CINXE.COM
Pays émergent — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Pays émergent — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"527ccff2-71c2-4e02-b278-9d77b64e2c8d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Pays_émergent","wgTitle":"Pays émergent","wgCurRevisionId":221059653,"wgRevisionId":221059653,"wgArticleId":754404,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page utilisant une présentation en colonnes avec un nombre fixe de colonnes","Page utilisant P9346","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel","Page utilisant P1296","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Géographie/Articles liés","Portail:Économie/Articles liés","Portail:Société/Articles liés","Pays","Géographie économique", "Économie du développement"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Pays_émergent","wgRelevantArticleId":754404,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q546395","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness", "fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar", "ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Pays émergent — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Pays_%C3%A9mergent"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Pays_%C3%A9mergent"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Pays_émergent rootpage-Pays_émergent skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Pays+%C3%A9mergent" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Pays+%C3%A9mergent" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Pays+%C3%A9mergent" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Pays+%C3%A9mergent" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Historique_et_évolutions_du_concept" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historique_et_évolutions_du_concept"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historique et évolutions du concept</span> </div> </a> <ul id="toc-Historique_et_évolutions_du_concept-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Place_dans_l'économie_mondiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Place_dans_l'économie_mondiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Place dans l'économie mondiale</span> </div> </a> <ul id="toc-Place_dans_l'économie_mondiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pressions_sur_les_ressources_non_renouvelables" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pressions_sur_les_ressources_non_renouvelables"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Pressions sur les ressources non renouvelables</span> </div> </a> <ul id="toc-Pressions_sur_les_ressources_non_renouvelables-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Pays émergent</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 31 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-31" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">31 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%82_%D9%86%D8%A7%D8%B4%D8%A6%D8%A9" title="سوق ناشئة – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سوق ناشئة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B2%D1%8A%D0%B7%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B2%D0%B0%D1%89%D0%B8_%D0%BF%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B8" title="Нововъзникващи пазари – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Нововъзникващи пазари" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Mercat_emergent" title="Mercat emergent – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mercat emergent" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Rozvojov%C3%BD_trh" title="Rozvojový trh – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Rozvojový trh" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/V%C3%A6kst%C3%B8konomi" title="Vækstøkonomi – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Vækstøkonomi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Schwellenmarkt" title="Schwellenmarkt – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Schwellenmarkt" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Emerging_market" title="Emerging market – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Emerging market" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mercados_emergentes" title="Mercados emergentes – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Mercados emergentes" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Gorantz_datozen_merkatuak" title="Gorantz datozen merkatuak – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Gorantz datozen merkatuak" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%B8%D9%87%D9%88%D8%B1" title="بازار نوظهور – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بازار نوظهور" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kehittyv%C3%A4t_markkinat" title="Kehittyvät markkinat – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kehittyvät markkinat" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mercados_emerxentes" title="Mercados emerxentes – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Mercados