CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available" lang="mk" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Преглед на кодот на Хелиум — Википедија</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )mkwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":true,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","јануари","февруари","март","април","мај","јуни","јули","август","септември","октомври","ноември","декември"],"wgRequestId":"024cca9e-fe63-47f0-b168-6d9b1c178609","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Хелиум","wgTitle":"Хелиум","wgCurRevisionId":5261331,"wgRevisionId":0,"wgArticleId":887,"wgIsArticle":false,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"edit","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[],"wgPageViewLanguage":"mk","wgPageContentLanguage":"mk","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Хелиум","wgRelevantArticleId":887,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}}, "wgStableRevisionId":5261331,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"mk","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"mk"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.1"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles": "ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.charinsert.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.edit.collapsibleFooter","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.charinsert","ext.flaggedRevs.advanced","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=ext.charinsert.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=mk&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Helium_discharge_tube.jpg/1200px-Helium_discharge_tube.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="801"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Helium_discharge_tube.jpg/800px-Helium_discharge_tube.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="534"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Helium_discharge_tube.jpg/640px-Helium_discharge_tube.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Преглед на кодот на Хелиум — Википедија"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//mk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Уреди" href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедија (mk)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//mk.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.mk"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Атом-тековник на Википедија" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Хелиум rootpage-Хелиум skin-vector-2022 action-edit"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Прејди на содржината</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Главно мени" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Главно мени</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Главно мени</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Прегледник </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Посети главна страница [z]" accesskey="z"><span>Главна страница</span></a></li><li id="n-Што-е-Википедија?" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4"><span>Што е Википедија?</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%98%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8"><span>Избрана содржина</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Вчитај случајна страница [x]" accesskey="x"><span>Случајна страница</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="За проектот, што можете да направите, каде да најдете некои работи"><span>Портал</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> технички </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Тековни-настани" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8"><span>Тековни настани</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8" title="Список на скорешни промени на викито. [r]" accesskey="r"><span>Скорешни промени</span></a></li><li id="n-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%88%D0%BC%D0%B0"><span>Селска чешма</span></a></li><li id="n-Викисредби" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B1%D0%B0"><span>Викисредби</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Место каде што може да се информирате."><span>Помош</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Википедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-sr.svg" style="width: 7.8125em; height: 1.4375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Слободна енциклопедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-mk.svg" width="114" height="11" style="width: 7.125em; height: 0.6875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%98" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Пребарај</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Пребарајте по Википедија" aria-label="Пребарајте по Википедија" autocapitalize="sentences" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Специјална:Барај"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Пребарај</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Лични алатки"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Сменете ги големината на фонтот, ширината и бојата" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Изглед" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Изглед</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk" class=""><span>Дарување</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&returntoquery=action%3Dedit" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително" class=""><span>Направи сметка</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&returntoquery=action%3Dedit" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o" class=""><span>Најава</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Повеќе можности" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Лични алатки" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Лични алатки</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Корисничко мени" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk"><span>Дарување</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&returntoquery=action%3Dedit" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Направи сметка</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&returntoquery=action%3Dedit" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Најава</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Страници за одјавени уредници <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%88:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4" aria-label="Дознајте повеќе за уредувањето"><span>дознајте повеќе</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="Список на уредувања направени од оваа IP-адреса [y]" accesskey="y"><span>Придонеси</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D1%98%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80" title="Разговор за уредувањата од оваа IP-адреса [n]" accesskey="n"><span>Разговор</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eтргни\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"mk\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"background:white\"\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:F_icon.