%E1%BB%A7_%C4%91%C3%B4" title="Thủ đô">Thủ đô</a> <div style="font-weight:normal">và thành phố lớn nhất</div></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Kabul" title="Kabul">Kabul</a> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72020044">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct,.mw-parser-output .geo-inline-hidden{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=vi&pagename=Afghanistan&params=33_N_66_E_region:AF_source:geonames_type:city">33°B 66°Đ / 33°B 66°Đ / 33; 66</a><a href="#cite_note-11">[10]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_ch%C3%ADnh_th%E1%BB%A9c" title="Ngôn ngữ chính thức">Ngôn ngữ chính thức</a></th><td class="infobox-data"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><div class="plainlist"> <ul><li><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Dari" title="Tiếng Dari">Tiếng Dari</a></li> <li><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Pashto" class="mw-redirect" title="Tiếng Pashto">Tiếng Pashto</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/S%E1%BA%AFc_t%E1%BB%99c" title="Sắc tộc">Sắc tộc</a><div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th><td class="infobox-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"><div class="plainlist"><ul><li>42% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Pashtun" title="Người Pashtun">Pashtun</a></li><li>27% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Tajik" title="Người Tajik">Tajik</a></li><li>9% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Hazara" title="Người Hazara">Hazara</a></li><li>9% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Uzbek" title="Người Uzbek">Uzbek</a></li><li>4% <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Aimaq&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Aimaq (trang không tồn tại)">Aimaq</a></li><li>3% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Turkmen" title="Người Turkmen">Turkmen</a></li><li>2% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Baloch" title="Người Baloch">Baloch</a></li><li>4% <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_d%C3%A2n_t%E1%BB%99c_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các dân tộc tại Afghanistan (trang không tồn tại)">khác</a><a href="#cite_note-LoC-pdf-5">[5]</a></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/T%C3%B4n_gi%C3%A1o" title="Tôn giáo">Tôn giáo chính</a><div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th><td class="infobox-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"><div class="plainlist"><ul><li>99,7% <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồi giáo tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Hồi giáo</a> (<a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_gi%C3%A1o" title="Quốc giáo">chính thức</a>)</li><li>0,3% <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A2n_kh%E1%BA%A9u_h%E1%BB%8Dc_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhân khẩu học Afghanistan (trang không tồn tại)">tôn giáo khác</a></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_d%C3%A2n_c%C6%B0" title="Tên gọi dân cư">Tên dân cư</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Afghan" title="Afghan">Afghan</a><a href="#cite_note-Demonym-8">[a]</a><a href="#cite_note-Constitution_of_Afghanistan-9">[8]</a><a href="#cite_note-10">[9]</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Chính trị</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7" title="Chính phủ">Chính phủ</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" class="mw-disambig" title="Nhà nước Hồi giáo">Nhà nước Hồi giáo</a> <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_quy%E1%BB%81n" title="Thần quyền">thần quyền</a> <a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_%C4%91%C6%A1n_nh%E1%BA%A5t" title="Nhà nước đơn nhất">đơn nhất</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99c_t%C3%A0i" class="mw-redirect" title="Độc tài">độc tài</a> <a href="/wiki/To%C3%A0n_tr%E1%BB%8B" class="mw-redirect" title="Toàn trị">toàn trị</a></td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" class="infobox-full-data"></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/w/index.php?title=L%C3%A3nh_t%E1%BB%A5_T%E1%BB%91i_cao_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lãnh tụ Tối cao Afghanistan (trang không tồn tại)">Lãnh tụ tối cao</a> </div></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Hibatullah_Akhundzada" title="Hibatullah Akhundzada">Hibatullah Akhundzada</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7_t%C6%B0%E1%BB%9Bng_Afghanistan" title="Thủ tướng Afghanistan">Thủ tướng</a> </div></th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=Abdul_Kabir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abdul Kabir (trang không tồn tại)">Abdul Kabir</a> (quyền)</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Phó Thủ tướng thứ nhất </div></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Abdul_Ghani_Baradar" title="Abdul Ghani Baradar">Abdul Ghani Baradar</a> (quyền)</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Phó Thủ tướng thứ hai </div></th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=Abdul_Salam_Hanafi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abdul Salam Hanafi (trang không tồn tại)">Abdul Salam Hanafi</a> (quyền)</td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/L%E1%BA%ADp_ph%C3%A1p" class="mw-redirect" title="Lập pháp">Lập pháp</a></th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BB%91c_h%E1%BB%99i_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quốc hội (Afghanistan) (trang không tồn tại)">Quốc hội</a></td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/H%E1%BA%A1_vi%E1%BB%87n" title="Hạ viện">Hạ viện</a></div></th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%93ng_l%C3%A3nh_%C4%91%E1%BA%A1o_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hội đồng lãnh đạo Afghanistan (trang không tồn tại)">Hội đồng lãnh đạo</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Lịch sử</th></tr><tr class="mergedtoprow"><td colspan="2" class="infobox-full-data"><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Afghanistan" title="Lịch sử Afghanistan">Hình thành</a></td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" class="infobox-full-data"></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/w/index.php?title=Hotak_dynasty&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hotak dynasty (trang không tồn tại)">Đế quốc Hotak</a> </div></th><td class="infobox-data">1709</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Durrani" title="Đế quốc Durrani">Đế quốc Durrani</a> </div></th><td class="infobox-data">1747</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Afghanistan" title="Tiểu vương quốc Afghanistan">Tiểu vương quốc</a> </div></th><td class="infobox-data">1823</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87p_%C6%B0%E1%BB%9Bc_Anh%E2%80%93Afghanistan_1919&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiệp ước Anh–Afghanistan 1919 (trang không tồn tại)">Được công nhận</a> </div></th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=Ng%C3%A0y_Qu%E1%BB%91c_kh%C3%A1nh_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngày Quốc khánh Afghanistan (trang không tồn tại)">19 tháng 8 năm 1919</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Afghanistan" title="Vương quốc Afghanistan">Vương quốc</a> </div></th><td class="infobox-data">9 tháng 6 năm 1926</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Afghanistan" title="Cộng hòa Afghanistan">Tuyên bố cộng hòa</a> </div></th><td class="infobox-data">17 tháng 7 năm 1973</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan" class="mw-redirect" title="Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan">Tiểu vương quốc Hồi giáo</a> </div></th><td class="infobox-data">7 tháng 9 năm 1996</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan_(2004%E2%80%932021)" class="mw-redirect" title="Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan (2004–2021)">Cộng hòa Hồi giáo</a> </div></th><td class="infobox-data">26 tháng 1 năm 2004</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Kabul_s%E1%BB%A5p_%C4%91%E1%BB%95_(2021)" title="Kabul sụp đổ (2021)">Taliban nắm quyền kiểm soát Kabul</a> </div></th><td class="infobox-data">15 tháng 8 năm 2021</td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Địa lý</th></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_Afghanistan" title="Địa lý Afghanistan">Diện tích </a></th><td class="infobox-data"> </td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Tổng cộng</div></th><td class="infobox-data">652,864 <a href="/wiki/Kil%C3%B4m%C3%A9t_vu%C3%B4ng" title="Kilômét vuông">km2</a> (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_di%E1%BB%87n_t%C3%ADch" title="Danh sách quốc gia theo diện tích">hạng 40</a>) 252 <a href="/wiki/D%E1%BA%B7m_vu%C3%B4ng" class="mw-redirect" title="Dặm vuông">mi2</a></td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Mặt nước (%)</div></th><td class="infobox-data">không đáng kể</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" class="infobox-label">Dân số</th><td class="infobox-data"> </td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Ước lượng 2020</div></th><td class="infobox-data">31.390.200<a href="#cite_note-12">[11]</a> (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_s%E1%BB%91_d%C3%A2n" class="mw-redirect" title="Danh sách quốc gia theo số dân">hạng 44</a>)</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/M%E1%BA%ADt_%C4%91%E1%BB%99_d%C3%A2n_s%E1%BB%91" title="Mật độ dân số">Mật độ</a></div></th><td class="infobox-data">48,08/km2 (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_m%E1%BA%ADt_%C4%91%E1%BB%99_d%C3%A2n_s%E1%BB%91" title="Danh sách quốc gia theo mật độ dân số">hạng 174</a>) 119/mi2</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Kinh tế</th></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_qu%E1%BB%91c_n%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Tổng sản phẩm quốc nội">GDP</a>  (<a href="/wiki/S%E1%BB%A9c_mua_t%C6%B0%C6%A1ng_%C4%91%C6%B0%C6%A1ng" title="Sức mua tương đương">PPP</a>)</th><td class="infobox-data">Ước lượng 2018</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Tổng số</div></th><td class="infobox-data">$72,911 tỷ<a href="#cite_note-imf2-13">[12]</a> (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_GDP_(PPP)" title="Danh sách quốc gia theo GDP (PPP)">hạng 96</a>)</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_n%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%8Ba#GDP_bình_quân_đầu_người" title="Tổng sản phẩm nội địa">Bình quân đầu người</a></div></th><td class="infobox-data">$2.024<a href="#cite_note-imf2-13">[12]</a> (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_GDP_(PPP)_b%C3%ACnh_qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BA%A7u_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Danh sách quốc gia theo GDP (PPP) bình quân đầu người">hạng 169</a>)</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_qu%E1%BB%91c_n%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Tổng sản phẩm quốc nội">GDP</a>  (danh nghĩa)</th><td class="infobox-data">Ước lượng 2018</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Tổng số</div></th><td class="infobox-data">$21,657 tỷ<a href="#cite_note-imf2-13">[12]</a> (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_GDP_(danh_ngh%C4%A9a)" title="Danh sách quốc gia theo GDP (danh nghĩa)">hạng 111</a>)</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Bình quân đầu người</div></th><td class="infobox-data">$493<a href="#cite_note-imf2-13">[12]</a> (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_GDP_(danh_ngh%C4%A9a)_b%C3%ACnh_qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BA%A7u_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Danh sách quốc gia theo GDP (danh nghĩa) bình quân đầu người">hạng 177</a>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%C4%90%C6%A1n_v%E1%BB%8B_ti%E1%BB%81n_t%E1%BB%87" class="mw-redirect" title="Đơn vị tiền tệ">Đơn vị tiền tệ</a></th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=Afghan_afghani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Afghan afghani (trang không tồn tại)">Afghani</a> (افغانی) (<a href="/wiki/ISO_4217" title="ISO 4217">AFN</a>)</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Thông tin khác</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/H%E1%BB%87_s%E1%BB%91_Gini" title="Hệ số Gini">Gini</a><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68144546">.mw-parser-output .nobold{font-weight:normal}</style>? (2008)</th><td class="infobox-data"><img alt="Giảm theo hướng tích cực" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Decrease_Positive.svg/11px-Decrease_Positive.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Decrease_Positive.svg/17px-Decrease_Positive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Decrease_Positive.svg/22px-Decrease_Positive.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /> 27,8<a href="#cite_note-wb-gini-14">[13]</a> thấp</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Chỉ số phát triển con người">HDI</a><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144546">? (2019)</th><td class="infobox-data"><img alt="Tăng" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/11px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/17px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/22px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /> 0,511<a href="#cite_note-UNHDR-15">[14]</a> thấp · <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Danh sách quốc gia theo chỉ số phát triển con người">hạng 169</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/M%C3%BAi_gi%E1%BB%9D" title="Múi giờ">Múi giờ</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Gi%E1%BB%9D_Ph%E1%BB%91i_h%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Giờ Phối hợp Quốc tế">UTC</a>+4:30 <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_Shamsi_Hijri" title="Lịch Shamsi Hijri">Lịch Solar</a> (D†)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Giao_th%C3%B4ng_b%C3%AAn_ph%E1%BA%A3i_v%C3%A0_b%C3%AAn_tr%C3%A1i" title="Giao thông bên phải và bên trái">Giao thông bên</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Giao_th%C3%B4ng_b%C3%AAn_ph%E1%BA%A3i_v%C3%A0_b%C3%AAn_tr%C3%A1i#Afghanistan" title="Giao thông bên phải và bên trái">phải</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_%C4%91i%E1%BB%87n_tho%E1%BA%A1i_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Mã số điện thoại quốc tế">Mã điện thoại</a></th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%91_%C4%91i%E1%BB%87n_tho%E1%BA%A1i_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Số điện thoại ở Afghanistan (trang không tồn tại)">+93</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/ISO_3166" title="ISO 3166">Mã ISO 3166</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/ISO_3166-2:AF" title="ISO 3166-2:AF">AF</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/T%C3%AAn_mi%E1%BB%81n_qu%E1%BB%91c_gia_c%E1%BA%A5p_cao_nh%E1%BA%A5t" title="Tên miền quốc gia cấp cao nhất">Tên miền Internet</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/.af" title=".af">.af</a> <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.&action=edit&redlink=1" class="new" title="افغانستان. (trang không tồn tại)">افغانستان.</a></td></tr></tbody></table> Afghanistan (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/English" class="extiw" title="en:Help:IPA/English">/æfˈɡænɪstæn, æfˈɡɑːnɪstɑːn/</a> <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/English" class="extiw" title="en:Help:IPA/English">/æfˈɡænɪstæn, æfˈɡɑːnɪstɑːn/</a>;<a href="#cite_note-16">[15]</a> <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Pashtun" title="Tiếng Pashtun">Pashto</a> / <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Dari" title="Tiếng Dari">Dari</a>: افغانستان, Afġānestān; (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ba_T%C6%B0" title="Tiếng Ba Tư">tiếng Ba Tư</a>: افغانستان), tên gọi chính thức là Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan là một <a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_gia_n%E1%BB%99i_l%E1%BB%A5c" title="Quốc gia nội lục">quốc gia miền núi không giáp biển</a> ở ngã tư <a href="/wiki/Trung_%C3%81" title="Trung Á">Trung</a> và <a href="/wiki/Nam_%C3%81" title="Nam Á">Nam Á</a>. Afghanistan giáp với <a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a> ở phía đông và nam, <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a> ở phía tây, <a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a>, <a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a>, và <a href="/wiki/Tajikistan" title="Tajikistan">Tajikistan</a> ở phía bắc, và <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> ở phía đông bắc. Có diện tích 652.000 kilômét vuông (252.000 dặm vuông Anh), đây là một quốc gia miền núi với đồng bằng ở phía bắc và tây nam. <a href="/wiki/Kabul" title="Kabul">Kabul</a> là thủ đô và thành phố lớn nhất nước này, với dân số ước tính khoảng 4,6 triệu người chủ yếu gồm các dân tộc <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Pashtun" title="Người Pashtun">Pashtun</a>, <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Tajik" title="Người Tajik">Tajiks</a>, <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Hazara" title="Người Hazara">Hazaras</a> và <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Uzbek" title="Người Uzbek">Uzbek</a>. Cái tên Afghanistan có nghĩa "Vùng đất của <a href="/wiki/D%C3%A2n_t%E1%BB%99c_Pashtun" class="mw-redirect" title="Dân tộc Pashtun">người Afghan</a>". Afghanistan hiện được quản lý bởi <a href="/wiki/Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan" class="mw-redirect" title="Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan">Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan</a> do <a href="/wiki/Taliban" title="Taliban">Taliban</a> kiểm soát, sau sự <a href="/wiki/Kabul_s%E1%BB%A5p_%C4%91%E1%BB%95_(2021)" title="Kabul sụp đổ (2021)">sụp đổ</a> của nhà nước <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan" title="Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan">Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan</a> được quốc tế công nhận vào ngày 15 tháng 8 năm 2021. Con người đã sống ở khu vực ngày nay là Afghanistan ít nhất 50.000 năm trước.<a href="#cite_note-JFS2-17">[16]</a> <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_%C4%91%C3%A1_m%E1%BB%9Bi" title="Thời đại đồ đá mới">Con người định cư</a> xuất hiện trong khu vực này cách đây 9.000 năm, phát triển dần dần thành <a href="/wiki/V%C4%83n_minh_l%C6%B0u_v%E1%BB%B1c_s%C3%B4ng_%E1%BA%A4n" title="Văn minh lưu vực sông Ấn">nền văn minh lưu vực sông Ấn</a> (địa điểm <a href="/w/index.php?title=Shortugai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shortugai (trang không tồn tại)">Shortugai</a><a href="/w/index.php?title=N%E1%BB%81n_v%C4%83n_minh_Oxus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nền văn minh Oxus (trang không tồn tại)">), nền văn minh Oxus</a> (địa điểm Dashlyji), và <a href="/w/index.php?title=N%E1%BB%81n_v%C4%83n_minh_Helmand&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nền văn minh Helmand (trang không tồn tại)">nền văn minh Helmand</a> (<a href="/w/index.php?title=Mundigak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mundigak (trang không tồn tại)">địa điểm Mundigak</a>) trong giai đoạn thiên niên kỷ thứ 3 TCN.<a href="#cite_note-Combined-2-18">[17]</a> <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_%E1%BA%A4n-Arya" title="Người Ấn-Arya">Người Ấn-Arya</a> di cư từ khu vực <a href="/wiki/Bactria" title="Bactria">Bactria</a> - <a href="/w/index.php?title=Margiana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Margiana (trang không tồn tại)">Margiana</a> <a href="/wiki/C%C3%A0n-%C4%91%C3%A0-la" title="Càn-đà-la">đến Gandhara</a>, tiếp theo là sự trỗi dậy của <a href="/w/index.php?title=V%C4%83n_h%C3%B3a_Yaz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Văn hóa Yaz (trang không tồn tại)">nền văn hóa Yaz I</a> trong <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_s%E1%BA%AFt" title="Thời đại đồ sắt">thời kỳ đồ sắt</a> (khoảng 1500–1100 TCN),<a href="#cite_note-19">[18]</a> đã gắn liền với nền văn hóa được mô tả trong <a href="/wiki/Avesta" title="Avesta">Avesta</a>, văn bản tôn giáo cổ của <a href="/wiki/H%E1%BB%8Fa_gi%C3%A1o" title="Hỏa giáo">Hỏa giáo</a>.<a href="#cite_note-20">[19]</a> Khu vực này, sau đó được gọi là "<a href="/w/index.php?title=Ariana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ariana (trang không tồn tại)">Ariana</a>", rơi vào tay <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Achaemenes" title="Đế quốc Achaemenes">người Ba Tư Achaemenid</a> vào thế kỷ thứ 6 TCN. Người Ba Tư sau đó đã chinh phục các khu vực ở phía đông đến tận thung lũng sông Hằng. <a href="/wiki/Alexandros_%C4%90%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BA%BF" title="Alexandros Đại đế">Alexander Đại đế</a> xâm chiếm khu vực này trong thế kỷ thứ 4 TCN, và kết hôn với <a href="/wiki/Roxana" title="Roxana">Roxana</a> ở Bactria trước khi ông thực hiện <a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_Cophen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiến dịch Cophen (trang không tồn tại)">chiến dịch thung lũng Kabul</a>, nơi ông chiến đấu với các bộ lạc <a href="/w/index.php?title=Aspasioi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aspasioi (trang không tồn tại)">Aspasioi</a> và Assakan. <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Hy_L%E1%BA%A1p-Bactria" title="Vương quốc Hy Lạp-Bactria">Vương quốc Hy Lạp-Bactria</a> trở thành phần cuối phía đông của <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_Hy_L%E1%BA%A1p_h%C3%B3a" title="Thời kỳ Hy Lạp hóa">thế giới Hy Lạp</a>. Sau cuộc chinh phục của người da đỏ <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Maurya" title="Đế quốc Maurya">Maurya</a><a href="/w/index.php?title=Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phật giáo ở Afghanistan (trang không tồn tại)">, Phật giáo</a> và <a href="/w/index.php?title=%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_gi%C3%A1o_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ấn Độ giáo ở Afghanistan (trang không tồn tại)">Ấn Độ giáo đã</a> phát triển mạnh mẽ trong khu vực này trong nhiều thế kỷ. Hoàng đế <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Qu%C3%BD_S%C6%B0%C6%A1ng" title="Đế quốc Quý Sương">Kushan</a> <a href="/wiki/Kanishka" title="Kanishka">Kanishka</a>, người trị vì hai thủ đô <a href="/w/index.php?title=Kapisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kapisi (trang không tồn tại)">Kapisi</a> và <a href="/w/index.php?title=Puru%E1%B9%A3apura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Puruṣapura (trang không tồn tại)">Puruṣapura</a>, đã đóng một vai trò quan trọng trong việc truyền bá <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_th%E1%BB%ABa" title="Đại thừa">Phật giáo Đại thừa</a> đến Trung Quốc và Trung Á. Nhiều triều đại Phật giáo khác cũng bắt nguồn từ khu vực này, bao gồm <a href="/w/index.php?title=Kidarites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kidarites (trang không tồn tại)">Kidarites</a>, <a href="/w/index.php?title=Hephthalites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hephthalites (trang không tồn tại)">Hephthalites</a>, <a href="/w/index.php?title=Alkhons&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alkhons (trang không tồn tại)">Alkhons</a>, <a href="/w/index.php?title=Nezak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nezak (trang không tồn tại)">Nezaks</a>, <a href="/w/index.php?title=Zunbils&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zunbils (trang không tồn tại)">Zunbils</a> và <a href="/w/index.php?title=Turk_Shahi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Turk Shahi (trang không tồn tại)">Turk Shahis</a>. <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_cu%E1%BB%99c_chinh_ph%E1%BB%A5c_Afghanistan_c%E1%BB%A7a_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các cuộc chinh phục Afghanistan của người Hồi giáo (trang không tồn tại)">Người Hồi giáo đã đưa Hồi giáo</a> đến <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a> và <a href="/w/index.php?title=Zaranj&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zaranj (trang không tồn tại)">Zaranj</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Sasan" title="Đế quốc Sasan">thuộc đế quốc Sasan</a> vào giữa thế kỷ thứ 7, trong khi việc Hồi giáo hóa đầy đủ hơn đã đạt được từ thế kỷ 9 đến 12 dưới các triều đại <a href="/w/index.php?title=Saffarid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saffarid (trang không tồn tại)">Saffarid</a>, <a href="/w/index.php?title=Samanid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samanid (trang không tồn tại)">Samanid</a>, <a href="/w/index.php?title=Ghaznavid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghaznavid (trang không tồn tại)">Ghaznavid</a> và <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Ghur" title="Nhà Ghur">Ghurid.</a> Các phần của khu vực này sau đó được các đế chế <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%BF_ch%E1%BA%BF_Khwarazmian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đế chế Khwarazmian (trang không tồn tại)">Khwarazmian</a>, <a href="/w/index.php?title=Khalji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khalji (trang không tồn tại)">Khalji</a>, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Timur" class="mw-redirect" title="Nhà Timur">Timurid</a>, <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_Lodi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triều đại Lodi (trang không tồn tại)">Lodi</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%BF_ch%E1%BA%BF_Sur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đế chế Sur (trang không tồn tại)">Sur</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Mogul" title="Đế quốc Mogul">Mughal</a> và <a href="/wiki/Safavid" class="mw-redirect" title="Safavid">Safavid</a> cai trị.<a href="#cite_note-21">[20]</a> Lịch sử chính trị của nhà nước Afghanistan hiện đại bắt đầu với <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_Hotak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triều đại Hotak (trang không tồn tại)">triều đại Hotak</a>, với người sáng lập <a href="/w/index.php?title=Mirwais_Hotak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mirwais Hotak (trang không tồn tại)">Mirwais Hotak</a> tuyên bố miền nam Afghanistan độc lập vào năm 1709. Năm 1747, <a href="/wiki/Ahmad_Shah_Durrani" title="Ahmad Shah Durrani">Ahmad Shah Durrani</a> thành lập <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Durrani" title="Đế quốc Durrani">Đế chế Durrani</a> với thủ đô tại <a href="/wiki/Kandahar" title="Kandahar">Kandahar</a>. Năm 1776, thủ đô Durrani được chuyển đến Kabul trong khi <a href="/wiki/Peshawar" title="Peshawar">Peshawar</a> trở thành thủ đô mùa đông;<a href="#cite_note-cap12-22">[21]</a> sau này bị <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_chi%E1%BA%BFn_Nowshera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận chiến Nowshera (trang không tồn tại)">mất vào tay người Sikh vào năm 1823</a>. Vào cuối thế kỷ 19, Afghanistan trở thành một <a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_gia_%C4%91%E1%BB%87m" title="Quốc gia đệm">quốc gia đệm</a> trong "<a href="/wiki/V%C3%A1n_C%E1%BB%9D_L%E1%BB%9Bn" title="Ván Cờ Lớn">Ván Cờ Lớn</a>" giữa hai đế quốc <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Anh" title="Đế quốc Anh">Anh</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Nga" title="Đế quốc Nga">Nga</a>.<a href="#cite_note-23">[22]</a><a href="#cite_note-24">[23]</a> Trong <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Afghanistan-Anh_th%E1%BB%A9_nh%E1%BA%A5t" title="Chiến tranh Afghanistan-Anh thứ nhất">chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ nhất</a>, 1839-1842, lực lượng Anh đến từ Ấn Độ lúc đầu giành quyền kiểm soát Afghanistan, nhưng sau đó đã bị đánh bại một cách dứt khoát. Sau <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Anh%E2%80%93Afghanistan_l%E1%BA%A7n_th%E1%BB%A9_ba" title="Chiến tranh Anh–Afghanistan lần thứ ba">Chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ ba</a> vào năm 1919, đất nước này đã có thể độc lập thoát khỏi ảnh hưởng của nước ngoài. Afghanistan trở thành một <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Afghanistan" title="Vương quốc Afghanistan">chế độ quân chủ</a> dưới thời <a href="/wiki/Amanullah_Khan" title="Amanullah Khan">Amanullah Khan</a>. Tuy nhiên vào năm 1973 <a href="/wiki/Mohammad_Zahir_Shah" title="Mohammad Zahir Shah">Zahir Shah</a> bị <a href="/w/index.php?title=1973_Afghanistan_%C4%91%E1%BA%A3o_ch%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="1973 Afghanistan đảo chính (trang không tồn tại)">lật đổ</a> và một <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Afghanistan" title="Cộng hòa Afghanistan">nước cộng hòa</a> được thành lập. Năm 1978, sau <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_Saur" title="Cách mạng Saur">cuộc đảo chính lần thứ hai</a>, Afghanistan lần đầu tiên trở thành một <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Afghanistan" title="Cộng hòa Dân chủ Afghanistan">nhà nước xã hội chủ nghĩa</a>, gây ra <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Li%C3%AAn_X%C3%B4%E2%80%93Afghanistan_(1979%E2%80%931989)" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Liên Xô–Afghanistan (1979–1989)">Chiến tranh Liên Xô-Afghanistan</a> trong những năm 1980 chống lại phiến quân <a href="/wiki/Mujahideen" title="Mujahideen">mujahideen</a>. Đến năm 1996, phần lớn đất nước bị nhóm <a href="/wiki/Taliban" title="Taliban">Taliban</a> với <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_ch%C3%ADnh_th%E1%BB%91ng_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" class="mw-redirect" title="Chủ nghĩa chính thống Hồi giáo">chủ nghĩa chính thống Hồi giáo</a> cai trị như <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_to%C3%A0n_tr%E1%BB%8B" title="Chủ nghĩa toàn trị">chế độ toàn trị</a>. Taliban đã bị mất quyền lực sau <a href="/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3_x%C3%A2m_l%C6%B0%E1%BB%A3c_Afghanistan" title="Hoa Kỳ xâm lược Afghanistan">cuộc xâm lược của Hoa Kỳ</a> vào năm 2001 nhưng vẫn kiểm soát một phần đáng kể đất nước này. <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Afghanistan_(2001%E2%80%93nay)" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Afghanistan (2001–nay)">Cuộc chiến diễn ra</a> giữa chính phủ mới do Mỹ thành lập và Taliban đã làm dày thêm <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A2n_quy%E1%BB%81n_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhân quyền ở Afghanistan (trang không tồn tại)">hồ sơ nhân quyền</a> và <a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BB%81n_c%E1%BB%A7a_ph%E1%BB%A5_n%E1%BB%AF_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quyền của phụ nữ ở Afghanistan (trang không tồn tại)">quyền phụ nữ</a> ở Afghanistan, với nhiều hành vi vi phạm mà cả hai bên đều vi phạm, chẳng hạn như giết hại dân thường, bắt cóc và tra tấn. Do sự phụ thuộc sâu rộng của chính phủ Afghanistan đối với <a href="/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3" title="Hoa Kỳ">Mỹ</a> về mặt <a href="/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3_x%C3%A2m_l%C6%B0%E1%BB%A3c_Afghanistan" title="Hoa Kỳ xâm lược Afghanistan">quân sự</a> và <a href="/w/index.php?title=Quan_h%E1%BB%87_Afghanistan-Hoa_K%E1%BB%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quan hệ Afghanistan-Hoa Kỳ (trang không tồn tại)">viện trợ kinh tế</a>, một số người coi Afghanistan như <a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_gia_ph%E1%BB%A5_thu%E1%BB%99c" title="Quốc gia phụ thuộc">quốc gia chư hầu</a> của Mỹ.<a href="#cite_note-25">[24]</a> Năm 2021, Hoa Kỳ rút quân khỏi Afghanistan, và chỉ ít tháng sau thì Taliban giành lại quyền kiểm soát đất nước sau khi đánh đổ chính phủ do Hoa Kỳ hậu thuẫn. Afghanistan là một nước còn nghèo đói, suy dinh dưỡng trẻ em và tham nhũng ở mức cao. Ngoài ra, Afghanistan còn là thành viên của <a href="/wiki/Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Liên Hợp Quốc">Liên hợp quốc</a>, <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_H%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Tổ chức Hợp tác Hồi giáo">Tổ chức Hợp tác Hồi giáo</a>, <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_h%E1%BB%99i_Nam_%C3%81_v%C3%AC_s%E1%BB%B1_H%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_Khu_v%E1%BB%B1c" title="Hiệp hội Nam Á vì sự Hợp tác Khu vực">Hiệp hội Hợp tác Khu vực Nam Á</a>, <a href="/wiki/G77" title="G77">Nhóm 77</a>, <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_H%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_Kinh_t%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tổ chức Hợp tác Kinh tế (trang không tồn tại)">Tổ chức Hợp tác Kinh tế</a> và <a href="/wiki/Phong_tr%C3%A0o_kh%C3%B4ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt" title="Phong trào không liên kết">Phong trào Không liên kết</a>. Nền kinh tế của Afghanistan là nền kinh tế lớn thứ 96 trên thế giới, với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là 72,9 tỷ USD theo <a href="/wiki/S%E1%BB%A9c_mua_t%C6%B0%C6%A1ng_%C4%91%C6%B0%C6%A1ng" title="Sức mua tương đương">sức mua tương đương</a>; quốc gia này kém hơn nhiều về GDP bình quân đầu người (PPP), xếp thứ 169 trong số 186 quốc gia tính đến năm 2018. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Từ_nguyên">Từ nguyên</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Từ nguyên”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Từ nguyên">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Nh%E1%BB%AFng_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c_c%C3%A1i_t%C3%AAn_Afghan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Những nguồn gốc cái tên Afghan (trang không tồn tại)">Những nguồn gốc cái tên Afghan</a> và <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_t%E1%BB%AB_nguy%C3%AAn_t%C3%AAn_qu%E1%BB%91c_gia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách từ nguyên tên quốc gia (trang không tồn tại)">Danh sách từ nguyên tên quốc gia</a></div> Cái tên Afghānistān dịch thành "Vùng đất của người Afghan". Tên ngày này xuất phát từ từ Afghan. "Stan" có nghĩa là đất hay địa điểm. Afghanistan có nghĩa là vùng đất của người Afghanistan. Từ "stan" cũng được sử dụng trong tên của Kurdistan và Uzbekistan. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nguồn_gốc_và_ý_nghĩa_từ_"Afghan"">Nguồn gốc và ý nghĩa từ "Afghan"</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Nguồn gốc và ý nghĩa từ "Afghan"”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nguồn gốc và ý nghĩa từ "Afghan"">sửa mã nguồn</a>]</div> Người <a href="/wiki/D%C3%A2n_t%E1%BB%99c_Pashtun" class="mw-redirect" title="Dân tộc Pashtun">Pashtuns</a> đã bắt đầu sử dụng thuật ngữ Afghan là tên gọi họ ít nhất từ thời kỳ Hồi giáo trở về sau. Theo W. K. Frazier Tyler, M. C. Gillet và nhiều học giả khác, "Từ Afghan lần đầu xuất hiện trong lịch sử ở thời <a href="/w/index.php?title=Hudud_ul-%27alam_min_al-mashriq_ila_al-maghrib&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hudud ul-'alam min al-mashriq ila al-maghrib (trang không tồn tại)">Hudud-al-Alam</a> năm 982. <a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_khoa_to%C3%A0n_th%C6%B0_Iran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bách khoa toàn thư Iran (trang không tồn tại)">Bách khoa toàn thư Iran</a> giải thích<a href="#cite_note-26">[25]</a>: <dl><dd>"Từ một quan điểm sắc tộc và có tính hạn chế hơn, 'Afghān' là thuật ngữ những người Afghanistan nói tiếng Ba Tư (và nói chung những nhóm sắc tốc không sử dụng tiếng Paštō) chỉ người Paštūn. Sự cân bằng [của] Afghan [và] Paštūn đã được phổ biến rộng rãi cả bên trong và bên ngoài Afghanistan, bởi liên minh bộ tộc Paštūn chiếm ưu thế áp đảo trong nước, cả về dân số và chính trị."@</dd></dl> Từ điển giải thích thêm: <dl><dd>"Thuật ngữ 'Afghān' có lẽ đã được dùng để chỉ người Paštūn từ những thời cổ đại. Dưới hình thức Avagānā, nhóm sắc tộc này lần đầu tiên đã được nhà thiên văn học Ấn Độ Varāha Mihira đề cập ở đầu <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_VI" class="mw-redirect" title="Thế kỷ VI">thế kỷ thứ VI</a> trong tác phẩm Brihat-samhita của ông."</dd></dl> Bằng chứng trong <a href="/wiki/Pashto" class="mw-redirect" title="Pashto">văn học Pashto</a> truyền thống ủng hộ lý thuyết này, ví dụ trong những văn bản <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_XVII" class="mw-redirect" title="Thế kỷ XVII">thế kỷ XVII</a> nhà thơ Pashto <a href="/w/index.php?title=Khushal_Khan_Khattak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khushal Khan Khattak (trang không tồn tại)">Khushal Khan Khattak</a> đã viết<a href="#cite_note-27">[26]</a>: <dl><dd>"Rút kiếm ra và giết chết bất kỳ kẻ nào, kẻ nói Pashtun và Afghan không phải là một! người Ả Rập biết điều này và người Roma cũng thế: người Afghan là người Pashtun, người Pashtun là người Afghan!"</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nguồn_gốc_và_ý_nghĩa_từ_"Afghanistan"">Nguồn gốc và ý nghĩa từ "Afghanistan"</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Nguồn gốc và ý nghĩa từ "Afghanistan"”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nguồn gốc và ý nghĩa từ "Afghanistan"">sửa mã nguồn</a>]</div> Phần cuối của cái tên, <a href="/w/index.php?title=-stan&action=edit&redlink=1" class="new" title="-stan (trang không tồn tại)">-stān</a>, là một hậu tố <a href="/wiki/Nh%C3%B3m_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_%E1%BA%A4n-Iran" class="mw-redirect" title="Nhóm ngôn ngữ Ấn-Iran">Ấn-Iran</a> với nghĩa "địa điểm", nó rất thường xuất hiện trong các ngôn ngữ trong vùng. Thuật ngữ "Afghanistan", nghĩa "Vùng đất của người Afghan", từng được <a href="/wiki/Babur" title="Babur">Babur</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Mogul" title="Đế quốc Mogul">Hoàng đế Môgôn</a>, đề cập tới ở <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_XVI" class="mw-redirect" title="Thế kỷ XVI">thế kỷ XVI</a> trong cuốn <a href="/w/index.php?title=Baburnama&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baburnama (trang không tồn tại)">hồi ký</a> của ông, để gọi những vùng lãnh thổ phía nam <a href="/wiki/Kabul" title="Kabul">Kabul</a> nơi người Pashtun sinh sống (được gọi là "Afghans" bởi người Babur)<a href="#cite_note-28">[27]</a>. Về quốc gia "Afghanistan" hiện đại, <a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_khoa_to%C3%A0n_th%C6%B0_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bách khoa toàn thư Hồi giáo (trang không tồn tại)">Bách khoa toàn thư Hồi giáo</a><a href="#cite_note-29">[28]</a> đã viết: <dl><dd>"Afghānistān đã mang tên này từ giữa <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_XVIII" class="mw-redirect" title="Thế kỷ XVIII">thế kỷ XVIII</a>, khi quyền ưu của tộc người Afghan (Pashtun) bắt đầu được khẳng định: trước đó các tỉnh có tên gọi khác nhau, nhưng đất nước không phải là một đơn vị chính trị xác định, và các thành phần của nó không liên kết với nhau bởi sự đồng nhất chủng tộc hay ngôn ngữ. Trước kia từ này chỉ đơn giản có nghĩa 'vùng đất của người Afghan', một vùng lãnh thổ hạn chế không bao gồm nhiều phần hiện nay của quốc gia nhưng thực sự có bao gồm các vùng lãnh thổ hiện đã độc lập hay đang ở trong lãnh thổ Pakistan."</dd></dl> Cho tới <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_XIX" class="mw-redirect" title="Thế kỷ XIX">thế kỷ XIX</a>, cái tên này chỉ được sử dụng cho vùng đất truyền thống của người Pashtun, trong khi thực thể gồm cả vương quốc được gọi là Vương quốc Kabul, như đã được nhà sử học <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Li%C3%AAn_hi%E1%BB%87p_Anh_v%C3%A0_B%E1%BA%AFc_Ireland" title="Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland">Anh</a> <a href="/w/index.php?title=Mountstuart_Elphinstone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mountstuart Elphinstone (trang không tồn tại)">Mountstuart Elphinstone</a> nói tới<a href="#cite_note-30">[29]</a>. Những vùng khác của đất nước trong một số giai đoạn được thừa nhận như những vương quốc độc lập, như Vương quốc Balkh ở cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX<a href="#cite_note-31">[30]</a>. Với sự mở rộng và tập trung hóa của quốc gia, chính quyền Afghan đã chấp nhận và mở rộng cái tên "Afghanistan" cho toàn bộ vương quốc, sau khi cái tên dịch sang tiếng Anh của nó, "Afghanland", đã xuất hiện trong nhiều hiệp ước giữa <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_thu%E1%BB%99c_Anh" class="mw-redirect" title="Ấn Độ thuộc Anh">British Raj</a> và <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_Qajar" class="mw-redirect" title="Triều đại Qajar">Triều đại Qajar</a> <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Ba Tư</a>, để chỉ những vùng đất phụ thuộc <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_Barakzai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triều đại Barakzai (trang không tồn tại)">Triều đại Barakzai</a> của người <a href="/w/index.php?title=Pashtun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pashtun (trang không tồn tại)">Pashtun</a> tại Kabul<a href="#cite_note-32">[31]</a>. "Afghanistan" trở thành cái tên phổ biến chỉ toàn bộ vương quốc được công chúng phương Tây biết đến năm <a href="/wiki/1857" title="1857">1857</a> bởi <a href="/wiki/Friedrich_Engels" title="Friedrich Engels">Friedrich Engels</a> khi ông viết về vương quốc này trong New American Cyclopædia<a href="#cite_note-MECW-33">[32]</a>. Nó đã trở thành tên chính thức khi nước này được cộng đồng quốc tế công nhận năm <a href="/wiki/1919" title="1919">1919</a>, sau khi giành lại độc lập hoàn toàn từ người Anh<a href="#cite_note-34">[33]</a> và được tái xác nhận trong bản hiến pháp đất nước năm <a href="/wiki/1923" title="1923">1923</a><a href="#cite_note-35">[34]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử">Lịch sử</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Afghanistan" title="Lịch sử Afghanistan">Lịch sử Afghanistan</a></div>Nhiều đế chế và vương quốc đã lên nắm quyền ở Afghanistan, chẳng hạn như <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Hy_L%E1%BA%A1p-Bactria" title="Vương quốc Hy Lạp-Bactria">vương quốc Hy Lạp-Bactria</a>, <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_%E1%BA%A4n-Scythia" title="Người Ấn-Scythia">Ấn-Scythia</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Qu%C3%BD_S%C6%B0%C6%A1ng" title="Đế quốc Quý Sương">đế quốc Kushan</a>, <a href="/w/index.php?title=Kidarites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kidarites (trang không tồn tại)">Kidarites</a>, <a href="/w/index.php?title=Hephthalites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hephthalites (trang không tồn tại)">Hephthalites</a>, <a href="/w/index.php?title=Alkhons&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alkhons (trang không tồn tại)">Alkhons</a>, <a href="/w/index.php?title=Nezaks&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nezaks (trang không tồn tại)">Nezak</a>, <a href="/w/index.php?title=Zunbils&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zunbils (trang không tồn tại)">Zunbils</a>, <a href="/w/index.php?title=Turk_Shahi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Turk Shahi (trang không tồn tại)">Turk Shahis</a>, <a href="/w/index.php?title=Shahi_c%E1%BB%A7a_%C4%91%E1%BA%A1o_Hindu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shahi của đạo Hindu (trang không tồn tại)">Hindu Shahis</a>, <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0" title="Luật sư">Lawik</a>, <a href="/w/index.php?title=Saffarids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saffarids (trang không tồn tại)">Saffarid</a>, <a href="/w/index.php?title=Samanids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samanids (trang không tồn tại)">Samanid</a>, <a href="/w/index.php?title=Ghaznavids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghaznavids (trang không tồn tại)">Ghaznavid</a>, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Ghur" title="Nhà Ghur">Ghurid</a>, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Khwarezm-Shah" title="Nhà Khwarezm-Shah">Khwarezm</a>, <a href="/w/index.php?title=Khalji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khalji (trang không tồn tại)">Khalji</a>, <a href="/w/index.php?title=Kartids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kartids (trang không tồn tại)">Kartid</a>, <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_Lodi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triều đại Lodi (trang không tồn tại)">Lodi</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%BF_ch%E1%BA%BF_Sur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đế chế Sur (trang không tồn tại)">Sur</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Mogul" title="Đế quốc Mogul">Mogul</a>, và cuối cùng là các <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_Hotak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triều đại Hotak (trang không tồn tại)">triều đại Hotak</a> và <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_Durrani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triều đại Durrani (trang không tồn tại)">Durrani</a>, đã đánh dấu nguồn gốc chính trị của nhà nước hiện đại. <a href="#cite_note-FOOTNOTERunion200744-49-36">[35]</a> Trong suốt nhiều thiên niên kỷ, một số thành phố ở Afghanistan ngày nay từng là thủ đô của nhiều đế chế khác nhau, cụ thể là Bactra (<a href="/wiki/Balkh" title="Balkh">Balkh</a>), Alexandria trên Oxus (<a href="/wiki/Ai-Khanoum" title="Ai-Khanoum">Ai-Khanoum</a>), <a href="/w/index.php?title=Kapisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kapisi (trang không tồn tại)">Kapisi</a>, <a href="/w/index.php?title=Sigal,_Sakastan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sigal, Sakastan (trang không tồn tại)">Sigal</a>, <a href="/wiki/Kabul" title="Kabul">Kabul</a>, <a href="/w/index.php?title=Kunduz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kunduz (trang không tồn tại)">Kunduz</a>, <a href="/w/index.php?title=Zaranj&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zaranj (trang không tồn tại)">Zaranj</a>, <a href="/w/index.php?title=Firozkoh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Firozkoh (trang không tồn tại)">Firozkoh</a>, <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a>, Ghazna (<a href="/w/index.php?title=Ghazni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghazni (trang không tồn tại)">Ghazni</a>), Binban (<a href="/wiki/Bamyan" title="Bamyan">Bamyan</a>) và <a href="/wiki/Kandahar" title="Kandahar">Kandahar</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Nomads_in_Badghis_Province.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Nomads_in_Badghis_Province.jpg/220px-Nomads_in_Badghis_Province.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Nomads_in_Badghis_Province.jpg/330px-Nomads_in_Badghis_Province.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Nomads_in_Badghis_Province.jpg/440px-Nomads_in_Badghis_Province.jpg 2x" data-file-width="3059" data-file-height="2007" /></a><figcaption>Lều của <a href="/wiki/Du_m%E1%BB%A5c" title="Du mục">những người du mục</a> <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Afghanistan (trang không tồn tại)">Afghanistan</a> <a href="/wiki/Badghis_(t%E1%BB%89nh)" title="Badghis (tỉnh)">ở tỉnh Badghis,</a> miền bắc Afghanistan. Những ngôi làng nông dân đầu tiên xuất hiện ở Afghanistan khoảng 7.000 năm trước.</figcaption></figure> Đất nước này là nơi sinh sống của nhiều dân tộc khác nhau qua nhiều thời đại, trong số đó có các <a href="/wiki/C%C3%A1c_d%C3%A2n_t%E1%BB%99c_Iran" title="Các dân tộc Iran">dân tộc Iran cổ đại</a>, những người đã thiết lập vai trò thống trị của các <a href="/wiki/Ng%E1%BB%AF_t%E1%BB%99c_%E1%BA%A4n-Iran" title="Ngữ tộc Ấn-Iran">ngôn ngữ Ấn-Iran</a> trong khu vực này. Tại nhiều điểm, vùng đất đã được hợp nhất với các đế chế rộng lớn trong khu vực, trong số đó có <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Achaemenes" title="Đế quốc Achaemenes">Đế chế Achaemenid</a>, <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Macedonia" title="Vương quốc Macedonia">Đế chế Macedonia</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Maurya" title="Đế quốc Maurya">Đế chế Maurya</a> và <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_%C4%91%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_v%C3%A0_tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_ti%C3%AAu_bi%E1%BB%83u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các đế quốc và triều đại Hồi giáo tiêu biểu (trang không tồn tại)">Đế chế Hồi giáo</a>.<a href="#cite_note-37">[36]</a> Vì thành công trong việc chống lại sự chiếm đóng của nước ngoài trong thế kỷ 19 và 20, Afghanistan đã được gọi là " <a href="/w/index.php?title=Ngh%C4%A9a_%C4%91%E1%BB%8Ba_c%E1%BB%A7a_c%C3%A1c_%C4%91%E1%BA%BF_ch%E1%BA%BF_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghĩa địa của các đế chế (Afghanistan) (trang không tồn tại)">nghĩa địa của các đế chế</a>",<a href="#cite_note-FOOTNOTEBarfield2012255-38">[37]</a> mặc dù không biết ai đã đặt ra cụm từ này.<a href="#cite_note-39">[38]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tiền_sử_và_thời_cổ_đại">Tiền sử và thời cổ đại</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Tiền sử và thời cổ đại”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tiền sử và thời cổ đại">sửa mã nguồn</a>]</div> Việc khai quật những địa điểm tiền sử của Louis Dupree, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Pennsylvania" title="Đại học Pennsylvania">Đại học Pennsylvania</a>, <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Smithsonian" title="Viện Smithsonian">Viện Smithsonian</a> và những tổ chức khác cho thấy, con người đã sống tại nơi hiện là Afghanistan từ ít nhất 50.000 năm trước, và các cộng đồng biết canh tác trong vùng là một trong số những cộng đồng xuất hiện sớm nhất trên thế giới. Được coi là một địa điểm quan trọng của các hoạt động lịch sử ban đầu, nhiều người tin rằng Afghanistan sánh ngang với <a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp" title="Ai Cập">Ai Cập</a> về giá trị lịch sử của các địa điểm khảo cổ của nó.<a href="#cite_note-40">[39]</a><a href="#cite_note-41">[40]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Indus_Valley_Civilization,_Mature_Phase_(2600-1900_BCE).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Indus_Valley_Civilization%2C_Mature_Phase_%282600-1900_BCE%29.png/220px-Indus_Valley_Civilization%2C_Mature_Phase_%282600-1900_BCE%29.png" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Indus_Valley_Civilization%2C_Mature_Phase_%282600-1900_BCE%29.png/330px-Indus_Valley_Civilization%2C_Mature_Phase_%282600-1900_BCE%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Indus_Valley_Civilization%2C_Mature_Phase_%282600-1900_BCE%29.png/440px-Indus_Valley_Civilization%2C_Mature_Phase_%282600-1900_BCE%29.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="733" /></a><figcaption>Mở rộng của <a href="/wiki/V%C4%83n_minh_l%C6%B0u_v%E1%BB%B1c_s%C3%B4ng_%E1%BA%A4n" title="Văn minh lưu vực sông Ấn">nền văn minh Thung lũng sông Ấn</a> trong giai đoạn trưởng thành của nó</figcaption></figure> <a href="/wiki/Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc" title="Khảo cổ học">Các cuộc thăm dò khảo cổ học</a> được thực hiện vào thế kỷ 20 cho thấy rằng khu vực địa lý của Afghanistan đã được kết nối chặt chẽ bởi văn hóa và thương mại với các nước láng giềng ở phía đông, tây và bắc. Các đồ tạo tác tiêu biểu của <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_%C4%91%C3%A1_c%C5%A9" title="Thời đại đồ đá cũ">thời kỳ đồ</a> <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_%C4%91%C3%A1_gi%E1%BB%AFa" title="Thời đại đồ đá giữa">đá cũ</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_%C4%91%C3%A1_m%E1%BB%9Bi" title="Thời đại đồ đá mới">đồ đá trung đại</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Thời đại đồ đồng">đồ đá mới, đồ đồng</a> và <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_s%E1%BA%AFt" title="Thời đại đồ sắt">đồ sắt</a> đã được tìm thấy ở Afghanistan. Nền văn minh đô thị được cho là bắt đầu sớm nhất từ năm 3000 trước Công nguyên, và thành phố đầu tiên của <a href="/w/index.php?title=Mundigak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mundigak (trang không tồn tại)">Mundigak</a> (gần <a href="/wiki/Kandahar" title="Kandahar">Kandahar</a> ở phía nam của đất nước này) là một trung tâm của <a href="/w/index.php?title=V%C4%83n_h%C3%B3a_Helmand&action=edit&redlink=1" class="new" title="Văn hóa Helmand (trang không tồn tại)">nền văn hóa Helmand</a>. Những phát hiện gần đây hơn cho thấy <a href="/wiki/V%C4%83n_minh_l%C6%B0u_v%E1%BB%B1c_s%C3%B4ng_%E1%BA%A4n" title="Văn minh lưu vực sông Ấn">Nền văn minh Thung lũng Indus</a> kéo dài đến Afghanistan ngày nay, biến nền văn minh cổ đại này ngày nay trở thành một phần của Pakistan, Afghanistan và Ấn Độ. Chi tiết hơn, nó kéo dài từ vùng ngày nay là tây bắc Pakistan đến tây bắc Ấn Độ và đông bắc Afghanistan. Một khu vực Thung lũng sông Ấn đã được tìm thấy trên <a href="/wiki/Amu_Darya" title="Amu Darya">sông Oxus</a> tại <a href="/w/index.php?title=Shortugai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shortugai (trang không tồn tại)">Shortugai</a>, miền bắc Afghanistan.<a href="#cite_note-The_Ancient_Indus_pp.12-42">[41]</a><a href="#cite_note-43">[42]</a> Có một số thuộc địa của văn minh thung lũng sông Hằng nhỏ hơn cũng được tìm thấy ở Afghanistan. Sau năm 2000 TCN, những làn sóng liên tiếp của những người bán du mục từ Trung Á bắt đầu di chuyển về phía nam vào Afghanistan; trong số họ có nhiều người Ấn-Iran nói <a href="/wiki/Ng%E1%BB%AF_h%E1%BB%87_%E1%BA%A4n-%C3%82u" title="Ngữ hệ Ấn-Âu">tiếng Ấn-Âu</a>. Những bộ lạc này sau đó đã di cư xa hơn vào Nam Á, Tây Á và sang châu Âu qua khu vực phía bắc của <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Caspi" title="Biển Caspi">Biển Caspi</a>. Khu vực này vào thời điểm đó được gọi là <a href="/w/index.php?title=Ariana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ariana (trang không tồn tại)">Ariana</a>.<a href="#cite_note-JFS2-17">[16]</a><a href="#cite_note-44">[43]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hỏa_giáo_và_thời_đại_Hy_Lạp">Hỏa giáo và thời đại Hy Lạp</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Hỏa giáo và thời đại Hy Lạp”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hỏa giáo và thời đại Hy Lạp">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:ScythianBelt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/ScythianBelt.jpg/220px-ScythianBelt.jpg" decoding="async" width="220" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/ScythianBelt.jpg/330px-ScythianBelt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/ScythianBelt.jpg/440px-ScythianBelt.jpg 2x" data-file-width="1136" data-file-height="914" /></a><figcaption>Một chiếc thắt lưng "vàng Bactria" của <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Scythia" title="Người Scythia">người Scythia</a> <a href="/wiki/Dionysos" title="Dionysos">mô tả Dionysus</a>, đến từ <a href="/w/index.php?title=Tillya_Tepe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tillya Tepe (trang không tồn tại)">Tillya Tepe</a> ở vùng <a href="/wiki/Bactria" title="Bactria">Bactria cổ đại</a></figcaption></figure> <a href="/wiki/H%E1%BB%8Fa_gi%C3%A1o" title="Hỏa giáo">Hỏa giáo</a> được một số người tin rằng có nguồn gốc từ Afghanistan ngày nay từ năm 1800 đến 800 TCN, vì người sáng lập <a href="/wiki/Zarathustra" title="Zarathustra">Zarathustra</a> được cho là đã sống và chết ở <a href="/wiki/Balkh" title="Balkh">Balkh</a>. <a href="/wiki/Nh%C3%B3m_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_%C4%90%C3%B4ng_Iran" title="Nhóm ngôn ngữ Đông Iran">Các ngôn ngữ Đông Iran</a> cổ đại có thể đã được sử dụng trong khu vực vào khoảng thời gian trỗi dậy của Hỏa giáo. Vào giữa thế kỷ thứ 6 TCN, người Achaemenid lật đổ người <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Media" title="Người Media">Medes</a> và hợp nhất <a href="/wiki/Arachosia" title="Arachosia">Arachosia</a>, <a href="/w/index.php?title=Aria_(satrapy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aria (satrapy) (trang không tồn tại)">Aria</a> và <a href="/wiki/Bactria" title="Bactria">Bactria</a> trong ranh giới phía đông của nó. Một <a href="/wiki/Kim_th%E1%BA%A1ch_h%E1%BB%8Dc" title="Kim thạch học">dòng chữ</a> trên bia mộ của <a href="/wiki/Darius_I" title="Darius I">Darius I của Ba Tư</a> đề cập đến <a href="/w/index.php?title=Kabulistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kabulistan (trang không tồn tại)">Thung lũng Kabul</a> trong danh sách 29 quốc gia mà ông đã chinh phục.<a href="#cite_note-45">[44]</a> Khu vực <a href="/wiki/Arachosia" title="Arachosia">Arachosia</a>, xung quanh Kandahar ở miền nam Afghanistan ngày nay, trước đây chủ yếu là của người Hỏa giáo và đóng một vai trò quan trọng trong việc chuyển Avesta đến <a href="/wiki/Persis" title="Persis">Ba Tư</a> và do đó được một số người coi là "quê hương thứ hai của Hỏa giáo".<a href="#cite_note-46">[45]</a><a href="#cite_note-47">[46]</a><a href="#cite_note-48">[47]</a> <a href="/wiki/Alexandros_%C4%90%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BA%BF" title="Alexandros Đại đế">Alexander Đại đế</a> và các lực lượng Macedonia của ông đến Afghanistan vào năm 330 TCN sau khi đánh bại <a href="/wiki/Darius_III" title="Darius III">Darius III của Ba Tư</a> một năm trước đó trong <a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_Gaugamela" title="Trận Gaugamela">Trận Gaugamela</a>. Sau sự chiếm đóng ngắn ngủi của Alexander, nhà nước kế vị của <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Seleukos" title="Vương quốc Seleukos">Đế chế Seleukos đã</a> kiểm soát khu vực này cho đến năm 305 TCN khi họ trao phần lớn đất <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Maurya" title="Đế quốc Maurya">đai cho Đế chế Maurya</a> như một phần của hiệp ước liên minh. Người Maurya kiểm soát khu vực phía nam của <a href="/wiki/Hindu_Kush" title="Hindu Kush">Ấn Độ giáo Kush</a> cho đến khi họ bị lật đổ vào khoảng năm 185 TCN. Sự suy tàn của họ bắt đầu 60 năm sau khi <a href="/wiki/A-d%E1%BB%A5c_v%C6%B0%C6%A1ng" title="A-dục vương">sự cai trị của Ashoka</a> kết thúc, dẫn đến cuộc tái chinh phục người <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_Hy_L%E1%BA%A1p_h%C3%B3a" title="Thời kỳ Hy Lạp hóa">Hy Lạp</a> <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Hy_L%E1%BA%A1p-Bactria" title="Vương quốc Hy Lạp-Bactria">bởi Greco-Bactrian</a>. Phần lớn trong số đó sớm tách khỏi họ và trở thành một phần của <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_%E1%BA%A4n-Hy_L%E1%BA%A1p" title="Vương quốc Ấn-Hy Lạp">Vương quốc Ấn-Hy Lạp</a>. <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_%E1%BA%A4n-Scythia" title="Người Ấn-Scythia">Họ đã bị người Indo-Scythia</a> đánh bại và trục xuất vào cuối thế kỷ thứ 2 TCN.<a href="#cite_note-LoC-pdf-5">[5]</a> <a href="#cite_note-FOOTNOTERunion200744-49">[48]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Thời_đại_Ấn_Độ_giáo_và_Phật_giáo">Thời đại Ấn Độ giáo và Phật giáo</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Thời đại Ấn Độ giáo và Phật giáo”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời đại Ấn Độ giáo và Phật giáo">sửa mã nguồn</a>]</div> <a href="/wiki/Con_%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng_t%C6%A1_l%E1%BB%A5a" title="Con đường tơ lụa">Con đường Tơ lụa</a> xuất hiện trong thế kỷ đầu tiên TCN, và Afghanistan phát triển mạnh mẽ với thương mại, với các tuyến đường đến Trung Quốc, Ấn Độ, Ba Tư và phía bắc đến các thành phố <a href="/wiki/Bukhara" title="Bukhara">Bukhara</a>, <a href="/wiki/Samarkand" title="Samarkand">Samarkand</a> và <a href="/wiki/Khiva" title="Khiva">Khiva</a> ở Uzbekistan ngày nay.<a href="#cite_note-50">[49]</a> Hàng hóa và ý tưởng được trao đổi tại điểm trung tâm này, chẳng hạn như lụa Trung Quốc, bạc Ba Tư và vàng La Mã, trong khi khu vực Afghanistan hiện nay đang khai thác và buôn bán <a href="/wiki/Ng%E1%BB%8Dc_l%C6%B0u_ly" title="Ngọc lưu ly">đá lapis lazuli</a><a href="#cite_note-51">[50]</a> chủ yếu từ vùng <a href="/wiki/Badakhshan" title="Badakhshan">Badakhshan</a>. Trong thế kỷ đầu tiên TCN, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Parthia" title="Đế quốc Parthia">Đế chế Parthia</a> đã chinh phục khu vực này nhưng để mất nó vào tay các chư hầu <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_%E1%BA%A4n-Parthia" title="Vương quốc Ấn-Parthia">Indo-Parthia.</a> Vào giữa đến cuối thế kỷ thứ nhất CN <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Qu%C3%BD_S%C6%B0%C6%A1ng" title="Đế quốc Quý Sương">, Đế chế Kushan</a> rộng lớn, trung tâm là Afghanistan, đã trở thành những người bảo trợ lớn cho nền văn hóa Phật giáo, khiến cho <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> phát triển mạnh mẽ khắp khu vực này. Người Kushans đã bị người <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Sasan" title="Đế quốc Sasan">Sassanids</a> lật đổ vào thế kỷ thứ 3 CN, mặc dù người <a href="/w/index.php?title=Indo-Sassanids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indo-Sassanids (trang không tồn tại)">Indo-Sassanid</a> tiếp tục cai trị ít nhất một phần của khu vực. Theo sau họ là <a href="/w/index.php?title=Kidarite&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kidarite (trang không tồn tại)">những người Kidarites</a>, những người lần lượt bị thay thế bởi những <a href="/w/index.php?title=Hephthalites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hephthalites (trang không tồn tại)">người Hephthalite</a>. Họ đã được thay thế bởi <a href="/w/index.php?title=Turk_Shahi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Turk Shahi (trang không tồn tại)">Turk Shahi</a> vào thế kỷ thứ 7. Turk Shahi của đạo Phật ở Kabul đã được thay thế bởi một triều đại Hindu trước khi Saffarids chinh phục khu vực này vào năm 870, triều đại Hindu này được gọi là <a href="/w/index.php?title=Shahi_c%E1%BB%A7a_%C4%91%E1%BA%A1o_Hindu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shahi của đạo Hindu (trang không tồn tại)">Hindu Shahi</a>.<a href="#cite_note-52">[51]</a> Phần lớn các khu vực đông bắc và nam của đất nước vẫn bị văn hóa <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> chi phối.<a href="#cite_note-Habibi-53">[52]</a><a href="#cite_note-54">[53]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Trung_đại">Trung đại</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Trung đại”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Trung đại">sửa mã nguồn</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Cuộc_chinh_phục_của_Hồi_giáo">Cuộc chinh phục của Hồi giáo</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Cuộc chinh phục của Hồi giáo”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cuộc chinh phục của Hồi giáo">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Saffarid_dynasty_861-1003.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Saffarid_dynasty_861-1003.png/220px-Saffarid_dynasty_861-1003.png" decoding="async" width="220" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Saffarid_dynasty_861-1003.png/330px-Saffarid_dynasty_861-1003.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Saffarid_dynasty_861-1003.png/440px-Saffarid_dynasty_861-1003.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="429" /></a><figcaption>Saffarid cai trị với diện tích lớn nhất dưới thời Ya'qub b. al-Layth al-Saffar</figcaption></figure> <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Người Hồi giáo">Người Hồi giáo</a> <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" title="Người Ả Rập">Ả Rập</a> đưa Hồi giáo đến <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a> và <a href="/w/index.php?title=Zaranj&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zaranj (trang không tồn tại)">Zaranj</a> vào năm 642 và bắt đầu lan rộng về phía đông; một số cư dân bản địa mà họ gặp phải chấp nhận nó trong khi những người khác nổi dậy. Trước khi đạo Hồi du nhập, người dân trong vùng chủ yếu là Phật tử và người theo Hỏa giáo, nhưng cũng có những người thờ cúng <a href="/w/index.php?title=Surya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Surya (trang không tồn tại)">Surya</a> và <a href="/w/index.php?title=Nana_(n%E1%BB%AF_th%E1%BA%A7n_Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nana (nữ thần Afghanistan) (trang không tồn tại)">Nana</a> <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_c%E1%BB%A7a_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Do_Th%C3%A1i_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử của người Do Thái ở Afghanistan (trang không tồn tại)">, người Do Thái</a>, và những người khác. <a href="/w/index.php?title=Zunbils&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zunbils (trang không tồn tại)">Zunbils</a> và Kabul Shahi lần đầu tiên bị người Hồi giáo <a href="/w/index.php?title=Saffarid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saffarid (trang không tồn tại)">Saffarid của Zaranj</a> chinh phục vào năm 870. Sau đó, người <a href="/w/index.php?title=Samanids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samanids (trang không tồn tại)">Samanid</a> mở rộng ảnh hưởng Hồi giáo của họ về phía nam của <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_theo_%C4%91%E1%BA%A1o_Hindu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người theo đạo Hindu (trang không tồn tại)">Hindu</a> Kush. Có thông tin cho rằng những người theo đạo Hồi và không theo đạo Hồi vẫn sống cạnh nhau ở Kabul trước khi nhà <a href="/w/index.php?title=Ghaznavids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghaznavids (trang không tồn tại)">Ghaznavid</a> lên nắm quyền vào thế kỷ 10.