emerxentes" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%95%D7%A7_%D7%9E%D7%AA%D7%A2%D7%95%D7%A8%D7%A8" title="שוק מתעורר – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="שוק מתעורר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pasar_negara_berkembang" title="Pasar negara berkembang – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Pasar negara berkembang" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Dagiti_rumrummuar_a_pagtagilakuan" title="Dagiti rumrummuar a pagtagilakuan – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Dagiti rumrummuar a pagtagilakuan" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A8%E3%83%9E%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%83%B3%E3%82%B0%E3%83%BB%E3%83%9E%E3%83%BC%E3%82%B1%E3%83%83%E3%83%88" title="エマージング・マーケット – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="エマージング・マーケット" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8B%A0%ED%9D%A5_%EC%8B%9C%EC%9E%A5" title="신흥 시장 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="신흥 시장" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Mercatos_emerjinte" title="Mercatos emerjinte – lingua franca nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Mercatos emerjinte" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="lingua franca nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Besivystan%C4%8Dios_rinkos" title="Besivystančios rinkos – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Besivystančios rinkos" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Framvoksende_marked" title="Framvoksende marked – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Framvoksende marked" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynki_wschodz%C4%85ce" title="Rynki wschodzące – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Rynki wschodzące" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mercados_emergentes" title="Mercados emergentes – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mercados emergentes" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Pie%C8%9Be_emergente" title="Piețe emergente – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Piețe emergente" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5%D1%81%D1%8F_%D1%80%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%B8" title="Развивающиеся рынки – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Развивающиеся рынки" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%8F%D8%B3%D8%B1%D9%86%D8%AF%DA%99_%D9%88%DA%8F%D9%8A%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%86%DA%8A%D9%8A%D9%88%D9%86" title="اُسرندڙ وڏيون منڊيون – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="اُسرندڙ وڏيون منڊيون" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tillv%C3%A4xtmarknad" title="Tillväxtmarknad – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Tillväxtmarknad" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%95%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%94%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88" title="ตลาดเกิดใหม่ – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="ตลาดเกิดใหม่" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Geli%C5%9Fmekte_olan_pazarlar" title="Gelişmekte olan pazarlar – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Gelişmekte olan pazarlar" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%DA%BE%D8%B1%D8%AA%DB%8C_%D9%85%D9%86%DA%88%DB%8C%D8%A7%DA%BA" title="ابھرتی منڈیاں – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ابھرتی منڈیاں" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1c_n%E1%BB%81n_kinh_t%E1%BA%BF_%C4%91ang_n%E1%BB%95i_l%C3%AAn" title="Các nền kinh tế đang nổi lên – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Các nền kinh tế đang nổi lên" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%96%B0%E5%85%B4%E5%B8%82%E5%9C%BA" title="新兴市场 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="新兴市场" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q546395#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pays_%C3%A9mergent" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Pays_%C3%A9mergent" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pays_%C3%A9mergent"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Pays_%C3%A9mergent"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Pays_%C3%A9mergent" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Pays_%C3%A9mergent" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&oldid=221059653" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Pays_%C3%A9mergent&id=221059653&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FPays_%25C3%25A9mergent"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FPays_%25C3%25A9mergent"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Pays+%C3%A9mergent"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Pays_%C3%A9mergent&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Emerging_markets" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q546395" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/%C3%89mergence_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Émergence (homonymie)">Émergence (homonymie)</a>. </p> </div></div> <p>Un <b>pays émergent</b>, ou <b>économie émergente</b>, ou encore <b>marché émergent</b> est un <a href="/wiki/Pays" title="Pays">pays</a> dont le <a href="/wiki/Liste_des_pays_par_PIB_(PPA)_par_habitant" title="Liste des pays par PIB (PPA) par habitant">PIB par habitant</a> est inférieur à celui des <a href="/wiki/Pays_d%C3%A9velopp%C3%A9s" class="mw-redirect" title="Pays développés">pays développés</a>, mais qui connaît une <a href="/wiki/Croissance_%C3%A9conomique" title="Croissance économique">croissance économique</a> rapide, et dont le <a href="/wiki/Niveau_de_vie" title="Niveau de vie">niveau de vie</a> ainsi que les structures économiques et sociales convergent vers ceux des pays développés avec une ouverture économique au reste du monde, des transformations structurelles et institutionnelles de grande ampleur et un fort potentiel de croissance. Il convient de noter que le PIB par habitant n'est qu'un critère partiel (et partial) de l'émergence : le <a href="/wiki/Kowe%C3%AFt" title="Koweït">Koweït</a>, économie émergente, a un PIB par habitant proche de la moyenne de l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a>. </p><p>La liste des pays auxquels s'applique ce terme varie selon les sources et selon les époques, en témoignent les divers acronymes définis pour les désigner : </p> <ul><li>BRIC est le premier à désigner les quatre principaux pays émergents (<a href="/wiki/%C3%89mergence_du_Br%C3%A9sil_comme_superpuissance" class="mw-redirect" title="Émergence du Brésil comme superpuissance">Brésil</a>, Russie, <a href="/wiki/%C3%89mergence_de_l%27Inde_comme_superpuissance" class="mw-redirect" title="Émergence de l'Inde comme superpuissance">Inde</a>, <a href="/wiki/%C3%89mergence_de_la_Chine_comme_superpuissance" class="mw-redirect" title="Émergence de la Chine comme superpuissance">Chine</a>) qui sont susceptibles de jouer un rôle de premier plan dans l'<a href="/wiki/%C3%89conomie_mondiale" title="Économie mondiale">économie mondiale</a> dans un futur plus ou moins proche.</li> <li><a href="/wiki/Br%C3%A9sil_%E2%80%93_Russie_%E2%80%93_Inde_%E2%80%93_Chine_%E2%80%93_Afrique_du_Sud" class="mw-redirect" title="Brésil – Russie – Inde – Chine – Afrique du Sud">BRICS</a> est apparu en 2011 avec l'ajout de l'<a href="/wiki/Afrique_du_Sud" title="Afrique du Sud">Afrique du Sud</a> qui participe désormais aux sommets regroupant ces pays<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ; il est également employé pour prendre en compte le <a href="/wiki/Mexique" title="Mexique">Mexique</a>, ou également BRICI pour inclure l'<a href="/wiki/Indon%C3%A9sie" title="Indonésie">Indonésie</a>.</li></ul> <p>Quant à la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a>, de nombreux géographes et économistes lui dénient l'appellation de pays émergent mais la considèrent plutôt comme un ré-émergent à cause de son histoire. De même pour les pays dits <a href="/wiki/%C3%89conomie_de_transition" title="Économie de transition">en transition</a>, qui ne sont pas réputés être en position d'émergence et qui font partie de l'hémisphère Nord. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historique_et_évolutions_du_concept"><span id="Historique_et_.C3.A9volutions_du_concept"></span>Historique et évolutions du concept</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Historique et évolutions du concept" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Historique et évolutions du concept"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Developing_countries.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Developing_countries.png/340px-Developing_countries.png" decoding="async" width="340" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Developing_countries.png/510px-Developing_countries.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Developing_countries.png/680px-Developing_countries.png 2x" data-file-width="1357" data-file-height="628" /></a><figcaption><div class="legende-bloc legende-bloc-vertical"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r160408543">.mw-parser-output .legende-bloc-centre{display:table;margin:0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .legende-bloc ul li{font-size:90%}.mw-parser-output .legende-bloc-vertical ul li{list-style:none;margin:1px 0 0 -1.5em}.mw-parser-output .legende-bloc-vertical ul li li{list-style:none;margin:1px 0 0 -1.0em}</style><ul><li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#007DCC;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Pays en développement ne faisant pas partie des <a href="/wiki/Pays_les_moins_avanc%C3%A9s" title="Pays les moins avancés">pays les moins avancés</a> (PMA) ou des <a href="/wiki/Nouveaux_pays_industrialis%C3%A9s" title="Nouveaux pays industrialisés">nouveaux pays industrialisés</a> (NPI).