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/25px-F_icon.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"25\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/38px-F_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/50px-F_icon.svg.png 2x\" data-file-width=\"128\" data-file-height=\"128\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСледете ја Википедија на македонски јазик на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.facebook.com/mk.wikipedia\"\u003EFacebook\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E\nи на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.instagram.com/wikimedia_mkd\"\u003EInstagram\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E!\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Flag_of_Cape_Verde.svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"Уредувачки викенд „Зелен ’Рт“\"\u003E\u003Cimg alt=\"Уредувачки викенд „Зелен ’Рт“\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Flag_of_Cape_Verde.svg/35px-Flag_of_Cape_Verde.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"35\" height=\"21\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Flag_of_Cape_Verde.svg/53px-Flag_of_Cape_Verde.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Flag_of_Cape_Verde.svg/70px-Flag_of_Cape_Verde.svg.png 2x\" data-file-width=\"1020\" data-file-height=\"600\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003EУредувачки викенд „Зелен ’Рт“\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСе известуваат сите заинтересирани уредници на Википедија на македонски јазик дека во периодот 30 ноември - 1 декември 2024 година ќе се одржи \u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B8\" title=\"Википедија:Уредувачки викенди\"\u003Eуредувачки викенд\u003C/a\u003E на тема „\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B8_2024#Зелен_’Рт\" title=\"Википедија:Уредувачки викенди 2024\"\u003EЗелен ’Рт\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E“.\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Wikipe-tan_mopping.png\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/25px-Wikipe-tan_mopping.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"30\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/38px-Wikipe-tan_mopping.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/50px-Wikipe-tan_mopping.png 2x\" data-file-width=\"1800\" data-file-height=\"2149\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСе известуваат сите заинтересирани уредници дека во периодот од 4 ноември до 3 декември 2024 година се одржува \u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8\" title=\"Википедија:Уредувачки натпревари\"\u003Eуредувачки натпревар\u003C/a\u003E за \u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8/%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5_(2024)\" title=\"Википедија:Уредувачки натпревари/Средување (2024)\"\u003Eсредување на статии\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E. Прочитајте ги правилата и вклучете се!\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Преглед на кодот на Хелиум</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Оваа статија постои само на овој јазик. Додајте ја статијата за други јазици" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Додај јазици</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Именски простори"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC" title="Преглед на содржинската страница [c]" accesskey="c"><span>Страница</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80:%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC" rel="discussion" title="Разговор за содржинската страница [t]" accesskey="t"><span>Разговор</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Менување на јазичната варијанта" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">македонски</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Посети"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC"><span>Читај</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v"><span>Уреди</span></a></li><li id="ca-edit" class="selected collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава"><span>Уреди извор</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=history" title="Претходни верзии на оваа страница. [h]" accesskey="h"><span>Историја</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="алатник" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">алатник</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Алатки</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Повеќе можности" > <div class="vector-menu-heading"> Дејства </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC"><span>Читај</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v"><span>Уреди</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="selected collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава [e]" accesskey="e"><span>Уреди извор</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=history"><span>Историја</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Општо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A8%D1%82%D0%BE%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%9E%D0%B2%D0%B4%D0%B5/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC" title="Список на сите викистраници што водат овде [j]" accesskey="j"><span>Што води овде</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC" rel="nofollow" title="Скорешни промени на страници со врски на оваа страница [k]" accesskey="k"><span>Поврзани промени</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B1%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8" title="Список на сите службени страници [q]" accesskey="q"><span>Службени страници</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=info" title="Повеќе информации за страницата"><span>Информации за страницата</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%9D%D0%B0URL&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3D%25D0%25A5%25D0%25B5%25D0%25BB%25D0%25B8%25D1%2583%25D0%25BC%26action%3Dedit"><span>Дај скратена URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:QrCode&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3D%25D0%25A5%25D0%25B5%25D0%25BB%25D0%25B8%25D1%2583%25D0%25BC%26action%3Dedit"><span>Преземи QR-код</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> На други проекти </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q560" title="Врска до поврзаниот предмет во складиштето за податоци [g]" accesskey="g"><span>Предмет на Википодатоци</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Изглед</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">скриј</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle">← <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC" title="Хелиум">Хелиум</a></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><p>Немате дозвола за уредување на оваа страница, од следнава причина: </p> <div class="permissions-errors"><div class="mw-permissionerror-globalblocking-blockedtext-range"><b>Вашата IP-адреса се наоѓа во опсег <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Global_blocks" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Global blocks">блокиран на сите Викимедиини викија</a>.