CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="tr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Arkeoloji - Vikipedi</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )trwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ocak","Şubat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran","Temmuz","Ağustos","Eylül","Ekim","Kasım","Aralık"],"wgRequestId":"f3b46141-fc92-458d-bdcb-1f81b11873cd","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Arkeoloji","wgTitle":"Arkeoloji","wgCurRevisionId":34236909,"wgRevisionId":34236909,"wgArticleId":1052,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Kaynak gösterme hatası bulunan maddeler","KB1 hataları: yazar veya editörü eksik","Uzman ilgisi gerektiren maddeler Mayıs 2020","Tarih konusunda uzman ilgisi gerektiren maddeler","Otomatik boyutlandırılan çoklu resim kullanılan sayfalar","Webarşiv şablonu wayback bağlantıları","BNE tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri", "HDS tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","Tüm taslak maddeler","Arkeoloji taslakları","Arkeoloji","Antropoloji","Fransızcadan Türkçeye geçen sözcükler","Sosyal bilimler"],"wgPageViewLanguage":"tr","wgPageContentLanguage":"tr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Arkeoloji","wgRelevantArticleId":1052,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":34236909,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{ "pageLanguageCode":"tr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q23498","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.extra-toolbar-buttons","ext.gadget.HizliBilgi","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Gizeh_Cheops_BW_1.jpg/1200px-Gizeh_Cheops_BW_1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="799"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Gizeh_Cheops_BW_1.jpg/800px-Gizeh_Cheops_BW_1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Gizeh_Cheops_BW_1.jpg/640px-Gizeh_Cheops_BW_1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="426"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Arkeoloji - Vikipedi"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tr.m.wikipedia.org/wiki/Arkeoloji"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Değiştir" href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedi (tr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Arkeoloji"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedi Atom beslemesi" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Arkeoloji rootpage-Arkeoloji skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">İçeriğe atla</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ana menü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ana menü</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ana menü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Gezinti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Anasayfa" title="Anasayfayı ziyaret et [z]" accesskey="z"><span>Anasayfa</span></a></li><li id="n-Hakkımızda" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda"><span>Hakkımızda</span></a></li><li id="n-İçindekiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:G%C3%B6z_at"><span>İçindekiler</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Rastgele" title="Rastgele bir sayfaya gidin [x]" accesskey="x"><span>Rastgele madde</span></a></li><li id="n-Seçkin-içerik" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Se%C3%A7kin_i%C3%A7erik"><span>Seçkin içerik</span></a></li><li id="n-Yakınımdakiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Yak%C4%B1n%C4%B1mdakiler"><span>Yakınımdakiler</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Katılım" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Katılım" > <div class="vector-menu-heading"> Katılım </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Deneme_tahtas%C4%B1"><span>Deneme tahtası</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:K%C3%B6y_%C3%A7e%C5%9Fmesi" title="Güncel olaylarla ilgili son bilgiler"><span>Köy çeşmesi</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler" title="Vikide yapılmış son değişikliklerin listesi [r]" accesskey="r"><span>Son değişiklikler</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Y%C3%BCkle"><span>Dosya yükle</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Topluluk_portali" title="Proje hakkında, neler yapabilirsiniz, ne nerededir"><span>Topluluk portali</span></a></li><li id="n-shop-text" class="mw-list-item"><a href="//shop.wikimedia.org"><span>Wikimedia dükkânı</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler" title="Yardım almak için"><span>Yardım</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Anasayfa" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-tr.svg" style="width: 6.6875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Özgür Ansiklopedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tr.svg" width="104" height="13" style="width: 6.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C3%96zel:Ara" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara" aria-label="Vikipedi üzerinde ara" autocapitalize="sentences" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Kişisel araçlar"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Sayfanın yazı tipi boyutunun, genişliğinin ve renginin görünümünü değiştirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüm" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüm</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr" class=""><span>Bağış yapın</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Arkeoloji" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir" class=""><span>Hesap oluştur</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Arkeoloji" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o" class=""><span>Oturum aç</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha fazla seçenek" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Kişisel araçlar" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Kişisel araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Kullanıcı menüsü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr"><span>Bağış yapın</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Arkeoloji" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesap oluştur</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Arkeoloji" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Oturum aç</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıkış yapmış editörler için sayfalar <a href="/wiki/Yard%C4%B1m:Giri%C5%9F" aria-label="Değişiklik yapma hakkında daha fazla bilgi edinin"><span>daha fazla bilgi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Katk%C4%B1lar%C4%B1m" title="Bu IP adresinden yapılmış değişiklikler listesi [y]" accesskey="y"><span>Katkılar</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:MesajSayfam" title="Bu IP adresindeki düzenlemeler hakkında tartışma [n]" accesskey="n"><span>Mesaj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="İçindekiler" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">İçindekiler</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizle</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Arkeolojinin_gelişimi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Arkeolojinin_gelişimi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Arkeolojinin gelişimi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Arkeolojinin_gelişimi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Arkeolojinin gelişimi alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Arkeolojinin_gelişimi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Arkeolojinin_ilk_örnekleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arkeolojinin_ilk_örnekleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Arkeolojinin ilk örnekleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Arkeolojinin_ilk_örnekleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Antikacılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Antikacılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Antikacılar</span> </div> </a> <ul id="toc-Antikacılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İlk_kazılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#İlk_kazılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>İlk kazılar</span> </div> </a> <ul id="toc-İlk_kazılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Arkeolojik_yöntemin_gelişimi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arkeolojik_yöntemin_gelişimi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Arkeolojik yöntemin gelişimi</span> </div> </a> <ul id="toc-Arkeolojik_yöntemin_gelişimi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tarihler_ve_çağlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarihler_ve_çağlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Tarihler ve çağlar</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tarihler_ve_çağlar-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Tarihler ve çağlar alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Tarihler_ve_çağlar-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ortadoğu'daki_buluntular" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ortadoğu'daki_buluntular"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Ortadoğu'daki buluntular</span> </div> </a> <ul id="toc-Ortadoğu'daki_buluntular-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Truva_ve_Girit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Truva_ve_Girit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Truva ve Girit</span> </div> </a> <ul id="toc-Truva_ve_Girit-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Su_altındaki_kalıntılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Su_altındaki_kalıntılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Su altındaki kalıntılar</span> </div> </a> <ul id="toc-Su_altındaki_kalıntılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Arkeolojinin_amacı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Arkeolojinin_amacı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Arkeolojinin amacı</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Arkeolojinin_amacı-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Arkeolojinin amacı alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Arkeolojinin_amacı-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Teori" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Teori"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Teori</span> </div> </a> <ul id="toc-Teori-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Günümüzde_arkeoloji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Günümüzde_arkeoloji"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Günümüzde arkeoloji</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Günümüzde_arkeoloji-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Günümüzde arkeoloji alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Günümüzde_arkeoloji-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Alan_araştırması" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Alan_araştırması"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Alan araştırması</span> </div> </a> <ul id="toc-Alan_araştırması-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kazı_nasıl_yapılır?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kazı_nasıl_yapılır?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Kazı nasıl yapılır?</span> </div> </a> <ul id="toc-Kazı_nasıl_yapılır?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bilimsel_yöntemler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bilimsel_yöntemler"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Bilimsel yöntemler</span> </div> </a> <ul id="toc-Bilimsel_yöntemler-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ayrıca_bakınız" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ayrıca_bakınız"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ayrıca bakınız</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ayrıca_bakınız-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Ayrıca bakınız alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Ayrıca_bakınız-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Arkeoloji_kuramları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arkeoloji_kuramları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Arkeoloji kuramları</span> </div> </a> <ul id="toc-Arkeoloji_kuramları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Arkeolojinin_alt_dalları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arkeolojinin_alt_dalları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Arkeolojinin alt dalları</span> </div> </a> <ul id="toc-Arkeolojinin_alt_dalları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Arkeolojinin_araştırma_yöntemleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arkeolojinin_araştırma_yöntemleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Arkeolojinin araştırma yöntemleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Arkeolojinin_araştırma_yöntemleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Diğer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Diğer"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Diğer</span> </div> </a> <ul id="toc-Diğer-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dış_bağlantılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dış_bağlantılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Dış bağlantılar</span> </div> </a> <ul id="toc-Dış_bağlantılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kaynakça" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaynakça"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Kaynakça</span> </div> </a> <ul id="toc-Kaynakça-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Arkeoloji</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başka bir dildeki sayfaya gidin. 166 dilde mevcut" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-166" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">166 dil</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Argeologie" title="Argeologie - Afrikaanca" lang="af" hreflang="af" data-title="Argeologie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaanca" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A4ologie" title="Archäologie - İsviçre Almancası" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Archäologie" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="İsviçre Almancası" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A5%E1%8A%90_%E1%89%85%E1%88%AD%E1%88%B5" title="ሥነ ቅርስ - Amharca" lang="am" hreflang="am" data-title="ሥነ ቅርስ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amharca" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Arqueoloch%C3%ADa" title="Arqueolochía - Aragonca" lang="an" hreflang="an" data-title="Arqueolochía" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonca" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="पुरातत्वशास्त्र - Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="पुरातत्वशास्त्र" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1" title="علم الآثار - Arapça" lang="ar" hreflang="ar" data-title="علم الآثار" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapça" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%A7%D8%B1" title="علم الاثار - Mısır Arapçası" lang="arz" hreflang="arz" data-title="علم الاثار" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Mısır Arapçası" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Arqueolox%C3%ADa" title="Arqueoloxía - Asturyasça" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Arqueoloxía" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturyasça" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Археология - Avar dili" lang="av" hreflang="av" data-title="Археология" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Avar dili" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Rawopa" title="Rawopa - Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Rawopa" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5" title="पुरातत्त्व - Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="पुरातत्त्व" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Arxeologiya" title="Arxeologiya - Azerbaycan dili" lang="az" hreflang="az" data-title="Arxeologiya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaycan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%85" title="قازی بیلیم - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="قازی بیلیم" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Археология - Başkırtça" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Археология" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Başkırtça" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A4ologie" title="Archäologie - Bavyera dili" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Archäologie" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavyera dili" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Arkeuoluog%C4%97j%C4%97" title="Arkeuoluogėjė - Samogitçe" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Arkeuoluogėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitçe" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Arkeolohiya" title="Arkeolohiya - Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Arkeolohiya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Археалогія - Belarusça" lang="be" hreflang="be" data-title="Археалогія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusça" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D1%91%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Археалёгія - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Археалёгія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Археология - Bulgarca" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Археология" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarca" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%9C%E0%A5%80" title="आर्कियोलॉजी - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="आर्कियोलॉजी" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%9E%E1%80%94%E1%80%85%E1%80%81%E1%80%AB%E1%80%95%E1%80%8A%E1%80%AC%E1%82%8F" title="သုတေသနစခါပညာႏ - Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="သုတေသနစခါပညာႏ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%A4%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AC" title="প্রত্নতত্ত্ব - Bengalce" lang="bn" hreflang="bn" data-title="প্রত্নতত্ত্ব" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalce" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Arkeologiezh" title="Arkeologiezh - Bretonca" lang="br" hreflang="br" data-title="Arkeologiezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretonca" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Arheologija" title="Arheologija - Boşnakça" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Arheologija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Boşnakça" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Arqueologia" title="Arqueologia - Katalanca" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Arqueologia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalanca" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Arkeyolohiya" title="Arkeyolohiya - Sebuano dili" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Arkeyolohiya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Sebuano dili" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%88%DB%8E%D9%86%DB%95%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="شوێنەوارناسی - Orta Kürtçe" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="شوێنەوارناسی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Orta Kürtçe" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Archiulugia" title="Archiulugia - Korsikaca" lang="co" hreflang="co" data-title="Archiulugia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Korsikaca" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Archeologie" title="Archeologie - Çekçe" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Archeologie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Çekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Arche%C3%B2logij%C3%B4" title="Archeòlogijô - Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Archeòlogijô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8" title="Археологи - Çuvaşça" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Археологи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Çuvaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Archaeoleg" title="Archaeoleg - Galce" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Archaeoleg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Galce" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Ark%C3%A6ologi" title="Arkæologi - Danca" lang="da" hreflang="da" data-title="Arkæologi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Danca" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A4ologie" title="Archäologie - Almanca" lang="de" hreflang="de" data-title="Archäologie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Arkeolociye" title="Arkeolociye - Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Arkeolociye" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Αρχαιολογία - Yunanca" lang="el" hreflang="el" data-title="Αρχαιολογία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Yunanca" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Archeolog%C3%AE" title="Archeologî - Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Archeologî" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Archaeology" title="Archaeology - İngilizce" lang="en" hreflang="en" data-title="Archaeology" data-language-autonym="English" data-language-local-name="İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Arkeologio" title="Arkeologio - Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Arkeologio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Arqueolog%C3%ADa" title="Arqueología - İspanyolca" lang="es" hreflang="es" data-title="Arqueología" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="İspanyolca" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Arheoloogia" title="Arheoloogia - Estonca" lang="et" hreflang="et" data-title="Arheoloogia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonca" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Arkeologia" title="Arkeologia - Baskça" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Arkeologia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskça" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Arquiolog%C3%ADa" title="Arquiología - Ekstremadura Dili" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Arquiología" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Ekstremadura Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="باستان‌شناسی - Farsça" lang="fa" hreflang="fa" data-title="باستان‌شناسی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Farsça" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="önerilen madde"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Arkeologia" title="Arkeologia - Fince" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Arkeologia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fince" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Arkeoloogia" title="Arkeoloogia - Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Arkeoloogia" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A9ologie" title="Archéologie - Fransızca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Archéologie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Fransızca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Arqu%C3%A8ologia" title="Arquèologia - Arpitanca" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Arquèologia" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitanca" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Archeologjie" title="Archeologjie - Friuli dili" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Archeologjie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friuli dili" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Archeology" title="Archeology - Batı Frizcesi" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Archeology" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Batı Frizcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Seand%C3%A1la%C3%ADocht" title="Seandálaíocht - İrlandaca" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Seandálaíocht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="İrlandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Lark%C3%A9yoloji" title="Larkéyoloji - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Larkéyoloji" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/%C3%80rc-e%C3%B2las" title="Àrc-eòlas - İskoç Gaelcesi" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Àrc-eòlas" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="İskoç Gaelcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Arqueolox%C3%ADa" title="Arqueoloxía - Galiçyaca" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Arqueoloxía" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galiçyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Shenndaaleeaght" title="Shenndaaleeaght - Man dili" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Shenndaaleeaght" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Man dili" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Kh%C3%A1u-k%C3%BA-ho%CC%8Dk" title="Kháu-kú-ho̍k - Hakka Çincesi" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Kháu-kú-ho̍k" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A8%D7%9B%D7%90%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%99%D7%94" title="ארכאולוגיה - İbranice" lang="he" hreflang="he" data-title="ארכאולוגיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="İbranice" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="पुरातत्वशास्त्र - Hintçe" lang="hi" hreflang="hi" data-title="पुरातत्वशास्त्र" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hintçe" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Arheologija" title="Arheologija - Hırvatça" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Arheologija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Hırvatça" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Akeyoloji" title="Akeyoloji - Haiti Kreyolu" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Akeyoloji" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haiti Kreyolu" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9g%C3%A9szet" title="Régészet - Macarca" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Régészet" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Macarca" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հնագիտություն - Ermenice" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հնագիտություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Ermenice" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Archeologia" title="Archeologia - İnterlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Archeologia" data-language-autonym="İnterlingua" data-language-local-name="İnterlingua" class="interlanguage-link-target"><span>İnterlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Arkeologi" title="Arkeologi - Endonezce" lang="id" hreflang="id" data-title="Arkeologi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Endonezce" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Archeologie" title="Archeologie - Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Archeologie" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Arkeologio" title="Arkeologio - Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Arkeologio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Fornleifafr%C3%A6%C3%B0i" title="Fornleifafræði - İzlandaca" lang="is" hreflang="is" data-title="Fornleifafræði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="İzlandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Archeologia" title="Archeologia - İtalyanca" lang="it" hreflang="it" data-title="Archeologia" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="İtalyanca" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%80%83%E5%8F%A4%E5%AD%A6" title="考古学 - Japonca" lang="ja" hreflang="ja" data-title="考古学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japonca" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Ark%C3%A9ologi" title="Arkéologi - Cava dili" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Arkéologi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Cava dili" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A5%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%90" title="არქეოლოგია - Gürcüce" lang="ka" hreflang="ka" data-title="არქეოლოგია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Gürcüce" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Arxeologiya" title="Arxeologiya - Karakalpakça" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Arxeologiya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Karakalpakça" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/K%C9%A9b%C9%A9njaaz%C9%A9_kp%C9%9Bl%C9%9Bk%CA%8A%CA%8A_t%CA%8Am%C9%A9y%C9%9B" title="Kɩbɩnjaazɩ kpɛlɛkʊʊ tʊmɩyɛ - Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Kɩbɩnjaazɩ kpɛlɛkʊʊ tʊmɩyɛ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Археология - Kazakça" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Археология" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazakça" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Ittarnisarsiorneq" title="Ittarnisarsiorneq - Grönland dili" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Ittarnisarsiorneq" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="Grönland dili" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9E%BB%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%8E%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%99%E1%9E%B6" title="បុរាណវិទ្យា - Khmer dili" lang="km" hreflang="km" data-title="បុរាណវិទ្យា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer dili" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%B0%E0%B2%BE%E0%B2%A4%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B5_%E0%B2%B6%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0" title="ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರ - Kannada dili" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada dili" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%A0%EA%B3%A0%ED%95%99" title="고고학 - Korece" lang="ko" hreflang="ko" data-title="고고학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korece" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%94%D9%84%D9%85%DB%81%D9%90_%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1" title="عٔلمہِ آثار - Keşmir dili" lang="ks" hreflang="ks" data-title="عٔلمہِ آثار" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Keşmir dili" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Arkeoloj%C3%AE" title="Arkeolojî - Kürtçe" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Arkeolojî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kürtçe" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Археология - Kırgızca" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Археология" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kırgızca" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Archaeologia" title="Archaeologia - Latince" lang="la" hreflang="la" data-title="Archaeologia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latince" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Arkeolojiya" title="Arkeolojiya - Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Arkeolojiya" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Archeologie" title="Archeologie - Lüksemburgca" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Archeologie" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Lüksemburgca" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Arceolojia" title="Arceolojia - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Arceolojia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Archeologie" title="Archeologie - Limburgca" lang="li" hreflang="li" data-title="Archeologie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgca" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Archeologia" title="Archeologia - Ligurca" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Archeologia" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurca" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Archeologia" title="Archeologia - Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Archeologia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9A%E0%BA%B9%E0%BA%AE%E0%BA%B2%E0%BA%99%E0%BA%A7%E0%BA%B4%E0%BA%97%E0%BA%B0%E0%BA%8D%E0%BA%B2" title="ບູຮານວິທະຍາ - Lao dili" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ບູຮານວິທະຍາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Lao dili" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Archeologija" title="Archeologija - Litvanca" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Archeologija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litvanca" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Arheolo%C4%A3ija" title="Arheoloģija - Letonca" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Arheoloģija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Letonca" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Arke%C3%B4l%C3%B4jia" title="Arkeôlôjia - Malgaşça" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Arkeôlôjia" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malgaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B9" title="Археологий - Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Археологий" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Археологија - Makedonca" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Археологија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Makedonca" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%81%E0%B4%B6%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="പുരാവസ്തുശാസ്ത്രം - Malayalam dili" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പുരാവസ്തുശാസ്ത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam dili" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8" title="Археологи - Moğolca" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Археологи" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Moğolca" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BD%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%B1%E1%80%AB%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%94%E1%80%BA" title="ကွတ်ပေါရာန် - Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="ကွတ်ပေါရာန်" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="पुरातत्त्वशास्त्र - Marathi dili" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पुरातत्त्वशास्त्र" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi dili" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Arkeologi" title="Arkeologi - Malayca" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Arkeologi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malayca" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Arkeolo%C4%A1ija" title="Arkeoloġija - Maltaca" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Arkeoloġija" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltaca" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Arqueologie" title="Arqueologie - Miranda dili" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Arqueologie" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Miranda dili" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%9F%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%9E%E1%80%94%E1%80%95%E1%80%8A%E1%80%AC" title="ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာ - Birman dili" lang="my" hreflang="my" data-title="ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birman dili" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Archeologgia" title="Archeologgia - Napolice" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Archeologgia" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Napolice" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A4ologie" title="Archäologie - Aşağı Almanca" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Archäologie" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Aşağı Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Ooldheaidkeunde" title="Ooldheaidkeunde - Aşağı Saksonca" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Ooldheaidkeunde" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Aşağı Saksonca" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="पुरातत्त्वशास्त्र - Nepalce" lang="ne" hreflang="ne" data-title="पुरातत्त्वशास्त्र" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalce" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5" title="पुरातत्व - Nevari" lang="new" hreflang="new" data-title="पुरातत्व" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Nevari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Archeologie" title="Archeologie - Felemenkçe" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Archeologie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Felemenkçe" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Arkeologi" title="Arkeologi - Norveççe Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Arkeologi" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norveççe Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Arkeologi" title="Arkeologi - Norveççe Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Arkeologi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norveççe Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A9ologie" title="Archéologie - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Archéologie" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Arqueologia" title="Arqueologia - Oksitan dili" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Arqueologia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Oksitan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Arheolougii" title="Arheolougii - Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Arheolougii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Qorambaa" title="Qorambaa - Oromo dili" lang="om" hreflang="om" data-title="Qorambaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Oromo dili" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Arkeologia" title="Arkeologia - Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Arkeologia" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Ark%C3%A9olodjie" title="Arkéolodjie - Picard Dili" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Arkéolodjie" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Archeologia" title="Archeologia - Lehçe" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Archeologia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Lehçe" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="آثاریات - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="آثاریات" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%B1%D8%BA%D9%88%D9%86%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D9%87" title="لرغونپوهنه - Peştuca" lang="ps" hreflang="ps" data-title="لرغونپوهنه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Peştuca" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Arqueologia" title="Arqueologia - Portekizce" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Arqueologia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portekizce" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Archeologia" title="Archeologia - Romanşça" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Archeologia" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Romanşça" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Arheologie" title="Arheologie - Rumence" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Arheologie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumence" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Археология - Rusça" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Археология" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusça" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D2%91%D1%96%D1%8F" title="Археолоґія - Rusince" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Археолоґія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusince" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="पुरातत्त्वशास्त्रम् - Sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="पुरातत्त्वशास्त्रम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Sanskrit" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Археология - Yakutça" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Археология" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Yakutça" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Archeologia" title="Archeologia - Sardunya dili" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Archeologia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardunya dili" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Archiolugg%C3%ACa" title="Archioluggìa - Sicilyaca" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Archioluggìa" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Sicilyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Airchaeology" title="Airchaeology - İskoçça" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Airchaeology" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="İskoçça" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%AF%D9%8A%D9%85_%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1" title="قديم آثار - Sindhi dili" lang="sd" hreflang="sd" data-title="قديم آثار" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi dili" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Arheologija" title="Arheologija - Sırp-Hırvat Dili" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Arheologija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Sırp-Hırvat Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%94%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="පුරාවිද්‍යාව - Sinhali dili" lang="si" hreflang="si" data-title="පුරාවිද්‍යාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Sinhali dili" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Archaeology" title="Archaeology - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Archaeology" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Archeol%C3%B3gia" title="Archeológia - Slovakça" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Archeológia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovakça" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Arheologija" title="Arheologija - Slovence" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Arheologija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slovence" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Arkeologjia" title="Arkeologjia - Arnavutça" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Arkeologjia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Arnavutça" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Археологија - Sırpça" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Археологија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Sırpça" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Ark%C3%A9ologi" title="Arkéologi - Sunda dili" lang="su" hreflang="su" data-title="Arkéologi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Sunda dili" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Arkeologi" title="Arkeologi - İsveççe" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Arkeologi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="İsveççe" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Akiolojia" title="Akiolojia - Svahili dili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Akiolojia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Svahili dili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%8A%E0%AE%B2%E0%AF%8D%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="தொல்லியல் - Tamilce" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தொல்லியல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamilce" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%81_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="పురావస్తు శాస్త్రం - Telugu dili" lang="te" hreflang="te" data-title="పురావస్తు శాస్త్రం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu dili" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Akarolojia" title="Akarolojia - Tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Akarolojia" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="Tetum" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%88%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%81%D3%A3" title="Бостоншиносӣ - Tacikçe" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Бостоншиносӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tacikçe" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%93%E0%B8%84%E0%B8%94%E0%B8%B5" title="โบราณคดี - Tayca" lang="th" hreflang="th" data-title="โบราณคดี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tayca" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Arheologi%C3%BDa" title="Arheologiýa - Türkmence" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Arheologiýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Türkmence" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Arkeolohiya" title="Arkeolohiya - Tagalogca" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Arkeolohiya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalogca" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Akiolosi" title="Akiolosi - Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Akiolosi" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tok Pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Археологія - Ukraynaca" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Археологія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraynaca" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="آثاریات - Urduca" lang="ur" hreflang="ur" data-title="آثاریات" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urduca" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Arxeologiya" title="Arxeologiya - Özbekçe" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Arxeologiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Özbekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Archeo%C5%82ozia" title="Archeołozia - Venedikçe" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Archeołozia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venedikçe" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc" title="Khảo cổ học - Vietnamca" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Khảo cổ học" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamca" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Archeologie" title="Archeologie - Batı Flamanca" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Archeologie" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="Batı Flamanca" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6notav" title="Vönotav - Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Vönotav" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Arkeyolodjeye" title="Arkeyolodjeye - Valonca" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Arkeyolodjeye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Valonca" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Arkeyolohiya" title="Arkeyolohiya - Varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Arkeyolohiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Varay" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%80%83%E5%8F%A4%E5%AD%A6" title="考古学 - Wu Çincesi" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="考古学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A5%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%90" title="არქეოლოგია - Megrelce" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="არქეოლოგია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Megrelce" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A8%D7%9B%D7%A2%D7%90%D7%9C%D7%90%D7%92%D7%99%D7%A2" title="ארכעאלאגיע - Yidiş" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ארכעאלאגיע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Yidiş" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%8C%CC%80r%E1%BB%8D%CC%80ay%C3%A9ij%E1%BB%8D%CC%81un" title="Ọ̀rọ̀ayéijọ́un - Yorubaca" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ọ̀rọ̀ayéijọ́un" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yorubaca" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Archeolohie" title="Archeolohie - Zelandaca" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Archeolohie" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zelandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%80%83%E5%8F%A4%E5%AD%A6" title="考古学 - Çince" lang="zh" hreflang="zh" data-title="考古学" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Çince" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Kh%C3%B3-k%C3%B3%CD%98-ha%CC%8Dk" title="Khó-kó͘-ha̍k - Min Nan Çincesi" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Khó-kó͘-ha̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%80%83%E5%8F%A4%E5%AD%B8" title="考古學 - Kantonca" lang="yue" hreflang="yue" data-title="考古學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonca" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q23498#sitelinks-wikipedia" title="Dillerarası bağlantıları değiştir" class="wbc-editpage">Bağlantıları değiştir</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad alanları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Arkeoloji" title="İçerik sayfasını göster [c]" accesskey="c"><span>Madde</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Arkeoloji" rel="discussion" title="İçerik ile ilgili tartışma [t]" accesskey="t"><span>Tartışma</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil varyantını değiştir" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Türkçe</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüm"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Arkeoloji"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=history" title="Bu sayfanın geçmiş sürümleri [h]" accesskey="h"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Araçlar" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Araçlar</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha fazla seçenek" > <div class="vector-menu-heading"> Eylemler </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Arkeoloji"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=history"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Genel </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SayfayaBa%C4%9Flant%C4%B1lar/Arkeoloji" title="Bu sayfaya bağlantı vermiş tüm viki sayfalarının listesi [j]" accesskey="j"><span>Sayfaya bağlantılar</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C4%B0lgiliDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler/Arkeoloji" rel="nofollow" title="Bu sayfadan bağlantı verilen sayfalardaki son değişiklikler [k]" accesskey="k"><span>İlgili değişiklikler</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C3%96zelSayfalar" title="Tüm özel sayfaların listesi [q]" accesskey="q"><span>Özel sayfalar</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&oldid=34236909" title="Bu sayfanın bu revizyonuna kalıcı bağlantı"><span>Kalıcı bağlantı</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=info" title="Bu sayfa hakkında daha fazla bilgi"><span>Sayfa bilgisi</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:KaynakG%C3%B6ster&page=Arkeoloji&id=34236909&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu sayfadan nasıl kaynak göstereceği hakkında bilgi"><span>Bu sayfayı kaynak göster</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FArkeoloji"><span>Kısaltılmış URL'yi al</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FArkeoloji"><span>Karekodu indir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Yazdır/dışa aktar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kitap&bookcmd=book_creator&referer=Arkeoloji"><span>Bir kitap oluştur</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:DownloadAsPdf&page=Arkeoloji&action=show-download-screen"><span>PDF olarak indir</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&printable=yes" title="Bu sayfanın basılmaya uygun sürümü [p]" accesskey="p"><span>Basılmaya uygun görünüm</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Diğer projelerde </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Archaeology" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://tr.wikinews.org/wiki/Kategori:Arkeoloji" hreflang="tr"><span>Vikihaber</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q23498" title="Veri havuzundaki ilgili ögeye bağlantı [g]" accesskey="g"><span>Vikiveri ögesi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüm</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizle</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipedi, özgür ansiklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tr" dir="ltr"><table class="box-Multiple_issues plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-multiple_issues compact-ambox" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/40px-Ambox_important.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/60px-Ambox_important.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/80px-Ambox_important.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="40" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><div class="mw-collapsible" style="width:95%; margin: 0.2em 0;"><b>Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır.</b> Lütfen <b><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit">sayfayı geliştirin</a></b> veya bu sorunlar konusunda <b><a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Arkeoloji" title="Tartışma:Arkeoloji">tartışma sayfasında</a></b> bir yorum yapın. <div class="mw-collapsible-content" style="margin-top: 0.3em;"> <table class="box-Uzman plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-Cleanup" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/40px-Ambox_important.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/60px-Ambox_important.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/80px-Ambox_important.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="40" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><b>Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için <a href="/wiki/Vikiproje:Tarih" title="Vikiproje:Tarih">tarih</a> konusunda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır.</b><span class="hide-when-compact"> <br />Ayrıntılar için lütfen <a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Arkeoloji" title="Tartışma:Arkeoloji">tartışma sayfasını</a> inceleyin veya yeni bir tartışma başlatın.<br /><small>Konu hakkında uzman birini bulmaya yardımcı olarak ya da maddeye gerekli bilgileri <a href="/wiki/%C3%96zel:EditPage/Arkeoloji" title="Özel:EditPage/Arkeoloji">ekleyerek</a> Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.</small><br /></span> <small class="date-container"><i>(<span class="date">Mayıs 2020</span>)</i></small></div></td></tr></tbody></table> </div> </div></div></td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33092931">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid #aaa;padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile" style="border-spacing:0em;"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle" style="background:#9E8BB6; font-weight:normal; color:white; padding-top:10px;"><a href="/wiki/Kategori:Bilim" title="Kategori:Bilim"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33633371">'"`UNIQ--templatestyles-00000002-QINU`"'</style><span class="tmp-color" style="color:white"> Makale serilerinden</span></a></td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="background:#9E8BB6; font-size:200%; font-weight:normal; color:white; padding-bottom:15px;padding-top:5px;"><div style="line-height:50%"><b><a href="/wiki/Bilim" title="Bilim"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33633371"><span class="tmp-color" style="color:white">Bilim</span></a></b></div></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #dbdbdb;text-align:center;"><a href="/wiki/Formal_bilim" title="Formal bilim">Formal bilim</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"><div> <p><a href="/wiki/Matematik" title="Matematik">Matematik</a><br /> <a href="/wiki/Matematiksel_mant%C4%B1k" title="Matematiksel mantık">Matematiksel mantık</a> <br /> <a href="/wiki/Matematiksel_istatistik" title="Matematiksel istatistik">Matematiksel istatistik</a> <br /> <a href="/wiki/Bilgisayar_bilimi" title="Bilgisayar bilimi">Bilgisayar bilimi</a> </p> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #dbdbdb;text-align:center;"><a href="/w/index.php?title=Fiziksel_bilimler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiziksel bilimler (sayfa mevcut değil)">Fiziksel bilimler</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"><div> <p><b><a href="/wiki/Fizik" title="Fizik">Fizik</a></b><br /> <a href="/wiki/Uygulamal%C4%B1_fizik" title="Uygulamalı fizik">Uygulamalı fizik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Atom_fizi%C4%9Fi" title="Atom fiziği">Atom fiziği</a><br /> <a href="/wiki/Hesaplamal%C4%B1_fizik" title="Hesaplamalı fizik">Hesaplamalı fizik</a><br /> <a href="/wiki/Yo%C4%9Fun_madde_fizi%C4%9Fi" title="Yoğun madde fiziği">Yoğun madde fiziği</a><br /> <a href="/wiki/Deneysel_fizik" title="Deneysel fizik">Deneysel fizik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Mekanik" title="Mekanik">Mekanik</a><br /> <a href="/wiki/N%C3%BCkleer_fizik" title="Nükleer fizik">Nükleer fizik</a><br /> <a href="/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi" title="Parçacık fiziği">Parçacık fiziği</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Plazma_(fizik)" class="mw-redirect" title="Plazma (fizik)">Plazma fiziği</a><br /> <a href="/wiki/Kuantum_mekani%C4%9Fi" title="Kuantum mekaniği">Kuantum mekaniği</a><br /> <a href="/wiki/Kat%C4%B1_h%C3%A2l_fizi%C4%9Fi" title="Katı hâl fiziği">Katı hâl fiziği</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Teorik_fizik" title="Teorik fizik">Teorik fizik</a><br /> <a href="/wiki/Termodinamik" title="Termodinamik">Termodinamik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Optik" title="Optik">Optik</a><br /> <a href="/wiki/Genel_g%C3%B6relilik" title="Genel görelilik">Genel görelilik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M-Kuram%C4%B1" class="mw-redirect" title="M-Kuramı">M-Kuramı</a><br /> <a href="/wiki/%C3%96zel_g%C3%B6relilik" title="Özel görelilik">Özel görelilik</a> </p><p><b><a href="/wiki/Kimya" title="Kimya">Kimya</a></b><br /> <a href="/wiki/Simya" title="Simya">Simya</a><br /> <a href="/wiki/Analitik_kimya" title="Analitik kimya">Analitik kimya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Astrokimya" title="Astrokimya">Astrokimya</a><br /> <a href="/wiki/Biyokimya" title="Biyokimya">Biyokimya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Kristalografi" title="Kristalografi">Kristalografi</a><br /> <a href="/wiki/%C3%87evre_kimyas%C4%B1" title="Çevre kimyası">Çevre kimyası</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Yemek_bilimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yemek bilimi (sayfa mevcut değil)">Yemek bilimi</a><br /> <a href="/wiki/Jeokimya" title="Jeokimya">Jeokimya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Ye%C5%9Fil_kimya" title="Yeşil kimya">Yeşil kimya</a><br /> <a href="/wiki/%C4%B0norganik_kimya" title="İnorganik kimya">İnorganik kimya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Malzeme_bilimi" title="Malzeme bilimi">Malzeme bilimi</a><br /> <a href="/wiki/Molek%C3%BCler_fizik" class="mw-redirect" title="Moleküler fizik">Moleküler fizik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/%C3%87ekirdek_kimyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Çekirdek kimyası">Çekirdek kimyası</a><br /> <a href="/wiki/Organik_kimya" title="Organik kimya">Organik kimya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Fotokimya" title="Fotokimya">Fotokimya</a><br /> <a href="/wiki/Fiziksel_kimya" title="Fiziksel kimya">Fiziksel kimya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Radyokimya" title="Radyokimya">Radyokimya</a><br /> <a href="/wiki/Kat%C4%B1_h%C3%A2l_kimyas%C4%B1" title="Katı hâl kimyası">Katı hâl kimyası</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Stereokimya" title="Stereokimya">Stereokimya</a><br /> <a href="/wiki/Supramolek%C3%BCler_kimya" title="Supramoleküler kimya">Supramoleküler kimya</a><br /> <a href="/wiki/Y%C3%BCzey_bilimi" class="mw-redirect" title="Yüzey bilimi">Yüzey bilimi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Teorik_kimya" title="Teorik kimya">Teorik kimya</a> </p><p><b><a href="/wiki/Astronomi" title="Astronomi">Astronomi</a></b><br /> <a href="/wiki/Astrofizik" title="Astrofizik">Astrofizik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Kozmoloji" title="Kozmoloji">Kozmoloji</a><br /> <a href="/wiki/Galaktik_astronomi" title="Galaktik astronomi">Galaktik astronomi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Astrojeoloji" title="Astrojeoloji">Astrojeoloji</a><br /> <a href="/wiki/Gezegen_bilimi" title="Gezegen bilimi">Gezegen bilimi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Y%C4%B1ld%C4%B1z" title="Yıldız">Yıldız</a> </p><p><b><a href="/wiki/Yer_bilimleri" title="Yer bilimleri">Yer bilimleri</a></b><br /> <a href="/wiki/Atmosfer_bilimi" title="Atmosfer bilimi">Atmosfer bilimi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Ekoloji" title="Ekoloji">Ekoloji</a><br /> <a href="/wiki/Ekoloji" title="Ekoloji">Ekoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Jeodezi" title="Jeodezi">Jeodezi</a><br /> <a href="/wiki/Jeoloji" title="Jeoloji">Jeoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Y%C3%BCzey_bilimi" class="mw-redirect" title="Yüzey bilimi">Yüzey bilimi</a><br /> <a href="/wiki/Jeofizik" title="Jeofizik">Jeofizik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Buzul_bilimi" title="Buzul bilimi">Buzul bilimi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Su_bilimi" title="Su bilimi">Su bilimi</a><br /> <a href="/wiki/Limnoloji" title="Limnoloji">Limnoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Mineraloji" class="mw-redirect" title="Mineraloji">Mineraloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Okyanus_bilimi" title="Okyanus bilimi">Okyanus bilimi</a><br /> <a href="/wiki/Paleoklimatoloji" title="Paleoklimatoloji">Paleoklimatoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Palinoloji" title="Palinoloji">Palinoloji</a><br /> <a href="/wiki/Fiziki_co%C4%9Frafya" title="Fiziki coğrafya">Fiziki coğrafya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Agroloji" class="mw-redirect" title="Agroloji">Agroloji</a><br /> </p> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #dbdbdb;text-align:center;;line-height:1.2em; padding:0.2em;"><a href="/w/index.php?title=Ya%C5%9Fam_bilimleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yaşam bilimleri (sayfa mevcut değil)">Yaşam bilimleri</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"><div> <p><b><a href="/wiki/Biyoloji" title="Biyoloji">Biyoloji</a></b><br /> <a href="/wiki/Anatomi" title="Anatomi">Anatomi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Astrobiyoloji" title="Astrobiyoloji">Astrobiyoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Biyokimya" title="Biyokimya">Biyokimya</a><br /> <a href="/wiki/Biyoco%C4%9Frafya" title="Biyocoğrafya">Biyocoğrafya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Biyom%C3%BChendislik" title="Biyomühendislik">Biyomühendislik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Biyofizik" title="Biyofizik">Biyofizik</a><br /> <a href="/w/index.php?title=Davran%C4%B1%C5%9Fsal_n%C3%B6roloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Davranışsal nöroloji (sayfa mevcut değil)">Davranışsal nöroloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Biyoteknoloji" title="Biyoteknoloji">Biyoteknoloji</a><br /> <a href="/wiki/Botanik" title="Botanik">Botanik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Sitoloji" title="Sitoloji">Sitoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Koruma_biyolojisi" title="Koruma biyolojisi">Koruma biyolojisi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Kriyobiyoloji" title="Kriyobiyoloji">Kriyobiyoloji</a><br /> <a href="/wiki/Geli%C5%9Fim_biyolojisi" title="Gelişim biyolojisi">Gelişim biyolojisi</a><br /> <a href="/wiki/Ekoloji" title="Ekoloji">Ekoloji</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Etnobiyoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etnobiyoloji (sayfa mevcut değil)">Etnobiyoloji</a><br /> <a href="/wiki/Evrimsel_biyoloji" title="Evrimsel biyoloji">Evrimsel biyoloji</a><br /> <a href="/wiki/Genetik" title="Genetik">Genetik</a><br /> <a href="/wiki/Gerontoloji" title="Gerontoloji">Gerontoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/%C4%B0mm%C3%BCnoloji" title="İmmünoloji">İmmünoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Limnoloji" title="Limnoloji">Limnoloji</a><br /> <a href="/wiki/Deniz_biyolojisi" title="Deniz biyolojisi">Deniz biyolojisi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Mikrobiyoloji" title="Mikrobiyoloji">Mikrobiyoloji</a><br /> <a href="/wiki/Molek%C3%BCler_biyoloji" title="Moleküler biyoloji">Moleküler biyoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/N%C3%B6roloji" title="Nöroloji">Nöroloji</a><br /> <a href="/wiki/Paleontoloji" title="Paleontoloji">Paleontoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Parazitoloji" title="Parazitoloji">Parazitoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Fizyoloji" title="Fizyoloji">Fizyoloji</a><br /> <a href="/wiki/Radyobiyoloji" title="Radyobiyoloji">Radyobiyoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Agroloji" class="mw-redirect" title="Agroloji">Agroloji</a><br /> <a href="/wiki/Sistematik" title="Sistematik">Sistematik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Teorik_biyoloji" class="mw-redirect" title="Teorik biyoloji">Teorik biyoloji</a><br /> <a href="/wiki/Toksikoloji" title="Toksikoloji">Toksikoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Zooloji" title="Zooloji">Zooloji</a> </p> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #dbdbdb;text-align:center;;line-height:1.2em; padding:0.2em;"><a href="/wiki/Sosyal_bilimler" title="Sosyal bilimler">Sosyal</a> ve<br /><a href="/wiki/Davran%C4%B1%C5%9Fsal_bilimler" title="Davranışsal bilimler">Davranışsal bilimler</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"><div> <p><a href="/wiki/Antropoloji" title="Antropoloji">Antropoloji</a> <b>·</b> <a class="mw-selflink selflink">Arkeoloji</a><br /> <a href="/wiki/Kriminoloji" title="Kriminoloji">Kriminoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Demografi" title="Demografi">Demografi</a><br /> <a href="/wiki/Ekonomi_(bilim_dal%C4%B1)" title="Ekonomi (bilim dalı)">Ekonomi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/E%C4%9Fitim" title="Eğitim">Eğitim</a><br /> <a href="/wiki/Be%C5%9Feri_co%C4%9Frafya" title="Beşeri coğrafya">Beşeri coğrafya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Tarih" title="Tarih">Tarih</a><br /> <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_ili%C5%9Fkiler" title="Uluslararası ilişkiler">Uluslararası ilişkiler</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Hukuk" title="Hukuk">Hukuk</a><br /> <a href="/wiki/Dilbilim" title="Dilbilim">Dilbilim</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Siyaset_bilimi" title="Siyaset bilimi">Siyaset bilimi</a><br /> <a href="/wiki/Psikoloji" title="Psikoloji">Psikoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Sosyoloji" title="Sosyoloji">Sosyoloji</a> </p> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #dbdbdb;text-align:center;"><a href="/wiki/Uygulamal%C4%B1_bilimler" title="Uygulamalı bilimler">Uygulamalı bilimler</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"><div> <p><b><a href="/wiki/M%C3%BChendislik" title="Mühendislik">Mühendislik</a></b><br /> <a href="/wiki/Ziraat_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Ziraat mühendisliği">Ziraat</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Havac%C4%B1l%C4%B1k_ve_uzay_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Havacılık ve uzay mühendisliği">Havacılık ve uzay</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Biyomedikal_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Biyomedikal mühendisliği">Biyomedikal</a><br /><a href="/wiki/Kimya_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Kimya mühendisliği">Kimya</a> <b>·</b> <a href="/wiki/%C4%B0n%C5%9Faat_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="İnşaat mühendisliği">İnşaat</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Bilgisayar_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Bilgisayar mühendisliği">Bilgisayar</a><br /><a href="/wiki/Elektrik_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Elektrik mühendisliği">Elektrik</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Yang%C4%B1n_m%C3%BChendisli%C4%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yangın mühendisliği (sayfa mevcut değil)">Yangın</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Genetik_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Genetik mühendisliği">Genetik</a><br /> <a href="/wiki/End%C3%BCstri_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Endüstri mühendisliği">Endüstri</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Makine_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Makine mühendisliği">Mekanik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/%C4%B0stihk%C3%A2m" class="mw-redirect" title="İstihkâm">Askeri</a><br /> <a href="/wiki/Maden_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Maden mühendisliği">Maden</a> <b>·</b> <a href="/wiki/N%C3%BCkleer_enerji_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Nükleer enerji mühendisliği">Nükleer</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Y%C3%B6neylem_ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1" title="Yöneylem araştırması">Yöneylem araştırması</a> <br /><a href="/wiki/Robotik" title="Robotik">Robotik</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Yaz%C4%B1l%C4%B1m_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Yazılım mühendisliği">Yazılım</a> </p><p><b><a href="/w/index.php?title=Sa%C4%9Fl%C4%B1k_bilimleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sağlık bilimleri (sayfa mevcut değil)">Sağlık bilimleri</a></b><br /> <a href="/wiki/Biyom%C3%BChendislik" title="Biyomühendislik">Biyomühendislik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Di%C5%9F_hekimi" title="Diş hekimi">Diş hekimi</a><br /> <a href="/wiki/Epidemiyoloji" title="Epidemiyoloji">Epidemiyoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Sa%C4%9Fl%C4%B1k_hizmetleri" title="Sağlık hizmetleri">Sağlık hizmetleri</a> <b>·</b> <a href="/wiki/T%C4%B1p" title="Tıp">Tıp</a><br /> <a href="/wiki/Hem%C5%9Fire" class="mw-redirect" title="Hemşire">Hemşire</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Eczac%C4%B1l%C4%B1k" title="Eczacılık">Eczacılık</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Sosyal_%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sosyal çalışma (sayfa mevcut değil)">Sosyal çalışma</a><br /> <a href="/wiki/Veteriner_t%C4%B1p" title="Veteriner tıp">Veteriner tıp</a> </p> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #dbdbdb;text-align:center;"><a href="/wiki/Disiplinleraras%C4%B1l%C4%B1k" title="Disiplinlerarasılık"> Disiplinlerarası bilimler</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"><div> <p><a href="/wiki/Uygulamal%C4%B1_fizik" title="Uygulamalı fizik">Uygulamalı fizik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Yapay_zek%C3%A2" title="Yapay zekâ">Yapay zekâ</a><br /> <a href="/wiki/Biyoetik" title="Biyoetik">Biyoetik</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Biyoenformatik" title="Biyoenformatik">Biyoenformatik</a> <b>·</b> <br /> <a href="/wiki/Biyomedikal_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Biyomedikal mühendisliği">Biyomedikal mühendisliği</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Biyoistatistik" title="Biyoistatistik">Biyoistatistik</a><br /> <a href="/wiki/Bili%C5%9Fsel_bilim" title="Bilişsel bilim">Bilişsel bilim</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Bilgisayar_dili_bilimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bilgisayar dili bilimi (sayfa mevcut değil)">Bilgisayar dili bilimi</a><br /> <a href="/wiki/Sibernetik" title="Sibernetik">Sibernetik</a><br /> <a href="/wiki/Ekoloji" title="Ekoloji">Ekoloji</a><br /> <a href="/wiki/Evrimsel_psikoloji" title="Evrimsel psikoloji">Evrimsel psikoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Ormanc%C4%B1l%C4%B1k" title="Ormancılık">Ormancılık</a><br /> <a href="/wiki/Sa%C4%9Fl%C4%B1k" title="Sağlık">Sağlık</a><br /> <a href="/w/index.php?title=K%C3%BCt%C3%BCphane_bilimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kütüphane bilimi (sayfa mevcut değil)">Kütüphane bilimi</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Mant%C4%B1k" title="Mantık">Mantık</a><br /> <a href="/wiki/Matematiksel_biyoloji" class="mw-redirect" title="Matematiksel biyoloji">Matematiksel biyoloji</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Matematiksel_fizik" title="Matematiksel fizik">Matematiksel fizik</a><br /> <a href="/wiki/Model_(soyut)" title="Model (soyut)">Bilimsel modelleme</a><br /> <a href="/wiki/G%C3%B6stergebilim" title="Göstergebilim">Göstergebilim</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Sosyobiyoloji" title="Sosyobiyoloji">Sosyobiyoloji</a><br /> <a href="/w/index.php?title=Sistemler_kuram%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sistemler kuramı (sayfa mevcut değil)">Sistemler kuramı</a><br /> </p> <a href="/wiki/%C5%9Eehir_planlamas%C4%B1" title="Şehir planlaması">Şehir planlaması</a></div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:transparent;border-top:1px solid #dbdbdb;text-align:center;">Bilim felsefesi ve <br />bilim tarihi</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist"><div> <p><b><a href="/wiki/Bilimsel_y%C3%B6ntem" title="Bilimsel yöntem">Bilimsel yöntem</a></b><br /> <b><a href="/wiki/Bilim_tarihi" title="Bilim tarihi">Bilim tarihi</a></b><br /> <b><a href="/wiki/Bilim_felsefesi" title="Bilim felsefesi">Bilim felsefesi</a></b><br /> <b><a href="/w/index.php?title=Bilim_politikas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bilim politikası (sayfa mevcut değil)">Bilim politikası</a></b><br /> <b><a href="/wiki/S%C4%B1n%C4%B1rbilim" title="Sınırbilim">Sınırbilim</a></b><br /> <b><a href="/wiki/S%C3%B6zdebilim" title="Sözdebilim">Sözdebilim</a></b> </p> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below" style="border-top:1px solid #dbdbdb;padding-top:0.1em;border-bottom:1px solid #dbdbdb;"> <a href="/wiki/Portal:Bilim" title="Portal:Bilim">Bilim portalı</a><br /><a href="/wiki/Kategori:Bilim" title="Kategori:Bilim">Kategori</a></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25548259">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Bilim" title="Şablon:Bilim"><abbr title="Bu şablonu görüntüle">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Bilim" title="Şablon tartışma:Bilim"><abbr title="Bu şablonu tartış">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Bilim&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir">d</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Gizeh_Cheops_BW_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Gizeh_Cheops_BW_1.jpg/350px-Gizeh_Cheops_BW_1.jpg" decoding="async" width="350" height="233" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Gizeh_Cheops_BW_1.jpg/525px-Gizeh_Cheops_BW_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Gizeh_Cheops_BW_1.jpg/700px-Gizeh_Cheops_BW_1.jpg 2x" data-file-width="3443" data-file-height="2293" /></a><figcaption>Keops Piramidi, <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r" title="Mısır">Mısır</a></figcaption></figure> <p><b>Arkeoloji</b>, arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkarılmış kültürleri, <a href="/wiki/Sosyoloji" title="Sosyoloji">sosyoloji</a>, <a href="/wiki/Co%C4%9Frafya" title="Coğrafya">coğrafya</a>, <a href="/wiki/Tarih" title="Tarih">tarih</a>, <a href="/wiki/Etnoloji" title="Etnoloji">etnoloji</a>, <a href="/wiki/Antropoloji" title="Antropoloji">antropoloji</a>, <a href="/wiki/N%C3%BCmizmatik" class="mw-redirect" title="Nümizmatik">nümizmatik</a>, <a href="/wiki/Filoloji" title="Filoloji">filoloji</a>, gibi birçok bilim dalından yararlanarak araştıran ve inceleyen bilim dalıdır. Türkçeye <b>yanlış</b> bir şekilde "kazıbilim"<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> olarak çevrilmiş olsa da kazı, arkeolojik araştırma yöntemlerinden sadece bir tanesidir. Arkeoloji asıl olarak insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin değişimini ve birbirleriyle ilişkilerini inceler.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Arkeoloji, <a href="/wiki/Yunanca" title="Yunanca">Yunancadaki</a> <b>ἀρχé</b> ar(ch)ke: eski, eskiden kalma ve <b>ό λόγος</b> <a href="/wiki/Logos" title="Logos">logos</a>: bilgi, bilim, öğreti, öğretme, tanımlama, ortaya koyma kelimelerinden türemiştir. Kelime anlamı olarak da "Eskinin -Bilgisi, -Bilimi, - Öğretisi, -Tanımlanması ve -Ortaya Çıkarılması" anlamlarına gelebilmektedir.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Arkeoloji, kendi içinde birçok farklı bilim dalını barındırmaktadır. Bunlar arasında Tarihöncesi (Prehistorya) arkeolojisi, Klasik arkeoloji, Protohistorya ve Önasya arkeolojisi, <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r" title="Mısır">Mısır</a> arkeolojisi, <a href="/wiki/Tevrat" title="Tevrat">Tevrat</a> arkeolojisi ve <a href="/wiki/Orta_%C3%87a%C4%9F" title="Orta Çağ">Orta Çağ</a> arkeolojisi sayılabilir. </p><p>Arkeoloji, yazılı <a href="/wiki/Tarih" title="Tarih">tarihten</a> önce ve sonra yaşamış insanlara ilişkin bilgi edinme olanağı sağlaması açısından özellikle önemlidir. Bu bilim dalının uzmanları olan <a href="/wiki/Arkeologlar" class="mw-redirect" title="Arkeologlar">arkeologlar</a> araç, eşya, <a href="/wiki/Sikke" class="mw-redirect" title="Sikke">sikke</a> ve yapı kalıntılarını inceleyerek, eski insanların nasıl yaşadıklarını anlayabilirler. </p><p>Arkeologlar çalışmalarını çoğunlukla eskiden insanların yaşadığı varsayılan yerleşimleri gün yüzüne çıkararak yürütürler. Yıkılan bir kentin üstüne yenisi yapıldığından eski kentler genellikle toprağın altında kalır ve üst üste kurulan yerleşmelerin mimari (özellikle kerpiç) yıkıntıları zamanla bir tepe oluşturur. Bu tür tepeler Türkiye'de <i><a href="/wiki/H%C3%B6y%C3%BCk" title="Höyük">höyük</a></i>, <a href="/wiki/Yunanistan" title="Yunanistan">Yunanistan</a>'da "Magula", <a href="/wiki/Yak%C4%B1ndo%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Yakındoğu">Yakındoğu</a>'da "Tell", <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a>'da "Teppe" olarak adlandırılır. </p><p>Türkiye'deki <a href="/wiki/Alacah%C3%B6y%C3%BCk" title="Alacahöyük">Alacahöyük</a>, <a href="/wiki/Yal%C4%B1h%C3%BCy%C3%BCk" title="Yalıhüyük">Yalıhüyük</a> ve <a href="/wiki/%C3%87atalh%C3%B6y%C3%BCk" title="Çatalhöyük">Çatalhöyük</a> gibi eski yerleşmeler höyük türünü oluşturmaktadır. Ancak her arkeolojik buluntu yeri bir höyük değildir. İnler, düz yerleşme yerleri, antik kentler de arkeolojinin araştırma alanları arasında yer almaktadır. </p><p>Tarih öncesi arkeolojisi (<a href="/w/index.php?title=Prehistorya_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prehistorya arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Prehistorya arkeolojisi</a>) yazının ortaya çıkmasından önceki dönemleri inceler. Bu incelemede kazılar çok büyük bir dikkatle yürütülür. Tarih öncesi dönemden günümüze kalan <a href="/wiki/%C3%87anak" title="Çanak">çanak</a> <a href="/wiki/%C3%87%C3%B6mlek" title="Çömlek">çömlek</a> parçaları, <a href="/w/index.php?title=Ta%C5%9F_ara%C3%A7lar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taş araçlar (sayfa mevcut değil)">taş araçlar</a>, mimari kalıntılar ya da organik kalıntılar çok önem taşımaktadır. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Arkeolojinin_gelişimi"><span id="Arkeolojinin_geli.C5.9Fimi"></span>Arkeolojinin gelişimi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=1" title="Değiştirilen bölüm: Arkeolojinin gelişimi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=1" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Arkeolojinin gelişimi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arkeolojinin_ilk_örnekleri"><span id="Arkeolojinin_ilk_.C3.B6rnekleri"></span>Arkeolojinin ilk örnekleri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=2" title="Değiştirilen bölüm: Arkeolojinin ilk örnekleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=2" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Arkeolojinin ilk örnekleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33502344/mw-parser-output/.tmulti">.mw-parser-output .tmulti .multiimageinner{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .tmulti .trow{display:flex;flex-direction:row;clear:left;flex-wrap:wrap;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{margin:1px;float:left}.mw-parser-output .tmulti .theader{clear:both;font-weight:bold;text-align:center;align-self:center;background-color:transparent;width:100%}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{background-color:transparent}.mw-parser-output .tmulti .text-align-left{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .text-align-right{text-align:right}.mw-parser-output .tmulti .text-align-center{text-align:center}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{width:100%!important;box-sizing:border-box;max-width:none!important;align-items:center}.mw-parser-output .tmulti .trow{justify-content:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:100%!important;box-sizing:border-box;text-align:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle .thumbcaption{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .trow>.thumbcaption{text-align:center}}</style><div class="thumb tmulti tright"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:boyut;max-width:392px"><div class="trow"><div class="theader" style="text-align:center">Nabonidus Kazıları (MÖ. yaklaşık 550)</div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:boyut;max-width:257px"><div class="thumbimage" style="height:161px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Nabonidus_cylinder_sippar_bm1.