<a href="#cite_note-Elliot-2-55">[54]</a><a href="#cite_note-Mustawfi-56">[55]</a><a href="#cite_note-Elliot-3-57">[56]</a> Đến thế kỷ 11, <a href="/wiki/Mahmud_c%E1%BB%A7a_Ghazni" title="Mahmud của Ghazni">Mahmud của Ghazni</a> đã đánh bại các nhà cai trị Hindu còn lại và <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93i_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồi hóa (trang không tồn tại)">Hồi giáo hóa</a> một cách hiệu quả khu vực rộng lớn hơn,<a href="#cite_note-FOOTNOTEEwans200222-23-58">[57]</a> ngoại trừ <a href="/w/index.php?title=Kafiristan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kafiristan (trang không tồn tại)">Kafiristan</a>.<a href="#cite_note-nuristan.info-59">[58]</a> Mahmud đã biến <a href="/w/index.php?title=Ghazni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghazni (trang không tồn tại)">Ghazni</a> thành một thành phố quan trọng và bảo trợ những trí thức như nhà sử học <a href="/wiki/Al-Biruni" title="Al-Biruni">Al-Biruni</a> và nhà thơ <a href="/wiki/Ferdowsi" title="Ferdowsi">Ferdowsi</a>.<a href="#cite_note-60">[59]</a> Vương <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_tri%E1%BB%81u_Ghaznavid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương triều Ghaznavid (trang không tồn tại)">triều Ghaznavid</a> đã bị lật đổ bởi <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Ghur" title="Nhà Ghur">Ghurids</a>, những người có thành tựu kiến trúc bao gồm <a href="/wiki/Th%C3%A1p_gi%C3%A1o_%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng_%E1%BB%9F_Jam" title="Tháp giáo đường ở Jam">Minaret of Jam</a> xa xôi. Người Ghurid kiểm soát Afghanistan trong chưa đầy một thế kỷ trước khi bị <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Khwarezm-Shah" title="Nhà Khwarezm-Shah">triều đại Khwarazmi</a> chinh phục vào năm 1215. <a href="#cite_note-FOOTNOTEEwans200223-61">[60]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Người_Mông_Cổ_và_Babur">Người Mông Cổ và Babur</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Người Mông Cổ và Babur”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Người Mông Cổ và Babur">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg/220px-Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg" decoding="async" width="220" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg/330px-Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg/440px-Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg 2x" data-file-width="965" data-file-height="695" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Xanh_(Mazar-i-Sharif)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhà thờ Hồi giáo Xanh (Mazar-i-Sharif) (trang không tồn tại)">Nhà thờ Hồi giáo Xanh</a> ở Mazar-i-Sharif được xây dựng vào thế kỷ 15</figcaption></figure> Năm 1219, <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_C%C3%A1t_T%C6%B0_H%C3%A3n" title="Thành Cát Tư Hãn">Thành Cát Tư Hãn</a> và quân đội Mông Cổ của ông <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95_x%C3%A2m_l%C6%B0%E1%BB%A3c_Khwarezmia" class="mw-redirect" title="Mông Cổ xâm lược Khwarezmia">đã chiếm đóng khu vực này</a>. Quân Mông Cổ được cho là đã tiêu diệt các thành phố <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a> và <a href="/wiki/Balkh" title="Balkh">Balkh</a> của Khwarazmian cũng như <a href="/wiki/Bamyan" title="Bamyan">Bamyan</a>.<a href="#cite_note-62">[61]</a> Sự tàn phá do người Mông Cổ gây ra đã buộc nhiều người dân địa phương quay trở lại xã hội nông thôn nông nghiệp.<a href="#cite_note-63">[62]</a> Sự cai trị của người Mông Cổ tiếp tục với <a href="/wiki/H%C3%A3n_qu%E1%BB%91c_Y_Nhi" title="Hãn quốc Y Nhi">Ilkhanate</a> ở phía tây bắc trong khi <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_Khalji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triều đại Khalji (trang không tồn tại)">triều đại Khalji</a> quản lý các khu vực bộ lạc Afghanistan ở phía nam của Hindu Kush cho đến khi xâm lược <a href="/wiki/Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Thiếp Mộc Nhi">Timur</a> (hay còn gọi là Tamerlane), người đã thành lập <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Timur" class="mw-redirect" title="Nhà Timur">Đế chế Timurid</a> vào năm 1370. Dưới sự cai trị của <a href="/wiki/Shahrukh_Mirza" title="Shahrukh Mirza">Shah Rukh</a>, thành phố từng là tâm điểm của <a href="/w/index.php?title=Timurid_Renaissance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timurid Renaissance (trang không tồn tại)">thời kỳ Phục hưng Timurid</a>, nơi vinh quang sánh ngang với <a href="/wiki/Firenze" title="Firenze">Florence</a> của <a href="/wiki/Ph%E1%BB%A5c_H%C6%B0ng_%C3%9D" class="mw-redirect" title="Phục Hưng Ý">thời kỳ Phục hưng Ý</a> là trung tâm của sự tái sinh văn hóa.<a href="#cite_note-64">[63]</a><a href="#cite_note-65">[64]</a> Vào đầu thế kỷ 16, <a href="/wiki/Babur" title="Babur">Babur</a> đến từ <a href="/wiki/Fergana" title="Fergana">Ferghana</a> và chiếm Kabul từ <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_tri%E1%BB%81u_Arghun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương triều Arghun (trang không tồn tại)">triều đại Arghun</a>. <a href="#cite_note-FOOTNOTEBarfield201292–93-66">[65]</a> Giữa thế kỷ 16 và 18, <a href="/wiki/Khanate_c%E1%BB%A7a_Bukhara" class="mw-redirect" title="Khanate của Bukhara">Hãn quốc Bukhara của</a> người Uzbekistan, người <a href="/w/index.php?title=Safavids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Safavids (trang không tồn tại)">Safavid</a> của Iran và người <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Mogul" title="Đế quốc Mogul">Mughal của</a> Ấn Độ đã cai trị một phần lãnh thổ. <a href="#cite_note-FOOTNOTEDupree1997319,_321-67">[66]</a> Trong Thời kỳ Trung cổ, khu vực tây bắc của Afghanistan được gọi bằng tên khu vực là <a href="/w/index.php?title=Greater_Khorasan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Greater Khorasan (trang không tồn tại)">Khorasan</a>. Hai trong số bốn thủ đô của Khorasan (<a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a> và <a href="/wiki/Balkh" title="Balkh">Balkh</a>) hiện nằm ở Afghanistan, trong khi các vùng <a href="/wiki/Kandahar_(t%E1%BB%89nh)" title="Kandahar (tỉnh)">Kandahar</a>, <a href="/w/index.php?title=Zabulistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zabulistan (trang không tồn tại)">Zabulistan</a>, <a href="/w/index.php?title=Ghazni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghazni (trang không tồn tại)">Ghazni</a>, <a href="/w/index.php?title=Kabulistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kabulistan (trang không tồn tại)">Kabulistan</a> và <a href="/w/index.php?title=T%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tên của Afghanistan (trang không tồn tại)">Afghanistan</a> hình thành <a href="/wiki/Bi%C3%AAn_gi%E1%BB%9Bi" title="Biên giới">biên giới</a> giữa Khorasan và <a href="/wiki/Hindustan" title="Hindustan">Hindustan</a>. Tuy nhiên, cho đến thế kỷ 19, thuật ngữ Khorasan được người bản xứ sử dụng phổ biến để mô tả đất nước của họ; <a href="/w/index.php?title=Ng%C3%A0i_George_Elphinstone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngài George Elphinstone (trang không tồn tại)">Sir George Elphinstone</a> ngạc nhiên viết rằng đất nước mà người ngoài gọi là "Afghanistan" được chính cư dân của nó gọi là "Khorasan" và rằng quan chức Afghanistan đầu tiên mà ông gặp ở biên giới đã chào đón ông đến Khorasan.<a href="#cite_note-68">[67]</a><a href="#cite_note-EI-69">[68]</a><a href="#cite_note-Routledge-70">[69]</a><a href="#cite_note-Firishta-71">[70]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lịch_sử_hiện_đại">Lịch sử hiện đại</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Lịch sử hiện đại”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử hiện đại">sửa mã nguồn</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vương_triều_Hotak_và_Durrani">Vương triều Hotak và Durrani</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Vương triều Hotak và Durrani”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Vương triều Hotak và Durrani">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Portrait_of_Ahmad-Shah_Durrani._Mughal_miniature._ca._1757,_Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Portrait_of_Ahmad-Shah_Durrani._Mughal_miniature._ca._1757%2C_Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France.jpg/220px-Portrait_of_Ahmad-Shah_Durrani._Mughal_miniature._ca._1757%2C_Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France.jpg" decoding="async" width="220" height="297" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Portrait_of_Ahmad-Shah_Durrani._Mughal_miniature._ca._1757%2C_Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France.jpg/330px-Portrait_of_Ahmad-Shah_Durrani._Mughal_miniature._ca._1757%2C_Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Portrait_of_Ahmad-Shah_Durrani._Mughal_miniature._ca._1757%2C_Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France.jpg/440px-Portrait_of_Ahmad-Shah_Durrani._Mughal_miniature._ca._1757%2C_Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France.jpg 2x" data-file-width="933" data-file-height="1259" /></a><figcaption>Chân dung <a href="/wiki/Ahmad_Shah_Durrani" title="Ahmad Shah Durrani">Ahmad Shah Durrani</a> <abbr title="khoảng">k.</abbr> 1757.</figcaption></figure> Năm 1709, <a href="/w/index.php?title=Mirwais_Hotak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mirwais Hotak (trang không tồn tại)">Mirwais Hotak</a>, một <a href="/w/index.php?title=Ghilzai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghilzai (trang không tồn tại)">thủ lĩnh bộ lạc Ghilzai</a> địa phương, đã thành công nổi dậy chống lại người Safavid. Ông đã đánh bại <a href="/w/index.php?title=Gurgin_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gurgin Khan (trang không tồn tại)">Gurgin Khan</a> và thành lập vương quốc của riêng mình.<a href="#cite_note-Browne-72">[71]</a> Mirwais chết vì nguyên nhân tự nhiên vào năm 1715 và được anh trai của ông là <a href="/w/index.php?title=Abdul_Aziz_Hotak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abdul Aziz Hotak (trang không tồn tại)">Abdul Aziz</a> kế vị. Aziz sau đó bị con trai của Mirwais là <a href="/w/index.php?title=Mahmud_Hotak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mahmud Hotak (trang không tồn tại)">Mahmud</a> giết vì tội phản quốc. Năm 1722, Mahmud dẫn đầu quân đội Afghanistan đến thủ đô <a href="/wiki/Isfahan" title="Isfahan">Isfahan</a> của Ba Tư, chiếm thành phố này sau <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Gulnabad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Gulnabad (trang không tồn tại)">trận Gulnabad</a> và tự xưng là Vua của Ba Tư.<a href="#cite_note-Browne-72">[71]</a> <a href="/wiki/Nader_Shah" title="Nader Shah">Vương triều Afghanistan bị Nader Shah</a> lật đổ tại Ba Tư <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Damghan_(1729)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Damghan (1729) (trang không tồn tại)">sau trận Damghan</a> năm 1729. Năm 1738, Nader Shah và các <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_Afsharid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triều đại Afsharid (trang không tồn tại)">lực lượng</a> của ông đã chiếm được Kandahar, thành trì cuối cùng của Hotak, từ Shah <a href="/w/index.php?title=Hussain_Hotak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hussain Hotak (trang không tồn tại)">Hussain Hotak</a>, lúc này chàng trai 16 tuổi <a href="/wiki/Ahmad_Shah_Durrani" title="Ahmad Shah Durrani">Ahmad Shah Durrani</a> bị giam giữ đã được giải thoát và trở thành chỉ huy của một trung đoàn Afghanistan. Ngay sau đó, quân Ba Tư và Afghanistan <a href="/w/index.php?title=Cu%E1%BB%99c_x%C3%A2m_l%C6%B0%E1%BB%A3c_c%E1%BB%A7a_Nader_Shah_v%C3%A0o_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cuộc xâm lược của Nader Shah vào Ấn Độ (trang không tồn tại)">xâm lược Ấn Độ</a>. Đến năm 1747, <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Afghanistan (trang không tồn tại)">người Afghanistan</a> đã chọn Durrani làm nguyên thủ quốc gia của họ.<a href="#cite_note-Brit-Durrani-73">[72]</a> Durrani và quân đội Afghanistan của ông đã chinh phục phần lớn Afghanistan, Pakistan ngày nay, các <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%89nh_Khorasan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tỉnh Khorasan (trang không tồn tại)">tỉnh Khorasan</a> và <a href="/w/index.php?title=Quhistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quhistan (trang không tồn tại)">Kohistan</a> của Iran, và Delhi ở Ấn Độ.<a href="#cite_note-Engels-74">[73]</a> Ông đã đánh bại <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Maratha" title="Đế quốc Maratha">Đế chế Maratha của</a> Ấn Độ, và một trong những chiến thắng lớn nhất của ông là <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Panipat_(1761)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Panipat (1761) (trang không tồn tại)">Trận Panipat năm 1761</a>. Vào tháng 10 năm 1772, Durrani qua đời vì nguyên nhân tự nhiên và được chôn cất tại một địa điểm hiện nay liền kề với <a href="/w/index.php?title=Shrine_of_the_Cloak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shrine of the Cloak (trang không tồn tại)">Shrine of the Cloak</a> ở Kandahar. Ông được con trai của mình, <a href="/w/index.php?title=Timur_Shah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timur Shah (trang không tồn tại)">Timur Shah</a> kế vị, và Shah đã chuyển thủ đô của vương quốc mình từ Kandahar đến Kabul vào năm 1776, với <a href="/wiki/Peshawar" title="Peshawar">Peshawar</a> trở thành <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%A7_%C4%91%C3%B4_m%C3%B9a_%C4%91%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thủ đô mùa đông (trang không tồn tại)">thủ đô mùa đông</a>.<a href="#cite_note-cap12-22">[21]</a> Sau cái chết của Timur vào năm 1793, ngai vàng Durrani được truyền lại cho con trai ông là <a href="/w/index.php?title=Zaman_Shah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zaman Shah (trang không tồn tại)">Zaman Shah</a>, tiếp theo là <a href="/w/index.php?title=Mahmud_Shah_Durrani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mahmud Shah Durrani (trang không tồn tại)">Mahmud Shah</a>, <a href="/w/index.php?title=Shuja_Shah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shuja Shah (trang không tồn tại)">Shuja Shah</a> và những người khác.<a href="#cite_note-75">[74]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vương_triều_Barakzai_và_các_cuộc_chiến_tranh_với_Anh">Vương triều Barakzai và các cuộc chiến tranh với Anh</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Vương triều Barakzai và các cuộc chiến tranh với Anh”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Vương triều Barakzai và các cuộc chiến tranh với Anh">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghan_foot_soldiers_in_1841.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Afghan_foot_soldiers_in_1841.jpg/220px-Afghan_foot_soldiers_in_1841.jpg" decoding="async" width="220" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Afghan_foot_soldiers_in_1841.jpg/330px-Afghan_foot_soldiers_in_1841.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Afghan_foot_soldiers_in_1841.jpg/440px-Afghan_foot_soldiers_in_1841.jpg 2x" data-file-width="940" data-file-height="712" /></a><figcaption>Những người bộ lạc Afghanistan năm 1841, do sĩ quan người Anh <a href="/w/index.php?title=James_Rattray&action=edit&redlink=1" class="new" title="James Rattray (trang không tồn tại)">James Rattray</a> vẽ</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Forces_from_British_India_camping_at_Kandahar.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Forces_from_British_India_camping_at_Kandahar.jpg/220px-Forces_from_British_India_camping_at_Kandahar.jpg" decoding="async" width="220" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Forces_from_British_India_camping_at_Kandahar.jpg/330px-Forces_from_British_India_camping_at_Kandahar.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Forces_from_British_India_camping_at_Kandahar.jpg/440px-Forces_from_British_India_camping_at_Kandahar.jpg 2x" data-file-width="881" data-file-height="687" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i_qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quân đội quốc gia Afghanistan (trang không tồn tại)">Lực lượng</a> <a href="/wiki/Raj_thu%E1%BB%99c_Anh" title="Raj thuộc Anh">Anh</a> và đồng minh tại Kandahar sau <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Kandahar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Kandahar (trang không tồn tại)">Trận chiến Kandahar</a> năm 1880, trong <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Anh-Afghanistan_l%E1%BA%A7n_th%E1%BB%A9_hai" title="Chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ hai">Chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ hai</a>. Bức tường phòng thủ lớn xung quanh thành phố đã bị dỡ bỏ vào đầu những năm 1930 theo lệnh của <a href="/w/index.php?title=Mohammed_Nadir_Shah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mohammed Nadir Shah (trang không tồn tại)">Vua Nadir</a>.</figcaption></figure> Vào đầu thế kỷ 19, đế chế Afghanistan đang bị đe dọa bởi <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Qajar" title="Nhà Qajar">người Ba Tư</a> ở phía tây và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Sikh" title="Đế quốc Sikh">Đế chế Sikh</a> ở phía đông. Fateh Khan, thủ lĩnh của <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_tri%E1%BB%81u_Barakzai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương triều Barakzai (trang không tồn tại)">bộ tộc Barakzai</a>, đã xếp đặt 21 người anh em của mình vào các vị trí quyền lực trên khắp đế chế. Sau khi ông qua đời, họ nổi dậy và chia cắt các tỉnh của đế chế với nhau. Trong thời kỳ hỗn loạn này, Afghanistan có nhiều người cai trị tạm thời cho đến khi <a href="/w/index.php?title=Dost_Mohammad_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dost Mohammad Khan (trang không tồn tại)">Dost Mohammad Khan</a> tuyên bố mình là tiểu vương vào năm 1823.<a href="#cite_note-Tanner_2009_1262-76">[75]</a> <a href="/wiki/Punjab" title="Punjab">Punjab</a> và <a href="/wiki/Kashmir" title="Kashmir">Kashmir</a> bị mất vào tay <a href="/wiki/Ranjit_Singh" title="Ranjit Singh">Ranjit Singh</a>, người đã xâm lược <a href="/wiki/Khyber_Pakhtunkhwa" title="Khyber Pakhtunkhwa">Khyber Pakhtunkhwa</a> vào tháng 3 năm 1823 và chiếm được thành phố <a href="/wiki/Peshawar" title="Peshawar">Peshawar</a> trong <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_chi%E1%BA%BFn_Nowshera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận chiến Nowshera (trang không tồn tại)">trận Nowshera</a>.<a href="#cite_note-Nalwa2-77">[76]</a> Năm 1837, trong <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Jamrud&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Jamrud (trang không tồn tại)">Trận Jamrud</a> gần <a href="/wiki/%C4%90%C3%A8o_Khyber" title="Đèo Khyber">Đèo Khyber</a>, <a href="/w/index.php?title=Wazir_Akbar_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wazir Akbar Khan (trang không tồn tại)">Akbar Khan</a> và quân đội Afghanistan không chiếm được <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1o_%C4%91%C3%A0i_Jamrud&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháo đài Jamrud (trang không tồn tại)">Pháo đài Jamrud</a> từ <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i_Sikh_Khalsa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quân đội Sikh Khalsa (trang không tồn tại)">Quân đội Sikh Khalsa</a>, nhưng đã giết được Chỉ huy người Sikh <a href="/w/index.php?title=Hari_Singh_Nalwa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hari Singh Nalwa (trang không tồn tại)">Hari Singh Nalwa</a>, do đó kết thúc <a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BA%BFn_tranh_Afghanistan-Sikh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiến tranh Afghanistan-Sikh (trang không tồn tại)">Chiến tranh Afghanistan-Sikh</a>. Vào thời điểm này, người Anh đang tiến quân từ phía đông và <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Afghanistan-Anh_th%E1%BB%A9_nh%E1%BA%A5t" title="Chiến tranh Afghanistan-Anh thứ nhất">cuộc xung đột lớn đầu tiên</a> trong "<a href="/wiki/V%C3%A1n_C%E1%BB%9D_L%E1%BB%9Bn" title="Ván Cờ Lớn">Ván Cờ Lớn</a>" đã bắt đầu.<a href="#cite_note-Chahryar2-78">[77]</a> Năm 1838, một <a href="/wiki/L%E1%BB%A5c_qu%C3%A2n_Anh" title="Lục quân Anh">lực lượng viễn chinh Anh</a> tiến vào Afghanistan và bắt giữ <a href="/w/index.php?title=Dost_Mohammad_Khan_(Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dost Mohammad Khan (Tiểu vương Afghanistan) (trang không tồn tại)">Dost Mohammad</a>, bắt ông đi lưu vong ở Ấn Độ và thay thế ông bằng người cai trị trước đó, <a href="/w/index.php?title=Shah_Shuja_Durrani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shah Shuja Durrani (trang không tồn tại)">Shah Shuja</a>.<a href="#cite_note-ingram1980-79">[78]</a><a href="#cite_note-ingram1984-80">[79]</a> Sau một cuộc nổi dậy, <a href="/w/index.php?title=1842_r%C3%BAt_lui_kh%E1%BB%8Fi_Kabul&action=edit&redlink=1" class="new" title="1842 rút lui khỏi Kabul (trang không tồn tại)">năm 1842 rút lui khỏi Kabul</a> của lực lượng Anh-Ấn và tiêu diệt quân đội <a href="/w/index.php?title=William_George_Keith_Elphinstone&action=edit&redlink=1" class="new" title="William George Keith Elphinstone (trang không tồn tại)">của Elphinstone</a> <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Kabul_(1842)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Kabul (1842) (trang không tồn tại)">, và Trận Kabul</a> dẫn đến việc tái chiếm, người Anh đặt Dost Mohammad Khan trở lại quyền lực và rút các lực lượng quân sự của họ khỏi Afghanistan. Năm 1878, <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Anh-Afghanistan_l%E1%BA%A7n_th%E1%BB%A9_hai" title="Chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ hai">Chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ hai</a> diễn ra vì nhận thấy ảnh hưởng của Nga trong khu vực, <a href="/wiki/Abdur_Rahman_Khan" title="Abdur Rahman Khan">Abdur Rahman Khan</a> thay thế <a href="/w/index.php?title=Mohammad_Ayub_Khan_(Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mohammad Ayub Khan (Tiểu vương Afghanistan) (trang không tồn tại)">Ayub Khan</a>, và Anh giành quyền kiểm soát các mối quan hệ đối ngoại của Afghanistan như một phần của <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87p_%C6%B0%E1%BB%9Bc_Gandamak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiệp ước Gandamak (trang không tồn tại)">Hiệp ước Gandamak</a> năm 1879. Năm 1893, Amir Abdur Rahman ký một thỏa thuận trong đó <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Pashtun" title="Người Pashtun">lãnh thổ của người Pashtun</a> và <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Baloch" title="Người Baloch">người Baloch</a> bị chia cắt bởi <a href="/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_Durand" title="Đường Durand">Đường Durand</a>, tạo thành biên giới ngày nay giữa Pakistan và Afghanistan. <a href="/w/index.php?title=Hazarajat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hazarajat (trang không tồn tại)">Hazarajat</a> <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Shia_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồi giáo Shia ở Afghanistan (trang không tồn tại)">do người Shia</a> thống trị và người <a href="/w/index.php?title=Kafiristan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kafiristan (trang không tồn tại)">Kafiristan</a> ngoại giáo vẫn độc lập về mặt chính trị cho đến khi bị Abdur Rahman Khan <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_cu%E1%BB%99c_chinh_ph%E1%BB%A5c_Afghanistan_c%E1%BB%A7a_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các cuộc chinh phục Afghanistan của người Hồi giáo (trang không tồn tại)">chinh phục năm 1891–1896.</a> Ông được biết đến với cái tên "Iron Amir" vì vẻ ngoài và phương pháp tàn nhẫn của mình chống lại các bộ tộc.<a href="#cite_note-81">[80]</a> Iron Amir coi các tuyến đường sắt và điện báo đến từ Nga và Anh là "<a href="/wiki/Con_ng%E1%BB%B1a_th%C3%A0nh_Troia" title="Con ngựa thành Troia">con ngựa thành Troia</a>" và do đó đã ngăn cản sự phát triển đường sắt ở Afghanistan.<a href="#cite_note-82">[81]</a> Ông mất năm 1901, được con trai ông là <a href="/w/index.php?title=Habibullah_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Habibullah Khan (trang không tồn tại)">Habibullah Khan</a> kế vị. Trong <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_th%E1%BB%A9_nh%E1%BA%A5t" title="Chiến tranh thế giới thứ nhất">Chiến tranh thế giới thứ nhất</a>, khi Afghanistan còn trung lập, Habibullah Khan đã gặp gỡ các quan chức của Các cường quốc Trung tâm trong <a href="/wiki/Ph%C3%A1i_b%E1%BB%99_Niedermayer-Hentig" title="Phái bộ Niedermayer-Hentig">Phái bộ Niedermayer–Hentig</a>, để tuyên bố độc lập hoàn toàn khỏi Vương quốc Anh, tham gia cùng họ và tấn công Ấn Độ thuộc Anh, như một phần của Âm mưu Hindu-Đức. Những nỗ lực của họ nhằm đưa Afghanistan trở thành cường quốc Trung tâm đã thất bại, nhưng nó đã gây ra sự bất bình trong dân chúng vì đã giữ thái độ trung lập với người Anh. Habibullah bị ám sát trong một chuyến đi săn vào năm 1919, và <a href="/wiki/Amanullah_Khan" title="Amanullah Khan">Amanullah Khan</a> cuối cùng lên nắm quyền. Là một người ủng hộ trung thành cho các cuộc thám hiểm 1915–1916, Amanullah Khan đã kích hoạt <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Anh%E2%80%93Afghanistan_l%E1%BA%A7n_th%E1%BB%A9_ba" title="Chiến tranh Anh–Afghanistan lần thứ ba">Chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ ba</a>, tiến công Ấn Độ thuộc Anh qua <a href="/wiki/%C4%90%C3%A8o_Khyber" title="Đèo Khyber">đèo Khyber</a>.<a href="#cite_note-83">[82]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:King_Amanullah_standing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/King_Amanullah_standing.jpg/220px-King_Amanullah_standing.jpg" decoding="async" width="220" height="359" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/King_Amanullah_standing.jpg/330px-King_Amanullah_standing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/db/King_Amanullah_standing.jpg 2x" data-file-width="399" data-file-height="651" /></a><figcaption>Vua <a href="/wiki/Amanullah_Khan" title="Amanullah Khan">Amanullah Khan</a> xâm lược Ấn Độ thuộc Anh vào năm 1919 và tuyên bố Afghanistan độc lập hoàn toàn sau đó.</figcaption></figure> Sau khi Chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ ba kết thúc và việc ký kết <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87p_%C6%B0%E1%BB%9Bc_Anh-Afghanistan_n%C4%83m_1919&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiệp ước Anh-Afghanistan năm 1919 (trang không tồn tại)">Hiệp ước Rawalpindi</a> vào ngày 19 tháng 8 năm 1919, Vua Amanullah Khan tuyên bố Afghanistan là một <a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_gia_c%C3%B3_ch%E1%BB%A7_quy%E1%BB%81n" title="Quốc gia có chủ quyền">quốc gia có chủ quyền</a> và hoàn toàn <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99c_l%E1%BA%ADp" title="Độc lập">độc lập</a>. Ông đã chấm dứt sự cô lập truyền thống của đất nước mình bằng cách thiết lập quan hệ ngoại giao với cộng đồng quốc tế, đặc biệt là với <a href="/wiki/Li%C3%AAn_X%C3%B4" title="Liên Xô">Liên Xô</a> và <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Weimar" title="Cộng hòa Weimar">Cộng hòa Weimar</a> của Đức.<a href="#cite_note-84">[83]</a><a href="#cite_note-85">[84]</a> Sau chuyến công du châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ năm 1927–28, ông đã đưa ra một số cải cách nhằm hiện đại hóa quốc gia của mình. Lực lượng chủ chốt đằng sau những cải cách này là <a href="/w/index.php?title=Mahmud_Tarzi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mahmud Tarzi (trang không tồn tại)">Mahmud Tarzi</a>, một người ủng hộ nhiệt tình việc giáo dục phụ nữ. Ông đã đấu tranh cho Điều 68 của <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p_c%E1%BB%A7a_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiến pháp của Afghanistan (trang không tồn tại)">hiến pháp</a> năm 1923 của Afghanistan, trong đó giáo dục tiểu học là bắt buộc. Chế <a href="/wiki/N%C3%B4_l%E1%BB%87" title="Nô lệ">độ chiếm hữu nô lệ</a> bị bãi bỏ vào năm 1923.<a href="#cite_note-86">[85]</a> Vợ của Khan, Nữ hoàng <a href="/w/index.php?title=Soraya_Tarzi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soraya Tarzi (trang không tồn tại)">Soraya Tarzi</a> là một nhân vật nổi tiếng trong thời kỳ này. Một số cải cách đã được thực hiện, chẳng hạn như bãi bỏ <a href="/wiki/Burqa" title="Burqa">burqa</a> truyền thống đối với phụ nữ và mở một số trường đồng giáo dục, nhanh chóng khiến nhiều nhà lãnh đạo bộ lạc và tôn giáo xa lánh, và điều này dẫn đến <a href="/w/index.php?title=N%E1%BB%99i_chi%E1%BA%BFn_Afghanistan_(1928%E2%80%931929)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nội chiến Afghanistan (1928–1929) (trang không tồn tại)">Nội chiến Afghanistan (1928–1929)</a>. Đối mặt với lực lượng vũ trang áp đảo của phe đối lập, Amanullah Khan phải thoái vị vào tháng 1 năm 1929, và ngay sau đó Kabul rơi vào tay lực lượng <a href="/wiki/Habibullah_Kalakani" title="Habibullah Kalakani">Saqqawist do Habibullah Kalakani</a> lãnh đạo.<a href="#cite_note-87">[86]</a> Thái tử <a href="/w/index.php?title=Mohammed_Nadir_Shah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mohammed Nadir Shah (trang không tồn tại)">Mohammed Nadir Shah</a>, em họ của Amanullah, lần lượt đánh bại và giết Kalakani vào tháng 10 năm 1929, và được tuyên bố là Vua Nadir Shah.<a href="#cite_note-88">[87]</a> Ông từ bỏ các cải cách của Amanullah Khan để ủng hộ cách tiếp cận dần dần để hiện đại hóa nhưng bị <a href="/w/index.php?title=Abdul_Khaliq_Hazara_(s%C3%A1t_th%E1%BB%A7)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abdul Khaliq Hazara (sát thủ) (trang không tồn tại)">Abdul Khaliq</a>, một học sinh <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Hazara" title="Người Hazara">Hazara</a> mới mười lăm tuổi, vốn là một người trung thành với Amanullah ám sát vào năm 1933.<a href="#cite_note-89">[88]</a> <a href="/wiki/Mohammad_Zahir_Shah" title="Mohammad Zahir Shah">Mohammed Zahir Shah</a>, con trai 19 tuổi của Nadir Shah, kế vị ngai vàng và trị vì từ năm 1933 đến năm 1973. Các <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_cu%E1%BB%99c_n%E1%BB%95i_d%E1%BA%ADy_c%E1%BB%A7a_b%E1%BB%99_l%E1%BA%A1c_Afghanistan_n%C4%83m_1944%E2%80%931947&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các cuộc nổi dậy của bộ lạc Afghanistan năm 1944–1947 (trang không tồn tại)">cuộc nổi dậy của bộ lạc năm 1944–1947</a> chứng kiến triều đại của Zahir Shah bị thách thức bởi những người thuộc bộ lạc <a href="/w/index.php?title=Zadran_(b%E1%BB%99_t%E1%BB%99c_Pashtun)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zadran (bộ tộc Pashtun) (trang không tồn tại)">Zadran</a>, <a href="/w/index.php?title=Safi_(b%E1%BB%99_t%E1%BB%99c_Pashtun)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Safi (bộ tộc Pashtun) (trang không tồn tại)">Safi</a>, <a href="/w/index.php?title=Mangal_(b%E1%BB%99_l%E1%BA%A1c_Pashtun)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mangal (bộ lạc Pashtun) (trang không tồn tại)">Mangal</a> và <a href="/w/index.php?title=Wazir_(b%E1%BB%99_t%E1%BB%99c_Pashtun)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wazir (bộ tộc Pashtun) (trang không tồn tại)">Wazir</a> <a href="/w/index.php?title=Mazrak_Zadran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mazrak Zadran (trang không tồn tại)">do Mazrak Zadran</a>, <a href="/w/index.php?title=Salemai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Salemai (trang không tồn tại)">Salemai</a> và <a href="/w/index.php?title=Faqir_Ipi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Faqir Ipi (trang không tồn tại)">Mirzali Khan lãnh đạo</a>, và các bộ lạc khác, nhiều người trong số họ là <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_trung_th%C3%A0nh_v%E1%BB%9Bi_Amanullah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người trung thành với Amanullah (trang không tồn tại)">những người trung thành với Amanullah</a>. Quan hệ chặt chẽ với các quốc gia Hồi giáo như Thổ Nhĩ Kỳ, <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Iraq" title="Vương quốc Iraq">Vương quốc Iraq</a> và <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Pahlavi" class="mw-redirect" title="Nhà Pahlavi">Iran / Ba Tư</a> cũng được theo đuổi, trong khi các mối quan hệ quốc tế sâu rộng hơn được tìm kiếm bằng cách gia nhập <a href="/wiki/H%E1%BB%99i_Qu%E1%BB%91c_Li%C3%AAn" title="Hội Quốc Liên">Hội Quốc Liên</a> vào năm 1934. Những năm 1930 chứng kiến sự phát triển của đường xá, cơ sở hạ tầng, sự thành lập của <a href="/w/index.php?title=Ng%C3%A2n_h%C3%A0ng_Da_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngân hàng Da Afghanistan (trang không tồn tại)">ngân hàng quốc gia</a> và sự gia tăng của giáo dục. Các tuyến đường bộ ở phía bắc đóng một vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp dệt và bông đang phát triển.<a href="#cite_note-Eur2002-90">[89]</a> Nước này đã xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với các nước <a href="/wiki/Phe_Tr%E1%BB%A5c" title="Phe Trục">phe Trục</a>, trong đó Đức có tác động lớn nhất trong sự phát triển của Afghanistan vào thời điểm đó, cùng với Ý và Nhật Bản.<a href="#cite_note-Hyman2016-91">[90]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lịch_sử_đương_đại">Lịch sử đương đại</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Lịch sử đương đại”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử đương đại">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm: <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Afghanistan_(1978%E2%80%931992)" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Afghanistan (1978–1992)">Chiến tranh Afghanistan (1978–1992)</a> và <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Afghanistan_(2001%E2%80%932014)" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Afghanistan (2001–2014)">Chiến tranh Afghanistan (2001–2014)</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Zahir_Shah_of_Afghanistan_in_1930s-cropped.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Zahir_Shah_of_Afghanistan_in_1930s-cropped.jpg/220px-Zahir_Shah_of_Afghanistan_in_1930s-cropped.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ad/Zahir_Shah_of_Afghanistan_in_1930s-cropped.jpg 1.5x" data-file-width="320" data-file-height="480" /></a><figcaption><a href="/wiki/Mohammad_Zahir_Shah" title="Mohammad Zahir Shah">Zahir Shah</a>, vị vua cuối cùng của Afghanistan, trị vì từ năm 1933 đến năm 1973.</figcaption></figure> Cho đến năm 1946, Zahir Shah cầm quyền với sự hỗ trợ của người chú của mình với chức vụ <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7_t%C6%B0%E1%BB%9Bng_Afghanistan" title="Thủ tướng Afghanistan">Thủ tướng</a> và tiếp tục các chính sách của Nadir Shah. Một người chú khác của Zahir Shah, <a href="/w/index.php?title=Shah_Mahmud_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shah Mahmud Khan (trang không tồn tại)">Shah Mahmud Khan</a>, trở thành Thủ tướng vào năm 1946 và bắt đầu một cuộc thử nghiệm cho phép tự do chính trị lớn hơn, nhưng đã đảo ngược chính sách khi việc này đi xa hơn những gì ông mong đợi. Ông bị thay thế vào năm 1953 bằng <a href="/w/index.php?title=Mohammed_Daoud_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mohammed Daoud Khan (trang không tồn tại)">Mohammed Daoud Khan</a>, em họ và anh rể của nhà vua, đồng thời là một <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Pashtun" title="Người Pashtun">người theo</a> chủ nghĩa dân tộc Pashtun. Thủ tướng mới Khan này đã tìm cách thành lập một nước <a href="/wiki/Pashtunistan" title="Pashtunistan">Pashtunistan</a>, dẫn đến quan hệ căng thẳng với Pakistan.<a href="#cite_note-92">[91]</a> Trong suốt 10 năm tại vị cho đến năm 1963, Daoud Khan thúc đẩy cải cách hiện đại hóa xã hội và tìm kiếm mối quan hệ chặt chẽ hơn với <a href="/wiki/Li%C3%AAn_X%C3%B4" title="Liên Xô">Liên Xô</a>. Sau đó, <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p_n%C4%83m_1964_c%E1%BB%A7a_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiến pháp năm 1964 của Afghanistan (trang không tồn tại)">hiến pháp năm 1964</a> được hình thành và vị Thủ tướng không thuộc hoàng gia đầu tiên tuyên thệ nhậm chức.<a href="#cite_note-Eur20022-93">[92]</a> Vua Zahir Shah, giống như cha mình là Nadir Shah, có chính sách duy trì độc lập quốc gia trong khi theo đuổi từng bước hiện đại hóa, tạo cảm xúc dân tộc chủ nghĩa và cải thiện quan hệ với Vương quốc Anh. Tuy nhiên, Afghanistan vẫn trung lập và không tham gia vào <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_th%E1%BB%A9_hai" title="Chiến tranh thế giới thứ hai">Chiến tranh Thế giới thứ hai</a> cũng như không liên kết với cả hai khối cường quốc trong <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_L%E1%BA%A1nh" title="Chiến tranh Lạnh">Chiến tranh Lạnh</a> sau đó. Tuy nhiên, nước này lại là người hưởng lợi từ sự cạnh tranh trong Chiến tranh Lạnh vì cả Liên Xô và Hoa Kỳ đều tranh giành ảnh hưởng bằng cách xây dựng các đường cao tốc chính, sân bay và cơ sở hạ tầng quan trọng khác của Afghanistan trong thời kỳ hậu chiến. Tính theo bình quân đầu người, Afghanistan nhận được nhiều <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_tr%E1%BB%A3_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Viện trợ phát triển">viện trợ phát triển của</a> Liên Xô hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Do đó, Afghanistan có quan hệ tốt với cả hai kẻ thù thời Chiến tranh Lạnh. Năm 1973, khi Nhà vua đang ở Ý, Daoud Khan đã phát động một <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A3o_ch%C3%ADnh_Afghanistan_n%C4%83m_1973&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đảo chính Afghanistan năm 1973 (trang không tồn tại)">cuộc đảo chính không đổ máu</a> và trở thành <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_Afghanistan" title="Tổng thống Afghanistan">Tổng thống</a> đầu tiên của Afghanistan, bãi bỏ chế độ quân chủ. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Chế_độ_dân_chủ_cộng_hòa_và_chiến_tranh_với_Liên_Xô">Chế độ dân chủ cộng hòa và chiến tranh với Liên Xô</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Chế độ dân chủ cộng hòa và chiến tranh với Liên Xô”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chế độ dân chủ cộng hòa và chiến tranh với Liên Xô">sửa mã nguồn</a>]</div> Vào tháng 4 năm 1978, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3ng_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Afghanistan" title="Đảng Dân chủ Nhân dân Afghanistan">Đảng Dân chủ Nhân dân Afghanistan</a> theo cộng sản (PDPA) đã lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính đẫm máu chống lại Tổng thống khi đó là <a href="/w/index.php?title=Mohammed_Daoud_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mohammed Daoud Khan (trang không tồn tại)">Mohammed Daoud Khan</a>, được gọi là <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_Saur" title="Cách mạng Saur">Cách mạng Saur</a>. PDPA tuyên bố thành lập <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Afghanistan" title="Cộng hòa Dân chủ Afghanistan">Cộng hòa Dân chủ Afghanistan</a>, với lãnh đạo đầu tiên của nước này là Tổng bí thư <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3ng_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Afghanistan" title="Đảng Dân chủ Nhân dân Afghanistan">Đảng Dân chủ Nhân dân</a> <a href="/wiki/Nur_Muhammad_Taraki" title="Nur Muhammad Taraki">Nur Muhammad Taraki</a>. <a href="#cite_note-FOOTNOTEEwans2002186-88-94">[93]</a> Điều này sẽ kích hoạt một loạt các sự kiện khiến Afghanistan thay đổi đáng kể từ một quốc gia nghèo nàn và hẻo lánh (và yên bình) trở thành một điểm nóng của khủng bố quốc tế.<a href="#cite_note-95">[94]</a> PDPA đã khởi xướng nhiều cải cách xã hội, phân phối đất đai, gây ra sự phản đối mạnh mẽ, đồng thời đàn áp dã man những người bất đồng chính kiến. Điều này gây ra tình trạng bất ổn và nhanh chóng mở rộng thành tình trạng <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_%E1%BB%9F_Afghanistan_(1978_%E2%80%93_nay)" class="mw-redirect" title="Chiến tranh ở Afghanistan (1978 – nay)">nội chiến</a> vào năm 1979, do các nhóm du kích <a href="/wiki/Mujahideen" title="Mujahideen">mujahideen</a> (và các <a href="/wiki/T%C6%B0_t%C6%B0%E1%BB%9Fng_Mao_Tr%E1%BA%A1ch_%C4%90%C3%B4ng" title="Tư tưởng Mao Trạch Đông">du kích Maoist</a> nhỏ hơn) tiến hành chống lại các lực lượng của chế độ trên toàn quốc. Nó nhanh chóng biến thành một <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_%E1%BB%A7y_nhi%E1%BB%87m" title="Chiến tranh ủy nhiệm">cuộc chiến tranh ủy nhiệm</a> khi chính phủ Pakistan cung cấp cho những người nổi dậy này các trung tâm huấn luyện bí mật, Hoa Kỳ <a href="/w/index.php?title=Ho%E1%BA%A1t_%C4%91%E1%BB%99ng_Cyclone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoạt động Cyclone (trang không tồn tại)">hỗ trợ</a> họ thông qua <a href="/wiki/C%C6%A1_quan_T%C3%ACnh_b%C3%A1o_Li%C3%AAn_ng%C3%A0nh" title="Cơ quan Tình báo Liên ngành">Cơ quan Tình báo Liên ngành</a> của Pakistan (ISI),<a href="#cite_note-Meher2-96">[95]</a> và <a href="/wiki/Li%C3%AAn_X%C3%B4" title="Liên Xô">Liên Xô</a> đã cử hàng nghìn cố vấn quân sự đến hỗ trợ chế độ PDPA.<a href="#cite_note-97">[96]</a> Trong khi đó, ngày càng có nhiều xích mích thù địch giữa các phe phái cạnh tranh bên trong PDPA, với nhóm <a href="/w/index.php?title=Khalq&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khalq (trang không tồn tại)">Khalq</a> chiếm ưu thế <a href="/w/index.php?title=Parcham&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parcham (trang không tồn tại)">và Parcham</a> ôn hòa hơn.<a href="#cite_note-98">[97]</a> Vào tháng 9 năm 1979, Tổng Bí thư Đảng PDPA Taraki bị ám sát trong một cuộc đảo chính nội bộ do thành viên Khalq lúc bấy giờ là Thủ tướng <a href="/wiki/Hafizullah_Amin" title="Hafizullah Amin">Hafizullah Amin</a>, người đảm nhận chức tổng thư ký mới <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3ng_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Afghanistan" title="Đảng Dân chủ Nhân dân Afghanistan">của Đảng Dân chủ Nhân dân,</a> dàn dựng. Tình hình đất nước trở nên tồi tệ dưới thời Amin và hàng nghìn người đã mất tích.<a href="#cite_note-99">[98]</a> Không hài lòng với chính phủ của Amin, <a href="/wiki/L%E1%BB%A5c_qu%C3%A2n_X%C3%B4_Vi%E1%BA%BFt" title="Lục quân Xô Viết">Quân đội Liên Xô</a> xâm lược Afghanistan vào tháng 12 năm 1979, tấn công Kabul và giết chết Amin chỉ ba ngày sau đó. <a href="#cite_note-FOOTNOTEBarfield2012234-100">[99]</a> Một chế độ do Liên Xô tổ chức, do <a href="/w/index.php?title=Babrak_Karmal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Babrak Karmal (trang không tồn tại)">Babrak Karmal</a> của Parcham lãnh đạo nhưng bao gồm cả hai phe (Parcham và Khalq), đã thay thế chính quyền cũ. Quân đội Liên Xô với số lượng đáng kể hơn đã được triển khai để ổn định Afghanistan dưới thời Karmal, đánh dấu sự khởi đầu của <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Li%C3%AAn_X%C3%B4%E2%80%93Afghanistan_(1979%E2%80%931989)" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Liên Xô–Afghanistan (1979–1989)">Chiến tranh Liên Xô-Afghanistan</a>.<a href="#cite_note-101">[100]</a> Hoa Kỳ và Pakistan,<a href="#cite_note-Meher2-96">[95]</a> cùng với các nước nhỏ hơn như Ả Rập Xê-út và Trung Quốc, tiếp tục hỗ trợ quân nổi dậy, cung cấp hàng tỷ đô la tiền mặt và vũ khí bao gồm hai nghìn <a href="/wiki/T%C3%AAn_l%E1%BB%ADa_%C4%91%E1%BA%A5t_%C4%91%E1%BB%91i_kh%C3%B4ng" title="Tên lửa đất đối không">tên lửa đất đối không</a> <a href="/wiki/FIM-92_Stinger" title="FIM-92 Stinger">FIM-92 Stinger</a>.<a href="#cite_note-The_Brunei_Times-102">[101]</a><a href="#cite_note-The_Nation-103">[102]</a> Chiến tranh kéo dài chín năm và đã gây ra cái chết của 562.000<a href="#cite_note-562k-104">[103]</a> đến 2 triệu người Afghanistan,<a href="#cite_note-Kakar-105">[104]</a><a href="#cite_note-106">[105]</a><a href="#cite_note-Reisman-107">[106]</a><a href="#cite_note-108">[107]</a><a href="#cite_note-Soviet-war-video-109">[108]</a><a href="#cite_note-landmines-110">[109]</a><a href="#cite_note-111">[110]</a> và khiến 6  triệu người mất nhà cửa, sau đó đã bỏ trốn khỏi Afghanistan, chủ yếu đến <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Afghanistan_%E1%BB%9F_Pakistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Afghanistan ở Pakistan (trang không tồn tại)">Pakistan</a> và <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Afghanistan_%E1%BB%9F_Iran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Afghanistan ở Iran (trang không tồn tại)">Iran</a>.<a href="#cite_note-112">[111]</a> Các cuộc không kích nặng nề đã phá hủy nhiều ngôi làng ở nông thôn, hàng triệu <a href="/wiki/M%C3%ACn" title="Mìn">quả mìn</a> đã được<a href="#cite_note-113">[112]</a> và một số thành phố như <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a> và <a href="/wiki/Kandahar" title="Kandahar">Kandahar</a> cũng bị hư hại do bị pháo kích. <a href="/wiki/Khyber_Pakhtunkhwa" title="Khyber Pakhtunkhwa">Tỉnh Biên giới Tây Bắc</a> của Pakistan hoạt động như một cơ sở tổ chức và mạng lưới cho cuộc kháng chiến Afghanistan chống Liên Xô, với các <a href="/w/index.php?title=Deobandi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deobandi (trang không tồn tại)">Deobandi</a> ulama có ảnh hưởng lớn của tỉnh này đóng vai trò hỗ trợ chính trong việc thúc đẩy 'thánh chiến'.<a href="#cite_note-114">[113]</a> Sau khi <a href="/wiki/Li%C3%AAn_X%C3%B4_r%C3%BAt_kh%E1%BB%8Fi_Afghanistan" title="Liên Xô rút khỏi Afghanistan">Liên Xô rút quân</a>, cuộc <a href="/wiki/N%E1%BB%99i_chi%E1%BA%BFn_Afghanistan_(1989%E2%80%931992)" title="Nội chiến Afghanistan (1989–1992)">nội chiến xảy ra sau đó</a> cho đến khi chế độ cộng sản dưới sự lãnh đạo của Đảng Dân chủ Nhân dân <a href="/wiki/Mohammad_Najibullah" title="Mohammad Najibullah">Mohammad Najibullah</a> sụp đổ vào năm 1992.<a href="#cite_note-Columbia:Afghanistan:History2-115">[114]</a><a href="#cite_note-Stenersen-116">[115]</a> <a href="#cite_note-FOOTNOTEBarfield2012239,_244-117">[116]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Xung_đột_hậu_Chiến_tranh_Lạnh_và_chế_độ_Taliban">Xung đột hậu Chiến tranh Lạnh và chế độ Taliban</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Xung đột hậu Chiến tranh Lạnh và chế độ Taliban”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xung đột hậu Chiến tranh Lạnh và chế độ Taliban">sửa mã nguồn</a>]</div> Một cuộc nội chiến khác nổ ra sau khi <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87p_%C4%91%E1%BB%8Bnh_Peshawar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiệp định Peshawar (trang không tồn tại)">thành lập</a> <a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan" title="Nhà nước Hồi giáo Afghanistan">một chính phủ</a> liên minh rối loạn chức năng giữa các nhà lãnh đạo khác nhau của các phe phái mujahideen. Giữa <a href="/wiki/V%C3%B4_ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7" class="mw-redirect" title="Vô chính phủ">tình trạng vô chính phủ</a> và đấu đá phe phái,<a href="#cite_note-Amin_Saikal-118">[117]</a><a href="#cite_note-Human_Rights_Watch_(4)-119">[118]</a><a href="#cite_note-Roy_Gutman-120">[119]</a> các phe phái mujahideen khác nhau đã thực hiện hành vi hãm hiếp, giết người và tống tiền trên diện rộng,<a href="#cite_note-Human_Rights_Watch_(4)-119">[118]</a><a href="#cite_note-Afghanistan_Justice_Project-121">[120]</a><a href="#cite_note-Human_Rights_Watch_(5)-122">[121]</a> trong khi Kabul bị bắn phá nặng nề và bị phá hủy một phần bởi cuộc giao tranh.<a href="#cite_note-Human_Rights_Watch_(5)-122">[121]</a> Một số cuộc hòa giải và liên minh không thành đã xảy ra giữa các nhà lãnh đạo khác nhau.<a href="#cite_note-123">[122]</a> <a href="/wiki/Taliban" title="Taliban">Taliban</a> nổi lên vào tháng 9 năm 1994 với tư cách là một phong trào và lực lượng dân quân của học sinh (talib<a href="/w/index.php?title=Madrassas_%E1%BB%9F_Pakistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Madrassas ở Pakistan (trang không tồn tại)">) từ các trường học (madrassa</a>) Hồi giáo ở Pakistan,<a href="#cite_note-Human_Rights_Watch_(5)-122">[121]</a><a href="#cite_note-Matinuddin,_Kamal_1999_pp.25-124">[123]</a> vốn đã sớm nhận được sự hỗ trợ quân sự từ Pakistan.<a href="#cite_note-George_Washington_University2-125">[124]</a> Nắm quyền kiểm soát <a href="/wiki/Kandahar" title="Kandahar">thành phố Kandahar</a> vào năm đó,<a href="#cite_note-Human_Rights_Watch_(5)-122">[121]</a> họ đã chinh phục nhiều lãnh thổ hơn cho đến khi cuối cùng đánh bật chính quyền <a href="/w/index.php?title=Burhanuddin_Rabbani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Burhanuddin Rabbani (trang không tồn tại)">Rabbani</a> khỏi Kabul vào năm 1996,<a href="#cite_note-IRB,_Can.,1997-126">[125]</a><a href="#cite_note-127">[126]</a> và họ thành lập một <a href="/wiki/Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan" class="mw-redirect" title="Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan">tiểu vương quốc</a> chỉ được ba quốc gia công nhận.<a href="#cite_note-c-profile-128">[127]</a> Taliban đã bị quốc tế lên án vì việc thực thi hà khắc việc giải thích <a href="/wiki/Sharia" title="Sharia">luật sharia</a> của Hồi giáo, dẫn đến việc đối xử tàn bạo với nhiều người Afghanistan, đặc biệt là <a href="/w/index.php?title=Taliban_%C4%91%E1%BB%91i_x%E1%BB%AD_v%E1%BB%9Bi_ph%E1%BB%A5_n%E1%BB%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taliban đối xử với phụ nữ (trang không tồn tại)">phụ nữ</a>.<a href="#cite_note-Skain-129">[128]</a><a href="#cite_note-130">[129]</a> Trong thời gian cầm quyền, Taliban và các đồng minh đã thực hiện các cuộc tàn sát nhằm vào dân thường Afghanistan, từ chối cung cấp lương thực của Liên Hợp Quốc cho dân thường đang chết đói và tiến hành chính sách <a href="/wiki/Ti%C3%AAu_th%E1%BB%95" title="Tiêu thổ">tiêu thổ</a>, đốt cháy những vùng đất màu mỡ rộng lớn và phá hủy hàng chục nghìn ngôi nhà.<a href="#cite_note-Rashid2-131">[130]</a><a href="#cite_note-Newsday_2001-132">[131]</a><a href="#cite_note-papillonsartpalace.com-133">[132]</a><a href="#cite_note-134">[133]</a><a href="#cite_note-NPR-135">[134]</a> <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Kabul_(1992%E2%80%9396)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Kabul (1992–96) (trang không tồn tại)">Sau khi Kabul thất thủ</a> vào tay Taliban, <a href="/wiki/Ahmed_Shah_Masoud" class="mw-redirect" title="Ahmed Shah Masoud">Ahmad Shah Massoud</a> và <a href="/wiki/Abdul_Rashid_Dostum" title="Abdul Rashid Dostum">Abdul Rashid Dostum</a> thành lập <a href="/wiki/Li%C3%AAn_minh_ph%C6%B0%C6%A1ng_B%E1%BA%AFc" title="Liên minh phương Bắc">Liên minh phương Bắc</a>, sau đó là sự tham gia của những nhóm khác, để chống lại Taliban. Lực lượng của Dostum đã bị Taliban đánh bại trong <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_tr%E1%BA%ADn_Mazar-i-Sharif_(1997%E2%80%9398)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các trận Mazar-i-Sharif (1997–98) (trang không tồn tại)">Trận chiến Mazar-i-Sharif</a> năm 1997 và 1998; Tham mưu trưởng Lục quân <a href="/wiki/Pervez_Musharraf" title="Pervez Musharraf">Pakistan, Pervez Musharraf</a>, bắt đầu cử hàng nghìn người Pakistan đến giúp Taliban đánh bại Liên minh phương Bắc.<a href="#cite_note-George_Washington_University2-125">[124]</a><a href="#cite_note-Webster_University_Press_Book-136">[135]</a><a href="#cite_note-History_Commons-137">[136]</a><a href="#cite_note-Maley-138">[137]</a><a href="#cite_note-Ahmed_Rashid/The_Telegraph-139">[138]</a> Đến năm 2000, Liên minh phương Bắc chỉ còn kiểm soát 10% lãnh thổ, bị dồn về phía đông bắc. Vào ngày 9 tháng 9 năm 2001, Massoud bị hai <a href="/wiki/T%E1%BA%A5n_c%C3%B4ng_t%E1%BB%B1_s%C3%A1t" title="Tấn công tự sát">kẻ tấn công liều chết</a> Ả Rập tại <a href="/w/index.php?title=Thung_l%C5%A9ng_Panjshir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thung lũng Panjshir (trang không tồn tại)">Thung lũng Panjshir</a> ám sát. Khoảng 400.000 người Afghanistan đã chết trong các cuộc xung đột nội bộ từ năm 1990 đến 2001.<a href="#cite_note-140">[139]</a> Vào tháng 10 năm 2001, <a href="/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3_x%C3%A2m_l%C6%B0%E1%BB%A3c_Afghanistan" title="Hoa Kỳ xâm lược Afghanistan">Hoa Kỳ xâm lược Afghanistan</a> để loại bỏ Taliban sau khi Taliban từ chối bàn giao <a href="/wiki/Osama_bin_Laden" title="Osama bin Laden">Osama Bin Laden</a>, nghi phạm chính của <a href="/wiki/S%E1%BB%B1_ki%E1%BB%87n_11_th%C3%A1ng_9" title="Sự kiện 11 tháng 9">vụ tấn công ngày 11 tháng 9</a>, là "khách mời" của Taliban và đang điều hành <a href="/wiki/Al-Qaeda" title="Al-Qaeda">mạng lưới al-Qaeda</a> ở Afghanistan.<a href="#cite_note-CNN-141">[140]</a><a href="#cite_note-142">[141]</a><a href="#cite_note-143">[142]</a> Đa số người Afghanistan ủng hộ cuộc xâm lược của Mỹ trên đất nước của họ.<a href="#cite_note-Rejects-144">[143]</a><a href="#cite_note-Public_Opinion-145">[144]</a> Trong cuộc xâm lược ban đầu, các lực lượng Hoa Kỳ và Anh đã ném bom các trại huấn luyện của al-Qaeda, và sau đó hợp tác với Liên minh phương Bắc, làm kết thúc chế độ Taliban.<a href="#cite_note-NYTOct8-146">[145]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sau_năm_2001">Sau năm 2001</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Sau năm 2001”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sau năm 2001">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Hamid_Karzai_2004-06-14-D-9880W-034_cropped.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Hamid_Karzai_2004-06-14-D-9880W-034_cropped.jpg/190px-Hamid_Karzai_2004-06-14-D-9880W-034_cropped.jpg" decoding="async" width="190" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Hamid_Karzai_2004-06-14-D-9880W-034_cropped.jpg/285px-Hamid_Karzai_2004-06-14-D-9880W-034_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Hamid_Karzai_2004-06-14-D-9880W-034_cropped.jpg/380px-Hamid_Karzai_2004-06-14-D-9880W-034_cropped.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="650" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hamid_Karzai" title="Hamid Karzai">Hamid Karzai</a> đã trở thành Tổng thống nước Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan năm 2004, sau một cuộc bầu cử lần đầu tiên được tổ chức tại nước này.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Inbound_Choppers_in_Afghanistan_2008.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Inbound_Choppers_in_Afghanistan_2008.jpg/220px-Inbound_Choppers_in_Afghanistan_2008.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Inbound_Choppers_in_Afghanistan_2008.jpg/330px-Inbound_Choppers_in_Afghanistan_2008.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Inbound_Choppers_in_Afghanistan_2008.jpg/440px-Inbound_Choppers_in_Afghanistan_2008.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1205" /></a><figcaption>Quân đội Mỹ và trực thăng Không quân Mỹ ở Afghanistan, 2008</figcaption></figure> Tháng 12 năm 2001, sau khi chính phủ Taliban bị lật đổ, <a href="/w/index.php?title=C%C6%A1_quan_qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_l%C3%A2m_th%E1%BB%9Di_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cơ quan quản lý lâm thời Afghanistan (trang không tồn tại)">Chính quyền lâm thời Afghanistan</a> dưới quyền <a href="/wiki/Hamid_Karzai" title="Hamid Karzai">Hamid Karzai</a> được thành lập. <a href="/wiki/ISAF" title="ISAF">Lực lượng Hỗ trợ An ninh Quốc tế</a> (ISAF) được <a href="/wiki/H%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%93ng_B%E1%BA%A3o_an_Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc">Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc</a> thành lập để giúp hỗ trợ <a href="/w/index.php?title=Ch%C3%ADnh_quy%E1%BB%81n_Karzai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chính quyền Karzai (trang không tồn tại)">chính quyền Karzai</a> và cung cấp an ninh cơ bản.<a href="#cite_note-147">[146]</a><a href="#cite_note-148">[147]</a> Vào thời điểm này, sau hai thập kỷ chiến tranh cũng như <a href="/wiki/N%E1%BA%A1n_%C4%91%C3%B3i" title="Nạn đói">nạn đói khốc liệt</a> vào thời điểm đó, Afghanistan là một trong những quốc gia có <a href="/wiki/T%E1%BB%AD_vong_%E1%BB%9F_tr%E1%BA%BB_s%C6%A1_sinh" title="Tử vong ở trẻ sơ sinh">tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh</a> và trẻ em cao nhất trên thế giới, tuổi thọ thấp nhất, phần lớn dân số bị đói,<a href="#cite_note-149">[148]</a><a href="#cite_note-150">[149]</a><a href="#cite_note-151">[150]</a> và cơ sở hạ tầng đổ nát.<a href="#cite_note-152">[151]</a> Nhiều nhà tài trợ nước ngoài bắt đầu cung cấp viện trợ và hỗ trợ để tái thiết lại quốc gia bị chiến tranh tàn phá.<a href="#cite_note-153">[152]</a><a href="#cite_note-154">[153]</a> Lực lượng Taliban trong khi đó đã bắt đầu tập hợp lại bên trong Pakistan, trong khi nhiều quân liên minh hơn tiến vào Afghanistan để giúp quá trình tái thiết.<a href="#cite_note-155">[154]</a><a href="#cite_note-156">[155]</a> <a href="/wiki/Taliban_n%E1%BB%95i_d%E1%BA%ADy" title="Taliban nổi dậy">Taliban bắt đầu nổi dậy</a> để giành lại quyền kiểm soát Afghanistan. Trong thập kỷ tiếp theo, ISAF và <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i_qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quân đội quốc gia Afghanistan (trang không tồn tại)">quân đội Afghanistan</a> đã dẫn đầu nhiều cuộc tấn công chống lại Taliban, nhưng không đánh bại được chúng hoàn toàn. Afghanistan vẫn là một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới vì thiếu đầu tư nước ngoài, <a href="/w/index.php?title=Tham_nh%C5%A9ng_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tham nhũng ở Afghanistan (trang không tồn tại)">tham nhũng của chính phủ</a> và lực lượng nổi dậy của Taliban.<a href="#cite_note-157">[156]</a><a href="#cite_note-158">[157]</a> Trong khi đó, Karzai cố gắng đoàn kết các dân tộc trong nước,<a href="#cite_note-159">[158]</a> và <a href="/w/index.php?title=Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chính phủ Afghanistan (trang không tồn tại)">chính phủ Afghanistan</a> đã có thể xây dựng một số cấu trúc dân chủ, thông qua hiến pháp vào năm 2004 với tên gọi Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan. Các nỗ lực đã được thực hiện, thường là với sự hỗ trợ của các nước tài trợ nước ngoài, nhằm cải thiện nền kinh tế, y tế, giáo dục, giao thông và nông nghiệp của đất nước. Lực lượng ISAF cũng bắt đầu huấn luyện <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%B1c_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_An_ninh_Qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lực lượng An ninh Quốc gia Afghanistan (trang không tồn tại)">Lực lượng An ninh Quốc gia Afghanistan</a>. Sau năm 2002, gần năm triệu <a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cộng đồng người Afghanistan (trang không tồn tại)">người Afghanistan</a> đã được <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_h%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Hồi hương">hồi hương</a>.<a href="#cite_note-Adelman2016-160">[159]</a> Số lượng quân NATO hiện diện tại Afghanistan đạt đỉnh 140.000 vào năm 2011,<a href="#cite_note-161">[160]</a> giảm xuống còn khoảng 16.000 vào năm 2018.<a href="#cite_note-162">[161]</a> Vào tháng 9 năm 2014 <a href="/wiki/Ashraf_Ghani" title="Ashraf Ghani">Ashraf Ghani</a> trở thành tổng thống sau <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A7u_c%E1%BB%AD_t%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_Afghanistan,_2014&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bầu cử tổng thống Afghanistan, 2014 (trang không tồn tại)">cuộc bầu cử tổng thống năm 2014</a>, đánh dấu mốc lần đầu tiên trong lịch sử quyền lực của Afghanistan được chuyển giao một cách dân chủ.<a href="#cite_note-163">[162]</a><a href="#cite_note-164">[163]</a><a href="#cite_note-165">[164]</a><a href="#cite_note-166">[165]</a><a href="#cite_note-167">[166]</a> Vào ngày 28 tháng 12 năm 2014, NATO chính thức chấm dứt các hoạt động chiến đấu của ISAF tại Afghanistan và chuyển giao toàn bộ trách nhiệm an ninh cho chính phủ Afghanistan. Chiến dịch do NATO dẫn đầu được thành lập cùng ngày với tư cách là tổ chức kế nhiệm của ISAF.<a href="#cite_note-2014APcessation-168">[167]</a><a href="#cite_note-Guardian28-169">[168]</a> Hàng nghìn binh sĩ NATO vẫn ở lại nước này để huấn luyện và cố vấn cho các lực lượng chính phủ Afghanistan<a href="#cite_note-170">[169]</a> và tiếp tục cuộc chiến chống lại Taliban.<a href="#cite_note-soufangroup-171">[170]</a> Người ta ước tính vào năm 2015 rằng "khoảng 147.000 người đã thiệt mạng trong cuộc chiến Afghanistan kể từ năm 2001. Hơn 38.000 trong số những người thiệt mạng là dân thường ".<a href="#cite_note-172">[171]</a> Một báo cáo có tiêu đề Body Count kết luận rằng 106.000–170.000 thường dân đã thiệt mạng do hậu quả của cuộc giao tranh ở Afghanistan do tất cả các bên tham gia xung đột.<a href="#cite_note-IPPNW-173">[172]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:2021_Taliban_Offensive.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/2021_Taliban_Offensive.png/220px-2021_Taliban_Offensive.png" decoding="async" width="220" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/2021_Taliban_Offensive.png/330px-2021_Taliban_Offensive.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/2021_Taliban_Offensive.png/440px-2021_Taliban_Offensive.png 2x" data-file-width="7000" data-file-height="5514" /></a><figcaption>Bản đồ <a href="/wiki/Cu%E1%BB%99c_t%E1%BA%A5n_c%C3%B4ng_c%E1%BB%A7a_Taliban_2021" class="mw-redirect" title="Cuộc tấn công của Taliban 2021">cuộc tiến công của Taliban năm 2021</a></figcaption></figure> Vào ngày 14 tháng 4 năm 2021, Tổng thư ký NATO <a href="/wiki/Jens_Stoltenberg" title="Jens Stoltenberg">Jens Stoltenberg</a> cho biết liên minh đã đồng ý bắt đầu <a href="/wiki/R%C3%BAt_qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i_Hoa_K%E1%BB%B3_kh%E1%BB%8Fi_Afghanistan_(2020%E2%80%932021)" title="Rút quân đội Hoa Kỳ khỏi Afghanistan (2020–2021)">rút quân khỏi Afghanistan</a> trước ngày 1 tháng 5.<a href="#cite_note-174">[173]</a> Ngay sau khi bắt đầu rút quân của NATO, <a href="/wiki/Taliban" title="Taliban">Taliban</a> đã tiến hành một <a href="/wiki/Cu%E1%BB%99c_t%E1%BA%A5n_c%C3%B4ng_c%E1%BB%A7a_Taliban_2021" class="mw-redirect" title="Cuộc tấn công của Taliban 2021">cuộc tấn công chống lại chính phủ Afghanistan</a>, nhanh chóng mở rộng lãnh thổ trước một lực lượng chính phủ Afghanistan đang sụp đổ.<a href="#cite_note-175">[174]</a><a href="#cite_note-176">[175]</a> Vào ngày 15 tháng 8 năm 2021, sau khi một lần nữa kiểm soát được phần lớn lãnh thổ Afghanistan, lực lượng Taliban đã <a href="/wiki/Kabul_s%E1%BB%A5p_%C4%91%E1%BB%95_(2021)" title="Kabul sụp đổ (2021)">tái chiếm thủ đô Kabul</a>; nhiều dân thường, quan chức chính phủ và nhà ngoại giao đã được sơ tán.<a href="#cite_note-177">[176]</a> Tổng thống Ghani đã rời khỏi Afghanistan ngay trong ngày.<a href="#cite_note-178">[177]</a> Tính đến ngày 16 tháng 8 năm 2021, một Hội đồng Điều phối không chính thức đứng đầu bởi các lãnh đạo cấp cao đang thực hiện nhiệm vụ chuyển giao các cơ quan nhà nước Cộng hòa Hồi giao Afghanistan cho lực lượng Taliban.