</b> <p>Блокот го зададе <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA:Jon_Kolbert" title="Корисник:Jon Kolbert">‪Jon Kolbert‬</a>. Наведената причина гласи <i><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/NOP" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/NOP">Open proxy/Webhost</a>: See the <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/WM:OP/H" class="extiw" title="m:WM:OP/H">help page</a> if you are affected </i>. </p> <ul><li>Почнува: 16:12, 27 август 2023</li> <li>Истекува: 16:12, 27 август 2028</li></ul> <p>Вашата тековна IP-адреса е 8.222.208.146. Блокираниот опсег е 8.222.128.0/17. </p><p>Вклучете ги сите горенаведени поединости кога се обраќате. Ако сметате дека сте блокирани по грешка, дополнителни информации и напатствија ќе најдете во глобалното правило <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/No_open_proxies" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/No open proxies">Без отворени застапници</a>. </p> Во спротивно, за да поразговарате за блокот, <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Global" class="extiw" title="m:Steward requests/Global">поднесете барање за разгледување на Мета</a>. Можете и да пишете во <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/VRT" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/VRT">VRT</a>-редицата на <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Stewards" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Stewards">надзорниците</a> на <kbd>stewards@wikimedia.org</kbd>, притоа вклучувајќи ги сите гореспоменати поединости.</div></div><hr /> <p>Можете да го погледнете и копирате кодот на оваа страница. </p><textarea readonly="" accesskey="," id="wpTextbox1" cols="80" rows="25" style="" class="mw-editfont-monospace" lang="mk" dir="ltr" name="wpTextbox1">{{Викификација|статија содржи лошо наведени називи-врски, буквално преведувани фусноти, несоодветно минато време.}} {{Инфокутија хелиум}} '''Хелиум''' (од {{Lang-el|ἥλιος}}, ''[[Хелиј (митологија)|Хелиос]]'' - Сонце) — [[хемиски елемент]] со симбол '''He''' и [[атомски број]] 2. Тој е безбоен, без вкус, нетоксичен, [[инертен]], [[едноатомски гас]], прв во групата на [[Благороден гас|благородни гасови]] во [[Периоден систем на елементите|периодниот систем]]. Неговата [[точка на вриење]] е најниска кај сите [[Хемиски елемент|елементи]]. По [[водород]]от, хелиумот е вториот најлесен и најзастапен елемент во [[вселена]]та, кој е присутен на околу 24% од вкупната елементарна маса, што е повеќе од 12 пати поголема од масата на сите потешки елементи во комбинација. Нејзиното изобилство е слично на фигурата на [[Сонце]]то и [[Јупитер]]. Ова се должи на многу високата [[Енергија на сврзување|јадрена врзувачка енергија]] (на [[нуклон]]) на [[хелиум-4]] во однос на следните три елементи по хелиум. Оваа хелиум-4 обврзувачка енергија, исто така, објаснува зошто е производ на [[Јадрено соединување|јадреното соединување]] и [[Радиоактивност|радиоактивното распаѓање]]. Повеќето од хелиумот во универзумот е хелиум-4, поголемиот дел од нив е образуван за време на [[Големата експлозија]]. Големи количини на нов хелиум се создава со јадрено соединување на водород во [[Ѕвезда|ѕвезди]]. [[Податотека:HeNe Laser Build.webm|мини|Хелиумски [[ласер]].]] Хелиумот е именуван за грчкиот [[Титани|Титан]] на сонцето [[Хелиј (митологија)|Хелиос]].Бил откриен како непознат жолт [[Спектроскопија|спектрален линиски]] потпис на сончева светлина за време на [[Затемнување на Сонцето во 1868 година|затемнувањето на Сонцето во 1868 година]] од страна на [[Жорж Рајет]],<ref><div> Рајет, Г. (1868) [https://web.archive.org/web/20180817142616/https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=umn.31951d000083928;view=1up;seq=763 "Анализирање на спектрални дефекти набљудувања, придружни еклипси со вкупна површина од Солеј, видливи до 18 април 1868 година, за пресадување на Малака"] (Спектрална анализа на протубациите забележани за време на вкупно затемнување на Сонцето, видено на 18 август 1868, од полуостровот Малака), ''Comptes rendus'' ..., '''67''' : 757-759. Од стр. 758: ''"... е забрането да се соочи со серија на необични личности, кои се однесуваат на моите личности, како Б, Д, Д, Е, Б, Д, Д, Д, Д, и Д Г. "'' (... веднаш видов серија од девет светли линии што ... ми се чинеше дека треба да се класифицираат како главни линии на сончевиот спектар, Б, Д, Е, Б, непозната линија, F и две линии на групата Г) </div></ref> Капетан К.Т. Хаиг,<ref><div> Капетан К.Т. Хаиг (1868) [https://books.google.com/books?id=glFJAAAAcAAJ&pg=PA74#v=onepage "Сметка на спектроскопски набљудувања на затемнувањето на сонцето, 18 август 1868 година,"] ''Зборник на Кралското друштво во Лондон'', '''17''' : 74-80. Од стр. 74: "Можам веднаш да кажам дека ги следев спектарот на два црвени пламени блиску еден до друг, а во нивниот спектар два широки светла бендови доста остро дефинирани, еден роза-мадер и други светло-златни". </div></ref> [[Норман Р. Посон]],<ref><div> Погсон ги поднесол своите забелешки за затемнувањето на 1868 година со локалната индиска влада, но неговиот извештај не бил објавен.(Биман Б.Нат, ''Приказната за хелиум и раѓањето на астрофизиката'' (Њујорк, Њујорк: Спрингер, 2013), [https://books.google.com/books?id=Zko_Na5IQL8C&pg=PA8#v=onepage&q&f=false стр. 8] ) Сепак, Локерер цитирал од неговиот извештај. [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015038750884;view=1up;seq=360;size=150 Од стр. 320] од Локерер, Ј. Норман (1896) "Приказната за хелиум. Пролог," ''Природа'', '''53''' : 319-322 : "Погсон, во врска со затемнувањето од 1868 година, рече дека жолтата линија била" во Д, или во близина на Д. " </div></ref> и потполковник Џон Хершел <ref><div> Поручник Џон Хершел (1868) [https://books.google.com/books?id=glFJAAAAcAAJ&pg=PA104#v=onepage&q&f=false "Сметка на затемнувањето на Сонцето од 1868 година, како што се гледа во Џамканди во бомбајското претседателство",] ''Зборник на трудови на Кралското друштво во Лондон'', '''17''' : 104-120. Од стр. 113: Додека се приближуваше моментот на целото сончево затемнување, "... снимив зголемена брилијантност во спектарот во соседството на D, толку голема, всушност, како да спречам какво било мерење на таа линија до добар облак кој ја модерираше светлината. не се подготвени да понудат какво било објаснување за ова ". Од стр. 117: "Јас, исто така, сметам дека не може да има сомневање дека ORANGE LINE била идентична со D, колку што е засегнато капацитетот на инструментот за утврдување на таков идентитет". </div></ref> и подоцна бил потврден од францускиот астроном [[Жил Јансен]].