</li></ul></div></figcaption></figure> <p>Le concept de « pays émergents » apparaît dans les <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1980" title="Années 1980">années 1980</a> pour identifier dans le domaine économico-financier les <a href="/wiki/Pays_en_d%C3%A9veloppement" title="Pays en développement">pays en développement</a>. Le premier à utiliser le terme « marchés émergents » en 1981 est <a href="/w/index.php?title=Antoine_van_Agtmael&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antoine van Agtmael (page inexistante)">Antoine van Agtmael</a>, économiste néerlandais à la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_financi%C3%A8re_internationale" title="Société financière internationale">Société financière internationale</a>, pour parler « de <a href="/wiki/Pays_en_d%C3%A9veloppement" title="Pays en développement">pays en développement</a> offrant des opportunités pour les investisseurs »<sup id="cite_ref-Delannoy_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Delannoy-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À partir des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_2000" title="Années 2000">années 2000</a> et surtout depuis le début de la <a href="/wiki/Crise_%C3%A9conomique_mondiale_des_ann%C3%A9es_2008_et_suivantes" class="mw-redirect" title="Crise économique mondiale des années 2008 et suivantes">crise économique mondiale en 2008</a>, un possible découplage entre les pays développés et les pays émergents (notamment les <a href="/wiki/BRICS" class="mw-redirect" title="BRICS">BRICS</a> et les <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/MINT_(economics)" class="extiw" title="en:MINT (economics)">MINT</a>) est évoqué : les <a href="/wiki/Taux_de_croissance" class="mw-redirect" title="Taux de croissance">taux de croissance</a> de ces derniers et leur <a href="/wiki/Balance_des_paiements" title="Balance des paiements">balance des paiements</a> laissent croire qu'ils peuvent vivre indépendamment des pays développés<sup id="cite_ref-Delannoy_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Delannoy-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Parmi les critères de définition, les changements structurels sont souvent cités : rénovation juridique et institutionnelle, passage d'un type de production agraire à un type industriel, ouverture au marché mondial des produits et services et aux flux internationaux de capitaux. La définition est parfois réduite à celle de <a href="/wiki/Nouveaux_pays_industrialis%C3%A9s" title="Nouveaux pays industrialisés">nouveaux pays industrialisés</a> (NPI) mais les premiers de ces pays, regroupés sous le nom générique des « <a href="/wiki/Quatre_dragons_asiatiques" title="Quatre dragons asiatiques">quatre dragons asiatiques</a> » (<a href="/wiki/Cor%C3%A9e_du_Sud" title="Corée du Sud">Corée du Sud</a>, <a href="/wiki/Hong_Kong" title="Hong Kong">Hong Kong</a>, <a href="/wiki/Singapour" title="Singapour">Singapour</a> et <a href="/wiki/Ta%C3%AFwan" title="Taïwan">Taïwan</a>), ne peuvent plus être qualifiés d'« émergents » car leur émergence date de la fin des années 1980. </p><p>Ainsi, la définition des pays émergents est longtemps restée assez floue<sup id="cite_ref-Degans_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Degans-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et revenait généralement à qualifier ainsi les <a href="/wiki/Pays_en_d%C3%A9veloppement" title="Pays en développement">pays en développement</a> qui ne font pas partie des <a href="/wiki/Pays_les_moins_avanc%C3%A9s" title="Pays les moins avancés">pays les moins avancés</a>. Pourtant, des spécialistes ont proposé des critères objectifs pour définir précisément le groupe des pays émergents<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <ol><li>Revenus intermédiaires : les pays émergents ont un revenu par habitant en parité de pouvoir d'achat (PPA) compris entre 10 et 75 % du revenu moyen de l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a>. Ceci exclut donc les pays les moins avancés et les pays riches.</li> <li>Croissance et rattrapage économique : durant la période récente (au moins une décennie) les pays émergents ont connu une croissance supérieure à la moyenne mondiale. Ils connaissent donc une période de rattrapage économique et pèsent de ce fait de plus en plus lourd dans la création de richesses mondiale.</li> <li>Transformations institutionnelles et ouverture économique : durant la période récente, ces économies ont connu une série de transformations institutionnelles profondes qui les ont davantage intégrées aux échanges mondiaux. L'émergence économique est donc en grande partie issue de la mondialisation.