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nabonidus_cylinder_sippar_bm1.jpg/255px-Nabonidus_cylinder_sippar_bm1.jpg" decoding="async" width="255" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nabonidus_cylinder_sippar_bm1.jpg/383px-Nabonidus_cylinder_sippar_bm1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nabonidus_cylinder_sippar_bm1.jpg/510px-Nabonidus_cylinder_sippar_bm1.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="505" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">Sippar'daki Nabonidus Silindiri</div></div><div class="tsingle" style="width:boyut;max-width:131px"><div class="thumbimage" style="height:161px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Nabonidus_cylinder_from_Sippar_(extract_about_Naram-Sin_and_Sargon).jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Nabonidus_cylinder_from_Sippar_%28extract_about_Naram-Sin_and_Sargon%29.jpg/129px-Nabonidus_cylinder_from_Sippar_%28extract_about_Naram-Sin_and_Sargon%29.jpg" decoding="async" width="129" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Nabonidus_cylinder_from_Sippar_%28extract_about_Naram-Sin_and_Sargon%29.jpg/194px-Nabonidus_cylinder_from_Sippar_%28extract_about_Naram-Sin_and_Sargon%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Nabonidus_cylinder_from_Sippar_%28extract_about_Naram-Sin_and_Sargon%29.jpg/258px-Nabonidus_cylinder_from_Sippar_%28extract_about_Naram-Sin_and_Sargon%29.jpg 2x" data-file-width="565" data-file-height="706" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">Kazıyı anlatan alıntı</div></div></div><div class="trow" style="display:flex"><div class="thumbcaption">Kral <a href="/wiki/Nabonidus" title="Nabonidus">Nabonidus</a> tarafından Akkadlı <a href="/wiki/Naram-Sin" title="Naram-Sin">Naram-Sin</a>'e ait bir temel dolgusunun kazılmasının çivi yazılı anlatımı<sup id="cite_ref-RS_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-RS-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-RLK_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-RLK-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></div></div></div></div> <p><a href="/wiki/Mezopotamya" title="Mezopotamya">Antik Mezopotamya'da</a>, <a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad İmparatorluğu</a> hükümdarı <a href="/wiki/Naram-Sin" title="Naram-Sin">Naram-Sin'in</a> tapınağı (MÖ. yaklaşık 2200) son Babil kralı <a href="/wiki/Nabonidus" title="Nabonidus">Nabonidus</a> tarafından MÖ. yaklaşık 550 yılında keşfedildi ve analiz edildi, bu nedenle Nabonidus ilk arkeolog olarak bilinmektedir.<sup id="cite_ref-RS_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-RS-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-RLK_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-RLK-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nabonidus, sadece güneş tanrısı Šamaš'ın, savaşçı tanrıça Anunitu'nun (her ikisi de <a href="/wiki/Sippar" title="Sippar">Sippar'da</a> bulunan) tapınaklarının ve Naram-Sin'in Ay tanrısı için inşa ettiği tapınağın temel kalıntılarını bulacak olan ilk kazılara liderlik etmekle kalmayıp, <a href="/wiki/Harran" title="Harran">Harran'ı</a> da eski ihtişamına kavuşturmuştu.<sup id="cite_ref-RS_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-RS-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ayrıca Naram-Sin'in tapınağını ararken arkeolojik bir eserin tarihini belirleyen ilk kişi o olmuştur. Tahmini yaklaşık 1.500 yıl hatalı olmasına rağmen, o dönemde doğru tarihleme teknolojisinin eksikliği göz önüne alındığında, bu yine de çok iyi bir tahmin olarak kabul edilmektedir.<sup id="cite_ref-RS_4-3" class="reference"><a href="#cite_note-RS-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-RLK_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-RLK-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Antikacılar"><span id="Antikac.C4.B1lar"></span>Antikacılar</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=3" title="Değiştirilen bölüm: Antikacılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=3" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Antikacılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Antikac%C4%B1l%C4%B1k" class="mw-redirect" title="Antikacılık">Antikacılık</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Archaeology.rome.arp.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Archaeology.rome.arp.jpg/220px-Archaeology.rome.arp.jpg" decoding="async" width="220" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Archaeology.rome.arp.jpg/330px-Archaeology.rome.arp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Archaeology.rome.arp.jpg/440px-Archaeology.rome.arp.jpg 2x" data-file-width="1948" data-file-height="1436" /></a><figcaption>Arkeologlar <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a>, İtalya'da kazı yapıyor</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Ciriaco_d%27Ancona_di_Benozzo_Gozzoli.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Ciriaco_d%27Ancona_di_Benozzo_Gozzoli.jpg/220px-Ciriaco_d%27Ancona_di_Benozzo_Gozzoli.jpg" decoding="async" width="220" height="282" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Ciriaco_d%27Ancona_di_Benozzo_Gozzoli.jpg/330px-Ciriaco_d%27Ancona_di_Benozzo_Gozzoli.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Ciriaco_d%27Ancona_di_Benozzo_Gozzoli.jpg/440px-Ciriaco_d%27Ancona_di_Benozzo_Gozzoli.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="768" /></a><figcaption><a href="/wiki/Anconal%C4%B1_Ciriaco" title="Anconalı Ciriaco">Ancona Cyriacus</a> (<a href="/wiki/Benozzo_Gozzoli" title="Benozzo Gozzoli">Benozzo Gozzoli'nin</a> fresk eseri)</figcaption></figure> <p>Arkeoloji bilimi (<a href="/wiki/Grek%C3%A7e" title="Grekçe">Grekçe:</a> ἀρχαιολογία, arkeoloji, <a href="/wiki/Grek%C3%A7e" title="Grekçe">Grekçe</a>: <span class="lang-grc" lang="grc" dir="ltr">ἀρχαῖος</span><i>, arkhaios</i>, "antik" ve <a href="/wiki/Grek%C3%A7e" title="Grekçe">Grekçe</a>: <span class="lang-grc" lang="grc" dir="ltr">-λογία</span>, <i>-logia</i>, " <a href="/wiki/-loji" title="-loji">-logy</a> ") antikacılık olarak bilinen eski ve çok disiplinli çalışmadan doğmuştur. Antika meraklıları, tarihi alanların yanı sıra antik eserlere ve el yazmalarına özellikle dikkat ederek <a href="/wiki/Tarih" title="Tarih">tarihi</a> incelemişlerdir. Antikacılık, 18. yüzyılın sloganında özetlenen, geçmişin anlaşılması için var olan ampirik kanıtlara odaklanmıştır.  18. yüzyıl antikacısı Sir Richard Colt Hoare: "Teoriden değil gerçeklerden konuşuyoruz" demiştir. Arkeolojinin bir <a href="/wiki/Bilim" title="Bilim">bilim</a> olarak sistemleştirilmesine yönelik deneme niteliğindeki adımlar, 17. ve 18. yüzyıllarda Avrupa'da <a href="/wiki/Ayd%C4%B1nlanma_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Aydınlanma Çağı">Aydınlanma döneminde</a> gerçekleşti. </p><p><a href="/wiki/Song_Hanedan%C4%B1" title="Song Hanedanı">Song hanedanlığı</a> döneminde (MS. 960–1279) <a href="/wiki/%C3%87in_tarihi" title="Çin tarihi">Çin İmparatorluğu'nda</a>, <a href="/wiki/Ouyang_Xiu" title="Ouyang Xiu">Ouyang Xiu</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ve Zhao Mingcheng gibi kişiler, <a href="/wiki/Shang_Hanedan%C4%B1" title="Shang Hanedanı">Shang</a> ve <a href="/wiki/Zhou_Hanedan%C4%B1" title="Zhou Hanedanı">Zhou</a> dönemlerine ait eski <a href="/wiki/Bronz_yaz%C4%B1tlar" title="Bronz yazıtlar">Çin bronz yazıtlarını</a> araştırarak, koruyarak ve analiz ederek Çin <a href="/wiki/Yaz%C4%B1t_bilimi" title="Yazıt bilimi">epigrafisi</a> geleneğini kurmuşlardır.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Trigger-2006_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Trigger-2006-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Clunas-2004_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Clunas-2004-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 1088'de yayınlanan kitabında <a href="/wiki/Shen_Kuo" title="Shen Kuo">Shen Kuo</a>, çağdaş Çinli bilim adamlarını, antik bronz kapları halktan zanaatkârlar yerine ünlü bilgelerin eserleri olarak nitelendirdikleri, orijinal işlevlerini ve üretim amaçlarını ayırt etmeden bunları ritüel kullanım için canlandırmaya çalıştıkları için eleştirmiştir.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bu tür antika arayışları Song döneminden sonra azalmış, 17. yüzyılda <a href="/wiki/%C3%87ing_Hanedan%C4%B1" title="Çing Hanedanı">Qing hanedanlığı</a> döneminde yeniden canlandırılmış, ancak her zaman ayrı bir arkeoloji disiplini yerine Çin tarih yazımının bir dalı olarak kabul edilmiştir. </p><p><a href="/wiki/R%C3%B6nesans" title="Rönesans">Rönesans Avrupa'sında</a> <a href="/wiki/Antik_Yunanistan" title="Antik Yunanistan">Greko</a> - <a href="/wiki/Antik_Roma" title="Antik Roma">Romen</a> uygarlığının kalıntılarına ve klasik kültürün yeniden keşfine yönelik felsefi ilgi, <a href="/wiki/Orta_%C3%87a%C4%9F" title="Orta Çağ">Orta Çağ'ın</a> sonlarında hümanizmle başladı. </p><p><a href="/wiki/Anconal%C4%B1_Ciriaco" title="Anconalı Ciriaco">Ancona'lı Cyriacus</a>, <a href="/wiki/Adriyatik_Denizi" title="Adriyatik Denizi">Adriyatik'teki</a> bir <a href="/wiki/Denizci_cumhuriyetler" title="Denizci cumhuriyetler">deniz cumhuriyeti</a> olan <a href="/wiki/Ancona_Cumhuriyeti" title="Ancona Cumhuriyeti">Ancona'nın</a> önde gelen İtalyan bir tüccar aileye mensup gezgin, hümanist ve antikacıydı. Çağdaşları tarafından <i>pater antiquitatis</i> ("antik çağın babası") ve bugün "klasik arkeolojinin babası" olarak anılmıştır: <i>"Anconalı Cyriac, on beşinci yüzyılda Yunan ve Roma antik eserlerinin, özellikle de yazıtların en girişimci ve üretken kayıtçısıydı ve kayıtlarının genel doğruluğu ona modern klasik arkeolojinin kurucu babası olarak anılma hakkını veriyor."</i><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Antik binalar, heykeller ve yazıtlar hakkındaki bulgularını kaydetmek için Yunanistan'ı ve tüm Doğu Akdeniz'i dolaştı; bunlar arasında <a href="/wiki/Partenon" title="Partenon">Parthenon</a>, <a href="/wiki/Delfi" title="Delfi">Delphi</a>, <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r_Piramitleri" title="Mısır Piramitleri">Mısır piramitleri</a> ve <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r_hiyeroglifleri" title="Mısır hiyeroglifleri">hiyeroglifler</a> gibi kendi zamanına kadar bilinmeyen arkeolojik kalıntılar da vardı.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Arkeolojik keşiflerini günlüğü <i>Commentaria'ya</i> (altı cilt halinde) kaydetmiştir. </p><p>İtalyan Rönesans hümanist tarihçisi Flavio Biondo, 15. yüzyılın başlarında <a href="/wiki/Antik_Roma%27n%C4%B1n_topo%C4%9Frafyas%C4%B1" title="Antik Roma'nın topoğrafyası">antik Roma'nın kalıntıları ve topografyasına</a> ilişkin sistematik bir rehber oluşturmuştur ve bu nedenle arkeolojinin kurucusu olarak anılmaktadır.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Aralarında John Leland ve William Camden'in de bulunduğu 16. yüzyılın antika meraklıları, İngiliz kırsalında araştırmalar yürütmüşler, karşılaştıkları anıtları çizmişler, tanımlamışlar ve yorumlamışlardır.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Oxford_English_Dictionary" title="Oxford English Dictionary">Oxford English Dictionary'de</a> ilk kez 1824'te "arkeolog"dan bahsedilmektedir. Bu kısa süre sonra antikacılık faaliyetinin önemli bir dalı için olağan terim haline gelmiş bulunuyordu. "Arkeoloji", 1607'den itibaren, başlangıçta genel olarak "antik tarih" dediğimiz şey anlamına geliyordu; daha modern anlamıyla ilk kez 1837'de görülmüştür. Bununla birlikte, 1685 yılında, kendinin de dahil olduğu antik çağ çalışmalarını tanımlamak için <i>"arkeoloji"</i> nin en eski tanımlarından birini, <a href="/wiki/Yaz%C4%B1t_bilimi" title="Yazıt bilimi">Roma yazıtlarının transkripsiyonlarından</a> oluşan bir koleksiyonun önsözünde sunan kişi Jacob Spon'du. <i>Miscellanea eruditae antiquitatis</i> adlı seyahat yıllarını anlattığı bir eseri vardır. </p><p>On ikinci yüzyıl Hint bilim adamı Kalhana'nın yazıları, yerel geleneklerin kaydedilmesini, arkeolojinin en eski izlerinden biri olarak tanımlanan el yazmaları, yazıtlar, madeni paralar ve mimarilerin incelenmesini içermektedir. Dikkate değer eserlerinden biri, MÖ. yaklaşık 1150'de tamamlanan <i>Rajatarangini'dir.</i> Ve Hindistan'ın ilk tarih kitaplarından biri olarak bilinmektedir.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-renfrew_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-renfrew-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İlk_kazılar"><span id=".C4.B0lk_kaz.C4.B1lar"></span>İlk kazılar</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=4" title="Değiştirilen bölüm: İlk kazılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=4" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İlk kazılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Stonehenge_1877.JPG" class="mw-file-description"><img alt="old photograph of stonehenge with toppled stones" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Stonehenge_1877.JPG/220px-Stonehenge_1877.JPG" decoding="async" width="220" height="121" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Stonehenge_1877.JPG/330px-Stonehenge_1877.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Stonehenge_1877.JPG/440px-Stonehenge_1877.JPG 2x" data-file-width="635" data-file-height="349" /></a><figcaption><a href="/wiki/Stonehenge" title="Stonehenge">Stonehenge'in</a> Temmuz 1877'de çekilen ilk fotoğrafı</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Johann_Joachim_Winckelmann_(Raphael_Mengs_after_1755).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Johann_Joachim_Winckelmann_%28Raphael_Mengs_after_1755%29.jpg/220px-Johann_Joachim_Winckelmann_%28Raphael_Mengs_after_1755%29.jpg" decoding="async" width="220" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Johann_Joachim_Winckelmann_%28Raphael_Mengs_after_1755%29.jpg/330px-Johann_Joachim_Winckelmann_%28Raphael_Mengs_after_1755%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Johann_Joachim_Winckelmann_%28Raphael_Mengs_after_1755%29.jpg/440px-Johann_Joachim_Winckelmann_%28Raphael_Mengs_after_1755%29.jpg 2x" data-file-width="2885" data-file-height="3753" /></a><figcaption>Johann Joachim Winckelmann (1755'ten sonra Raphael Mengs)</figcaption></figure> <p>Arkeolojik kazı yapılan ilk yerlerden biri <a href="/wiki/Stonehenge" title="Stonehenge">Stonehenge</a> ve İngiltere'deki diğer <a href="/wiki/Megalit" title="Megalit">megalitik anıtlardır</a>. John Aubrey (1626–1697), İngiltere'nin güneyindeki çok sayıda <a href="/wiki/Megalit" title="Megalit">megalitik</a> ve diğer arazi anıtlarını kaydeden öncü bir arkeologdu. Bulgularının analizinde de zamanının ilerisindeydi. El yazısının, Orta Çağ mimarisinin, kostümün ve kalkan şekillerinin kronolojik üslup gelişiminin haritasını çıkarmaya çalışmıştı.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>MS 79'da Vezüv Yanardağı'nın patlaması sırasında her ikisi de külle kaplanan antik <a href="/wiki/Pompeii" title="Pompeii">Pompeii</a> ve <a href="/wiki/Herkulaneum" title="Herkulaneum">Herculaneum</a> kentlerinde de İspanyol askeri mühendis Roque Joaquín de Alcubierre tarafından kazılar yapılmıştır. Bu kazılar 1748 yılında Pompeii'de, Herculaneum'da ise 1738 yılında başlamıştır. Mutfak eşyaları ve hatta insan şekilleriyle tamamlanmış kasabaların keşfi ve <a href="/wiki/Fresk" title="Fresk">fresklerin</a> gün yüzüne çıkarılması, Avrupa çapında büyük bir etki yaratmıştı. </p><p>Ancak modern tekniklerin gelişmesinden önce kazılar gelişigüzel yapılıyordu; tabakalaşma ve bağlam gibi kavramların önemi gözden kaçırılmıştı.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>18. yüzyılın ortalarında, Alman <a href="/wiki/Johann_Joachim_Winckelmann" title="Johann Joachim Winckelmann">Johann Joachim Winckelmann</a> Roma'da yaşadı, kendini Roma antik eserlerinin incelenmesine adadı ve yavaş yavaş antik sanata dair rakipsiz bir bilgi birikimi edindi.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daha sonra <a href="/wiki/Pompeii" title="Pompeii">Pompeii</a> ve <a href="/wiki/Herkulaneum" title="Herkulaneum">Herculaneum'da</a> yürütülen arkeolojik kazıları gezdi. Winckelmann, bilimsel arkeolojinin kurucularından biridir ve stil kategorilerini geniş, sistematik bir temelde <a href="/wiki/Sanat_tarihi" title="Sanat tarihi">sanat tarihine</a> uygulayan ilk kişidir.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Aynı zamanda Yunan sanatını dönemlere ve zaman sınıflandırmalarına ayıran ilk kişilerden biridir.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Winckelmann, hem "Modern arkeolojinin peygamberi ve kurucu kahramanı"<sup id="cite_ref-b584_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-b584-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> hem de <a href="/wiki/Sanat_tarihi_(bilim)" title="Sanat tarihi (bilim)">sanat tarihi</a> disiplininin babası olarak adlandırılmıştır.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arkeolojik_yöntemin_gelişimi"><span id="Arkeolojik_y.C3.B6ntemin_geli.C5.9Fimi"></span>Arkeolojik yöntemin gelişimi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=5" title="Değiştirilen bölüm: Arkeolojik yöntemin gelişimi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=5" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Arkeolojik yöntemin gelişimi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Both_Lozenges.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Both_Lozenges.jpg/220px-Both_Lozenges.jpg" decoding="async" width="220" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Both_Lozenges.jpg/330px-Both_Lozenges.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Both_Lozenges.jpg/440px-Both_Lozenges.jpg 2x" data-file-width="759" data-file-height="712" /></a><figcaption>Sir Richard Colt Hoare ve William Cunnington tarafından 1808 Bush Barrow kazısında keşfedilen eserler</figcaption></figure> <p>Arkeolojik kazıların babası William Cunnington'du (1754–1810). 1798'de<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Wiltshire" title="Wiltshire">Wiltshire'da</a> Sir Richard Colt Hoare tarafından finanse edilen kazıları üstlenmişti. Cunnington, <a href="/wiki/Cilal%C4%B1_Ta%C5%9F_Devri" title="Cilalı Taş Devri">Neolitik</a> ve <a href="/wiki/Tun%C3%A7_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Tunç Çağı">Tunç Çağı</a> <a href="/wiki/T%C3%BCm%C3%BCl%C3%BCs" title="Tümülüs">höyüklerinin</a> titizlikle kayıtlarını yapmıştır. Bunları kategorize etmek ve tanımlamak için kullandığı terimler bugün hâlâ arkeologlar tarafından kullanılmaktadır.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bununla birlikte, gelecekteki <a href="/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri_ba%C5%9Fkan%C4%B1" title="Amerika Birleşik Devletleri başkanı">ABD Başkanı</a> <a href="/wiki/Thomas_Jefferson" title="Thomas Jefferson">Thomas Jefferson'un</a> da 1784 yılında <a href="/wiki/Virginia" title="Virginia">Virginia'daki</a> birkaç <a href="/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri_K%C4%B1z%C4%B1lderilileri" title="Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri">Kızılderili</a> mezar höyüğünde <a href="/wiki/Siper" title="Siper">hendek yöntemini</a> kullanarak kendi kazılarını yapmaya başladığı kaydedilmiştir. Kazılarına "Höyük İnşa Edenler" sorusu yol açmıştır, ancak dikkatli yöntemleri ona, günümüz Yerli Amerikalılarının atalarının bu tümsekleri neden yükseltememeleri için hiçbir neden göremediğini kabul edecek kadar içgörü sağladı.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>19. yüzyıl arkeolojisinin en büyük başarılarından biri <a href="/wiki/Stratigrafi" title="Stratigrafi">stratigrafinin</a> gelişmesiydi. Birbirini takip eden dönemlere uzanan katmanların örtüşmesi fikri, William Smith, <a href="/wiki/James_Hutton" title="James Hutton">James Hutton</a> ve <a href="/wiki/Charles_Lyell" title="Charles Lyell">Charles Lyell</a> gibi bilim adamlarının yeni <a href="/wiki/Jeoloji" title="Jeoloji">jeolojik</a> ve <a href="/wiki/Paleontoloji" title="Paleontoloji">paleontolojik</a> çalışmalarından ödünç alınmıştır. Stratigrafinin arkeolojiye sistematik olarak uygulanması ilk olarak <a href="/wiki/Tarih_%C3%B6ncesi" title="Tarih öncesi">tarih öncesi</a> ve <a href="/wiki/Tun%C3%A7_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Tunç Çağı">Tunç Çağı</a> yerleşimlerinde yapılan kazılarla gerçekleşti. 19. yüzyılın üçüncü ve dördüncü onyıllarında Jacques Boucher de Perthes ve <a href="/wiki/Christian_J%C3%BCrgensen_Thomsen" title="Christian Jürgensen Thomsen">Christian Jürgensen Thomsen</a> gibi arkeologlar buldukları eserleri kronolojik sıraya koymaya başladılar. </p><p>Arkeolojinin titiz bir bilime dönüşmesinde önemli bir figür, 1880'lerde <a href="/wiki/%C4%B0ngiltere" title="İngiltere">İngiltere</a>'deki topraklarında kazılara başlayan ordu subayı ve <a href="/wiki/Etnoloji" title="Etnoloji">etnolog</a> Augustus Pitt Rivers<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> idi. Yaklaşımı, zamanın standartlarına göre son derece metodikti ve yaygın olarak ilk bilimsel arkeolog olarak kabul edilmektedir. <a href="/wiki/Pitt_Rivers_M%C3%BCzesi" title="Pitt Rivers Müzesi">Eserlerini</a> türe göre veya " tipolojik" olarak, türler içinde ise tarihe göre veya "kronolojik" olarak düzenlemiştir. İnsan yapımı eserlerdeki evrimsel eğilimleri vurgulamak için tasarlanan bu düzenleme tarzı, nesnelerin doğru tarihlendirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Onun en önemli metodolojik yeniliği, sadece güzel veya benzersiz olanların değil, <i>tüm</i> eserlerin toplanıp kataloglanması konusundaki ısrarıydı.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Glamilders,_%C3%85land_Ahvenanmaa,_Finland_(5228289913)_(2).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Glamilders%2C_%C3%85land_Ahvenanmaa%2C_Finland_%285228289913%29_%282%29.jpg/220px-Glamilders%2C_%C3%85land_Ahvenanmaa%2C_Finland_%285228289913%29_%282%29.jpg" decoding="async" width="220" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Glamilders%2C_%C3%85land_Ahvenanmaa%2C_Finland_%285228289913%29_%282%29.jpg/330px-Glamilders%2C_%C3%85land_Ahvenanmaa%2C_Finland_%285228289913%29_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Glamilders%2C_%C3%85land_Ahvenanmaa%2C_Finland_%285228289913%29_%282%29.jpg/440px-Glamilders%2C_%C3%85land_Ahvenanmaa%2C_Finland_%285228289913%29_%282%29.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="840" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C3%85land" title="Åland">Åland</a>, <a href="/wiki/Saltvik" title="Saltvik">Saltvik'teki</a> Långbergsöda köyündeki Glamilders'te 1906'da bir Taş Devri yerleşiminin arkeolojik kazısı</figcaption></figure> <p>William Flinders Petrie, meşru olarak "Arkeolojinin Babası" olarak adlandırılabilecek bir başka insandır. Hem Mısır'da hem de daha sonra <a href="/wiki/Filistin_(b%C3%B6lge)" title="Filistin (bölge)">Filistin'de</a> yaptığı özenli kayıtlar ve eserler üzerindeki çalışmaları, modern arkeolojik kayıt yöntemlerinin arkasındaki fikirlerin çoğunu ortaya koydu; "Gerçek araştırma çizgisinin en küçük ayrıntıların not edilmesi ve karşılaştırılmasında yattığına inanıyorum" demiştir. Petrie, <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1rbilim" title="Mısırbilim">Mısırbilimin</a> kronolojik temelinde devrim yaratan <a href="/wiki/Serileme" title="Serileme">çanak çömlek ve seramik bulgularına dayalı katmanların tarihlendirilmesi sistemini</a> geliştirmiştir ve kendi, 1880'lerde Mısır'daki <a href="/wiki/Keops_Piramidi" title="Keops Piramidi">Büyük Piramit'i</a> bilimsel olarak araştıran ilk kişidir. Aynı zamanda, MÖ 14. yüzyıl firavunu <a href="/wiki/Tutankhamun" title="Tutankhamun">Tutankhamun'un</a> mezarını keşfederek şöhrete kavuşan <a href="/wiki/Howard_Carter" title="Howard Carter">Howard Carter</a> da dahil olmak üzere, tüm Mısır bilimci nesline danışmanlık ve eğitim vermekten sorumluydu. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Aerial_photograph_of_Maiden_Castle_from_the_west,_1937.jpg" class="mw-file-description"><img alt="earthern fort with many walls" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Aerial_photograph_of_Maiden_Castle_from_the_west%2C_1937.jpg/220px-Aerial_photograph_of_Maiden_Castle_from_the_west%2C_1937.jpg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Aerial_photograph_of_Maiden_Castle_from_the_west%2C_1937.jpg/330px-Aerial_photograph_of_Maiden_Castle_from_the_west%2C_1937.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Aerial_photograph_of_Maiden_Castle_from_the_west%2C_1937.jpg/440px-Aerial_photograph_of_Maiden_Castle_from_the_west%2C_1937.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="384" /></a><figcaption><a href="/wiki/Mortimer_Wheeler" title="Mortimer Wheeler">Mortimer Wheeler</a> 20. yüzyılın başlarında sistematik kazılara öncülük etti. Resimde Ekim 1937'de Dorset'teki Kız Kalesi'nde yapılan kazılar görülüyor.</figcaption></figure> <p>Halkın ilgisini çeken ilk stratigrafik kazı, 1870'lerde <a href="/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann">Heinrich Schliemann</a>, Frank Calvert ve Wilhelm Dörpfeld tarafından antik <a href="/wiki/Troya" title="Troya">Truva'nın</a> bulunduğu Hisarlık kazısıydı. Bu bilim adamları, tarih öncesinden <a href="/wiki/Helenistik_D%C3%B6nem" title="Helenistik Dönem">Helenistik döneme</a> kadar birbiriyle örtüşen ve katmanlardan oluşan dokuz farklı şehri tespit ettiler. Bu arada Sir <a href="/wiki/Arthur_Evans" title="Arthur Evans">Arthur Evans'ın</a> <a href="/wiki/Girit" title="Girit">Girit</a>'te <a href="/wiki/Knossos" title="Knossos">Knossos'taki</a> çalışması, aynı derecede gelişmiş bir <a href="/wiki/Minos_medeniyeti" title="Minos medeniyeti">Minos uygarlığının</a> kadim varlığını ortaya çıkarmıştır.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Arkeolojinin gelişimindeki bir sonraki önemli isim, 1920'lerde ve 1930'larda kazılara son derece disiplinli yaklaşımı ve sistematik kapsamıyla bilimin hızla ilerlemesini sağlayan <a href="/wiki/Mortimer_Wheeler" title="Mortimer Wheeler">Sir Mortimer Wheeler'dı</a>. Wheeler, öğrencisi <a href="/wiki/Kathleen_Kenyon" title="Kathleen Kenyon">Kathleen Kenyon</a> tarafından<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> da geliştirilen ızgaralı kazı sisteminin mucididir. </p><p>Arkeoloji 20. yüzyılın ilk yarısında mesleki bir faaliyet haline geldi ve arkeolojinin üniversitelerde ve hatta okullarda ders olarak okunması mümkün hale geldi. 