<ref><div> Во својот првичен извештај до Француската академија на науките за затемнувањето на 1868 година, Јасен не споменуваше жолта линија во сончевиот спектар. Види: </div></ref> Јансен честопати е заслужен за откривање на елементот заедно со [[Норман Локиер]]. Јансен ја снимил хелиумната спектрална линија за време на затемнувањето на Сонцето од 1868 година, додека Локер го забележал од Британија. Локер бил првиот што предложил дека линијата се должи на нов [[Хемиски елемент|елемент]], кој го именувал. Формалното [[откривање на елемент]]от било направено во 1895 година од страна на двајца [[Шведска|шведски]] хемичари, [[Пер Теодор Клив]] и [[Нилс Аврам Ленгле]], кои пронашле хелиум од [[ураниум]]ска [[руда]]. Во 1903 година, големите резерви на хелиум биле пронајдени во [[Полиња на природен гас|полињата на природен гас]] во делови од [[Соединетите Држави]], кој денес е најголемиот снабдувач на гасот. Течниот хелиум се користи во [[криогеника]]та (неговата најголема единечна употреба, апсорбирајќи околу една четвртина од производството), особено во ладењето на [[суперкомпјутерски магнети]], при што главната комерцијална примена е во скенери за [[магнетна резонанција]]. Други индустриски цели на Хелиумот - како гас под притисок и чист воздух, како заштитна атмосфера за [[лачно заварување]] и во процеси како што се растечки кристали за да се направат [[силициумски вафли]] - износот на половина од произведениот гас. Добро позната, но мала употреба има како [[Дигање гас|подигнување на гас]] и [[воздушни бродови]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.photonics.com/Article.aspx?AID=35225|title=Helium: Up, Up and Away?|last=Rose|first=Melinda|date=October 2008|work=Photonics Spectra|accessdate=February 27, 2010}} For a more authoritative but older 1996 pie chart showing U.S. helium use by sector, showing much the same result, see the chart reproduced in "Applications" section of this article.</ref> Како и кај секој гас чија густина се разликува од онаа на воздухот, вдишувањето на мал волумен на хелиум привремено го менува тембрејот и квалитетот на [[Човечки глас|човечкиот глас]]. Во научните истражувања, однесувањето на двете течни фази на хелиум-4 (хелиум I и хелиум &nbsp; II) е важно за истражувачите кои ја проучуваат [[Квантна механика|квантната механика]] (особено својството на [[суперфлудичност]]) и оние кои гледаат во феноменот, како што е [[суперспроводливост]]а, произведена во [[Материја|материјата во]] близина на [[апсолутна нула]]. На Земјата е релативно ретка - 5.2 [[милиони делови по волумен]] во [[атмосфера]]та. Најголемиот дел од терестријален хелиум денес е создаден со природно [[Радиоактивност|радиоактивно распаѓање]] на тешки радиоактивни елементи ([[ториум]] и [[ураниум]], иако има и други примери), бидејќи [[Алфа-честичка|алфа-честичките кои се]] емитираат од таквите распади се состојат од [[Атомско јадро|јадра]] на хелиум-4. Овој [[радиоген]] хелиум е заглавен со [[Земен гас|природен гас]] во концентрации поголем од 7% по волумен, од којшто се екстрахира комерцијално со нискотемпературен процес на сепарација наречен [[фракционална дестилација]]. Претходно, терестријалниот хелиум - необновлив ресурс, затоа што еднаш пуштен во атмосфера, лесно [[исчезнал во вселената]] - мислел дека е сѐ пократок.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.independent.co.uk/news/science/why-the-world-is-running-out-of-helium-2059357.html|title=Why the world is running out of helium|last=Connor|first=Steve|date=23 August 2010|work=The Independent|access-date=2013-09-16|location=London}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://scienceblogs.com/startswithabang/2012/12/12/why-the-world-will-run-out-of-helium/|title=Why the World Will Run Out of Helium|last=Siegel|first=Ethan|date=12 December 2012|work=Starts with a Bang|publisher=Scienceblogs.com|accessdate=2013-09-16}}</ref><ref>Witchalls, Clint (18 August 2010) [https://www.newscientist.com/article/mg20727735.700-nobel-prizewinner-we-are-running-out-of-helium.html Nobel prizewinner: We are running out of helium]. ''New Scientist''.{{Претплата}}</ref> Сепак, неодамнешните студии укажуваат на тоа дека хелиумот произведен длабоко во земјата со радиоактивното распаѓање може да се собере во резервите на природен гас во поголеми количини од очекуваните <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gizmag.com/helium-source-natural-gas-fields/39038/|title=We may not be running out of helium after all|last=Szondy|first=David|work=www.gizmag.com|accessdate=2016-04-01}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.eag.eu.com/about/media/lightness-of-helium/|title=Press release: The unbearable lightness of helium...|date=19 August 2015|work=EurekAlert|publisher=European Association of Geochemistry|archive-url=https://web.archive.org/web/20150906100157/http://www.eag.eu.com/about/media/lightness-of-helium/|archive-date=6 September 2015|url-status=dead|accessdate=2016-04-01}}</ref> во некои случаи кои биле ослободени од вулканска активност.<ref name="Sample">{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/science/2016/jun/28/huge-helium-gas-tanzania-east-africa-averts-medical-shortage|title=Huge helium gas find in east Africa averts medical shortage|last=Sample|first=Ian|date=28 June 2016|work=The Guardian}}</ref> == Историја == === Научни откритија === Првиот доказ за хелиум бил забележан на 18 август 1868 година како светло-жолта линија со [[бранова должина]] од 587,49 нанометри во [[спектар]]от на [[хромосфера]]та на [[Сонце]]то. Линијата е откриена од страна на францускиот астроном Жулс Јансен за време на вкупно [[затемнување на Сонцето]] во [[Гунтур]], Индија.<ref name="frnch">{{Наведено списание|last=Kochhar, R. K.|date=1991|title=French astronomers in India during the 17th&nbsp;– 19th centuries|journal=Journal of the British Astronomical Association|volume=101|issue=2|pages=95–100|bibcode=1991JBAA..101...95K}}</ref><ref name="nbb">{{Наведена книга|title=Nature's Building Blocks|last=Emsley, John|date=2001|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-850341-5|location=Oxford|pages=175–179}}</ref> Оваа линија првично линија претпоставувана како [[натриум]]. На 20 октомври истата година, англискиот астроном [[Норман Локиер]] забележал жолта линија во сончевиот спектар, кој го нарекол D<sub>3,</sub> бидејќи тоа е во близина на познати D и D <sub>1</sub> <sub>2</sub> [[Фраунхоферови линии]] на натриум.<ref name="Lockyer 1868">{{Наведено списание|last=Lockyer|first=J. N.|date=October 1868|title=Notice of an observation of the spectrum of a solar prominence|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044106279359;view=1up;seq=109|journal=Proceedings of the Royal Society of London|volume=17|pages=91–92|bibcode=1868RSPS...17...91L|doi=10.1098/rspl.1868.0011|jstor=112357|access-date=3 June 2018}}</ref><ref name="enc">{{Наведена книга|title=The Encyclopedia of the Chemical Elements|last=Hampel|first=Clifford A.|date=1968|publisher=Van Nostrand Reinhold|isbn=978-0-442-15598-8|location=New York|pages=256–268}}</ref> Тој заклучил дека бил предизвикан од елемент на Сонцето непознат на Земјата. Локер и англискиот хемичар [[Едвард Франклен]] го именувале елементот со грчкиот збор за Сонце, ἥλιος ([[Хелиј (митологија)|хелиос]]).<ref>{{OEtymD|helium}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Thomson|first=William|date=August 3, 1871|title=Inaugural Address of Sir William Thomson|url=https://books.google.com/books?id=IogCAAAAIAAJ&pg=PA268|journal=Nature|volume=4|issue=92|pages=261–278 [268]|bibcode=1871Natur...4..261.|doi=10.1038/004261a0|pmc=2070380|quote=Frankland and Lockyer find the yellow prominences to give a very decided bright line not far from D, but hitherto not identified with any terrestrial flame. It seems to indicate a new substance, which they propose to call Helium}}</ref> [[Податотека:Helium_spectrum.jpg|алт=Picture of visible spectrum with superimposed sharp yellow and blue and violet lines.