</li></ol> <p>Au début des années 2010, une soixantaine de pays répondent à ces critères. Ensemble, ils représentent près de 50 % de la richesse créée dans le monde et les deux tiers de sa population. Parmi eux, les <a href="/wiki/BRICS" class="mw-redirect" title="BRICS">BRICS</a> (<a href="/wiki/Br%C3%A9sil" title="Brésil">Brésil</a>, <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a>, <a href="/wiki/Inde" title="Inde">Inde</a>, <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a>, <a href="/wiki/Afrique_du_Sud" title="Afrique du Sud">Afrique du Sud</a>) sont les figures de proue, mais les <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/MINT_(economics)" class="extiw" title="en:MINT (economics)">MINT</a> (<a href="/wiki/Mexique" title="Mexique">Mexique</a>, <a href="/wiki/Indon%C3%A9sie" title="Indonésie">Indonésie</a>, <a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a> et <a href="/wiki/Turquie" title="Turquie">Turquie</a>) constituent d'autres économies émergentes de premier ordre. </p><p>L'appartenance à ce groupe n'est pas figée : les « <a href="/wiki/Quatre_dragons_asiatiques" title="Quatre dragons asiatiques">quatre dragons asiatiques</a> », anciens pays émergents, font désormais partie du groupe des <a href="/wiki/Pays_d%C3%A9velopp%C3%A9s" class="mw-redirect" title="Pays développés">pays développés</a> (bien que quelquefois encore classés comme « marchés émergents » pour certaines considérations financières). D'autre part, la situation de pays comme l'<a href="/wiki/Argentine" title="Argentine">Argentine</a>, ancien pays « riche », tout comme la situation très hétéroclite des pays dits « <a href="/wiki/Pays_du_Sud" title="Pays du Sud">du Sud</a> », ne contribuent pas à éclaircir de manière simple le concept d' « émergence », beaucoup de pays émergents étant confrontés à de l'instabilité financière (par exemple, l'« <a href="/wiki/Crise_%C3%A9conomique_mexicaine" title="Crise économique mexicaine">effet Tequila</a> » du Mexique révèle que lorsqu'un pays émergent subit une crise économique, les autres émergents sont soumis à des retraits de capitaux)<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Si l'émergence implique un rattrapage progressif du niveau de vie occidental par les populations de ces pays, les écarts entre les pays et avec la zone développée restent encore considérables et la croissance récente ne saurait masquer les déficiences structurelles de ces économies. La crise de 2008-2009 a diversement touché les économies émergentes, mettant en évidence les points de vulnérabilité de certaines d'entre elles - liées notamment à leur exposition aux mouvements de capitaux ou aux variations des prix des matières premières. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Place_dans_l'économie_mondiale"><span id="Place_dans_l.27.C3.A9conomie_mondiale"></span>Place dans l'économie mondiale</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Place dans l'économie mondiale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Place dans l'économie mondiale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les pays émergents dans leur ensemble connaissent un accroissement de leur revenu par habitant et donc de l'augmentation de leur part dans le revenu mondial. Ils se caractérisent par leur intégration rapide à l'économie mondiale d'un point de vue commercial (<a href="/wiki/Exportation" title="Exportation">exportations</a> importantes) et financier (ouverture des marchés financiers aux capitaux extérieurs). Ainsi, ces pays investissent de plus en plus à l'étranger : 117 milliards de dollars en 2005, soit 17 % du total mondial contre 10 % en 1982<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Remarquable exemple : Taïwan est le premier investisseur étranger en Chine. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pressions_sur_les_ressources_non_renouvelables">Pressions sur les ressources non renouvelables</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Pressions sur les ressources non renouvelables" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Pressions sur les ressources non renouvelables"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le rattrapage économique des pays émergents par rapport aux <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a> et à l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a> aurait des effets potentiels pour la plupart des <a href="/wiki/Ressources_non_renouvelables" class="mw-redirect" title="Ressources non renouvelables">ressources non renouvelables</a>. Le tableau suivant montre la consommation par habitant en kg en 2007 de trois <a href="/wiki/M%C3%A9taux" class="mw-redirect" title="Métaux">métaux</a>, et l'effet qu'aurait un alignement des consommations de la <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a> et de l'<a href="/wiki/Inde" title="Inde">Inde</a> sur la consommation européenne<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Métal </th> <th>États-Unis </th> <th>Union européenne </th> <th>Chine </th> <th>Inde </th> <th>Augmentation de production (vol.) </th> <th>Augmentation de production (%) </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Aluminium" title="Aluminium">Aluminium</a> </td> <td align="center">22 </td> <td align="center">17 </td> <td align="center">9,3 </td> <td align="center">0,9 </td> <td align="center">+ 15 millions de tonnes </td> <td align="center">+ 40 % </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Cuivre" title="Cuivre">Cuivre</a> </td> <td align="center">7 </td> <td align="center">9 </td> <td align="center">3,7 </td> <td align="center">0,4 </td> <td align="center">+ 10 millions de tonnes </td> <td align="center">+ 65 % </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Zinc" title="Zinc">Zinc</a> </td> <td align="center">4 </td> <td align="center">6 </td> <td align="center">2,7 </td> <td align="center">0,3 </td> <td align="center">+ 8 millions de tonnes </td> <td align="center">+ 70 % </td></tr></tbody></table> <p>Un raisonnement comparable pourrait être effectué pour l'ensemble des ressources non renouvelables et l'ensemble des pays émergents. Cela montre qu'il est impossible que tous les pays du monde puissent adopter le <a href="/wiki/Mode_de_vie" title="Mode de vie">mode de vie</a> occidental. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2011">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://fr.rian.ru/world/20110414/189160016.html"><cite style="font-style:normal;">Nucléaire civil: les BRICS pour le strict respect des normes de sécurité</cite></a> », sur <span class="italique">fr.rian.ru</span>, <time class="nowrap" datetime="2011-04-14" data-sort-value="2011-04-14">14 avril 2011</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2012-02-29" data-sort-value="2012-02-29">29 février 2012</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-Delannoy-2"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Delannoy_2-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Delannoy_2-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Delannoy2012"><span class="ouvrage" id="Sylvia_Delannoy2012">Sylvia Delannoy, <cite class="italique">Géopolitique des pays émergents : Ils changent le monde</cite>, Paris/Grenoble, <a href="/wiki/Presses_universitaires_de_France" title="Presses universitaires de France">PUF</a>, <time>2012</time>, 178 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-13-059425-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-13-059425-3"><span class="nowrap">978-2-13-059425-3</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 11<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=G%C3%A9opolitique+des+pays+%C3%A9mergents&rft.place=Paris%2FGrenoble&rft.pub=PUF&rft.stitle=Ils+changent+le+monde&rft.aulast=Delannoy&rft.aufirst=Sylvia&rft.date=2012&rft.pages=11&rft.tpages=178&rft.isbn=978-2-13-059425-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3APays+%C3%A9mergent"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/programmes/p01pfcrw"><cite style="font-style:normal;" lang="en">MINT: The Next Economic Giants</cite></a> », sur <span class="italique">BBC</span></span></span> </li> <li id="cite_note-Degans-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Degans_4-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Degans, Axelle <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scienceshumaines.com/ces-pays-emergents-qui-font-basculer-le-monde_fr_27711.html"><i>Ces pays émergents qui font basculer le monde</i></a>, Sciences Humaines, 17 janvier 2013.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text">J. Vercueil, "Les Pays émergents. Brésil, Russie, Inde, Chine... Mutations économiques et nouveaux défis. Bréal, <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> édition, 2012.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Artus2000"><span class="ouvrage" id="Patrick_Artus2000"><a href="/wiki/Patrick_Artus" title="Patrick Artus">Patrick Artus</a>, <cite class="italique">Crises des pays émergents. Faits et modèles explicatifs</cite>, Paris, <a href="/wiki/Economica" class="mw-redirect" title="Economica">Economica</a>, <time>2000</time>, 125 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-7178-4081-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-7178-4081-8"><span class="nowrap">2-7178-4081-8</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Crises+des+pays+%C3%A9mergents.+Faits+et+mod%C3%A8les+explicatifs&rft.place=Paris&rft.pub=Economica&rft.aulast=Artus&rft.aufirst=Patrick&rft.date=2000&rft.tpages=125&rft.isbn=2-7178-4081-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3APays+%C3%A9mergent"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text">D'après le rapport annuel sur l'investissement de la Conférence des Nations unies pour le commerce et le développement, chiffres cités dans « Le groupe indien Tata Steel prêt à racheter le sidérurgiste Corus », <i><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></i>, 17/10/2006, <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3234,36-824664@51-819142,0.html">lire en ligne</a>]</small></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Philippe_Bihouix" title="Philippe Bihouix">Philippe Bihouix</a> et Benoît de Guillebon, <i>Quel avenir pour les métaux ? Raréfaction des métaux : un nouveau défi pour la société</i>, EDP Sciences, p. 24</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="wikinews"><a href="https://fr.wikinews.