<a href="#cite_note-trib-179">[178]</a> Vào ngày 17 tháng 8, Phó Tổng thống Thứ nhất Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan, <a href="/wiki/Amrullah_Saleh" title="Amrullah Saleh">Amrullah Saleh</a>, tự xưng là quyền <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_Afghanistan" title="Tổng thống Afghanistan">Tổng thống Afghanistan</a> và tuyên bố thành lập <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_tr%E1%BA%ADn_kh%C3%A1ng_chi%E1%BA%BFn_qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan" title="Mặt trận kháng chiến quốc gia Afghanistan">mặt trận chống Taliban</a> với khoảng trên 6.000 lính<a href="#cite_note-180">[179]</a><a href="#cite_note-181">[180]</a> đóng tại <a href="/w/index.php?title=Thung_l%C5%A9ng_Panjshir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thung lũng Panjshir (trang không tồn tại)">Thung lũng Panjshir</a>, cùng với <a href="/wiki/Ahmad_Massoud" title="Ahmad Massoud">Ahmad Massoud</a>.<a href="#cite_note-182">[181]</a><a href="#cite_note-183">[182]</a> Tuy nhiên, vào ngày 6 tháng 9, Taliban đã kiểm soát hầu hết <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%89nh_Panjshir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tỉnh Panjshir (trang không tồn tại)">tỉnh Panjshir</a>, buộc quân kháng chiến phải rút về vùng núi để tiếp tục chiến đấu tại đây.<a href="#cite_note-ft-184">[183]</a> Các cuộc giao tranh tại thung lũng ngừng lại vào giữa tháng 9,<a href="#cite_note-185">[184]</a> còn các lãnh đạo <a href="/wiki/Amrullah_Saleh" title="Amrullah Saleh">Amrullah Saleh</a> và <a href="/wiki/Ahmad_Massoud" title="Ahmad Massoud">Ahmad Massoud</a> của lực lượng kháng chiến đã chạy sang nước láng giềng <a href="/wiki/Tajikistan" title="Tajikistan">Tajikistan</a>.<a href="#cite_note-ft-184">[183]</a><a href="#cite_note-186">[185]</a><a href="#cite_note-187">[186]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Taliban_Humvee_in_Kabul,_August_2021_(cropped).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Taliban_Humvee_in_Kabul%2C_August_2021_%28cropped%29.png/200px-Taliban_Humvee_in_Kabul%2C_August_2021_%28cropped%29.png" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Taliban_Humvee_in_Kabul%2C_August_2021_%28cropped%29.png/300px-Taliban_Humvee_in_Kabul%2C_August_2021_%28cropped%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Taliban_Humvee_in_Kabul%2C_August_2021_%28cropped%29.png/400px-Taliban_Humvee_in_Kabul%2C_August_2021_%28cropped%29.png 2x" data-file-width="1607" data-file-height="1071" /></a><figcaption>Các chiến binh Taliban tại Kabul trên một chiếc xe <a href="/wiki/Humvee" title="Humvee">Humvee</a> được họ chiếm giữ sau khi <a href="/wiki/Kabul_s%E1%BB%A5p_%C4%91%E1%BB%95_(2021)" title="Kabul sụp đổ (2021)">Kabul thất thủ năm 2021</a>.</figcaption></figure> Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan được nhanh chóng khôi phục sau khi các lực lượng đối lập thất trận và phải chạy khỏi đất nước. Chính quyền mới khả năng được dẫn dắt bởi <a href="/w/index.php?title=Nguy%C3%AAn_th%E1%BB%A7_Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguyên thủ Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan (trang không tồn tại)">lãnh tụ tối cao</a> <a href="/wiki/Hibatullah_Akhundzada" title="Hibatullah Akhundzada">Hibatullah Akhundzada</a><a href="#cite_note-188">[187]</a> và quyền <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7_t%C6%B0%E1%BB%9Bng_Afghanistan" title="Thủ tướng Afghanistan">Thủ tướng</a> <a href="/w/index.php?title=Hasan_Akhund&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hasan Akhund (trang không tồn tại)">Hasan Akhund</a>, người đã nhậm chức vào ngày 7 tháng 9 năm 2021.<a href="#cite_note-akhund1-189">[188]</a><a href="#cite_note-akhund2-190">[189]</a> Akhund là một trong bốn người sáng lập nên Taliban<a href="#cite_note-akhund_tribunepk-191">[190]</a> và từng là Phó Thủ tướng trong chính quyền Tiểu vương quốc trước đây; việc bổ nhiệm ông được xem như là một sự thỏa hiệp giữa hai phái trong nội bộ Taliban: phe ôn hòa và phe cứng rắn.<a href="#cite_note-akhund3-192">[191]</a> Một <a href="/wiki/N%E1%BB%99i_c%C3%A1c_Afghanistan" title="Nội các Afghanistan">nội các mới với toàn bộ thành viên đều là nam giới</a> được thành lập, trong đó <a href="/w/index.php?title=Abdul_Hakim_Ishaqzai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abdul Hakim Ishaqzai (trang không tồn tại)">Abdul Hakim Ishaqzai</a> giữ chức Bộ trưởng Tư pháp.<a href="#cite_note-TOLOnews_Taliban_Cabinet_2.0rc1-193">[192]</a><a href="#cite_note-NPR_Taliban_Cabinet_2.0rc1-194">[193]</a> Vào ngày 20 tháng 9 năm 2021, <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%C6%B0_k%C3%BD_Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Tổng thư ký Liên Hợp Quốc">Tổng thư ký Liên Hợp Quốc</a> <a href="/wiki/Ant%C3%B3nio_Guterres" title="António Guterres">António Guterres</a> nhận được bức thư từ quyền <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_Ngo%E1%BA%A1i_giao_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ Ngoại giao (Afghanistan) (trang không tồn tại)">Bộ trưởng Ngoại giao</a> <a href="/w/index.php?title=Amir_Khan_Muttaqi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amir Khan Muttaqi (trang không tồn tại)">Amir Khan Muttaqi</a> chính thức đề cử phát ngôn viên chính thức của Taliban tại <a href="/wiki/Doha" title="Doha">Doha</a>, <a href="/w/index.php?title=Suhail_Shaheen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Suhail Shaheen (trang không tồn tại)">Suhail Shaheen</a>, đảm nhiệm vai trò đại sứ của Afghanistan tại Liên Hợp Quốc, và yêu cầu được phát biểu trước <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_H%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%93ng_Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc">Đại Hội đồng</a>. Trong thời gian nắm quyền trước đó của Taliban từ 1996 đến 2001, <a href="/wiki/Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Liên Hợp Quốc">Liên Hợp Quốc</a> chưa từng công nhận đại diện của tổ chức này và vẫn tiếp tục làm việc với chính phủ lưu vong lúc đó của Afghanistan.<a href="#cite_note-taliban_un_2021_1-195">[194]</a> Các nước phương Tây đã đình chỉ hầu hết hoạt động nhân đạo tại Afghanistan sau khi Taliban tiếp quản đất nước vào tháng 8 năm 2021, đồng thời <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_h%C3%A0ng_Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Ngân hàng Thế giới">Ngân hàng Thế giới</a> và <a href="/wiki/Qu%E1%BB%B9_Ti%E1%BB%81n_t%E1%BB%87_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Quỹ Tiền tệ Quốc tế">Quỹ Tiền tệ Quốc tế</a> cũng ngưng các khoản thanh toán.<a href="#cite_note-196">[195]</a><a href="#cite_note-197">[196]</a> Vào tháng 10 năm 2021, hơn một nửa trong số 39 triệu người tại Afghanistan phải đối mặt với tình trạng <a href="/wiki/An_ninh_l%C6%B0%C6%A1ng_th%E1%BB%B1c" title="An ninh lương thực">thiếu lương thực</a>.<a href="#cite_note-198">[197]</a> Ngày 11 tháng 11 năm 2021, <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_Theo_d%C3%B5i_Nh%C3%A2n_quy%E1%BB%81n" title="Tổ chức Theo dõi Nhân quyền">Tổ chức Theo dõi Nhân quyền</a> (Human Rights Watch) báo cáo rằng Afghanistan đang trải qua <a href="/wiki/N%E1%BA%A1n_%C4%91%C3%B3i" title="Nạn đói">nạn đói</a> diện rộng do khủng hoảng kinh tế vài tài chính.<a href="#cite_note-199">[198]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Địa_lý">Địa lý</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Địa lý”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Địa lý">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_Afghanistan" title="Địa lý Afghanistan">Địa lý Afghanistan</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Koppen-Geiger_Map_AFG_present.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Koppen-Geiger_Map_AFG_present.svg/220px-Koppen-Geiger_Map_AFG_present.svg.png" decoding="async" width="220" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Koppen-Geiger_Map_AFG_present.svg/330px-Koppen-Geiger_Map_AFG_present.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Koppen-Geiger_Map_AFG_present.svg/440px-Koppen-Geiger_Map_AFG_present.svg.png 2x" data-file-width="1643" data-file-height="850" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_kh%C3%AD_h%E1%BA%ADu_K%C3%B6ppen" title="Phân loại khí hậu Köppen">Bản đồ khí hậu Köppen</a> của Afghanistan.<a href="#cite_note-200">[199]</a></figcaption></figure> Là một quốc gia miền núi <a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_gia_n%E1%BB%99i_l%E1%BB%A5c" title="Quốc gia nội lục">không giáp biển</a> với đồng bằng ở phía bắc và tây nam, Afghanistan nằm ở nơi giao giữa Nam Á<a href="#cite_note-South_Asia-201">[200]</a><a href="#cite_note-UNdata-202">[201]</a> và Trung Á.<a href="#cite_note-Britannica-203">[202]</a> Điểm cao nhất của đất nước là <a href="/wiki/Noshaq" title="Noshaq">Noshaq</a>, ở độ cao 7,492 m (24,580 ft) so với mực nước biển.<a href="#cite_note-Factbook-204">[203]</a> Nó có <a href="/wiki/Kh%C3%AD_h%E1%BA%ADu_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Khí hậu lục địa">khí hậu lục địa</a> với mùa đông khắc nghiệt ở vùng <a href="/w/index.php?title=Hazarajat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hazarajat (trang không tồn tại)">cao nguyên trung tâm</a>, phía đông bắc băng giá (xung quanh <a href="/wiki/Nuristan_(t%E1%BB%89nh)" title="Nuristan (tỉnh)">Nuristan</a>) và <a href="/wiki/H%C3%A0nh_lang_Wakhan" title="Hành lang Wakhan">Hành lang Wakhan</a>, nơi nhiệt độ trung bình vào tháng 1 dưới −15 °C (5 °F) và mùa hè nóng ở vùng thấp Các khu vực thuộc <a href="/w/index.php?title=L%C6%B0u_v%E1%BB%B1c_Sistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lưu vực Sistan (trang không tồn tại)">lưu vực Sistan</a> ở phía tây nam, lưu vực <a href="/wiki/Jalalabad" title="Jalalabad">Jalalabad</a> ở phía đông và đồng bằng <a href="/w/index.php?title=Turkestan_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Turkestan Afghanistan (trang không tồn tại)">Turkestan</a> dọc theo <a href="/wiki/Amu_Darya" title="Amu Darya">sông Amu</a> ở phía bắc, nơi có nhiệt độ trung bình trên 35 °C (95 °F) vào tháng Bảy. Điểm thấp nhất nằm ở <a href="/wiki/Jowzjan_(t%E1%BB%89nh)" title="Jowzjan (tỉnh)">tỉnh Jowzjan</a> dọc theo bờ sông Amu, ở độ cao 258 m (846 ft) trên mực nước biển.<a href="#cite_note-Factbook-204">[203]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Geography_of_Afghanistan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Geography_of_Afghanistan.jpg/280px-Geography_of_Afghanistan.jpg" decoding="async" width="280" height="189" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Geography_of_Afghanistan.jpg/420px-Geography_of_Afghanistan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Geography_of_Afghanistan.jpg/560px-Geography_of_Afghanistan.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="690" /></a><figcaption>Phong cảnh của Afghanistan, từ trái sang phải: 1. Vườn quốc gia Band-e Amir; 2. Đèo Salang ở tỉnh Parwan; 3. Thung lũng Korangal thuộc tỉnh Kunar; và 4. Đập Kajaki ở tỉnh Helmand</figcaption></figure> Mặc dù có nhiều sông và <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_%C4%91%E1%BA%ADp_v%C3%A0_h%E1%BB%93_ch%E1%BB%A9a_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các đập và hồ chứa ở Afghanistan (trang không tồn tại)">hồ chứa</a> nhưng phần lớn đất nước lại khô hạn. Lưu vực <a href="/wiki/L%C3%B2ng_ch%E1%BA%A3o_n%E1%BB%99i_l%E1%BB%A5c" title="Lòng chảo nội lục">lòng chảo</a> Sistan là một trong những khu vực khô hạn nhất trên thế giới.<a href="#cite_note-205">[204]</a> Afghanistan có tuyết trong mùa đông ở <a href="/wiki/D%C3%A3y_n%C3%BAi_Pamir" title="Dãy núi Pamir">dãy núi Pamir</a> và <a href="/wiki/Hindu_Kush" title="Hindu Kush">Hindu Kush</a>, và tuyết tan vào mùa xuân chảy vào <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_con_s%C3%B4ng_c%E1%BB%A7a_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các con sông của Afghanistan (trang không tồn tại)">sông, hồ và suối</a>.<a href="#cite_note-206">[205]</a><a href="#cite_note-207">[206]</a> Tuy nhiên, hai phần ba nước của nước này chảy vào các nước láng giềng Iran, Pakistan và Turkmenistan. Afghanistan cần hơn 2 tỷ đô la Mỹ để cải tạo hệ thống tưới tiêu để nước được quản lý hợp lý.<a href="#cite_note-208">[207]</a> <a href="/wiki/D%C3%A3y_n%C3%BAi" title="Dãy núi">Dãy núi</a> Hindu Kush ở phía đông bắc, trong và xung quanh <a href="/wiki/Badakhshan_(t%E1%BB%89nh)" title="Badakhshan (tỉnh)">tỉnh Badakhshan</a> của Afghanistan, nằm trong khu vực hoạt động địa chất nơi động đất có thể xảy ra gần như hàng năm.<a href="#cite_note-crone2007-209">[208]</a> Chúng có thể gây chết người và phá hoại, gây ra <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A5t_tr%C6%B0%E1%BB%A3t" title="Đất trượt">lở đất</a> ở một số khu vực hoặc <a href="/wiki/Tuy%E1%BA%BFt_l%E1%BB%9F_t%E1%BA%A1i_h%E1%BA%A7m_Salang_n%C4%83m_2009" class="mw-redirect" title="Tuyết lở tại hầm Salang năm 2009">tuyết lở</a> trong mùa đông.<a href="#cite_note-210">[209]</a> Trận động đất mạnh cuối cùng là vào năm 1998, đã giết chết khoảng 6.000 người ở Badakhshan gần Tajikistan.<a href="#cite_note-bbcquake2010-211">[210]</a> Tiếp theo là <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_%C4%91%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BA%A5t_Hindu_Kush_n%C4%83m_2002&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận động đất Hindu Kush năm 2002 (trang không tồn tại)">trận động đất Hindu Kush năm 2002</a>, trong đó hơn 150 người thiệt mạng và hơn 1.000 người bị thương. Một <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_%C4%91%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BA%A5t_Afghanistan_n%C4%83m_2010&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận động đất Afghanistan năm 2010 (trang không tồn tại)">trận động đất năm 2010</a> đã khiến 11 người Afghanistan thiệt mạng, hơn 70 người bị thương và hơn 2.000 ngôi nhà bị phá hủy. Tài nguyên thiên nhiên của đất nước bao gồm: <a href="/wiki/Than" class="mw-redirect mw-disambig" title="Than">than</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng" title="Đồng">đồng</a>, <a href="/wiki/Qu%E1%BA%B7ng_s%E1%BA%AFt" title="Quặng sắt">quặng sắt</a>, <a href="/wiki/Lithi" title="Lithi">lithi</a>, <a href="/wiki/Urani" title="Urani">urani</a>, các nguyên tố <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A5t_hi%E1%BA%BFm" title="Đất hiếm">đất hiếm</a>, <a href="/wiki/Cr%C3%B4m" class="mw-redirect" title="Crôm">crôm</a>, <a href="/wiki/V%C3%A0ng" title="Vàng">vàng</a>, <a href="/wiki/K%E1%BA%BDm" title="Kẽm">kẽm</a>, <a href="/wiki/Tan_(kho%C3%A1ng_v%E1%BA%ADt)" title="Tan (khoáng vật)">Tan</a>, <a href="/wiki/Barit" title="Barit">barit</a>, <a href="/wiki/L%C6%B0u_hu%E1%BB%B3nh" title="Lưu huỳnh">lưu huỳnh</a>, <a href="/wiki/Ch%C3%AC" title="Chì">chì</a>, <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1_c%E1%BA%A9m_th%E1%BA%A1ch" class="mw-redirect" title="Đá cẩm thạch">đá cẩm thạch</a>, đá quý và <a href="/wiki/Ng%E1%BB%8Dc" title="Ngọc">bán quý</a>, <a href="/wiki/Kh%C3%AD_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn" title="Khí thiên nhiên">khí thiên nhiên</a> và <a href="/wiki/D%E1%BA%A7u_m%E1%BB%8F" title="Dầu mỏ">dầu mỏ</a> cùng nhiều tài nguyên khác.<a href="#cite_note-peters2007-212">[211]</a><a href="#cite_note-bgs-213">[212]</a> Năm 2010, các quan chức chính phủ Hoa Kỳ và Afghanistan ước tính rằng các mỏ khoáng sản chưa được khai thác vào năm 2007 của <a href="/wiki/C%E1%BB%A5c_Kh%E1%BA%A3o_s%C3%A1t_%C4%90%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_Hoa_K%E1%BB%B3" title="Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ">Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ</a> trị giá ít nhất 1 nghìn tỷ đô la.<a href="#cite_note-bbcminerals-214">[213]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghanistan_physical_en.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Afghanistan_physical_en.png/220px-Afghanistan_physical_en.png" decoding="async" width="220" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Afghanistan_physical_en.png/330px-Afghanistan_physical_en.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Afghanistan_physical_en.png/440px-Afghanistan_physical_en.png 2x" data-file-width="2079" data-file-height="1624" /></a><figcaption>Địa hình</figcaption></figure> Với hơn 652.230 km2 (251.830 dặm vuông),<a href="#cite_note-215">[214]</a> Afghanistan là <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_di%E1%BB%87n_t%C3%ADch" title="Danh sách quốc gia theo diện tích">quốc gia lớn thứ 40 trên thế giới</a>,<a href="#cite_note-216">[215]</a> lớn hơn một chút so với Pháp và nhỏ hơn Miến Điện, có kích thước bằng Texas của Hoa Kỳ. Nó giáp Pakistan ở phía nam và phía đông; Iran ở phía tây; Turkmenistan, Uzbekistan và Tajikistan ở phía bắc; và Trung Quốc ở vùng viễn đông.<a href="#cite_note-217">[216]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chính_phủ_và_chính_trị">Chính phủ và chính trị</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Chính phủ và chính trị”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chính phủ và chính trị">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chính trị Afghanistan (trang không tồn tại)">Chính trị Afghanistan</a> và <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiến pháp Afghanistan (trang không tồn tại)">Hiến pháp Afghanistan</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:New_Afghan_Parliament_Building.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/New_Afghan_Parliament_Building.png/220px-New_Afghan_Parliament_Building.png" decoding="async" width="220" height="126" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/New_Afghan_Parliament_Building.png/330px-New_Afghan_Parliament_Building.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/New_Afghan_Parliament_Building.png/440px-New_Afghan_Parliament_Building.png 2x" data-file-width="586" data-file-height="335" /></a><figcaption>Tòa nhà <a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_h%E1%BB%99i_Afghanistan" title="Quốc hội Afghanistan">Quốc hội Afghanistan</a> năm 2016</figcaption></figure> Chính trị Afghanistan từ lâu đã bao gồm nhiều cuộc tranh giành quyền lực, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3o_ch%C3%ADnh" title="Đảo chính">đảo chính</a> đẫm máu, và những cuộc chuyển giao quyền lực trong tình trạng bất ổn. Ngoại trừ một <a href="/w/index.php?title=Military_junta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military junta (trang không tồn tại)">military junta</a> (hội đồng thủ lĩnh quân sự), đất nước này đã trải qua hầu như tất cả các hệ thống chính phủ trong thế kỷ qua, từ <a href="/wiki/Ch%E1%BA%BF_%C4%91%E1%BB%99_qu%C3%A2n_ch%E1%BB%A7" title="Chế độ quân chủ">quân chủ</a>, <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a" title="Cộng hòa">cộng hòa</a>, <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B_th%E1%BA%A7n_quy%E1%BB%81n" class="mw-redirect" title="Chính trị thần quyền">chính trị thần quyền</a> tới <a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_x%C3%A3_h%E1%BB%99i_ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a" title="Hệ thống xã hội chủ nghĩa">quốc gia cộng sản</a>. Hiến pháp được <a href="/w/index.php?title=Loya_jirga_2003&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loya jirga 2003 (trang không tồn tại)">Loya jirga 2003</a> phê chuẩn đã quy định chính phủ theo hình thức nhà nước <a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cộng hòa Hồi giáo (trang không tồn tại)">Cộng hòa Hồi giáo</a> gồm ba nhánh, (<a href="/wiki/Quy%E1%BB%81n_h%C3%A0nh_ph%C3%A1p" class="mw-redirect" title="Quyền hành pháp">hành pháp</a>, <a href="/wiki/C%C6%A1_quan_l%E1%BA%ADp_ph%C3%A1p" title="Cơ quan lập pháp">lập pháp</a> và <a href="/wiki/T%C6%B0_ph%C3%A1p" title="Tư pháp">tư pháp</a>). <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:President_Donald_J._Trump_and_President_Ashraf_Ghani_of_Afghanistan_at_the_United_Nations_General_Assembly_(36747065014).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/President_Donald_J._Trump_and_President_Ashraf_Ghani_of_Afghanistan_at_the_United_Nations_General_Assembly_%2836747065014%29.jpg/220px-President_Donald_J._Trump_and_President_Ashraf_Ghani_of_Afghanistan_at_the_United_Nations_General_Assembly_%2836747065014%29.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/President_Donald_J._Trump_and_President_Ashraf_Ghani_of_Afghanistan_at_the_United_Nations_General_Assembly_%2836747065014%29.jpg/330px-President_Donald_J._Trump_and_President_Ashraf_Ghani_of_Afghanistan_at_the_United_Nations_General_Assembly_%2836747065014%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/President_Donald_J._Trump_and_President_Ashraf_Ghani_of_Afghanistan_at_the_United_Nations_General_Assembly_%2836747065014%29.jpg/440px-President_Donald_J._Trump_and_President_Ashraf_Ghani_of_Afghanistan_at_the_United_Nations_General_Assembly_%2836747065014%29.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a><figcaption>Tổng thống Hoa Kỳ <a href="/wiki/Donald_Trump" title="Donald Trump">Donald Trump</a> và Lãnh tụ tối cao Afghanistan <a href="/wiki/Hibatullah_Akhundzada" title="Hibatullah Akhundzada">Hibatullah Akhundzada</a> vào năm 2017.</figcaption></figure> <a href="/wiki/L%C3%A3nh_t%E1%BB%A5_t%E1%BB%91i_cao" title="Lãnh tụ tối cao">Lãnh tụ tối cao</a> là nguyên thủ quốc gia và đứng đầu <a href="/wiki/Quy%E1%BB%81n_h%C3%A0nh_ph%C3%A1p" class="mw-redirect" title="Quyền hành pháp">hành pháp</a>. Lãnh tụ tối cao cũng giữ vai trò là người đứng đầu Nội các Afghanistan. Lãnh tụ tối cao hiện thời là ông Hibatullah Akhundzada. <a href="/w/index.php?title=%C4%90i%E1%BB%81u_h%C3%A0nh_c%E1%BA%A5p_cao_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Điều hành cấp cao (Afghanistan) (trang không tồn tại)">Điều hành cấp cao Afghanistan</a> là chức vụ mới được tạo thành từ năm 2020 theo Hiến pháp mới, có vai trò tương tự như Thủ tướng, chủ trì các cuộc họp hàng tuần của Hội đồng Bộ trưởng, đưa ra các khuyến nghị chính sách cho Lãnh tụ tối cao, cũng như có thể đề cử các ứng viên Bộ trưởng cho nội các Afghanistan. <a href="/w/index.php?title=%C4%90i%E1%BB%81u_h%C3%A0nh_c%E1%BA%A5p_cao_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Điều hành cấp cao (Afghanistan) (trang không tồn tại)">Điều hành cấp cao</a> hiện tại là ông <a href="/wiki/Abdullah_Abdullah" title="Abdullah Abdullah">Abdullah Abdullah</a>, được Lãnh tụ tối cao bổ nhiệm từ ngày 29 tháng 9 năm 2020. <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Presidential_Palace_-_panoramio_(7).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Presidential_Palace_-_panoramio_%287%29.jpg/200px-Presidential_Palace_-_panoramio_%287%29.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Presidential_Palace_-_panoramio_%287%29.jpg/300px-Presidential_Palace_-_panoramio_%287%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Presidential_Palace_-_panoramio_%287%29.jpg/400px-Presidential_Palace_-_panoramio_%287%29.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Dinh_t%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng,_Kabul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dinh tổng thống, Kabul (trang không tồn tại)">Arg (Dinh tổng thống)</a></figcaption></figure> <a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_h%E1%BB%99i_Afghanistan" title="Quốc hội Afghanistan">Quốc hội Afghanistan</a> lưỡng viện gồm: <a href="/w/index.php?title=Vi%E1%BB%87n_tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_l%C3%A3o_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viện trưởng lão (Afghanistan) (trang không tồn tại)">Viện trưởng lão</a> (Meshrano Jirga) là <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_vi%E1%BB%87n" title="Thượng viện">thượng viện</a> và <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_(Afghanistan)" class="mw-redirect" title="Viện Nhân dân (Afghanistan)">Viện Nhân dân</a> (Wolesi Jirga) là <a href="/wiki/H%E1%BA%A1_vi%E1%BB%87n" title="Hạ viện">hạ viện</a>. Trong số những đại biểu có cả các cựu thành viên <a href="/w/index.php?title=Mujahadeen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mujahadeen (trang không tồn tại)">mujahadeen</a>, <a href="/wiki/Taliban" title="Taliban">Taliban</a>, <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_c%E1%BB%99ng_s%E1%BA%A3n" title="Chủ nghĩa cộng sản">cộng sản</a>, những người <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%95i_m%E1%BB%9Bi" title="Đổi mới">cải cách</a>, và <a href="/w/index.php?title=Nh%E1%BB%AFng_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_theo_tr%C3%A0o_l%C6%B0u_ch%C3%ADnh_th%E1%BB%91ng_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Những người theo trào lưu chính thống Hồi giáo (trang không tồn tại)">Những người theo trào lưu chính thống Hồi giáo</a>. 28% đại biểu là phụ nữ, lớn hơn 3% so với con số 25% tối thiểu do hiến pháp quy định. Điều này khiến Afghanistan, một nước từ lâu đã nổi tiếng về sự đàn áp phụ nữ thời Taliban, trở thành một trong những nước đứng đầu về số đại biểu nữ giới. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Địa_giới_hành_chính">Địa giới hành chính</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Địa giới hành chính”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Địa giới hành chính">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/T%E1%BB%89nh_c%E1%BB%A7a_Afghanistan" title="Tỉnh của Afghanistan">Tỉnh của Afghanistan</a> và <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%ADn_c%E1%BB%A7a_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quận của Afghanistan (trang không tồn tại)">Quận của Afghanistan</a></div> Về hành chính, Afghanistan được chia thành ba mươi bốn <a href="/wiki/T%E1%BB%89nh" title="Tỉnh">tỉnh</a> (welayats) và mỗi tỉnh có một trung tâm riêng. <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghanistan_provinces_numbered.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Afghanistan_provinces_numbered.png/400px-Afghanistan_provinces_numbered.png" decoding="async" width="400" height="307" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Afghanistan_provinces_numbered.png 1.5x" data-file-width="600" data-file-height="461" /></a><figcaption>Bản đồ thể hiện các tỉnh Afghanistan.</figcaption></figure> <table><tbody><tr><td><ol> <li> <a href="/wiki/Badakhshan_(t%E1%BB%89nh)" title="Badakhshan (tỉnh)">Badakhshan</a> </li><li> <a href="/wiki/Badghis_(t%E1%BB%89nh)" title="Badghis (tỉnh)">Badghis</a> </li><li> <a href="/wiki/Baghlan_(t%E1%BB%89nh)" title="Baghlan (tỉnh)">Baghlan</a> </li><li> <a href="/wiki/Balkh_(t%E1%BB%89nh)" title="Balkh (tỉnh)">Balkh</a> </li><li> <a href="/wiki/Bamyan_(t%E1%BB%89nh)" title="Bamyan (tỉnh)">Bamiyan</a> </li><li> <a href="/wiki/Daykundi_(t%E1%BB%89nh)" title="Daykundi (tỉnh)">Daykundi</a> </li><li> <a href="/wiki/Farah_(t%E1%BB%89nh)" title="Farah (tỉnh)">Farah</a> </li><li> <a href="/wiki/Faryab_(t%E1%BB%89nh)" title="Faryab (tỉnh)">Faryab</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Ghazni_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghazni (tỉnh) (trang không tồn tại)">Ghazni</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Ghor_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghor (tỉnh) (trang không tồn tại)">Ghor</a> </li><li> <a href="/wiki/Helmand_(t%E1%BB%89nh)" title="Helmand (tỉnh)">Helmand</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Herat_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Herat (tỉnh) (trang không tồn tại)">Herat</a> </li></ol></td><td><ol start="13"> <li> <a href="/wiki/Jowzjan_(t%E1%BB%89nh)" title="Jowzjan (tỉnh)">Jowzjan</a> </li><li> <a href="/wiki/Kabul_(t%E1%BB%89nh)" title="Kabul (tỉnh)">Kabul</a> </li><li> <a href="/wiki/Kandahar_(t%E1%BB%89nh)" title="Kandahar (tỉnh)">Kandahar</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Kapisa_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kapisa (tỉnh) (trang không tồn tại)">Kapisa</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Khost_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khost (tỉnh) (trang không tồn tại)">Khost</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Konar_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konar (tỉnh) (trang không tồn tại)">Konar</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Kunduz_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kunduz (tỉnh) (trang không tồn tại)">Kunduz</a> </li><li> <a href="/wiki/Laghman_(t%E1%BB%89nh)" title="Laghman (tỉnh)">Laghman</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Lowgar_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lowgar (tỉnh) (trang không tồn tại)">Lowgar</a> </li><li> <a href="/wiki/Nangarhar_(t%E1%BB%89nh)" title="Nangarhar (tỉnh)">Nangarhar</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Nimruz_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nimruz (tỉnh) (trang không tồn tại)">Nimruz</a> </li></ol></td><td><ol start="24"> <li> <a href="/wiki/Nuristan_(t%E1%BB%89nh)" title="Nuristan (tỉnh)">Nurestan</a> </li><li> <a href="/wiki/Oruzgan_(t%E1%BB%89nh)" class="mw-redirect" title="Oruzgan (tỉnh)">Oruzgan</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Paktia_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paktia (tỉnh) (trang không tồn tại)">Paktia</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Paktika_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paktika (tỉnh) (trang không tồn tại)">Paktika</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Panjshir_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panjshir (tỉnh) (trang không tồn tại)">Panjshir</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Parvan_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parvan (tỉnh) (trang không tồn tại)">Parvan</a> </li><li> <a href="/wiki/Samangan_(t%E1%BB%89nh)" title="Samangan (tỉnh)">Samangan</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Sare_Pol_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sare Pol (tỉnh) (trang không tồn tại)">Sare Pol</a> </li><li> <a href="/w/index.php?title=Takhar_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Takhar (tỉnh) (trang không tồn tại)">Takhar</a> </li><li> <a href="/wiki/Wardak_(t%E1%BB%89nh)" title="Wardak (tỉnh)">Wardak</a> </li><li> <a href="/wiki/Zabul_(t%E1%BB%89nh)" title="Zabul (tỉnh)">Zabol</a> </li></ol></td></tr></tbody></table> Mỗi tỉnh lại được chia tiếp thành <a href="/wiki/Qu%E1%BA%ADn" title="Quận">quận/huyện</a> và mỗi quận thường gồm một thành phố hay nhiều thị trấn. <a href="/wiki/Th%E1%BB%91ng_%C4%91%E1%BB%91c" title="Thống đốc">Thống đốc</a> tỉnh do <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_n%E1%BB%99i_v%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ nội vụ (trang không tồn tại)">Bộ nội vụ</a> và các <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%ADn_tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_c%E1%BA%A3nh_s%C3%A1t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quận trưởng cảnh sát (trang không tồn tại)">Quận trưởng cảnh sát</a> chỉ định, người đứng đầu các quận do thống đốc chỉ định. Thống đốc là người đại diện của chính phủ và chịu trách nhiệm về mọi vấn đề hành chính và nghi lễ. Lãnh đạo cảnh sát và an ninh thường do Bộ nội vụ chỉ định và làm việc cùng với Thống đốc để bảo đảm an ninh. Riêng <a href="/wiki/Kabul" title="Kabul">Kabul</a> là nơi <a href="/wiki/Th%E1%BB%8B_tr%C6%B0%E1%BB%9Fng" title="Thị trưởng">Thị trưởng</a> thành phố do Lãnh tụ tối cao lựa chọn và hoàn toàn độc lập với <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%ADn_tr%C6%B0%E1%BB%9Fng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quận trưởng (trang không tồn tại)">quận trưởng</a> <a href="/wiki/T%E1%BB%89nh_Kabul" class="mw-redirect" title="Tỉnh Kabul">Tỉnh Kabul</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lực_lượng_bảo_vệ_quốc_gia">Lực lượng bảo vệ quốc gia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=21" title="Sửa đổi phần “Lực lượng bảo vệ quốc gia”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=21" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lực lượng bảo vệ quốc gia">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quân đội Afghanistan (trang không tồn tại)">Quân đội Afghanistan</a></div> Afghanistan hiện có lực lượng cảnh sát 60.000 người. Nước này đang đặt kế hoạch tuyển dụng thêm 20.000 sĩ quan cảnh sát khác đưa con số lên tới 80.000 người. Dù về mặt chính thức cảnh sát chịu trách nhiệm giữ gìn trật tự dân sự, các lãnh đạo quân sự địa phương và vùng tiếp tục nắm quyền kiểm soát tại những vùng chưa ổn định. Cảnh sát đã bị buộc tội đối xử không thích hợp và tra tấn các tù nhân. Năm 2003 khu vực ủy nhiệm của Lực lượng Hỗ trợ An ninh Quốc tế, hiện thuộc quyền chỉ huy của <a href="/wiki/NATO" title="NATO">Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương</a> (NATO) đã được mở rộng tới vùng <a href="/wiki/Kabul" title="Kabul">Kabul</a>. Tuy nhiên tại một số vùng không thuộc quyền ủy nhiệm của lực lượng trên, các du kích địa phương vẫn nắm quyền kiểm soát. Ở nhiều vùng, các vụ phạm pháp không thể được điều tra bởi thiếu sự có mặt của lực lượng cảnh sát và/hay hệ thống thông tin liên lạc. Binh lính thuộc Quân đội Quốc gia Afghanistan đã được phái tới giữ gìn an ninh tại những nơi thiếu sự hiện diện của cảnh sát.<a href="#cite_note-LOCprof-218">[217]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nhân_quyền">Nhân quyền</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=22" title="Sửa đổi phần “Nhân quyền”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=22" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nhân quyền">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm: <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A2n_quy%E1%BB%81n_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhân quyền ở Afghanistan (trang không tồn tại)">Nhân quyền ở Afghanistan</a> và <a href="/wiki/Quy%E1%BB%81n_LGBT_%E1%BB%9F_Afghanistan" title="Quyền LGBT ở Afghanistan">Quyền LGBT ở Afghanistan</a></div> Nhà báo ở Afghanistan đối mặt với mối đe dọa từ cả lực lượng an ninh và quân nổi dậy.<a href="#cite_note-219">[218]</a> Ủy ban An toàn Nhà báo Afghanistan (AJSC) năm 2017 tuyên bố rằng chính phủ Afghanistan chiếm 46% các cuộc tấn công vào nhà báo Afghanistan, trong khi quân nổi dậy chịu trách nhiệm cho phần còn lại của các cuộc tấn công.<a href="#cite_note-220">[219]</a> Đồng tính luyến ái là bất hợp pháp và là một <a href="/w/index.php?title=H%C3%ACnh_ph%E1%BA%A1t_t%E1%BB%AD_h%C3%ACnh_v%C3%AC_%C4%91%E1%BB%93ng_t%C3%ADnh_luy%E1%BA%BFn_%C3%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hình phạt tử hình vì đồng tính luyến ái (trang không tồn tại)">hành vi phạm tội tử hình</a> ở Afghanistan.<a href="#cite_note-221">[220]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kinh_tế">Kinh tế</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=23" title="Sửa đổi phần “Kinh tế”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=23" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kinh tế">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Kinh_t%E1%BA%BF_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kinh tế Afghanistan (trang không tồn tại)">Kinh tế Afghanistan</a></div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm: <a href="/w/index.php?title=S%E1%BA%A3n_xu%E1%BA%A5t_thu%E1%BB%91c_phi%E1%BB%87n_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sản xuất thuốc phiện tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Sản xuất thuốc phiện tại Afghanistan</a></div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm: <a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_%E1%BB%9F_Afghanistan" title="Năng lượng ở Afghanistan">Năng lượng ở Afghanistan</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghan_pomegranate_processing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Afghan_pomegranate_processing.jpg/220px-Afghan_pomegranate_processing.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Afghan_pomegranate_processing.jpg/330px-Afghan_pomegranate_processing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Afghan_pomegranate_processing.jpg/440px-Afghan_pomegranate_processing.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1500" /></a><figcaption>Công nhân chế biến <a href="/wiki/L%E1%BB%B1u" title="Lựu">lựu</a> (anaar), loại trái cây Afghanistan nổi tiếng ở châu Á</figcaption></figure> Afghanistan là một nước đang phát triển. Hai phần ba dân số nước này sống với chưa đến 2 <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4_la_M%E1%BB%B9" title="Đô la Mỹ">đô la Mỹ</a> một ngày. Nền kinh tế đã phải chịu rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực từ tình trạng bất ổn chính trị và quân sự từ cuộc chiến tranh xâm lược của Xô viết từ năm 1979 và những cuộc xung đột tiếp sau đó, ngoài ra tình trạng hạn hán nặng nề cũng gây rất nhiều khó khăn cho đất nước này trong giai đoạn 1998-2001.<a href="#cite_note-222">[221]</a><a href="#cite_note-223">[222]</a> Tính đến năm 2016, GDP của Afghanistan đạt 18.395 USD, đứng thứ 114 thế giới, đứng thứ 36 châu Á và đứng thứ 6 <a href="/wiki/Nam_%C3%81" title="Nam Á">Nam Á</a>. Dân số tham gia tích cực vào hoạt động kinh tế năm 2002 khoảng 11 triệu người (trong tổng cộng khoảng 29 triệu). Tuy không có con số chính thức về tỷ lệ thất nghiệp, ước tính khoảng 3 triệu người, và dường như tăng thêm khoảng 300.000 người mỗi năm.<a href="#cite_note-Fujimura-224">[223]</a> Tuy nhiên, Afghanistan đã đạt được mức hồi phục và tăng trưởng kinh tế đáng khâm phục từ năm 2002. Giá trị GDP thực, không tính thuốc phiện, đã tăng 29% năm 2002, 16% năm 2003, 8% năm 2004 và 14% năm 2005.<a href="#cite_note-225">[224]</a> Một phần ba <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_n%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Tổng sản phẩm nội địa">GDP</a> Afghanistan có từ hoạt động trồng cây anh túc và buôn bán trái phép các loại chất có nguồn gốc hay có dẫn xuất từ <a href="/wiki/Thu%E1%BB%91c_phi%E1%BB%87n" title="Thuốc phiện">thuốc phiện</a>, <a href="/wiki/Morphine" class="mw-redirect" title="Morphine">morphine</a> và <a href="/wiki/B%E1%BA%A1ch_phi%E1%BA%BFn" class="mw-redirect" title="Bạch phiến">heroin</a>, cũng như sản xuất <a href="/w/index.php?title=Hashish&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hashish (trang không tồn tại)">hashish</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghan_women_at_a_textile_factory_in_Kabul.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Afghan_women_at_a_textile_factory_in_Kabul.jpg/220px-Afghan_women_at_a_textile_factory_in_Kabul.jpg" decoding="async" width="220" height="137" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Afghan_women_at_a_textile_factory_in_Kabul.jpg/330px-Afghan_women_at_a_textile_factory_in_Kabul.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Afghan_women_at_a_textile_factory_in_Kabul.jpg/440px-Afghan_women_at_a_textile_factory_in_Kabul.jpg 2x" data-file-width="3022" data-file-height="1877" /></a><figcaption>Phụ nữ Afghanistan tại một nhà máy dệt ở Kabul</figcaption></figure> Một lợi thế khác, những nỗ lực quốc tế nhằm tái thiết Afghanistan đã dẫn tới sự thành lập <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_quy%E1%BB%81n_L%C3%A2m_th%E1%BB%9Di_Afghanistan" title="Chính quyền Lâm thời Afghanistan">Chính quyền Lâm thời Afghanistan</a> (AIA), kết quả của Thỏa thuận <a href="/wiki/Bonn" title="Bonn">Bonn</a> tháng 12 năm 2001 <a href="/wiki/Bonn" title="Bonn">Bonn</a>, và sau đó là Hội nghị các Nhà tài trợ cho việc Tái thiết Afghanistan tại <a href="/wiki/T%C5%8Dky%C5%8D" class="mw-redirect" title="Tōkyō">Tokyo</a> năm 2002, với 4,5 tỷ USD được hứa hẹn tài trợ và số vốn này sẽ được <a href="/wiki/Nh%C3%B3m_Ng%C3%A2n_h%C3%A0ng_Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Nhóm Ngân hàng Thế giới">Nhóm Ngân hàng Thế giới</a> quản lý. 4 tỷ USD khác cũng được hứa hẹn cho vay năm 2004 và tiếp đó là 10,5 tỷ USD đầu năm 2006 tại <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%99i_ngh%E1%BB%8B_Lu%C3%A2n_%C4%90%C3%B4n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hội nghị Luân Đôn (trang không tồn tại)">Hội nghị Luân Đôn</a>.<a href="#cite_note-226">[225]</a> Đầu năm 2007, 11,6 tỷ USD đã được cam kết tài trợ cho nước này từ riêng Hoa Kỳ. Những lĩnh vực được ưu tiên tái thiết gồm việc tái xây dựng hệ thống giáo dục, sức khoẻ, các cơ sở y tế, tăng cường năng lực quản lý hành chính, phát triển lĩnh vực nông nghiệp và tái thiết đường sá, năng lượng và viễn thông. Theo một bản báo cáo năm 2004 của <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_h%C3%A0ng_Ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_ch%C3%A2u_%C3%81" title="Ngân hàng Phát triển châu Á">Ngân hàng Phát triển châu Á</a>, nỗ lực tái thiết hiện tại tập trung vào hai hướng: thứ nhất chú trọng tái thiết các cơ sở hạ tầng quan trọng và thứ hai, xây dựng các cơ sở hiện đại trong lĩnh vực công cộng từ những tàn dư của kiểu kế hoạch hóa Xô viết sang kiểu hướng mạnh vào phát triển kinh tế thị trường.<a href="#cite_note-Fujimura-224">[223]</a> Năm 2006, hai công ty Hoa Kỳ, Black & Veatch và <a href="/w/index.php?title=Louis_Berger_Group&action=edit&redlink=1" class="new" title="Louis Berger Group (trang không tồn tại)">Louis Berger Group</a>, đã thắng một hợp đồng trị giá 1,4 tỷ USD xây dựng lại đường sá, các hệ thống cung cấp điện nước cho Afghanistan.<a href="#cite_note-227">[226]</a> Một trong những định hướng chính của việc khôi phục kinh tế hiện nay là hồi hương cho hơn 4 triệu người tị nạn từ các quốc gia và phương Tây, những người sẽ mang theo về nguồn nhân lực mới, mối quan hệ, tay nghề cũng như nguồn vốn cần thiết <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.doingbusiness.org/ExploreTopics/StartingBusiness/MoreDetails.aspx?economyid=2">cho việc khởi động lại nền kinh tế</a>. Một yếu tố tích cực khác là con số viện trợ từ 2 đến 3 tỷ USD mỗi năm từ cộng đồng quốc tếref><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72042645">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFShalizi_and_Harooni2014" class="citation news cs1">Shalizi and Harooni, Hamid and Mirwais (ngày 4 tháng 4 năm 2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160303225603/http://www.huffingtonpost.com/2014/04/04/landmark-afghan-election-_n_5095143.html">“Landmark Afghanistan Presidential Election Held Under Shadow of Violence”</a>. HuffPost. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.huffingtonpost.com/2014/04/04/landmark-afghan-election-_n_5095143.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=HuffPost&rft.atitle=Landmark+Afghanistan+Presidential+Election+Held+Under+Shadow+of+Violence&rft.date=2014-04-04&rft.aulast=Shalizi+and+Harooni&rft.aufirst=Hamid+and+Mirwais&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.huffingtonpost.com%2F2014%2F04%2F04%2Flandmark-afghan-election-_n_5095143.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988">, việc hồi phục một phần lĩnh vực nông nghiệp, và việc tái xây dựng các định chế kinh tế. Những kế hoạch phát triển khu vực tư nhân cũng đang được tiến hành. Năm 2006, một gia đình người Afghanistan tại Dubai đã mở một nhà máy đóng chai <a href="/wiki/Coca-Cola" title="Coca-Cola">Coca Cola</a> trị giá 25 triệu USD tại Afghanistan.<a href="#cite_note-228">[227]</a> Con số thâm hụt tài khoản vãng lai của nước này hiện được bù đắp phần lớn bởi khoản tiền từ các nhà tài trợ, chỉ một phần nhỏ – khoảng 15% – được lấy từ ngân sách chính phủ. Số còn lại được chia cho các khoản chi tiêu không thuộc ngân sách và những dự án do nhà tài trợ chỉ định thông qua hệ thống <a href="/wiki/Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Liên Hợp Quốc">Liên hiệp quốc</a> và các <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_phi_ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7" title="Tổ chức phi chính phủ">tổ chức phi chính phủ</a>. Chính phủ có một quỹ trung ương chỉ 350 triệu USD năm 2003 và ước tính đạt 550 năm 2004. Tổng dự trữ ngoại tệ quốc gia khoảng 500 triệu USD. Nguồn thu đa số từ hải quan, bởi các nguồn thuế thu nhập và thuế doanh nghiệp rất nhỏ nhoi. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghanistan,_Trends_in_the_Human_Development_Index_1970-2010.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Afghanistan%2C_Trends_in_the_Human_Development_Index_1970-2010.png/220px-Afghanistan%2C_Trends_in_the_Human_Development_Index_1970-2010.png" decoding="async" width="220" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Afghanistan%2C_Trends_in_the_Human_Development_Index_1970-2010.png/330px-Afghanistan%2C_Trends_in_the_Human_Development_Index_1970-2010.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Afghanistan%2C_Trends_in_the_Human_Development_Index_1970-2010.png/440px-Afghanistan%2C_Trends_in_the_Human_Development_Index_1970-2010.png 2x" data-file-width="443" data-file-height="255" /></a><figcaption>Afghanistan, Xu hướng trong <a href="/wiki/Ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Chỉ số phát triển con người">chỉ số phát triển con người</a>, 1970–2010</figcaption></figure> Lạm phát từng là vấn đề nghiêm trọng tại nước này trước năm 2002. Tuy nhiên, việc hạ giá đồng Afghani năm 2002 sau khi đồng tiền mới được đưa vào lưu hành (1.000 Afghani cũ tương đương 1 Afghani mới) cộng với tình trạng ổn định hơn so với trước kia đã giúp giá cả ổn định và thậm chí giảm bớt trong giai đoạn tháng 12 năm 2002 và tháng 2 năm 2003, phản ánh sự ưa thích với đồng Afghani mới. Kể từ đó, chỉ số lạm phát đã trở nên ổn định, hơi tăng vào cuối năm 2003.<a href="#cite_note-Fujimura-224">[223]</a> Chính phủ Afghanistan và các nhà tài trợ quốc tế dường như muốn chú trọng vào cải thiện các lĩnh vực nhu cầu then chốt, phát triển cơ sở hạ tầng, giáo dục, nhà ở và cải cách kinh tế. Chính phủ trung ương cũng tập trung vào việc cải thiện tình trạng lỏng lẻo trong chi trả lương và chi tiêu công cộng. Việc tái thiết lĩnh vực tài chính dường như cần một thời gian lâu dài để đạt tới thành công. Hiện tiềm có thể được chuyển ra vào đất nước thông qua các kênh ngân hàng chính thức. Từ năm 2003, hơn mười bốn ngân hàng mới đã được thành lập trong nước, gồm cả <a href="/w/index.php?title=Standard_Chartered_Bank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Standard Chartered Bank (trang không tồn tại)">Standard Chartered Bank</a>, <a href="/w/index.php?title=Afghanistan_International_Bank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Afghanistan International Bank (trang không tồn tại)">Afghanistan International Bank</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kabulbank.af/">Kabul Bank</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110423143019/http://kabulbank.af/">Lưu trữ</a> 2011-04-23 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.azizibank.com/">Azizi Bank</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100409002205/http://azizibank.com/">Lưu trữ</a> 2010-04-09 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, First MicroFinanceBank, và các ngân hàng khác. Một luật mới về đầu tư tư nhân đã quy định khoảng thời gian <a href="/w/index.php?title=%C6%AFu_%C4%91%C3%A3i_thu%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ưu đãi thuế (trang không tồn tại)">ưu đãi thuế</a> từ ba tới bảy năm cũng như khoảng thời gian bốn năm miễn trừ thuế xuất khẩu nhằm khuyến khích các công ty. Afghanistan là một thành viên đầy đủ của <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_h%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_khu_v%E1%BB%B1c_Nam_%C3%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tổ chức hợp tác khu vực Nam Á (trang không tồn tại)">Tổ chức hợp tác khu vực Nam Á</a> (SAARC) và <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_h%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_kinh_t%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tổ chức hợp tác kinh tế (trang không tồn tại)">Tổ chức hợp tác kinh tế</a> (ECO), <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_t%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_khu_v%E1%BB%B1c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các tổ chức khu vực (trang không tồn tại)">các tổ chức khu vực</a>, cũng như <a href="/w/index.php?title=Kinh_t%E1%BA%BF_c%E1%BB%A7a_OIC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kinh tế của OIC (trang không tồn tại)">Tổ chức hội nghị Hồi giáo</a>. <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:KABULCITYMAP.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/KABULCITYMAP.jpg/250px-KABULCITYMAP.jpg" decoding="async" width="250" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/KABULCITYMAP.jpg/375px-KABULCITYMAP.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/KABULCITYMAP.jpg/500px-KABULCITYMAP.jpg 2x" data-file-width="1484" data-file-height="857" /></a><figcaption>Kế hoạch trị giá 9 tỷ USD nhằm phát triển Kabul thành một đô thị hiện đại tương lai, <a href="/w/index.php?title=Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_%C3%A1nh_s%C3%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thành phố ánh sáng (trang không tồn tại)">Thành phố ánh sáng</a>.</figcaption></figure> Một số dự án đầu tư tư nhân, với sự hỗ trợ của nhà nước, cũng đang hình thành tại Afghanistan. Một bản thiết kế ý tưởng ban đầu được gọi là <a href="/w/index.php?title=Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_%C3%A1nh_s%C3%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thành phố ánh sáng (trang không tồn tại)">Thành phố ánh sáng</a>, do Tiến sĩ <a href="/w/index.php?title=Hisham_N._Ashkouri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hisham N. Ashkouri (trang không tồn tại)">Hisham N. Ashkouri</a>, Giám đốc <a href="/w/index.php?title=ARCADD,_Inc.&action=edit&redlink=1" class="new" title="ARCADD, Inc. (trang không tồn tại)">ARCADD, Inc.</a> đề xuất cho một dự án phát triển và thực hiện dựa trên cơ sở đầu tư hoàn toàn tư nhân đã được đề xuất với mục tiêu hình thành một khu đa chức năng thương mại, lịch sử và phát triển văn hóa bên trong Thành phố Cổ Kabul dọc bờ nam Sông Kabul và dọc Đại lộ Jade Meywand,<a href="#cite_note-229">[228]</a> đem lại sức sốc mới cho một trong những khu vực thương mại và lịch sử quan trọng nhất bên trong Thành phố Kabul, với nhiều thánh đường và lăng mộ lịch sử cũng như các khu vực hoạt động thương mại đã bị tàn phá trong chiến tranh. Trong bản thiết kế này cũng bao gồm một phức hợp cho <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3o_t%C3%A0ng_Qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bảo tàng Quốc gia Afghanistan (trang không tồn tại)">Bảo tàng Quốc gia Afghanistan</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghan_market_teeming_with_vendors_and_shoppers_2-4-09.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Afghan_market_teeming_with_vendors_and_shoppers_2-4-09.jpg/200px-Afghan_market_teeming_with_vendors_and_shoppers_2-4-09.jpg" decoding="async" width="200" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Afghan_market_teeming_with_vendors_and_shoppers_2-4-09.jpg/300px-Afghan_market_teeming_with_vendors_and_shoppers_2-4-09.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Afghan_market_teeming_with_vendors_and_shoppers_2-4-09.jpg/400px-Afghan_market_teeming_with_vendors_and_shoppers_2-4-09.jpg 2x" data-file-width="3015" data-file-height="1948" /></a><figcaption>Một con đường chợ nhộn nhịp ở trung tâm Kabul, 2009</figcaption></figure> Tuy những dự án đó sẽ giúp xây dựng lại một cơ sở căn bản của quốc gia trong tương lai, hiện tại, một nửa dân số vẫn phải sống trong tình trạng thiếu lương thực, quần áo, nhà cửa và các vấn đề khác do các hoạt động quân sự và sự bất ổn chính trị gây ra. Chính phủ không đủ mạnh để thu thuế và phí từ tất cả các tỉnh vì tình trạng lãnh chúa địa phương. Tình trạng gian lận lừa đảo và "tham nhũng xuất hiện trong hàng loạt tổ chức chính phủ Afghanistan.<a href="#cite_note-230">[229]</a> Điều tốt lành với Afghanistan là nước này có tiềm năng để nhanh chóng thoát khỏi tình trạng nghèo đói để trở thành một quốc gia ổn định. Nhiều bản báo cáo cho thấy đất nước sở hữu nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên và khoáng sản quan trọng, có giá trị trên thị trường thế giới. Theo Nghiên cứu của US Geological và Bộ Công nghiệp và Mỏ Afghanistan, nước này có thể sở hữu tới 36 nghìn tỷ feet khối <a href="/wiki/Kh%C3%AD_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn" title="Khí thiên nhiên">khí tự nhiên</a>, 3,6 tỷ barrel <a href="/wiki/D%E1%BA%A7u_m%E1%BB%8F" title="Dầu mỏ">dầu mỏ</a> và tới 1.325 triệu barrel <a href="/w/index.php?title=Kh%C3%AD_gas_h%C3%B3a_l%E1%BB%8Fng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khí gas hóa lỏng (trang không tồn tại)">khí gas hóa lỏng</a>. Điều này có thể đánh dấu bước ngoặt trong những nỗ lực tái thiết Afghanistan. Xuất khẩu dầu mỏ có thể mang lại nguồn thu Afghanistan cần để hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và mở rộng các cơ hội kinh tế cho đất nước. Những báo cáo khác cho rằng nước này có khá nhiều nguồn tài nguyên <a href="/wiki/V%C3%A0ng" title="Vàng">vàng</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng" title="Đồng">đồng</a>, <a href="/wiki/Than_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)" class="mw-disambig" title="Than (định hướng)">than</a>, <a href="/wiki/Qu%E1%BA%B7ng_s%E1%BA%AFt" title="Quặng sắt">quặng sắt</a> và các <a href="/wiki/Kho%C3%A1ng_s%E1%BA%A3n" title="Khoáng sản">khoáng sản</a> giàu khác. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nhân_khẩu">Nhân khẩu</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=24" title="Sửa đổi phần “Nhân khẩu”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=24" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nhân khẩu">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A2n_kh%E1%BA%A9u_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhân khẩu Afghanistan (trang không tồn tại)">Nhân khẩu Afghanistan</a></div> Dân cư Afghanistan được chia thành nhiều nhóm sắc tộc khác nhau. Vì một cuộc điều tra dân số có hệ thống chưa từng được thực hiện ở nước này trong nhiều thập kỷ, con số chính xác về số lượng và thành phần các nhóm dân tộc hiện chưa được biết.<a href="#cite_note-231">[230]</a> Vì thế những con số dưới đây chỉ có tính ước đoán.<a href="#cite_note-232">[231]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ngôn_ngữ">Ngôn ngữ</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=25" title="Sửa đổi phần “Ngôn ngữ”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=25" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ngôn ngữ">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngôn ngữ tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Ngôn ngữ tại Afghanistan</a></div> Theo <a href="/w/index.php?title=CIA_factbook&action=edit&redlink=1" class="new" title="CIA factbook (trang không tồn tại)">CIA factbook</a> các ngôn ngữ được sử dụng ở Afghanistan gồm: <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ba_T%C6%B0" title="Tiếng Ba Tư">tiếng Ba Tư</a> (chính thức được gọi là <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Dari_(Afghanistan)" class="mw-redirect" title="Tiếng Dari (Afghanistan)">Dari</a>, nhưng được biết đến rộng hơn dưới cái tên <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Farsi" class="mw-redirect" title="Tiếng Farsi">Farsi</a>) 50% và <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Pashto" class="mw-redirect" title="Tiếng Pashto">Pashto</a> 35%; cả hai đều là <a href="/wiki/Ng%E1%BB%AF_h%E1%BB%87_%E1%BA%A4n-%C3%82u" title="Ngữ hệ Ấn-Âu">các ngôn ngữ Ấn-Âu</a> trong <a href="/wiki/Ng%E1%BB%AF_chi_Iran" class="mw-redirect" title="Ngữ chi Iran">ngữ chi Iran</a>. Tiếng Pashto và Ba Tư là các <a href="/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_ch%C3%ADnh_th%E1%BB%A9c" title="Ngôn ngữ chính thức">ngôn ngữ chính thức</a> của quốc gia. Tiếng <a href="/w/index.php?title=Hazara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hazara (trang không tồn tại)">Hazara</a>, của cộng đồng thiểu số Hazara, là một thổ ngữ của tiếng Ba Tư. Các ngôn ngữ khác gồm <a href="/wiki/Ng%E1%BB%AF_h%E1%BB%87_Turk" title="Ngữ hệ Turk">các ngôn ngữ Turk</a> (chủ yếu là <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Uzbek" title="Tiếng Uzbek">Uzbek</a> và <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Turkmen" title="Tiếng Turkmen">Turkmen</a>) 9%, cũng như 30 ngôn ngữ nhỏ khác chiếm 4% (chủ yếu gồm <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Baloch" title="Tiếng Baloch">Baloch</a>, <a href="/wiki/Nh%C3%B3m_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_Nuristan" title="Nhóm ngôn ngữ Nuristan">Nuristan</a>, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Pashai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Pashai (trang không tồn tại)">Pashai</a>, <a href="/w/index.php?title=Brahui&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brahui (trang không tồn tại)">Brahui</a>, <a href="/wiki/Nh%C3%B3m_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_Pamir" title="Nhóm ngôn ngữ Pamir">các ngôn ngữ Pamir</a>, <a href="/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_ng%E1%BB%AF_Hindko" class="mw-redirect" title="Phương ngữ Hindko">Hindko</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hindi" title="Tiếng Hindi">Hindi</a>/<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Urdu" title="Tiếng Urdu">Urdu</a>, vân vân.). Số người thạo nhiều ngôn ngữ rất đông. <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Languages_of_afghanistan-provinces.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Languages_of_afghanistan-provinces.jpg/350px-Languages_of_afghanistan-provinces.jpg" decoding="async" width="350" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Languages_of_afghanistan-provinces.jpg/525px-Languages_of_afghanistan-provinces.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/60/Languages_of_afghanistan-provinces.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="461" /></a><figcaption>Các ngôn ngữ Afghanistan <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68144386">.mw-parser-output .legend{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .legend-color{display:inline-block;min-width:1.25em;height:1.25em;line-height:1.25;margin:1px 0;text-align:center;border:1px solid black;background-color:transparent;color:black}.mw-parser-output .legend-text{}</style><div class="legend">  50% <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ba_T%C6%B0" title="Tiếng Ba Tư">Ba Tư</a> (thường là thổ ngữ <a href="/wiki/Dari_(Afghanistan)" class="mw-redirect" title="Dari (Afghanistan)">Dari</a>)</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend">  35% <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Pashto" class="mw-redirect" title="Tiếng Pashto">Pashto</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend">  8% <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Uzbek" title="Tiếng Uzbek">Uzbek</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend">  3% <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Turkmen" title="Tiếng Turkmen">Turkmen</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend">  2% <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Baloch" title="Tiếng Baloch">Baloch</a></div> 2% khác (<a href="/wiki/Nh%C3%B3m_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_Nuristan" title="Nhóm ngôn ngữ Nuristan">Nuristan</a>, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Pashai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Pashai (trang không tồn tại)">Pashai</a>, <a href="/w/index.php?title=Brahui&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brahui (trang không tồn tại)">Brahui</a>, vân vân.) </figcaption></figure> Theo Từ điển bách khoa Iran,<a href="#cite_note-233">[232]</a> tiếng Ba Tư là ngôn ngữ mẹ đẻ của khoảng một phần ba dân số Afghanistan, và nó cũng là ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất trong nước, với khoảng 90% dân số. Từ điển bách khoa này cũng cho rằng tiếng Pashto được khoảng 50% dân số sử dụng. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Các_nhóm_sắc_tộc">Các nhóm sắc tộc</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=26" title="Sửa đổi phần “Các nhóm sắc tộc”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=26" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các nhóm sắc tộc">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Children_of_Kabul,_Afghanistan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Children_of_Kabul%2C_Afghanistan.jpg/200px-Children_of_Kabul%2C_Afghanistan.jpg" decoding="async" width="200" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Children_of_Kabul%2C_Afghanistan.jpg/300px-Children_of_Kabul%2C_Afghanistan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Children_of_Kabul%2C_Afghanistan.jpg/400px-Children_of_Kabul%2C_Afghanistan.jpg 2x" data-file-width="1643" data-file-height="2408" /></a><figcaption>Hai trẻ em ở Kabul</figcaption></figure> Dưới đây là sự phân bố các nhóm sắc tộc gần đúng dựa trên CIA World Factbook<a href="#cite_note-CIA2-234">[233]</a>. Từ điển bách khoa toàn thư Anh đưa ra một danh sách nhóm sắc tộc Afghanistan hơi khác:<a href="#cite_note-BritannicaPDF-235">[234]</a> <ul><li>49% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Pashtun" title="Người Pashtun">Pashtun</a></li> <li>18% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Tajik" title="Người Tajik">Tajik</a></li> <li>9% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Hazara" title="Người Hazara">Hazara</a></li> <li>8% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Uzbek" title="Người Uzbek">Uzbek</a></li> <li>4% <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Aimaq&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Aimaq (trang không tồn tại)">Aimaq</a></li> <li>3% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Turkmen" title="Người Turkmen">Turkmen</a></li> <li>9% khác</li></ul> Dựa trên những con số từ cuộc điều tra dân số thập niên 1960 tới 1980, cũng như thông tin có được từ các học giả,<a href="#cite_note-Iranica2-236">[235]</a> <a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_khoa_to%C3%A0n_th%C6%B0_Iran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bách khoa toàn thư Iran (trang không tồn tại)">Bách khoa toàn thư Iran</a> đưa ra danh sách sau:<a href="#cite_note-Iranica2-236">[235]</a> <ul><li>36,4% Pashtun</li> <li>33,6% Tajik, <a href="/w/index.php?title=Farsiwan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Farsiwan (trang không tồn tại)">Farsiwan</a>, và <a href="/w/index.php?title=Qizilbash&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qizilbash (trang không tồn tại)">Qezelbash</a></li> <li>8,0% Hazara</li> <li>8,0% Uzbek</li> <li>3,2% Aimak</li> <li>1,6% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Baloch" title="Người Baloch">Baloch</a></li> <li>9,2% khác</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tôn_giáo">Tôn giáo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=27" title="Sửa đổi phần “Tôn giáo”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=27" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tôn giáo">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=T%C3%B4n_gi%C3%A1o_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tôn giáo Afghanistan (trang không tồn tại)">Tôn giáo Afghanistan</a></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg/200px-Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg" decoding="async" width="200" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg/300px-Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg/400px-Mazar-e_sharif_-_Steve_Evans.jpg 2x" data-file-width="965" data-file-height="695" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Mazari_Sharif&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mazari Sharif (trang không tồn tại)">Thánh đường Xanh tại Mazari Sharif</a>.</figcaption></figure> <div class="PieChartTemplate thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:202px"> <div style="background-color:white;margin:auto;position:relative;width:200px;height:200px;overflow:hidden;border-radius:100px;border:1px solid black"> <div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;left:0; top:0; border-width:0 200px 200px 0; border-color:gray"></div><div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;left:100px; top:100px; border-width:100px 0 0 3182.0515953774px; border-left-color:green"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 200px 100px 0;border-color:green"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 100px 200px 0;border-color:green"></div> </div> <div class="thumbcaption"> Tôn giáo tại Afghanistan <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend">  <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Hồi giáo">Hồi giáo</a> (99.5%)</div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend">  Khác (0.5%)</div> </div> </div></div> Theo tôn giáo, Hơn 99% người dân Afghanistan là người <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Hồi giáo">Hồi giáo</a>: khoảng 74-89% thuộc <a href="/wiki/H%E1%BB%87_ph%C3%A1i_Sunni" class="mw-redirect" title="Hệ phái Sunni">hệ phái Sunni</a> và 9-25% thuộc <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%87_ph%C3%A1i_Shi%27a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hệ phái Shi'a (trang không tồn tại)">Shi'a</a><a href="#cite_note-BritannicaPDF-235">[234]</a><a href="#cite_note-237">[236]</a> (những con số ước tính có thể khác biệt). Có khoảng 30.000 tới 150.000 người <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_gi%C3%A1o" title="Ấn Độ giáo">Ấn giáo</a> và người <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_Sikh" class="mw-redirect" title="Đạo Sikh">đạo Sikh</a> sống tại nhiều thành phố nhưng chủ yếu tại <a href="/wiki/Jalalabad" title="Jalalabad">Jalalabad</a>, <a href="/wiki/Kabul" title="Kabul">Kabul</a>, và <a href="/wiki/Kandahar" title="Kandahar">Kandahar</a>.