|лево|мини| Спектрални линии на хелиум]] Во 1881 година, италијанскиот физичар [[Лујџи Палмиери]] открил хелиум на Земјата за првпат преку своите D <sub>3</sub> спектрални линии, кога се анализираат материјали кој се [[Сублимација|сублимирани]] за време на неодамнешната ерупција на [[Везув]].<ref name="Palmieri 1881">{{Наведено списание|last=Palmieri|first=Luigi|date=1881|title=La riga dell'Helium apparsa in una recente sublimazione vesuviana|trans-title=The line of helium appeared in a recently sublimated material [from Mt.] Vesuvius.|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.hnl7mr;view=1up;seq=251|journal=Rendiconto Dell'Accademia delle Scienze Fisiche e Matematiche (Naples, Italy)|volume=20|page=223|access-date=1 May 2017|quote=''Raccolsi alcun tempo fa una sostanza amorfa di consistenza butirracea e di colore giallo sbiadato sublimata sull'orlo di una fumarola prossima alla bocca di eruzione. Saggiata questa sublimazione allo spettroscopio, ho ravvisato le righe del sodio e del potassio ed una lineare ben distinta che corrisponde esattamente alla D<sub>3</sub> che è quella dell'Helium. Do per ora il semplice annunzio del fatto, proponendomi di ritornare sopra questo argomento, dopo di aver sottoposta la sublimazione ad una analisi chimica.'' (I collected some time ago an amorphous substance having a buttery consistency and a faded yellow color which had sublimated on the rim of a fumarole near the mouth of the eruption. Having analyzed this sublimated substance with a spectroscope, I recognized the lines of sodium and potassium and a very distinct linear line which corresponds exactly to D<sub>3</sub>, which is that of helium. For the present, I'm making a mere announcement of the fact, proposing to return to this subject after having subjected the sublimate to a chemical analysis.)}}</ref> [[Податотека:William_Ramsay_working.jpg|мини| Сер [[Вилијам Ремзи]], откривач на копнениот хелиум ]] [[Податотека:Clevite_sample_(35321726345).jpg|лево|мини| Примерот на клевеитот од којшто Ремзи прво го прочисти хелиумот.<ref name="Kirk">{{Наведена мрежна страница|url=https://blogs.ucl.ac.uk/museums/2013/01/11/cleveite-and-helium-not-clevite/|title=Cleveite [not Clevite] and helium|last=Kirk|first=Wendy L.|work=Museums & Collections Blog|publisher=[[University College London]]|accessdate=18 August 2017}}</ref> ]] На 26 март 1895 година, шкотскиот хемичар сер [[Вилијам Ремзи]] го изолирал хелиумот на Земјата со третирање на минералниот [[клевејт]] (разновиден [[уранинит]] со најмалку 10% [[ретки земјени елементи]]) со минерални [[Киселина|киселини]]. Ремзи барал [[аргон]], но, по одвојување на [[азот]] и [[кислород]] од гасот ослободен од [[сулфурна киселина]], забележал жолта линија што одговарала на линијата D <sub>3</sub> забележана во спектарот на Сонцето.<ref name="enc"/><ref>{{Наведено списание|last=Ramsay, William|author-link=William Ramsay|date=1895|title=On a Gas Showing the Spectrum of Helium, the Reputed Cause of D<sub>3</sub>, One of the Lines in the Coronal Spectrum. Preliminary Note|url=http://rspl.royalsocietypublishing.org/content/58/347-352/65.full.pdf+html|journal=Proceedings of the Royal Society of London|volume=58|issue=347–352|pages=65–67|doi=10.1098/rspl.1895.0006}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Ramsay, William|date=1895|title=Helium, a Gaseous Constituent of Certain Minerals. Part I|url=http://rspl.royalsocietypublishing.org/content/58/347-352/80.full.pdf+html|journal=Proceedings of the Royal Society of London|volume=58|issue=347–352|pages=81–89|doi=10.1098/rspl.1895.0010}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Ramsay, William|date=1895|title=Helium, a Gaseous Constituent of Certain Minerals. Part II – Density|url=http://rspl.royalsocietypublishing.org/content/59/353-358/325.full.pdf+html|journal=Proceedings of the Royal Society of London|volume=59|issue=1|pages=325–330|doi=10.1098/rspl.1895.0097}}</ref> Овие примероци биле идентификувани како хелиум од Локер и британскиот физичар [[Вилијам Крукс]].<ref>{{Наведено списание|last=Lockyer, J. Norman|author-link=Norman Lockyer|date=1895|title=On the new gas obtained from uraninite. Preliminary note, part II|url=http://rspl.royalsocietypublishing.org/content/58/347-352/67.full.pdf+html|journal=Proceedings of the Royal Society of London|volume=58|issue=347–352|pages=67–70|doi=10.1098/rspl.1895.0008}}</ref><ref name="Види"><div> Види: </div></ref> Таа била независно изолирана од клевејт истата година од страна на хемичарите [[Пер Теодор Клев]] и [[Абрахам Ланглет]] во [[Упсала]], [[Шведска]], кои собрале доволно гас за прецизно одредување на нејзината [[атомска тежина]].<ref name="nbb"/><ref>{{Наведено списание|last=Langlet, N. A.|date=1895|title=Das Atomgewicht des Heliums|url=https://books.google.com/books?id=sHcWAAAAIAAJ&pg=PA289#v=onepage|journal=Zeitschrift für Anorganische Chemie|language=de|volume=10|issue=1|pages=289–292|doi=10.1002/zaac.18950100130}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Industrial & Engineering Chemistry|last=Weaver, E. R.|date=1919|chapter=Bibliography of Helium Literature}}</ref> Хелиумот, исто така, бил изолиран од геохемичарот од Соединетите Држави, [[Вилијам Френсис Хилебранд]] пред откривањето на Рамзеј кога забележа невообичаени спектрални линии додека тестира примерок од минералниот уранинит. Сепак, Хилебранд ги припишувал линиите на азот.<ref><div> Хилебранд (1890) "При појава на азот во уранинитот и на составот на уранинитот воопшто," ''Билтен на американското геолошко истражување'', бр. 78, стр. 43-79. </div></ref> Неговото честитка до Ремзи дала интересен случај на откривање и откривање во науката.<ref>{{Наведена книга|title=Biographical entry for W.F. Hillebrand (1853–1925), geochemist and U.S. Bureau of Standards administrator in American National Biography|title-link=American National Biography|last=Munday|first=Pat|date=1999|publisher=Oxford University Press|editor-last=John A. Garraty|volume=10–11|pages=808–9; 227–8|author-link=Pat Munday|editor-last2=Mark C. Carnes}}</ref> Во 1907 година, [[Ернест Радерфорд|Ернест Ратерфорд]] и [[Томас Ројдс]] демонстрирале дека [[Алфа-честичка|алфа-честичките]] се [[Атомско јадро|јадра на]] хелиумот, дозволувајќи им на честичките да навлезат во тенкиот стаклен ѕид на евакуирана цевка, а потоа создаваат испуст во цевката за да го проучат спектарот на новиот гас внатре.<ref>{{Наведено списание|last=Rutherford|first=E.|last2=Royds|first2=T.|year=1908|title=XXIV.Spectrum of the radium emanation|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=umn.31951000614205r;view=1up;seq=349|journal=Philosophical Magazine|series=series 6|volume=16|issue=92|pages=313–317|doi=10.1080/14786440808636511}}{{Мртва врска}}</ref> Во 1908 година, хелиумот првпат течел од холандскиот физичар [[Хејке Камерлинг Онес|Хајке Камерлинг Оннес]] со ладење на гасот на помалку од еден [[келвин]].