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Pays_%C3%A9mergents" class="extiw" title="n:Catégorie:Pays émergents">Pays émergent</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikinews</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Ouvrages</b> </p> <ul><li>J. Vercueil, <i>Les pays émergents. Brésil-Russie-Inde-Chine : mutations économiques et nouveaux défis</i>, Paris : Bréal, 2010, 207 p. <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978_2_7495_0957_0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978 2 7495 0957 0"><span class="nowrap">978 2 7495 0957 0</span></a>)</small>. Troisième édition actualisée et augmentée : même titre, éditions Bréal, Paris, <time class="nowrap" datetime="2012-08" data-sort-value="2012-08">août 2012</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978_2_7495_3170_0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978 2 7495 3170 0"><span class="nowrap">978 2 7495 3170 0</span></a>)</small>, 232 p. Voir la présentation critique de l'ouvrage <a rel="nofollow" class="external free" href="http://regulation.revues.org/index9120.html">http://regulation.revues.org/index9120.html</a></li> <li>M. Gaulard, <i>L'Économie du Brésil</i>, Paris : Bréal, 2011, 127 p.</li> <li>A. Kateb, <i>Les nouvelles puissances mondiales. Pourquoi les BRIC changent le monde</i>, Paris : Ellipses, 2011, 272 p. <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7298-6473-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7298-6473-6"><span class="nowrap">978-2-7298-6473-6</span></a>)</small></li> <li>C. Jaffrelot (dir.), <i>L'enjeu mondial. Les pays émergents</i>, Paris : Presses de Science Po, 2008, 381 p.</li> <li>Van Agtmael Antoine, <i>The emerging market century : how a new breed of world class companies is overtaking the world</i>, N.Y. : Free Press</li></ul> <p><b>Articles et revues</b> </p> <ul><li><i>Alternatives Economiques</i>, n°151 de <time class="nowrap" datetime="1997-09" data-sort-value="1997-09">septembre 1997</time> <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.alternatives-economiques.fr/">http://www.alternatives-economiques.fr/</a></li> <li>Alain Piveteau et Éric Rougier, « Émergence, l’économie du développement interpellée », <i>Revue de la régulation</i> [En ligne] , n°7 | <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> semestre 2010, mis en ligne le <time class="nowrap" datetime="2010-06-03" data-sort-value="2010-06-03">3 juin 2010</time>, URL : <a rel="nofollow" class="external free" href="http://regulation.revues.org/index7734.html">http://regulation.revues.org/index7734.html</a></li> <li>Inès Trépant, « Pays émergents, quelles leçons pour l'Europe ? », <i>Politique, revue de débats</i>, Bruxelles, n°58, <time class="nowrap" datetime="2009-02" data-sort-value="2009-02">février 2009</time>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.revuepolitique.be/pays-emergents-quelles-lecons-pour-leurope/">Consultable en ligne</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-count:3;margin:.3em 0;" class="colonnes"><div style="margin:-.3em 0;"> <ul><li><a href="/wiki/Mondialisation" title="Mondialisation">Mondialisation</a></li> <li><a href="/wiki/Nouveaux_Pays_Industrialis%C3%A9s" class="mw-redirect" title="Nouveaux Pays Industrialisés">Nouveaux Pays Industrialisés</a></li> <li><a href="/wiki/Pays_en_voie_de_d%C3%A9veloppement" class="mw-redirect" title="Pays en voie de développement">Pays en voie de développement</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89mergence_du_Br%C3%A9sil_comme_superpuissance" class="mw-redirect" title="Émergence du Brésil comme superpuissance">Émergence du Brésil comme superpuissance</a></li> <li>Émergence de la Russie comme superpuissance</li> <li><a href="/wiki/%C3%89mergence_de_l%27Inde_comme_superpuissance" class="mw-redirect" title="Émergence de l'Inde comme superpuissance">Émergence de l'Inde comme superpuissance</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89mergence_de_la_Chine_comme_superpuissance" class="mw-redirect" title="Émergence de la Chine comme superpuissance">Émergence de la Chine comme superpuissance</a></li> <li>Analyse de l'Union européenne comme superpuissance émergente</li> <li><a href="/wiki/Superpuissance_%C3%A9mergente" title="Superpuissance émergente">Superpuissance émergente</a></li></ul> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à l'audiovisuel<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q546395?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.france24.com/fr/tag/pays-%C3%A9mergents/">France 24</a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notice dans un dictionnaire ou une encyclopédie généraliste<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q546395?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0251134.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q546395?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4398432-0">GND</a></span></li> </ul></div></li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:G%C3%A9ographie" title="Portail de la géographie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Circle-icons-globe.svg/24px-Circle-icons-globe.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Circle-icons-globe.svg/36px-Circle-icons-globe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Circle-icons-globe.svg/48px-Circle-icons-globe.