20. yüzyılın sonunda profesyonel arkeologların neredeyse tamamı (en azından gelişmiş ülkelerde), mezun olmuşlardı. <a href="/wiki/Denizcilik_arkeolojisi" title="Denizcilik arkeolojisi">Deniz arkeolojisi</a> ve kent arkeolojisinin daha yaygın hale geldiği ve artan ticari gelişme sonucunda <a href="/wiki/Kurtarma_arkeolojisi" title="Kurtarma arkeolojisi">kurtarma arkeolojisinin</a> de geliştiği bu dönemde arkeolojiye daha fazla adapte olundu ve yenilikler devam etti.<sup id="cite_ref-Renfrew_Bahn1991#5_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-Renfrew_Bahn1991#5-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tarihler_ve_çağlar"><span id="Tarihler_ve_.C3.A7a.C4.9Flar"></span>Tarihler ve çağlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=6" title="Değiştirilen bölüm: Tarihler ve çağlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=6" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tarihler ve çağlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Arkeologların yapması gereken en önemli işlerden biri, ulaştıkları buluntuların hangi dönemden kaldığını saptamaktır. Bu buluntular arasında ele geçen yazılı belgeler, bu işi kolaylaştırır; ama yazılı bir belge yoksa, örneğin binlerce yıl öncesinden kaldığı tahmin edilen bir eşyanın kesin yapım tarihini bulmak çok zordur. Arkeolojinin eski yerleşmeleri ve buluntuları tarihlendirmede yararlandığı yazılı tarih öncesi dönemleri, ilk kez <a href="/wiki/Danimarka" title="Danimarka">Danimarkalı</a> bir arkeolog sınıflandırmıştır. Bu yazılı tarih öncesi döneme, <a href="/wiki/Prehistorya" class="mw-redirect" title="Prehistorya">Prehistorya</a> ya da <a href="/wiki/Tarih%C3%B6ncesi" class="mw-redirect" title="Tarihöncesi">Tarihöncesi</a> olarak adlandırılır. İnsanların çok sert bir taş olan <a href="/wiki/%C3%87akmak_ta%C5%9F%C4%B1" title="Çakmak taşı">çakmak taşı</a> ve <a href="/wiki/Obsidyen" title="Obsidyen">obsidyenden</a> <a href="/wiki/Mikrolit" title="Mikrolit">mikrolit</a> adı verilen alet ve silah yaptıkları ilk dönem <a href="/wiki/Ta%C5%9F_Devri" title="Taş Devri">Taş Devri</a> ya da <a href="/wiki/Paleolitik_%C3%87a%C4%9F" class="mw-redirect" title="Paleolitik Çağ">Paleolitik Çağ</a>'dır. (MÖ. 2.000.000 - 10.000) 2. devir olarak <a href="/wiki/Mezolitik_%C3%87a%C4%9F" class="mw-redirect" title="Mezolitik Çağ">Mezolitik Çağ</a> ise MÖ. 10.000 - 8.000 arası iki bin yıllık bir dönemi kapsar. <a href="/wiki/Neolitik_%C3%87a%C4%9F" class="mw-redirect" title="Neolitik Çağ">Neolitik Çağ</a>, 3. devir olarak sayılır ve MÖ. 8.000 - 5.500 yıllarını kapsar. Taş-bakır kullanımının arttığı 4. devir ise <a href="/wiki/Kalkolitik_%C3%87a%C4%9F" class="mw-redirect" title="Kalkolitik Çağ">Kalkolitik Çağ</a>'dır ve MÖ. 5.500 - 3.000 arası yılları kapsamaktadır. Kalkolitik Çağ kendi içinde <a href="/wiki/Bak%C4%B1r_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Bakır Çağı">Bakır Çağı</a>, <a href="/wiki/Tun%C3%A7_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Tunç Çağı">Tunç Çağı</a> ve <a href="/wiki/Demir_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Demir Çağı">Demir Çağı</a> olmak üzere üçe ayrılır. Bakır Çağı, alet ve eşya yapımında bakır madeninin kullanıldığı devirdir. Tunç Çağı ise alet ve silahların <a href="/wiki/Bak%C4%B1r" title="Bakır">bakır</a> ve <a href="/wiki/Kalay" title="Kalay">kalay</a> karışımı ile elde edilen <a href="/wiki/Tun%C3%A7" class="mw-redirect" title="Tunç">tunçtan</a> yapıldığı bir sonraki dönemdir. Tunçtan daha sert ve dayanıklı olan <a href="/wiki/Demir" title="Demir">demirin</a> kullanılmaya başlandığı Kalkolitik Çağ'ın son dönemi ise <a href="/wiki/Demir_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Demir Çağı">Demir Çağı</a>'dır. Çağdaş arkeologlar Paleolitik ve Kalkolitik arasındaki çağları kendi içinde daha kısa süreli dönemlere ayırırlar. </p><p>Bir arkeolog, ortaya çıkardığı aygıtların hangi çağdan kaldığını saptasa bile bu aygıtların yapıldıkları tarihe ilişkin bilgi edinmesi her zaman kolay olmaz; çünkü bir bölgede yaşayan insanlar taştan aygıtlar kullanırken aynı dönemde başka bir bölgede insanların tunçtan aygıtlar kullandığı bilinmektedir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ortadoğu'daki_buluntular"><span id="Ortado.C4.9Fu.27daki_buluntular"></span>Ortadoğu'daki buluntular</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=7" title="Değiştirilen bölüm: Ortadoğu'daki buluntular" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=7" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Ortadoğu'daki buluntular"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Arkeolojinin en zengin kaynakları <a href="/wiki/Orta_Do%C4%9Fu" title="Orta Doğu">Orta Doğu</a>'da bulunmaktadır. <a href="/wiki/Mezopotamya" title="Mezopotamya">Mezopotamya</a>, <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a>, <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a>, <a href="/wiki/Suriye" title="Suriye">Suriye</a> ve <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r" title="Mısır">Mısır</a>'ı kapsayan Ortadoğu'yu Protohistorya ve Önasya arkeolojisi incelemektedir. </p><p>Örneğin; <a href="/wiki/Antik_M%C4%B1s%C4%B1r" title="Antik Mısır">Antik Mısır</a> yazısı olan <a href="/wiki/Hiyeroglif" title="Hiyeroglif">hiyeroglifin</a> 1822'de arkeologlar ve yazı uzmanları tarafından çözülmesi, arkeoloji için bir dönüm noktası oldu. Hiyeroglifin çözülmesinde kilit rol oynayan <a href="/wiki/Rosetta_Ta%C5%9F%C4%B1" title="Rosetta Taşı">Rosetta Taşı</a>’nda aynı sözcükler hem hiyeroglif hem de <a href="/wiki/Antik_Yunan" class="mw-redirect" title="Antik Yunan">Antik Yunan</a> yazısı ve başka bir tür <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r" title="Mısır">Mısır</a> yazısıyla yinelenmişti. Bu gelişme çok sayıda arkeoloğun Mısır'a ilgi göstermesine yol açtı. Yapılan kazılarla <a href="/wiki/Antik_M%C4%B1s%C4%B1r" title="Antik Mısır">Antik Mısır</a>’daki yaşama ilişkin yeni bilgilere ulaşıldı. Arkeolojinin en önemli buluşlarından olan <a href="/wiki/Rosetta_Ta%C5%9F%C4%B1" title="Rosetta Taşı">Rosetta Taşı</a>, günümüzde <a href="/wiki/Londra" title="Londra">Londra</a>'da <a href="/wiki/British_Museum" title="British Museum">British Müzesi</a>'nde sergilenmektedir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Truva_ve_Girit">Truva ve Girit</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=8" title="Değiştirilen bölüm: Truva ve Girit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=8" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Truva ve Girit"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Eski Yunan şairi <a href="/wiki/Homeros" title="Homeros">Homeros</a> şiirlerinden birinde, 10 yıllık bir kuşatmadan sonra ele geçirilen <a href="/wiki/Troya" title="Troya">Troya</a> kentinin öyküsünü anlatır. Ama bu kentin nerede olduğu kesin olarak bilinmiyordu. Troya’nın gerçek yerini 1871'de <a href="/wiki/Almanlar" title="Almanlar">Alman</a> arkeolog <a href="/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann">Heinrich Schliemann</a> saptadı. Schliemann, kazılarda ortaya çıkardığı buluntuları gizlice yurtdışına kaçırmasına karşın <a href="/wiki/Osmanl%C4%B1_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Osmanlı İmparatorluğu">Osmanlı</a> hükûmetinden 1876'da yeniden kazı izni aldı ve <a href="/w/index.php?title=Wilhelm_D%C3%B6rpfeld&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wilhelm Dörpfeld (sayfa mevcut değil)">Wilhelm Dörpfeld</a> ile birlikte Troya’daki kazıları sürdürdü. Eski krallıklara ilişkin bir başka önemli kazının yapıldığı yer <a href="/wiki/Akdeniz" title="Akdeniz">Akdeniz</a>'deki <a href="/wiki/Girit" title="Girit">Girit Adası</a>'ydı. Arkeolog Sir <a href="/wiki/Arthur_Evans" title="Arthur Evans">Arthur Evans</a>, 1900'da <a href="/wiki/Knossos" title="Knossos">Knossos</a>'ta yaptığı kazılarda eski Girit krallarının yaşadığı büyük bir sarayı ortaya çıkardı. O tarihe kadar yalnızca Yunan mitolojisinin bir kahramanı sanılan <a href="/wiki/Minos" title="Minos">Minos</a>'un gerçek bir kral olduğu anlaşıldı. Bulunan sarayın duvarları, boğa güreşlerinin, çiçeklerin ve hayvanların sanki 3.000 yıl önce değil de, bir gün önce yapılmış gibi duran parlak renkli resimleriyle bezenmişti. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Su_altındaki_kalıntılar"><span id="Su_alt.C4.B1ndaki_kal.C4.B1nt.C4.B1lar"></span>Su altındaki kalıntılar</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=9" title="Değiştirilen bölüm: Su altındaki kalıntılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=9" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Su altındaki kalıntılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toprak altındaki eski kentler, binlerce yıl dayanmış ve kalıntıları günümüze ulaşmıştır. Su da toprak gibi Tarih Öncesinde yaşamış olan insanların evlerini ve eşyasını zamana karşı korumuştur. Bundan dolayı suyun altında da arkeoloji için pek çok zengin malzeme bulunmaktadır. Arkeolojinin su altındaki kalıntılarını incelen dalı <a href="/wiki/Sualt%C4%B1_arkeolojisi" title="Sualtı arkeolojisi">sualtı arkeolojisi</a> olarak adlandırılır. 1854'te, <a href="/wiki/%C4%B0svi%C3%A7re" title="İsviçre">İsviçre</a>'nin <a href="/wiki/Z%C3%BCrih" title="Zürih">Zürih</a> kentindeki gölün suları çok azalınca, dibindeki eski ev kalıntıları ortaya çıktı. Arkeologlar evlerin bulundukları katmanları inceleyerek yapıldıkları dönemleri saptadılar. Bulunan tahta aygıtlar, keçeler, sepetler ve hatta <a href="/wiki/Elma" title="Elma">elma</a>, <a href="/wiki/Armut" title="Armut">armut</a> ve ekmek artıkları o insanların günlük yaşamlarına ilişkin önemli bilgiler sağladı. Türkiye'de de <a href="/wiki/Bodrum,_Mu%C4%9Fla" title="Bodrum, Muğla">Bodrum</a> ve <a href="/wiki/Antalya" title="Antalya">Antalya</a> yöresinde su altı çalışmaları yapılmış ve çok sayıda buluntu ortaya çıkarılmıştır ki bunlar <a href="/wiki/Bodrum_Sualt%C4%B1_Arkeoloji_M%C3%BCzesi" class="mw-redirect" title="Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi">Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi</a>'nde sergilenmektedir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Arkeolojinin_amacı"><span id="Arkeolojinin_amac.C4.B1"></span>Arkeolojinin amacı</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=10" title="Değiştirilen bölüm: Arkeolojinin amacı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=10" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Arkeolojinin amacı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Australopithecus_africanus_-_Cast_of_taung_child.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Australopithecus_africanus_-_Cast_of_taung_child.jpg/220px-Australopithecus_africanus_-_Cast_of_taung_child.jpg" decoding="async" width="220" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Australopithecus_africanus_-_Cast_of_taung_child.jpg/330px-Australopithecus_africanus_-_Cast_of_taung_child.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Australopithecus_africanus_-_Cast_of_taung_child.jpg/440px-Australopithecus_africanus_-_Cast_of_taung_child.jpg 2x" data-file-width="5928" data-file-height="4912" /></a><figcaption><a href="/wiki/G%C3%BCney_Afrika_Cumhuriyeti" title="Güney Afrika Cumhuriyeti">Güney Afrika'da</a> ortaya çıkarılan Taung çocuğunun kafatasının dökümü. Çocuk, <a href="/wiki/Hominini" title="Hominini">homininlerin</a> erken bir formu olan <i><a href="/wiki/Australopithecus_africanus" title="Australopithecus africanus">Australopithecus africanus</a></i> türünün bir bebeği</figcaption></figure> <p>Arkeolojinin amacı geçmiş toplumlar ve <a href="/wiki/%C4%B0nsan" title="İnsan">insan ırkının</a> gelişimi hakkında daha fazla bilgi edinmektir. İnsanlığın gelişiminin %99'undan fazlası, <a href="/wiki/Okuryazarl%C4%B1k" title="Okuryazarlık">yazıyı</a> kullanmayan <a href="/wiki/Tarih_%C3%B6ncesi" title="Tarih öncesi">tarih öncesi kültürlerde</a> meydana gelmiştir, dolayısıyla çalışma amaçlı hiçbir yazılı kayıt mevcut değildir. Bu tür yazılı kaynaklar olmadan tarih öncesi toplumları anlamanın tek yolu arkeolojiden geçer. Arkeoloji geçmiş insan etkinliklerinin incelenmesi olduğundan, yaklaşık 2,5 yıl milyon öncesine, ilk <a href="/wiki/Oldowan" class="mw-redirect" title="Oldowan">taş aletlerin bulunduğu</a> zamana kadar uzanır. İnsanlık tarihindeki pek çok önemli gelişme, tarih öncesi dönemde meydana gelmiştir; örneğin, <a href="/wiki/Hominini" title="Hominini">homininlerin</a> <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrika'daki</a> <a href="/wiki/Australopithecine" class="mw-redirect" title="Australopithecine">Australopithecus'lardan</a> modern <i><a href="/wiki/%C4%B0nsan" title="İnsan">Homo sapiens'e</a></i> dönüştüğü <a href="/wiki/Eski_Ta%C5%9F_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Eski Taş Çağı">Paleolitik</a> dönemdeki <a href="/wiki/%C4%B0nsan%C4%B1n_evrimi" title="İnsanın evrimi">insanlığın evrimi</a> gibi. Arkeoloji aynı zamanda insanlığın birçok teknolojik ilerlemesine de ışık tutar; örneğin ateş kullanma yeteneği, <a href="/wiki/Ta%C5%9F_alet" title="Taş alet">taş aletlerin</a> geliştirilmesi, <a href="/wiki/Metalurji" title="Metalurji">metalurjinin</a> keşfi, <a href="/wiki/Din" title="Din">dinin</a> başlangıcı ve <a href="/wiki/Tar%C4%B1m" title="Tarım">tarımın</a> yaratılması. Arkeoloji olmasaydı, yazının öncesine dayanan maddi kültürün insanlık tarafından kullanımına ilişkin çok az şey bilinebilir veya hiçbir şey bilinemezdi. </p><p>Ancak, arkeoloji kullanılarak yalnızca tarih öncesi, okuryazarlık öncesi kültürler değil, aynı zamanda tarih dönemlerini arkeolojinin alt disiplinleri aracılığıyla yazının keşfi sonrası dönemler ve okuryazar kültürler de incelenebilir. <a href="/wiki/Antik_Yunanistan" title="Antik Yunanistan">Antik Yunan</a> ve <a href="/wiki/Mezopotamya" title="Mezopotamya">Mezopotamya</a> gibi pek çok okuryazar kültürün hayatta kalan kayıtları genellikle eksik ve bir dereceye kadar önyargılıdır. Pek çok toplumda okuryazarlık, <a href="/wiki/Ruhban_s%C4%B1n%C4%B1f%C4%B1" title="Ruhban sınıfı">din adamları</a>, saray ya da tapınak <a href="/wiki/B%C3%BCrokrasi" title="Bürokrasi">bürokrasisi</a> gibi <a href="/wiki/Se%C3%A7kinler" title="Seçkinler">elit</a> sınıflarla sınırlı olmuştur. <a href="/wiki/Aristokrasi" title="Aristokrasi">Aristokratların</a> okuryazarlığı bazen tapu ve sözleşmelerle sınırlı kalmıştır. Elitlerin çıkarları ve dünya görüşleri çoğu zaman halkın yaşamlarından ve çıkarlarından oldukça farklıdır. Bu yüzden genel nüfusu daha iyi temsil eden insanlar tarafından üretilen yazıların <a href="/wiki/K%C3%BCt%C3%BCphane" title="Kütüphane">kütüphanelere</a> girmesi ve gelecek nesiller için orada saklanması pek mümkün değildi. Bu nedenle, yazılı kayıtlar sınırlı sayıda bireyin, genellikle de daha büyük nüfusun küçük bir kısmının önyargılarını, varsayımlarını, kültürel değerlerini ve muhtemelen aldatmacalarını yansıtma eğilimindedir. Bu nedenle yazılı kayıtlara tek kaynak olarak güvenip, sadece bu kaynaklar ile bir görüş belirtmek her zaman doğru bir yargı olmayabilir. Maddi kayıtlar ise, örnekleme yanlılığı ve farklı koruma gibi kendi önyargılarına tabi olmasına rağmen, toplumun adil bir temsiline daha yakın olabilmektedir. </p><p>Çoğu zaman arkeoloji, geçmişteki insanların varlığını ve davranışlarını öğrenmenin tek yoludur. Binlerce yıl boyunca binlerce kültür, toplum ve milyarlarca insan gelip gitmiştir; bunlar hakkında çok az yazılı kayıt vardır veya hiç yazılı kayıt yoktur ya da mevcut kayıtlar için yanlış beyanda bulunuluyordur veya bu kaynaklar eksiktir. Bugün bilindiği şekliyle yazı, MÖ. 4. bin yıla kadar insan uygarlığında mevcut değildi. Buna karşılık <i>Homo sapiens</i> en az 200.000 yıldır vardır. Bunun yanında diğer <i>Homo</i> türleri de milyonlarca yıldır varolmuştur (bkz. <a href="/wiki/%C4%B0nsan%C4%B1n_evrimi" title="İnsanın evrimi">İnsanın evrimi</a>). Bu uygarlıkların en çok bilinenleri tesadüf değildir; yüzyıllardır tarihçilerin araştırmasına açıkken, tarih öncesi kültürlerin incelenmesi ancak son zamanlarda ortaya çıkmıştır. Birçok olay ve önemli insan uygulamaları, okuryazar bir medeniyette resmi olarak kaydedilmemiş olabilir. İnsan uygarlığının ilk yıllarına (tarımın gelişimi, halk dininin kült uygulamaları, ilk şehirlerin doğuşu) ilişkin her türlü bilginin arkeoloji ile öğrenilmesi ve bilinmesi gerekir. </p><p>Bilimsel önemlerinin yanı sıra, arkeolojik kalıntılar bazen onları üreten insanların torunları için politik veya kültürel öneme, koleksiyoncular için parasal değere veya güçlü bir estetik çekiciliğe sahiptir. Pek çok kişi arkeolojiyi geçmiş toplumların yeniden inşası yerine bu tür <a href="/wiki/Estetik" title="Estetik">estetik</a>, dini, <a href="/wiki/Politik" class="mw-redirect" title="Politik">politik</a> veya <a href="/wiki/Ekonomik" class="mw-redirect" title="Ekonomik">ekonomik</a> hazinelerin kurtarılmasıyla özdeşleştirmektedir. </p><p>Bu görüş genellikle <a href="/wiki/Raiders_of_the_Lost_Ark" class="mw-redirect" title="Raiders of the Lost Ark">Raiders of the Lost Ark</a>, <a href="/wiki/The_Mummy" class="mw-redirect mw-disambig" title="The Mummy">The Mummy</a> ve <a href="/w/index.php?title=King_Solomon%27s_Mines&action=edit&redlink=1" class="new" title="King Solomon's Mines (sayfa mevcut değil)">King Solomon's Mines</a> gibi popüler kurgu eserlerin insanlar arasında yarattığı etki ile benimsenmektedir. Gerçekçi olmayan konular daha ciddi bir şekilde ele alındığında, sahte bilim suçlamaları her zaman bunların savunucularına yöneltilmektedir <i>(bkz. <a href="/wiki/S%C3%B6zde_arkeoloji" title="Sözde arkeoloji">Sahte Arkeoloji</a>).</i> Ancak gerçek ya da kurgusal bu çabalar modern arkeolojiyi temsil etmemektedir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Teori">Teori</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=11" title="Değiştirilen bölüm: Teori" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=11" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Teori"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Arkeolojik teoriye ilişkin tüm arkeologların bağlı olduğu tek bir yaklaşım yoktur. 19. yüzyılın sonlarında arkeoloji gelişmeye başladığında, arkeolojik teoriye uygulanacak ilk yaklaşım, kültürlerin neden değiştiğini ve uyarlandığını vurgulamaktan ziyade neden değiştiğini ve uyarlandığını açıklama hedefini benimseyen, dolayısıyla <a href="/wiki/Tarihsel_tikelcilik" title="Tarihsel tikelcilik">tarihi</a> vurgulayan <a href="/wiki/K%C3%BClt%C3%BCrtarihsel_arkeoloji" title="Kültürtarihsel arkeoloji">kültür-tarih arkeolojisi</a> ve <a href="/wiki/Tarihsel_tikelcilik" title="Tarihsel tikelcilik">ayrıntıcılıktı</a>. 20. yüzyılın başlarında, mevcut toplumlarla (<a href="/wiki/Amerika_yerlileri" title="Amerika yerlileri">Yerli Amerikalılar</a>, <a href="/wiki/Sibirya" title="Sibirya">Sibiryalılar</a>, <a href="/wiki/Mezoamerika" title="Mezoamerika">Mezoamerikalılar</a> vb. gibi) doğrudan devam eden bağları olan geçmiş toplumları inceleyen birçok arkeolog, doğrudan tarihsel yaklaşımı izlemiş ve geçmiş ile çağdaş etnik ve kültürel gruplar arasındaki sürekliliği karşılaştırmıştır. </p><p>1960'larda, büyük ölçüde <a href="/wiki/Lewis_Binford" title="Lewis Binford">Lewis Binford</a> ve Kent Flannery gibi Amerikalı arkeologların önderlik ettiği, yerleşik kültürel tarih arkeolojisine isyan eden bir arkeolojik hareket ortaya çıkmıştır.<sup id="cite_ref-Binford1962_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-Binford1962-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Flannery1967_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-Flannery1967-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Flannery ve Binford, daha "bilimsel" ve "<a href="/wiki/Antropolojik" class="mw-redirect" title="Antropolojik">antropolojik</a>" olacak, <a href="/wiki/Hipotez" title="Hipotez">hipotez</a> testi ve <a href="/wiki/Bilimsel_y%C3%B6ntem" title="Bilimsel yöntem">bilimsel yöntemin</a> <a href="/wiki/S%C3%BCre%C3%A7sel_arkeoloji" title="Süreçsel arkeoloji">süreçsel arkeoloji</a> olarak bilinen şeyin çok önemli kısımları olan bir "Yeni Arkeoloji" önerdiler. </p><p>1980'lerde İngiliz arkeologlar Michael Shanks,<sup id="cite_ref-Shanks_Tilley1987_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shanks_Tilley1987-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Shanks_Tilley1988_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shanks_Tilley1988-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Shanks1991_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shanks1991-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Shanks1993_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shanks1993-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Sillet_et_al2006_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sillet_et_al2006-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Christopher Tilley, <a href="/wiki/Daniel_Miller" title="Daniel Miller">Daniel Miller</a> ve <a href="/wiki/Ian_Hodder" title="Ian Hodder">Ian Hodder'ın</a><sup id="cite_ref-Hodder1982_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hodder1982-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Hodder1985_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hodder1985-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Hodder1987_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hodder1987-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Hodder1990_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hodder1990-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Hodder1991_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hodder1991-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Hodder1992_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hodder1992-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Hodge1937_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hodge1937-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> önderliğinde yeni bir <a href="/wiki/Postmodernizm" title="Postmodernizm">postmodern</a> hareket ortaya çıkmıştır. Bu <a href="/wiki/Yorumsal_arkeoloji" title="Yorumsal arkeoloji">süreç sonrası arkeoloji</a> olarak bilinir hale geldi. Süreççiliğin bilimsel pozitivizme ve tarafsızlığa çağrısını sorguladı ve daha özeleştirel bir teorik <a href="/wiki/Refleksiflik" title="Refleksiflik">düşünümselliğin</a> önemini vurguladı. Ancak bu yaklaşım, süreççiler tarafından bilimsel titizlikten yoksun olduğu gerekçesiyle eleştirilmiştir ve hem süreççiliğin hem de süreç sonrası yaklaşımın geçerliliği hâlâ tartışılmaktadır. Bu arada, <a href="/w/index.php?title=Historical_processualism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historical processualism (sayfa mevcut değil)">tarihsel süreççilik</a> olarak bilinen başka bir teori, süreç ve süreç sonrası arkeolojinin yansıma ve tarih vurgusunu birleştirmeye çalışan bir teori ortaya çıkmıştır.<sup id="cite_ref-Pauketat2001_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pauketat2001-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Arkeolojik teori artık <a href="/wiki/Evrim" title="Evrim">neo-evrimci düşünce</a>, <a class="mw-selflink selflink"><span class="mw-reflink-text">[35]</span></a> <a href="/wiki/Fenomenoloji" title="Fenomenoloji">fenomenoloji</a>, <a href="/wiki/Postmodernizm" title="Postmodernizm">postmodernizm</a>, vekalet teorisi, bilişsel bilim, <a href="/wiki/Yap%C4%B1sal_i%C5%9Flevselcilik" title="Yapısal işlevselcilik">yapısal işlevselcilik</a>, <a href="/wiki/Toplumsal_cinsiyet_arkeolojisi" title="Toplumsal cinsiyet arkeolojisi">cinsiyet temelli</a> ve feminist arkeoloji ve sistem teorisi dahil olmak üzere çok çeşitli etkilerden faydalanmaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Günümüzde_arkeoloji"><span id="G.C3.BCn.C3.BCm.C3.BCzde_arkeoloji"></span>Günümüzde arkeoloji</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=12" title="Değiştirilen bölüm: Günümüzde arkeoloji" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=12" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Günümüzde arkeoloji"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Eskiden zengin hazineler, saraylar ve tapınaklar bulma umuduyla kaçak kazılar yapılırdı. Sıradan insanların yaşadıkları yerler definecileri ilgilendirmiyordu. Oysa arkeologlar geçmişi iyi anlayabilmenin yolunun, bulunabilen her şeyi incelemekten geçtiğini bilirler. Arkeologlar buluntuları incelerken, o topluluğun ekonomisini, değişik işleri ve görevleri olan insanlar arasındaki ilişkileri ve dinsel inanışlarını da araştırıyorlar. Yetiştirdikleri bitkilere ve hayvanlara bakarak insanların çevrelerini nasıl değiştirdiklerini, kendilerinin de çevreden nasıl etkilendiğini anlamaya çalışıyorlar. </p><p>Ortadoğu'da bazı arkeologlar <a href="/wiki/%C3%87%C3%B6l" title="Çöl">çöllerde</a> araştırmalar yaparak, kentlerin henüz kurulmadığı ve uygarlıkların yerleşmediği dönemlerdeki göçebe topluluklara ilişkin bilgi edinmeye çalışıyorlar. Çok kısa bir süre öncesine kadar kitaplarda, elyazmalarında ve iyi korunmuş yapılarda Orta Çağa ilişkin yeterince bilgi bulunduğu sanılıyordu. Yakın tarihlerde bu alanda da yepyeni gelişmeler oldu. Birçok araştırmacı son 200 yılda yapılmış kanalları, demiryollarını, fabrikaları konu alan sanayi arkeolojisi alanında çalışıyor. Günümüzde kısaca, geçmişe ilişkin her şey arkeolojinin kapsamına girmektedir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Alan_araştırması"><span id="Alan_ara.C5.9Ft.C4.B1rmas.C4.B1"></span>Alan araştırması</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=13" title="Değiştirilen bölüm: Alan araştırması" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=13" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Alan araştırması"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Havadan çekilen fotoğraflar arkeologların çalışmalarına büyük katkı sağlamaktadır. Bu fotoğraflar, araştırılacak alanı yere serilmiş bir harita gibi gösterir. Örneğin, birbirine bağlı kısa, düzenli yollar ya da setler <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a> dönemini işaret eder. Güneş ışınlarının eğik olduğu saatlerde çekilmiş fotoğraflarda görülen hafif tümsekler ve çukurlar ise buralarda eski yerleşmelerin izlerini gösterir. Bunlar <a href="/wiki/Hisar_(kale)" class="mw-redirect" title="Hisar (kale)">hisar</a>, <a href="/wiki/Hendek" title="Hendek">hendek</a> ve yapı kalıntıları olabilir. </p><p>Yılın belli zamanlarında çimenlerin ya da ekinlerin renginde ve boyunda gözlenen bazı değişiklikler de arkeologlara önemli ipuçları verir. Örneğin, bir tarlanın genelinde tahıllar yeşilken bir bölümü kısa zamanda olgunlaşıp sararmış olması, o toprağın altında taştan dayanakların bulunduğunu gösterir. Eğer tarlanın altında doldurulmuş çukurlar ya da hendekler varsa, buralarda su birikeceği için, ekili ürünün olgunlaşması gecikir. Bu yerler fotoğraflarda yeşil çizgiler ya da noktalar olarak göze çarpar. Bu tür belirtilerden birçok eski yerleşme yeri saptanmış ve gün ışığına çıkartılmıştır. </p><p>Toprak altında kalmış çanak çömlek ocakları, pişmiş kilde bulunan magnetik güçten dolayı, duyarlı <a href="/w/index.php?title=Magnetometre&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magnetometre (sayfa mevcut değil)">magnetometrelerle</a> (magnetik güç ölçme aleti) saptanabilir. Bir zamanlar canlıların yaşamış olduğu ve organik maddelerin bulunduğu yerlerde de, çevrelerine göre daha çok magnetizma vardır. Arkeologlar magnetometreyle çanak çömlek ya da çini gibi eşyanın bulunduğu ve insanların yaşadığı yerleri kolayca saptayabilirler. </p><p>Alan araştırmasında kullanılan bir başka yöntem de, topraktaki direncin <a href="/wiki/Elektrik" title="Elektrik">elektrikle</a> ölçülmesidir. İçi nemli toprakla dolu bir hendek daha az, taş duvarlar ya da sert zeminler daha çok direnç gösterir. </p><p>Ekili tarlalarda toprak sürülürken ortaya çıkmış bir çömlek ya da çini parçası ile tümsek ya da çukurlar, bir arkeoloğun buradaki eski kalıntıları bulmasına yardımcı olur. Ayrıca, eski haritalardan, belgelerden, yer adlarından ve yerel geleneklerden de yeni ipuçları çıkarılabilir ve dünya da pek çok yerleşme kalıntısı bu yolla bulunmuştur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kazı_nasıl_yapılır?"