<ref><div> Onnes, H. Kamerlingh (1908) [https://web.archive.org/web/20180809111624/https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uva.x002433831;view=1up;seq=309 "Ликвификација на хелиум",] ''Комуникации од физичката лабораторија на Универзитетот во Лајден'', '''9''' (108) : 1-23. </div></ref><ref>{{Наведено списание|last=van Delft, Dirk|date=2008|title=Little cup of Helium, big Science|url=http://www-lorentz.leidenuniv.nl/history/cold/VanDelftHKO_PT.pdf|url-status=dead|journal=Physics Today|volume=61|issue=3|pages=36–42|bibcode=2008PhT....61c..36V|doi=10.1063/1.2897948|archive-url=https://web.archive.org/web/20080625064354/http://www-lorentz.leidenuniv.nl/history/cold/VanDelftHKO_PT.pdf|archive-date=June 25, 2008|access-date=2008-07-20}}</ref> Тој се обидел да го зацврсти со понатамошно намалување на температурата, но не успеал бидејќи хелиумот не се зацврстил при атмосферскиот притисок. Студентот на [[Онес ' Вилем Хендрик Кисом]] на крајот успеал да зацврсти 1 &nbsp; cm <sup>3</sup> од хелиум во 1926 година со примена на дополнителен надворешен притисок.<ref name="Види"/><ref>{{Наведени вести|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,751945,00.html|title=Coldest Cold|date=1929-06-10|access-date=2008-07-27|publisher=Time Inc.|archive-date=2013-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20130721134040/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,751945,00.html|url-status=dead}}</ref> Во 1913 година, [[Нилс Бор|Нилс Бор ја]] објавил својата "трилогија" <ref name="Hoyer">{{Наведена книга|title=Niels Bohr – Collected Works: Volume 2 – Work on Atomic Physics (1912–1917)|last=Hoyer|first=Ulrich|publisher=[[North Holland Publishing Company]]|year=1981|isbn=978-0720418002|editor-last=Hoyer|editor-first=Ulrich|location=Amsterdam|pages=103–316 (esp. pp. 116–122)|chapter=Constitution of Atoms and Molecules|chapter-url=https://books.google.com/books?id=zGczmJjSO6kC&pg=PA117}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Niels Bohr: A Centenary Volume|last=Kennedy|first=P. J.|publisher=Harvard University Press|year=1985|isbn=978-0-674-62415-3|editor-last=French|editor-first=A. P.|pages=3–15|chapter=A Short Biography|editor-last2=Kennedy|editor-first2=P. J.}}</ref> за атомска структура која вклучувала преиспитување на [[Пикеринг-Фаулеровата серија]] како централен доказ за поддршка на неговиот [[Боров модел|модел на атомот]].<ref>{{Наведено списание|last=Bohr|first=N.|author-link=Niels Bohr|year=1913|title=On the constitution of atoms and molecules, part I|url=http://web.ihep.su/dbserv/compas/src/bohr13/eng.pdf|journal=[[Philosophical Magazine]]|volume=26|issue=151|pages=1–25|doi=10.1080/14786441308634955}}<br /><br />{{Наведено списание|last=Bohr|first=N.|author-link=Niels Bohr|year=1913|title=On the constitution of atoms and molecules, part II: Systems Containing Only a Single Nucleus|url=http://web.ihep.su/dbserv/compas/src/bohr13b/eng.pdf|journal=[[Philosophical Magazine]]|volume=26|issue=153|pages=476–502|doi=10.1080/14786441308634993}}<br /><br />{{Наведено списание|last=Bohr|first=N.|author-link=Niels Bohr|year=1913|title=On the constitution of atoms and molecules, part III: Systems containing several nuclei|journal=[[Philosophical Magazine]]|volume=26|issue=155|pages=857–875|doi=10.1080/14786441308635031}}</ref><ref name="Robotti">{{Наведено списание|last=Robotti|first=Nadia|year=1983|title=The Spectrum of ζ Puppis and the Historical Evolution of Empirical Data|journal=[[Historical Studies in the Physical Sciences]]|volume=14|issue=1|pages=123–145|doi=10.2307/27757527|jstor=27757527}}</ref> Оваа низа е именувана за [[Едвард Чарлс Пикеринг]], кој во 1896 година објави забелешки за претходно непознати линии во спектарот на ѕвездата [[Наос (ѕвезда)|ζ Puppis]]<ref>{{Наведено списание|last=Pickering|first=E. C.|author-link=Edward Charles Pickering|year=1896|title=Stars having peculiar spectra. New variable stars in Crux and Cygnus|journal=[[Harvard College Observatory Circular]]|volume=12|pages=1–2|bibcode=1896HarCi..12....1P}} Also published as: {{Наведено списание|last=Pickering|first=E. C.|author-link=Edward Charles Pickering|last2=Fleming|first2=W. P.|author-link2=Williamina Fleming|year=1896|title=Stars having peculiar spectra. New variable stars in Crux and Cygnus|journal=[[Astrophysical Journal]]|volume=4|pages=369–370|bibcode=1896ApJ.....4..369P|doi=10.1086/140291}}</ref> (овие сега се познати кај [[Волф-Рајет]] и други топли ѕвезди).<ref>{{Наведено списание|last=Wright|first=W. H.|year=1914|title=The relation between the Wolf–Rayet stars and the planetary nebulae|journal=[[Astrophysical Journal]]|volume=40|pages=466–472|bibcode=1914ApJ....40..466W|doi=10.1086/142138}}</ref> Пикеринг го припишал набљудувањето (линии на 4551, 5411 и 10123 &nbsp; [[Ангстрем|Å]]) на ново облик на водород со полуцелно ниво на преод.<ref>{{Наведено списание|last=Pickering|first=E. C.|author-link=Edward Charles Pickering|year=1897|title=Stars having peculiar spectra. New variable Stars in Crux and Cygnus|journal=[[Astronomische Nachrichten]]|volume=142|issue=6|pages=87–90|bibcode=1896AN....142...87P|doi=10.1002/asna.18971420605}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Pickering|first=E. C.|author-link=Edward Charles Pickering|year=1897|title=The spectrum of zeta Puppis|journal=[[Astrophysical Journal]]|volume=5|pages=92–94|bibcode=1897ApJ.....5...92P|doi=10.1086/140312}}</ref> Во 1912 година, [[Алфред Фаулер]] <ref>{{Наведена книга|title=The Methodology of Scientific Research Programmes|last=Lakatos|first=Imre|publisher=Cambridge University Press|year=1980|isbn=9780521280310|editor-last=Worrall|editor-first=John|pages=55–68|chapter=Bohr: A Research Programme Progressing on Inconsistent Foundations|author-link=Imre Lakatos|editor-last2=Currie|editor-first2=Gregory|chapter-url=https://books.google.com/books?id=RRniFBI8Gi4C&pg=PA62}}</ref> успеа да создаде слични линии од мешавина на водород-хелиум и го поддржал заклучокот на Пикеринг за нивното потекло.<ref>{{Наведено списание|last=Fowler|first=A.|author-link=Alfred Fowler|year=1912|title=Observations of the Principal and other Series of Lines in the Spectrum of Hydrogen|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=73|issue=2|pages=62–63|bibcode=1912MNRAS..73...62F|doi=10.1093/mnras/73.2.62}}</ref> Боровиот модел не дозволувал полуцеловидни транзиции (ниту квантната механика) и Бор заклучиле дека Пикеринг и Фаулер се погрешни, и наместо тоа, овие спектрални линии ги распределуваат на јонизираниот хелиум He <sup>+</sup>.<ref>{{Наведено списание|last=Bohr|first=N.|author-link=Niels Bohr|year=1913|title=The Spectra of Helium and Hydrogen|journal=Nature (journal)|volume=92|issue=2295|pages=231–232|bibcode=1913Natur..92..231B|doi=10.1038/092231d0}}</ref> Фаулер првично бил скептичен <ref>{{Наведено списание|last=Fowler|first=A.|author-link=Alfred Fowler|year=1913|title=The Spectra of Helium and Hydrogen|journal=Nature (journal)|volume=92|issue=2291|pages=95–96|bibcode=1913Natur..92...95F|doi=10.1038/092095b0}}</ref> но на крајот бил убеден<ref>{{Наведено списание|last=Fowler|first=A.|author-link=Alfred Fowler|year=1913|title=Reply to: The Spectra of Helium and Hydrogen|journal=Nature (journal)|volume=92|issue=2295|pages=232–233|bibcode=1913Natur..92..232F|doi=10.1038/092232a0}}</ref> дека Бор е точен,<ref name="Hoyer" /> и до 1915 година "спектроскопистите ја пренесле [серијата Пикеринг-Фаулер] дефинитивно [од водород] до хелиум".<ref name="Robotti" /><ref>{{Наведено списание|last=Bohr|first=N.