<a href="#cite_note-238">[237]</a><a href="#cite_note-239">[238]</a> Tương tự, có một cộng đồng <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Do_Th%C3%A1i" title="Người Do Thái">người Do Thái</a> nhỏ tại Afghanistan (Xem <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Do_Th%C3%A1i_Bukharan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Do Thái Bukharan (trang không tồn tại)">Người Do Thái Bukharan</a>) họ đã bỏ chạy khỏi đất nước sau khi quân đội Liên Xô đến tham chiến năm 1979, và ngày nay chỉ duy nhất một người Do Thái là <a href="/w/index.php?title=Zablon_Simintov&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zablon Simintov (trang không tồn tại)">Zablon Simintov</a>, còn ở lại nước này<a href="#cite_note-240">[239]</a>. Vào tháng 9 năm 2021, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Zablon_Simintov" class="extiw" title="en:Zablon Simintov">Simintov</a> đã rời khỏi Afghanistan và chuyển tới <a href="/wiki/Israel" title="Israel">Israel</a> để sinh sống<a href="#cite_note-241">[240]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Các_thành_phố_lớn">Các thành phố lớn</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=28" title="Sửa đổi phần “Các thành phố lớn”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=28" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các thành phố lớn">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm: <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Afghanistan" title="Danh sách thành phố Afghanistan">Danh sách thành phố Afghanistan</a> và <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_%C4%91%E1%BB%8Ba_%C4%91i%E1%BB%83m_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các địa điểm tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Các địa điểm tại Afghanistan</a></div> Thành phố duy nhất tại Afghanistan có hơn một triệu dân là thủ đô Kabul. Các thành phố lớn khác gồm: (theo thứ tự dân số) <a href="/wiki/Kandahar" title="Kandahar">Kandahar</a>, <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a>, <a href="/w/index.php?title=Mazari_Sharif&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mazari Sharif (trang không tồn tại)">Mazari Sharif</a>, <a href="/wiki/Jalalabad" title="Jalalabad">Jalalabad</a>, <a href="/w/index.php?title=Ghazni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghazni (trang không tồn tại)">Ghazni</a> và <a href="/w/index.php?title=Kunduz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kunduz (trang không tồn tại)">Kunduz</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Y_tế">Y tế</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=29" title="Sửa đổi phần “Y tế”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=29" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Y tế">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Y_t%E1%BA%BF_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Y tế ở Afghanistan (trang không tồn tại)">Y tế ở Afghanistan</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Kabul_Military_Hospital_-_panoramio.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Kabul_Military_Hospital_-_panoramio.jpg/220px-Kabul_Military_Hospital_-_panoramio.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Kabul_Military_Hospital_-_panoramio.jpg/330px-Kabul_Military_Hospital_-_panoramio.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Kabul_Military_Hospital_-_panoramio.jpg/440px-Kabul_Military_Hospital_-_panoramio.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="686" /></a><figcaption>Một bệnh viện ở Kabul</figcaption></figure> Theo <a href="/wiki/Ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Chỉ số phát triển con người">Chỉ số phát triển con người</a>, Afghanistan là <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Danh sách quốc gia theo chỉ số phát triển con người">quốc gia kém phát triển thứ 15</a> trên thế giới. <a href="/wiki/B%E1%BA%A3ng_x%E1%BA%BFp_h%E1%BA%A1ng_%C6%B0%E1%BB%9Bc_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_tu%E1%BB%95i_th%E1%BB%8D_khi_sinh_theo_qu%E1%BB%91c_gia" title="Bảng xếp hạng ước lượng tuổi thọ khi sinh theo quốc gia">Tuổi thọ trung bình</a> được ước tính là khoảng 60 năm.<a href="#cite_note-WHO-242">[241]</a><a href="#cite_note-uis.unesco.org-243">[242]</a> <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%B7_l%E1%BB%87_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BB%A5_t%E1%BB%AD_vong&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tỷ lệ sản phụ tử vong (trang không tồn tại)">Tỷ lệ sản phụ tử vong</a> của nước này là 396/100.000 ca sinh sống và <a href="/wiki/T%E1%BB%AD_vong_%E1%BB%9F_tr%E1%BA%BB_s%C6%A1_sinh" title="Tử vong ở trẻ sơ sinh">tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh</a> là 66<a href="#cite_note-uis.unesco.org-243">[242]</a> đến 112,8 ca tử vong mỗi 1.000 ca sinh sống.<a href="#cite_note-Factbook-204">[203]</a> <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_Y_t%E1%BA%BF_C%C3%B4ng_c%E1%BB%99ng_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ Y tế Công cộng (Afghanistan) (trang không tồn tại)">Bộ Y tế Công cộng</a> có kế hoạch cắt giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh xuống còn 400 cho mỗi 100.000 ca sinh sống trước năm 2020. Đất nước này có hơn 3.000 nữ <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%99_sinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hộ sinh (trang không tồn tại)">hộ sinh</a>, với thêm 300 đến 400 người được đào tạo mỗi năm.<a href="#cite_note-csm-244">[243]</a> Có hơn <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_b%E1%BB%87nh_vi%E1%BB%87n_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các bệnh viện ở Afghanistan (trang không tồn tại)">100 bệnh viện ở Afghanistan</a>,<a href="#cite_note-245">[244]</a> với các phương pháp điều trị tiên tiến nhất hiện có ở Kabul. <a href="/w/index.php?title=Vi%E1%BB%87n_y_h%E1%BB%8Dc_tr%E1%BA%BB_em_Ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viện y học trẻ em Pháp (trang không tồn tại)">Viện Y học Trẻ em Pháp</a> và <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%87nh_vi%E1%BB%87n_nhi_Indira_Gandhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bệnh viện nhi Indira Gandhi (trang không tồn tại)">Bệnh viện nhi Indira Gandhi</a> ở Kabul là những <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%87nh_vi%E1%BB%87n_nhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bệnh viện nhi (trang không tồn tại)">bệnh viện nhi</a> hàng đầu trong cả nước. Một số bệnh viện hàng đầu khác ở Kabul bao gồm <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_vi%E1%BB%87n_Jamhuriat" title="Bệnh viện Jamhuriat">Bệnh viện Jamhuriat</a> và <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%87nh_vi%E1%BB%87n_Jinnah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bệnh viện Jinnah (trang không tồn tại)">Bệnh viện Jinnah</a>.<a href="#cite_note-246">[245]</a> Mặc dù vậy, nhiều người Afghanistan tới Pakistan và Ấn Độ để điều trị nâng cao. Có báo cáo vào năm 2006 rằng gần 60% dân số Afghanistan sống trong vòng hai giờ đi bộ từ cơ sở y tế gần nhất.<a href="#cite_note-USAID-Health-247">[246]</a> Tỷ lệ <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_khuy%E1%BA%BFt_t%E1%BA%ADt" title="Người khuyết tật">khuyết tật</a> cũng cao ở Afghanistan do hàng thập kỷ chiến tranh.<a href="#cite_note-248">[247]</a> Báo cáo gần đây cho biết khoảng 80.000 người bị mất chi.<a href="#cite_note-249">[248]</a><a href="#cite_note-250">[249]</a> Các tổ chức từ thiện phi chính phủ như <a href="/wiki/Save_the_Children" title="Save the Children">Save the Children</a> và <a href="/w/index.php?title=Mahboba%27s_Promise&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mahboba's Promise (trang không tồn tại)">Mahboba's Promise</a> hỗ trợ trẻ mồ côi kết hợp với các cấu trúc chính phủ.<a href="#cite_note-251">[250]</a> <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_kh%E1%BA%A3o_s%C3%A1t_v%E1%BB%81_nh%C3%A2n_kh%E1%BA%A9u_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_y_t%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các khảo sát về nhân khẩu học và y tế (trang không tồn tại)">Các khảo sát về nhân khẩu học và y tế</a> đang làm việc với <a href="/w/index.php?title=Vi%E1%BB%87n_nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_y_t%E1%BA%BF_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viện nghiên cứu quản lý y tế Ấn Độ (trang không tồn tại)">Viện nghiên cứu quản lý y tế Ấn Độ</a> và các nghiên cứu khác để thực hiện một cuộc khảo sát ở Afghanistan tập trung vào <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%B7_l%E1%BB%87_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BB%A5_t%E1%BB%AD_vong&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tỷ lệ sản phụ tử vong (trang không tồn tại)">tỷ lệ sản phụ tử vong</a> và những vấn đề khác.<a href="#cite_note-MEASUREDHS-252">[251]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Giáo_dục">Giáo dục</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=30" title="Sửa đổi phần “Giáo dục”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=30" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Giáo dục">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giáo dục ở Afghanistan (trang không tồn tại)">Giáo dục ở Afghanistan</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:UNESCO_Institute_of_Statistics_Afghanistan_Literacy_Rate_population_plus15_1980-2015.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/UNESCO_Institute_of_Statistics_Afghanistan_Literacy_Rate_population_plus15_1980-2015.png/220px-UNESCO_Institute_of_Statistics_Afghanistan_Literacy_Rate_population_plus15_1980-2015.png" decoding="async" width="220" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/UNESCO_Institute_of_Statistics_Afghanistan_Literacy_Rate_population_plus15_1980-2015.png/330px-UNESCO_Institute_of_Statistics_Afghanistan_Literacy_Rate_population_plus15_1980-2015.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f8/UNESCO_Institute_of_Statistics_Afghanistan_Literacy_Rate_population_plus15_1980-2015.png 2x" data-file-width="407" data-file-height="328" /></a><figcaption>Tỷ lệ biết chữ/dân số plus15 theo Viện thống kê UNESCO 1980–2015</figcaption></figure> Giáo dục ở Afghanistan gồm <a href="/w/index.php?title=K%E2%80%9312&action=edit&redlink=1" class="new" title="K–12 (trang không tồn tại)">K–12</a> và <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Giáo dục đại học">giáo dục đại học</a>, được <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ Giáo dục (Afghanistan) (trang không tồn tại)">Bộ Giáo dục</a> và <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ Giáo dục Đại học (Afghanistan) (trang không tồn tại)">Bộ Giáo dục Đại học</a> giám sát. Có hơn 16.000 trường học trong cả nước và khoảng 9 triệu học sinh. Trong đó, khoảng 60% là nam và 40% nữ. Hơn 174.000 sinh viên đang theo học tại các <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_%C4%91%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các trường đại học ở Afghanistan (trang không tồn tại)">trường đại học</a> khác nhau trên cả nước. Khoảng 21% trong số này là nữ giới.<a href="#cite_note-USAID-Education-253">[252]</a> Cựu Bộ trưởng Giáo dục <a href="/w/index.php?title=Ghulam_Farooq_Wardak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghulam Farooq Wardak (trang không tồn tại)">Ghulam Farooq Wardak</a> đã tuyên bố rằng việc xây dựng 8.000 trường học là cần thiết cho những trẻ em còn lại bị thiếu <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%ADp_ch%C3%ADnh_quy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Học tập chính quy (trang không tồn tại)">học tập chính quy</a>.<a href="#cite_note-Wardak_seeks_$3b_in_aid_for_school_buildings-254">[253]</a> Các trường đại học hàng đầu ở Afghanistan là <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_M%E1%BB%B9_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Mỹ ở Afghanistan (trang không tồn tại)">Đại học Mỹ ở Afghanistan</a> (AUAF), tiếp theo là <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Kabul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Kabul (trang không tồn tại)">Đại học Kabul</a> (KU), cả hai đều nằm ở Kabul. <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%8Dc_vi%E1%BB%87n_Qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1_Qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Học viện Quân sự Quốc gia Afghanistan (trang không tồn tại)">Học viện Quân sự Quốc gia Afghanistan</a>, được mô phỏng theo <a href="/wiki/H%E1%BB%8Dc_vi%E1%BB%87n_Qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1_Hoa_K%E1%BB%B3" title="Học viện Quân sự Hoa Kỳ">Học viện Quân sự Hoa Kỳ</a> tại West Point, là một tổ chức phát triển quân sự bốn năm dành riêng cho các sĩ quan tốt nghiệp cho <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%B1c_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_V%C5%A9_trang_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lực lượng Vũ trang Afghanistan (trang không tồn tại)">Lực lượng Vũ trang Afghanistan</a>. <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Qu%E1%BB%91c_ph%C3%B2ng_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Quốc phòng Afghanistan (trang không tồn tại)">Đại học Quốc phòng Afghanistan</a> được xây dựng gần <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93_ch%E1%BB%A9a_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_Qargha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồ chứa nước Qargha (trang không tồn tại)">Hồ chứa nước Qargha</a> ở Kabul. Các trường đại học lớn bên ngoài Kabul bao gồm <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Kandahar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Kandahar (trang không tồn tại)">Đại học Kandahar</a> ở phía Nam, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Herat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Herat (trang không tồn tại)">Đại học Herat</a> ở phía Tây Bắc, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Balkh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Balkh (trang không tồn tại)">Đại học Balkh</a> và <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Kunduz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Kunduz (trang không tồn tại)">Đại học Kunduz</a> ở phía Bắc, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Nangarhar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Nangarhar (trang không tồn tại)">Đại học Nangarhar</a> và <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Khost&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Khost (trang không tồn tại)">Đại học Khost</a> ở phía đông. Hoa Kỳ đang xây dựng sáu cơ sở giáo dục và năm trường cao đẳng đào tạo giáo viên trên toàn quốc, hai trường trung học lớn ở Kabul và một trường ở Jalalabad.<a href="#cite_note-USAID-Education-253">[252]</a> Tỷ lệ biết chữ của dân số là 38,2% (nam 52% và nữ 24,2%).<a href="#cite_note-Factbook-204">[203]</a> Lực lượng an ninh quốc gia Afghanistan được cung cấp các khóa học xóa mù chữ bắt buộc.<a href="#cite_note-autogeneratedmil-255">[254]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Văn_hóa">Văn hóa</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=31" title="Sửa đổi phần “Văn hóa”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=31" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Văn hóa">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_Afghanistan" title="Văn hóa Afghanistan">Văn hóa Afghanistan</a></div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm: <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%A0i_ph%C3%A1t_thanh_Kabul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đài phát thanh Kabul (trang không tồn tại)">Đài phát thanh Kabul</a>, <a href="/w/index.php?title=%C3%82m_nh%E1%BA%A1c_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Âm nhạc Afghanistan (trang không tồn tại)">Âm nhạc Afghanistan</a>, và <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồi giáo tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Hồi giáo tại Afghanistan</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Grupka_Pasztun%C3%B3w_-_Qajs%C4%81r_-_001620s.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Grupka_Pasztun%C3%B3w_-_Qajs%C4%81r_-_001620s.jpg/250px-Grupka_Pasztun%C3%B3w_-_Qajs%C4%81r_-_001620s.jpg" decoding="async" width="250" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Grupka_Pasztun%C3%B3w_-_Qajs%C4%81r_-_001620s.jpg/375px-Grupka_Pasztun%C3%B3w_-_Qajs%C4%81r_-_001620s.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Grupka_Pasztun%C3%B3w_-_Qajs%C4%81r_-_001620s.jpg/500px-Grupka_Pasztun%C3%B3w_-_Qajs%C4%81r_-_001620s.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1293" /></a><figcaption>Đàn ông mặc <a href="/w/index.php?title=V%C3%A1y_Pashtun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Váy Pashtun (trang không tồn tại)">trang phục truyền thống Afghanistan</a> (Pashtun) ở <a href="/wiki/Faryab_(t%E1%BB%89nh)" title="Faryab (tỉnh)">tỉnh Faryab</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghan_girls_in_traditional_clothes-May_2011.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Afghan_girls_in_traditional_clothes-May_2011.jpg/200px-Afghan_girls_in_traditional_clothes-May_2011.jpg" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Afghan_girls_in_traditional_clothes-May_2011.jpg/300px-Afghan_girls_in_traditional_clothes-May_2011.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Afghan_girls_in_traditional_clothes-May_2011.jpg/400px-Afghan_girls_in_traditional_clothes-May_2011.jpg 2x" data-file-width="4256" data-file-height="2832" /></a><figcaption>Cô gái dân tộc <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Tajik" title="Người Tajik">Tajik</a> trong trang phục truyền thống ở <a href="/wiki/Mazar-i-Sharif" title="Mazar-i-Sharif">Mazar-i-Sharif</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Jam_Minaret_decoration.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Jam_Minaret_decoration.jpg/150px-Jam_Minaret_decoration.jpg" decoding="async" width="150" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Jam_Minaret_decoration.jpg/225px-Jam_Minaret_decoration.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/40/Jam_Minaret_decoration.jpg 2x" data-file-width="254" data-file-height="454" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Minaret_of_Jam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Minaret of Jam (trang không tồn tại)">Minaret of Jam</a>.</figcaption></figure> Người Afghanistan tự hào về tôn giáo, quốc gia, tổ tiên, và trên tất cả là nền độc lập của họ. Như những người dân vùng cao nguyên khác, người Afghanistan được cho là nhanh nhạy và mến khách, vì họ rất coi trọng danh dự cá nhân, vì sự trung thành với <a href="/wiki/H%E1%BB%8D" title="Họ">dòng tộc</a> và vị sự sẵn sàng mang theo và sử dụng vũ khí để giải quyết các tranh chấp.<a href="#cite_note-Heathcote-256">[255]</a> Vì các cuộc tranh chấp bộ tộc và những cuộc tàn sát phong kiến đã trở thành một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu của họ từ xa xưa, kiểu chủ nghĩa cá nhân tiêu biểu này đã là một trở ngại lớn đối với những kẻ xâm lược từ bên ngoài. Afghanistan có một lịch sử phức tạp thể hiện qua những nền văn hóa hiện nay của họ cũng như dưới hình thức nhiều ngôn ngữ và công trình kiến trúc khác. Tuy nhiên, nhiều công trình kiến trúc lịch sử quốc gia đã bị tàn phá trong những cuộc chiến gần đây. <a href="/wiki/C%C3%A1c_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_Ph%E1%BA%ADt_t%E1%BA%A1i_Bamiyan" class="mw-redirect" title="Các tượng Phật tại Bamiyan">Hai pho tượng Phật</a> tại <a href="/wiki/T%E1%BB%89nh_Bamiyan" class="mw-redirect" title="Tỉnh Bamiyan">Tỉnh Bamiyan</a> đã bị lực lượng Taliban, những kẻ coi đó là sự <a href="/wiki/S%C3%B9ng_b%C3%A1i_th%E1%BA%A7n_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" class="mw-redirect" title="Sùng bái thần tượng">sùng bái thần tượng</a>, phá huỷ. Các địa điểm nổi tiếng khác gồm các thành phố <a href="/wiki/Kandahar" title="Kandahar">Kandahar</a>, <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a>, <a href="/w/index.php?title=Ghazni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghazni (trang không tồn tại)">Ghazni</a> và <a href="/wiki/Balkh" title="Balkh">Balkh</a>. Tháp Jam, tại thung lũng <a href="/wiki/Hari_Rud" title="Hari Rud">Hari Rud</a>, là một địa điểm <a href="/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Di sản thế giới">di sản văn hóa thế giới của UNESCO</a>. Tấm áo choàng của <a href="/wiki/Muhammad" title="Muhammad">Muhammad</a> được cất giữ bên trong Khalka Sharifa nổi tiếng tại Thành phố Kandahar. <a href="/w/index.php?title=Buzkashi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buzkashi (trang không tồn tại)">Buzkashi</a> là một môn thể thao quốc gia tại Afghanistan. Nó tương tự như <a href="/wiki/Polo" title="Polo">polo</a> và những người chơi cưỡi trên lưng ngựa chia thành hai đội, mỗi bên tìm cách chiếm và giữ xác một con <a href="/wiki/D%C3%AA" title="Dê">dê</a>. <a href="/w/index.php?title=Ch%C3%B3_s%C3%B3i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chó sói Afghanistan (trang không tồn tại)">Chó sói Afghanistan</a> (một kiểu <a href="/wiki/Ch%C3%B3" title="Chó">chó</a> đua) cũng có nguồn gốc từ Afghanistan. Dù tỷ lệ người biết chữ thấp, <a href="/w/index.php?title=V%C4%83n_h%C3%B3a_Ba_T%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Văn hóa Ba Tư (trang không tồn tại)">thi ca Ba Tư</a> đóng một vai trò rất quan trọng trong văn hóa Afghanistan. Thi ca luôn là một môn học quan trọng tại <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a> và Afghanistan, tới mức nó đã thống nhất vào trong văn hóa. Văn hóa Ba Tư, từng, và luôn luôn, có ảnh hưởng lớn trong văn hóa Afghanistan. Những cuộc thi thơ giữa cá nhân được gọi là "musha'era" thường xuất hiện trong những người bình dân. Hầu như mọi gia đình đều sở hữu một hay nhiều tập thơ ở mọi kiểu, thậm chí khi chúng không được mang ra đọc thường xuyên. Các thổ ngữ phía đông của ngôn ngữ Ba Tư thường được gọi là "<a href="/wiki/Dari_(Afghanistan)" class="mw-redirect" title="Dari (Afghanistan)">Dari</a>". Cái tên này xuất xứ từ từ "Pārsī-e Darbārī", có nghĩa Tiếng Ba Tư của các triều đình hoàng gia. Thuật ngữ Darī cổ – một trong những cái tên gốc của ngôn ngữ Ba Tư – was đã được tái sinh trong hiến pháp Afghanistan năm 1964, và có mục tiêu "biểu thị rằng người Afghanistan coi quốc gia của họ là cái nôi của ngôn ngữ. Vì thế, cái tên Fārsī, ngôn ngữ của người <a href="/w/index.php?title=Fars&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fars (trang không tồn tại)">Fārs</a>, thường bị tránh nhắc tới. Theo quan điểm này, chúng ta có thể coi sự phát triển của Dari hay văn học Ba Tư trong thực thể chính trị được gọi là Afghanistan."<a href="#cite_note-257">[256]</a> Nhiều <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_nh%C3%A0_th%C6%A1_v%C3%A0_t%C3%A1c_gia_Ba_T%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các nhà thơ và tác gia Ba Tư (trang không tồn tại)">nhà thơ Ba Tư</a> nổi tiếng trong giai đoạn thế kỷ thứ mười đến thế kỷ mười lăm xuất thân từ <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_Khorasan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại Khorasan (trang không tồn tại)">Khorasan</a> nơi được coi là Afghanistan ngày nay. Đa số họ cũng là các học giả trong nhiều trường phái khác nhau như ngôn ngữ, khoa học tự nhiên, y học, tôn giáo và thiên văn học. <ul><li><a href="/w/index.php?title=Jalal_ad-Din_Muhammad_Rumi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jalal ad-Din Muhammad Rumi (trang không tồn tại)">Mawlānā Rumi</a>, sinh ra và học tập tại <a href="/wiki/Balkh" title="Balkh">Balkh</a> ở thế kỷ mười ba và đã tới <a href="/wiki/Konya" title="Konya">Konya</a> ở <a href="/wiki/Th%E1%BB%95_Nh%C4%A9_K%E1%BB%B3" title="Thổ Nhĩ Kỳ">Thổ Nhĩ Kỳ</a> hiện nay</li> <li><a href="/w/index.php?title=Rabi%27a_Balkhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rabi'a Balkhi (trang không tồn tại)">Rabi'a Balkhi</a> (nhà thơ nữ đầu tiên trong Lịch sử Thi ca Ba Tư, thế kỷ thứ mười, nguồn gốc Balkh)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Abu_Mansur_Daqiqi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abu Mansur Daqiqi (trang không tồn tại)">Daqiqi Balkhi</a> (thế kỷ thứ mười, nguồn gốc <a href="/wiki/Balkh" title="Balkh">Balkh</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Farrukhi_Sistani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Farrukhi Sistani (trang không tồn tại)">Farrukhi Sistani</a> (thế kỷ thứ mười, nhà thơ hoàng gia <a href="/w/index.php?title=Ghaznavids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghaznavids (trang không tồn tại)">Ghaznavids</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Unsuri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unsuri (trang không tồn tại)">Unsuri Balkhi</a> (nhà thơ thế kỷ thứ mười/mười một, xuất thân Balkh)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Khwaja_Abdullah_Ansari&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khwaja Abdullah Ansari (trang không tồn tại)">Khwaja Abdullah Ansari</a> (thế kỷ mười một, từ <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Anvari&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anvari (trang không tồn tại)">Anvari</a> (thế kỷ mười hai, sống và qua đời tại Balkh)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Sanaayi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sanaayi (trang không tồn tại)">Sanā'ī Ghaznawi</a> (thế kỷ mười hai, xuất thân <a href="/w/index.php?title=Ghazni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ghazni (trang không tồn tại)">Ghazni</a>)</li> <li><a href="/wiki/Jami" title="Jami">Jāmī xứ Herāt</a> (thế kỷ mười lăm, xuất thân tại Herat phía tây Afghanistan), và cháu trai của ông <a href="/w/index.php?title=Abdullah_Hatifi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abdullah Hatifi (trang không tồn tại)">Abdullah Hatifi</a> Herawi, một nhà thơ nổi tiếng khác</li> <li><a href="/w/index.php?title=Alisher_Navoi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alisher Navoi (trang không tồn tại)">Alī Sher Navā'ī,</a> (thế kỷ mười lăn, Herat).</li></ul> Đa số những nhân vật trên đều là người Ba Tư (<a href="/w/index.php?title=Tajiks&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tajiks (trang không tồn tại)">Tājīk</a>) theo sắc tộc và đây vẫn là nhóm sắc tộc lớn thứ hai tại Afghanistan. Tương tự, một số nhà thơ và tác gia tiếng Ba Tư hiện đại, những người khá nổi tiếng trong thế giới sử dụng tiếng Ba Tư, gồm <a href="/w/index.php?title=Ustad_Betab&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ustad Betab (trang không tồn tại)">Ustad Betab</a>, <a href="/w/index.php?title=Qari_Abdullah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qari Abdullah (trang không tồn tại)">Qari Abdullah</a>, <a href="/w/index.php?title=Khalilullah_Khalili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khalilullah Khalili (trang không tồn tại)">Khalilullah Khalili</a>,<a href="#cite_note-258">[257]</a> <a href="/w/index.php?title=Sufi_Ghulam_Nabi_Ashqari&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sufi Ghulam Nabi Ashqari (trang không tồn tại)">Sufi Ghulam Nabi Ashqari</a>,<a href="#cite_note-259">[258]</a> <a href="/w/index.php?title=Sarwar_Joya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sarwar Joya (trang không tồn tại)">Sarwar Joya</a>, <a href="/w/index.php?title=Qahar_Asey&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qahar Asey (trang không tồn tại)">Qahar Asey</a>, <a href="/w/index.php?title=Parwin_Pazwak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parwin Pazwak (trang không tồn tại)">Parwin Pazwak</a> và những người khác. Năm 2003, Khaled Hosseini đã xuất bản cuốn The Kiterunner, dù chỉ là tiểu thuyết nhưng đã thể hiện đa phần lịch sử, chính trị và văn hóa xảy ra tại Afghanistan từ thập niên 1930 tới nay. Ngoài các nhà thơ và tác gia, nhiều <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_nh%C3%A0_khoa_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_h%E1%BB%8Dc_gi%E1%BA%A3_Iran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách nhà khoa học và học giả Iran (trang không tồn tại)">nhà khoa học Ba Tư</a> cũng có nguồn gốc từ nơi hiện được gọi là Afghanistan. Nổi tiếng nhất là <a href="/wiki/Avicenna" title="Avicenna">Avicenna</a> (Abu Alī Hussein ibn Sīnā), cha ông xuất thân từ <a href="/wiki/Balkh" title="Balkh">Balkh</a>. Ibn Sīnā, người đã tới <a href="/wiki/Isfahan" title="Isfahan">Isfahan</a> để lập ra một trường y tại đó, được một số học giả coi là "người cha của y học hiện đại". George Sarton đã gọi ibn Sīnā là "nhà khoa học nổi tiếng nhất của Hồi giáo và một trong những người nổi tiếng nhất ở mọi sắc tộc, địa điểm và thời đại". Các tác phẩm nổi tiếng nhất của ông gồm Sách chữa vết thương (The Book of Healing) và Luật lệ ngành y (The Canon of Medicine), cũng được gọi là Qanun. Câu chuyện về Ibn Sīnā thậm chí đã xuất hiện trong văn học hiện đại Anh qua cuốn <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7y_thu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Thầy thuốc">Thầy thuốc</a> (The Physician) của <a href="/w/index.php?title=Noah_Gordon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Noah Gordon (trang không tồn tại)">Noah Gordon</a>, hiện đã được xuất bản bằng nhiều thứ tiếng. Hơn nữa, theo <a href="/w/index.php?title=Ibn_al-Nadim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ibn al-Nadim (trang không tồn tại)">Ibn al-Nadim</a>, <a href="/w/index.php?title=Al-Farabi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Farabi (trang không tồn tại)">Al-Farabi</a>, một nhà khoa học và triết học nổi tiếng, cũng xuất thân từ <a href="/wiki/T%E1%BB%89nh_Faryab" class="mw-redirect" title="Tỉnh Faryab">Tỉnh Faryab</a> Afghanistan. Trước khi Taliban lên nắm quyền lực, thành phố Kabul là nơi có nhiều nhạc sĩ bậc thầy cả về âm nhạc truyền thống và hiện đại Afghanistan, đặc biệt trong lễ hội <a href="/w/index.php?title=Nauroz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nauroz (trang không tồn tại)">Nauroz</a>. Ở thế kỷ hai mươi Kabul từng là trung tâm văn hóa được coi như <a href="/wiki/Vi%C3%AAn" title="Viên">Viên</a> ở thế kỷ mười tám và mười chín. Hệ thống bộ tộc, quy định cuộc sống của hầu hết mọi người bên ngoài các khu đô thị, và có ảnh hưởng mạnh mẽ theo các thuật ngữ chính trị. Những người đàn ông có một lòng trung thành cuồng nhiệt với bộ tộc của mình, tới mức, khi được kêu gọi, họ sẵn sàng tập trung lại với vũ khí trong tay dưới quyền lãnh đạo của người đứng đầu bộ tộc cũng các lãnh đạo dòng họ (Khans). Trên lý thuyết, theo luật Hồi giáo, mọi tín đồ đều phải đứng lên cầm vũ khí theo lời hiệu triệu (<a href="/w/index.php?title=Ulul-Amr&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ulul-Amr (trang không tồn tại)">Ulul-Amr</a>) của thủ lĩnh. Heathcote coi hệ thống bộ tộc là cách thức tốt nhất để tổ chức những nhóm người lớn trong một quốc gia với những khó khăn địa lý, và trong một xã hội, từ quan điểm duy vật, có phong cách sống đơn giản.<a href="#cite_note-Heathcote-256">[255]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Phụ_nữ">Phụ nữ</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=32" title="Sửa đổi phần “Phụ nữ”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=32" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Phụ nữ">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Ph%E1%BB%A5_n%E1%BB%AF_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phụ nữ ở Afghanistan (trang không tồn tại)">Phụ nữ ở Afghanistan</a></div> Theo <a href="/w/index.php?title=Global_Rights&action=edit&redlink=1" class="new" title="Global Rights (trang không tồn tại)">Global Rights</a>, gần 90% phụ nữ ở Afghanistan trải qua lạm dụng thể xác, lạm dụng tình dục, lạm dụng tâm lý hoặc cưỡng hôn. Thủ phạm của những tội ác này là gia đình của nạn nhân.<a href="#cite_note-:0-260">[259]</a> Một đề xuất năm 2009 về một đạo luật chống lại bạo lực phụ nữ chỉ có thể được thông qua qua một sắc lệnh của tổng thống.<a href="#cite_note-:0-260">[259]</a> Năm 2012, Afghanistan đã ghi nhận 240 trường hợp <a href="/w/index.php?title=H%C3%A0nh_quy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%83_b%E1%BA%A3o_v%E1%BB%87_danh_d%E1%BB%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hành quyết để bảo vệ danh dự (trang không tồn tại)">hành quyết để bảo vệ danh dự</a>, nhưng tổng số người được cho là cao hơn nhiều. Trong số các vụ hành quyết để bảo vệ danh dự được báo cáo, 21% được thực hiện bởi chồng của nạn nhân, 7% bởi anh em của họ, 4% bởi cha của họ và phần còn lại bởi những người thân khác.<a href="#cite_note-261">[260]</a><a href="#cite_note-262">[261]</a> <a href="/w/index.php?title=H%C3%B4n_nh%C3%A2n_tr%E1%BA%BB_em&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hôn nhân trẻ em (trang không tồn tại)">Hôn nhân trẻ em</a> phổ biến ở Afghanistan.<a href="#cite_note-Medica_Mondiale-263">[262]</a> Tuổi hợp pháp để kết hôn là 16.<a href="#cite_note-264">[263]</a> Cuộc hôn nhân được ưa thích nhất trong xã hội Afghanistan là <a href="/w/index.php?title=Anh_em_h%E1%BB%8D_song_song_v%C3%A0_ch%C3%A9o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anh em họ song song và chéo (trang không tồn tại)">anh em họ song song</a> và chú rể thường phải trả <a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1_c%C3%B4_d%C3%A2u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giá cô dâu (trang không tồn tại)">giá cô dâu</a>.<a href="#cite_note-FOOTNOTEDupree1997122,_198-265">[264]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Truyền_thông_và_giải_trí">Truyền thông và giải trí</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=33" title="Sửa đổi phần “Truyền thông và giải trí”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=33" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Truyền thông và giải trí">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Truy%E1%BB%81n_th%C3%B4ng_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Truyền thông Afghanistan (trang không tồn tại)">Truyền thông Afghanistan</a></div> Afghanistan có khoảng 350 <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_%C4%91%C3%A0i_ph%C3%A1t_thanh_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các đài phát thanh ở Afghanistan (trang không tồn tại)">đài phát thanh</a> và hơn 200 đài truyền hình<a href="#cite_note-TOLO-2019-266">[265]</a> gồm <a href="/w/index.php?title=RTA_TV&action=edit&redlink=1" class="new" title="RTA TV (trang không tồn tại)">RTA TV</a> thuộc sở hữu nhà nước và các kênh tư nhân khác như <a href="/w/index.php?title=TOLO_(k%C3%AAnh_truy%E1%BB%81n_h%C3%ACnh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="TOLO (kênh truyền hình) (trang không tồn tại)">TOLO</a> và <a href="/w/index.php?title=Shamshad_TV&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shamshad TV (trang không tồn tại)">Shamshad TV</a>. Tờ báo đầu tiên của Afghanistan được xuất bản vào năm 1873,<a href="#cite_note-FOOTNOTEDupree1997405-267">[266]</a> và có hàng trăm cửa hàng in ngày nay.<a href="#cite_note-TOLO-2019-266">[265]</a> Vào những năm 1920, <a href="/w/index.php?title=Radio_Kabul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Radio Kabul (trang không tồn tại)">Radio Kabul</a> đã phát sóng các dịch vụ radio địa phương.<a href="#cite_note-Whitlock2003-268">[267]</a> Các chương trình truyền hình bắt đầu phát sóng vào đầu những năm 1970. <a href="/wiki/%C4%90%C3%A0i_Ti%E1%BA%BFng_n%C3%B3i_Hoa_K%E1%BB%B3" title="Đài Tiếng nói Hoa Kỳ">Đài Tiếng nói Hoa Kỳ</a>, <a href="/wiki/BBC_World_Service" title="BBC World Service">BBC</a> và <a href="/wiki/%C4%90%C3%A0i_Ch%C3%A2u_%C3%82u_T%E1%BB%B1_do/%C4%90%C3%A0i_T%E1%BB%B1_do" title="Đài Châu Âu Tự do/Đài Tự do">Đài Châu Âu Tự do/Đài Tự do</a> (RFE / RL) phát sóng bằng cả hai ngôn ngữ chính thức của Afghanistan.<a href="#cite_note-269">[268]</a> Kể từ năm 2002, các hạn chế báo chí đã dần được nới lỏng và phương tiện truyền thông tư nhân đa dạng. <a href="/wiki/T%E1%BB%B1_do_ng%C3%B4n_lu%E1%BA%ADn" title="Tự do ngôn luận">Tự do ngôn luận</a> và báo chí được thúc đẩy trong hiến pháp năm 2004, kiểm duyệt bị cấm, mặc dù <a href="/w/index.php?title=Ph%E1%BB%89_b%C3%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phỉ báng (trang không tồn tại)">phỉ báng</a> các cá nhân hoặc sản xuất tài liệu trái với các nguyên tắc của đạo Hồi bị cấm. Năm 2019, <a href="/wiki/Ph%C3%B3ng_vi%C3%AAn_kh%C3%B4ng_bi%C3%AAn_gi%E1%BB%9Bi" title="Phóng viên không biên giới">Phóng viên không biên giới</a> xếp hạng môi trường truyền thông của Afghanistan đứng thứ 121 trong số 179 theo <a href="/wiki/Ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_t%E1%BB%B1_do_b%C3%A1o_ch%C3%AD" title="Chỉ số tự do báo chí">Chỉ số tự do báo chí</a>, trong đó đứng thứ 1 về khoản hầu hết là miễn phí.<a href="#cite_note-270">[269]</a><a href="#cite_note-271">[270]</a> Thành phố Kabul đã là nơi sinh sống của nhiều nhạc sĩ, những người làm chủ cả <a href="/w/index.php?title=%C3%82m_nh%E1%BA%A1c_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Âm nhạc Afghanistan (trang không tồn tại)">âm nhạc Afghanistan</a> truyền thống và hiện đại. Âm nhạc truyền thống đặc biệt phổ biến trong lễ kỷ niệm <a href="/wiki/Nowruz" title="Nowruz">Nowruz</a> (Năm mới) và <a href="/w/index.php?title=Ng%C3%A0y_qu%E1%BB%91c_kh%C3%A1nh_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngày quốc khánh Afghanistan (trang không tồn tại)">Quốc khánh</a>. <a href="/w/index.php?title=Ahmad_Zahir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ahmad Zahir (trang không tồn tại)">Ahmad Zahir</a>, <a href="/w/index.php?title=Nashenas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nashenas (trang không tồn tại)">Nashenas</a>, <a href="/w/index.php?title=Ustad_Sarahang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ustad Sarahang (trang không tồn tại)">Ustad Sarahang</a>, <a href="/w/index.php?title=Sarban&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sarban (trang không tồn tại)">Sarban</a>, <a href="/w/index.php?title=Ubaidullah_Jan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ubaidullah Jan (trang không tồn tại)">Ubaidullah Jan</a>, <a href="/w/index.php?title=Farhad_Darya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Farhad Darya (trang không tồn tại)">Farhad Darya</a> và <a href="/w/index.php?title=Naghma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naghma (trang không tồn tại)">Naghma</a> là một trong số các nhạc sĩ Afghanistan đáng chú ý.<a href="#cite_note-272">[271]</a> Người Afghanistan từ lâu đã quen với việc xem phim <a href="/wiki/Bollywood" title="Bollywood">Bollywood</a> Ấn Độ và nghe các bài hát <a href="/w/index.php?title=Filmi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Filmi (trang không tồn tại)">filmi</a> (nhạc phim) của nó. Nhiều ngôi sao điện ảnh Bollywood có nguồn gốc ở Afghanistan như <a href="/wiki/Salman_Khan" title="Salman Khan">Salman Khan</a>, <a href="/wiki/Saif_Ali_Khan" title="Saif Ali Khan">Saif Ali Khan</a>, <a href="/w/index.php?title=Shah_Rukh_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shah Rukh Khan (trang không tồn tại)">Shah Rukh Khan</a>, <a href="/wiki/Aamir_Khan" title="Aamir Khan">Aamir Khan</a>, <a href="/w/index.php?title=Feroz_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Feroz Khan (trang không tồn tại)">Feroz Khan</a>, <a href="/w/index.php?title=Kader_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kader Khan (trang không tồn tại)">Kader Khan</a>, <a href="/w/index.php?title=Naseeruddin_Shah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naseeruddin Shah (trang không tồn tại)">Naseeruddin Shah</a>, <a href="/wiki/Zarine_Khan" title="Zarine Khan">Zarine Khan</a>, <a href="/w/index.php?title=Celina_Jaitly&action=edit&redlink=1" class="new" title="Celina Jaitly (trang không tồn tại)">Celina Jaitly</a> và một số người khác. Một số bộ phim Bollywood đã được quay ở Afghanistan, bao gồm <a href="/w/index.php?title=Dharmatma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dharmatma (trang không tồn tại)">Dharmatma</a>, <a href="/w/index.php?title=Khuda_Gawah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khuda Gawah (trang không tồn tại)">Khuda Gawah</a>, <a href="/w/index.php?title=Escape_from_Taliban&action=edit&redlink=1" class="new" title="Escape from Taliban (trang không tồn tại)">Escape from Taliban</a> và <a href="/w/index.php?title=Kabul_Express&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kabul Express (trang không tồn tại)">Kabul Express</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ẩm_thực">Ẩm thực</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=34" title="Sửa đổi phần “Ẩm thực”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=34" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ẩm thực">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/%E1%BA%A8m_th%E1%BB%B1c_Afghanistan" title="Ẩm thực Afghanistan">Ẩm thực Afghanistan</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Afghan_cuisine.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Afghan_cuisine.jpg/250px-Afghan_cuisine.jpg" decoding="async" width="250" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Afghan_cuisine.jpg/375px-Afghan_cuisine.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Afghan_cuisine.jpg/500px-Afghan_cuisine.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="920" /></a><figcaption>Một số món ăn nổi tiếng của Afghanistan</figcaption></figure> Ẩm thực Afghanistan chủ yếu dựa trên các loại cây trồng chính của quốc gia như lúa mì, ngô, lúa mạch và gạo. Đi kèm với các mặt hàng chủ lực này là trái cây và rau quả bản địa cũng như các sản phẩm từ sữa như sữa, sữa chua và nước sữa. Cơm <a href="/wiki/Kabuli_palaw" title="Kabuli palaw">Kabuli palaw</a> là món ăn truyền thống của Afghanistan.<a href="#cite_note-foodrepublic-273">[272]</a> Đặc sản ẩm thực của quốc gia phản ánh sự đa dạng về dân tộc và địa lý.<a href="#cite_note-Brittin-274">[273]</a> Afghanistan được biết đến với <a href="/w/index.php?title=S%E1%BA%A3n_xu%E1%BA%A5t_l%E1%BB%B1u_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sản xuất lựu ở Afghanistan (trang không tồn tại)">lựu</a>, <a href="/wiki/Nho" title="Nho">nho</a> và <a href="/wiki/D%C6%B0a" class="mw-disambig" title="Dưa">dưa</a> ngọt chất lượng cao.<a href="#cite_note-275">[274]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thơ_ca">Thơ ca</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=35" title="Sửa đổi phần “Thơ ca”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=35" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thơ ca">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Th%C6%A1_ca_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thơ ca Afghanistan (trang không tồn tại)">Thơ ca Afghanistan</a></div> <a href="/wiki/Th%C6%A1" title="Thơ">Thơ</a> cổ điển <a href="/w/index.php?title=V%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Ba_T%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Văn học Ba Tư (trang không tồn tại)">Ba Tư</a> và <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Pashtun" title="Tiếng Pashtun">tiếng Pashtun</a> là một phần được ưa chuộng của văn hóa Afghanistan. Thứ năm theo truyền thống là "đêm thơ" ở thành phố <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a> khi đàn ông, phụ nữ và trẻ em tụ tập và đọc thuộc những bài thơ cổ xưa và hiện đại.<a href="#cite_note-276">[275]</a> Thơ luôn là một trong những trụ cột giáo dục chính trong khu vực đến mức nó đã hòa nhập vào văn hóa. Một số nhà thơ đáng chú ý bao gồm <a href="/wiki/Rumi" title="Rumi">Rumi</a>, <a href="/w/index.php?title=Rabi%27a_Balkhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rabi'a Balkhi (trang không tồn tại)">Rabi'a Balkhi</a>, <a href="/w/index.php?title=Sanai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sanai (trang không tồn tại)">Sanai</a>, <a href="/wiki/Jami" title="Jami">Jami</a>, <a href="/w/index.php?title=Khushal_Khan_Khattak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khushal Khan Khattak (trang không tồn tại)">Khushal Khan Khattak</a>, <a href="/w/index.php?title=Rahman_Baba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rahman Baba (trang không tồn tại)">Rahman Baba</a>, <a href="/w/index.php?title=Khalilullah_Khalili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khalilullah Khalili (trang không tồn tại)">Khalilullah Khalili</a> và <a href="/w/index.php?title=Parween_Pazhwak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parween Pazhwak (trang không tồn tại)">Parween Pazhwak</a>.<a href="#cite_note-277">[276]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thể_thao">Thể thao</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=36" title="Sửa đổi phần “Thể thao”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=36" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thể thao">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_thao_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể thao ở Afghanistan (trang không tồn tại)">Thể thao ở Afghanistan</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Zohib_Islam_Amiri_(in_red_uniform)_vs_Jeje_Lalpekhlua_(in_blue_uniform).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Zohib_Islam_Amiri_%28in_red_uniform%29_vs_Jeje_Lalpekhlua_%28in_blue_uniform%29.jpg/220px-Zohib_Islam_Amiri_%28in_red_uniform%29_vs_Jeje_Lalpekhlua_%28in_blue_uniform%29.jpg" decoding="async" width="220" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Zohib_Islam_Amiri_%28in_red_uniform%29_vs_Jeje_Lalpekhlua_%28in_blue_uniform%29.jpg/330px-Zohib_Islam_Amiri_%28in_red_uniform%29_vs_Jeje_Lalpekhlua_%28in_blue_uniform%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Zohib_Islam_Amiri_%28in_red_uniform%29_vs_Jeje_Lalpekhlua_%28in_blue_uniform%29.jpg/440px-Zohib_Islam_Amiri_%28in_red_uniform%29_vs_Jeje_Lalpekhlua_%28in_blue_uniform%29.jpg 2x" data-file-width="610" data-file-height="459" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99i_tuy%E1%BB%83n_b%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan" title="Đội tuyển bóng đá quốc gia Afghanistan">Đội tuyển bóng đá quốc gia Afghanistan</a> (mặc đồng phục màu đỏ) trong chiến thắng đầu tiên trước <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99i_tuy%E1%BB%83n_b%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_qu%E1%BB%91c_gia_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Đội tuyển bóng đá quốc gia Ấn Độ">Ấn Độ</a> (màu xanh) tại <a href="/w/index.php?title=SAFF_Championship_2011&action=edit&redlink=1" class="new" title="SAFF Championship 2011 (trang không tồn tại)">SAFF Championship 2011</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Nowruz_Buzkashi_Match_in_Mazar_(5778806122).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Nowruz_Buzkashi_Match_in_Mazar_%285778806122%29.jpg/200px-Nowruz_Buzkashi_Match_in_Mazar_%285778806122%29.jpg" decoding="async" width="200" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Nowruz_Buzkashi_Match_in_Mazar_%285778806122%29.jpg/300px-Nowruz_Buzkashi_Match_in_Mazar_%285778806122%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Nowruz_Buzkashi_Match_in_Mazar_%285778806122%29.jpg/400px-Nowruz_Buzkashi_Match_in_Mazar_%285778806122%29.jpg 2x" data-file-width="1874" data-file-height="1400" /></a><figcaption>Môn thể thao quốc gia truyền thống của Afghanistan, <a href="/w/index.php?title=Buzkashi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buzkashi (trang không tồn tại)">Buzkashi</a></figcaption></figure> Thể thao ở Afghanistan được quản lý bởi <a href="/w/index.php?title=Li%C3%AAn_%C4%91o%C3%A0n_th%E1%BB%83_thao_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liên đoàn thể thao Afghanistan (trang không tồn tại)">Liên đoàn thể thao Afghanistan</a>. <a href="/wiki/Cricket" title="Cricket">Cricket</a> và <a href="/wiki/B%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1" title="Bóng đá">bóng đá</a> là hai môn thể thao phổ biến nhất cả nước.<a href="#cite_note-278">[277]</a><a href="#cite_note-279">[278]</a> Liên đoàn thể thao Afghanistan khuyến khích môn cricket, bóng đá, <a href="/wiki/B%C3%B3ng_r%E1%BB%95" title="Bóng rổ">bóng rổ</a>, <a href="/wiki/B%C3%B3ng_chuy%E1%BB%81n" title="Bóng chuyền">bóng chuyền</a>, <a href="/wiki/Golf" title="Golf">golf</a>, <a href="/wiki/B%C3%B3ng_n%C3%A9m" title="Bóng ném">bóng ném</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A5m_b%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Đấm bốc">đấm bốc</a>, <a href="/wiki/Taekwondo" title="Taekwondo">taekwondo</a>, <a href="/wiki/C%E1%BB%AD_t%E1%BA%A1" title="Cử tạ">cử tạ</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_h%C3%ACnh" title="Thể hình">thể hình</a>, <a href="/wiki/%C4%90i%E1%BB%81n_kinh_trong_s%C3%A2n_v%E1%BA%ADn_%C4%91%E1%BB%99ng" title="Điền kinh trong sân vận động">Điền kinh trong sân vận động</a>, <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%A3t_b%C4%83ng" title="Trượt băng">trượt băng</a>, <a href="/wiki/Bowling" title="Bowling">bowling</a>, <a href="/wiki/Snooker" title="Snooker">Snooker</a>, <a href="/wiki/C%E1%BB%9D_vua" title="Cờ vua">cờ vua</a> và các môn thể thao khác. Các đội thể thao của Afghanistan đang ngày càng đạt nhiều danh hiệu tại các sự kiện quốc tế. <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99i_b%C3%B3ng_r%E1%BB%95_qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đội bóng rổ quốc gia Afghanistan (trang không tồn tại)">Đội bóng rổ</a> của họ đã giành được danh hiệu thể thao đội đầu tiên tại <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%99i_th%E1%BB%83_thao_Nam_%C3%81_2010&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại hội thể thao Nam Á 2010 (trang không tồn tại)">Đại hội thể thao Nam Á 2010</a>.<a href="#cite_note-280">[279]</a> Cuối năm đó, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99i_cricket_qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đội cricket quốc gia Afghanistan (trang không tồn tại)">đội cricket quốc gia</a> sau đó cũng giành được <a href="/w/index.php?title=C%C3%BAp_Li%C3%AAn_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba_ICC_2009%E2%80%9310&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cúp Liên lục địa ICC 2009–10 (trang không tồn tại)">Cúp Liên lục địa ICC 2009–10</a>.<a href="#cite_note-ICUP2009-10-281">[280]</a> Vào năm 2012, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99i_tuy%E1%BB%83n_3x3_qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đội tuyển 3x3 quốc gia Afghanistan (trang không tồn tại)">đội bóng rổ 3x3 quốc gia</a> đã giành huy chương vàng tại <a href="/w/index.php?title=B%C3%B3ng_r%E1%BB%95_3x3_t%E1%BA%A1i_%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%99i_th%E1%BB%83_thao_b%C3%A3i_bi%E1%BB%83n_ch%C3%A2u_%C3%81_2012&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bóng rổ 3x3 tại Đại hội thể thao bãi biển châu Á 2012 (trang không tồn tại)">Đại hội thể thao bãi biển châu Á 2012</a>. Vào năm 2013, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99i_b%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_c%E1%BB%A7a_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đội bóng đá của Afghanistan (trang không tồn tại)">đội bóng đá của Afghanistan</a> cũng giành được <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3i_v%C3%B4_%C4%91%E1%BB%8Bch_b%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_Nam_%C3%81" title="Giải vô địch bóng đá Nam Á">giải vô địch SAFF</a>.<a href="#cite_note-SAFF2013-282">[281]</a> <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99i_cricket_qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đội cricket quốc gia Afghanistan (trang không tồn tại)">Đội cricket quốc gia Afghanistan</a>, được thành lập năm 2001, đã tham gia <a href="/w/index.php?title=V%C3%B2ng_lo%E1%BA%A1i_World_Cup_ICC_2009&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vòng loại World Cup ICC 2009 (trang không tồn tại)">Vòng loại World Cup ICC 2009</a>, <a href="/w/index.php?title=2010_ICC_World_Cricket_League_Division_One&action=edit&redlink=1" class="new" title="2010 ICC World Cricket League Division One (trang không tồn tại)">2010 ICC World Cricket League Division One</a> và <a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BA%A3i_ICC_World_Twenty20_2010&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giải ICC World Twenty20 2010 (trang không tồn tại)">Giải ICC World Twenty20 2010</a>. Họ đã giành được <a href="/w/index.php?title=ACC_Twenty20_Cup&action=edit&redlink=1" class="new" title="ACC Twenty20 Cup (trang không tồn tại)">ACC Twenty20 Cup</a> vào các năm 2007, 2009, 2011 và 2013. Cuối cùng, đội đã thành công và chơi ở <a href="/w/index.php?title=World_Cup_Cricket_2015&action=edit&redlink=1" class="new" title="World Cup Cricket 2015 (trang không tồn tại)">World Cup Cricket 2015</a>.<a href="#cite_note-283">[282]</a> <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%93ng_cricket_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hội đồng cricket Afghanistan (trang không tồn tại)">Hội đồng cricket Afghanistan</a> (ACB) là cơ quan quản lý chính thức của môn thể thao này và có trụ sở tại Kabul. <a href="/w/index.php?title=S%C3%A2n_cricket_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Alokozay_Kabul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sân cricket quốc tế Alokozay Kabul (trang không tồn tại)">Sân cricket quốc tế Alokozay Kabul</a> đóng vai trò là sân vận động cricket chính của quốc gia. Có một số sân vận động khác trên khắp đất nước như <a href="/w/index.php?title=S%C3%A2n_v%E1%BA%ADn_%C4%91%E1%BB%99ng_Cricket_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Ghazi_Amanullah_Khan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sân vận động Cricket Quốc tế Ghazi Amanullah Khan (trang không tồn tại)">Sân vận động Cricket Quốc tế Ghazi Amanullah Khan</a> gần <a href="/wiki/Jalalabad" title="Jalalabad">Jalalabad</a>. Ở trong nước, cricket được chơi giữa các đội từ các tỉnh khác nhau. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99i_tuy%E1%BB%83n_b%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_qu%E1%BB%91c_gia_Afghanistan" title="Đội tuyển bóng đá quốc gia Afghanistan">Đội tuyển bóng đá quốc gia Afghanistan</a> đã thi đấu quốc tế từ năm 1941.<a href="#cite_note-284">[283]</a> Đội tuyển quốc gia chơi các trận đấu trên sân nhà tại <a href="/wiki/S%C3%A2n_v%E1%BA%ADn_%C4%91%E1%BB%99ng_Ghazi" title="Sân vận động Ghazi">Sân vận động Ghazi</a> ở Kabul, trong khi <a href="/w/index.php?title=B%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_%E1%BB%9F_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bóng đá ở Afghanistan (trang không tồn tại)">bóng đá ở Afghanistan</a> được quản lý bởi <a href="/wiki/Li%C3%AAn_%C4%91o%C3%A0n_b%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_Afghanistan" title="Liên đoàn bóng đá Afghanistan">Liên đoàn bóng đá Afghanistan</a>. Đội tuyển quốc gia chưa bao giờ thi đấu hoặc vượt qua vòng loại cho <a href="/wiki/FIFA_World_Cup" class="mw-redirect" title="FIFA World Cup">FIFA World Cup</a> nhưng gần đây đã giành được một danh hiệu bóng đá quốc tế vào năm 2013.<a href="#cite_note-SAFF2013-282">[281]</a> Đất nước này cũng có một đội tuyển quốc gia trong môn thể thao futsal, một biến thể 5 mặt của bóng đá. Môn thể thao truyền thống và là môn thể thao quốc gia của Afghanistan là <a href="/w/index.php?title=Buzkashi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buzkashi (trang không tồn tại)">buzkashi</a>, chủ yếu phổ biến ở miền bắc Afghanistan. Nó tương tự như <a href="/wiki/Polo" title="Polo">polo</a>, được chơi bởi kỵ sĩ trong hai đội, mỗi đội cố gắng nắm lấy và giữ một cái xác dê.<a href="#cite_note-twsj-285">[284]</a> <a href="/wiki/Ch%C3%B3_s%C4%83n_Afghan" title="Chó săn Afghan">Chó săn Afghan</a> (một giống chó săn đuổi) có nguồn gốc từ Afghanistan và trước đây được sử dụng trong <a href="/w/index.php?title=S%C4%83n_s%C3%B3i_v%E1%BB%9Bi_ch%C3%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Săn sói với chó (trang không tồn tại)">săn sói</a>. Năm 2002, du khách <a href="/w/index.php?title=Rory_Stewart&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rory Stewart (trang không tồn tại)">Rory Stewart</a> báo cáo rằng chó vẫn được sử dụng để săn sói ở những vùng xa xôi.<a href="#cite_note-286">[285]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cơ_sở_hạ_tầng">Cơ sở hạ tầng</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=37" title="Sửa đổi phần “Cơ sở hạ tầng”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=37" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cơ sở hạ tầng">sửa mã nguồn</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Viễn_thông_và_Công_nghệ">Viễn thông và Công nghệ</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=38" title="Sửa đổi phần “Viễn thông và Công nghệ”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=38" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Viễn thông và Công nghệ">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Vi%E1%BB%85n_th%C3%B4ng_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viễn thông tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Viễn thông tại Afghanistan</a></div> Afghanistan đã tăng cường nhanh chóng công nghệ viễn thông, và đã thành lập các công ty truyền thông không dây, Internet, đài phát thanh cùng các đài truyền hình. Các dịch vụ viễn thông ở Afghanistan được cung cấp bởi <a href="/wiki/Afghan_Telecom" title="Afghan Telecom">Afghan Telecom</a>, <a href="/w/index.php?title=Afghan_Wireless&action=edit&redlink=1" class="new" title="Afghan Wireless (trang không tồn tại)">Afghan Wireless</a>, <a href="/w/index.php?title=Etisalat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etisalat (trang không tồn tại)">Etisalat</a>, <a href="/w/index.php?title=MTN_Group&action=edit&redlink=1" class="new" title="MTN Group (trang không tồn tại)">MTN Group</a> và <a href="/w/index.php?title=Roshan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roshan (trang không tồn tại)">Roshan</a>. Quốc gia này sử dụng vệ tinh không gian của riêng mình có tên <a href="/w/index.php?title=Afghansat_1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Afghansat 1 (trang không tồn tại)">Afghansat 1</a>, nơi cung cấp dịch vụ cho hàng triệu thuê bao điện thoại, internet và truyền hình. Vào năm 2001 sau những năm nội chiến, viễn thông gần như là một lĩnh vực không tồn tại. Năm 2006, Bộ viễn thông Afghanistan đã ký kết một thỏa thuận trị giá 64,5 triệu USD với một công ty (ZTE Corporation) về việc thành lập một mạng lưới cáp quang rộng khắp quốc gia. Dự án này đã giúp cải thiện các dịch vụ điện thoại, Internet, vô tuyến và truyền thanh trên toàn quốc.<a href="#cite_note-287">[286]</a> Đến năm 2016, viễn thông đã phát triển thành một ngành công nghiệp trị giá 2 tỷ đô la với 22 triệu thuê bao điện thoại di động và 5 triệu người dùng internet. Ngành này sử dụng ít nhất 120.000 người trên toàn quốc.<a href="#cite_note-288">[287]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Giao_thông">Giao thông</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=39" title="Sửa đổi phần “Giao thông”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=39" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Giao thông">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Giao_th%C3%B4ng_v%E1%BA%ADn_t%E1%BA%A3i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giao thông vận tải Afghanistan (trang không tồn tại)">Giao thông vận tải Afghanistan</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hàng_không">Hàng không</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=40" title="Sửa đổi phần “Hàng không”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=40" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hàng không">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Ariana_Afghan_A310-300_F-GEMO.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Ariana_Afghan_A310-300_F-GEMO.jpg/220px-Ariana_Afghan_A310-300_F-GEMO.jpg" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Ariana_Afghan_A310-300_F-GEMO.jpg/330px-Ariana_Afghan_A310-300_F-GEMO.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Ariana_Afghan_A310-300_F-GEMO.jpg/440px-Ariana_Afghan_A310-300_F-GEMO.jpg 2x" data-file-width="1214" data-file-height="768" /></a><figcaption>Một chiếc <a href="/wiki/Airbus_A310" title="Airbus A310">Airbus A310</a> của <a href="/wiki/Ariana_Afghan_Airlines" title="Ariana Afghan Airlines">Ariana Afghan Airlines</a> năm 2006</figcaption></figure> Vận tải hàng không ở Afghanistan được cung cấp bởi hãng hàng không quốc gia <a href="/w/index.php?title=Ariana_Afghanistan_Airlines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ariana Afghanistan Airlines (trang không tồn tại)">Ariana Afghanistan Airlines</a>,<a href="#cite_note-EU_To_Impose_Ban_on_Afghan_Planes-289">[288]</a> và bởi công ty tư nhân <a href="/wiki/Kam_Air" title="Kam Air">Kam Air</a>. Các hãng hàng không từ một số quốc gia cũng cung cấp các chuyến bay trong và ngoài nước. Chúng bao gồm <a href="/wiki/Air_India" title="Air India">Air India</a>, <a href="/wiki/Emirates" class="mw-redirect" title="Emirates">Emirates</a>, <a href="/w/index.php?title=Gulf_Air&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gulf Air (trang không tồn tại)">Gulf Air</a>, <a href="/w/index.php?title=Iran_Aseman_Airlines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iran Aseman Airlines (trang không tồn tại)">Iran Aseman Airlines</a>, <a href="/wiki/Pakistan_International_Airlines" title="Pakistan International Airlines">Pakistan International Airlines</a> và <a href="/wiki/Turkish_Airlines" title="Turkish Airlines">Turkish Airlines</a>. Đất nước này có bốn sân bay quốc tế: <a href="/wiki/S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Hamid_Karzai" class="mw-redirect" title="Sân bay quốc tế Hamid Karzai">Sân bay quốc tế Hamid Karzai</a> (trước đây là Sân bay quốc tế Kabul), <a href="/w/index.php?title=S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Kandahar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sân bay quốc tế Kandahar (trang không tồn tại)">Sân bay quốc tế Kandahar</a>, <a href="/w/index.php?title=S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Herat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sân bay quốc tế Herat (trang không tồn tại)">Sân bay quốc tế Herat</a> và <a href="/w/index.php?title=S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Mazar-e_Sharif&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sân bay quốc tế Mazar-e Sharif (trang không tồn tại)">Sân bay quốc tế Mazar-e Sharif</a>. Bao gồm các sân bay nội địa, có 43.<a href="#cite_note-Factbook-204">[203]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Đường_sắt">Đường sắt</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=41" title="Sửa đổi phần “Đường sắt”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=41" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đường sắt">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Rail_crossing_in_northern_Afghanistan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Rail_crossing_in_northern_Afghanistan.jpg/250px-Rail_crossing_in_northern_Afghanistan.jpg" decoding="async" width="250" height="142" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Rail_crossing_in_northern_Afghanistan.jpg/375px-Rail_crossing_in_northern_Afghanistan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Rail_crossing_in_northern_Afghanistan.jpg/500px-Rail_crossing_in_northern_Afghanistan.jpg 2x" data-file-width="4240" data-file-height="2400" /></a><figcaption>Nút giao đường sắt ở phía bắc Afghanistan trên đường hướng tới Uzbekistan</figcaption></figure> Đất nước này có ba tuyến đường sắt: một tuyến đường dài 75 km (47 dặm) từ <a href="/wiki/Mazar-i-Sharif" title="Mazar-i-Sharif">Mazar-i-Sharif</a> đến <a href="/w/index.php?title=C%E1%BA%A7u_h%E1%BB%AFu_ngh%E1%BB%8B_Afghanistan-Uzbekistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cầu hữu nghị Afghanistan-Uzbekistan (trang không tồn tại)">biên giới Uzbekistan</a>;<a href="#cite_note-290">[289]</a> một tuyến đường dài 10 km (6,2 dặm) từ <a href="/w/index.php?title=Toraghundi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Toraghundi (trang không tồn tại)">Toraghundi</a> đến biên giới <a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a> (nơi nó tiếp tục là một phần của <a href="/w/index.php?title=T%C3%BCrkmendemir%C3%BDollary&action=edit&redlink=1" class="new" title="Türkmendemirýollary (trang không tồn tại)">Đường sắt Turkmen</a>); và một liên kết ngắn từ <a href="/w/index.php?title=Aqina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aqina (trang không tồn tại)">Aqina</a> qua biên giới Turkmen đến <a href="/w/index.php?title=Kerki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kerki (trang không tồn tại)">Kerki</a>, dự kiến sẽ được mở rộng hơn nữa trên khắp Afghanistan.