><span id="Kaz.C4.B1_nas.C4.B1l_yap.C4.B1l.C4.B1r.3F"></span>Kazı nasıl yapılır?</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=14" title="Değiştirilen bölüm: Kazı nasıl yapılır?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=14" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kazı nasıl yapılır?"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mozaik.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/thumb/4/48/Mozaik.jpg/220px-Mozaik.jpg" decoding="async" width="220" height="460" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/4/48/Mozaik.jpg 1.5x" data-file-width="286" data-file-height="598" /></a><figcaption><a href="/wiki/Herkulaneum" title="Herkulaneum">Herkulaneum</a> kentinden mozaik detayları</figcaption></figure> <p>Çağdaş kazıların nasıl yürütüldüğünü daha iyi anlayabilmek için, Roma dönemi bir evin yapılış öyküsünü örnek almak iyi bir yol olabilir. Çünkü arkeologlar günümüzde Roma dönemi bir evi ortaya çıkarmak üzere kazıya başladığında, bu öyküyü sondan başa doğru yeniden kurmaktadır. Roma dönemin yapı ustası, bir evi yapmaya giriştiğinde önce toprağı temizler, ardından temel çukurlarını kazar. Sonra, <a href="/wiki/Mozaik" title="Mozaik">mozaiklerle</a> resimler ya da motifler yaparak zemini döşer. Duvarları örüp üstünü bir çatıyla kapatır. </p><p> Ev artık oturulacak hale gelmiştir ve insanlar gelip yerleşirler. Ustanın cebinden düşen bir metal para evin temelinde kalabilir. Evde yaşayanlar bazı küçük eşyasını evde yitirebilir. Kırılan çanak çömlek parçaları çöp çukuruna atılır. Böylece evde yaşayanların öteberileri kıyıda köşede kalabilir. Arkeolojide bu süreç yerleşme dönemi olarak adlandırılır. Daha sonra bir <a href="/wiki/Sava%C5%9F" title="Savaş">savaştan</a> dolayı insanlar yaşardığı evi terk etmek zorunda kalabilir, ev bir <a href="/wiki/Deprem" title="Deprem">depremde</a> çökebilir. Artık içinde insanın yaşamadığı evin zamanla tamamen çöker; ahşap kısımları çürür, duvarlar yıkılır. Aradan uzun yıllar geçince de ev bütünüyle toprağın altında kalır. Aradan yüzyıllar geçince üzerindeki toprak dümdüz olur. Burası ekili bir alan haline gelebilir ya da üzerine yine bir ev yapılabilir.</p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Tommarp_kloster_02.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Tommarp_kloster_02.JPG/300px-Tommarp_kloster_02.JPG" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Tommarp_kloster_02.JPG/450px-Tommarp_kloster_02.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Tommarp_kloster_02.JPG/600px-Tommarp_kloster_02.JPG 2x" data-file-width="1229" data-file-height="922" /></a><figcaption>Bir kazı alanı.</figcaption></figure><p>Arkeologlar önce toprak altında böyle bir evin varlığını saptar. Kazı alanının tümünü ya da çevresini ince çelik çubuklarla çevirir. Bu, kazı boyunca yapılacak ölçümlerin doğruluğu, çıkarılacak plan ve sonuçların güvenilirliği için gereklidir. Artık sıra, çatıdan temele doğru bütün tabakaları tek tek özenle kaldırmaya gelmiştir. </p><p>İlk tabakaya ulaşıncaya değin kazı makineleri kullanılabilir. Ama ilk tabaka kaldırılınca, artık kazıda yalnızca sivri uçlu mala, kürek ve kova kullanılır. Kazı sırasında ortaya çıkarılan duvarlar, ocaklar, fırınlar ve insan yapımı öbür yapılar örselenmeden birbirinden ayrılır. Arkeologlar bütün bunları inceler ve ayrıntılı notlar tutar. Ele geçen eşya tek tek özenle temizlenir ve bulundukları tabakayı belirtecek biçimde numaralanır. Eşyaların üzerinde o dönemin hükümdarının resimleri varsa, bu eşyanın yapılış tarihini saptamayı kolaylaştırır. Ama buluntular daha eski dönemlerden kalmış, yazısız ve resimsiz de olabilir. Ayrıca başka döneme ait eşya o tabakadaki eşyayla karışmış olabilir. Böyle durumlarda kesin tarihlendirme yapılırken, bir üst tabakaya hiç dokunulmamış olması gerekir. </p><p>Kazıyı yapan kişi, bu evin yapıldığı, değiştirildiği ya da yıkılmaya bırakıldığı tarihleri saptar. Ayrıca evde yaşamış olanların ne gibi özellikleri olduğunu ve yaşam biçimlerini ortaya çıkarabilir. Örneğin bir çiftlik eviyse, çevresinde tarlalar, otlaklar ve korular bulunacağını bilir. Buradaki bitki, tohum, polen ve tahıl kalıntıları, çevrenin o zamanki bitki örtüsünü gösterir. Hayvan kemikleri, burada yaşamış insanların yedikleri etin cinsini anlamamızı sağlar. Kullandıkları araç gereçler insanların günlük yaşamları hakkında bilgi verir. </p><p>Kentlerde kazı çalışmaları, açık alanlardaki kazılardan daha zor ve karmaşıktır. İnsanların yüzyıllardır yaşamakta oldukları kentlerde kazılar yıllarca sürebilir. Öte yandan bir kalıntının varlığı saptansa bile, bu mevcut yapıların ya da sokakların altında bulunacağından kazı yapma olanağı da yoktur. Bunun gibi nedenlerden dolayı büyük kentlerde daha az kazı yapılmaktadır. Yapıların ortaya çıkarılmasında kullanılan yöntemler, Roma yolları, kanallar, surlar gibi öteki alanlarda yapılan arkeolojik kazılarda kullanılmaz. Bu tür kazılarda birbiri üzerine binen bütün katmanların görülebileceği bir kesit elde edilmeye çalışılır. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bilimsel_yöntemler"><span id="Bilimsel_y.C3.B6ntemler"></span>Bilimsel yöntemler</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=15" title="Değiştirilen bölüm: Bilimsel yöntemler" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=15" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Bilimsel yöntemler"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Arkeolojide günümüzde tarihlendirmede çeşitli bilimsel yöntemler kullanılmaktadır. Bunlardan biri olan <a href="/wiki/Radyokarbon" class="mw-redirect" title="Radyokarbon">radyokarbonla</a> tarihlendirme yönteminin bulunması, arkeolojide büyük bir gelişme sağladı. Bu yöntemle <a href="/wiki/Odun" title="Odun">odunun</a>, <a href="/wiki/K%C3%B6m%C3%BCr" title="Kömür">kömürün</a> ve eski yerleşim bölgelerinde bulunan <a href="/wiki/Kemik" title="Kemik">kemiklerin</a> yaşlarını saptamak olanaklı hale geldi. Her canlının yapısında <a href="/wiki/Karbon" title="Karbon">karbon</a> bulunmaktadır ve bunun neredeyse tamamı karbon-12'dir. Belli bir oranda da <a href="/wiki/Radyoaktif" class="mw-redirect" title="Radyoaktif">radyoaktif</a> ve "ağır" olan karbon-14 vardır. Örneğin bir ağaç kesilince, artık yeni karbon-14 atomları alamaz ve var olan radyoaktif karbon atomları da belli bir hızla yok olmaya başlar. Böylece yaklaşık 5.500 yıl sonra bu atomların yarısı karbon-12 atomlarına dönüşür. Radyoaktif karbonun karbon-12'ye oranı ölçülerek, canlının ne kadar zaman önce öldüğü saptanabilmektedir. Ne var ki bu yöntem, tarihi belli olan <a href="/wiki/Antik_M%C4%B1s%C4%B1r" title="Antik Mısır">Antik Mısır</a> buluntularına uygulandığında, saptanan tarihlerin çok kesin olmadığı anlaşılmıştır. </p><p>Bir başka tarihlendirme yöntemi de ısıyla ışıldamadır (<a href="/w/index.php?title=Is%C4%B1l_%C4%B1%C5%9F%C4%B1ldama&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isıl ışıldama (sayfa mevcut değil)">ısıl ışıldama</a>). Bu yöntem yalnızca pişmiş <a href="/wiki/Kil" title="Kil">kile</a> uygulanabilmektedir. Kilde radyoaktif atomlar içeren elementler vardır. Kil pişirilmeden önce bunlar çevrelerine ışık biçiminde parçacıklar saçarlar. Pişme işleminin sonunda, atomların saçtığı bu parçacıklar kristalleşmiş yapının içinde hapsolur. Isıyla ışıldama yönteminde çömlekten alınan bir örnek, parçaların yeniden serbest kalacağı noktaya kadar ısıtılır. Bu parçacıklar ışık biçiminde (ışıldayarak) açığa çıktıkları için fotometre aygıtıyla ölçülür. Çömlek ne kadar çok ışık verirse, o kadar eskidir. </p><p> Bir ağacın yaşının, gövdesindeki yıllık büyüme halkalarına göre saptanmasına <a href="/wiki/Dendrokronoloji" title="Dendrokronoloji">dendrokronoloji</a> denir. Ağaç gövdesinin kesitinde iç içe ince ve kalın halkalar görülür. Havaların iyi gittiği yıllarda ağaç daha çabuk büyüyeceğinden halkaların kalınlığı artar. Bu yöntemle ağacın yaşadığı dönemdeki iklim koşulları bile anlaşılabilir. Bir çam türünün 4.000 yıl önceki ve günümüzde yaşamakta olan örnekleri bu yöntemle karşılaştırılmıştır.</p><figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Ephesus_Celsus_Library_Fa%C3%A7ade.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Ephesus_Celsus_Library_Fa%C3%A7ade.jpg/220px-Ephesus_Celsus_Library_Fa%C3%A7ade.jpg" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Ephesus_Celsus_Library_Fa%C3%A7ade.jpg/330px-Ephesus_Celsus_Library_Fa%C3%A7ade.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Ephesus_Celsus_Library_Fa%C3%A7ade.jpg/440px-Ephesus_Celsus_Library_Fa%C3%A7ade.jpg 2x" data-file-width="9163" data-file-height="7100" /></a><figcaption><a href="/wiki/Efes" title="Efes">Efes</a> kütüphanesi</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ayrıca_bakınız"><span id="Ayr.C4.B1ca_bak.C4.B1n.C4.B1z"></span>Ayrıca bakınız</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=16" title="Değiştirilen bölüm: Ayrıca bakınız" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=16" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Ayrıca bakınız"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arkeoloji_kuramları"><span id="Arkeoloji_kuramlar.C4.B1"></span>Arkeoloji kuramları</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=17" title="Değiştirilen bölüm: Arkeoloji kuramları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=17" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Arkeoloji kuramları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/S%C3%BCre%C3%A7sel_arkeoloji" title="Süreçsel arkeoloji">Süreçsel arkeoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Yorumsal_arkeoloji" title="Yorumsal arkeoloji">Yorumsal arkeoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Marksist_arkeoloji" title="Marksist arkeoloji">Marksist arkeoloji</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arkeolojinin_alt_dalları"><span id="Arkeolojinin_alt_dallar.C4.B1"></span>Arkeolojinin alt dalları</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=18" title="Değiştirilen bölüm: Arkeolojinin alt dalları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=18" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Arkeolojinin alt dalları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Klasik_arkeoloji" title="Klasik arkeoloji">Klasik Arkeoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Hristiyan_arkeolojisi" title="Hristiyan arkeolojisi">Hristiyan Arkeolojisi</a></li> <li>Çevresel arkeoloji <ul><li><a href="/wiki/Peyzaj_arkeolojisi" title="Peyzaj arkeolojisi">Peyzaj arkeolojisi</a></li> <li><a href="/wiki/Zooarkeoloji" title="Zooarkeoloji">Zooarkeoloji</a></li> <li>Arkeobotanik</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Denizcilik_arkeolojisi" title="Denizcilik arkeolojisi">Denizcilik arkeolojisi</a></li> <li><a href="/wiki/Gemicilik_arkeolojisi" title="Gemicilik arkeolojisi">Gemicilik arkeolojisi</a></li> <li><a href="/wiki/Cinsiyet_arkeolojisi" class="mw-redirect" title="Cinsiyet arkeolojisi">Cinsiyet arkeolojisi</a></li> <li><a href="/wiki/Yerle%C5%9Fim_arkeolojisi" title="Yerleşim arkeolojisi">Yerleşim arkeolojisi</a></li> <li>Hesaplamalı Arkeoloji<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arkeolojinin_araştırma_yöntemleri"><span id="Arkeolojinin_ara.C5.9Ft.C4.B1rma_y.C3.B6ntemleri"></span>Arkeolojinin araştırma yöntemleri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=19" title="Değiştirilen bölüm: Arkeolojinin araştırma yöntemleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=19" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Arkeolojinin araştırma yöntemleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Hava_foto%C4%9Fraf%C4%B1_arkeolojisi" class="mw-redirect" title="Hava fotoğrafı arkeolojisi">Hava fotoğrafı arkeolojisi</a></li> <li><a href="/wiki/Sualt%C4%B1_arkeolojisi" title="Sualtı arkeolojisi">Sualtı arkeolojisi</a></li> <li><a href="/wiki/Arkeometri" title="Arkeometri">Arkeometri</a></li> <li><a href="/wiki/Arkeometalurji" title="Arkeometalurji">Arkeometalurji</a></li> <li><a href="/wiki/Harris_matrix" class="mw-redirect" title="Harris matrix">Harris matrix</a></li> <li><a href="/wiki/Serileme" title="Serileme">Serileme</a></li> <li>Arkeojeofizik</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Diğer"><span id="Di.C4.9Fer"></span>Diğer</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=20" title="Değiştirilen bölüm: Diğer" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=20" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Diğer"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Kurtarma_arkeolojisi" title="Kurtarma arkeolojisi">Kurtarma arkeolojisi</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_arkeoloji" title="Türkiye'de arkeoloji">Türkiye'de arkeoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Staffordshire_definesi" title="Staffordshire definesi">Staffordshire definesi</a></li> <li><a href="/wiki/Arkeolojide_CBS" title="Arkeolojide CBS">Arkeolojide Coğrafi Bilgi Sistemleri</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dış_bağlantılar"><span id="D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar"></span>Dış bağlantılar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=21" title="Değiştirilen bölüm: Dış bağlantılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=21" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dış bağlantılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://usaklihoyuk.org/tr">Orta Anadolu’daki İtalyan Arkeolojik Misyonu</a>22 Aralık 2015 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151222092034/http://usaklihoyuk.org/tr">arşivlendi</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kaynakça"><span id="Kaynak.C3.A7a"></span>Kaynakça</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&veaction=edit&section=22" title="Değiştirilen bölüm: Kaynakça" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit&section=22" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kaynakça"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32805677">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-count:2}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-count:3}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><strong><a href="#cite_ref-1">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181229073502/https://sozluk.gov.tr/">"Türk Dil Kurumu Sözlükleri"</a>. 29 Aralık 2018 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://sozluk.gov.tr/">kaynağından</a> arşivlendi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=T%C3%BCrk+Dil+Kurumu+S%C3%B6zl%C3%BCkleri&rft_id=https%3A%2F%2Fsozluk.gov.tr%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><strong><a href="#cite_ref-2">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230417223534/https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/arkeoloji">"Tübitak Ansiklopedi (Erkan Fidan Blog Yazısı)"</a>. 17 Nisan 2023 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/arkeoloji">kaynağından</a> arşivlendi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=T%C3%BCbitak+Ansiklopedi+%28Erkan+Fidan+Blog+Yaz%C4%B1s%C4%B1%29&rft_id=https%3A%2F%2Fansiklopedi.tubitak.gov.tr%2Fansiklopedi%2Farkeoloji&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><strong><a href="#cite_ref-3">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220816040315/https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/6888/mod_resource/content/2/Konu%202.pdf#:~:text=Arkeoloji%20kelimesinin%20etimolojisi%3A%20Antik%20Yunanca,yeniden%20kurmaya%20%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fan%20bilim%20dal%C4%B1d%C4%B1r.">"Ankara Üniversitesi, Açık Ders (Konu 2: Arkeoloji Bilimi. Tanım Çalışma Alanı ve Yöntemleri, Temel Kavramlar)"</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. 16 Ağustos 2022 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/6888/mod_resource/content/2/Konu%202.pdf#:~:text=Arkeoloji%20kelimesinin%20etimolojisi%3A%20Antik%20Yunanca,yeniden%20kurmaya%20%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fan%20bilim%20dal%C4%B1d%C4%B1r.">kaynağından</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span> arşivlendi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ankara+%C3%9Cniversitesi%2C+A%C3%A7%C4%B1k+Ders+%28Konu+2%3A+Arkeoloji+Bilimi.+Tan%C4%B1m+%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma+Alan%C4%B1+ve+Y%C3%B6ntemleri%2C+Temel+Kavramlar%29&rft_id=https%3A%2F%2Facikders.ankara.edu.tr%2Fpluginfile.php%2F6888%2Fmod_resource%2Fcontent%2F2%2FKonu%25202.pdf%23%3A~%3Atext%3DArkeoloji%2520kelimesinin%2520etimolojisi%253A%2520Antik%2520Yunanca%2Cyeniden%2520kurmaya%2520%25C3%25A7al%25C4%25B1%25C5%259Fan%2520bilim%2520dal%25C4%25B1d%25C4%25B1r.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-RS-4"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-RS_4-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-RS_4-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-RS_4-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-RS_4-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Silverberg, Robert (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200611170711/https://books.google.com/books?id=ic2za8bZeYAC&pg=PR8"><i>Great Adventures in Archaeology</i></a> (İngilizce). University of Nebraska Press. s. viii. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-8032-9247-5" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-8032-9247-5">978-0-8032-9247-5</a>. 11 Haziran 2020 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ic2za8bZeYAC&pg=PR8">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">10 Haziran</span> 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Great+Adventures+in+Archaeology&rft.pages=viii&rft.pub=University+of+Nebraska+Press&rft.date=1997&rft.isbn=978-0-8032-9247-5&rft.aulast=Silverberg&rft.aufirst=Robert&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dic2za8bZeYAC%26pg%3DPR8&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-RLK-5"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-RLK_5-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-RLK_5-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-RLK_5-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Kelly, Robert L.; Thomas, David Hurst (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200610131528/https://books.google.com/books?id=LC0lzyqLi6gC&pg=PA2"><i>Archaeology: Down to Earth</i></a> (İngilizce). Cengage Learning. s. 2. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-1-133-60864-6" title="Özel:KitapKaynakları/978-1-133-60864-6">978-1-133-60864-6</a>. 10 Haziran 2020 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=LC0lzyqLi6gC&pg=PA2">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">10 Haziran</span> 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Archaeology%3A+Down+to+Earth&rft.pages=2&rft.pub=Cengage+Learning&rft.date=2013&rft.isbn=978-1-133-60864-6&rft.aulast=Kelly&rft.aufirst=Robert+L.&rft.au=Thomas%2C+David+Hurst&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DLC0lzyqLi6gC%26pg%3DPA2&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><strong><a href="#cite_ref-6">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web">Watrall, Ethan. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140408224102/http://anthropology.msu.edu/anp203h-ss14/files/2013/08/ANP203-History-of-Archaeology-Lecture-2-.pdf">"Lecture 2"</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>History of Archaeology (ANP203)</i>. Anthropology.msu.edu. 8 Nisan 2014 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://anthropology.msu.edu/anp203h-ss14/files/2013/08/ANP203-History-of-Archaeology-Lecture-2-.pdf">kaynağından</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">7 Nisan</span> 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=History+of+Archaeology+%28ANP203%29&rft.atitle=Lecture+2&rft.aulast=Watrall&rft.aufirst=Ethan&rft_id=http%3A%2F%2Fanthropology.msu.edu%2Fanp203h-ss14%2Ffiles%2F2013%2F08%2FANP203-History-of-Archaeology-Lecture-2-.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><strong><a href="#cite_ref-7">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Ebrey, Patricia Buckley (1999). <i>The Cambridge Illustrated History of China</i>. paperback. Cambridge, UK: <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>. s. 148. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-521-66991-X" title="Özel:KitapKaynakları/0-521-66991-X">0-521-66991-X</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cambridge+Illustrated+History+of+China&rft.place=Cambridge%2C+UK&rft.series=paperback&rft.pages=148&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1999&rft.isbn=0-521-66991-X&rft.au=Ebrey%2C+Patricia+Buckley&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><strong><a href="#cite_ref-8">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Rudolph, R.C. (1963). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_journal-of-asian-studies_1963-02_22_2/page/169">"Preliminary notes on Sung archaeology"</a>. <i>The Journal of Asian Studies</i>. <b>22</b> (2): 169-177, esp. 171. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307/2050010">10.2307/2050010</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0021-9118">0021-9118</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Preliminary+notes+on+Sung+archaeology&rft.pages=169-177%2C+esp.+171&rft.date=1963&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F2050010&rft.issn=0021-9118&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_journal-of-asian-studies_1963-02_22_2%2Fpage%2F169&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Trigger-2006-9"><strong><a href="#cite_ref-Trigger-2006_9-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Trigger, Bruce G. (2006). <i>A History of Archaeological Thought</i>. 2nd. New York: Cambridge University Press. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-521-84076-7" title="Özel:KitapKaynakları/0-521-84076-7">0-521-84076-7</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Archaeological+Thought&rft.place=New+York&rft.series=2nd&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2006&rft.isbn=0-521-84076-7&rft.au=Trigger%2C+Bruce+G.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Clunas-2004-10"><strong><a href="#cite_ref-Clunas-2004_10-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Clunas, Craig (2004). <i>Superfluous Things: Material culture and social status in early modern China</i>. Honolulu: University of Hawaii Press. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-8248-2820-8" title="Özel:KitapKaynakları/0-8248-2820-8">0-8248-2820-8</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Superfluous+Things%3A+Material+culture+and+social+status+in+early+modern+China&rft.place=Honolulu&rft.pub=University+of+Hawaii+Press&rft.date=2004&rft.isbn=0-8248-2820-8&rft.au=Clunas%2C+Craig&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><strong><a href="#cite_ref-11">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Fraser, Julius Thomas; Haber, Francis C. (1986). <i>Time, Science, and Society in China and the West</i>. Amherst, MA: University of Massachusetts Press. s. 227. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-87023-495-1" title="Özel:KitapKaynakları/0-87023-495-1">0-87023-495-1</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Time%2C+Science%2C+and+Society+in+China+and+the+West&rft.place=Amherst%2C+MA&rft.pages=227&rft.pub=University+of+Massachusetts+Press&rft.date=1986&rft.isbn=0-87023-495-1&rft.au=Fraser%2C+Julius+Thomas&rft.au=Haber%2C+Francis+C.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><strong><a href="#cite_ref-12">^</a></strong> <span class="reference-text">Edward W. Bodnar, <i>Later travels</i>, with Clive Foss, introduction (pp. ix-xxiii)</span> </li> <li id="cite_note-13"><strong><a href="#cite_ref-13">^</a></strong> <span class="reference-text">E.W. Bodnar, <i>Cyriacus of Ancona and Athens</i>, Bruxelles-Berchem, 1960.</span> </li> <li id="cite_note-14"><strong><a href="#cite_ref-14">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak ansiklopedi"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211027152435/https://www.britannica.com/biography/Flavio-Biondo">"Flavio Biondo"</a>. <i>Encyclopaedia Britannica</i>. Online. 31 Mayıs 2021. 27 Ekim 2021 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Flavio-Biondo">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">27 Ekim</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Flavio+Biondo&rft.btitle=Encyclopaedia+Britannica&rft.series=Online&rft.date=2021-05-31&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fbiography%2FFlavio-Biondo&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><strong><a href="#cite_ref-15">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak ansiklopedi"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160422103503/https://www.britannica.com/biography/John-Leland">"John Leland"</a>. <i>Encyclopaedia Britannica</i>. Online. 14 Nisan 2021. 22 Nisan 2016 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/John-Leland">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">27 Ekim</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=John+Leland&rft.btitle=Encyclopaedia+Britannica&rft.series=Online&rft.date=2021-04-14&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fbiography%2FJohn-Leland&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><strong><a href="#cite_ref-16">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak ansiklopedi"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211027153034/https://www.britannica.com/biography/William-Camden">"William Camden"</a>. <i>Encyclopaedia Britannica</i>. Online. 28 Nisan 2021. 27 Ekim 2021 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/William-Camden">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">27 Ekim</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=William+Camden&rft.btitle=Encyclopaedia+Britannica&rft.series=Online&rft.date=2021-04-28&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fbiography%2FWilliam-Camden&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><strong><a href="#cite_ref-17">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Singh, Upinder (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220731065145/https://www.google.com/books/edition/A_History_of_Ancient_and_Early_Medieval/cvauDwAAQBAJ"><i>A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century</i></a>. PB. Pearson Education. s. 13. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-9332569966" title="Özel:KitapKaynakları/978-9332569966">978-9332569966</a>. 31 Temmuz 2022 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=cvauDwAAQBAJ">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Ancient+and+Early+Medieval+India%3A+From+the+Stone+Age+to+the+12th+Century&rft.series=PB&rft.pages=13&rft.pub=Pearson+Education&rft.date=2009&rft.isbn=978-9332569966&rft.au=Singh%2C+Upinder&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DcvauDwAAQBAJ&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><strong><a href="#cite_ref-18">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Ucko, P.J. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220510144036/https://books.google.com/books?id=_hKIAgAAQBAJ&pg=PT192"><i>Theory in Archaeology: A World Perspective</i></a>. Taylor & Francis. s. 192. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-1-134-84346-6" title="Özel:KitapKaynakları/978-1-134-84346-6">978-1-134-84346-6</a>. 10 Mayıs 2022 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=_hKIAgAAQBAJ&pg=PT192">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Theory+in+Archaeology%3A+A+World+Perspective&rft.pages=192&rft.pub=Taylor+%26+Francis&rft.date=2005&rft.isbn=978-1-134-84346-6&rft.aulast=Ucko&rft.aufirst=P.J.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D_hKIAgAAQBAJ%26pg%3DPT192&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-renfrew-19"><strong><a href="#cite_ref-renfrew_19-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Cunliffe, B.W.; Colin Renfrew, B.W.C.; Cunliffe, P.; Davies, W.; Renfrew, C.; Davies, P.; ve diğerleri. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220510144026/https://books.google.com/books?id=jkhgPgH330YC&pg=PA309"><i>Archaeology: The widening debate</i></a>. British Academy centenary monographs. British Academy. s. 309. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-19-726255-9" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-19-726255-9">978-0-19-726255-9</a>. 10 Mayıs 2022 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=jkhgPgH330YC&pg=PA309">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Archaeology%3A+The+widening+debate&rft.series=British+Academy+centenary+monographs&rft.pages=309&rft.pub=British+Academy&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-19-726255-9&rft.aulast=Cunliffe&rft.aufirst=B.W.&rft.au=Colin+Renfrew%2C+B.W.C.&rft.au=Cunliffe%2C+P.&rft.au=Davies%2C+W.&rft.au=Renfrew%2C+C.&rft.au=Davies%2C+P.&rft.au=British+Academy&rft.au=Renfrew%2C+D.&rft.au=Davies%2C+P.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DjkhgPgH330YC%26pg%3DPA309&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><strong><a href="#cite_ref-20">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Hunter, Michael (1975). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/johnaubreyrealmo0000hunt/page/156"><i>John Aubrey and the Realm of Learning</i></a>. Londra: Duckworth. ss. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/johnaubreyrealmo0000hunt/page/156">156-57, 162-66, 181</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-7156-0818-0" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-7156-0818-0">978-0-7156-0818-0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=John+Aubrey+and+the+Realm+of+Learning&rft.place=Londra&rft.pages=156-57%2C+162-66%2C+181&rft.pub=Duckworth&rft.date=1975&rft.isbn=978-0-7156-0818-0&rft.aulast=Hunter&rft.aufirst=Michael&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fjohnaubreyrealmo0000hunt%2Fpage%2F156&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><strong><a href="#cite_ref-21">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">King, D. (2006). <i>The Elgin Marbles</i>. Hutchinson.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Elgin+Marbles&rft.pub=Hutchinson&rft.date=2006&rft.au=King%2C+D.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><strong><a href="#cite_ref-22">^</a></strong> <span class="reference-text">Sime, James; Mitchell, John Malcolm (1911). "Winckelmann, Johann Joachim". In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. Vol. 28 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 707</span> </li> <li id="cite_note-23"><strong><a href="#cite_ref-23">^</a></strong> <span class="reference-text">David Irwin, <i>Winckelmann: Writings on Art</i> (London: Phaidon) 1972.</span> </li> <li id="cite_note-24"><strong><a href="#cite_ref-24">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Winckelmann, Johann Joachim (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historyofartofan0000winc"><i>History of the art of antiquity</i></a>. Potts, Alex. Los Angeles: Getty Research Institute. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0892366682" title="Özel:KitapKaynakları/978-0892366682">978-0892366682</a>. <a href="/wiki/OCLC" title="OCLC">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/oclc/59818023">59818023</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+the+art+of+antiquity&rft.place=Los+Angeles&rft.pub=Getty+Research+Institute&rft.date=2006&rft_id=info%3Aoclcnum%2F59818023&rft.isbn=978-0892366682&rft.aulast=Winckelmann&rft.aufirst=Johann+Joachim&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhistoryofartofan0000winc&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-b584-25"><strong><a href="#cite_ref-b584_25-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Archaeology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archaeology (sayfa mevcut değil)">Boorstin</a>, 584</span> </li> <li id="cite_note-26"><strong><a href="#cite_ref-26">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Robinson, Walter (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/instantarthistor00robi/page/240">"Introduction"</a>. <i>Instant Art History</i>. Random House Publishing Group. s. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/instantarthistor00robi/page/240">240</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-449-90698-1" title="Özel:KitapKaynakları/0-449-90698-1">0-449-90698-1</a>. <q>The father of official art history was a German named Johann Joachim Winckelmann (1717–68).</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Introduction&rft.btitle=Instant+Art+History&rft.pages=240&rft.pub=Random+House+Publishing+Group&rft.date=1995&rft.isbn=0-449-90698-1&rft.aulast=Robinson&rft.aufirst=Walter&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Finstantarthistor00robi%2Fpage%2F240&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><strong><a href="#cite_ref-27">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Everill, P. (2010). "The Parkers of Heytesbury: Archaeological pioneers". <i>Antiquaries Journal</i>. <b>90</b>: 441-453. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1017/S000358151000003X">10.1017/S000358151000003X</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Parkers+of+Heytesbury%3A+Archaeological+pioneers&rft.pages=441-453&rft.date=2010&rft_id=info%3Adoi%2F10.1017%2FS000358151000003X&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><strong><a href="#cite_ref-28">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Everill, P. (2009). "Invisible pioneers". <i>British Archaeology</i>. <b>108</b>: 40-43.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Invisible+pioneers&rft.pages=40-43&rft.date=2009&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><strong><a href="#cite_ref-29">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Renfrew, Colin; Bahn, Paul G. (2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/archaeologyessen0000renf_q0h3"><i>Archaeology essentials: theories, methods, practice</i></a>. 3. Londra: Thames & Hudson. ss. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/archaeologyessen0000renf_q0h3/page/17">17</a>-18. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-500-29159-7" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-500-29159-7">978-0-500-29159-7</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Archaeology+essentials%3A+theories%2C+methods%2C+practice&rft.place=Londra&rft.series=3.&rft.pages=17-18&rft.pub=Thames+%26+Hudson&rft.date=2015&rft.isbn=978-0-500-29159-7&rft.aulast=Renfrew&rft.aufirst=Colin&rft.au=Bahn%2C+Paul+G.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Farchaeologyessen0000renf_q0h3&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><strong><a href="#cite_ref-30">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Bowden, Mark (1984). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/generalpittriver0000bowe"><i>General Pitt Rivers: The father of scientific archaeology</i></a>. <a href="/w/index.php?title=Salisbury_and_South_Wiltshire_Museum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Salisbury and South Wiltshire Museum (sayfa mevcut değil)">Salisbury and South Wiltshire Museum</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-947535-00-4" title="Özel:KitapKaynakları/0-947535-00-4">0-947535-00-4</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=General+Pitt+Rivers%3A+The+father+of+scientific+archaeology&rft.pub=Salisbury+and+South+Wiltshire+Museum&rft.date=1984&rft.isbn=0-947535-00-4&rft.au=Bowden%2C+Mark&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fgeneralpittriver0000bowe&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><strong><a href="#cite_ref-31">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Hicks, Dan (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181119080539/http://archaeopress.com/ArchaeopressShop/Public/download.asp?id=%7B64476CB8-7963-40E1-B225-F54DA37A2F9A%7D">"Characterizing the World Archaeology Collections of the Pitt Rivers Museum"</a>. Stevenson, Alice (Ed.). <i>World Archaeology at the Pitt Rivers Museum: A characterization</i>. Oxford: Archaeopress. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-1-905739-58-5" title="Özel:KitapKaynakları/978-1-905739-58-5">978-1-905739-58-5</a>. 19 Kasım 2018 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archaeopress.com/ArchaeopressShop/Public/download.asp?id=%7B64476CB8-7963-40E1-B225-F54DA37A2F9A%7D">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">8 Nisan</span> 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Characterizing+the+World+Archaeology+Collections+of+the+Pitt+Rivers+Museum&rft.btitle=World+Archaeology+at+the+Pitt+Rivers+Museum%3A+A+characterization&rft.place=Oxford&rft.pub=Archaeopress&rft.date=2013&rft.isbn=978-1-905739-58-5&rft.aulast=Hicks&rft.aufirst=Dan&rft_id=http%3A%2F%2Farchaeopress.com%2FArchaeopressShop%2FPublic%2Fdownload.asp%3Fid%3D%257B64476CB8-7963-40E1-B225-F54DA37A2F9A%257D&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">r eksik <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|soyadı1=</code> (<a href="/wiki/Yard%C4%B1m:KB1_hatalar%C4%B1#missing_name" title="Yardım:KB1 hataları">yardım</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-32"><strong><a href="#cite_ref-32">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">MacGillivray, Joseph Alexander (2000). <i>Minotaur: Sir Arthur Evans and the Archaeology of the Minoan Myth</i>. New York, NY: Hill and Wang (Farrar, Straus and Giroux).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Minotaur%3A+Sir+Arthur+Evans+and+the+Archaeology+of+the+Minoan+Myth&rft.place=New+York%2C+NY&rft.pub=Hill+and+Wang+%28Farrar%2C+Straus+and+Giroux%29&rft.date=2000&rft.aulast=MacGillivray&rft.aufirst=Joseph+Alexander&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><strong><a href="#cite_ref-33">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Renfrew, Colin; Bahn, Paul G. (2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/archaeologyessen0000renf_q0h3"><i>Archaeology essentials: theories, methods, practice</i></a>. 3. Londra: Thames & Hudson. ss. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/archaeologyessen0000renf_q0h3/page/24">24</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-500-29159-7" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-500-29159-7">978-0-500-29159-7</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Archaeology+essentials%3A+theories%2C+methods%2C+practice&rft.place=Londra&rft.series=3.&rft.pages=24&rft.pub=Thames+%26+Hudson&rft.date=2015&rft.isbn=978-0-500-29159-7&rft.aulast=Renfrew&rft.aufirst=Colin&rft.au=Bahn%2C+Paul+G.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Farchaeologyessen0000renf_q0h3&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Renfrew_Bahn1991#5-34"><strong><a href="#cite_ref-Renfrew_Bahn1991#5_34-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Renfrew and Bahn (2004 [1991]):33–35</span> </li> <li id="cite_note-Binford1962-35"><strong><a href="#cite_ref-Binford1962_35-0">^</a></strong> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="tr" dir="ltr"><span style="font-weight: bold; font-size: 75%; color:inherit;">Kaynak hatası:</span> <span style="font-weight: normal; font-size: 75%; color:inherit;">Geçersiz <code><ref></code> etiketi; <code>Binford1962</code> isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: <a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme">Kaynak gösterme</a>)</span></span></li> <li id="cite_note-Flannery1967-36"><strong><a href="#cite_ref-Flannery1967_36-0">^</a></strong> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="tr" dir="ltr"><span style="font-weight: bold; font-size: 75%; color:inherit;">Kaynak hatası:</span> <span style="font-weight: normal; font-size: 75%; color:inherit;">Geçersiz <code><ref></code> etiketi; <code>Flannery1967</code> isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: <a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme">Kaynak gösterme</a>)</span></span></li> <li id="cite_note-Shanks_Tilley1987-37"><strong><a href="#cite_ref-Shanks_Tilley1987_37-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Shanks and Tilley (1987)</span> </li> <li id="cite_note-Shanks_Tilley1988-38"><strong><a href="#cite_ref-Shanks_Tilley1988_38-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Shanks and Tilley (1988)</span> </li> <li id="cite_note-Shanks1991-39"><strong><a href="#cite_ref-Shanks1991_39-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Shanks (1991)</span> </li> <li id="cite_note-Shanks1993-40"><strong><a href="#cite_ref-Shanks1993_40-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Shanks (1993)</span> </li> <li id="cite_note-Sillet_et_al2006-41"><strong><a href="#cite_ref-Sillet_et_al2006_41-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Sillet et al. (2006)</span> </li> <li id="cite_note-Hodder1982-42"><strong><a href="#cite_ref-Hodder1982_42-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Hodder (1982)</span> </li> <li id="cite_note-Hodder1985-43"><strong><a href="#cite_ref-Hodder1985_43-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Hodder (1985)</span> </li> <li id="cite_note-Hodder1987-44"><strong><a href="#cite_ref-Hodder1987_44-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Hodder (1987)</span> </li> <li id="cite_note-Hodder1990-45"><strong><a href="#cite_ref-Hodder1990_45-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Hodder (1990)</span> </li> <li id="cite_note-Hodder1991-46"><strong><a href="#cite_ref-Hodder1991_46-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Hodder (1991)</span> </li> <li id="cite_note-Hodder1992-47"><strong><a href="#cite_ref-Hodder1992_47-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Hodder (1992)</span> </li> <li id="cite_note-Hodge1937-48"><strong><a href="#cite_ref-Hodge1937_48-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Hodge (1937)</span> </li> <li id="cite_note-Pauketat2001-49"><strong><a href="#cite_ref-Pauketat2001_49-0">^</a></strong> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="tr" dir="ltr"><span style="font-weight: bold; font-size: 75%; color:inherit;">Kaynak hatası:</span> <span style="font-weight: normal; font-size: 75%; color:inherit;">Geçersiz <code><ref></code> etiketi; <code>Pauketat2001</code> isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: <a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme">Kaynak gösterme</a>)</span></span></li> <li id="cite_note-50"><strong><a href="#cite_ref-50">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131105020609/https://archaeologicalcomputing.lincei.it/">"Archaeological Computing Home | Virtual Museum of Archaelogical Computing"</a>. <i>archaeologicalcomputing.lincei.it</i>. 5 Kasım 2013 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archaeologicalcomputing.lincei.it/">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Ekim</span> 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=archaeologicalcomputing.lincei.it&rft.atitle=Archaeological+Computing+Home+%7C+Virtual+Museum+of+Archaelogical+Computing&rft_id=https%3A%2F%2Farchaeologicalcomputing.lincei.it%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><strong><a href="#cite_ref-51">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170427121505/https://www.archcalc.cnr.it/">"Archeologia e Calcolatori"</a>. <i>www.archcalc.cnr.it</i>. 27 Nisan 2017 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.archcalc.cnr.it/">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Ekim</span> 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.archcalc.cnr.it&rft.atitle=Archeologia+e+Calcolatori&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.archcalc.cnr.it%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><strong><a href="#cite_ref-52">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak"><a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Archeologia_computazionale"><i>Archeologia computazionale</i></a> (İtalyanca), 29 Aralık 2023, 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211021080236/https://it.wikipedia.org/wiki/Archeologia_computazionale">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">, erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Ekim</span> 2024</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Archeologia+computazionale&rft.date=2023-12-29&rft_id=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FArcheologia_computazionale&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AArkeoloji" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Sosyal_bilimler" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Sosyal_bilimler" title="Şablon:Sosyal bilimler"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Sosyal_bilimler" title="Şablon tartışma:Sosyal bilimler"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Sosyal_bilimler&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Sosyal_bilimler" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Sosyal_bilimler" title="Sosyal bilimler">Sosyal bilimler</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Ana dallar</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Antropoloji" title="Antropoloji">Antropoloji</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Arkeoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Co%C4%9Frafya" title="Coğrafya">Coğrafya</a></li> <li><a href="/wiki/Dilbilim" title="Dilbilim">Dilbilim</a></li> <li><a href="/wiki/E%C4%9Fitim_bilimleri" title="Eğitim bilimleri">Eğitim bilimleri</a></li> <li><a href="/wiki/Ekonomi" title="Ekonomi">Ekonomi</a></li> <li><a href="/wiki/Filoloji" title="Filoloji">Filoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Hukuk" title="Hukuk">Hukuk</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0leti%C5%9Fim_bilimleri" title="İletişim bilimleri">İletişim bilimleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0%C5%9Fletme" title="İşletme">İşletme</a></li> <li><a href="/wiki/Kriminoloji" title="Kriminoloji">Kriminoloji</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BCzikoloji" title="Müzikoloji">Müzikoloji</a></li> <li><a href="/wiki/N%C3%BCmismatik" title="Nümismatik">Nümismatik</a></li> <li><a href="/wiki/Psikoloji" title="Psikoloji">Psikoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Siyaset_bilimi" title="Siyaset bilimi">Siyaset bilimi</a></li> <li><a href="/wiki/Sosyoloji" title="Sosyoloji">Sosyoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Tarih" title="Tarih">Tarih</a></li> <li><a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_ili%C5%9Fkiler" title="Uluslararası ilişkiler">Uluslararası ilişkiler</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Disiplinler arası</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Antrozooloji" title="Antrozooloji">Antrozooloji</a></li> <li><a href="/wiki/Be%C5%9Feri_co%C4%9Frafya" title="Beşeri coğrafya">Beşeri coğrafya</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BClt%C3%BCr_tarihi" title="Kültür tarihi">Kültür tarihi</a></li> <li><a href="/wiki/Psikoloji_felsefesi" title="Psikoloji felsefesi">Psikoloji felsefesi</a></li> <li><a href="/wiki/Siyasi_ekoloji" title="Siyasi ekoloji">Siyasi ekoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Siyasi_ekonomi" title="Siyasi ekonomi">Siyasi ekonomi</a></li> <li><a href="/wiki/Tarih_felsefesi" title="Tarih felsefesi">Tarih felsefesi</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Teknoloji" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Teknoloji" title="Şablon:Teknoloji"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Teknoloji" title="Şablon tartışma:Teknoloji"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Teknoloji&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Teknoloji" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Teknoloji" title="Teknoloji">Teknoloji</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Uygulamal%C4%B1_bilimler" title="Uygulamalı bilimler">Uygulamalı Bilim</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span style="white-space:nowrap"> <a class="mw-selflink selflink">Kazıbilim</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Yapay_zek%C3%A2" title="Yapay zekâ">Yapay zekâ</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Berim" title="Berim">Berim</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Elektronik" title="Elektronik">Elektronik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Enerji" title="Enerji">Enerji</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Enerji_depolama" title="Enerji depolama">Enerji depolama</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Kriyojenik" title="Kriyojenik">Kriyojenik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=M%C3%BChendislik_jeofizi%C4%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mühendislik jeofiziği (sayfa mevcut değil)">Mühendislik jeofiziği</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/w/index.php?title=M%C3%BChendislik_jeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mühendislik jeolojisi (sayfa mevcut değil)">Mühendislik jeolojisi</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/%C3%87evre_teknolojisi" title="Çevre teknolojisi">Çevre teknolojisi</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bal%C4%B1k%C3%A7%C4%B1l%C4%B1k" title="Balıkçılık">Balıkçılık</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Malzeme_bilimi" title="Malzeme bilimi">Malzeme bilimi</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Mikroteknoloji" title="Mikroteknoloji">Mikroteknoloji</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Mimarl%C4%B1k" title="Mimarlık">Mimarlık</a>  <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Nanoteknoloji" title="Nanoteknoloji">Nanoteknoloji</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/N%C3%BCkleer_teknoloji" title="Nükleer teknoloji">Nükleer teknoloji</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Optik" title="Optik">Optik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi" title="Parçacık fiziği">Parçacık fiziği</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Zooloji" title="Zooloji">Zooloji</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Bilgi" title="Bilgi">Bilgi</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bili%C5%9Fim_ve_ileti%C5%9Fim_teknolojileri" class="mw-redirect" title="Bilişim ve iletişim teknolojileri">Bilişim ve iletişim teknolojileri</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Grafik_tasar%C4%B1m" title="Grafik tasarım">Grafik tasarım</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bilgi_teknolojisi" title="Bilgi teknolojisi">Bilgi teknolojisi</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/M%C3%BCzik_teknolojisi" title="Müzik teknolojisi">Müzik teknolojisi</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ses_konu%C5%9Fma_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1_yaz%C4%B1l%C4%B1mlar" title="Ses konuşma tanımlayıcı yazılımlar">Ses tanıma</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Dijital_foto%C4%9Fraf%C3%A7%C4%B1l%C4%B1k" title="Dijital fotoğrafçılık">Görsel teknolojiler</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Sistematik" title="Sistematik">Sistematik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bili%C5%9Fim" title="Bilişim">Bilişim</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/End%C3%BCstri" class="mw-redirect" title="Endüstri">Endüstri</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/%C4%B0n%C5%9Faat" title="İnşaat">Yapı</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bal%C4%B1k%C3%A7%C4%B1l%C4%B1k" title="Balıkçılık">Balıkçılık</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/End%C3%BCstriyel_teknoloji" title="Endüstriyel teknoloji">Endüstriyel teknoloji</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/%C4%B0malat" title="İmalat">Üretim</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Makine_sanayi" title="Makine sanayi">Makine sanayi</a>  <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Madencilik" title="Madencilik">Madencilik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Ara%C5%9Ft%C4%B1rma_ve_geli%C5%9Ftirme" title="Araştırma ve geliştirme">Araştırma ve geliştirme</a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Askeriye" title="Askeriye">Askeriye</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/M%C3%BChimmat" title="Mühimmat">Mühimmat</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bomba" title="Bomba">Bomba</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Muharebe_m%C3%BChendisli%C4%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muharebe mühendisliği (sayfa mevcut değil)">Muharebe mühendisliği</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Asker%C3%AE_teknoloji" title="Askerî teknoloji">Askerî teknoloji</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/%C4%B0stihk%C3%A2m" class="mw-redirect" title="İstihkâm">İstihkâm</a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ev" title="Ev">Ev</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Beyaz_e%C5%9Fya" title="Beyaz eşya">Beyaz eşya</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/E%C4%9Fitim_teknolojisi" title="Eğitim teknolojisi">Eğitim teknolojisi</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Evi%C3%A7i_teknolojileri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eviçi teknolojileri (sayfa mevcut değil)">Eviçi teknolojileri</a>  <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/G%C4%B1da_teknolojisi" title="Gıda teknolojisi">Gıda