|author-link=Niels Bohr|year=1915|title=The Spectra of Hydrogen and Helium|journal=Nature (journal)|volume=95|issue=6–7|pages=6–7|bibcode=1915Natur..95....6B|doi=10.1038/095006a0}}</ref> Теоретската работа на Бор на Пикеринговата низа ја покажала потребата за "преиспитување на проблемите што се чинеше веќе решени во рамките на класичните теории" и дадоа важни потврди за неговата атомска теорија.<ref name="Robotti" /> Во 1938 година, рускиот физичар [[Петар Капица|Петр Леонидович Капица]] открил дека хелиум-4 нема речиси никаква [[вискозност]] при температури близу [[апсолутна нула]], феномен што сега се нарекува суперфлудизам.<ref>{{Наведено списание|last=Kapitza, P.|author-link=Pyotr Leonidovich Kapitsa|date=1938|title=Viscosity of Liquid Helium below the λ-Point|journal=Nature|volume=141|issue=3558|page=74|bibcode=1938Natur.141...74K|doi=10.1038/141074a0}}</ref> Овој феномен е поврзан со кондензацијата на Бозе-Ајнштајн. Во 1972 година, истиот феномен бил забележан во хелиум-3, но на температури многу поблизу до апсолутната нула, од страна на американските физичари [[Даглас Ошероф|Даглас Д. Ошероф]], [[Дејвид Ли|Дејвид М. Ли]] и [[Роберт Колман Ричардсон|Роберт Ричардсон]]. Феноменот во хелиум-3 се смета дека е поврзан со спарувањето на хелиум-3 [[Фермион|фермиони за]] да се направи [[бозон]]и, аналогно на Купер-парови на електрони кои произведуваат [[суперспроводливост]].<ref>{{Наведено списание|last=Osheroff, D. D.|last2=Richardson, R. C.|last3=Lee, D. M.|date=1972|title=Evidence for a New Phase of Solid He<sup>3</sup>|journal=Phys. Rev. Lett.|volume=28|issue=14|pages=885–888|bibcode=1972PhRvL..28..885O|doi=10.1103/PhysRevLett.28.885}}</ref> === Екстракција и употреба === [[Податотека:Kansas_Helium_Marker.jpg|мини|Историски бележник, означувајќи голем хелиум, се наоѓа во близина на Декстер, [[Канзас]].]] По операцијата за копање на нафта во 1903 година во [[Декстер]], [[Канзас]], произвел гасификатор кој не го запалил, државниот геолог [[Енсмус Хаворт]] од Канзас собрал примероци од гасовите што излегувале и ги враќале на [[Универзитетот во Канзас]] во Лоренс, каде што, со помош на хемичари Хамилтон Кади и Дејвид Мекфарланд откриле дека гасот се состои од 72% азот, 15% [[метан]] ([[запалив]] процент само со доволен кислород), 1% [[водород]] и 12% неидентификуван гас.<ref name="nbb"/><ref>{{Наведено списание|last=McFarland, D. F.|date=1903|title=Composition of Gas from a Well at Dexter, Kan|journal=Transactions of the Kansas Academy of Science|volume=19|pages=60–62|doi=10.2307/3624173|jstor=3624173}}</ref> Со понатамошни анализи, Кејди и МекФарланд откриле дека 1,84% од примерокот на гас е хелиум.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.acs.org/content/acs/en/education/whatischemistry/landmarks/heliumnaturalgas.html|title=Discovery of Helium in Natural Gas at the University of Kansas|work=National Historic Chemical Landmarks|publisher=American Chemical Society|accessdate=2014-02-21}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Cady, H. P.|last2=McFarland|first2=D. F.|date=1906|title=Helium in Natural Gas|journal=Science|volume=24|issue=611|page=344|bibcode=1906Sci....24..344D|doi=10.1126/science.24.611.344|pmid=17772798}}</ref> Ова покажало дека и покрај севкупната реткост на Земјата, хелиумот е концентриран во големи количини под [[американската Голема рамнина]], достапен за екстракција како нуспроизвод од [[Земен гас|природен гас]].<ref>{{Наведено списание|last=Cady, H. P.|last2=McFarland, D. F.|date=1906|title=Helium in Kansas Natural Gas|journal=Transactions of the Kansas Academy of Science|volume=20|pages=80–81|doi=10.2307/3624645|jstor=3624645}}</ref> Ова овозможило Соединетите Држави да станат водечки снабдувач на хелиум во светот. По предлог од сер [[Ричард Трелфлф]], [[Воена морнарица на САД|морнарицата на Соединетите Држави]] ги спонзорирала трите мали опитни погони за хелиум за време на [[Првата светска војна]]. Целта била да бидат снабдени [[балони со барун]] со незапалив, полесен гас од воздух. Вкупно {{м3|5700}} од 92% хелиум е произведена во програмата, иако претходно е добиено помалку од еден кубен метар на гасот.<ref name="enc"/> Нешто од овој гас се користел на првиот авион наполнет со хелиум, C-7 на морнарицата на САД, кој на 1 декември 1921 година <ref>{{Наведена книга|title=Aeronautics and Astronautics: An American Chronology of Science and Technology in the Exploration of Space, 1915–1960|date=1961|publisher=[[NASA]]|editor-last=Emme, Eugene M. comp.|location=Washington, D.C.|pages=11–19|chapter=Aeronautics and Astronautics Chronology, 1920–1924|chapter-url=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/Timeline/1920-24.html|access-date=2019-01-31|archive-date=2019-07-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20190714112810/https://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/Timeline/1920-24.html|url-status=dead}}</ref> полетал со своето прво патување од [[Хемптон Роудс]], [[Вирџинија]], до [[Болинг поле]] во Вашингтон, скоро две години пред првото ''круто'' воздушно полнење со хелиум, [[Фабриката за поморски авиони]]- изградена од [[Шенандоа]], полета во септември 1923 година. Иако постапката на екстракција, користејќи [[направа за топење на гас]] со ниска температура, не била развиен во време да биде значаен за време на Првата светска војна, продолжило производството. Хелиум првенствено бил користен како гас за подигнување во [[полесни летала]]. За време на [[Втората светска војна]], побарувачката се зголеми за хелиум за дигање на гас и за заштитено лачно заварување. [[Хелиумискиот масен спектрометар]] бил од витално значење и во проектот за атомска бомба [[Проект „Менхетн“|Менхетен]].<ref>{{Наведена книга|title=CERN Accelerator School, vacuum technology: proceedings: Scanticon Conference Centre, Snekersten, Denmark, 28 May&nbsp;– 3 June 1999|last=Hilleret|first=N.|date=1999|publisher=[[CERN]]|editor-last=S. Turner|location=Geneva, Switzerland|pages=203–212|chapter=Leak Detection|quote=At the origin of the helium leak detection method was the Manhattan Project and the unprecedented leak-tightness requirements needed by the uranium enrichment plants. The required sensitivity needed for the leak checking led to the choice of a mass spectrometer designed by Dr. A.O.C. Nier tuned on the helium mass.|chapter-url=http://cdsweb.cern.ch/record/455564|chapter-format=PDF}}</ref> [[Влада на САД|Владата на Соединетите Држави]] го створила [[Национален хелиумски резерват|Националниот хелиумски резерват]] во 1925 година во [[Амариљо]], [[Тексас]], со цел да обезбеди воени [[авион]]и во време на војна и комерцијални авиони во мир.<ref name="enc"/> Поради [[Хелиумски акт|хелиумскиот акт]] од 1925 година, со кој се забрани извозот на ретки хелиум на кој тогаш [[Соединетите Држави]] имале производствен монопол, заедно со високата цена на гасот, [[Хинденбург]], како и сите германски [[Цепелин]]и, бил принуден да го користи водородот како лифт гас. Пазарот на хелиум по [[Втората светска војна]] бил опаднат, но резерватот бил проширен во 1950-тите за да обезбеди снабдување на [[течен хелиум]] како средство за ладење за да создаде кислород / водороден [[ракетно гориво]] (меѓу другото) за време на [[Вселенска трка|вселенската трка]] и [[Студена војна|Студената војна]]. Употребата на хелиум во САД во 1965 година била повеќе од осум пати поголема од потрошувачката на војна.