<a href="#cite_note-291">[290]</a> Những tuyến này chỉ được sử dụng cho vận chuyển hàng hóa và không có dịch vụ chở khách. Một tuyến đường sắt giữa <a href="/w/index.php?title=Khaf,_Iran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khaf, Iran (trang không tồn tại)">Khaf, Iran</a> và Herat, phía tây Afghanistan, dành cho cả vận tải hàng hóa và hành khách, đang được xây dựng vào năm 2019.<a href="#cite_note-292">[291]</a><a href="#cite_note-293">[292]</a> Khoảng 125 km (78 dặm) của tuyến sẽ nằm ở phía Afghanistan.<a href="#cite_note-294">[293]</a><a href="#cite_note-295">[294]</a> Có nhiều đề xuất khác nhau cho việc xây dựng các tuyến đường sắt bổ sung trong nước.<a href="#cite_note-296">[295]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Đường_bộ">Đường bộ</h4>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=42" title="Sửa đổi phần “Đường bộ”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=42" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đường bộ">sửa mã nguồn</a>]</div> Con đường quan trọng nhất ở Afghanistan là <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BB%91c_l%E1%BB%99_1_(Afghanistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quốc lộ 1 (Afghanistan) (trang không tồn tại)">Quốc lộ 1</a>, còn được gọi là Đường Vành đai, kéo dài 2.210 km (1.370 dặm) kết nối bốn thành phố lớn: Kabul, Ghazni, Kandahar và Herat.<a href="#cite_note-297">[296]</a> Một phần quan trọng của Quốc lộ 1 là <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_h%E1%BA%A7m_Salang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đường hầm Salang (trang không tồn tại)">Đường hầm Salang</a>, được hoàn thành vào năm 1964, tạo điều kiện cho việc đi qua dãy núi Hindu Kush và kết nối miền bắc và miền nam Afghanistan.<a href="#cite_note-298">[297]</a> Du lịch bằng xe buýt ở Afghanistan vẫn nguy hiểm do các hoạt động quân sự.<a href="#cite_note-299">[298]</a> Tai nạn giao thông nghiêm trọng phổ biến trên các quốc lộ và đường bộ ở Afghanistan, đặc biệt là trên <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BB%91c_l%E1%BB%99_Kabul%E2%80%93Kandahar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quốc lộ Kabul–Kandahar (trang không tồn tại)">quốc lộ Kabul–Kandahar</a> và <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BB%91c_l%E1%BB%99_Kabul%E2%80%93Jalalabad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quốc lộ Kabul–Jalalabad (trang không tồn tại)">quốc lộ Kabul–Jalalabad</a>.<a href="#cite_note-300">[299]</a> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:AfghanChildren.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/AfghanChildren.jpg/240px-AfghanChildren.jpg" decoding="async" width="240" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/AfghanChildren.jpg/360px-AfghanChildren.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/AfghanChildren.jpg/480px-AfghanChildren.jpg 2x" data-file-width="1413" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Trẻ em trên một chiếc xe tải tại khu buôn bán <a href="/wiki/Kabul" title="Kabul">Kabul</a> (tháng 6 năm 2003).</figcaption></figure> Afghanistan cũng đã cải thiện chất lượng xe cộ của mình với sự hiện diện của các đại lý <a href="/wiki/Toyota" title="Toyota">Toyota</a>, <a href="/wiki/Land_Rover" title="Land Rover">Land Rover</a>, <a href="/wiki/BMW" title="BMW">BMW</a> và <a href="/wiki/Hyundai" title="Hyundai">Hyundai</a> trên khắp Kabul, và một khu vực trưng bày xe second-hand từ <a href="/wiki/C%C3%A1c_ti%E1%BB%83u_V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_%E1%BA%A2_r%E1%BA%ADp_Th%E1%BB%91ng_nh%E1%BA%A5t" class="mw-redirect" title="Các tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất">Các tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất</a> tại Kandahar. Tuy Afghanistan vẫn còn một chặng đường dài về công nghệ hiện đại phía trước nhưng họ đang tiến bước khá nhanh trên con đường đó. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Giáo_dục_2">Giáo dục</h3>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=43" title="Sửa đổi phần “Giáo dục”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=43" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Giáo dục">sửa mã nguồn</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giáo dục tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Giáo dục tại Afghanistan</a></div> Mùa xuân năm 2003, ước tính 30% trong số 7.000 trường học tại Afghanistan đã bị hư hại nặng nề sau hơn hai thập kỷ <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Afghanistan_(2001%E2%80%93nay)" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Afghanistan (2001–nay)">nội chiến</a>. Theo báo cáo, chỉ một nửa số trường có nước sạch, và chưa tới 40% có điều kiện vệ sinh thích hợp. Giáo dục cho trẻ em trai không phải là vấn đề được ưu tiên ở thời chính quyền Taliban, trẻ em gái bị cấm tới trường. Vì tình trạng nghèo đói và bạo lực xung quanh, một cuộc nghiên cứu năm 2002 của <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BB%B9_C%E1%BB%A9u_tr%E1%BB%A3_Tr%E1%BA%BB_em&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quỹ Cứu trợ Trẻ em (trang không tồn tại)">Quỹ Cứu trợ Trẻ em</a> cho thấy trẻ em Afghanistan rất nhanh nhạy và dũng cảm. Cuộc nghiên cứu cũng cho thấy những định chế vững chắc trong gia đình và cộng đồng. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Schoolgirls_in_Bamozai.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Schoolgirls_in_Bamozai.JPG/220px-Schoolgirls_in_Bamozai.JPG" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Schoolgirls_in_Bamozai.JPG/330px-Schoolgirls_in_Bamozai.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Schoolgirls_in_Bamozai.JPG/440px-Schoolgirls_in_Bamozai.JPG 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Những học sinh vùng quê nghèo ở Bamozai, gần Gardez, <a href="/w/index.php?title=Paktya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paktya (trang không tồn tại)">tỉnh Paktya</a>, năm 2007 lúc đang chiến tranh. Trường chưa có cơ sở, vì vậy các lớp học được tổ chức ngoài trời.</figcaption></figure> Năm 2006, trên khắp đất nước hơn bốn triệu học sinh nam và nữ đã được tới trường. Giáo dục tiểu học hoàn toàn miễn phí và tự do với cả trẻ em trai và gái. Tỷ lệ biết đọc biết viết toàn quốc ước tính khoảng 36%, tỷ lệ biết đọc viết của nam là 51% nữ là 21%. Hiện nay có 9.000 trường học trên toàn quốc. Một khía cạnh giáo dục khác đang nhanh chóng thay đổi tại Afghanistan, đó là <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_b%E1%BA%ADc_cao" title="Giáo dục bậc cao">giáo dục bậc cao</a>. Sau sự sụp đổ của chính quyền Taliban, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Kabul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Kabul (trang không tồn tại)">Đại học Kabul</a> đã mở cửa trở lại cho cả sinh viên nam và nữ. Năm 2006, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_M%E1%BB%B9_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Mỹ tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Đại học Mỹ tại Afghanistan</a> cũng đã mở cửa, với mục tiêu cung cấp các lớp học tiêu chuẩn thế giới, với môi trường giáo dục tốt, sử dụng tiếng Anh tại Afghanistan. Trường đại học nhận cả các sinh viên Afghanistan và từ các nước láng giềng. Công việc xây dựng <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Balkh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Balkh (trang không tồn tại)">Đại học Balkh</a> tại Mazari Sharif cũng sẽ sớm bắt đầu. Tòa nhà mới của trường sẽ được xây dựng trên khuôn viên rộng 600 acre với chi phí 250 triệu USD.<a href="#cite_note-301">[300]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm">Xem thêm</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=44" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=44" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm">sửa mã nguồn</a>]</div> <div style="font-size:95%;"> <table class="multicol" style=";border-spacing:0;background:transparent;" role="presentation"> <tbody><tr style="vertical-align:top;"> <td style="width:300px;;{{{col1style}}};"> <ul><li><a href="/wiki/Kabul" title="Kabul">Kabul</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_l%C3%A3nh_%C4%91%E1%BA%A1o_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các lãnh đạo Afghanistan (trang không tồn tại)">Danh sách các lãnh đạo Afghanistan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99i_t%C3%A1i_thi%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Ba_ph%C6%B0%C6%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đội tái thiết địa phương (trang không tồn tại)">Đội tái thiết địa phương</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%B1c_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_h%E1%BB%97_tr%E1%BB%A3_an_ninh_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lực lượng hỗ trợ an ninh quốc tế (trang không tồn tại)">Lực lượng hỗ trợ an ninh quốc tế</a></li> <li><a href="/wiki/NATO" title="NATO">NATO</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A2n_quy%E1%BB%81n_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhân quyền tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Nhân quyền tại Afghanistan</a></li></ul></td> <td style="width:10px;"></td> <td style="width:300px;;{{{col2style}}};"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiểu vương quốc Ả Rập Hồi giáo Afghanistan (trang không tồn tại)">Tiểu vương quốc Ả Rập Hồi giáo Afghanistan</a></li> <li><a href="/wiki/Taliban" title="Taliban">Taliban</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Afuganisu-tan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Afuganisu-tan (trang không tồn tại)">Afuganisu-tan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E1%BA%A2nh_h%C6%B0%E1%BB%9Fng_ch%C3%A2u_%C3%82u_t%E1%BA%A1i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ảnh hưởng châu Âu tại Afghanistan (trang không tồn tại)">Ảnh hưởng châu Âu tại Afghanistan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quan_h%E1%BB%87_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_ngo%C3%A0i_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quan hệ nước ngoài Afghanistan (trang không tồn tại)">Quan hệ nước ngoài Afghanistan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BA%BFn_tranh_Anh-Afghan_l%E1%BA%A7n_th%E1%BB%A9_nh%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiến tranh Anh-Afghan lần thứ nhất (trang không tồn tại)">Chiến tranh Anh-Afghan lần thứ nhất</a></li></ul></td><td style="width:10px;"></td> <td style="width:300px;;{{{col3style}}};"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_h%E1%BB%97_tr%E1%BB%A3_c%C3%A1c_tr%E1%BA%BB_em_Afghan_%E1%BB%9F_%C4%91%E1%BB%99_tu%E1%BB%95i_%C4%91i_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tổ chức hỗ trợ các trẻ em Afghan ở độ tuổi đi học (trang không tồn tại)">Tổ chức hỗ trợ các trẻ em Afghan ở độ tuổi đi học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_%C4%91%E1%BA%A1o_sinh_Afghan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tổ chức hướng đạo sinh Afghan (trang không tồn tại)">Tổ chức hướng đạo sinh Afghan</a></li> <li><a href="/wiki/Ariana_Afghan_Airlines" title="Ariana Afghan Airlines">Ariana Afghan Airlines</a></li> <li><a href="/wiki/Ng%C3%A2n_h%C3%A0ng_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Afghanistan" title="Ngân hàng Quốc tế Afghanistan">Ngân hàng Quốc tế Afghanistan</a></li></ul></td> </tr></tbody></table> Tem <ul><li><a href="/w/index.php?title=Tem_b%C6%B0u_ch%C3%ADnh_v%C3%A0_tem_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tem bưu chính và tem lịch sử Afghanistan (trang không tồn tại)">Tem bưu chính và tem lịch sử Afghanistan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_nh%E1%BB%AFng_lo%C3%A0i_chim_tr%C3%AAn_tem_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách những loài chim trên tem Afghanistan (trang không tồn tại)">Danh sách những loài chim trên tem Afghanistan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_nh%E1%BB%AFng_lo%C3%A0i_c%C3%A1_tr%C3%AAn_tem_Afghanistan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách những loài cá trên tem Afghanistan (trang không tồn tại)">Danh sách những loài cá trên tem Afghanistan</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích">Chú thích</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=45" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=45" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích">sửa mã nguồn</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-ReferenceA-1"><a href="#cite_ref-ReferenceA_1-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/nazer/lifeandlearning_dari/story/2007/08/070830_ws-aep-pt-national-anthem.shtml">“BBCNazer.com | زندگى و آموزش | حرف های مردم: سرود ملی”</a>. www.bbc.co.uk. Truy cập ngày 18 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.bbc.co.uk&rft.atitle=BBCNazer.com+%7C+%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D9%89+%D9%88+%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4+%7C+%D8%AD%D8%B1%D9%81+%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%3A+%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%AF+%D9%85%D9%84%DB%8C&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fnazer%2Flifeandlearning_dari%2Fstory%2F2007%2F08%2F070830_ws-aep-pt-national-anthem.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Amirzai-2"><a href="#cite_ref-Amirzai_2-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFAmirzai" class="citation web cs1">Amirzai, Shafiq l. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210817072227/https://rohi.af/news/35829">“د ملي سرود تاریخ | روهي”</a>. Rohi.Af (bằng tiếng Pashtun). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rohi.af/news/35829">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 17 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 18 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Rohi.Af&rft.atitle=%D8%AF+%D9%85%D9%84%D9%8A+%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%AF+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%7C+%D8%B1%D9%88%D9%87%D9%8A&rft.aulast=Amirzai&rft.aufirst=Shafiq+l&rft_id=https%3A%2F%2Frohi.af%2Fnews%2F35829&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-nunn.asia-3"><a href="#cite_ref-nunn.asia_3-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nunn.asia/113730/%d9%85%d9%84%d8%a7-%d9%81%d9%82%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%af%d8%b1%d9%88%db%8c%d8%b4-%d8%af-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d8%af%d9%8a-%d8%aa%d8%b1%d9%86%d9%85-%d9%85%d9%86%d9%84-%d8%b4%d9%88%db%8c/">“ملا فقیر محمد درویش د جهادي ترنم منل شوی سرخیل”</a>. نن ټکی اسیا (bằng tiếng Pashtun). 16 tháng 1 năm 2018. Truy cập ngày 18 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D9%86%D9%86+%D9%BC%DA%A9%DB%8C+%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7&rft.atitle=%D9%85%D9%84%D8%A7+%D9%81%D9%82%DB%8C%D8%B1+%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF+%D8%AF%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B4+%D8%AF+%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF%D9%8A+%D8%AA%D8%B1%D9%86%D9%85+%D9%85%D9%86%D9%84+%D8%B4%D9%88%DB%8C+%D8%B3%D8%B1%D8%AE%DB%8C%D9%84&rft.date=2018-01-16&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nunn.asia%2F113730%2F%25d9%2585%25d9%2584%25d8%25a7-%25d9%2581%25d9%2582%25db%258c%25d8%25b1-%25d9%2585%25d8%25ad%25d9%2585%25d8%25af-%25d8%25af%25d8%25b1%25d9%2588%25db%258c%25d8%25b4-%25d8%25af-%25d8%25ac%25d9%2587%25d8%25a7%25d8%25af%25d9%258a-%25d8%25aa%25d8%25b1%25d9%2586%25d9%2585-%25d9%2585%25d9%2586%25d9%2584-%25d8%25b4%25d9%2588%25db%258c%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Tharoor-4"><a href="#cite_ref-Tharoor_4-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFTharoor2013" class="citation news cs1">Tharoor, Ishaan (19 tháng 6 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://world.time.com/2013/06/19/the-talibans-qatar-office-are-prospects-for-peace-already-doomed/">“The Taliban's Qatar Office: Are Prospects for Peace Already Doomed?”</a>. Time (bằng tiếng Anh). <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0040-781X">0040-781X</a>. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Time&rft.atitle=The+Taliban%27s+Qatar+Office%3A+Are+Prospects+for+Peace+Already+Doomed%3F&rft.date=2013-06-19&rft.issn=0040-781X&rft.aulast=Tharoor&rft.aufirst=Ishaan&rft_id=https%3A%2F%2Fworld.time.com%2F2013%2F06%2F19%2Fthe-talibans-qatar-office-are-prospects-for-peace-already-doomed%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-LoC-pdf-5">^ <a href="#cite_ref-LoC-pdf_5-0">a</a> <a href="#cite_ref-LoC-pdf_5-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140408085103/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Afghanistan.pdf">“Country Profile: Afghanistan”</a> (PDF). <a href="/w/index.php?title=Library_of_Congress_Country_Studies&action=edit&redlink=1" class="new" title="Library of Congress Country Studies (trang không tồn tại)">Library of Congress Country Studies</a> on Afghanistan. tháng 8 năm 2008. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Afghanistan.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 8 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Country+Profile%3A+Afghanistan&rft.pub=Library+of+Congress+Country+Studies+on+Afghanistan&rft.date=2008-08&rft_id=http%3A%2F%2Flcweb2.loc.gov%2Ffrd%2Fcs%2Fprofiles%2FAfghanistan.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">^</a> Dictionary.com. <a href="/w/index.php?title=The_American_Heritage_Dictionary_of_the_English_Language&action=edit&redlink=1" class="new" title="The American Heritage Dictionary of the English Language (trang không tồn tại)">The American Heritage Dictionary of the English Language</a>, Fourth Edition. Houghton Mifflin Company, 2004. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dictionary.reference.com/browse/afghani">Reference.com</a> (Retrieved ngày 13 tháng 11 năm 2007). </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">^</a> Dictionary.com. <a href="/wiki/WordNet" class="mw-redirect" title="WordNet">WordNet</a> 3.0. <a href="/wiki/Princeton_University" class="mw-redirect" title="Princeton University">Princeton University</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dictionary.reference.com/browse/afghanistani">Reference.com</a> (Retrieved ngày 13 tháng 11 năm 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140328102257/http://dictionary.reference.com/browse/afghanistani">Lưu trữ</a> 2014-03-28 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-Constitution_of_Afghanistan-9"><a href="#cite_ref-Constitution_of_Afghanistan_9-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.afghanembassy.us/about-afghanistan/constitution/">“Constitution of Afghanistan”</a>. 2004. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160920112856/http://www.afghanembassy.us/about-afghanistan/constitution/">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 20 tháng 9 năm 2016. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Constitution+of+Afghanistan&rft.date=2004&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.afghanembassy.us%2Fabout-afghanistan%2Fconstitution%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/afghan">Afghan | meaning in the Cambridge English Dictionary</a>. the Cambridge English Dictionary. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9781107660151" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9781107660151"><bdi>9781107660151</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghan+%7C+meaning+in+the+Cambridge+English+Dictionary&rft.pub=the+Cambridge+English+Dictionary&rft.isbn=9781107660151&rft_id=https%3A%2F%2Fdictionary.cambridge.org%2Fdictionary%2Fenglish%2Fafghan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">^</a> [[[:Bản mẫu:Geonameslink]] Islamic Republic of Afghanistan] in [[[:Bản mẫu:Geonamesabout]] Geonames.org (cc-by)] </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">^</a> Central Statistics Office Afghanistan, 2020. </li> <li id="cite_note-imf2-13">^ <a href="#cite_ref-imf2_13-0">a</a> <a href="#cite_ref-imf2_13-1">b</a> <a href="#cite_ref-imf2_13-2">c</a> <a href="#cite_ref-imf2_13-3">d</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=63&pr.y=8&sy=2018&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=">“Afghanistan”</a>. International Monetary Fund. Truy cập ngày 14 tháng 11 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan&rft.pub=International+Monetary+Fund&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.imf.org%2Fexternal%2Fpubs%2Fft%2Fweo%2F2018%2F01%2Fweodata%2Fweorept.aspx%3Fpr.x%3D63%26pr.y%3D8%26sy%3D2018%26ey%3D2023%26scsm%3D1%26ssd%3D1%26sort%3Dcountry%26ds%3D.%26br%3D1%26c%3D512%26s%3DNGDPD%252CPPPGDP%252CNGDPDPC%252CPPPPC%26grp%3D0%26a%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-wb-gini-14"><a href="#cite_ref-wb-gini_14-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140511044958/http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI">“Gini Index”</a>. World Bank. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 11 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Gini+Index&rft.pub=World+Bank&rft_id=http%3A%2F%2Fdata.worldbank.org%2Findicator%2FSI.POV.GINI%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-UNHDR-15"><a href="#cite_ref-UNHDR_15-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf">Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene</a> (PDF). United Nations Development Programme. ngày 15 tháng 12 năm 2020. tr. 343–346. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-92-1-126442-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-92-1-126442-5"><bdi>978-92-1-126442-5</bdi></a>. Truy cập ngày 16 tháng 12 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Human+Development+Report+2020+The+Next+Frontier%3A+Human+Development+and+the+Anthropocene&rft.pages=343-346&rft.pub=United+Nations+Development+Programme&rft.date=2020-12-15&rft.isbn=978-92-1-126442-5&rft_id=http%3A%2F%2Fhdr.undp.org%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Fhdr2020.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">^</a> These pronunciations involve assimilation, wherein /f/ becomes its assimilated allophone [v] before a voiced consonant. </li> <li id="cite_note-JFS2-17">^ <a href="#cite_ref-JFS2_17-0">a</a> <a href="#cite_ref-JFS2_17-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation encyclopaedia cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040717092902/http://encarta.msn.com/text_761569370___42/Afghanistan.html">Afghanistan – John Ford Shroder, University of Nebraska</a>. Encarta. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encarta.msn.com/text_761569370___42/Afghanistan.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 17 tháng 7 năm 2004. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan+%E2%80%93+John+Ford+Shroder%2C+University+of+Nebraska&rft.pub=Encarta&rft_id=http%3A%2F%2Fencarta.msn.com%2Ftext_761569370___42%2FAfghanistan.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Combined-2-18"><a href="#cite_ref-Combined-2_18-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation cs2">, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-19-882905-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-19-882905-8"><bdi>978-0-19-882905-8</bdi></a></cite> <code class="cs1-code">|title=</code> trống hay bị thiếu (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#citation_missing_title" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation cs2">, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-107-11162-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-107-11162-2"><bdi>978-1-107-11162-2</bdi></a></cite> <code class="cs1-code">|title=</code> trống hay bị thiếu (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#citation_missing_title" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFAnthony2007" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=David_W._Anthony&action=edit&redlink=1" class="new" title="David W. Anthony (trang không tồn tại)">Anthony, David W.</a> (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/horsewheellangua00davi">The Horse, the Wheel, and Language: How Bronze-Age Riders from the Eurasian Steppes Shaped the Modern World</a>. Princeton University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/horsewheellangua00davi/page/n232">454</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0691058870" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0691058870"><bdi>978-0691058870</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Horse%2C+the+Wheel%2C+and+Language%3A+How+Bronze-Age+Riders+from+the+Eurasian+Steppes+Shaped+the+Modern+World&rft.pages=454&rft.pub=Princeton+University+Press&rft.date=2007&rft.isbn=978-0691058870&rft.aulast=Anthony&rft.aufirst=David+W.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhorsewheellangua00davi&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMalloryAdams1997" class="citation book cs1">Mallory, J.P.; Adams, Douglas Q. (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=tzU3RIV2BWIC">Encyclopedia of Indo-European Culture</a> . Taylor & Francis. tr. 310. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1884964982" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1884964982"><bdi>1884964982</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+Indo-European+Culture&rft.pages=310&rft.edition=illustrated&rft.pub=Taylor+%26+Francis&rft.date=1997&rft.isbn=1884964982&rft.aulast=Mallory&rft.aufirst=J.P.&rft.au=Adams%2C+Douglas+Q.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DtzU3RIV2BWIC&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=LclscNCTz9oC&pg=PA52">The Far East and Australasia 2003</a>. Psychology Press. ngày 14 tháng 6 năm 2002. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9781857431339" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9781857431339"><bdi>9781857431339</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Far+East+and+Australasia+2003&rft.pub=Psychology+Press&rft.date=2002-06-14&rft.isbn=9781857431339&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DLclscNCTz9oC%26pg%3DPA52&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-cap12-22">^ <a href="#cite_ref-cap12_22-0">a</a> <a href="#cite_ref-cap12_22-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFQassem2016" class="citation book cs1">Qassem, Ahmad Shayeq (ngày 16 tháng 3 năm 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=oAzACwAAQBAJ&pg=PT41">Afghanistan's Political Stability: A Dream Unrealised</a>. Routledge. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9781317184591" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9781317184591"><bdi>9781317184591</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan%27s+Political+Stability%3A+A+Dream+Unrealised&rft.pub=Routledge&rft.date=2016-03-16&rft.isbn=9781317184591&rft.aulast=Qassem&rft.aufirst=Ahmad+Shayeq&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DoAzACwAAQBAJ%26pg%3DPT41&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation cs2">, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1610392624" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1610392624"><bdi>978-1610392624</bdi></a></cite> <code class="cs1-code">|title=</code> trống hay bị thiếu (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#citation_missing_title" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation cs2">, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-86064-417-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-86064-417-1"><bdi>1-86064-417-1</bdi></a></cite> <code class="cs1-code">|title=</code> trống hay bị thiếu (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#citation_missing_title" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFLadwig2017" class="citation book cs1">Ladwig, Walter C. (2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=GdAoDwAAQBAJ">The Forgotten Front: Patron-Client Relationships in Counter Insurgency</a>. Cambridge University Press. tr. 302. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9781107170773" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9781107170773"><bdi>9781107170773</bdi></a>. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm 2018. <q>As with their Cold War counterparts, it was erroneous for American policymakers to believe that the governments of contemporary client states, such as Iraq, Afghanistan, and Pakistan, necessarily shared their desire to defeat radical Islamic insurgents by adhering to the prescriptions of U.S. counterinsurgency doctrine.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Forgotten+Front%3A+Patron-Client+Relationships+in+Counter+Insurgency&rft.pages=302&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2017&rft.isbn=9781107170773&rft.aulast=Ladwig&rft.aufirst=Walter+C.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DGdAoDwAAQBAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f5/v1f5a037.html">"Afghan"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090228175916/http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f5/v1f5a037.html">Lưu trữ</a> 2009-02-28 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (with ref. To "Afghanistan: iv. Ethnography") by Ch. M. Kieffer, <a href="/w/index.php?title=Encyclopaedia_Iranica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Encyclopaedia Iranica (trang không tồn tại)">Encyclopaedia Iranica</a> Online Edition 2006. </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">^</a> extract from "Passion of the Afghan" by <a href="/w/index.php?title=Khushal_Khan_Khattak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khushal Khan Khattak (trang không tồn tại)">Khushal Khan Khattak</a>; translated by C. Biddulph in "Afghan Poetry Of The 17th Century: Selections from the Poems of Khushal Khan Khattak", <a href="/wiki/Lu%C3%A2n_%C4%90%C3%B4n" title="Luân Đôn">Luân Đôn</a>, <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://persian.packhum.org/persian//pf?file=03501051&ct=92">"Transactions of the year 908"</a> by <a href="/wiki/Babur" title="Babur">Zāhir ud-Dīn Mohammad Bābur</a> in <a href="/w/index.php?title=Baburnama&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baburnama (trang không tồn tại)">Bāburnāma</a>, translated by John Leyden, Oxford University Press: 1921. </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">^</a> M. Longworth Dames/G. Morgenstierne/R. Ghirshman, "Afghānistān", <a href="/w/index.php?title=Encyclopaedia_of_Islam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Encyclopaedia of Islam (trang không tồn tại)">Encyclopaedia of Islam</a> Online Edition </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">^</a> <a href="/w/index.php?title=Mountstuart_Elphinstone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mountstuart Elphinstone (trang không tồn tại)">Elphinstone, M.</a>, Account of the Kingdom of Cabul and its Dependencies in Persia and India, <a href="/wiki/Lu%C3%A2n_%C4%90%C3%B4n" title="Luân Đôn">Luân Đôn</a> <a href="/wiki/1815" title="1815">1815</a>; published by Longman, Hurst, Rees, Orme & Brown </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">^</a> E. Bowen, A New & Accurate Map of Persia in A Complete System Of Geography, Printed for W. Innys, R. Ware [etc.], <a href="/wiki/Lu%C3%A2n_%C4%90%C3%B4n" title="Luân Đôn">Luân Đôn</a> <a href="/wiki/1747" title="1747">1747</a> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">^</a> E. Huntington, The Anglo-Russian Agreement as to Tibet, Afghanistan, and Persia, Bulletin of the American Geographical Society, Vol. 39, No. 11 (1907) </li> <li id="cite_note-MECW-33"><a href="#cite_ref-MECW_33-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/archive/marx/works/1857/afghanistan/index.htm">MECW Volume 18, p. 40; The New American Cyclopaedia - Vol. I, 1858</a> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">^</a> M. Ali, Afghanistan: The War of Independence, 1919, Kabul [s.n.], <a href="/wiki/1960" title="1960">1960</a> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghan-web.com/history/const/const1923.html">Afghanistan's Constitution of 1923</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150226102808/http://www.afghan-web.com/history/const/const1923.html">Lưu trữ</a> 2015-02-26 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> under <a href="/wiki/Amanullah_Khan" title="Amanullah Khan">King Amanullah Khan</a> (English translation). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERunion200744-49-36"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERunion200744-49_36-0">^</a> <a href="#CITEREFRunion2007">Runion 2007</a>, tr. 44-49.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFRunion2007 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFGeorge_Erdosy1995" class="citation book cs1">George Erdosy (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=A6ZRShEIFwMC">The Indo-Aryans of Ancient South Asia: Language, Material Culture and Ethnicity</a>. tr. 321. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/3110144476" title="Đặc biệt:Nguồn sách/3110144476"><bdi>3110144476</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Indo-Aryans+of+Ancient+South+Asia%3A+Language%2C+Material+Culture+and+Ethnicity&rft.pages=321&rft.date=1995&rft.isbn=3110144476&rft.au=George+Erdosy&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DA6ZRShEIFwMC&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBarfield2012255-38"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBarfield2012255_38-0">^</a> <a href="#CITEREFBarfield2012">Barfield 2012</a>, tr. 255.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFBarfield2012 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFNordland2017" class="citation news cs1">Nordland, Rod (ngày 29 tháng 8 năm 2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181205023840/https://www.nytimes.com/2017/08/29/world/asia/afghanistan-graveyard-empires-historical-pictures.html">“The Empire Stopper”</a>. The New York Times. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0362-4331">0362-4331</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2017/08/29/world/asia/afghanistan-graveyard-empires-historical-pictures.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 18 tháng 11 năm 2019. <q>Afghanistan has long been called the "graveyard of empires" – for so long that it is unclear who coined that disputable term.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=The+Empire+Stopper&rft.date=2017-08-29&rft.issn=0362-4331&rft.aulast=Nordland&rft.aufirst=Rod&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2017%2F08%2F29%2Fworld%2Fasia%2Fafghanistan-graveyard-empires-historical-pictures.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zharov.com/dupree/chapter03.html">Sites in Perspective</a>, chapter 3 of Nancy Hatch Dupree, An Historical Guide To Afghanistan. </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encarta.msn.com/text_761569370___42/Afghanistan.html">Afghanistan</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091031052339/http://encarta.msn.com/text_761569370___42/Afghanistan.html">Lưu trữ</a> 2009-10-31 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Microsoft Encarta Online Encyclopedia 2006 (specifically John Ford Shroder, B.S., M.S., Ph. D. Regents Professor of Geography and Geology, University of Nebraska. Editor, Himalaya to the Sea: Geology, Geomorphology, and the Quaternary and other books). </li> <li id="cite_note-The_Ancient_Indus_pp.12-42"><a href="#cite_ref-The_Ancient_Indus_pp.12_42-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRita_Wright2009" class="citation book cs1">Rita Wright (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160628065355/https://books.google.com/books?id=gAgFPQAACAAJ">The Ancient Indus: Urbanism, Economy, and Society</a>. tr. 1. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0521576529" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0521576529"><bdi>978-0521576529</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=gAgFPQAACAAJ">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 28 tháng 6 năm 2016. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Ancient+Indus%3A+Urbanism%2C+Economy%2C+and+Society&rft.pages=1&rft.date=2009&rft.isbn=978-0521576529&rft.au=Rita+Wright&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DgAgFPQAACAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">^</a> Kenoyer, Jonathan Mark (1998). Ancient cities of the Indus Valley Civilisation. pp.96 </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">^</a> Bryant, Edwin F. (2001) The quest for the origins of Vedic culture: the Indo-Aryan migration debate <a href="/wiki/Oxford_University_Press" class="mw-redirect" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-19-513777-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-19-513777-4">978-0-19-513777-4</a>. </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120909000527/http://www.gandhara.com.au/afghan_table.html">“Chronological History of Afghanistan – the cradle of Gandharan civilisation”</a>. Gandhara.com.au. ngày 15 tháng 2 năm 1989. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gandhara.com.au/afghan_table.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 9 tháng 9 năm 2012. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Chronological+History+of+Afghanistan+%E2%80%93+the+cradle+of+Gandharan+civilisation&rft.pub=Gandhara.com.au&rft.date=1989-02-15&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gandhara.com.au%2Fafghan_table.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFGnoli1989" class="citation book cs1">Gnoli, Gherado (1989). The Idea of Iran, an Essay on its Origin. Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente. tr. 133. <q>... he would have drawn inspiration from a ireligious policy which intended to counteract the Median Magi's influence and transfer the 'Avesta-Schule' from Arachosia to Persia: thus the Avesta would have arrived in Persia through Arachosia in the 6th century B.C. [...] Alltough [...] Arachosia would have been only a second fatherland for Zoroastrianism, a significant role should still be attributed to this south-eastern region in the history of the Zoroastrian tradition.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Idea+of+Iran%2C+an+Essay+on+its+Origin&rft.pages=133&rft.pub=Istituto+italiano+per+il+Medio+ed+Estremo+Oriente&rft.date=1989&rft.aulast=Gnoli&rft.aufirst=Gherado&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFGnoli1989" class="citation book cs1">Gnoli, Gherado (1989). The Idea of Iran, an essay on its Origin. Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente. tr. 133. <q>linguistic data [...] prove the presence of the Zoroastrian tradition in Arachosia both in the Achaemenian age, in the last quarter of the 6th century, and in the Seleucid age.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Idea+of+Iran%2C+an+essay+on+its+Origin&rft.pages=133&rft.pub=Istituto+italiano+per+il+Medio+ed+Estremo+Oriente&rft.date=1989&rft.aulast=Gnoli&rft.aufirst=Gherado&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://iranicaonline.org/articles/arachosia">“ARACHOSIA – Encyclopaedia Iranica”</a>. iranicaonline.org. Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=iranicaonline.org&rft.atitle=ARACHOSIA+%E2%80%93+Encyclopaedia+Iranica&rft_id=https%3A%2F%2Firanicaonline.org%2Farticles%2Farachosia&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERunion200744-49"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERunion200744_49-0">^</a> <a href="#CITEREFRunion2007">Runion 2007</a>, tr. 44.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFRunion2007 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://unama.unmissions.org/afghanistan-and-silk-road-land-heart-world-trade-bijan-omrani">“'Afghanistan and the Silk Road: The land at the heart of world trade' by Bijan Omrani”</a>. UNAMA. ngày 8 tháng 3 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=UNAMA&rft.atitle=%27Afghanistan+and+the+Silk+Road%3A+The+land+at+the+heart+of+world+trade%27+by+Bijan+Omrani&rft.date=2010-03-08&rft_id=https%3A%2F%2Funama.unmissions.org%2Fafghanistan-and-silk-road-land-heart-world-trade-bijan-omrani&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://en.unesco.org/silkroad/countries-alongside-silk-road-routes/afghanistan">“Afghanistan – Silk Roads Programme”</a>. <a href="/wiki/UNESCO" class="mw-redirect" title="UNESCO">UNESCO</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=UNESCO&rft.atitle=Afghanistan+%E2%80%93+Silk+Roads+Programme&rft_id=https%3A%2F%2Fen.unesco.org%2Fsilkroad%2Fcountries-alongside-silk-road-routes%2Fafghanistan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFWink2002" class="citation book cs1">Wink, André (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191201142728/https://books.google.com/books?id=g2m7_R5P2oAC&pg=PA125">Al-Hind, the Making of the Indo-Islamic World: Early Medieval India and the Expansion of Islam 7Th-11th Centuries</a>. BRILL. tr. 125. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-391-04173-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-391-04173-8"><bdi>0-391-04173-8</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=g2m7_R5P2oAC&pg=PA125">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 1 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Al-Hind%2C+the+Making+of+the+Indo-Islamic+World%3A+Early+Medieval+India+and+the+Expansion+of+Islam+7Th-11th+Centuries&rft.pages=125&rft.pub=BRILL&rft.date=2002&rft.isbn=0-391-04173-8&rft.aulast=Wink&rft.aufirst=Andr%C3%A9&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dg2m7_R5P2oAC%26pg%3DPA125&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Habibi-53"><a href="#cite_ref-Habibi_53-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081023100306/http://www.alamahabibi.com/English%20Articles/Afghan_and_Afghanistan.htm">“Afghan and Afghanistan”</a>. <a href="/w/index.php?title=Abdul_Hai_Habibi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abdul Hai Habibi (trang không tồn tại)">Abdul Hai Habibi</a>. alamahabibi.com. 1969. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.alamahabibi.com/English%20Articles/Afghan_and_Afghanistan.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 23 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 17 tháng 11 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Abdul+Hai+Habibi&rft.atitle=Afghan+and+Afghanistan&rft.date=1969&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.alamahabibi.com%2FEnglish%2520Articles%2FAfghan_and_Afghanistan.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFCharles_Higham2014" class="citation book cs1">Charles Higham (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=H1c1UIEVH9gC&pg=PA141">Encyclopedia of Ancient Asian Civilizations</a>. Infobase Publishing. tr. 141. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-4381-0996-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-4381-0996-1"><bdi>978-1-4381-0996-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+Ancient+Asian+Civilizations&rft.pages=141&rft.pub=Infobase+Publishing&rft.date=2014&rft.isbn=978-1-4381-0996-1&rft.au=Charles+Higham&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DH1c1UIEVH9gC%26pg%3DPA141&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Elliot-2-55"><a href="#cite_ref-Elliot-2_55-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140408220905/http://persian.packhum.org/persian/pf?file=80201012&ct=98">“A.—The Hindu Kings of Kábul”</a>. Sir H. M. Elliot. London: <a href="/w/index.php?title=Packard_Humanities_Institute&action=edit&redlink=1" class="new" title="Packard Humanities Institute (trang không tồn tại)">Packard Humanities Institute</a>. 1867–1877. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://persian.packhum.org/persian/pf?file=80201012&ct=98">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 8 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Sir+H.+M.+Elliot&rft.atitle=A.%E2%80%94The+Hindu+Kings+of+K%C3%A1bul&rft.date=1867%2F1877&rft_id=http%3A%2F%2Fpersian.packhum.org%2Fpersian%2Fpf%3Ffile%3D80201012%26ct%3D98&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Mustawfi-56"><a href="#cite_ref-Mustawfi_56-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHamd-Allah_Mustawfi_of_Qazwin1340" class="citation web cs1">Hamd-Allah Mustawfi of Qazwin (1340). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130726144951/http://persian.packhum.org/persian/pf?file=16301012&ct=16">“The Geographical Part of the NUZHAT-AL-QULUB”</a>. Translated by Guy Le Strange. <a href="/w/index.php?title=Packard_Humanities_Institute&action=edit&redlink=1" class="new" title="Packard Humanities Institute (trang không tồn tại)">Packard Humanities Institute</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://persian.packhum.org/persian/pf?file=16301012&ct=16">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 26 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Translated+by+Guy+Le+Strange&rft.atitle=The+Geographical+Part+of+the+NUZHAT-AL-QULUB&rft.date=1340&rft.au=Hamd-Allah+Mustawfi+of+Qazwin&rft_id=http%3A%2F%2Fpersian.packhum.org%2Fpersian%2Fpf%3Ffile%3D16301012%26ct%3D16&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Elliot-3-57"><a href="#cite_ref-Elliot-3_57-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130726133107/http://persian.packhum.org/persian/pf?file=80201012&ct=100">“A.—The Hindu Kings of Kábul (p.3)”</a>. Sir H. M. Elliot. London: <a href="/w/index.php?title=Packard_Humanities_Institute&action=edit&redlink=1" class="new" title="Packard Humanities Institute (trang không tồn tại)">Packard Humanities Institute</a>. 1867–1877. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://persian.packhum.org/persian/pf?file=80201012&ct=100">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 26 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Sir+H.+M.+Elliot&rft.atitle=A.%E2%80%94The+Hindu+Kings+of+K%C3%A1bul+%28p.3%29&rft.date=1867%2F1877&rft_id=http%3A%2F%2Fpersian.packhum.org%2Fpersian%2Fpf%3Ffile%3D80201012%26ct%3D100&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEEwans200222-23-58"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEEwans200222-23_58-0">^</a> <a href="#CITEREFEwans2002">Ewans 2002</a>, tr. 22-23.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFEwans2002 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-nuristan.info-59"><a href="#cite_ref-nuristan.info_59-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRichard_F._Strand2005" class="citation web cs1"><a href="/w/index.php?title=Richard_Strand&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Strand (trang không tồn tại)">Richard F. Strand</a> (ngày 31 tháng 12 năm 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nuristan.info/Nuristani/Nuristanis1.html">“Richard Strand's Nuristân Site: Peoples and Languages of Nuristan”</a>. nuristan.info. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190401180243/http://nuristan.info/Nuristani/Nuristanis1.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 1 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=nuristan.info&rft.atitle=Richard+Strand%27s+Nurist%C3%A2n+Site%3A+Peoples+and+Languages+of+Nuristan&rft.date=2005-12-31&rft.au=Richard+F.+Strand&rft_id=http%3A%2F%2Fnuristan.info%2FNuristani%2FNuristanis1.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRichard_NyropDonald_Seekins1986" class="citation book cs1">Richard Nyrop; Donald Seekins biên tập (1986). Afghanistan: A Country Study. Foreign Area Studies, The American University. tr. 10.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan%3A+A+Country+Study&rft.pages=10&rft.pub=Foreign+Area+Studies%2C+The+American+University&rft.date=1986&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEEwans200223-61"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEEwans200223_61-0">^</a> <a href="#CITEREFEwans2002">Ewans 2002</a>, tr. 23.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFEwans2002 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130723185841/https://faculty.washington.edu/modelski/CAWC.htm">“Central Asian world cities”</a>. Faculty.washington.edu. ngày 29 tháng 9 năm 2007. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://faculty.washington.edu/modelski/CAWC.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 23 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 6 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Central+Asian+world+cities&rft.pub=Faculty.washington.edu&rft.date=2007-09-29&rft_id=https%3A%2F%2Ffaculty.washington.edu%2Fmodelski%2FCAWC.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFPage2009" class="citation news cs1">Page, Susan (ngày 18 tháng 2 năm 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110513040037/http://www.usatoday.com/news/world/2009-02-17-afghanistan-forces_N.htm">“Obama's war: Deploying 17,000 raises stakes in Afghanistan”</a>. USA Today. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.usatoday.com/news/world/2009-02-17-afghanistan-forces_N.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 13 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=USA+Today&rft.atitle=Obama%27s+war%3A+Deploying+17%2C000+raises+stakes+in+Afghanistan&rft.date=2009-02-18&rft.aulast=Page&rft.aufirst=Susan&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.usatoday.com%2Fnews%2Fworld%2F2009-02-17-afghanistan-forces_N.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">^</a> Periods of World History: A Latin American Perspective – Page 129 </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">^</a> The Empire of the Steppes: A History of Central Asia – Page 465 </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBarfield201292–93-66"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBarfield201292–93_66-0">^</a> <a href="#CITEREFBarfield2012">Barfield 2012</a>, tr. 92–93.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFBarfield2012 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEDupree1997319,_321-67"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEDupree1997319,_321_67-0">^</a> <a href="#CITEREFDupree1997">Dupree 1997</a>, tr. 319, 321.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFDupree1997 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHanifi2019" class="citation book cs1">Hanifi, Shah Mahmoud (ngày 15 tháng 7 năm 2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ziaeDwAAQBAJ&q=elphinstone+khorasan&pg=PA128">Mountstuart Elphinstone in South Asia: Pioneer of British Colonial Rule</a>. Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780190914400" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780190914400"><bdi>9780190914400</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mountstuart+Elphinstone+in+South+Asia%3A+Pioneer+of+British+Colonial+Rule&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2019-07-15&rft.isbn=9780190914400&rft.aulast=Hanifi&rft.aufirst=Shah+Mahmoud&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DziaeDwAAQBAJ%26q%3Delphinstone%2Bkhorasan%26pg%3DPA128&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-EI-69"><a href="#cite_ref-EI_69-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=cJQ3AAAAIAAJ">“Khurasan”</a>. The Encyclopaedia of Islam. Brill. 2009. tr. 55. <q>In pre-Islamic and early Islamic times, the term "Khurassan" frequently had a much wider denotation, covering also parts of what are now Soviet Central Asia and Afghanistan</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Khurasan&rft.btitle=The+Encyclopaedia+of+Islam&rft.pages=55&rft.pub=Brill&rft.date=2009&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DcJQ3AAAAIAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Routledge-70"><a href="#cite_ref-Routledge_70-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFIbn_Battuta2004" class="citation book cs1">Ibn Battuta (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170416132656/https://books.google.com/books?id=zKqn_CWTxYEC&pg=PA180">Travels in Asia and Africa, 1325–1354</a> . Routledge. tr. 416. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-415-34473-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-415-34473-9"><bdi>978-0-415-34473-9</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=zKqn_CWTxYEC&pg=PA180">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 16 tháng 4 năm 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Travels+in+Asia+and+Africa%2C+1325%E2%80%931354&rft.pages=416&rft.edition=reprint%2C+illustrated&rft.pub=Routledge&rft.date=2004&rft.isbn=978-0-415-34473-9&rft.au=Ibn+Battuta&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DzKqn_CWTxYEC%26pg%3DPA180&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Firishta-71"><a href="#cite_ref-Firishta_71-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMuhammad_Qasim_Hindu_Shah1560" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Firishta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Firishta (trang không tồn tại)">Muhammad Qasim Hindu Shah</a> (1560). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130726121158/http://persian.packhum.org/persian/pf?file=80201016&ct=199">“Chapter 200: Translation of the Introduction to Firishta's History”</a>. The History of India. 6. Sir H. M. Elliot. London: Packard Humanities Institute. tr. 8. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://persian.packhum.org/persian/pf?file=80201016&ct=199">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 26 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 22 tháng 8 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Chapter+200%3A+Translation+of+the+Introduction+to+Firishta%27s+History&rft.btitle=The+History+of+India&rft.place=London&rft.pages=8&rft.pub=Packard+Humanities+Institute&rft.date=1560&rft.au=Muhammad+Qasim+Hindu+Shah&rft_id=http%3A%2F%2Fpersian.packhum.org%2Fpersian%2Fpf%3Ffile%3D80201016%26ct%3D199&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Browne-72">^ <a href="#cite_ref-Browne_72-0">a</a> <a href="#cite_ref-Browne_72-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFEdward_G._Browne" class="citation web cs1">Edward G. Browne. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130726142425/http://persian.packhum.org/persian/main?url=pf%3Ffile%3D90001014&ct=29">“A Literary History of Persia, Volume 4: Modern Times (1500–1924), Chapter IV. An Outline of the History Of Persia During The Last Two Centuries (A.D. 1722–1922)”</a>. <a href="/w/index.php?title=Packard_Humanities_Institute&action=edit&redlink=1" class="new" title="Packard Humanities Institute (trang không tồn tại)">Packard Humanities Institute</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://persian.packhum.org/persian/main?url=pf%3Ffile%3D90001014%26ct%3D29">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 26 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+Literary+History+of+Persia%2C+Volume+4%3A+Modern+Times+%281500%E2%80%931924%29%2C+Chapter+IV.+An+Outline+of+the+History+Of+Persia+During+The+Last+Two+Centuries+%28A.D.+1722%E2%80%931922%29&rft.pub=Packard+Humanities+Institute&rft.au=Edward+G.+Browne&rft_id=http%3A%2F%2Fpersian.packhum.org%2Fpersian%2Fmain%3Furl%3Dpf%253Ffile%253D90001014%2526ct%253D29&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Brit-Durrani-73"><a href="#cite_ref-Brit-Durrani_73-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation encyclopaedia cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140404104909/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/10162/Ahmad-Shah-Durrani">“Ahmad Shah Durrani”</a>. Encyclopædia Britannica Online. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/10162/Ahmad-Shah-Durrani">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 4 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Ahmad+Shah+Durrani&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica+Online&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F10162%2FAhmad-Shah-Durrani&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Engels-74"><a href="#cite_ref-Engels_74-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFFriedrich_Engels1857" class="citation web cs1"><a href="/wiki/Friedrich_Engels" title="Friedrich Engels">Friedrich Engels</a> (1857). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140427034439/http://www.marxists.org/archive/marx/works/1857/afghanistan/index.htm">“Afghanistan”</a>. Andy Blunden. The New American Cyclopaedia, Vol. I. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/archive/marx/works/1857/afghanistan/index.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 27 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 25 tháng 8 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Andy+Blunden&rft.atitle=Afghanistan&rft.date=1857&rft.au=Friedrich+Engels&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.marxists.org%2Farchive%2Fmarx%2Fworks%2F1857%2Fafghanistan%2Findex.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">^</a> The Oxford Dictionary of Islam by John L. Esposito, p.71 </li> <li id="cite_note-Tanner_2009_1262-76"><a href="#cite_ref-Tanner_2009_1262_76-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFTanner2009" class="citation book cs1">Tanner, Stephen (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=J3pUS_-uD-oC&pg=PA126">Afghanistan: A Military History from Alexander the Great to the War against the Taliban</a>. Da Capo Press. tr. 126. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-306-81826-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-306-81826-4"><bdi>978-0-306-81826-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan%3A+A+Military+History+from+Alexander+the+Great+to+the+War+against+the+Taliban&rft.pages=126&rft.pub=Da+Capo+Press&rft.date=2009&rft.isbn=978-0-306-81826-4&rft.aulast=Tanner&rft.aufirst=Stephen&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DJ3pUS_-uD-oC%26pg%3DPA126&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Nalwa2-77"><a href="#cite_ref-Nalwa2_77-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFNalwa2009" class="citation book cs1">Nalwa, Vanit (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ULhgNexD92QC&pg=PA198">Hari Singh Nalwa, "champion of the Khalsaji" (1791–1837)</a>. tr. 198. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-81-7304-785-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-81-7304-785-5"><bdi>978-81-7304-785-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Hari+Singh+Nalwa%2C+%22champion+of+the+Khalsaji%22+%281791%E2%80%931837%29&rft.pages=198&rft.date=2009&rft.isbn=978-81-7304-785-5&rft.aulast=Nalwa&rft.aufirst=Vanit&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DULhgNexD92QC%26pg%3DPA198&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Chahryar2-78"><a href="#cite_ref-Chahryar2_78-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFChahryar2003" class="citation book cs1">Chahryar, Adle (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=AzG5llo3YCMC&pg=PA296">History of Civilizations of Central Asia: Development in contrast: from the sixteenth to the mid-nineteenth century</a>. UNESCO. tr. 296. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-92-3-103876-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-92-3-103876-1"><bdi>978-92-3-103876-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+Civilizations+of+Central+Asia%3A+Development+in+contrast%3A+from+the+sixteenth+to+the+mid-nineteenth+century&rft.pages=296&rft.pub=UNESCO&rft.date=2003&rft.isbn=978-92-3-103876-1&rft.aulast=Chahryar&rft.aufirst=Adle&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DAzG5llo3YCMC%26pg%3DPA296&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ingram1980-79"><a href="#cite_ref-ingram1980_79-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFIngram1980" class="citation journal cs1">Ingram, Edward (1980). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160816181410/http://pahar.in/wpfb-file/1980-great-britains-great-game-an-introduction-by-ingram-from-intl-hist-rev-v2-s-pdf/">“Great Britain's Great Game: An Introduction”</a>. The International History Review. 2 (2): 160–171. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080%2F07075332.1980.9640210">10.1080/07075332.1980.9640210</a>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/40105749">40105749</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pahar.in/wpfb-file/1980-great-britains-great-game-an-introduction-by-ingram-from-intl-hist-rev-v2-s-pdf/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 16 tháng 8 năm 2016.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+International+History+Review&rft.atitle=Great+Britain%27s+Great+Game%3A+An+Introduction&rft.volume=2&rft.issue=2&rft.pages=160-171&rft.date=1980&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F07075332.1980.9640210&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F40105749%23id-name%3DJSTOR&rft.aulast=Ingram&rft.aufirst=Edward&rft_id=http%3A%2F%2Fpahar.in%2Fwpfb-file%2F1980-great-britains-great-game-an-introduction-by-ingram-from-intl-hist-rev-v2-s-pdf%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ingram1984-80"><a href="#cite_ref-ingram1984_80-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Fr9cAgAAQBAJ&pg=PA11">In Defence of British India: Great Britain in the Middle East, 1775–1842</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170106130452/https://books.google.com/books?id=Fr9cAgAAQBAJ&pg=PA11">Lưu trữ</a> 2017-01-06 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> By Edward Ingram. Frank Cass & Co, London, 1984. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0714632465" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0714632465">0714632465</a>. p7-19 </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://reliefweb.int/report/afghanistan/afghan-women-hope-more-gains-under-new-administration">“Afghan Women Hope for More Gains Under New Administration – Afghanistan”</a>. ReliefWeb.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=ReliefWeb&rft.atitle=Afghan+Women+Hope+for+More+Gains+Under+New+Administration+%E2%80%93+Afghanistan&rft_id=https%3A%2F%2Freliefweb.int%2Freport%2Fafghanistan%2Fafghan-women-hope-more-gains-under-new-administration&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210813160454/https://edition.cnn.com/2002/WORLD/asiapcf/east/01/21/afghan.rail/index.html">“Afghan rail plan among proposals for donors”</a>. CNN. ngày 21 tháng 1 năm 2002. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://edition.cnn.com/2002/WORLD/asiapcf/east/01/21/afghan.rail/index.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 13 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CNN&rft.atitle=Afghan+rail+plan+among+proposals+for+donors&rft.date=2002-01-21&rft_id=https%3A%2F%2Fedition.cnn.com%2F2002%2FWORLD%2Fasiapcf%2Feast%2F01%2F21%2Fafghan.rail%2Findex.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFWyatt2015" class="citation journal cs1">Wyatt, Christopher (ngày 2 tháng 9 năm 2015). “Afghanistan in the Great War”. Asian Affairs. 46 (3): 387–410. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080%2F03068374.2015.1081001">10.1080/03068374.2015.1081001</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Asian+Affairs&rft.atitle=Afghanistan+in+the+Great+War&rft.volume=46&rft.issue=3&rft.pages=387-410&rft.date=2015-09-02&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F03068374.2015.1081001&rft.aulast=Wyatt&rft.aufirst=Christopher&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRoberts2003" class="citation book cs1">Roberts, Jeffery J. (ngày 14 tháng 6 năm 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Pj8DIT_bva0C&pg=PA42">The Origins of Conflict in Afghanistan</a>. Greenwood Publishing Group. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780275978785" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780275978785"><bdi>9780275978785</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Origins+of+Conflict+in+Afghanistan&rft.pub=Greenwood+Publishing+Group&rft.date=2003-06-14&rft.isbn=9780275978785&rft.aulast=Roberts&rft.aufirst=Jeffery+J.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DPj8DIT_bva0C%26pg%3DPA42&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFNicosia,_Francis_R.1997" class="citation journal cs1">Nicosia, Francis R. (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_journal-of-contemporary-history_1997-04_32_2/page/235">“'Drang Nach Osten' Continued? Germany and Afghanistan during the Weimar Republic”</a>. Journal of Contemporary History. 32 (2): 235–257. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1177%2F002200949703200207">10.1177/002200949703200207</a>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/261243">261243</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Contemporary+History&rft.atitle=%27Drang+Nach+Osten%27+Continued%3F+Germany+and+Afghanistan+during+the+Weimar+Republic&rft.volume=32&rft.issue=2&rft.pages=235-257&rft.date=1997&rft_id=info%3Adoi%2F10.1177%2F002200949703200207&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F261243%23id-name%3DJSTOR&rft.au=Nicosia%2C+Francis+R.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_journal-of-contemporary-history_1997-04_32_2%2Fpage%2F235&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation encyclopaedia cs1">“Afghanistan”. <a href="/wiki/Encyclopedia_Americana" title="Encyclopedia Americana">Encyclopedia Americana</a>. 25. Americana Corporation. 1976. tr. 24.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Afghanistan&rft.btitle=Encyclopedia+Americana&rft.pages=24&rft.pub=Americana+Corporation&rft.date=1976&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMuḥammadMcChesney1999" class="citation book cs1">Muḥammad, Fayz̤; McChesney, R. D. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190404143046/https://books.google.nl/books?id=A4_jAAAAMAAJ">Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising</a> (bằng tiếng Anh). Markus Wiener Publishers. tr. 39, 40. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9781558761544" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9781558761544"><bdi>9781558761544</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=A4_jAAAAMAAJ">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 4 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 15 tháng 6 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kabul+under+siege%3A+Fayz+Muhammad%27s+account+of+the+1929+Uprising&rft.pages=39%2C+40&rft.pub=Markus+Wiener+Publishers&rft.date=1999&rft.isbn=9781558761544&rft.aulast=Mu%E1%B8%A5ammad&rft.aufirst=Fayz%CC%A4&rft.au=McChesney%2C+R.+D.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DA4_jAAAAMAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMuḥammadMcChesney1999" class="citation book cs1">Muḥammad, Fayz̤; McChesney, R. D. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190404143046/https://books.google.nl/books?id=A4_jAAAAMAAJ">Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising</a> (bằng tiếng Anh). Markus Wiener Publishers. tr. 275, 276. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9781558761544" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9781558761544"><bdi>9781558761544</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=A4_jAAAAMAAJ">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 4 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 15 tháng 6 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kabul+under+siege%3A+Fayz+Muhammad%27s+account+of+the+1929+Uprising&rft.pages=275%2C+276&rft.pub=Markus+Wiener+Publishers&rft.date=1999&rft.isbn=9781558761544&rft.aulast=Mu%E1%B8%A5ammad&rft.aufirst=Fayz%CC%A4&rft.au=McChesney%2C+R.+D.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DA4_jAAAAMAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHafizullah2005" class="citation book cs1">Hafizullah, Emadi (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170225052702/https://books.google.com/books?id=bY8ck6iktikC&lpg=PP1&pg=PA35">Culture and customs of Afghanistan</a>. Greenwood Publishing Group. tr. 35. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-313-33089-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-313-33089-1"><bdi>0-313-33089-1</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=bY8ck6iktikC&pg=PA35">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Culture+and+customs+of+Afghanistan&rft.pages=35&rft.pub=Greenwood+Publishing+Group&rft.date=2005&rft.isbn=0-313-33089-1&rft.aulast=Hafizullah&rft.aufirst=Emadi&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DbY8ck6iktikC%26pg%3DPA35&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Eur2002-90"><a href="#cite_ref-Eur2002_90-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFEur2002" class="citation book cs1">Eur (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=LclscNCTz9oC&pg=PA62">The Far East and Australasia 2003</a>. Psychology Press. tr. 62. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-85743-133-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-85743-133-9"><bdi>978-1-85743-133-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Far+East+and+Australasia+2003&rft.pages=62&rft.pub=Psychology+Press&rft.date=2002&rft.isbn=978-1-85743-133-9&rft.au=Eur&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DLclscNCTz9oC%26pg%3DPA62&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Hyman2016-91"><a href="#cite_ref-Hyman2016_91-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFAnthony_Hyman2016" class="citation book cs1">Anthony Hyman (ngày 27 tháng 7 năm 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=nvO-DAAAQBAJ&pg=PA46">Afghanistan under Soviet Domination, 1964–91</a>. Springer. tr. 46. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-349-21948-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-349-21948-3"><bdi>978-1-349-21948-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan+under+Soviet+Domination%2C+1964%E2%80%9391&rft.pages=46&rft.pub=Springer&rft.date=2016-07-27&rft.isbn=978-1-349-21948-3&rft.au=Anthony+Hyman&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DnvO-DAAAQBAJ%26pg%3DPA46&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRon_Synovitz2003" class="citation web cs1">Ron Synovitz (ngày 18 tháng 7 năm 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rferl.org/a/1103837.html">“Afghanistan: History Of 1973 Coup Sheds Light On Relations With Pakistan”</a>. Radio Free Europe/Radio Liberty. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190626230602/https://www.rferl.org/a/1103837.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 26 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan%3A+History+Of+1973+Coup+Sheds+Light+On+Relations+With+Pakistan&rft.pub=Radio+Free+Europe%2FRadio+Liberty&rft.date=2003-07-18&rft.au=Ron+Synovitz&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rferl.org%2Fa%2F1103837.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Eur20022-93"><a href="#cite_ref-Eur20022_93-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFEur2002" class="citation book cs1">Eur (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=LclscNCTz9oC&pg=PA62">The Far East and Australasia 2003</a>. Psychology Press. tr. 62. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-85743-133-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-85743-133-9"><bdi>978-1-85743-133-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Far+East+and+Australasia+2003&rft.pages=62&rft.pub=Psychology+Press&rft.date=2002&rft.isbn=978-1-85743-133-9&rft.au=Eur&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DLclscNCTz9oC%26pg%3DPA62&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEEwans2002186-88-94"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEEwans2002186-88_94-0">^</a> <a href="#CITEREFEwans2002">Ewans 2002</a>, tr. 186-88.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFEwans2002 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFWadle2018" class="citation book cs1">Wadle, Ryan (ngày 1 tháng 10 năm 2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=U0FvDwAAQBAJ&pg=PR16">Afghanistan War: A Documentary and Reference Guide</a>. ABC-CLIO. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9781440857478" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9781440857478"><bdi>9781440857478</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan+War%3A+A+Documentary+and+Reference+Guide&rft.pub=ABC-CLIO&rft.date=2018-10-01&rft.isbn=9781440857478&rft.aulast=Wadle&rft.aufirst=Ryan&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DU0FvDwAAQBAJ%26pg%3DPR16&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Meher2-96">^ <a href="#cite_ref-Meher2_96-0">a</a> <a href="#cite_ref-Meher2_96-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMeher2004" class="citation book cs1">Meher, Jagmohan (2004). America's Afghanistan War: The Success that Failed. Gyan Books. tr. 68–69, 94. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-81-7835-262-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-81-7835-262-6"><bdi>978-81-7835-262-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=America%27s+Afghanistan+War%3A+The+Success+that+Failed&rft.pages=68-69%2C+94&rft.pub=Gyan+Books&rft.date=2004&rft.isbn=978-81-7835-262-6&rft.aulast=Meher&rft.aufirst=Jagmohan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHussain2005" class="citation book cs1">Hussain, Rizwan (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/pakistanemergenc0000huss">Pakistan and the Emergence of Islamic Militancy in Afghanistan</a>. Ashgate Publishing. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/pakistanemergenc0000huss/page/n125">108</a>–109. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-7546-4434-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-7546-4434-7"><bdi>978-0-7546-4434-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pakistan+and+the+Emergence+of+Islamic+Militancy+in+Afghanistan&rft.pages=108-109&rft.pub=Ashgate+Publishing&rft.date=2005&rft.isbn=978-0-7546-4434-7&rft.aulast=Hussain&rft.aufirst=Rizwan&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fpakistanemergenc0000huss&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRasanayagam,_Angelo2005" class="citation book cs1">Rasanayagam, Angelo (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/afghanistan00ange">Afghanistan: A Modern History</a>. <a href="/w/index.php?title=I.B.Tauris&action=edit&redlink=1" class="new" title="I.B.Tauris (trang không tồn tại)">I.B.Tauris</a>. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/afghanistan00ange/page/73">73</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1850438571" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1850438571"><bdi>978-1850438571</bdi></a>. Truy cập ngày 31 tháng 5 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan%3A+A+Modern+History&rft.pages=73&rft.pub=I.B.Tauris&rft.date=2005&rft.isbn=978-1850438571&rft.au=Rasanayagam%2C+Angelo&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fafghanistan00ange&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/83854.stm">“Afghanistan: 20 years of bloodshed”</a>. BBC. ngày 26 tháng 4 năm 1998. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190217184807/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/83854.stm">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 17 tháng 2 năm 2019. Truy cập ngày 4 tháng 7 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan%3A+20+years+of+bloodshed&rft.pub=BBC&rft.date=1998-04-26&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fworld%2Fsouth_asia%2F83854.stm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBarfield2012234-100"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBarfield2012234_100-0">^</a> <a href="#CITEREFBarfield2012">Barfield 2012</a>, tr. 234.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFBarfield2012 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFKalinovsky2011" class="citation book cs1">Kalinovsky, Artemy M. (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/longgoodbyesovie0000kali">A Long Goodbye: The Soviet Withdrawal from Afghanistan</a>. Harvard University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/longgoodbyesovie0000kali/page/n36">25</a>–28. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-674-05866-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-674-05866-8"><bdi>978-0-674-05866-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Long+Goodbye%3A+The+Soviet+Withdrawal+from+Afghanistan&rft.pages=25-28&rft.pub=Harvard+University+Press&rft.date=2011&rft.isbn=978-0-674-05866-8&rft.aulast=Kalinovsky&rft.aufirst=Artemy+M.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Flonggoodbyesovie0000kali&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-The_Brunei_Times-102"><a href="#cite_ref-The_Brunei_Times_102-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131205090713/http://www.bt.com.bn/analysis/2008/12/17/story_of_us_cia_and_taliban">“Story of US, CIA and Taliban”</a>. <a href="/w/index.php?title=The_Brunei_Times&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Brunei Times (trang không tồn tại)">The Brunei Times</a>. 2009. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bt.com/analysis/2008/12/17/story_of_us_cia_and_taliban">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 16 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Brunei+Times&rft.atitle=Story+of+US%2C+CIA+and+Taliban&rft.date=2009&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bt.com%2Fanalysis%2F2008%2F12%2F17%2Fstory_of_us_cia_and_taliban&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-The_Nation-103"><a href="#cite_ref-The_Nation_103-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140302090727/http://www.thenation.com/article/cost-afghan-victory?page=0%2C1">“The Cost of an Afghan 'Victory'”</a>. <a href="/wiki/The_Nation" title="The Nation">The Nation</a>. 1999. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thenation.com/article/cost-afghan-victory?page=0,1">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 16 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Nation&rft.atitle=The+Cost+of+an+Afghan+%27Victory%27&rft.date=1999&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.thenation.com%2Farticle%2Fcost-afghan-victory%3Fpage%3D0%2C1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-562k-104"><a href="#cite_ref-562k_104-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFLacinaGleditsch2005" class="citation journal cs1">Lacina, Bethany; Gleditsch, Nils Petter (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141006175909/http://www.bethanylacina.com/LacinaGleditsch_newdata.pdf">“Monitoring Trends in Global Combat: A New Dataset of Battle Deaths”</a> (PDF). European Journal of Population. 21 (2–3): 154. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs10680-005-6851-6">10.1007/s10680-005-6851-6</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bethanylacina.com/LacinaGleditsch_newdata.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 6 tháng 10 năm 2014. Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=European+Journal+of+Population&rft.atitle=Monitoring+Trends+in+Global+Combat%3A+A+New+Dataset+of+Battle+Deaths&rft.volume=21&rft.issue=2%E2%80%933&rft.pages=154&rft.date=2005&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs10680-005-6851-6&rft.aulast=Lacina&rft.aufirst=Bethany&rft.au=Gleditsch%2C+Nils+Petter&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bethanylacina.com%2FLacinaGleditsch_newdata.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Kakar-105"><a href="#cite_ref-Kakar_105-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFKakar1997" class="citation book cs1">Kakar, Mohammed (ngày 3 tháng 3 năm 1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170106175142/http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft7b69p12h;brand=ucpress">The Soviet Invasion and the Afghan Response, 1979–1982</a>. University of California Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780520208933" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780520208933"><bdi>9780520208933</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft7b69p12h;brand=ucpress">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 6 tháng 1 năm 2017. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2017. <q>The Afghans are among the latest victims of genocide by a superpower. Large numbers of Afghans were killed to suppress resistance to the army of the Soviet Union, which wished to vindicate its client regime and realize its goal in Afghanistan.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Soviet+Invasion+and+the+Afghan+Response%2C+1979%E2%80%931982&rft.pub=University+of+California+Press&rft.date=1997-03-03&rft.isbn=9780520208933&rft.aulast=Kakar&rft.aufirst=Mohammed&rft_id=http%3A%2F%2Fpublishing.cdlib.org%2Fucpressebooks%2Fview%3FdocId%3Dft7b69p12h%3Bbrand%3Ducpress&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFKlass1994" class="citation book cs1">Klass, Rosanne (1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=I2chrSJCW54C&pg=PA129">The Widening Circle of Genocide</a>. Transaction Publishers. tr. 129. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-4128-3965-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-4128-3965-5"><bdi>978-1-4128-3965-5</bdi></a>. <q>During the intervening fourteen years of Communist rule, an estimated 1.5 to 2 million Afghan civilians were killed by Soviet forces and their proxies- the four Communist regimes in Kabul, and the East Germans, Bulgarians, Czechs, Cubans, Palestinians, Indians and others who assisted them. These were not battle casualties or the unavoidable civilian victims of warfare. Soviet and local Communist forces seldom attacked the scattered guerilla bands of the Afghan Resistance except, in a few strategic locales like the Panjsher valley. Instead they deliberately targeted the civilian population, primarily in the rural areas.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Widening+Circle+of+Genocide&rft.pages=129&rft.pub=Transaction+Publishers&rft.date=1994&rft.isbn=978-1-4128-3965-5&rft.aulast=Klass&rft.aufirst=Rosanne&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DI2chrSJCW54C%26pg%3DPA129&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Reisman-107"><a href="#cite_ref-Reisman_107-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFReismanNorchi" class="citation web cs1">Reisman, W. Michael; Norchi, Charles H. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.paulbogdanor.com/left/afghan/genocide.pdf">“Genocide and the Soviet Occupation of Afghanistan”</a> (PDF). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161026182528/http://www.paulbogdanor.com/left/afghan/genocide.pdf">Lưu trữ</a> (PDF) bản gốc ngày 26 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2017. <q>According to widely reported accounts, substantial programmes of depopulation have been conducted in these Afghan provinces: Ghazni, Nagarhar, Lagham, Qandahar, Zabul, Badakhshan, Lowgar, Paktia, Paktika and Kunar...There is considerable evidence that genocide has been committed against the Afghan people by the combined forces of the Democratic Republic of Afghanistan and the Soviet Union.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Genocide+and+the+Soviet+Occupation+of+Afghanistan&rft.aulast=Reisman&rft.aufirst=W.+Michael&rft.au=Norchi%2C+Charles+H.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.paulbogdanor.com%2Fleft%2Fafghan%2Fgenocide.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFGoodson2001" class="citation book cs1">Goodson, Larry P. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/afghanistansendl00good">Afghanistan's Endless War: State Failure, Regional Politics, and the Rise of the Taliban</a>. University of Washington Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/afghanistansendl00good/page/5">5</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-295-98050-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-295-98050-8"><bdi>978-0-295-98050-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan%27s+Endless+War%3A+State+Failure%2C+Regional+Politics%2C+and+the+Rise+of+the+Taliban&rft.pages=5&rft.pub=University+of+Washington+Press&rft.date=2001&rft.isbn=978-0-295-98050-8&rft.aulast=Goodson&rft.aufirst=Larry+P.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fafghanistansendl00good&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Soviet-war-video-109"><a href="#cite_ref-Soviet-war-video_109-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130729082646/https://www.youtube.com/watch?v=vYUzL1qhltA">“Soldiers of God: Cold War (Part 1/5)”</a>. CNN. 1998. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=vYUzL1qhltA">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 29 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Soldiers+of+God%3A+Cold+War+%28Part+1%2F5%29&rft.pub=CNN&rft.date=1998&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DvYUzL1qhltA&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-landmines-110"><a href="#cite_ref-landmines_110-0">^</a> <a href="/wiki/Qu%E1%BB%B9_Nhi_%C4%91%E1%BB%93ng_Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc">UNICEF</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unicef.org/graca/mines.htm">Land-mines: A deadly inheritance</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130805102916/http://www.unicef.org/graca/mines.htm">Lưu trữ</a> 2013-08-05 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140111130437/http://www.defenseindustrydaily.com/Landmines-in-Afghanistan-A-Decades-Old-Danger-06143/">“Landmines in Afghanistan: A Decades Old Danger”</a>. Defenseindustrydaily.com. ngày 1 tháng 2 năm 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.defenseindustrydaily.com/Landmines-in-Afghanistan-A-Decades-Old-Danger-06143/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2014. Truy cập ngày 6 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Landmines+in+Afghanistan%3A+A+Decades+Old+Danger&rft.pub=Defenseindustrydaily.com&rft.date=2010-02-01&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.defenseindustrydaily.com%2FLandmines-in-Afghanistan-A-Decades-Old-Danger-06143%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://2009-2017.state.gov/j/prm/releases/onepagers/202635.htm">“Refugee Admissions Program for Near East and South Asia”</a>. Bureau of Population, Refugees, and Migration. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170122171639/https://2009-2017.state.gov/j/prm/releases/onepagers/202635.htm">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 22 tháng 1 năm 2017. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Refugee+Admissions+Program+for+Near+East+and+South+Asia&rft.pub=Bureau+of+Population%2C+Refugees%2C+and+Migration&rft_id=https%3A%2F%2F2009-2017.state.gov%2Fj%2Fprm%2Freleases%2Fonepagers%2F202635.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rferl.org/a/1051546.html">“Afghanistan: Land Mines From Afghan-Soviet War Leave Bitter Legacy (Part 2)”</a>. RadioFreeEurope/RadioLiberty.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=RadioFreeEurope%2FRadioLiberty&rft.atitle=Afghanistan%3A+Land+Mines+From+Afghan-Soviet+War+Leave+Bitter+Legacy+%28Part+2%29&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rferl.org%2Fa%2F1051546.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHaroon2008" class="citation journal cs1">Haroon, Sana (2008). “The Rise of Deobandi Islam in the North-West Frontier Province and Its Implications in Colonial India and Pakistan 1914–1996”. Journal of the Royal Asiatic Society. 18 (1): 66–67. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1017%2FS1356186307007778">10.1017/S1356186307007778</a>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/27755911">27755911</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+the+Royal+Asiatic+Society&rft.atitle=The+Rise+of+Deobandi+Islam+in+the+North-West+Frontier+Province+and+Its+Implications+in+Colonial+India+and+Pakistan+1914%E2%80%931996&rft.volume=18&rft.issue=1&rft.pages=66-67&rft.date=2008&rft_id=info%3Adoi%2F10.1017%2FS1356186307007778&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F27755911%23id-name%3DJSTOR&rft.aulast=Haroon&rft.aufirst=Sana&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Columbia:Afghanistan:History2-115"><a href="#cite_ref-Columbia:Afghanistan:History2_115-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120810051626/http://www.infoplease.com/ce6/world/A0856490.html">“Afghanistan: History – Columbia Encyclopedia”</a>. Infoplease.com. ngày 11 tháng 9 năm 2001. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.infoplease.com/ce6/world/A0856490.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 10 tháng 8 năm 2012. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan%3A+History+%E2%80%93+Columbia+Encyclopedia&rft.pub=Infoplease.com&rft.date=2001-09-11&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.infoplease.com%2Fce6%2Fworld%2FA0856490.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Stenersen-116"><a href="#cite_ref-Stenersen_116-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.prio.org/utility/Download.ashx?x=228">'Mujahidin vs. Communists: Revisiting the battles of Jalalabad and Khost</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180802084503/https://www.prio.org/utility/Download.ashx?x=228">Lưu trữ</a> 2018-08-02 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. By Anne Stenersen: a Paper presented at the conference COIN in Afghanistan: From Mughals to the Americans, Peace Research Institute Oslo (PRIO), 12–ngày 13 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 1 tháng 2 năm 2018. </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBarfield2012239,_244-117"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBarfield2012239,_244_117-0">^</a> <a href="#CITEREFBarfield2012">Barfield 2012</a>, tr. 239, 244.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFBarfield2012 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-Amin_Saikal-118"><a href="#cite_ref-Amin_Saikal_118-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFAmin_Saikal2004" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Amin_Saikal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amin Saikal (trang không tồn tại)">Amin Saikal</a> (ngày 13 tháng 11 năm 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/modernafghanista00saik">Modern Afghanistan: A History of Struggle and Survival</a> (ấn bản thứ 1). I.B. Tauris & Co Ltd., London New York. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/modernafghanista00saik/page/n352">352</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-85043-437-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-85043-437-5"><bdi>978-1-85043-437-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Modern+Afghanistan%3A+A+History+of+Struggle+and+Survival&rft.pages=352&rft.edition=2006+1st&rft.pub=I.B.+Tauris+%26+Co+Ltd.%2C+London+New+York&rft.date=2004-11-13&rft.isbn=978-1-85043-437-5&rft.au=Amin+Saikal&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmodernafghanista00saik&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Human_Rights_Watch_(4)-119">^ <a href="#cite_ref-Human_Rights_Watch_(4)_119-0">a</a> <a href="#cite_ref-Human_Rights_Watch_(4)_119-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091212081418/http://www.hrw.org/en/reports/2005/07/06/blood-stained-hands">“Blood-Stained Hands, Past Atrocities in Kabul and Afghanistan's Legacy of Impunity”</a>. <a href="/wiki/Human_Rights_Watch" class="mw-redirect" title="Human Rights Watch">Human Rights Watch</a>. ngày 7 tháng 7 năm 2005. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hrw.org/en/reports/2005/07/06/blood-stained-hands">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 12 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Blood-Stained+Hands%2C+Past+Atrocities+in+Kabul+and+Afghanistan%27s+Legacy+of+Impunity&rft.pub=Human+Rights+Watch&rft.date=2005-07-07&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.hrw.org%2Fen%2Freports%2F2005%2F07%2F06%2Fblood-stained-hands&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Roy_Gutman-120"><a href="#cite_ref-Roy_Gutman_120-0">^</a> GUTMAN, Roy (2008): How We Missed the Story: Osama Bin Laden, the Taliban and the Hijacking of Afghanistan, Endowment of the United States Institute of Peace, 1st ed., Washington D.C. </li> <li id="cite_note-Afghanistan_Justice_Project-121"><a href="#cite_ref-Afghanistan_Justice_Project_121-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131004221455/http://www.afghanistanjusticeproject.org/warcrimesandcrimesagainsthumanity19782001.pdf">“Casting Shadows: War Crimes and Crimes against Humanity: 1978–2001”</a> (PDF). Afghanistan Justice Project. 2005. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghanistanjusticeproject.org/warcrimesandcrimesagainsthumanity19782001.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 4 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 16 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Casting+Shadows%3A+War+Crimes+and+Crimes+against+Humanity%3A+1978%E2%80%932001&rft.pub=Afghanistan+Justice+Project&rft.date=2005&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.afghanistanjusticeproject.org%2Fwarcrimesandcrimesagainsthumanity19782001.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Human_Rights_Watch_(5)-122">^ <a href="#cite_ref-Human_Rights_Watch_(5)_122-0">a</a> <a href="#cite_ref-Human_Rights_Watch_(5)_122-1">b</a> <a href="#cite_ref-Human_Rights_Watch_(5)_122-2">c</a> <a href="#cite_ref-Human_Rights_Watch_(5)_122-3">d</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081102042606/http://www.hrw.org/reports98/afghan/Afrepor0-01.htm">“Afghanistan: The massacre in Mazar-i Sharif. (Chapter II: Background)”</a>. <a href="/wiki/Human_Rights_Watch" class="mw-redirect" title="Human Rights Watch">Human Rights Watch</a>. tháng 11 năm 1998. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hrw.org/reports98/afghan/Afrepor0-01.htm#P81_13959">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 11 năm 2008. Truy cập ngày 16 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan%3A+The+massacre+in+Mazar-i+Sharif.+%28Chapter+II%3A+Background%29&rft.pub=Human+Rights+Watch&rft.date=1998-11&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.hrw.org%2Freports98%2Fafghan%2FAfrepor0-01.htm%23P81_13959&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131004221455/http://www.afghanistanjusticeproject.org/warcrimesandcrimesagainsthumanity19782001.pdf">“Casting Shadows: War Crimes and Crimes against Humanity: 1978–2001”</a> (PDF). Afghanistan Justice Project. 2005. tr. 63. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghanistanjusticeproject.org/warcrimesandcrimesagainsthumanity19782001.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 4 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 16 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Casting+Shadows%3A+War+Crimes+and+Crimes+against+Humanity%3A+1978%E2%80%932001&rft.pages=63&rft.pub=Afghanistan+Justice+Project&rft.date=2005&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.afghanistanjusticeproject.org%2Fwarcrimesandcrimesagainsthumanity19782001.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Matinuddin,_Kamal_1999_pp.25-124"><a href="#cite_ref-Matinuddin,_Kamal_1999_pp.25_124-0">^</a> Matinuddin, Kamal, The Taliban Phenomenon, Afghanistan 1994–1997, <a href="/wiki/Oxford_University_Press" class="mw-redirect" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, (1999), pp. 25–26 </li> <li id="cite_note-George_Washington_University2-125">^ <a href="#cite_ref-George_Washington_University2_125-0">a</a> <a href="#cite_ref-George_Washington_University2_125-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131203002159/http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB227/index.htm">“Documents Detail Years of Pakistani Support for Taliban, Extremists”</a>. <a href="/w/index.php?title=George_Washington_University&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Washington University (trang không tồn tại)">George Washington University</a>. 2007. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB227/index.htm#17">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Documents+Detail+Years+of+Pakistani+Support+for+Taliban%2C+Extremists&rft.pub=George+Washington+University&rft.date=2007&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gwu.edu%2F~nsarchiv%2FNSAEBB%2FNSAEBB227%2Findex.htm%2317&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-IRB,_Can.,1997-126"><a href="#cite_ref-IRB,_Can.,1997_126-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation report cs1"> (Bản báo cáo).</cite> <code class="cs1-code">|title=</code> trống hay bị thiếu (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#citation_missing_title" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-127"><a href="#cite_ref-127">^</a> Coll, Ghost Wars (New York: Penguin, 2005), 14. </li> <li id="cite_note-c-profile-128"><a href="#cite_ref-c-profile_128-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.loc.gov/rr/frd/cs/profiles/Afghanistan.pdf">Country profile: Afghanistan (published August 2008)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180625161206/https://www.loc.gov/rr/frd/cs/profiles/Afghanistan.pdf">Lưu trữ</a> 2018-06-25 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>(page 3). Library of Congress. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2018. </li> <li id="cite_note-Skain-129"><a href="#cite_ref-Skain_129-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFSkain2002" class="citation book cs1">Skain, Rosemarie (2002). The women of Afghanistan under the Taliban. McFarland. tr. 41. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-7864-1090-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-7864-1090-3"><bdi>978-0-7864-1090-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+women+of+Afghanistan+under+the+Taliban&rft.pages=41&rft.pub=McFarland&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-7864-1090-3&rft.aulast=Skain&rft.aufirst=Rosemarie&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-130"><a href="#cite_ref-130">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFJames_GerstenzanLisa_Getter2001" class="citation news cs1">James Gerstenzan; Lisa Getter (ngày 18 tháng 11 năm 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121010184219/http://articles.latimes.com/2001/nov/18/news/mn-5602">“Laura Bush Addresses State of Afghan Women”</a>. <a href="/wiki/Los_Angeles_Times" title="Los Angeles Times">Los Angeles Times</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://articles.latimes.com/2001/nov/18/news/mn-5602">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 10 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 14 tháng 9 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Los+Angeles+Times&rft.atitle=Laura+Bush+Addresses+State+of+Afghan+Women&rft.date=2001-11-18&rft.au=James+Gerstenzan&rft.au=Lisa+Getter&rft_id=https%3A%2F%2Farticles.latimes.com%2F2001%2Fnov%2F18%2Fnews%2Fmn-5602&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Rashid2-131"><a href="#cite_ref-Rashid2_131-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRashid2002" class="citation book cs1">Rashid, Ahmed (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/talibanislamoiln0000rash_x9l1">Taliban: Islam, Oil and the New Great Game in Central Asia</a>. I.B.Tauris. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/talibanislamoiln0000rash_x9l1/page/253">253</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-86064-830-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-86064-830-4"><bdi>978-1-86064-830-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Taliban%3A+Islam%2C+Oil+and+the+New+Great+Game+in+Central+Asia&rft.pages=253&rft.pub=I.B.Tauris&rft.date=2002&rft.isbn=978-1-86064-830-4&rft.aulast=Rashid&rft.aufirst=Ahmed&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ftalibanislamoiln0000rash_x9l1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Newsday_2001-132"><a href="#cite_ref-Newsday_2001_132-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFGargan2001" class="citation news cs1">Gargan, Edward A (tháng 10 năm 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110916074935/http://articles.chicagotribune.com/2001-10-12/news/0110120312_1_taliban-fighters-massacres-in-recent-years-mullah-mohammed-omar">“Taliban massacres outlined for UN”</a>. Chicago Tribune. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://articles.chicagotribune.com/2001-10-12/news/0110120312_1_taliban-fighters-massacres-in-recent-years-mullah-mohammed-omar">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 16 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Chicago+Tribune&rft.atitle=Taliban+massacres+outlined+for+UN&rft.date=2001-10&rft.aulast=Gargan&rft.aufirst=Edward+A&rft_id=http%3A%2F%2Farticles.chicagotribune.com%2F2001-10-12%2Fnews%2F0110120312_1_taliban-fighters-massacres-in-recent-years-mullah-mohammed-omar&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-papillonsartpalace.com-133"><a href="#cite_ref-papillonsartpalace.com_133-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20021118162327/http://www.papillonsartpalace.com/massacre.htm">“Confidential UN report details mass killings of civilian villagers”</a>. Newsday. newsday.org. 2001. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.papillonsartpalace.com/massacre.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 18 tháng 11 năm 2002. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2001.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Newsday&rft.atitle=Confidential+UN+report+details+mass+killings+of+civilian+villagers&rft.date=2001&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.papillonsartpalace.com%2Fmassacre.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFGoodson2002" class="citation book cs1">Goodson, Larry P. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/afghanistansendl00good">Afghanistan's Endless War: State Failure, Regional Politics and the Rise of the Taliban</a>. University of Washington Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/afghanistansendl00good/page/121">121</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-295-98111-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-295-98111-6"><bdi>978-0-295-98111-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan%27s+Endless+War%3A+State+Failure%2C+Regional+Politics+and+the+Rise+of+the+Taliban&rft.pages=121&rft.pub=University+of+Washington+Press&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-295-98111-6&rft.aulast=Goodson&rft.aufirst=Larry+P.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fafghanistansendl00good&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-NPR-135"><a href="#cite_ref-NPR_135-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131023072254/http://www.npr.org/programs/morning/features/2002/aug/afghanistan/">“Re-Creating Afghanistan: Returning to Istalif”</a>. NPR. ngày 1 tháng 8 năm 2002. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.npr.org/programs/morning/features/2002/aug/afghanistan/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 23 tháng 10 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Re-Creating+Afghanistan%3A+Returning+to+Istalif&rft.date=2002-08-01&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.npr.org%2Fprograms%2Fmorning%2Ffeatures%2F2002%2Faug%2Fafghanistan%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Webster_University_Press_Book-136"><a href="#cite_ref-Webster_University_Press_Book_136-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMarcela_Grad2009" class="citation book cs1">Marcela Grad (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/massoudintimatep0000grad">Massoud: An Intimate Portrait of the Legendary Afghan Leader</a> . Webster University Press. tr. 310.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Massoud%3A+An+Intimate+Portrait+of+the+Legendary+Afghan+Leader&rft.pages=310&rft.edition=ng%C3%A0y+1+th%C3%A1ng+3+n%C4%83m+2009&rft.pub=Webster+University+Press&rft.date=2009&rft.au=Marcela+Grad&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmassoudintimatep0000grad&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-History_Commons-137"><a href="#cite_ref-History_Commons_137-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140125130822/http://www.historycommons.org/entity.jsp?entity=ahmed_shah_massoud">“Ahmed Shah Massoud”</a>. <a href="/w/index.php?title=History_Commons&action=edit&redlink=1" class="new" title="History Commons (trang không tồn tại)">History Commons</a>. 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historycommons.org/entity.jsp?entity=ahmed_shah_massoud">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 1 năm 2014. Truy cập ngày 16 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ahmed+Shah+Massoud&rft.pub=History+Commons&rft.date=2010&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.historycommons.org%2Fentity.jsp%3Fentity%3Dahmed_shah_massoud&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Maley-138"><a href="#cite_ref-Maley_138-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMaley2009" class="citation book cs1">Maley, William (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/afghanistanwars0000male">The Afghanistan wars</a>. Palgrave Macmillan. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/afghanistanwars0000male/page/n301">288</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-230-21313-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-230-21313-5"><bdi>978-0-230-21313-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Afghanistan+wars&rft.pages=288&rft.pub=Palgrave+Macmillan&rft.date=2009&rft.isbn=978-0-230-21313-5&rft.aulast=Maley&rft.aufirst=William&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fafghanistanwars0000male&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Ahmed_Rashid/The_Telegraph-139"><a href="#cite_ref-Ahmed_Rashid/The_Telegraph_139-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRashid2001" class="citation news cs1">Rashid, Ahmed (ngày 11 tháng 9 năm 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131108225950/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/afghanistan/1340244/Afghanistan-resistance-leader-feared-dead-in-blast.html">“Afghanistan resistance leader feared dead in blast”</a>. The Telegraph. London. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/afghanistan/1340244/Afghanistan-resistance-leader-feared-dead-in-blast.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 8 tháng 11 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Telegraph&rft.atitle=Afghanistan+resistance+leader+feared+dead+in+blast&rft.date=2001-09-11&rft.aulast=Rashid&rft.aufirst=Ahmed&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.telegraph.co.uk%2Fnews%2Fworldnews%2Fasia%2Fafghanistan%2F1340244%2FAfghanistan-resistance-leader-feared-dead-in-blast.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.csmonitor.com/2001/0920/p1s3-wosc.html/(page)/4">Life under Taliban cuts two ways</a>". <a href="/wiki/The_Christian_Science_Monitor" title="The Christian Science Monitor">CSM</a>. ngày 20 tháng 9 năm 2001 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131230233031/http://www.csmonitor.com/2001/0920/p1s3-wosc.html/(page)/4">Lưu trữ</a> 2013-12-30 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-CNN-141"><a href="#cite_ref-CNN_141-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130729101159/https://www.youtube.com/watch?v=Grugy2txSvc">“Brigade 055”</a>. CNN. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=Grugy2txSvc">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 29 tháng 7 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Brigade+055&rft.pub=CNN&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DGrugy2txSvc&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-142"><a href="#cite_ref-142">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRory_McCarthy_in_Islamabad2001" class="citation news cs1">Rory McCarthy in Islamabad (ngày 17 tháng 10 năm 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130628053351/http://www.guardian.co.uk/world/2001/oct/17/afghanistan.terrorism11">“New offer on Bin Laden”</a>. The Guardian. London. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/world/2001/oct/17/afghanistan.terrorism11">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 28 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=New+offer+on+Bin+Laden&rft.date=2001-10-17&rft.au=Rory+McCarthy+in+Islamabad&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fworld%2F2001%2Foct%2F17%2Fafghanistan.terrorism11&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://edition.cnn.com/2017/08/21/politics/trump-afghanistan-pakistan-india/index.html">'Trump calls out Pakistan, India as he pledges to 'fight to win' in Afghanistan</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170901150353/http://edition.cnn.com/2017/08/21/politics/trump-afghanistan-pakistan-india/index.html">Lưu trữ</a> 2017-09-01 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. CNN, ngày 24 tháng 8 năm 2017. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2017. </li> <li id="cite_note-Rejects-144"><a href="#cite_ref-Rejects_144-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://drum.lib.umd.edu/bitstream/handle/1903/10127/Afghanistan_Jan06_art2.pdf;jsessionid=51A568EB80A658471A265A1D06EF8ADB?sequence=3">“WPO Poll: Afghan Public Overwhelmingly Rejects al-Qaeda, Taliban”</a>. ngày 30 tháng 1 năm 2006. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170102172723/http://drum.lib.umd.edu/bitstream/handle/1903/10127/Afghanistan_Jan06_art2.pdf;jsessionid=51A568EB80A658471A265A1D06EF8ADB?sequence=3">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 2 tháng 1 năm 2017. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2017. <q>Equally large percentages endorse the US military presence in Afghanistan. Eighty-three percent said they have a favorable view of "the US military forces in our country" (39% very favorable). Just 17% have an unfavorable view.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=WPO+Poll%3A+Afghan+Public+Overwhelmingly+Rejects+al-Qaeda%2C+Taliban&rft.date=2006-01-30&rft_id=http%3A%2F%2Fdrum.lib.umd.edu%2Fbitstream%2Fhandle%2F1903%2F10127%2FAfghanistan_Jan06_art2.pdf%3Bjsessionid%3D51A568EB80A658471A265A1D06EF8ADB%3Fsequence%3D3&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Public_Opinion-145"><a href="#cite_ref-Public_Opinion_145-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://acsor-surveys.com/wp-content/uploads/2015/01/Afghan-Futures-Wave-6-Analysis_FINAL-v2.pdf">“Afghan Futures: A National Public Opinion Survey”</a> (PDF). ngày 29 tháng 1 năm 2015. tr. 4. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170329093740/http://acsor-surveys.com/wp-content/uploads/2015/01/Afghan-Futures-Wave-6-Analysis_FINAL-v2.pdf">Lưu trữ</a> (PDF) bản gốc ngày 29 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2017. <q>Seventy-seven percent support the presence of U.S. forces; 67 percent say the same of NATO/ISAF forces more generally. Despite the country's travails, eight in 10 say it was a good thing for the United States to oust the Taliban in 2001. And much more blame either the Taliban or al Qaeda for the country's violence, 53 percent, than blame the United States, 12 percent. The latter is about half what it was in 2012, coinciding with a sharp reduction in the U.S. deployment.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghan+Futures%3A+A+National+Public+Opinion+Survey&rft.pages=4&rft.date=2015-01-29&rft_id=http%3A%2F%2Facsor-surveys.com%2Fwp-content%2Fuploads%2F2015%2F01%2FAfghan-Futures-Wave-6-Analysis_FINAL-v2.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-NYTOct8-146"><a href="#cite_ref-NYTOct8_146-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFTyler2001" class="citation news cs1">Tyler, Patrick (ngày 8 tháng 10 năm 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140411134316/http://www.nytimes.com/2001/10/08/world/nation-challenged-attack-us-britain-strike-afghanistan-aiming-bases-terrorist.html">“A Nation challenged: The attack; U.S. and Britain strike Afghanistan, aiming at bases and terrorist camps; Bush warns 'Taliban will pay a price'”</a>. The New York Times. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2001/10/08/world/nation-challenged-attack-us-britain-strike-afghanistan-aiming-bases-terrorist.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 11 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 28 tháng 2 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=A+Nation+challenged%3A+The+attack%3B+U.S.+and+Britain+strike+Afghanistan%2C+aiming+at+bases+and+terrorist+camps%3B+Bush+warns+%27Taliban+will+pay+a+price%27&rft.date=2001-10-08&rft.aulast=Tyler&rft.aufirst=Patrick&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2001%2F10%2F08%2Fworld%2Fnation-challenged-attack-us-britain-strike-afghanistan-aiming-bases-terrorist.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-147"><a href="#cite_ref-147">^</a>  – (<a href="https://en.wikisource.org/wiki/United_Nations_Security_Council_Resolution_1386" class="extiw" title="wikisource:United Nations Security Council Resolution 1386">UNSCR 1386</a>) </li> <li id="cite_note-148"><a href="#cite_ref-148">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nato.usmission.gov/">“United States Mission to Afghanistan”</a>. Nato.usmission.gov. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101021065112/http://nato.usmission.gov/">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 21 tháng 10 năm 2010. Truy cập ngày 14 tháng 11 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=United+States+Mission+to+Afghanistan&rft.pub=Nato.usmission.gov&rft_id=http%3A%2F%2Fnato.usmission.gov%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://merip.org/2001/09/afghanistans-refugee-crisis/">“Afghanistan's Refugee Crisis”</a>. MERIP. ngày 24 tháng 9 năm 2001.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=MERIP&rft.atitle=Afghanistan%27s+Refugee+Crisis&rft.date=2001-09-24&rft_id=https%3A%2F%2Fmerip.org%2F2001%2F09%2Fafghanistans-refugee-crisis%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.doctorswithoutborders.org/what-we-do/news-stories/research/afghanistan-civilians-risk">“Afghanistan: Civilians at Risk”</a>. Doctors Without Borders - USA.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Doctors+Without+Borders+-+USA&rft.atitle=Afghanistan%3A+Civilians+at+Risk&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.doctorswithoutborders.org%2Fwhat-we-do%2Fnews-stories%2Fresearch%2Fafghanistan-civilians-risk&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-151"><a href="#cite_ref-151">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMakhmalbaf2001" class="citation web cs1">Makhmalbaf, Mohsen (ngày 1 tháng 11 năm 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://monthlyreview.org/2001/11/01/limbs-of-no-body/">“Limbs of No Body: The World's Indifference to the Afghan Tragedy”</a>. Monthly Review.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Monthly+Review&rft.atitle=Limbs+of+No+Body%3A+The+World%27s+Indifference+to+the+Afghan+Tragedy&rft.date=2001-11-01&rft.aulast=Makhmalbaf&rft.aufirst=Mohsen&rft_id=https%3A%2F%2Fmonthlyreview.org%2F2001%2F11%2F01%2Flimbs-of-no-body%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-152"><a href="#cite_ref-152">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210814144505/http://www.returntohope.com/inDepth/RebuildingAfghanistan#intro">“Rebuilding Afghanistan”</a>. Return to Hope. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.returntohope.com/inDepth/RebuildingAfghanistan#intro">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 14 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Return+to+Hope&rft.atitle=Rebuilding+Afghanistan&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.returntohope.com%2FinDepth%2FRebuildingAfghanistan%23intro&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-153"><a href="#cite_ref-153">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20021119080524/https://edition.cnn.com/2002/WORLD/asiapcf/east/01/15/japan.aid.gen/index.html?related">“Japan aid offer to 'broke' Afghanistan”</a>. CNN. ngày 15 tháng 1 năm 2002. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://edition.cnn.com/2002/WORLD/asiapcf/east/01/15/japan.aid.gen/index.html?related">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 19 tháng 11 năm 2002. Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CNN&rft.atitle=Japan+aid+offer+to+%27broke%27+Afghanistan&rft.date=2002-01-15&rft_id=https%3A%2F%2Fedition.cnn.com%2F2002%2FWORLD%2Fasiapcf%2Feast%2F01%2F15%2Fjapan.aid.gen%2Findex.html%3Frelated&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-154"><a href="#cite_ref-154">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.stanford.edu/class/intnlrel193/readings/week6/afghan.html">“Rebuilding Afghanistan: The U.S. Role”</a>. Stanford University.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Stanford+University&rft.atitle=Rebuilding+Afghanistan%3A+The+U.S.+Role&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.stanford.edu%2Fclass%2Fintnlrel193%2Freadings%2Fweek6%2Fafghan.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-155"><a href="#cite_ref-155">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFFossler" class="citation web cs1">Fossler, Julie. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101017104214/http://afghanistan.usaid.gov/en/Index.aspx">“USAID Afghanistan”</a>. Afghanistan.usaid.gov. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://afghanistan.usaid.gov/en/index.aspx">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 17 tháng 10 năm 2010. Truy cập ngày 14 tháng 11 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=USAID+Afghanistan&rft.pub=Afghanistan.usaid.gov&rft.aulast=Fossler&rft.aufirst=Julie&rft_id=http%3A%2F%2Fafghanistan.usaid.gov%2Fen%2Findex.aspx&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-156"><a href="#cite_ref-156">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101215180833/http://www.afghanistan.gc.ca/canada-afghanistan/news-nouvelles/2010/2010_07_09.aspx">“Canada's Engagement in Afghanistan: Backgrounder”</a>. Afghanistan.gc.ca. ngày 9 tháng 7 năm 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghanistan.gc.ca/canada-afghanistan/news-nouvelles/2010/2010_07_09.aspx?lang=eng">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 15 tháng 12 năm 2010. Truy cập ngày 14 tháng 11 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Canada%27s+Engagement+in+Afghanistan%3A+Backgrounder&rft.pub=Afghanistan.gc.ca&rft.date=2010-07-09&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.afghanistan.gc.ca%2Fcanada-afghanistan%2Fnews-nouvelles%2F2010%2F2010_07_09.aspx%3Flang%3Deng&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-157"><a href="#cite_ref-157">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131221050959/http://abcnews.go.com/Video/video?id=5484891&tab=9482931&section=8865284&page=1">“Pakistan Accused of Helping Taliban”</a>. <a href="/w/index.php?title=ABC_News_(US)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ABC News (US) (trang không tồn tại)">ABC News</a>. ngày 31 tháng 7 năm 2008. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://abcnews.go.com/Video/video?id=5484891&tab=9482931&section=8865284&page=1">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=ABC+News&rft.atitle=Pakistan+Accused+of+Helping+Taliban&rft.date=2008-07-31&rft_id=https%3A%2F%2Fabcnews.go.com%2FVideo%2Fvideo%3Fid%3D5484891%26tab%3D9482931%26section%3D8865284%26page%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-158"><a href="#cite_ref-158">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFCrillySpillius2010" class="citation news cs1">Crilly, Rob; Spillius, Alex (ngày 26 tháng 7 năm 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140129073942/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/afghanistan/7910687/Wikileaks-Pakistan-accused-of-helping-Taliban-in-Afghanistan-attacks.html">“Wikileaks: Pakistan accused of helping Taliban in Afghanistan attacks”</a>. The Telegraph. London. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/afghanistan/7910687/Wikileaks-Pakistan-accused-of-helping-Taliban-in-Afghanistan-attacks.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 29 tháng 1 năm 2014. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Telegraph&rft.atitle=Wikileaks%3A+Pakistan+accused+of+helping+Taliban+in+Afghanistan+attacks&rft.date=2010-07-26&rft.aulast=Crilly&rft.aufirst=Rob&rft.au=Spillius%2C+Alex&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.telegraph.co.uk%2Fnews%2Fworldnews%2Fasia%2Fafghanistan%2F7910687%2FWikileaks-Pakistan-accused-of-helping-Taliban-in-Afghanistan-attacks.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-159"><a href="#cite_ref-159">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://philanthropynewsdigest.org/news/afghan-president-karzai-receives-philadelphia-liberty-medal">“Afghan President Karzai Receives Philadelphia Liberty Medal”</a>. Philanthropy News Digest (PND).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Philanthropy+News+Digest+%28PND%29&rft.atitle=Afghan+President+Karzai+Receives+Philadelphia+Liberty+Medal&rft_id=http%3A%2F%2Fphilanthropynewsdigest.org%2Fnews%2Fafghan-president-karzai-receives-philadelphia-liberty-medal&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Adelman2016-160"><a href="#cite_ref-Adelman2016_160-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHoward_Adelman2016" class="citation book cs1">Howard Adelman (ngày 15 tháng 4 năm 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=oLYFDAAAQBAJ&pg=PT167">Protracted Displacement in Asia: No Place to Call Home</a>. Taylor & Francis. tr. 167. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-317-07407-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-317-07407-6"><bdi>978-1-317-07407-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Protracted+Displacement+in+Asia%3A+No+Place+to+Call+Home&rft.pages=167&rft.pub=Taylor+%26+Francis&rft.date=2016-04-15&rft.isbn=978-1-317-07407-6&rft.au=Howard+Adelman&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DoLYFDAAAQBAJ%26pg%3DPT167&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/world-south-asia-11371138">“The foreign troops left in Afghanistan”</a>. BBC News. ngày 15 tháng 10 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=The+foreign+troops+left+in+Afghanistan&rft.date=2015-10-15&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fnews%2Fworld-south-asia-11371138&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-162"><a href="#cite_ref-162">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFat_11:38_am" class="citation web cs1">at 11:38 am, ngày 18 tháng 5 năm 2018. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.forces.net/operations/afghanistan/how-many-troops-are-currently-afghanistan">“How Many Troops Are Currently in Afghanistan?”</a>. Forces Network.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Forces+Network&rft.atitle=How+Many+Troops+Are+Currently+in+Afghanistan%3F&rft.aulast=at+11%3A38+am&rft.aufirst=ng%C3%A0y+18+th%C3%A1ng+5+n%C4%83m+2018&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.forces.net%2Foperations%2Fafghanistan%2Fhow-many-troops-are-currently-afghanistan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-163"><a href="#cite_ref-163">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181021190735/https://www.bbc.com/news/world-asia-26880022">“Huge security as Afghan presidential election looms”</a>. BBC. ngày 4 tháng 4 năm 2014. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/world-asia-26880022">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC&rft.atitle=Huge+security+as+Afghan+presidential+election+looms&rft.date=2014-04-04&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fnews%2Fworld-asia-26880022&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-164"><a href="#cite_ref-164">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181021152941/https://www.bbc.com/news/world-asia-26893972">“Afghanistan votes in historic presidential election”</a>. BBC. ngày 5 tháng 4 năm 2014. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/world-asia-26893972">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC&rft.atitle=Afghanistan+votes+in+historic+presidential+election&rft.date=2014-04-05&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fnews%2Fworld-asia-26893972&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-165"><a href="#cite_ref-165">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFShalizi_and_Harooni2014" class="citation news cs1">Shalizi and Harooni, Hamid and Mirwais (ngày 4 tháng 4 năm 2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160303225603/http://www.huffingtonpost.com/2014/04/04/landmark-afghan-election-_n_5095143.html">“Landmark Afghanistan Presidential Election Held Under Shadow of Violence”</a>. HuffPost. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.huffingtonpost.com/2014/04/04/landmark-afghan-election-_n_5095143.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=HuffPost&rft.atitle=Landmark+Afghanistan+Presidential+Election+Held+Under+Shadow+of+Violence&rft.date=2014-04-04&rft.aulast=Shalizi+and+Harooni&rft.aufirst=Hamid+and+Mirwais&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.huffingtonpost.com%2F2014%2F04%2F04%2Flandmark-afghan-election-_n_5095143.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-166"><a href="#cite_ref-166">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190930203820/https://www.nbcnews.com/news/world/afghanistans-future-whos-who-pivotal-presidential-election-n24756">“Afghanistan's Future: Who's Who in Pivotal Presidential Election”</a>. NBC News. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nbcnews.com/news/world/afghanistans-future-whos-who-pivotal-presidential-election-n24756">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 30 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=NBC+News&rft.atitle=Afghanistan%27s+Future%3A+Who%27s+Who+in+Pivotal+Presidential+Election&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nbcnews.com%2Fnews%2Fworld%2Fafghanistans-future-whos-who-pivotal-presidential-election-n24756&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-167"><a href="#cite_ref-167">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150421221706/http://www.theguardian.com/world/2014/sep/29/afghan-president-ashraf-ghani-inaugurated">“Afghan president Ashraf Ghani inaugurated after bitter campaign”</a>. The Guardian. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/world/2014/sep/29/afghan-president-ashraf-ghani-inaugurated">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=Afghan+president+Ashraf+Ghani+inaugurated+after+bitter+campaign&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fworld%2F2014%2Fsep%2F29%2Fafghan-president-ashraf-ghani-inaugurated&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-2014APcessation-168"><a href="#cite_ref-2014APcessation_168-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141228152651/http://www.cbsnews.com/news/america-formally-ends-the-war-in-afghanistan/">“U.S. formally ends the war in Afghanistan”</a> (online). CBA News. Associated Press. ngày 28 tháng 12 năm 2014. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cbsnews.com/news/america-formally-ends-the-war-in-afghanistan/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 28 tháng 12 năm 2014. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=U.S.+formally+ends+the+war+in+Afghanistan&rft.issue=online&rft.date=2014-12-28&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cbsnews.com%2Fnews%2Famerica-formally-ends-the-war-in-afghanistan%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Guardian28-169"><a href="#cite_ref-Guardian28_169-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFSune_Engel_Rasmussen_in_Kabul2014" class="citation news cs1">Sune Engel Rasmussen in Kabul (ngày 28 tháng 12 năm 2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150102134349/http://www.theguardian.com/world/2014/dec/28/nato-ends-afghanistan-combat-operations-after-13-years">“Nato ends combat operations in Afghanistan”</a>. The Guardian. Kabul. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/world/2014/dec/28/nato-ends-afghanistan-combat-operations-after-13-years">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=Nato+ends+combat+operations+in+Afghanistan&rft.date=2014-12-28&rft.au=Sune+Engel+Rasmussen+in+Kabul&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fworld%2F2014%2Fdec%2F28%2Fnato-ends-afghanistan-combat-operations-after-13-years&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-170"><a href="#cite_ref-170">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cbsnews.com/news/america-formally-ends-the-war-in-afghanistan/">“U.S. formally ends the war in Afghanistan”</a>. CBS News. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141228152651/http://www.cbsnews.com/news/america-formally-ends-the-war-in-afghanistan/">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 28 tháng 12 năm 2014. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CBS+News&rft.atitle=U.S.+formally+ends+the+war+in+Afghanistan&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cbsnews.com%2Fnews%2Famerica-formally-ends-the-war-in-afghanistan%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-soufangroup-171"><a href="#cite_ref-soufangroup_171-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180809184149/http://www.soufangroup.com/tsg-intelbrief-afghanistan-16-0/">“TSG IntelBrief: Afghanistan 16.0”</a>. The Soufan Group. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.soufangroup.com/tsg-intelbrief-afghanistan-16-0/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 9 tháng 8 năm 2018. Truy cập ngày 27 tháng 9 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Soufan+Group&rft.atitle=TSG+IntelBrief%3A+Afghanistan+16.0&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.soufangroup.com%2Ftsg-intelbrief-afghanistan-16-0%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-172"><a href="#cite_ref-172">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://watson.brown.edu/costsofwar/costs/human/civilians/afghan">“Afghan Civilians”</a>. Brown University. 2015. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150906062451/http://watson.brown.edu/costsofwar/costs/human/civilians/afghan">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 6 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghan+Civilians&rft.pub=Brown+University&rft.date=2015&rft_id=http%3A%2F%2Fwatson.brown.edu%2Fcostsofwar%2Fcosts%2Fhuman%2Fcivilians%2Fafghan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-IPPNW-173"><a href="#cite_ref-IPPNW_173-0">^</a> Lỗi chú thích: Thẻ <code><ref></code> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên <code>IPPNW</code></li> <li id="cite_note-174"><a href="#cite_ref-174">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.voanews.com/usa/nato-cut-forces-afghanistan-match-us-withdrawal">“NATO to Cut Forces in Afghanistan, Match US Withdrawal”</a>. <a href="/w/index.php?title=VOA_News&action=edit&redlink=1" class="new" title="VOA News (trang không tồn tại)">VOA News</a>. ngày 14 tháng 4 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=VOA+News&rft.atitle=NATO+to+Cut+Forces+in+Afghanistan%2C+Match+US+Withdrawal&rft.date=2021-04-14&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.voanews.com%2Fusa%2Fnato-cut-forces-afghanistan-match-us-withdrawal&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-175"><a href="#cite_ref-175">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRobertson2021" class="citation news cs1">Robertson, Nic (ngày 24 tháng 6 năm 2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://edition.cnn.com/2021/06/24/asia/afghanistan-taliban-offensive-intl-cmd/index.html">“Afghanistan is disintegrating fast as Biden's troop withdrawal continues”</a>. CNN.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Afghanistan+is+disintegrating+fast+as+Biden%27s+troop+withdrawal+continues&rft.date=2021-06-24&rft.aulast=Robertson&rft.aufirst=Nic&rft_id=https%3A%2F%2Fedition.cnn.com%2F2021%2F06%2F24%2Fasia%2Fafghanistan-taliban-offensive-intl-cmd%2Findex.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-176"><a href="#cite_ref-176">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/world/2021/jul/13/afghanistan-stunned-by-scale-and-speed-of-security-forces-collapse">“Afghanistan stunned by scale and speed of security forces' collapse”</a>. The Guardian. ngày 13 tháng 7 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=Afghanistan+stunned+by+scale+and+speed+of+security+forces%27+collapse&rft.date=2021-07-13&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fworld%2F2021%2Fjul%2F13%2Fafghanistan-stunned-by-scale-and-speed-of-security-forces-collapse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-177"><a href="#cite_ref-177">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.newstatesman.com/world/asia/2021/08/afghan-government-s-collapse-humiliation-us-and-joe-biden">“The Afghan government's collapse is a humiliation for the US and Joe Biden”</a>. <a href="/w/index.php?title=New_Statesman&action=edit&redlink=1" class="new" title="New Statesman (trang không tồn tại)">New Statesman</a>. 15 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 15 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=New+Statesman&rft.atitle=The+Afghan+government%27s+collapse+is+a+humiliation+for+the+US+and+Joe+Biden&rft.date=2021-08-15&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.newstatesman.com%2Fworld%2Fasia%2F2021%2F08%2Fafghan-government-s-collapse-humiliation-us-and-joe-biden&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-178"><a href="#cite_ref-178">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ndtv.com/world-news/taliban-enter-afghan-capital-kabul-news-agency-afp-2510885">“President Ashraf Ghani Flees Afghanistan, Taliban Take Over Kabul: Report”</a>. NDTV.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210815081516/https://www.ndtv.com/world-news/taliban-enter-afghan-capital-kabul-news-agency-afp-2510885">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 15 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 15 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=NDTV.com&rft.atitle=President+Ashraf+Ghani+Flees+Afghanistan%2C+Taliban+Take+Over+Kabul%3A+Report&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ndtv.com%2Fworld-news%2Ftaliban-enter-afghan-capital-kabul-news-agency-afp-2510885&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-trib-179"><a href="#cite_ref-trib_179-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://tribune.com.pk/story/2315763/coordination-council-to-oversee-peaceful-transfer-of-power-in-afghanistan-karzai">“'Coordination council' to oversee peaceful transfer of power in Afghanistan: Karzai”</a>. <a href="/w/index.php?title=The_Express_Tribune&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Express Tribune (trang không tồn tại)">The Express Tribune</a>. 15 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 16 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Express+Tribune&rft.atitle=%27Coordination+council%27+to+oversee+peaceful+transfer+of+power+in+Afghanistan%3A+Karzai&rft.date=2021-08-15&rft_id=https%3A%2F%2Ftribune.com.pk%2Fstory%2F2315763%2Fcoordination-council-to-oversee-peaceful-transfer-of-power-in-afghanistan-karzai&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-180"><a href="#cite_ref-180">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210906001614/https://www.nrfafg.org/operations">“Operations”</a>. The National Resistance Front: Fighting for a Free Afghanistan. National Resistance Front of Afghanistan. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nrfafg.org/operations">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 6 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+National+Resistance+Front%3A+Fighting+for+a+Free+Afghanistan&rft.atitle=Operations&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nrfafg.org%2Foperations&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-181"><a href="#cite_ref-181">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.reuters.com/world/asia-pacific/anti-taliban-forces-say-theyve-taken-three-districts-afghanistans-north-2021-08-21/">“Anti-Taliban forces say they've taken three districts in Afghanistan's north”</a>. Reuters. 21 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Anti-Taliban+forces+say+they%27ve+taken+three+districts+in+Afghanistan%27s+north&rft.pub=Reuters&rft.date=2021-08-21&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.reuters.com%2Fworld%2Fasia-pacific%2Fanti-taliban-forces-say-theyve-taken-three-districts-afghanistans-north-2021-08-21%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-182"><a href="#cite_ref-182">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theweek.in/news/world/2021/08/17/an-anti-taliban-front-forming-in-panjshir-ex-top-spy-saleh-son-of-lion-of-panjshir-meet-at-citadel.html">“An anti-Taliban front forming in Panjshir? Ex top spy Saleh, son of 'Lion of Panjshir' meet at citadel”</a>. The Week. Truy cập ngày 17 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Week&rft.atitle=An+anti-Taliban+front+forming+in+Panjshir%3F+Ex+top+spy+Saleh%2C+son+of+%27Lion+of+Panjshir%27+meet+at+citadel&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theweek.in%2Fnews%2Fworld%2F2021%2F08%2F17%2Fan-anti-taliban-front-forming-in-panjshir-ex-top-spy-saleh-son-of-lion-of-panjshir-meet-at-citadel.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-183"><a href="#cite_ref-183">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.news18.com/news/world/afghan-vice-president-saleh-declares-himself-caretaker-president-reaches-out-to-leaders-for-support-4097117.html">“Afghan Vice President Saleh Declares Himself Caretaker President; Reaches Out To Leaders for Support”</a>. News18. 17 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 17 tháng 8 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=News18&rft.atitle=Afghan+Vice+President+Saleh+Declares+Himself+Caretaker+President%3B+Reaches+Out+To+Leaders+for+Support&rft.date=2021-08-17&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.news18.com%2Fnews%2Fworld%2Fafghan-vice-president-saleh-declares-himself-caretaker-president-reaches-out-to-leaders-for-support-4097117.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ft-184">^ <a href="#cite_ref-ft_184-0">a</a> <a href="#cite_ref-ft_184-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFKazminFindlayBokhari2021" class="citation news cs1">Kazmin, Amy; Findlay, Stephanie; Bokhari, Farhan (6 tháng 9 năm 2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ft.com/content/5b4b7b58-1edf-4510-ad15-813487f3c80e">“Taliban says it has captured last Afghan region of resistance”</a>. <a href="/wiki/Financial_Times" title="Financial Times">Financial Times</a>. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Financial+Times&rft.atitle=Taliban+says+it+has+captured+last+Afghan+region+of+resistance&rft.date=2021-09-06&rft.aulast=Kazmin&rft.aufirst=Amy&rft.au=Findlay%2C+Stephanie&rft.au=Bokhari%2C+Farhan&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ft.com%2Fcontent%2F5b4b7b58-1edf-4510-ad15-813487f3c80e&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-185"><a href="#cite_ref-185">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHuylebroekBlue2021" class="citation news cs1">Huylebroek, Jim; Blue, Victor J. (17 tháng 9 năm 2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/09/17/world/asia/panjshir-resistance-taliban-massoud.html">“In Panjshir, Few Signs of an Active Resistance, or Any Fight at All”</a>. The New York Times. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2021/09/17/world/asia/panjshir-resistance-taliban-massoud.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 28 tháng 12 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=In+Panjshir%2C+Few+Signs+of+an+Active+Resistance%2C+or+Any+Fight+at+All&rft.date=2021-09-17&rft.aulast=Huylebroek&rft.aufirst=Jim&rft.au=Blue%2C+Victor+J.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2021%2F09%2F17%2Fworld%2Fasia%2Fpanjshir-resistance-taliban-massoud.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-186"><a href="#cite_ref-186">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nationalinterest.org/blog/middle-east-watch/after-renegade-province%E2%80%99s-fall-panjshir-resistance-leaders-surface-tajikistan">“The National Interest: Blog”</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+National+Interest%3A+Blog&rft_id=https%3A%2F%2Fnationalinterest.org%2Fblog%2Fmiddle-east-watch%2Fafter-renegade-province%25E2%2580%2599s-fall-panjshir-resistance-leaders-surface-tajikistan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-187"><a href="#cite_ref-187">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.france24.com/en/asia-pacific/20211004-afghan-resistance-has-sanctuary-in-tajikistan-but-fighting-taliban-a-non-viable-prospect">“Afghan resistance has sanctuary in Tajikistan, but fighting Taliban a 'non-viable prospect'”</a>. France 24. FRANCE24.English. 4 tháng 10 năm 2021. Truy cập ngày 5 tháng 10 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=France+24&rft.atitle=Afghan+resistance+has+sanctuary+in+Tajikistan%2C+but+fighting+Taliban+a+%27non-viable+prospect%27&rft.date=2021-10-04&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.france24.com%2Fen%2Fasia-pacific%2F20211004-afghan-resistance-has-sanctuary-in-tajikistan-but-fighting-taliban-a-non-viable-prospect&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988">. </li> <li id="cite_note-188"><a href="#cite_ref-188">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFZucchino2021" class="citation news cs1">Zucchino, David (1 tháng 9 năm 2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/09/01/world/asia/afghanistan-taliban-government-leader.html">“Shifting to Governing, Taliban Will Name Supreme Afghan Leader”</a>. The New York Times. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0362-4331">0362-4331</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2021/09/01/world/asia/afghanistan-taliban-government-leader.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 28 tháng 12 năm 2021. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=Shifting+to+Governing%2C+Taliban+Will+Name+Supreme+Afghan+Leader&rft.date=2021-09-01&rft.issn=0362-4331&rft.aulast=Zucchino&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2021%2F09%2F01%2Fworld%2Fasia%2Fafghanistan-taliban-government-leader.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-akhund1-189"><a href="#cite_ref-akhund1_189-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/persian/afghanistan-58477769">“گروه طالبان حکومت جدید خود را با رهبری ملا حسن اخوند اعلام کرد”</a>. BBC News فارسی.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&rft.atitle=%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87+%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86+%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA+%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF+%D8%AE%D9%88%D8%AF+%D8%B1%D8%A7+%D8%A8%D8%A7+%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%DB%8C+%D9%85%D9%84%D8%A7+%D8%AD%D8%B3%D9%86+%D8%A7%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF+%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85+%DA%A9%D8%B1%D8%AF&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fpersian%2Fafghanistan-58477769&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-akhund2-190"><a href="#cite_ref-akhund2_190-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/world-asia-58479750">“Taliban announce new government for Afghanistan”</a>. BBC News. 7 tháng 9 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Taliban+announce+new+government+for+Afghanistan&rft.date=2021-09-07&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fnews%2Fworld-asia-58479750&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-akhund_tribunepk-191"><a href="#cite_ref-akhund_tribunepk_191-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://tribune.com.pk/story/2319144/profile-who-is-afghanistans-new-caretaker-prime-minister">“Profile: Who is Afghanistan's new caretaker prime minister?”</a>. The Express Tribune. 8 tháng 9 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Express+Tribune&rft.atitle=Profile%3A+Who+is+Afghanistan%27s+new+caretaker+prime+minister%3F&rft.date=2021-09-08&rft_id=https%3A%2F%2Ftribune.com.pk%2Fstory%2F2319144%2Fprofile-who-is-afghanistans-new-caretaker-prime-minister&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-akhund3-192"><a href="#cite_ref-akhund3_192-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/world-asia-58479750">“Hardliners get key posts in new Taliban government”</a>. <a href="/wiki/BBC_News" title="BBC News">BBC News</a>. 7 tháng 9 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Hardliners+get+key+posts+in+new+Taliban+government&rft.date=2021-09-07&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fnews%2Fworld-asia-58479750&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-TOLOnews_Taliban_Cabinet_2.0rc1-193"><a href="#cite_ref-TOLOnews_Taliban_Cabinet_2.0rc1_193-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://tolonews.com/afghanistan-174556">“Taliban Announces Head of State, Acting Ministers”</a>. <a href="/w/index.php?title=TOLOnews&action=edit&redlink=1" class="new" title="TOLOnews (trang không tồn tại)">TOLOnews</a>. 7 tháng 9 năm 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210907182414/https://tolonews.com/afghanistan-174556">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 7 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=TOLOnews&rft.atitle=Taliban+Announces+Head+of+State%2C+Acting+Ministers&rft.date=2021-09-07&rft_id=https%3A%2F%2Ftolonews.com%2Fafghanistan-174556&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-NPR_Taliban_Cabinet_2.0rc1-194"><a href="#cite_ref-NPR_Taliban_Cabinet_2.0rc1_194-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.npr.org/2021/09/21/1039232797/taliban-women-all-male-government-cabinet-ministers">“Taliban Name Their Deputy Ministers, Doubling Down On An All-Male Team”</a>. <a href="/w/index.php?title=NPR&action=edit&redlink=1" class="new" title="NPR (trang không tồn tại)">NPR</a>. 21 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=NPR&rft.atitle=Taliban+Name+Their+Deputy+Ministers%2C+Doubling+Down+On+An+All-Male+Team&rft.date=2021-09-21&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.npr.org%2F2021%2F09%2F21%2F1039232797%2Ftaliban-women-all-male-government-cabinet-ministers&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-taliban_un_2021_1-195"><a href="#cite_ref-taliban_un_2021_1_195-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aljazeera.com/economy/2021/9/24/who-will-speak-for-afghanistan-at-the-united-nations">“Who will speak for Afghanistan at the United Nations?”</a>. <a href="/wiki/Al_Jazeera" title="Al Jazeera">Al Jazeera</a>. 26 tháng 9 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Who+will+speak+for+Afghanistan+at+the+United+Nations%3F&rft.date=2021-09-26&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.aljazeera.com%2Feconomy%2F2021%2F9%2F24%2Fwho-will-speak-for-afghanistan-at-the-united-nations&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-196"><a href="#cite_ref-196">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.news24.com/news24/world/news/china-urges-world-bank-imf-to-help-afghanistan-20211028">“China urges World Bank, IMF to help Afghanistan”</a>. News24. 28 tháng 10 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=News24&rft.atitle=China+urges+World+Bank%2C+IMF+to+help+Afghanistan&rft.date=2021-10-28&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.news24.com%2Fnews24%2Fworld%2Fnews%2Fchina-urges-world-bank-imf-to-help-afghanistan-20211028&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-197"><a href="#cite_ref-197">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dw.com/en/afghanistan-can-the-taliban-avert-a-food-crisis-without-foreign-aid/a-59790464">“Afghanistan: Can the Taliban avert a food crisis without foreign aid?”</a>. Deutsche Welle. 11 tháng 11 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Deutsche+Welle&rft.atitle=Afghanistan%3A+Can+the+Taliban+avert+a+food+crisis+without+foreign+aid%3F&rft.date=2021-11-11&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.dw.com%2Fen%2Fafghanistan-can-the-taliban-avert-a-food-crisis-without-foreign-aid%2Fa-59790464&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-198"><a href="#cite_ref-198">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/global-development/2021/oct/25/countdown-to-catastrophe-half-of-afghans-face-hunger-this-winter-un">“'Countdown to catastrophe': half of Afghans face hunger this winter – UN”</a>. The Guardian. 25 tháng 10 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=%27Countdown+to+catastrophe%27%3A+half+of+Afghans+face+hunger+this+winter+%E2%80%93+UN&rft.date=2021-10-25&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fglobal-development%2F2021%2Foct%2F25%2Fcountdown-to-catastrophe-half-of-afghans-face-hunger-this-winter-un&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-199"><a href="#cite_ref-199">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hrw.org/news/2021/11/11/afghanistan-facing-famine#">“Afghanistan Facing Famine: UN, World Bank, US Should Adjust Sanctions, Economic Policies”</a>. Human Rights Watch. 11 tháng 11 năm 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Human+Rights+Watch&rft.atitle=Afghanistan+Facing+Famine%3A+UN%2C+World+Bank%2C+US+Should+Adjust+Sanctions%2C+Economic+Policies&rft.date=2021-11-11&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.hrw.org%2Fnews%2F2021%2F11%2F11%2Fafghanistan-facing-famine%23&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-200"><a href="#cite_ref-200">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFBeckZimmermannMcVicarVergopolan2018" class="citation journal cs1">Beck, Hylke E.; Zimmermann, Niklaus E.; McVicar, Tim R.; Vergopolan, Noemi; Berg, Alexis; Wood, Eric F. (ngày 30 tháng 10 năm 2018). “Present and future Köppen-Geiger climate classification maps at 1-km resolution”. Scientific Data. 5: 180214. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2018NatSD...580214B">2018NatSD...580214B</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fsdata.2018.214">10.1038/sdata.2018.214</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Scientific+Data&rft.atitle=Present+and+future+K%C3%B6ppen-Geiger+climate+classification+maps+at+1-km+resolution&rft.volume=5&rft.pages=180214&rft.date=2018-10-30&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fsdata.2018.214&rft_id=info%3Abibcode%2F2018NatSD...580214B&rft.aulast=Beck&rft.aufirst=Hylke+E.&rft.au=Zimmermann%2C+Niklaus+E.&rft.au=McVicar%2C+Tim+R.&rft.au=Vergopolan%2C+Noemi&rft.au=Berg%2C+Alexis&rft.au=Wood%2C+Eric+F.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-South_Asia-201"><a href="#cite_ref-South_Asia_201-0">^</a> * <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131225134851/http://pubs.usgs.gov/of/1997/ofr-97-470/OF97-470C/asiaGmap.html">“U.S. maps”</a>. Pubs.usgs.gov. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.usgs.gov/of/1997/ofr-97-470/OF97-470C/asiaGmap.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=U.S.+maps&rft.pub=Pubs.usgs.gov&rft_id=http%3A%2F%2Fpubs.usgs.gov%2Fof%2F1997%2Fofr-97-470%2FOF97-470C%2FasiaGmap.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150301035209/http://www.worldbank.org/en/region/sar">“South Asia: Data, Projects, and Research”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldbank.org/en/region/sar">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=South+Asia%3A+Data%2C+Projects%2C+and+Research&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.worldbank.org%2Fen%2Fregion%2Fsar&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131225134851/http://pubs.usgs.gov/of/1997/ofr-97-470/OF97-470C/asiaGmap.html">“MAPS SHOWING GEOLOGY, OIL AND GAS FIELDS AND GEOLOGICAL PROVINCES OF SOUTH ASIA (Includes Afghanistan)”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.usgs.gov/of/1997/ofr-97-470/OF97-470C/asiaGmap.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=MAPS+SHOWING+GEOLOGY%2C+OIL+AND+GAS+FIELDS+AND+GEOLOGICAL+PROVINCES+OF+SOUTH+ASIA+%28Includes+Afghanistan%29&rft_id=http%3A%2F%2Fpubs.usgs.gov%2Fof%2F1997%2Fofr-97-470%2FOF97-470C%2FasiaGmap.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150402100846/http://jsis.washington.edu/advise/catalog/soasia-b.html">“University of Washington Jackson School of International Studies: The South Asia Center”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jsis.washington.edu/advise/catalog/soasia-b.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=University+of+Washington+Jackson+School+of+International+Studies%3A+The+South+Asia+Center&rft_id=http%3A%2F%2Fjsis.washington.edu%2Fadvise%2Fcatalog%2Fsoasia-b.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150326065054/http://www.maxwell.syr.edu/moynihan/programs/sac/">“Syracruse University: The South Asia Center”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.maxwell.syr.edu/moynihan/programs/sac/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Syracruse+University%3A+The+South+Asia+Center&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.maxwell.syr.edu%2Fmoynihan%2Fprograms%2Fsac%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071211204817/http://www.ii.umich.edu/csas/">“Center for South Asian studies”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ii.umich.edu/csas">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 11 tháng 12 năm 2007. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Center+for+South+Asian+studies&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ii.umich.edu%2Fcsas&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"></li></ul> </li> <li id="cite_note-UNdata-202"><a href="#cite_ref-UNdata_202-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110713041240/http://millenniumindicators.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm">“Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings”</a>. <a href="/w/index.php?title=UNdata&action=edit&redlink=1" class="new" title="UNdata (trang không tồn tại)">UNdata</a>. ngày 26 tháng 4 năm 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://millenniumindicators.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#asia">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 13 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 13 tháng 7 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Composition+of+macro+geographical+%28continental%29+regions%2C+geographical+sub-regions%2C+and+selected+economic+and+other+groupings&rft.pub=UNdata&rft.date=2011-04-26&rft_id=http%3A%2F%2Fmillenniumindicators.un.org%2Funsd%2Fmethods%2Fm49%2Fm49regin.htm%23asia&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Britannica-203"><a href="#cite_ref-Britannica_203-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation encyclopaedia cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100225235842/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/7798/Afghanistan">“Afghanistan”</a>. <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">Encyclopædia Britannica</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/7798/Afghanistan">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 17 tháng 3 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Afghanistan&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F7798%2FAfghanistan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Factbook-204">^ <a href="#cite_ref-Factbook_204-0">a</a> <a href="#cite_ref-Factbook_204-1">b</a> <a href="#cite_ref-Factbook_204-2">c</a> <a href="#cite_ref-Factbook_204-3">d</a> <a href="#cite_ref-Factbook_204-4">e</a> Lỗi chú thích: Thẻ <code><ref></code> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên <code>Factbook</code></li> <li id="cite_note-205"><a href="#cite_ref-205">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070807214557/http://postconflict.unep.ch/publications/sistan.pdf">“History of Environmental Change in the Sistan Basin 1976–2005”</a> (PDF). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://postconflict.unep.ch/publications/sistan.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 7 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 20 tháng 7 năm 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=History+of+Environmental+Change+in+the+Sistan+Basin+1976%E2%80%932005&rft_id=http%3A%2F%2Fpostconflict.unep.ch%2Fpublications%2Fsistan.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-206"><a href="#cite_ref-206">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131230235107/http://earthobservatory.nasa.gov/NaturalHazards/view.php?id=16066">“Snow in Afghanistan: Natural Hazards”</a>. NASA. ngày 3 tháng 2 năm 2006. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://earthobservatory.nasa.gov/NaturalHazards/view.php?id=16066">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 30 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 6 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Snow+in+Afghanistan%3A+Natural+Hazards&rft.pub=NASA&rft.date=2006-02-03&rft_id=http%3A%2F%2Fearthobservatory.nasa.gov%2FNaturalHazards%2Fview.php%3Fid%3D16066&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-207"><a href="#cite_ref-207">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131230233432/http://in.reuters.com/article/2012/01/18/afghanistan-snow-idINDEE80H0BR20120118">“Snow may end Afghan drought, but bitter winter looms”</a>. Reuters. ngày 18 tháng 1 năm 2012. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://in.reuters.com/article/2012/01/18/afghanistan-snow-idINDEE80H0BR20120118">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 30 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 29 tháng 2 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Snow+may+end+Afghan+drought%2C+but+bitter+winter+looms&rft.date=2012-01-18&rft_id=http%3A%2F%2Fin.reuters.com%2Farticle%2F2012%2F01%2F18%2Fafghanistan-snow-idINDEE80H0BR20120118&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-208"><a href="#cite_ref-208">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101114131338/http://www.csmonitor.com/World/Asia-South-Central/2010/0615/Afghanistan-s-woeful-water-management-delights-neighbors">“Afghanistan's woeful water management delights neighbors”</a>. Csmonitor.com. ngày 15 tháng 6 năm 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.csmonitor.com/World/Asia-South-Central/2010/0615/Afghanistan-s-woeful-water-management-delights-neighbors">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 14 tháng 11 năm 2010. Truy cập ngày 14 tháng 11 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan%27s+woeful+water+management+delights+neighbors&rft.pub=Csmonitor.com&rft.date=2010-06-15&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.csmonitor.com%2FWorld%2FAsia-South-Central%2F2010%2F0615%2FAfghanistan-s-woeful-water-management-delights-neighbors&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-crone2007-209"><a href="#cite_ref-crone2007_209-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFCrone2007" class="citation techreport cs1">Crone, Anthony J. (tháng 4 năm 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130727072311/http://pubs.usgs.gov/fs/2007/3027/pdf/FS07-3027_508.pdf">Earthquakes Pose a Serious Hazard in Afghanistan</a> (PDF) (Bản báo cáo kỹ thuật). <a href="/w/index.php?title=US_Geological_Survey&action=edit&redlink=1" class="new" title="US Geological Survey (trang không tồn tại)">US Geological Survey</a>. Fact Sheet FS 2007–3027. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.usgs.gov/fs/2007/3027/pdf/FS07-3027_508.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 27 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=report&rft.btitle=Earthquakes+Pose+a+Serious+Hazard+in+Afghanistan&rft.pub=US+Geological+Survey&rft.date=2007-04&rft.aulast=Crone&rft.aufirst=Anthony+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fpubs.usgs.gov%2Ffs%2F2007%2F3027%2Fpdf%2FFS07-3027_508.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-210"><a href="#cite_ref-210">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111004040745/http://afghanistan.cr.usgs.gov/earthquake-hazards">“Earthquake Hazards”</a>. USGS Projects in Afghanistan. US Geological Survey. ngày 1 tháng 8 năm 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://afghanistan.cr.usgs.gov/earthquake-hazards">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 4 tháng 10 năm 2011. Truy cập ngày 13 tháng 10 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=USGS+Projects+in+Afghanistan&rft.atitle=Earthquake+Hazards&rft.date=2011-08-01&rft_id=http%3A%2F%2Fafghanistan.cr.usgs.gov%2Fearthquake-hazards&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-bbcquake2010-211"><a href="#cite_ref-bbcquake2010_211-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131231000835/http://news.bbc.co.uk/2/hi/8628901.stm">“'Seven dead' as earthquake rocks Afghanistan”</a>. BBC News. ngày 19 tháng 4 năm 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/8628901.stm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 31 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 13 tháng 10 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=%27Seven+dead%27+as+earthquake+rocks+Afghanistan&rft.date=2010-04-19&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F2%2Fhi%2F8628901.stm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-peters2007-212"><a href="#cite_ref-peters2007_212-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFPeters2007" class="citation techreport cs1">Peters, Steven G. (tháng 10 năm 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130727053445/http://pubs.usgs.gov/fs/2007/3063/fs2007-3063.pdf">Preliminary Assessment of Non-Fuel Mineral Resources of Afghanistan, 2007</a> (PDF) (Bản báo cáo kỹ thuật). USGS Afghanistan Project/<a href="/w/index.php?title=US_Geological_Survey&action=edit&redlink=1" class="new" title="US Geological Survey (trang không tồn tại)">US Geological Survey</a>/Afghanistan Geological Survey. Fact Sheet 2007–3063. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.usgs.gov/fs/2007/3063/fs2007-3063.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 27 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 13 tháng 10 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=report&rft.btitle=Preliminary+Assessment+of+Non-Fuel+Mineral+Resources+of+Afghanistan%2C+2007&rft.pub=USGS+Afghanistan+Project%2FUS+Geological+Survey%2FAfghanistan+Geological+Survey&rft.date=2007-10&rft.aulast=Peters&rft.aufirst=Steven+G.&rft_id=http%3A%2F%2Fpubs.usgs.gov%2Ffs%2F2007%2F3063%2Ffs2007-3063.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-bgs-213"><a href="#cite_ref-bgs_213-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130726155518/http://www.bgs.ac.uk/AfghanMinerals/docs/Gold_A4.pdf">“Minerals in Afghanistan”</a> (PDF). <a href="/w/index.php?title=British_Geological_Survey&action=edit&redlink=1" class="new" title="British Geological Survey (trang không tồn tại)">British Geological Survey</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bgs.ac.uk/AfghanMinerals/docs/Gold_A4.pdf#search='gold%20and%20copper%20discovered%20in%20afghanistan'">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 4 tháng 12 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Minerals+in+Afghanistan&rft.pub=British+Geological+Survey&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bgs.ac.uk%2FAfghanMinerals%2Fdocs%2FGold_A4.pdf%23search%3D%27gold%2520and%2520copper%2520discovered%2520in%2520afghanistan%27&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-bbcminerals-214"><a href="#cite_ref-bbcminerals_214-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130809125352/http://www.bbc.co.uk/news/10311752">“Afghans say US team found huge potential mineral wealth”</a>. BBC News. ngày 14 tháng 6 năm 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/10311752">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 9 tháng 8 năm 2013. Truy cập ngày 13 tháng 10 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Afghans+say+US+team+found+huge+potential+mineral+wealth&rft.date=2010-06-14&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fnews%2F10311752&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-215"><a href="#cite_ref-215">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131029185313/http://data.worldbank.org/indicator/AG.LND.TOTL.K2">“Land area (sq. km)”</a>. World Development Indicators. World Bank. 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.worldbank.org/indicator/AG.LND.TOTL.K2">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 29 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 13 tháng 10 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=World+Development+Indicators&rft.atitle=Land+area+%28sq.+km%29&rft.date=2011&rft_id=http%3A%2F%2Fdata.worldbank.org%2Findicator%2FAG.LND.TOTL.K2&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-216"><a href="#cite_ref-216">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140131115000/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html">“CIA Factbook – Area: 41”</a>. CIA. ngày 26 tháng 11 năm 1991. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html#af">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 31 tháng 1 năm 2014. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=CIA+Factbook+%E2%80%93+Area%3A+41&rft.pub=CIA&rft.date=1991-11-26&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Ffields%2F2147.html%23af&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-217"><a href="#cite_ref-217">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFCary_Gladstone2001" class="citation book cs1">Cary Gladstone (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=aH_KCWVB6W0C&pg=PA121">Afghanistan Revisited</a>. Nova Publishers. tr. 121. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-59033-421-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-59033-421-8"><bdi>978-1-59033-421-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan+Revisited&rft.pages=121&rft.pub=Nova+Publishers&rft.date=2001&rft.isbn=978-1-59033-421-8&rft.au=Cary+Gladstone&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DaH_KCWVB6W0C%26pg%3DPA121&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-LOCprof-218"><a href="#cite_ref-LOCprof_218-0">^</a> Text used in this cited section originally came from: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050226190601/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Afghanistan.pdf">Afghanistan (Feb 2005) profile</a> from the <a href="/w/index.php?title=Library_of_Congress_Country_Studies&action=edit&redlink=1" class="new" title="Library of Congress Country Studies (trang không tồn tại)">Library of Congress Country Studies</a> project. </li> <li id="cite_note-219"><a href="#cite_ref-219">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150325205330/http://www.theguardian.com/media/greenslade/2015/jan/21/afghani-journalists-face-increasing-attacks-and-threats-report">“Afghan journalists 'face increasing attacks and threats' – report”</a>. The Guardian. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/media/greenslade/2015/jan/21/afghani-journalists-face-increasing-attacks-and-threats-report">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=Afghan+journalists+%27face+increasing+attacks+and+threats%27+%E2%80%93+report&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fmedia%2Fgreenslade%2F2015%2Fjan%2F21%2Fafghani-journalists-face-increasing-attacks-and-threats-report&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-220"><a href="#cite_ref-220">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170725152649/https://www.rferl.org/a/afghanistan-violence-journalists-2017-deaths/28637286.html">“Violence Against Journalists Surges In Afghanistan In 2017”</a>. RFERL. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rferl.org/a/afghanistan-violence-journalists-2017-deaths/28637286.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 7 năm 2017. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Violence+Against+Journalists+Surges+In+Afghanistan+In+2017&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rferl.org%2Fa%2Fafghanistan-violence-journalists-2017-deaths%2F28637286.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-221"><a href="#cite_ref-221">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190614095346/https://www.independent.co.uk/news/world/gay-lesbian-bisexual-relationships-illegal-in-74-countries-a7033666.html">“LGBT relationships are illegal in 74 countries, research finds”</a>. The Independent. ngày 17 tháng 5 năm 2016. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.independent.co.uk/news/world/gay-lesbian-bisexual-relationships-illegal-in-74-countries-a7033666.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 14 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Independent&rft.atitle=LGBT+relationships+are+illegal+in+74+countries%2C+research+finds&rft.date=2016-05-17&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.independent.co.uk%2Fnews%2Fworld%2Fgay-lesbian-bisexual-relationships-illegal-in-74-countries-a7033666.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-222"><a href="#cite_ref-222">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMorales2005" class="citation web cs1">Morales, Victor (ngày 28 tháng 3 năm 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.voanews.com/english/archive/2005-03/2005-03-28-voa53.cfm">“Poor Afghanistan”</a>. Voice of America. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060827213700/http://www.voanews.com/english/archive/2005-03/2005-03-28-voa53.cfm">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 27 tháng 8 năm 2006. Truy cập ngày 10 tháng 9 năm 2006.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Poor+Afghanistan&rft.pub=Voice+of+America&rft.date=2005-03-28&rft.aulast=Morales&rft.aufirst=Victor&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.voanews.com%2Fenglish%2Farchive%2F2005-03%2F2005-03-28-voa53.cfm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-223"><a href="#cite_ref-223">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFNorth2004" class="citation web cs1">North, Andrew (ngày 30 tháng 3 năm 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/3582023.stm">“Why Afghanistan wants $27.6bn”</a>. BBC News. Truy cập ngày 10 tháng 9 năm 2006.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Why+Afghanistan+wants+%2427.6bn&rft.pub=BBC+News&rft.date=2004-03-30&rft.aulast=North&rft.aufirst=Andrew&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F2%2Fhi%2Fsouth_asia%2F3582023.stm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Fujimura-224">^ <a href="#cite_ref-Fujimura_224-0">a</a> <a href="#cite_ref-Fujimura_224-1">b</a> <a href="#cite_ref-Fujimura_224-2">c</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071105063130/http://www.adbi.org/research-policy-brief/2004/10/15/698.afghan.economy.after.election/">“Fujimura, Manabu (2004) "Afghan Economy After the Election", Asian Development Bank Institute”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.adbi.org/research-policy-brief/2004/10/15/698.afghan.economy.after.election/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 11 năm 2007. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Fujimura%2C+Manabu+%282004%29+%22Afghan+Economy+After+the+Election%22%2C+Asian+Development+Bank+Institute&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.adbi.org%2Fresearch-policy-brief%2F2004%2F10%2F15%2F698.afghan.economy.after.election%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-225"><a href="#cite_ref-225">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/EXTSARREGTOPMACECOGRO/0,,contentMDK:20592478~menuPK:579404~pagePK:34004173~piPK:34003707~theSitePK:579398,00.html">Macroeconomics & Economic Growth in South Asia</a>, The World Bank. </li> <li id="cite_note-226"><a href="#cite_ref-226">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.irinnews.org/report.asp?ReportID=51510&SelectRegion=Asia&SelectCountry=AFGHANISTAN">Government to have greater control over aid pledged in Luân Đôn</a>, irinnews.org. </li> <li id="cite_note-227"><a href="#cite_ref-227">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kansascity.com/mld/kansascity/15556499.htm?template=contentModules/printstory.jsp">"Midday Business Report: Black & Veatch unit gains piece of Afghan contract"</a>, The Kansas City Star. </li> <li id="cite_note-228"><a href="#cite_ref-228">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.contracostatimes.com/mld/cctimes/business/15498245.htm">"Coca-Cola opens plant in Afghanistan"</a>, Contra Costa Times. </li> <li id="cite_note-229"><a href="#cite_ref-229">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cityoflight-kabul.com/p11.htm">Kabul - City of Light Project</a> </li> <li id="cite_note-230"><a href="#cite_ref-230">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.economist.com/displaystory.cfm?story_id=4494134">The Economist magazine, UK, tháng 10 năm 2005</a> </li> <li id="cite_note-231"><a href="#cite_ref-231">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/3717092.stm">BBC News - Afghan poll's ethnic battleground - 6 tháng 10 năm 2004</a> </li> <li id="cite_note-232"><a href="#cite_ref-232">^</a> J. Feiser, <a href="/wiki/Asia_Times" title="Asia Times">Asia Times</a><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.atimes.com/atimes/Central_Asia/EG23Ag02.html">"The ghost of Greater Afghanistan"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070706122044/http://www.atimes.com/atimes/Central_Asia/EG23Ag02.html">Lưu trữ</a> 2007-07-06 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> by J. Feiser, <a href="/wiki/Asia_Times" title="Asia Times">Asia Times</a>, <a href="/wiki/23_th%C3%A1ng_7" title="23 tháng 7">23 tháng 7</a> <a href="/wiki/2003" title="2003">2003</a> </li> <li id="cite_note-233"><a href="#cite_ref-233">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f5/v1f5a040a.html">"Afghānistān: (v.) languages"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061019010821/http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f5/v1f5a040a.html">Lưu trữ</a> 2006-10-19 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> by L. Dupree, <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Iranica" title="Encyclopædia Iranica">Encyclopædia Iranica</a> Online Edition 2006. </li> <li id="cite_note-CIA2-234"><a href="#cite_ref-CIA2_234-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061003233514/https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/af.html">“CIA World Factbook”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/af.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 10 năm 2006. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=CIA+World+Factbook&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Fcia%2Fpublications%2Ffactbook%2Fgeos%2Faf.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-BritannicaPDF-235">^ <a href="#cite_ref-BritannicaPDF_235-0">a</a> <a href="#cite_ref-BritannicaPDF_235-1">b</a> Encyclopædia Britannica - Afghanistan...<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/wdpdf/Afghanistan.pdf">Link (PDF)</a> </li> <li id="cite_note-Iranica2-236">^ <a href="#cite_ref-Iranica2_236-0">a</a> <a href="#cite_ref-Iranica2_236-1">b</a> L. Dupree, "Afghānistān: (iv.) ethnocgraphy", in <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Iranica" title="Encyclopædia Iranica">Encyclopædia Iranica</a>, Online Edition 2006, (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f5/v1f5a040a.html">LINK</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061019010821/http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f5/v1f5a040a.html">Lưu trữ</a> 2006-10-19 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>) </li> <li id="cite_note-237"><a href="#cite_ref-237">^</a> Goring, R. (ed): "Larousse Dictionary of Beliefs & Religions" (Larousse: 1994), pg. 581-58, Table: "Population Distribution of Major Beliefs", <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0752300008" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-7523-0000-8</a>, Note: "... Figures have been compiled from the most accurate recent available information and are in most cases correct to the nearest 1%..." </li> <li id="cite_note-238"><a href="#cite_ref-238">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070111080626/http://www.hinduismtoday.com/archives/1994/4/1994-4-02.shtml">“Hinduism Today: Hindus Abandon Afghanistan”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hinduismtoday.com/archives/1994/4/1994-4-02.shtml">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2007. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Hinduism+Today%3A+Hindus+Abandon+Afghanistan&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hinduismtoday.com%2Farchives%2F1994%2F4%2F1994-4-02.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-239"><a href="#cite_ref-239">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/3138282.stm">BBC South Asia: Sikhs struggle in Afghanistan</a> </li> <li id="cite_note-240"><a href="#cite_ref-240">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A39702-2005Jan26.html">Washingtonpost.com - Afghan Jew Becomes Country's One and Only - N.C. Aizenman</a> </li> <li id="cite_note-241"><a href="#cite_ref-241">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFAzadi" class="citation news cs1">Azadi, RFE/RL's Radio. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rferl.org/a/last-afghan-jew-leaves-minority-exodus/31453977.html">“Last Afghan Jew Leaves Amid Minority Exodus In Fear Of Taliban”</a>. RadioFreeEurope/RadioLiberty (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 2 tháng 5 năm 2024.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=RadioFreeEurope%2FRadioLiberty&rft.atitle=Last+Afghan+Jew+Leaves+Amid+Minority+Exodus+In+Fear+Of+Taliban&rft.aulast=Azadi&rft.aufirst=RFE%2FRL%27s+Radio&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rferl.org%2Fa%2Flast-afghan-jew-leaves-minority-exodus%2F31453977.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-WHO-242"><a href="#cite_ref-WHO_242-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170722191648/http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/136852/1/ccsbrief_afg_en.pdf">“Afghanistan”</a> (PDF). <a href="/wiki/World_Health_Organization" class="mw-redirect" title="World Health Organization">World Health Organization</a> (WHO). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/136852/1/ccsbrief_afg_en.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 22 tháng 7 năm 2017. Truy cập ngày 17 tháng 5 năm 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan&rft.pub=World+Health+Organization+%28WHO%29&rft_id=http%3A%2F%2Fapps.who.int%2Firis%2Fbitstream%2F10665%2F136852%2F1%2Fccsbrief_afg_en.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-uis.unesco.org-243">^ <a href="#cite_ref-uis.unesco.org_243-0">a</a> <a href="#cite_ref-uis.unesco.org_243-1">b</a> UNESCO, Country profile, <a rel="nofollow" class="external free" href="https://uis.unesco.org/en/country/af">https://uis.unesco.org/en/country/af</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170623093810/http://uis.unesco.org/en/country/af">Lưu trữ</a> 2017-06-23 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-csm-244"><a href="#cite_ref-csm_244-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFPeter2011" class="citation news cs1">Peter, Tom A. (ngày 17 tháng 12 năm 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131231002243/http://news.yahoo.com/childbirth-maternal-health-improve-afghanistan-160657704.html">“Childbirth and maternal health improve in Afghanistan”</a>. Christian Science Monitor. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://news.yahoo.com/childbirth-maternal-health-improve-afghanistan-160657704.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 31 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 1 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Christian+Science+Monitor&rft.atitle=Childbirth+and+maternal+health+improve+in+Afghanistan&rft.date=2011-12-17&rft.aulast=Peter&rft.aufirst=Tom+A.&rft_id=https%3A%2F%2Fnews.yahoo.com%2Fchildbirth-maternal-health-improve-afghanistan-160657704.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-245"><a href="#cite_ref-245">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190807231748/https://pdf.usaid.gov/pdf_docs/pnaea825.pdf">“Afghanistan National Hospital Survey”</a> (PDF). Afghan Ministry of Health. tháng 8 năm 2004. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/pnaea825.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 7 tháng 8 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Afghanistan+National+Hospital+Survey&rft.date=2004-08&rft_id=http%3A%2F%2Fpdf.usaid.gov%2Fpdf_docs%2Fpnaea825.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-246"><a href="#cite_ref-246">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFGul2019" class="citation news cs1">Gul, Ayaz (ngày 20 tháng 4 năm 2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190423111329/https://www.voanews.com/a/pakistan-funded-afghan-hospital-begins-operations/4884454.html">“Pakistan-funded Afghan Hospital Begins Operations”</a>. VOA News. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.voanews.com/a/pakistan-funded-afghan-hospital-begins-operations/4884454.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 23 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2019. <q>It opens a new chapter in the friendship of the two countries... This is the second-largest hospital [in Afghanistan] built with your support that will serve the needy," Feroz told the gathering.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=VOA+News&rft.atitle=Pakistan-funded+Afghan+Hospital+Begins+Operations&rft.date=2019-04-20&rft.aulast=Gul&rft.aufirst=Ayaz&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.voanews.com%2Fa%2Fpakistan-funded-afghan-hospital-begins-operations%2F4884454.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-USAID-Health-247"><a href="#cite_ref-USAID-Health_247-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130929082306/http://afghanistan.usaid.gov/en/programs/health">“Health”</a>. <a href="/wiki/United_States_Agency_for_International_Development" class="mw-redirect" title="United States Agency for International Development">United States Agency for International Development</a> (USAID). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://afghanistan.usaid.gov/en/programs/health">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 29 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Health&rft.pub=United+States+Agency+for+International+Development+%28USAID%29&rft_id=http%3A%2F%2Fafghanistan.usaid.gov%2Fen%2Fprograms%2Fhealth&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-248"><a href="#cite_ref-248">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFAnne-Marie_DiNardo,_LPA/PIPOS2006" class="citation web cs1">Anne-Marie DiNardo, LPA/PIPOS (ngày 31 tháng 3 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040508140406/http://www.usaid.gov/stories/afghanistan/fp_afghan_disabled.html">“Empowering Afghanistan's Disabled Population – ngày 31 tháng 3 năm 2006”</a>. Usaid.gov. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.usaid.gov/stories/afghanistan/fp_afghan_disabled.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 8 tháng 5 năm 2004. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Empowering+Afghanistan%27s+Disabled+Population+%E2%80%93+ng%C3%A0y+31+th%C3%A1ng+3+n%C4%83m+2006&rft.pub=Usaid.gov&rft.date=2006-03-31&rft.au=Anne-Marie+DiNardo%2C+LPA%2FPIPOS&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.usaid.gov%2Fstories%2Fafghanistan%2Ffp_afghan_disabled.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-249"><a href="#cite_ref-249">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRichard_Norton-Taylor2008" class="citation news cs1">Richard Norton-Taylor (ngày 13 tháng 2 năm 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101215150225/http://www.guardian.co.uk/world/2008/feb/13/afghanistan">“Afghanistan's refugee crisis 'ignored'”</a>. Guardian. London. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/world/2008/feb/13/afghanistan">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 15 tháng 12 năm 2010. Truy cập ngày 19 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Guardian&rft.atitle=Afghanistan%27s+refugee+crisis+%27ignored%27&rft.date=2008-02-13&rft.au=Richard+Norton-Taylor&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fworld%2F2008%2Ffeb%2F13%2Fafghanistan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-250"><a href="#cite_ref-250">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.irinnews.org/report.aspx?reportid=26520">Afghanistan: People living with disabilities call for integration</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110920142752/http://www.irinnews.org/report.aspx?reportid=26520">Lưu trữ</a> 2011-09-20 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-251"><a href="#cite_ref-251">^</a> Virginia Haussegger Mahooba's Promise ABC TV 7.30 Report. 2009. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abc.net.au/7.30/content/2009/s2615472.htm">ABC.net.au</a>. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm 2009. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130726123857/http://www.abc.net.au/7.30/content/2009/s2615472.htm">Lưu trữ</a> 2013-07-26 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-MEASUREDHS-252"><a href="#cite_ref-MEASUREDHS_252-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131230233502/http://www.measuredhs.com/Where-We-Work/Country-Main.cfm?ctry_id=71">“Afghanistan”</a>. Measuredhs.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.measuredhs.com/Where-We-Work/Country-Main.cfm?ctry_id=71">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 30 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 14 tháng 11 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan&rft.pub=Measuredhs.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.measuredhs.com%2FWhere-We-Work%2FCountry-Main.cfm%3Fctry_id%3D71&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-USAID-Education-253">^ <a href="#cite_ref-USAID-Education_253-0">a</a> <a href="#cite_ref-USAID-Education_253-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181110231403/https://www.usaid.gov/afghanistan/education">“Education”</a>. <a href="/wiki/United_States_Agency_for_International_Development" class="mw-redirect" title="United States Agency for International Development">USAID</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.usaid.gov/afghanistan/education">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 10 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 26 tháng 5 năm 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Education&rft.pub=USAID&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.usaid.gov%2Fafghanistan%2Feducation&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Wardak_seeks_$3b_in_aid_for_school_buildings-254"><a href="#cite_ref-Wardak_seeks_$3b_in_aid_for_school_buildings_254-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131230234222/http://www.pajhwok.com/en/2013/05/18/wardak-seeks-3b-aid-school-buildings">“Wardak seeks $3b in aid for school buildings”</a>. Pajhwok Afghan News. ngày 18 tháng 5 năm 2013. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pajhwok.com/en/2013/05/18/wardak-seeks-3b-aid-school-buildings">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 30 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Wardak+seeks+%243b+in+aid+for+school+buildings&rft.pub=Pajhwok+Afghan+News&rft.date=2013-05-18&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pajhwok.com%2Fen%2F2013%2F05%2F18%2Fwardak-seeks-3b-aid-school-buildings&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-autogeneratedmil-255"><a href="#cite_ref-autogeneratedmil_255-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131209021825/http://www.army.mil/article/59541/Rising_literacy_in_Afghanistan_ensures_transition/">“Rising literacy in Afghanistan ensures transition”</a>. Army.mil. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.army.mil/article/59541/Rising_literacy_in_Afghanistan_ensures_transition/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 9 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Rising+literacy+in+Afghanistan+ensures+transition&rft.pub=Army.mil&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.army.mil%2Farticle%2F59541%2FRising_literacy_in_Afghanistan_ensures_transition%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Heathcote-256">^ <a href="#cite_ref-Heathcote_256-0">a</a> <a href="#cite_ref-Heathcote_256-1">b</a> Heathcote, Tony (1980, 2003) "The Afghan Wars 1839 - 1919", Sellmount Staplehurst </li> <li id="cite_note-257"><a href="#cite_ref-257">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranica.com/newsite/search/searchpdf.isc?ReqStrPDFPath=/home/iranica/public_html/newsite/pdfarticles/v1_articles/afghanistan/literature&OptStrLogFile=/home/iranica/public_html/newsite/logs/pdfdownload.html">"Modern literature of Afghanistan"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071006080118/http://www.iranica.com/newsite/search/searchpdf.isc?ReqStrPDFPath=/home/iranica/public_html/newsite/pdfarticles/v1_articles/afghanistan/literature&OptStrLogFile=/home/iranica/public_html/newsite/logs/pdfdownload.html">Lưu trữ</a> 2007-10-06 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> by R. Farhādī, Encyclopaedia Iranica, xii, Online Edition. </li> <li id="cite_note-258"><a href="#cite_ref-258">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100709021544/http://www.afghanmagazine.com/arts/khalili/khalili.html">“Afghanmagazine.com - Ustad Khalilullah Khalili - 1997”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghanmagazine.com/arts/khalili/khalili.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 9 tháng 7 năm 2010. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanmagazine.com+-+Ustad+Khalilullah+Khalili+-+1997&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.afghanmagazine.com%2Farts%2Fkhalili%2Fkhalili.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-259"><a href="#cite_ref-259">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101231233939/http://www.afghanmagazine.com/jan2000/music/kharaabat/">“Afghanmagazine.com - Kharaabat - by Yousef Kohzad - 2000”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghanmagazine.com/jan2000/music/kharaabat/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 31 tháng 12 năm 2010. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanmagazine.com+-+Kharaabat+-+by+Yousef+Kohzad+-+2000&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.afghanmagazine.com%2Fjan2000%2Fmusic%2Fkharaabat%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-:0-260">^ <a href="#cite_ref-:0_260-0">a</a> <a href="#cite_ref-:0_260-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190105052634/https://www.aljazeera.com/programmes/101east/2015/06/afghanistan-country-women-150630115111987.html">“Afghanistan: No Country for Women | International Women's Day | Al Jazeera”</a>. www.aljazeera.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aljazeera.com/programmes/101east/2015/06/afghanistan-country-women-150630115111987.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 1 năm 2019. Truy cập ngày 5 tháng 1 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.aljazeera.com&rft.atitle=Afghanistan%3A+No+Country+for+Women+%7C+International+Women%27s+Day+%7C+Al+Jazeera&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.aljazeera.com%2Fprogrammes%2F101east%2F2015%2F06%2Fafghanistan-country-women-150630115111987.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-261"><a href="#cite_ref-261">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131206114349/http://www.khaama.com/240-cases-of-honor-killing-recorded-in-afghanistan-aihrc-2177">“240 cases of honor killing recorded in Afghanistan”</a>. khaama.com. ngày 9 tháng 6 năm 2013. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.khaama.com/240-cases-of-honor-killing-recorded-in-afghanistan-aihrc-2177">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 6 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=240+cases+of+honor+killing+recorded+in+Afghanistan&rft.pub=khaama.com&rft.date=2013-06-09&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.khaama.com%2F240-cases-of-honor-killing-recorded-in-afghanistan-aihrc-2177&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-262"><a href="#cite_ref-262">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150214224858/http://latinbusinesstoday.com/2013/06/aihrc-400-rape-honor-killings-registered-in-afghanistan-in-2-years/">“AIHRC: 400 rape, honor killings registered in Afghanistan in 2 years”</a>. latinbusinesstoday.com. ngày 10 tháng 6 năm 2013. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://latinbusinesstoday.com/2013/06/aihrc-400-rape-honor-killings-registered-in-afghanistan-in-2-years/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=AIHRC%3A+400+rape%2C+honor+killings+registered+in+Afghanistan+in+2+years&rft.pub=latinbusinesstoday.com&rft.date=2013-06-10&rft_id=http%3A%2F%2Flatinbusinesstoday.com%2F2013%2F06%2Faihrc-400-rape-honor-killings-registered-in-afghanistan-in-2-years%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Medica_Mondiale-263"><a href="#cite_ref-Medica_Mondiale_263-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFBahgamMukhatari2004" class="citation journal cs1">Bahgam, S; Mukhatari (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120506222217/http://www.medicamondiale.org/fileadmin/content/07_Infothek/Afghanistan/Afghanistan_Child_marriage_medica_mondiale_study_2004_e.pdf">“Study on Child Marriage in Afghanistan”</a> (PDF). Medica Mondiale: 1–20. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.medicamondiale.org/fileadmin/content/07_Infothek/Afghanistan/Afghanistan_Child_marriage_medica_mondiale_study_2004_e.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 6 tháng 5 năm 2012. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Medica+Mondiale&rft.atitle=Study+on+Child+Marriage+in+Afghanistan&rft.pages=1-20&rft.date=2004&rft.aulast=Bahgam&rft.aufirst=S&rft.au=Mukhatari&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.medicamondiale.org%2Ffileadmin%2Fcontent%2F07_Infothek%2FAfghanistan%2FAfghanistan_Child_marriage_medica_mondiale_study_2004_e.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-264"><a href="#cite_ref-264">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190725072232/https://www.hrw.org/news/2017/10/20/afghanistan-has-tougher-law-child-marriage-florida">“Afghanistan Has a Tougher Law on Child Marriage than Florida”</a>. Human Rights Watch. ngày 20 tháng 10 năm 2017. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hrw.org/news/2017/10/20/afghanistan-has-tougher-law-child-marriage-florida">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 7 năm 2019. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2019. <q>In Afghanistan girls can marry at 16, or at 15 with permission from their father or a judge.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan+Has+a+Tougher+Law+on+Child+Marriage+than+Florida&rft.pub=Human+Rights+Watch&rft.date=2017-10-20&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.hrw.org%2Fnews%2F2017%2F10%2F20%2Fafghanistan-has-tougher-law-child-marriage-florida&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEDupree1997122,_198-265"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEDupree1997122,_198_265-0">^</a> <a href="#CITEREFDupree1997">Dupree 1997</a>, tr. 122, 198.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFDupree1997 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-TOLO-2019-266">^ <a href="#cite_ref-TOLO-2019_266-0">a</a> <a href="#cite_ref-TOLO-2019_266-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190417161248/https://www.tolonews.com/afghanistan/suspects-sentenced-death-killing-journalist-kandahar">“Suspects Sentenced To Death For Killing Journalist in Kandahar”</a>. <a href="/w/index.php?title=TOLOnews&action=edit&redlink=1" class="new" title="TOLOnews (trang không tồn tại)">TOLOnews</a>. ngày 16 tháng 4 năm 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tolonews.com/afghanistan/suspects-sentenced-death-killing-journalist-kandahar">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 17 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Suspects+Sentenced+To+Death+For+Killing+Journalist+in+Kandahar&rft.date=2019-04-16&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.tolonews.com%2Fafghanistan%2Fsuspects-sentenced-death-killing-journalist-kandahar&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEDupree1997405-267"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEDupree1997405_267-0">^</a> <a href="#CITEREFDupree1997">Dupree 1997</a>, tr. 405.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFDupree1997 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-Whitlock2003-268"><a href="#cite_ref-Whitlock2003_268-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMonica_Whitlock2003" class="citation book cs1">Monica Whitlock (ngày 24 tháng 10 năm 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=OW1tAwAAQBAJ&pg=PA127">Land Beyond the River: The Untold Story of Central Asia</a>. St. Martin's Press. tr. 127. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-312-27727-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-312-27727-7"><bdi>978-0-312-27727-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Land+Beyond+the+River%3A+The+Untold+Story+of+Central+Asia&rft.pages=127&rft.pub=St.+Martin%27s+Press&rft.date=2003-10-24&rft.isbn=978-0-312-27727-7&rft.au=Monica+Whitlock&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DOW1tAwAAQBAJ%26pg%3DPA127&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-269"><a href="#cite_ref-269">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170205122939/https://freedomhouse.org/report/freedom-press/2016/afghanistan">“Freedom of the Press 2016: Afghanistan”</a>. Freedom House. 2016. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://freedomhouse.org/report/freedom-press/2016/afghanistan">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2016.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Freedom+of+the+Press+2016%3A+Afghanistan&rft.pub=Freedom+House&rft.date=2016&rft_id=https%3A%2F%2Ffreedomhouse.org%2Freport%2Ffreedom-press%2F2016%2Fafghanistan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-270"><a href="#cite_ref-270">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190416161829/https://rsf.org/en/afghanistan">“Afghanistan”</a>. <a href="/wiki/Reporters_Without_Borders" class="mw-redirect" title="Reporters Without Borders">Reporters Without Borders</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rsf.org/en/afghanistan">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 16 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Afghanistan&rft_id=https%3A%2F%2Frsf.org%2Fen%2Fafghanistan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-271"><a href="#cite_ref-271">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190419131844/https://www.tolonews.com/index.php/afghanistan/afghanistan-descends-3-points-press-freedom-index">“Afghanistan Descends 3 Points on Press Freedom Index”</a>. TOLOnews. ngày 19 tháng 4 năm 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tolonews.com/index.php/afghanistan/afghanistan-descends-3-points-press-freedom-index">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 19 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Afghanistan+Descends+3+Points+on+Press+Freedom+Index&rft.date=2019-04-19&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.tolonews.com%2Findex.php%2Fafghanistan%2Fafghanistan-descends-3-points-press-freedom-index&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-272"><a href="#cite_ref-272">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130809214750/http://www.afghanland.com/entertainment/music/bio.html">“Artist Biographies”</a>. Afghanland.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghanland.com/entertainment/music/bio.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 9 tháng 8 năm 2013. Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Artist+Biographies&rft.pub=Afghanland.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.afghanland.com%2Fentertainment%2Fmusic%2Fbio.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-foodrepublic-273"><a href="#cite_ref-foodrepublic_273-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFAli2012" class="citation web cs1">Ali, Tanveer (ngày 31 tháng 7 năm 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130213232915/https://www.foodrepublic.com/2012/07/31/everything-you-need-know-about-afghan-food">“Everything You Need To Know About Afghan Food”</a>. foodrepublic. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.foodrepublic.com/2012/07/31/everything-you-need-know-about-afghan-food">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 13 tháng 2 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Everything+You+Need+To+Know+About+Afghan+Food&rft.pub=foodrepublic&rft.date=2012-07-31&rft.aulast=Ali&rft.aufirst=Tanveer&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.foodrepublic.com%2F2012%2F07%2F31%2Feverything-you-need-know-about-afghan-food&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Brittin-274"><a href="#cite_ref-Brittin_274-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFBrittin2011" class="citation book cs1">Brittin, Helen (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/foodculturearoun00hele">The Food and Culture Around the World Handbook</a>. Boston: Prentice Hall. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/foodculturearoun00hele/page/n36">20</a>–21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Food+and+Culture+Around+the+World+Handbook&rft.place=Boston&rft.pages=20-21&rft.pub=Prentice+Hall&rft.date=2011&rft.aulast=Brittin&rft.aufirst=Helen&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ffoodculturearoun00hele&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-275"><a href="#cite_ref-275">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304063844/http://www.rareseeds.com/afghan-honeydew-melon/">“Rare Heirloom Seeds – Baker Creek Heirloom Seeds”</a>. Baker Creek Heirloom Seeds. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rareseeds.com/afghan-honeydew-melon/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 28 tháng 10 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Baker+Creek+Heirloom+Seeds&rft.atitle=Rare+Heirloom+Seeds+%E2%80%93+Baker+Creek+Heirloom+Seeds&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.rareseeds.com%2Fafghan-honeydew-melon%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-276"><a href="#cite_ref-276">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180304072803/http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-13931608">“Afghanistan: 10 facts you may not know”</a>. ngày 6 tháng 7 năm 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-13931608">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2018. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2018 – qua www.bbc.co.uk.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan%3A+10+facts+you+may+not+know&rft.date=2011-07-06&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fnews%2Fworld-south-asia-13931608&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-277"><a href="#cite_ref-277">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140412113451/http://www.afghan-web.com/culture/poetry/cpoets.html">“Classical Dari and Pashto Poets”</a>. Afghan-web.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghan-web.com/culture/poetry/cpoets.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 12 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Classical+Dari+and+Pashto+Poets&rft.pub=Afghan-web.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.afghan-web.com%2Fculture%2Fpoetry%2Fcpoets.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-278"><a href="#cite_ref-278">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFUthra_Ganesan2016" class="citation web cs1">Uthra Ganesan (ngày 11 tháng 1 năm 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thehindu.com/sport/cricket/%E2%80%98Cricket-is-now-the-biggest-sport-in-Afghanistan%E2%80%99/article13994180.ece">“Cricket is now the biggest sport in Afghanistan”</a>. The Hindu. Truy cập ngày 4 tháng 7 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Hindu&rft.atitle=Cricket+is+now+the+biggest+sport+in+Afghanistan&rft.date=2016-01-11&rft.au=Uthra+Ganesan&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.thehindu.com%2Fsport%2Fcricket%2F%25E2%2580%2598Cricket-is-now-the-biggest-sport-in-Afghanistan%25E2%2580%2599%2Farticle13994180.ece&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-279"><a href="#cite_ref-279">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180711025603/https://www.topendsports.com/world/countries/afghanistan.htm">“Sport in Afghanistan”</a>. Top End Sports. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.topendsports.com/world/countries/afghanistan.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 11 tháng 7 năm 2018. Truy cập ngày 4 tháng 7 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Sport+in+Afghanistan&rft.pub=Top+End+Sports&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.topendsports.com%2Fworld%2Fcountries%2Fafghanistan.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-280"><a href="#cite_ref-280">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190613093112/https://timesofindia.indiatimes.com/sports/tournaments/South-Asian-Games-Shooters-swimmers-shine-as-India-consolidate-dominance/articleshow/5540143.cms">“South Asian Games: Shooters, swimmers shine as India consolidate dominance”</a>. Times of India. ngày 5 tháng 2 năm 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://timesofindia.indiatimes.com/sports/tournaments/South-Asian-Games-Shooters-swimmers-shine-as-India-consolidate-dominance/articleshow/5540143.cms">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 13 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Times+of+India&rft.atitle=South+Asian+Games%3A+Shooters%2C+swimmers+shine+as+India+consolidate+dominance&rft.date=2010-02-05&rft_id=http%3A%2F%2Ftimesofindia.indiatimes.com%2Fsports%2Ftournaments%2FSouth-Asian-Games-Shooters-swimmers-shine-as-India-consolidate-dominance%2Farticleshow%2F5540143.cms&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ICUP2009-10-281"><a href="#cite_ref-ICUP2009-10_281-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130224153614/http://www.cricketeurope4.net/CRICKETEUROPE/DATABASE/2009/TOURNAMENTS/INTERCONTINENTAL/about.shtml">“2009–10 Intercontinental Cup”</a>. CricketEurope. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cricketeurope4.net/CRICKETEUROPE/DATABASE/2009/TOURNAMENTS/INTERCONTINENTAL/about.shtml">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 24 tháng 2 năm 2013. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CricketEurope&rft.atitle=2009%E2%80%9310+Intercontinental+Cup&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cricketeurope4.net%2FCRICKETEUROPE%2FDATABASE%2F2009%2FTOURNAMENTS%2FINTERCONTINENTAL%2Fabout.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-SAFF2013-282">^ <a href="#cite_ref-SAFF2013_282-0">a</a> <a href="#cite_ref-SAFF2013_282-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFLyse2013" class="citation news cs1">Lyse, Doucet (ngày 12 tháng 9 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130925172338/http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-24074786">“Precious moments of unity touch Afghans after football triumph”</a>. BBC News. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-24074786">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Precious+moments+of+unity+touch+Afghans+after+football+triumph&rft.date=2013-09-12&rft.aulast=Lyse&rft.aufirst=Doucet&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fnews%2Fworld-asia-24074786&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-283"><a href="#cite_ref-283">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190528232428/https://globalvoices.org/2015/02/20/afghanistan-makes-history-in-cricket-world-cup-despite-debut-loss-to-bangladesh/">“Afghanistan Makes History in Cricket World Cup, Despite Debut Loss to Bangladesh”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://globalvoices.org/2015/02/20/afghanistan-makes-history-in-cricket-world-cup-despite-debut-loss-to-bangladesh/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 28 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Afghanistan+Makes+History+in+Cricket+World+Cup%2C+Despite+Debut+Loss+to+Bangladesh&rft_id=http%3A%2F%2Fglobalvoices.org%2F2015%2F02%2F20%2Fafghanistan-makes-history-in-cricket-world-cup-despite-debut-loss-to-bangladesh%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-284"><a href="#cite_ref-284">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191103153545/http://www.teammelli.com/matchdata/details/matchdetails.php?id=53">“Statistics: Iran”</a>. Team Melli. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.teammelli.com/matchdata/details/matchdetails.php?id=53">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 11 năm 2019. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Statistics%3A+Iran&rft.pub=Team+Melli&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.teammelli.com%2Fmatchdata%2Fdetails%2Fmatchdetails.php%3Fid%3D53&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-twsj-285"><a href="#cite_ref-twsj_285-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFAbi-HabibFazly2011" class="citation news cs1">Abi-Habib, Maria; Fazly, Walid (ngày 13 tháng 4 năm 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150526095017/http://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703841904576256632384932122">“In Afghanistan's National Pastime, It's Better to Be a Hero Than a Goat”</a>. The Wall Street Journal. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703841904576256632384932122">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 26 tháng 5 năm 2015. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Wall+Street+Journal&rft.atitle=In+Afghanistan%27s+National+Pastime%2C+It%27s+Better+to+Be+a+Hero+Than+a+Goat&rft.date=2011-04-13&rft.aulast=Abi-Habib&rft.aufirst=Maria&rft.au=Fazly%2C+Walid&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wsj.com%2Farticles%2FSB10001424052748703841904576256632384932122&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-286"><a href="#cite_ref-286">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFStewart2007" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Rory_Stewart&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rory Stewart (trang không tồn tại)">Stewart, Rory</a> (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Nz_2AwAAQBAJ">The Places in Between</a>. HMH Books. tr. 100. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-15-603593-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-15-603593-4"><bdi>978-0-15-603593-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Places+in+Between&rft.pages=100&rft.pub=HMH+Books&rft.date=2007&rft.isbn=978-0-15-603593-4&rft.aulast=Stewart&rft.aufirst=Rory&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DNz_2AwAAQBAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-287"><a href="#cite_ref-287">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pajhwok.com/viewstory.asp?lng=eng&id=26882">Ministry signs contract with Chinese company</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071011115448/http://pajhwok.com/viewstory.asp?lng=eng&id=26882">Lưu trữ</a> 2007-10-11 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Pajhwok Afghan News. </li> <li id="cite_note-288"><a href="#cite_ref-288">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180121125742/http://afghanistanembassy.org.uk/english/3155/">“Connecting Afghanistan: The rise of technology in governance and society – The Embassy of Afghanistan in London”</a>. afghanistanembassy.org.uk. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://afghanistanembassy.org.uk/english/3155/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2018. Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=afghanistanembassy.org.uk&rft.atitle=Connecting+Afghanistan%3A+The+rise+of+technology+in+governance+and+society+%E2%80%93+The+Embassy+of+Afghanistan+in+London&rft_id=http%3A%2F%2Fafghanistanembassy.org.uk%2Fenglish%2F3155%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-EU_To_Impose_Ban_on_Afghan_Planes-289"><a href="#cite_ref-EU_To_Impose_Ban_on_Afghan_Planes_289-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130524011714/http://news.airwise.com/story/view/1290466447.html">“EU To Impose Ban on Afghan Planes”</a>. Airwise News. ngày 22 tháng 11 năm 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.airwise.com/story/view/1290466447.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 24 tháng 5 năm 2013. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2019. <q>Kabul-based <a href="/wiki/Safi_Airways" title="Safi Airways">Safi</a> is the country's No. 2 airline after national carrier Ariana Afghan Airlines</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=EU+To+Impose+Ban+on+Afghan+Planes&rft.date=2010-11-22&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.airwise.com%2Fstory%2Fview%2F1290466447.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-290"><a href="#cite_ref-290">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171224182253/http://www.andrewgrantham.co.uk/afghanistan/railways/hairatan-to-mazar-i-sharif/">“Hairatan to Mazar-i-Sharif railway – Railways of Afghanistan”</a>. www.andrewgrantham.co.uk. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.andrewgrantham.co.uk/afghanistan/railways/hairatan-to-mazar-i-sharif/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 24 tháng 12 năm 2017. Truy cập ngày 3 tháng 1 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.andrewgrantham.co.uk&rft.atitle=Hairatan+to+Mazar-i-Sharif+railway+%E2%80%93+Railways+of+Afghanistan&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.andrewgrantham.co.uk%2Fafghanistan%2Frailways%2Fhairatan-to-mazar-i-sharif%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-291"><a href="#cite_ref-291">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170512234058/http://www.pajhwok.com/en/2016/11/28/afghan-turkmenistan-railroad-inaugurated">“Afghan-Turkmenistan railroad inaugurated”</a>. www.pajhwok.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pajhwok.com/en/2016/11/28/afghan-turkmenistan-railroad-inaugurated">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 12 tháng 5 năm 2017. Truy cập ngày 6 tháng 1 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.pajhwok.com&rft.atitle=Afghan-Turkmenistan+railroad+inaugurated&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.pajhwok.com%2Fen%2F2016%2F11%2F28%2Fafghan-turkmenistan-railroad-inaugurated&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-292"><a href="#cite_ref-292">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180928003514/https://www.azernews.az/region/135859.html">“Khaf-Herat railroad to be launched in Iran soon”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.azernews.az/region/135859.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 28 tháng 9 năm 2018. Truy cập ngày 27 tháng 9 năm 2018. <q>"Iran-Afghanistan railway networks through Khaf-Herat Railroad will be completed in the next few months," Yazdani said, according to Mehr news agency on August 3</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Khaf-Herat+railroad+to+be+launched+in+Iran+soon&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.azernews.az%2Fregion%2F135859.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-293"><a href="#cite_ref-293">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190521080709/https://ifpnews.com/exclusive/iran-strongly-condemns-herat-railway-mine-blast/">“Iran Strongly Condemns Herat Railway Mine Blast”</a>. Iran Front Page. ngày 20 tháng 5 năm 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ifpnews.com/exclusive/iran-strongly-condemns-herat-railway-mine-blast/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Iran+Strongly+Condemns+Herat+Railway+Mine+Blast&rft.pub=Iran+Front+Page&rft.date=2019-05-20&rft_id=https%3A%2F%2Fifpnews.com%2Fexclusive%2Firan-strongly-condemns-herat-railway-mine-blast%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-294"><a href="#cite_ref-294">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180922112855/https://financialtribune.com/articles/economy-domestic-economy/60378/rail-linkup-with-afghanistan-by-march-2018">“Rail Linkup With Afghanistan by March 2018”</a>. ngày 25 tháng 2 năm 2017. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://financialtribune.com/articles/economy-domestic-economy/60378/rail-linkup-with-afghanistan-by-march-2018">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 22 tháng 9 năm 2018. Truy cập ngày 3 tháng 1 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Rail+Linkup+With+Afghanistan+by+March+2018&rft.date=2017-02-25&rft_id=https%3A%2F%2Ffinancialtribune.com%2Farticles%2Feconomy-domestic-economy%2F60378%2Frail-linkup-with-afghanistan-by-march-2018&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-295"><a href="#cite_ref-295">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171220114246/http://www.raillynews.com/2013/khaf-herat-railway/">“Khaf-Herat railway”</a>. RaillyNews | Dailly Railway News in English. ngày 10 tháng 12 năm 2013. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.raillynews.com/2013/khaf-herat-railway/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 20 tháng 12 năm 2017. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=RaillyNews+%7C+Dailly+Railway+News+in+English&rft.atitle=Khaf-Herat+railway&rft.date=2013-12-10&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.raillynews.com%2F2013%2Fkhaf-herat-railway%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-296"><a href="#cite_ref-296">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171208185852/http://www.andrewgrantham.co.uk/afghanistan/tag/map/">“Railways of Afghanistan -Afghan railroads, past, present and future”</a>. www.andrewgrantham.co.uk. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.andrewgrantham.co.uk/afghanistan/tag/map/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 8 tháng 12 năm 2017. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.andrewgrantham.co.uk&rft.atitle=Railways+of+Afghanistan+-Afghan+railroads%2C+past%2C+present+and+future&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.andrewgrantham.co.uk%2Fafghanistan%2Ftag%2Fmap%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-297"><a href="#cite_ref-297">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFQayoom_Suroush2015" class="citation web cs1">Qayoom Suroush (ngày 16 tháng 1 năm 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190707120451/https://www.afghanistan-analysts.org/going-in-circles-the-never-ending-story-of-afghanistans-unfinished-ring-road/">“Going in Circles: The never-ending story of Afghanistan's unfinished Ring Road”</a>. Afghanistan Analysts Network. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.afghanistan-analysts.org/going-in-circles-the-never-ending-story-of-afghanistans-unfinished-ring-road/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 7 tháng 7 năm 2019. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Going+in+Circles%3A+The+never-ending+story+of+Afghanistan%27s+unfinished+Ring+Road&rft.pub=Afghanistan+Analysts+Network&rft.date=2015-01-16&rft.au=Qayoom+Suroush&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.afghanistan-analysts.org%2Fgoing-in-circles-the-never-ending-story-of-afghanistans-unfinished-ring-road%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-298"><a href="#cite_ref-298">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFCary_Gladstone2001" class="citation book cs1">Cary Gladstone (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=aH_KCWVB6W0C&pg=PA122">Afghanistan Revisited</a>. Nova Publishers. tr. 122. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-59033-421-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-59033-421-8"><bdi>978-1-59033-421-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Afghanistan+Revisited&rft.pages=122&rft.pub=Nova+Publishers&rft.date=2001&rft.isbn=978-1-59033-421-8&rft.au=Cary+Gladstone&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DaH_KCWVB6W0C%26pg%3DPA122&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-299"><a href="#cite_ref-299">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160904001045/http://caravanistan.com/transport/driving/afghanistan/">“Driving in Afghanistan”</a>. Caravanistan. Caravanistan. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://caravanistan.com/transport/driving/afghanistan/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 4 tháng 9 năm 2016. Truy cập ngày 22 tháng 11 năm 2016.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Caravanistan&rft.atitle=Driving+in+Afghanistan&rft_id=http%3A%2F%2Fcaravanistan.com%2Ftransport%2Fdriving%2Fafghanistan%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-300"><a href="#cite_ref-300">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141105002154/http://www.theguardian.com/world/2013/apr/26/afghan-bus-crash">“Afghan bus crash kills 45”</a>. theguardian.com. ngày 26 tháng 4 năm 2013. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/world/2013/apr/26/afghan-bus-crash">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 11 năm 2014. Truy cập ngày 4 tháng 11 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=theguardian.com&rft.atitle=Afghan+bus+crash+kills+45&rft.date=2013-04-26&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fworld%2F2013%2Fapr%2F26%2Fafghan-bus-crash&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-301"><a href="#cite_ref-301">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pajhwok.com/viewstory.asp?lng=eng&id=28303">Pakistan grants $10m for Balkh University</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080222040920/http://www.pajhwok.com/viewstory.asp?lng=eng&id=28303">Lưu trữ</a> 2008-02-22 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Pajhwok Afghan News. </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo">Tham khảo</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=46" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=46" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo">sửa mã nguồn</a>]</div> <div class="references-small"> <table class="multicol" style=";border-spacing:0;background:transparent;" role="presentation"> <tbody><tr style="vertical-align:top;"> <td style="width:50%;;{{{col1style}}};"> <ul><li>Fowler, Corinne. Chasing Tales: Travel writing, journalism and the history of British ideas about Afghanistan, 2007 (forthcoming), Rodopi, Amsterdam and New York.</li> <li>Ghobar, Mir Gholam Mohammad. Afghanistan in the Course of History, 1999, All Prints Inc.<a href="#cite_note-302">[1]</a></li> <li>Griffiths, John C. 1981. Afghanistan: A History of Conflict. André Deutsch, Luân Đôn. Cập nhật edition, 2001. Andre Deutsch Ltd, 2002, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0233050531" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-233-05053-1</a>.</li> <li>Levi, Peter. 1972. The Light Garden of the Angel King: Journeys in Afghanistan. Collins, 1972, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0002110423" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-00-211042-3</a>. Bobbs-Merrill Company, 1973, Indianapolis/New York, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0672512521" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-672-51252-1</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=William_Moorcroft_(traveller)&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Moorcroft (traveller) (trang không tồn tại)">Moorcroft, William</a> và <a href="/w/index.php?title=Trebeck,_George&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trebeck, George (trang không tồn tại)">Trebeck, George</a>. 1841. Travels in the Himalayan Provinces of Hindustan and the Panjab; in Ladakh and Kashmir, in Peshawar, Kabul, Kunduz, and Bokhara... from 1819 to 1825, Vol. II. Reprint: New Delhi, Sagar Publications, 1971. Oxford University Press, 1979, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0195771990" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-19-577199-0</a>.</li> <li>Rashid, Ahmed (2000) "Taliban - Militant Islam, Oil and Fundamentalism in Central Asia", Yale University Press</li> <li>Caroe, Olaf. 1958. The Pathans (on the ethnic origin of Afghans).</li></ul></td> <td style="width:1.25em;"></td> <td style="width:50%;;{{{col2style}}};"> <ul><li>Toynbee, Arnold J. 1961. Between Oxus and Jumna. Oxford University Press, Luân Đôn. ISBN B0006DBR44.</li> <li>Wood, John. 1872. A Journey to the Source of the River Oxus. New Edition, edited by his son, with an essay on the "Geography of the Valley of the Oxus" by Henry Yule. John Murray, Luân Đôn. Gregg Division McGraw-Hill, 1971, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0576033227" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-576-03322-7</a>.</li> <li>Heathcote, T.A. The Afghan Wars 1839-1999, 1980,2003, Spellmount Staplehurst.</li> <li>Rall, Ted. 2002. "To Afghanistan and Back: A Graphic Travelogue" New York: NBM Publishing.</li> <li>Vogelsang, Willem. 2002. The Afghans. Blackwell Publishers. Oxford. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0631198415" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0631198415</a></li></ul></td> </tr></tbody></table> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài">Liên kết ngoài</h2>[<a href="/w/index.php?title=Afghanistan&veaction=edit&section=47" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Afghanistan&action=edit&section=47" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài">sửa mã nguồn</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Afghanistan?uselang=vi">Afghanistan</a>.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"> <table class="metadata plainlinks side-box side-box-right" style="padding:0.25em 0.5em 0.5em 0.75em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td colspan="2" style="padding-bottom:0.75em;border-bottom:1px solid #aaa;text-align:center;"><div style="clear:both;">Tìm hiểu thêm về Afghanistan tại <a href="/wiki/Wikipedia:D%E1%BB%B1_%C3%A1n_li%C3%AAn_quan" title="Wikipedia:Dự án liên quan">các dự án liên quan</a></div> </td></tr> <tr> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Afghanistan" title="Tìm kiếm Wiktionary"><img alt="Tìm kiếm Wiktionary" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/25px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/38px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/50px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a> </td> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Afghanistan" class="extiw" title="wikt:Đặc biệt:Tìm kiếm/Afghanistan">Từ điển</a> từ Wiktionary </td></tr> <tr> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/Afghanistan" title="Tìm kiếm Commons"><img alt="Tìm kiếm Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/28px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/37px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/Afghanistan" class="extiw" title="c:Special:Search/Afghanistan">Tập tin phương tiện</a> từ Commons </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/Afghanistan" title="Tìm kiếm Wikinews"><img alt="Tìm kiếm Wikinews" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/25px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/38px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/50px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/Afghanistan" class="extiw" title="n:Special:Search/Afghanistan">Tin tức</a> từ Wikinews </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Afghanistan" title="Tìm kiếm Wikiquote"><img alt="Tìm kiếm Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/21px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/32px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/42px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Afghanistan" class="extiw" title="q:Đặc biệt:Tìm kiếm/Afghanistan">Danh ngôn</a> từ Wikiquote </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Afghanistan" title="Tìm kiếm Wikisource"><img alt="Tìm kiếm Wikisource" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/36px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/48px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Afghanistan" class="extiw" title="s:Đặc biệt:Tìm kiếm/Afghanistan">Văn kiện</a> từ Wikisource </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Afghanistan" title="Tìm kiếm Wikibooks"><img alt="Tìm kiếm Wikibooks" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/25px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/38px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/50px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Afghanistan" class="extiw" title="b:Đặc biệt:Tìm kiếm/Afghanistan">Tủ sách giáo khoa</a> từ Wikibooks </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/Afghanistan" title="Tìm kiếm Wikiversity"><img alt="Tìm kiếm Wikiversity" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/25px-Wikiversity-logo-en.svg.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/38px-Wikiversity-logo-en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/50px-Wikiversity-logo-en.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="900" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/Afghanistan" class="extiw" title="v:Special:Search/Afghanistan">Tài nguyên học tập</a> từ Wikiversity </td></tr> </tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/38px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="38" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/57px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/76px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Wikisource" title="Wikisource">Wikisource</a> có văn bản gốc từ các bài viết của <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica_Eleventh_Edition" title="Encyclopædia Britannica Eleventh Edition">1911 Encyclopædia Britannica</a> <a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Afghanistan" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Afghanistan">Afghanistan</a>.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/40px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/60px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/80px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Wikivoyage" title="Wikivoyage">Wikivoyage</a> có cẩm nang du lịch về <a href="https://en.wikivoyage.org/wiki/vi:Afghanistan" class="extiw" title="wikivoyage:vi:Afghanistan">Afghanistan</a>.</div></div> </div> <div style="font-size:95%;"> <table class="multicol" style=";border-spacing:0;background:transparent;" role="presentation"> <tbody><tr style="vertical-align:top;"> <td style="width:50%;;{{{col1style}}};"> <dl><dt>Thông tin chung</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encarta.msn.com/encyclopedia_761569370/Afghanistan.html">Encarta Encyclopedia - Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.state.gov/p/sca/ci/af/">US State Department - Afghanistan</a></li> <li>Mục <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/af.html">“Afghanistan”</a> trên trang của <a href="/wiki/The_World_Factbook" title="The World Factbook">CIA World Factbook</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/world/south_asia/country_profiles/1162668.stm">BBC News Country Profile - Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://numismondo.com/pm/afg">Afghanistan's Paper Money</a></li></ul> <dl><dt>Chính phủ và các tổ chức</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.af/">Offical Website of Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.president.gov.af/">Official Website of the President of Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.loc.gov/law/guide/afghanistan.html">Laws of Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.centralbank.gov.af/">Da Afghanistan Bank (Central Bank)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ands.gov.af/">Afghanistan National Development Strategy (ANDS)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aisa.org.af/">Afghanistan Investment Support Agency (AISA)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.auaf.edu.af">American University of Afghanistan (AUAF)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghan-web.com/">Afghanistan Online</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zaher-shah.fr.fm/">Royal House of Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.arcadd.com/">ARCADD, Inc.</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afgha.com/">News, Information, Pictures from Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bakhtarnews.com.af/?Lang=E">Bakhtar News Agency (Official Afghan Agency)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pajhwok.com/">Local Afghan News</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rawa.org/">Revolutionary Association of the Women of Afghanistan (RAWA)</a></li></ul></td> <td style="width:1.25em;"></td> <td style="width:50%;;{{{col2style}}};"> <dl><dt>Khác</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghanistan-photos.com">Old Photos of Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.afghanaid.co.uk">Afghanaid</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.washingtonpost.com/wp-srv/world/asia/centralasia/afghanistan/returntoafghanistan/returntoafghanistan.htm">Return to Afghanistan - Short films by the Washington Post on the New Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20030621192703/http://www.mod.uk/rcds/bashir.htm">British Royal College for Defense Studies analyses and proposes a war in tháng 8 năm 2001</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://en.darul-aman.net/">Darul-Aman Palace</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://featurepics.com/PressReleases/Afghanistan-Photos.aspx">Library Fundraising in Afghanistan</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eafghans.com/">General Afghan Information and Entertainment Portal</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/16px-Gnome-globe.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/24px-Gnome-globe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/32px-Gnome-globe.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Atlas_of_Afghanistan" class="extiw" title="commons:Atlas of Afghanistan">Wikimedia Atlas của Afghanistan</a></li></ul></td> </tr></tbody></table> </div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Các_nước_ở_Trung_Á" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72022842">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Trung_%C3%81" title="Bản mẫu:Trung Á"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Trung_%C3%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Trung Á (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:EditPage/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Trung_%C3%81" title="Đặc biệt:EditPage/Bản mẫu:Trung Á"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Các_nước_ở_Trung_Á" style="font-size:114%;margin:0 4em">Các nước ở <a href="/wiki/Trung_%C3%81" title="Trung Á">Trung Á</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/18px-Flag_of_the_Taliban.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/27px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/36px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /> <a class="mw-selflink selflink">Afghanistan</a> • <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/18px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/27px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/36px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /> <a href="/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan">Kazakhstan</a> • <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/18px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="18" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/27px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/36px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Kyrgyzstan" title="Kyrgyzstan">Kyrgyzstan</a> • <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/18px-Flag_of_Mongolia.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/27px-Flag_of_Mongolia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/36px-Flag_of_Mongolia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> • <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/18px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/27px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/36px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="560" data-file-height="280" /> <a href="/wiki/Tajikistan" title="Tajikistan">Tajikistan</a> • <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/18px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/27px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/36px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> (<a href="/wiki/T%C3%A2n_C%C6%B0%C6%A1ng" title="Tân Cương">Tân Cương</a>,<a href="/wiki/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Tây Tạng">Tây Tạng</a>) • <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/18px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/27px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/36px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a> • <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/18px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/27px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/36px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /> <a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Quốc_gia_và_lãnh_thổ_tại_Châu_Á" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72022842"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Qu%E1%BB%91c_gia_Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Bản mẫu:Quốc gia Châu Á"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Qu%E1%BB%91c_gia_Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Thảo luận Bản mẫu:Quốc gia Châu Á"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:EditPage/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Qu%E1%BB%91c_gia_Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Đặc biệt:EditPage/Bản mẫu:Quốc gia Châu Á"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Quốc_gia_và_lãnh_thổ_tại_Châu_Á" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_qu%E1%BB%91c_gia_v%C3%A0_v%C3%B9ng_l%C3%A3nh_th%E1%BB%95_ch%C3%A2u_%C3%81" class="mw-redirect" title="Danh sách các quốc gia và vùng lãnh thổ châu Á">Quốc gia và lãnh thổ</a> tại <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Châu Á">Châu Á</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_gia_c%C3%B3_ch%E1%BB%A7_quy%E1%BB%81n" title="Quốc gia có chủ quyền">Quốc gia có chủ quyền</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Afghanistan</a></li> <li><a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp" title="Ai Cập">Ai Cập</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp_X%C3%AA_%C3%9At" title="Ả Rập Xê Út">Ả Rập Xê Út</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Azerbaijan" title="Azerbaijan">Azerbaijan</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Ấn Độ">Ấn Độ</a></li> <li><a href="/wiki/Bahrain" title="Bahrain">Bahrain</a></li> <li><a href="/wiki/Bangladesh" title="Bangladesh">Bangladesh</a></li> <li><a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a></li> <li><a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A1c_Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp_Th%E1%BB%91ng_nh%E1%BA%A5t" title="Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất">Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất</a></li> <li><a href="/wiki/Campuchia" title="Campuchia">Campuchia</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Timor" title="Đông Timor">Đông Timor</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzia" title="Gruzia">Gruzia</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0n_Qu%E1%BB%91c" title="Hàn Quốc">Hàn Quốc</a></li> <li><a href="/wiki/Indonesia" title="Indonesia">Indonesia</a></li> <li><a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a></li> <li><a href="/wiki/Iraq" title="Iraq">Iraq</a></li> <li><a href="/wiki/Israel" title="Israel">Israel</a></li> <li><a href="/wiki/Jordan" title="Jordan">Jordan</a></li> <li><a href="/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan">Kazakhstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kuwait" title="Kuwait">Kuwait</a></li> <li><a href="/wiki/Kyrgyzstan" title="Kyrgyzstan">Kyrgyzstan</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A0o" title="Lào">Lào</a></li> <li><a href="/wiki/Liban" title="Liban">Liban</a></li> <li><a href="/wiki/Malaysia" title="Malaysia">Malaysia</a></li> <li><a href="/wiki/Maldives" title="Maldives">Maldives</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a></li> <li><a href="/wiki/Myanmar" title="Myanmar">Myanmar</a></li> <li><a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a></li> <li><a href="/wiki/Nga" title="Nga">Nga</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a></li> <li><a href="/wiki/Oman" title="Oman">Oman</a></li> <li><a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a></li> <li><a href="/wiki/Philippines" title="Philippines">Philippines</a></li> <li><a href="/wiki/Qatar" title="Qatar">Qatar</a></li> <li><a href="/wiki/Singapore" title="Singapore">Singapore</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_S%C3%ADp" class="mw-redirect" title="Cộng hòa Síp">Síp</a></li> <li><a href="/wiki/Sri_Lanka" title="Sri Lanka">Sri Lanka</a></li> <li><a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syria</a></li> <li><a href="/wiki/Tajikistan" title="Tajikistan">Tajikistan</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A1i_Lan" title="Thái Lan">Thái Lan</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%95_Nh%C4%A9_K%E1%BB%B3" title="Thổ Nhĩ Kỳ">Thổ Nhĩ Kỳ</a></li> <li><a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên">Bắc Triều Tiên</a></li> <li><a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a></li> <li><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></li> <li><a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a></li> <li><a href="/wiki/Yemen" title="Yemen">Yemen</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0 0 0 2px;padding: 0 0.5em;"><div><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Asia_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/100px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/150px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/200px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c_c%C3%B4ng_nh%E1%BA%ADn_h%E1%BA%A1n_ch%E1%BA%BF" title="Danh sách quốc gia được công nhận hạn chế">Quốc gia được công nhận hạn chế</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia">Abkhazia</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_S%C3%ADp" title="Bắc Síp">Bắc Síp</a></li> <li><a href="/wiki/Nam_Ossetia" title="Nam Ossetia">Nam Ossetia</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_Palestine" title="Nhà nước Palestine">Palestine</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%A0i_Loan" title="Đài Loan">Đài Loan</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_l%C3%A3nh_th%E1%BB%95_ph%E1%BB%A5_thu%E1%BB%99c" title="Danh sách lãnh thổ phụ thuộc">Lãnh thổ phụ thuộc</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_khu_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh" title="Đặc khu hành chính">Đặc khu hành chính</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Anh</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Akrotiri_v%C3%A0_Dhekelia" title="Akrotiri và Dhekelia">Akrotiri và Dhekelia</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A3nh_th%E1%BB%95_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng_thu%E1%BB%99c_Anh" title="Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh">Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Trung Quốc</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/H%E1%BB%93ng_K%C3%B4ng" title="Hồng Kông">Hồng Kông</a></li> <li><a href="/wiki/Ma_Cao" title="Ma Cao">Ma Cao</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Úc</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3o_Gi%C3%A1ng_Sinh" title="Đảo Giáng Sinh">Đảo Giáng Sinh</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Cocos_(Keeling)" title="Quần đảo Cocos (Keeling)">Quần đảo Cocos (Keeling)</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Afghanistan?uselang=vi">Afghanistan</a>.</div></div> </div> <ol class="references"> <li id="cite_note-Demonym-8"><a href="#cite_ref-Demonym_8-0">^</a> Incorrect names that have been used as demonyms are Afghani<a href="#cite_note-6">[6]</a> and Afghanistani.<a href="#cite_note-7">[7]</a> </li> </ol> <ol class="references"> <li id="cite_note-302"><a href="#cite_ref-302">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081005061518/http://www.cpol.net/history/">“Bản sao đã lưu trữ”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cpol.net/history/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=B%E1%BA%A3n+sao+%C4%91%C3%A3+l%C6%B0u+tr%E1%BB%AF&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cpol.net%2Fhistory%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AAfghanistan" class="Z3988"> </li> </ol>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Afghanistan&oldid=72030338">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Afghanistan&oldid=72030338</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Afghanistan" title="Thể loại:Afghanistan">Afghanistan</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Thể loại:Cộng hòa Hồi giáo">Cộng hòa Hồi giáo</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_Trung_%C3%81" title="Thể loại:Quốc gia Trung Á">Quốc gia Trung Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_n%E1%BB%99i_l%E1%BB%A5c" title="Thể loại:Quốc gia nội lục">Quốc gia nội lục</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_th%C3%A0nh_vi%C3%AAn_Hi%E1%BB%87p_h%E1%BB%99i_H%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_khu_v%E1%BB%B1c_Nam_%C3%81" title="Thể loại:Quốc gia thành viên Hiệp hội Hợp tác khu vực Nam Á">Quốc gia thành viên Hiệp hội Hợp tác khu vực Nam Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_th%C3%A0nh_vi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc">Quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_Nam_%C3%81" title="Thể loại:Quốc gia Nam Á">Quốc gia Nam Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:S%C6%A1n_nguy%C3%AAn_Iran" title="Thể loại:Sơn nguyên Iran">Sơn nguyên Iran</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:N%C6%B0%E1%BB%9Bc_k%C3%A9m_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Thể loại:Nước kém phát triển">Nước kém phát triển</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_v%C3%A0_v%C3%B9ng_l%C3%A3nh_th%E1%BB%95_n%C3%B3i_ti%E1%BA%BFng_Pashtun" title="Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Pashtun">Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Pashtun</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%C3%A3nh_th%E1%BB%95_b%E1%BB%8B_chi%E1%BA%BFm_%C4%91%C3%B3ng_qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1" title="Thể loại:Lãnh thổ bị chiếm đóng quân sự">Lãnh thổ bị chiếm đóng quân sự</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_th%C3%A0nh_vi%C3%AAn_T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_H%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Thể loại:Quốc gia thành viên Tổ chức Hợp tác Hồi giáo">Quốc gia thành viên Tổ chức Hợp tác Hồi giáo</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_ch%C3%A2u_%C3%81" title="Thể loại:Quốc gia châu Á">Quốc gia châu Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_v%C3%A0_v%C3%B9ng_l%C3%A3nh_th%E1%BB%95_n%C3%B3i_ti%E1%BA%BFng_Ba_T%C6%B0" title="Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Ba Tư">Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Ba Tư</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Tiểu vương quốc">Tiểu vương quốc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Thể loại:Quốc gia Hồi giáo">Quốc gia Hồi giáo</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Th%E1%BA%A7n_quy%E1%BB%81n" title="Thể loại:Thần quyền">Thần quyền</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_to%C3%A0n_tr%E1%BB%8B" title="Thể loại:Nhà nước toàn trị">Nhà nước toàn trị</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_c%C3%A1c_%C4%91%E1%BB%91i_s%E1%BB%91_formatnum_kh%C3%B4ng_ph%E1%BA%A3i_s%E1%BB%91" title="Thể loại:Trang có các đối số formatnum không phải số">Trang có các đối số formatnum không phải số</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_l%E1%BB%97i_ch%C3%BA_th%C3%ADch" title="Thể loại:Trang có lỗi chú thích">Trang có lỗi chú thích</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_%C4%91%C6%B0a_%C4%91%E1%BB%91i_s%E1%BB%91_th%E1%BB%ABa_v%C3%A0o_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu" title="Thể loại:Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu">Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_Pashtun_(ps)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Pashtun (ps)">Nguồn CS1 tiếng Pashtun (ps)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_Anh_(en)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Anh (en)">Nguồn CS1 tiếng Anh (en)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_thi%E1%BA%BFu_t%E1%BB%B1a_%C4%91%E1%BB%81" title="Thể loại:Lỗi CS1: thiếu tựa đề">Lỗi CS1: thiếu tựa đề</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_kh%C3%B4ng_c%C3%B3_m%E1%BB%A5c_ti%C3%AAu_Harv_v%C3%A0_Sfn" title="Thể loại:Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn">Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Bài cơ bản">Bài cơ bản</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Pashtun" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Pashtun">Bài viết có văn bản tiếng Pashtun</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Dari" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Dari">Bài viết có văn bản tiếng Dari</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Ả Rập">Bài viết có văn bản tiếng Ả Rập</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_c%C4%83n_gi%E1%BB%AFa_kh%C3%B4ng_c%C3%B3_%C4%91%E1%BB%91i_s%E1%BB%91" title="Thể loại:Trang sử dụng căn giữa không có đối số">Trang sử dụng căn giữa không có đối số</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Pages_using_deprecated_image_syntax" title="Thể loại:Pages using deprecated image syntax">Pages using deprecated image syntax</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%E1%BB%8Da_%C4%91%E1%BB%99_tr%C3%AAn_Wikidata" title="Thể loại:Tọa độ trên Wikidata">Tọa độ trên Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Ba_T%C6%B0" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Ba Tư">Bài viết có văn bản tiếng Ba Tư</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Lang-xx" title="Thể loại:Trang sử dụng bản mẫu Lang-xx">Trang sử dụng bản mẫu Lang-xx</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Hatnote_tr%E1%BB%8F_%C4%91%E1%BA%BFn_m%E1%BB%99t_trang_kh%C3%B4ng_t%E1%BB%93n_t%E1%BA%A1i" title="Thể loại:Bài viết có bản mẫu Hatnote trỏ đến một trang không tồn tại">Bài viết có bản mẫu Hatnote trỏ đến một trang không tồn tại</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 19 tháng 12 năm 2024, 17:41.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Afghanistan&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"> Tìm kiếm </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia"> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Đóng mở mục lục </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" >Afghanistan</div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"> 278 ngôn ngữ </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"> Thêm đề tài </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-56d8db5f6f-shkfh","wgBackendResponseTime":208,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"3.019","walltime":"3.352","ppvisitednodes":{"value":18383,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":613379,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":31662,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":44,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":884488,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 3108.077 1 -total"," 42.37% 1316.966 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 20.80% 646.429 4 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin"," 20.36% 632.695 1 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin_quốc_gia"," 17.16% 533.498 116 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 12.10% 376.065 58 Bản_mẫu:Chú_thích_báo"," 8.01% 248.880 48 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 4.63% 143.795 1 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin/Định_dạng_đầu"," 4.34% 135.010 1 Bản_mẫu:Coord"," 3.87% 120.370 3 Bản_mẫu:Hộp_điều_hướng"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"1.882","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":23914637,"limit":52428800},"limitreport-logs":"anchor_id_list = table#1 {\n [\"CITEREFAli2012\"] = 1,\n [\"CITEREFAmin_Saikal2004\"] = 1,\n [\"CITEREFAmirzai\"] = 1,\n [\"CITEREFAnne-Marie_DiNardo,_LPA/PIPOS2006\"] = 1,\n [\"CITEREFAnthony2007\"] = 1,\n [\"CITEREFAnthony_Hyman2016\"] = 1,\n [\"CITEREFBahgamMukhatari2004\"] = 1,\n [\"CITEREFBeckZimmermannMcVicarVergopolan2018\"] = 1,\n [\"CITEREFBrittin2011\"] = 1,\n [\"CITEREFCary_Gladstone2001\"] = 2,\n [\"CITEREFChahryar2003\"] = 1,\n [\"CITEREFCharles_Higham2014\"] = 1,\n [\"CITEREFCrone2007\"] = 1,\n [\"CITEREFEdward_G._Browne\"] = 1,\n [\"CITEREFEur2002\"] = 2,\n [\"CITEREFFossler\"] = 1,\n [\"CITEREFFriedrich_Engels1857\"] = 1,\n [\"CITEREFGeorge_Erdosy1995\"] = 1,\n [\"CITEREFGnoli1989\"] = 2,\n [\"CITEREFGoodson2001\"] = 1,\n [\"CITEREFGoodson2002\"] = 1,\n [\"CITEREFHafizullah2005\"] = 1,\n [\"CITEREFHamd-Allah_Mustawfi_of_Qazwin1340\"] = 1,\n [\"CITEREFHanifi2019\"] = 1,\n [\"CITEREFHaroon2008\"] = 1,\n [\"CITEREFHoward_Adelman2016\"] = 1,\n [\"CITEREFHussain2005\"] = 1,\n [\"CITEREFIbn_Battuta2004\"] = 1,\n [\"CITEREFIngram1980\"] = 1,\n [\"CITEREFKakar1997\"] = 1,\n [\"CITEREFKalinovsky2011\"] = 1,\n [\"CITEREFKlass1994\"] = 1,\n [\"CITEREFLacinaGleditsch2005\"] = 1,\n [\"CITEREFLadwig2017\"] = 1,\n [\"CITEREFMakhmalbaf2001\"] = 1,\n [\"CITEREFMaley2009\"] = 1,\n [\"CITEREFMalloryAdams1997\"] = 1,\n [\"CITEREFMarcela_Grad2009\"] = 1,\n [\"CITEREFMeher2004\"] = 1,\n [\"CITEREFMonica_Whitlock2003\"] = 1,\n [\"CITEREFMorales2005\"] = 1,\n [\"CITEREFMuhammad_Qasim_Hindu_Shah1560\"] = 1,\n [\"CITEREFMuḥammadMcChesney1999\"] = 2,\n [\"CITEREFNalwa2009\"] = 1,\n [\"CITEREFNicosia,_Francis_R.1997\"] = 1,\n [\"CITEREFNorth2004\"] = 1,\n [\"CITEREFPeters2007\"] = 1,\n [\"CITEREFQassem2016\"] = 1,\n [\"CITEREFQayoom_Suroush2015\"] = 1,\n [\"CITEREFRasanayagam,_Angelo2005\"] = 1,\n [\"CITEREFRashid2002\"] = 1,\n [\"CITEREFReismanNorchi\"] = 1,\n [\"CITEREFRichard_F._Strand2005\"] = 1,\n [\"CITEREFRichard_NyropDonald_Seekins1986\"] = 1,\n [\"CITEREFRita_Wright2009\"] = 1,\n [\"CITEREFRoberts2003\"] = 1,\n [\"CITEREFRon_Synovitz2003\"] = 1,\n [\"CITEREFSkain2002\"] = 1,\n [\"CITEREFStewart2007\"] = 1,\n [\"CITEREFTanner2009\"] = 1,\n [\"CITEREFUthra_Ganesan2016\"] = 1,\n [\"CITEREFWadle2018\"] = 1,\n [\"CITEREFWink2002\"] = 1,\n [\"CITEREFWyatt2015\"] = 1,\n [\"CITEREFat_11:38_am\"] = 1,\n}\ntemplate_list = table#1 {\n [\"!\"] = 7,\n [\"1000 bài cơ bản\"] = 1,\n [\"Big\"] = 1,\n [\"CIA World Factbook link\"] = 1,\n [\"Cbignore\"] = 2,\n [\"Center\"] = 1,\n [\"Centre\"] = 1,\n [\"Châu Á\"] = 1,\n [\"Chính\"] = 13,\n [\"Chú thích\"] = 4,\n [\"Chú thích bách khoa toàn thư\"] = 3,\n [\"Chú thích báo\"] = 58,\n [\"Chú thích sách\"] = 48,\n [\"Chú thích tài liệu LHQ\"] = 1,\n [\"Chú thích tạp chí\"] = 7,\n [\"Chú thích web\"] = 116,\n [\"Cite encyclopedia\"] = 1,\n [\"Cite report\"] = 1,\n [\"Cite techreport\"] = 2,\n [\"Columns\"] = 3,\n [\"Commons\"] = 1,\n [\"Convert\"] = 1,\n [\"Coord\"] = 1,\n [\"Efn\"] = 1,\n [\"For2\"] = 1,\n [\"Geonamesabout\"] = 1,\n [\"Geonameslink\"] = 1,\n [\"Google books\"] = 2,\n [\"Hộp thông tin quốc gia\"] = 1,\n [\"IPAc-en\"] = 2,\n [\"ISBN\"] = 2,\n [\"Khoảng\"] = 1,\n [\"Lang\"] = 6,\n [\"Lang-fa\"] = 1,\n [\"Legend\"] = 5,\n [\"Main\"] = 8,\n [\"Native name\"] = 2,\n [\"Nowrap\"] = 7,\n [\"Pie chart\"] = 1,\n [\"Plainlist\"] = 1,\n [\"Redirect\"] = 1,\n [\"Seealso\"] = 3,\n [\"Sfn\"] = 12,\n [\"Sisterlinks\"] = 1,\n [\"Small\"] = 2,\n [\"Smaller\"] = 1,\n [\"Tham khảo\"] = 1,\n [\"Thể loại Commons\"] = 1,\n [\"Transl\"] = 2,\n [\"Trung Á\"] = 1,\n [\"Unbulleted list\"] = 2,\n [\"Webarchive\"] = 21,\n [\"Wikiatlas\"] = 1,\n [\"Wikisource1911Enc\"] = 1,\n [\"Wikivoyage\"] = 1,\n [\"Xem thêm\"] = 3,\n}\narticle_whitelist = table#1 {\n}\n","limitreport-profile":[["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","360","17.0"],["?","340","16.0"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","140","6.6"],["type","120","5.7"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::gsub","120","5.7"],["pcall","100","4.7"],["dataWrapper \u003Cmw.lua:672\u003E","100","4.7"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntity","80","3.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::unstripNoWiki","60","2.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","60","2.8"],["[others]","640","30.2"]]},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-8677d595b5-jpvzp","timestamp":"20250213035600","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Afghanistan","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Afghanistan","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q889","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q889","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-06-09T07:36:59Z","dateModified":"2024-12-19T17:41:27Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/5c\/Flag_of_the_Taliban.svg","headline":"qu\u1ed1c gia c\u00f3 ch\u1ee7 quy\u1ec1n kh\u00f4ng gi\u00e1p bi\u1ec3n \u1edf ng\u00e3 t\u01b0 Trung v\u00e0 Nam \u00c1"}</script> </body> </html>