teknolojisi</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Sa%C4%9Fl%C4%B1k" title="Sağlık">Sağlık</a> / <a href="/wiki/G%C3%BCvenlik" title="Güvenlik">Güvenlik</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Biyomedikal" title="Biyomedikal">Biyomedikal</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Biyomekatronik" title="Biyomekatronik">Biyomekatronik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Biyokimya" title="Biyokimya">Biyokimya</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Biyoenformatik" title="Biyoenformatik">Biyoenformatik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Biyoteknoloji" title="Biyoteknoloji">Biyoteknoloji</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Kemoinformatik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kemoinformatik (sayfa mevcut değil)">Kemoinformatik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Yang%C4%B1n_%C3%B6nleme_m%C3%BChendisli%C4%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yangın önleme mühendisliği (sayfa mevcut değil)">Yangın önleme mühendisliği</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Farmakoloji" title="Farmakoloji">Eczabilim</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Medikal_teknoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medikal teknoloji (sayfa mevcut değil)">Medikal teknoloji</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Beslenme" title="Beslenme">Beslenme</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Eczac%C4%B1l%C4%B1k" title="Eczacılık">Eczacılık</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/G%C3%BCvenlik_m%C3%BChendisli%C4%9Fi" title="Güvenlik mühendisliği">Güvenlik mühendisliği</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Hijyen_m%C3%BChendisli%C4%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hijyen mühendisliği (sayfa mevcut değil)">Hijyen mühendisliği</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ula%C5%9F%C4%B1m" title="Ulaşım">Ulaşım</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Havac%C4%B1l%C4%B1k" title="Havacılık">Havacılık</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Motorlu_ta%C5%9F%C4%B1t" title="Motorlu taşıt">Motorlu taşıt</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Otonom_araba" title="Otonom araba">Otonom araçlar</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Uzay_teknolojisi" title="Uzay teknolojisi">Uzay teknolojisi</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">İlgili maddeler</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/M%C3%BChendislik" title="Mühendislik">Mühendislik</a> (<a href="/wiki/%C5%9Eablon:M%C3%BChendislik" title="Şablon:Mühendislik">Şablon</a>) <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Teknoloji_eti%C4%9Fi" title="Teknoloji etiği">Teknoloji etiği</a> </span></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Arkeoloji" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Arkeoloji" title="Şablon:Arkeoloji"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Arkeoloji" title="Şablon tartışma:Arkeoloji"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Arkeoloji&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Arkeoloji" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Arkeoloji</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arkeoloji tarihi (sayfa mevcut değil)">Tarihçe</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Arkeolojik_sit" title="Arkeolojik sit">Arkeolojik alanlar</a></li> <li><a href="/wiki/Antikac%C4%B1" title="Antikacı">Antikacı</a></li> <li><a href="/wiki/Johann_Joachim_Winckelmann" title="Johann Joachim Winckelmann">Johann Joachim Winckelmann</a></li> <li><a href="/wiki/Sir_Richard_Hoare,_2._Baronet" title="Sir Richard Hoare, 2. Baronet">Richard Hoare</a></li> <li><a href="/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann">Heinrich Schliemann</a></li> <li><a href="/wiki/Arthur_Evans" title="Arthur Evans">Arthur Evans</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=John_Lloyd_Stephens&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Lloyd Stephens (sayfa mevcut değil)">John Lloyd Stephens</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=William_Henry_Holmes&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Henry Holmes (sayfa mevcut değil)">William Henry Holmes</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Augustus_Pitt_Rivers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Augustus Pitt Rivers (sayfa mevcut değil)">Augustus Pitt Rivers</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Flinders_Petrie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Flinders Petrie (sayfa mevcut değil)">Flinders Petrie</a></li> <li><a href="/wiki/Mortimer_Wheeler" title="Mortimer Wheeler">Mortimer Wheeler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dorothy_Garrod&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dorothy Garrod (sayfa mevcut değil)">Dorothy Garrod</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Max_Uhle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Max Uhle (sayfa mevcut değil)">Max Uhle</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Alfred_V._Kidder&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred V. Kidder (sayfa mevcut değil)">Alfred V. Kidder</a></li> <li><a href="/wiki/George_Bass_(arkeolog)" title="George Bass (arkeolog)">George Bass</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Yöntem ve teori</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji_teorisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arkeoloji teorisi (sayfa mevcut değil)">Arkeoloji teorisi</a></li> <li><a href="/wiki/Arkeoloji_felsefesi" title="Arkeoloji felsefesi">Arkeoloji felsefesi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Arkeolojik_etik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arkeolojik etik (sayfa mevcut değil)">Arkeolojik etik</a></li> <li><a href="/wiki/Arkeolojik_alanlar%C4%B1n_korunmas%C4%B1_ve_restorasyonu" title="Arkeolojik alanların korunması ve restorasyonu">Arkeolojik alanların korunması ve restorasyonu</a></li> <li><a href="/wiki/Y%C3%BCzey_ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1" title="Yüzey araştırması">Survey</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Jeofizik_ara%C5%9Ft%C4%B1rma_(arkeoloji)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jeofizik araştırma (arkeoloji) (sayfa mevcut değil)">jeofizik araştırma</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Elektriksel_diren%C3%A7_ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elektriksel direnç araştırması (sayfa mevcut değil)">elektriksel direnç araştırması</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sondaj_(arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sondaj (arkeoloji (sayfa mevcut değil)">sondaj</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Yanm%C4%B1%C5%9F_katman" title="Yanmış katman">Yanmış katman</a></li> <li><a href="/wiki/Arkeolojik_kaz%C4%B1" title="Arkeolojik kazı">Kazı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Litik_analiz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Litik analiz (sayfa mevcut değil)">Litik analiz</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kaz%C4%B1_sonras%C4%B1_analiz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kazı sonrası analiz (sayfa mevcut değil)">Kazı sonrası</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Arkeolojinin_alt_alanlar%C4%B1" title="Arkeolojinin alt alanları">Alt disiplinler</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kronolojik</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Tarih_%C3%B6ncesi_arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tarih öncesi arkeoloji (sayfa mevcut değil)">Tarih öncesi</a></li> <li><a href="/wiki/Protohistorya" title="Protohistorya">Protohistorik</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0ncil_arkeolojisi" class="mw-redirect" title="İncil arkeolojisi">İncil</a></li> <li><a href="/wiki/Klasik_arkeoloji" title="Klasik arkeoloji">Klasik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Orta%C3%A7a%C4%9F_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ortaçağ arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Ortaçağ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Orta%C3%A7a%C4%9F_sonras%C4%B1_arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ortaçağ sonrası arkeoloji (sayfa mevcut değil)">Ortaçağ sonrası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tarihsel_arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tarihsel arkeoloji (sayfa mevcut değil)">Tarihsel</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%87a%C4%9Fda%C5%9F_arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çağdaş arkeoloji (sayfa mevcut değil)">Çağdaş</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Coğrafi</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Afrika_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Afrika arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Afrika</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Amerika_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amerika arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Amerika</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Asya_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asya arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Asya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Avustralya_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Avustralya arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Avustralya</a></li> <li><a href="/wiki/Okyanusya_arkeolojisi" title="Okyanusya arkeolojisi">Okyanusya</a></li> <li><a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1rbilim" title="Mısırbilim">Mısır</a></li> <li><a href="/wiki/Asuroloji" title="Asuroloji">Mezopotamya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yak%C4%B1n_Do%C4%9Fu_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yakın Doğu arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Yakın Doğu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nubiology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nubiology (sayfa mevcut değil)">Nubyan</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Yöntemsel</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Hava_foto%C4%9Fraf%C4%B1_arkeolojisi" class="mw-redirect" title="Hava fotoğrafı arkeolojisi">Hava</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biyoarkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biyoarkeoloji (sayfa mevcut değil)">Biyoarkeoloji</a> <ul><li><a href="/wiki/Arkeogenetik" title="Arkeogenetik">Arkeogenetik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Orta%C3%A7a%C4%9F_biyoarkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ortaçağ biyoarkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Ortaçağ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yak%C4%B1n_Do%C4%9Fu_biyoarkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yakın Doğu biyoarkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Yakın Doğu</a></li> <li><a href="/wiki/Osteoloji" class="mw-redirect" title="Osteoloji">Osteoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Paleopatoloji" title="Paleopatoloji">Paleopatoloji</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kalseoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kalseoloji (sayfa mevcut değil)">Kalseoloji</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dijital_arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dijital arkeoloji (sayfa mevcut değil)">Dijital</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Arkeooyun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arkeooyun (sayfa mevcut değil)">Arkeooyun</a></li> <li><a href="/wiki/Hesaplamal%C4%B1_arkeoloji" title="Hesaplamalı arkeoloji">Hesaplamalı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sanal_arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sanal arkeoloji (sayfa mevcut değil)">Sanal</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C3%87evresel_arkeoloji" title="Çevresel arkeoloji">Çevresel</a> <ul><li><a href="/wiki/Jeoarkeoloji" title="Jeoarkeoloji">Jeoarkeoloji</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Paleoetnobotanik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paleoetnobotanik (sayfa mevcut değil)">Paleoetnobotanik</a></li> <li><a href="/wiki/Zooarkeoloji" title="Zooarkeoloji">Zooarkeoloji</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deneysel_arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deneysel arkeoloji (sayfa mevcut değil)">Deneysel</a></li> <li><a href="/wiki/Sualt%C4%B1_arkeolojisi" title="Sualtı arkeolojisi">Sualtı</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tematik</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Arkeoastronomi" title="Arkeoastronomi">Arkeoastronomi</a></li> <li><a href="/wiki/Arkeometri" title="Arkeometri">Arkeometri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sava%C5%9F_alan%C4%B1_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Savaş alanı arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Savaş alanı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%87at%C4%B1%C5%9Fma_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çatışma arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Çatışma</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Feminist_arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Feminist arkeoloji (sayfa mevcut değil)">Feminist</a></li> <li><a href="/wiki/Cenaze_arkeolojisi" title="Cenaze arkeolojisi">Cenaze</a></li> <li><a href="/wiki/Toplumsal_cinsiyet_arkeolojisi" title="Toplumsal cinsiyet arkeolojisi">Toplumsal cinsiyet</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yerel_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yerel arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Yerel</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=End%C3%BCstriyel_arkeoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Endüstriyel arkeoloji (sayfa mevcut değil)">Endüstriyel</a></li> <li><a href="/wiki/Peyzaj_arkeolojisi" title="Peyzaj arkeolojisi">Peyzaj</a></li> <li><a href="/wiki/Denizcilik_arkeolojisi" title="Denizcilik arkeolojisi">Denizcilik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Morg_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Morg arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Morg</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=M%C3%BCzik_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Müzik arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Müzik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nazi_arkeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nazi arkeolojisi (sayfa mevcut değil)">Nazi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fenomenoloji_(arkeoloji)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fenomenoloji (arkeoloji) (sayfa mevcut değil)">Fenomenoloji</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%B6zde_arkeoloji" title="Sözde arkeoloji">Psödoarkeoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Kuir_arkeoloji" title="Kuir arkeoloji">Kuir</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Listeler</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>Sitler <ul><li><a href="/w/index.php?title=K%C4%B1talara_ve_%C3%A7a%C4%9Flara_g%C3%B6re_arkeolojik_alanlar_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kıtalara ve çağlara göre arkeolojik alanlar listesi (sayfa mevcut değil)">kıtalara ve çağlara göre</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9Clkelerine_g%C3%B6re_s%C4%B1ralanm%C4%B1%C5%9F_arkeolojik_sit_alanlar%C4%B1n%C4%B1n_listesi" title="Ülkelerine göre sıralanmış arkeolojik sit alanlarının listesi">ülkelere göre</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Arkeolojik_d%C3%B6nemler_listesi" title="Arkeolojik dönemler listesi">Dönemler</a></li> <li><a href="/wiki/Arkeologlar_listesi" title="Arkeologlar listesi">Arkeologlar</a> <ul><li><a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1rbilimciler_listesi" title="Mısırbilimciler listesi">Mısırbilimciler</a></li> <li><a href="/wiki/Asurologlar_listesi" title="Asurologlar listesi">Asurologlar</a></li> <li><a href="/wiki/Hititologlar_listesi" title="Hititologlar listesi">Hititologlar</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Arkeoloji_dergileri_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arkeoloji dergileri listesi (sayfa mevcut değil)">Dergiler</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Kategori"><img alt="Kategori" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/16px-Symbol_category.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/24px-Symbol_category.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/32px-Symbol_category.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Kategori:Arkeoloji" title="Kategori:Arkeoloji">Kategori</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:P_history.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/P_history.svg/25px-P_history.svg.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/P_history.svg/38px-P_history.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/P_history.svg/50px-P_history.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></a></span> <a href="/wiki/Portal:Tarih" title="Portal:Tarih">Tarih</a> <span class="plainlinks">(<a href="/wiki/Portal_tart%C4%B1%C5%9Fma:Tarih" title="Portal tartışma:Tarih">tartışma</a> · <a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Portal:Tarih&action=history">geçmiş</a> · <a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Portal:Tarih&action=watch">izle</a>)</span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q23498&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q23498&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Otorite_kontrol%C3%BC" title="Otorite kontrolü">Otorite kontrolü</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q23498" title="Bunu Vikiveri'de düzenleyin"><img alt="Bunu Vikiveri'de düzenleyin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%B0spanya_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="İspanya Millî Kütüphanesi">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX525128">XX525128</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Fransa_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Fransa Millî Kütüphanesi">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb13318444z">cb13318444z</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb13318444z">(data)</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/T%C3%BCmle%C5%9Fik_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Tümleşik Otorite Dosyası">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4002827-6">4002827-6</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%B0svi%C3%A7re_Tarihsel_S%C3%B6zl%C3%BC%C4%9F%C3%BC" title="İsviçre Tarihsel Sözlüğü">HDS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/008253">008253</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1" title="Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85006507">sh85006507</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Letonya_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Letonya Millî Kütüphanesi">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000054685&P_CON_LNG=ENG">000054685</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Ulusal_Ar%C5%9Fivler_ve_Kay%C4%B1tlar_%C4%B0daresi" title="Ulusal Arşivler ve Kayıtlar İdaresi">NARA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10639088">10639088</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Mill%C3%AE_Diyet_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Millî Diyet Kütüphanesi">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00566298">00566298</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C3%87ek_Cumhuriyeti_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph118578&CON_LNG=ENG">ph118578</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%B0srail_Ulusal_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="İsrail Ulusal Kütüphanesi">NLI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007294830305171">987007294830305171</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <table class="metadata plainlinks stub" role="presentation" style="background:transparent"><tbody><tr><td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Egypt_template.svg" class="mw-file-description"><img alt="Taslak simgesi" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Egypt_template.svg/30px-Egypt_template.svg.png" decoding="async" width="30" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Egypt_template.svg/45px-Egypt_template.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Egypt_template.svg/60px-Egypt_template.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></a></span></td><td><i><a class="mw-selflink selflink">Arkeoloji</a> ile ilgili bu madde <a href="/wiki/Vikipedi:Taslak_madde" title="Vikipedi:Taslak madde">taslak</a> seviyesindedir. Madde içeriğini <a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arkeoloji&action=edit">genişleterek</a> Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.</i></td></tr></tbody></table></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arkeoloji&oldid=34236909">https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arkeoloji&oldid=34236909</a>" sayfasından alınmıştır</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C3%96zel:Kategoriler" title="Özel:Kategoriler">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Arkeoloji_taslaklar%C4%B1" title="Kategori:Arkeoloji taslakları">Arkeoloji taslakları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Arkeoloji" title="Kategori:Arkeoloji">Arkeoloji</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Antropoloji" title="Kategori:Antropoloji">Antropoloji</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Frans%C4%B1zcadan_T%C3%BCrk%C3%A7eye_ge%C3%A7en_s%C3%B6zc%C3%BCkler" title="Kategori:Fransızcadan Türkçeye geçen sözcükler">Fransızcadan Türkçeye geçen sözcükler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Sosyal_bilimler" title="Kategori:Sosyal bilimler">Sosyal bilimler</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kategoriler: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Kaynak_g%C3%B6sterme_hatas%C4%B1_bulunan_maddeler" title="Kategori:Kaynak gösterme hatası bulunan maddeler">Kaynak gösterme hatası bulunan maddeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:KB1_hatalar%C4%B1:_yazar_veya_edit%C3%B6r%C3%BC_eksik" title="Kategori:KB1 hataları: yazar veya editörü eksik">KB1 hataları: yazar veya editörü eksik</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Uzman_ilgisi_gerektiren_maddeler_May%C4%B1s_2020" title="Kategori:Uzman ilgisi gerektiren maddeler Mayıs 2020">Uzman ilgisi gerektiren maddeler Mayıs 2020</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Tarih_konusunda_uzman_ilgisi_gerektiren_maddeler" title="Kategori:Tarih konusunda uzman ilgisi gerektiren maddeler">Tarih konusunda uzman ilgisi gerektiren maddeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Otomatik_boyutland%C4%B1r%C4%B1lan_%C3%A7oklu_resim_kullan%C4%B1lan_sayfalar" title="Kategori:Otomatik boyutlandırılan çoklu resim kullanılan sayfalar">Otomatik boyutlandırılan çoklu resim kullanılan sayfalar</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Webar%C5%9Fiv_%C5%9Fablonu_wayback_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1" title="Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları">Webarşiv şablonu wayback bağlantıları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:BNE_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:BNE tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">BNE tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:BNF_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:GND_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:HDS_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:HDS tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">HDS tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LNB_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NARA_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NDL_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NKC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NLI_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:T%C3%BCm_taslak_maddeler" title="Kategori:Tüm taslak maddeler">Tüm taslak maddeler</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Sayfa en son 04.07, 21 Kasım 2024 tarihinde değiştirildi.</li> <li id="footer-info-copyright">Metin <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr">Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı</a> altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/tr">Kullanım Şartlarını</a> ve <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/tr">Gizlilik Politikasını</a> kabul etmiş olursunuz.<br />Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> tescilli markasıdır.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik politikası</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Vikipedi hakkında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedi:Genel_sorumluluk_reddi">Sorumluluk reddi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kuralları</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Geliştiriciler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tr.wikipedia.org">İstatistikler</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Çerez politikası</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Arkeoloji&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil görünüm</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-79kgc","wgBackendResponseTime":193,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.647","walltime":"0.854","ppvisitednodes":{"value":3002,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":169463,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3552,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":16,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":57090,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 636.586 1 -total"," 32.83% 208.993 1 Şablon:Kaynakça"," 13.87% 88.294 1 Şablon:Bilim"," 13.15% 83.706 1 Şablon:Sidebar_with_collapsible_lists"," 12.65% 80.552 1 Şablon:Çoklu_sorun"," 12.61% 80.276 4 Şablon:Dolaşım"," 12.60% 80.215 18 Şablon:Kitap_kaynağı"," 8.80% 56.011 1 Şablon:Otorite_kontrolü"," 8.51% 54.146 6 Şablon:Web_kaynağı"," 7.69% 48.971 2 Şablon:Ambox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.282","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4599663,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-559c9fd9f4-6z8sr","timestamp":"20241126132544","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Arkeoloji","url":"https:\/\/tr.wikipedia.org\/wiki\/Arkeoloji","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q23498","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q23498","author":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia projelerine katk\u0131da bulunanlar"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-03-21T02:07:02Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d1\/Gizeh_Cheops_BW_1.jpg","headline":"Ge\u00e7mi\u015fin, insanl\u0131k tarihinin maddi k\u00fclt\u00fcr yoluyla incelenmesi"}</script> </body> </html>