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:G%C3%A9ographie" title="Portail:Géographie">Portail de la géographie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C3%89conomie" title="Portail de l’économie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Emblem-money.svg/24px-Emblem-money.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Emblem-money.svg/36px-Emblem-money.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Emblem-money.svg/48px-Emblem-money.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C3%89conomie" title="Portail:Économie">Portail de l’économie</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐d8647bfd6‐j92bc Cached time: 20250223181010 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.208 seconds Real time usage: 0.336 seconds Preprocessor visited node count: 1273/1000000 Post‐expand include size: 22509/2097152 bytes Template argument size: 886/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 8038/5000000 bytes Lua time usage: 0.098/10.000 seconds Lua memory usage: 5098012/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 296.433 1 -total 34.40% 101.975 1 Modèle:Liens 21.64% 64.153 1 Modèle:Références 13.39% 39.681 2 Modèle:Lien_web 13.11% 38.851 1 Modèle:Portail 12.43% 36.856 1 Modèle:Autres_projets 9.09% 26.945 1 Modèle:Voir_homonymes 8.64% 25.616 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note 8.16% 24.189 1 Modèle:Méta_bandeau 7.53% 22.319 1 Modèle:Suivi_des_biographies --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:754404:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250223181010 and revision id 221059653. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pays_émergent&oldid=221059653">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pays_émergent&oldid=221059653</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Pays" title="Catégorie:Pays">Pays</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:G%C3%A9ographie_%C3%A9conomique" title="Catégorie:Géographie économique">Géographie économique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89conomie_du_d%C3%A9veloppement" title="Catégorie:Économie du développement">Économie du développement</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_une_pr%C3%A9sentation_en_colonnes_avec_un_nombre_fixe_de_colonnes" title="Catégorie:Page utilisant une présentation en colonnes avec un nombre fixe de colonnes">Page utilisant une présentation en colonnes avec un nombre fixe de colonnes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P9346" title="Catégorie:Page utilisant P9346">Page utilisant P9346</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_l%27audiovisuel" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel">Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:G%C3%A9ographie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Géographie/Articles liés">Portail:Géographie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89conomie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Économie/Articles liés">Portail:Économie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Soci%C3%A9t%C3%A9/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Société/Articles liés">Portail:Société/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 11 décembre 2024 à 19:04.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Pays_%C3%A9mergent" title="Spécial:Citer/Pays émergent">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Pays_%C3%A9mergent&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Pays émergent</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>31 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-698c79758b-xlmhn","wgBackendResponseTime":135,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.208","walltime":"0.336","ppvisitednodes":{"value":1273,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":22509,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":886,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8038,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 296.433 1 -total"," 34.40% 101.975 1 Modèle:Liens"," 21.64% 64.153 1 Modèle:Références"," 13.39% 39.681 2 Modèle:Lien_web"," 13.11% 38.851 1 Modèle:Portail"," 12.43% 36.856 1 Modèle:Autres_projets"," 9.09% 26.945 1 Modèle:Voir_homonymes"," 8.64% 25.616 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"," 8.16% 24.189 1 Modèle:Méta_bandeau"," 7.53% 22.319 1 Modèle:Suivi_des_biographies"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.098","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5098012,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-d8647bfd6-j92bc","timestamp":"20250223181010","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Pays \u00e9mergent","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Pays_%C3%A9mergent","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q546395","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q546395","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-04-22T12:36:29Z","dateModified":"2024-12-11T18:04:31Z","headline":"type de pays"}</script> </body> </html>