<ref>{{Наведено списание|last=Williamson, John G.|date=1968|title=Energy for Kansas|journal=Transactions of the Kansas Academy of Science|volume=71|issue=4|pages=432–438|doi=10.2307/3627447|jstor=3627447}}</ref> По "Хелиумските промени од 1960 година" (Јавно право 86-777), [[Американско Биро за рударство|американското Биро за рударство]] организираше пет приватни фабрики за враќање на хелиум од природен гас. За оваа програма за ''конзервација на хелиум'', Бирото изгради 684 км од [[Буштон]], [[Канзас]], за да ги поврзат тие постројки со делумно осиромашената гасна поле на Клифсајд близу Амарило, Тексас. Оваа мешавина на хелиум-азот била вбригзувана и складирана во полето за гас Клифсајд додека не е потребно, а потоа било дополнително прочистено.<ref>{{Наведено списание|date=2005-10-06|title=Conservation Helium Sale|url=http://edocket.access.gpo.gov/2005/pdf/05-20084.pdf|journal=Federal Register|volume=70|issue=193|page=58464|access-date=2008-07-20}}</ref> До 1995 година, биле собрани една милијарда кубни метри гас и резервите биле 1,4 долари &nbsp; милијарди долари, поради што [[Конгрес на Соединетите Американски Држави|Конгресот на Соединетите Држави]] во 1996 година го отстрани резервниот фонд.<ref name="nbb"/><ref name="stwertka">Stwertka, Albert (1998). ''Guide to the Elements: Revised Edition''. New York; Oxford University Press, p. 24. {{ISBN|0-19-512708-0}}</ref> Како резултат на тоа, [[Законот за приватизација на хелиумот]] од 1996 година <ref>Helium Privatization Act of 1996 {{USPL|104|273}}</ref> (Јавен закон 104-273) го насочи [[Министерството за внатрешни работи на САД]] да ја испразни резервата, со продажба почнувајќи од 2005 година.<ref>{{Наведена книга|url=http://www.nap.edu/openbook.php?isbn=0309070384|title=Executive Summary|publisher=nap.edu|access-date=2008-07-20}}</ref> Хелиум произведен помеѓу 1930 и 1945 година бил околу 98,3% чист (2% азот), што било соодветно за авионски авиони. Во 1945 година, мала количина од 99,9% хелиум била произведена за заварување. До 1949 година, биле достапни комерцијални количини од А класа од 99,95% хелиум.<ref>{{Наведена книга|url=http://digicoll.library.wisc.edu/cgi-bin/EcoNatRes/EcoNatRes-idx?type=div&did=ECONATRES.MINYB1949.PVMULLINS&isize=text|title=Helium|last=Mullins|first=P. V.|last2=Goodling|first2=R. M.|date=1951|publisher=Bureau of Mines / Minerals yearbook 1949|pages=599–602|access-date=2008-07-20}}</ref> За многу години, САД произведе повеќе од 90% од комерцијално употребливи хелиум во светот, додека екстракционите постројки во Канада, Полска, Русија и други нации го произведоа остатокот. Во средината на 1990-тите, нова фабрика во [[Аржев]], Алжир, која произведува 17 милиони кубни метри (600 милиони кубни метри) започна со работа, со доволно производство за да го покрие целокупното барање на Европа. Во меѓувреме, до 2000 година, потрошувачката на хелиум во САД се зголеми на повеќе од 15 милиони килограми годишно.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://minerals.usgs.gov/ds/2005/140/helium-use.pdf|title=Helium End User Statistic|publisher=U.S. Geological Survey|accessdate=2008-07-20}}</ref> Во 2004-2006 година биле изградени дополнителни постројки во [[Рас Лафан]], [[Катар]] и [[Скикда]], Алжир. Алжир брзо стана втор водечки производител на хелиум.<ref name="wwsupply">{{Наведено списание|last=Smith|first=E. M.|last2=Goodwin|first2=T. W.|last3=Schillinger|first3=J.|date=2003|title=Challenges to the Worldwide Supply of Helium in the Next Decade|journal=Advances in Cryogenic Engineering|series=49|volume=A|issue=710|pages=119–138|doi=10.1063/1.1774674}}</ref> Преку овој период, потрошувачката на хелиум и трошоците за производство на хелиум се зголемија.<ref name="Kaplan2007">{{Наведено списание|last=Kaplan|first=Karen H.|date=June 2007|title=Helium shortage hampers research and industry|publisher=[[American Institute of Physics]]|volume=60|issue=6|pages=31–32|bibcode=2007PhT....60f..31K|doi=10.1063/1.2754594}}</ref> Од 2002 до 2007 година цените на хелиумот се зголемија двојно.<ref name="Basu2007">{{Наведени вести|url=http://www.sciamdigital.com/index.cfm?fa=Products.ViewIssuePreview&ARTICLEID_CHAR=E0D18FB2-3048-8A5E-104115527CB01ADB|title=Updates: Into Thin Air|last=Basu|first=Sourish|date=October 2007|work=Scientific American|access-date=2008-08-04|publisher=Scientific American, Inc.|editor-last=Yam|editor-first=Philip|issue=4|volume=297|page=18}}</ref> Согласно 2012 година, Националната хелиумска резерва на САД изнесува 30 проценти од хелиум во светот.<ref name="Newcomb">{{Наведени вести|url=http://newsfeed.time.com/2012/08/23/theres-a-helium-shortage-on-and-its-affecting-more-than-just-balloons/|title=There's a Helium Shortage On—and It's Affecting More than Just Balloons|last=Newcomb|first=Tim|date=21 August 2012|work=Time.com|access-date=2013-09-16}}</ref> Резервата се очекуваше да истече од хелиум во 2018 година.<ref name="Newcomb" /> И покрај тоа, предложениот предлог-закон во [[Сенат на Соединетите Американски Држави|Сенатот на САД]] ќе дозволи резерва да продолжи да го продава гасот. Други големи резерви биле во Хуготон во [[Канзас]], и во блиските гасни полиња на Канзас и панданите на [[Тексас]] и [[Оклахома]]. Новите хелиумски растенија требале да бидат отворени во 2012 година во [[Катар]], Русија и во [[Вајоминг]], но не било очекувано да го олеснат недостатокот.<ref name="Newcomb" /> Во 2013 година, Катар ја започна најголемата хелиумска единица во светот,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.airliquide.com/en/qatar-start-up-of-worlds-largest-helium-unit.html|title=[[Air Liquide]] &#124; the world leader in gases, technologies and services for Industry and Health|date=19 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20140914141342/http://www.airliquide.com/en/qatar-start-up-of-worlds-largest-helium-unit.html|archive-date=2014-09-14|url-status=dead|accessdate=2015-05-25}} Air Liquide Press Release.</ref> иако дипломатската криза во Катар во 2017 година сериозно го погодила производството на хелиум.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2017/06/26/middle-east-turmoil-is-disrupting-a-vital-resource-for-nuclear-energy-space-flight-and-birthday-balloons|title=Middle East turmoil is disrupting a vital resource for nuclear energy, space flight and birthday balloons|date=26 June 2017|work=washingtonpost.com|access-date=26 June 2017}}</ref> 2014 година било широко признаено дека е година на преснабдување во бизнисот со хелиум, по неколкугодишни реномирани недостатоци.<ref><div> http://www.gasworld.com/2015-what-lies-ahead-part-1/2004706.article Gasworld, 25 декември 2014. </div></ref> Насдак објавил (2015) дека за Air Products, меѓународна корпорација која продава гасови за индустриска употреба, волуменот на хелиум останува под економски притисок поради ограничувањата во снабдувањето со суровини.<ref><div> [http://www.nasdaq.com/article/will-air-products-apd-earnings-surprise-estimates-in-q2-analyst-blog-cm470472 Ќе ги изненади проценките за приходите на Air Products (APD) во Q2? - Блог аналитичар] </div></ref> == Особености == === Атомот на хелиум === [[Податотека:Helium atom QM Cyrillic.svg|десно|мини|250п|Атомот на хелиум. Прикажани се се [[Атомско јадро|јадрото]] (розова) и распределбата на [[Атомска орбитала|облак]] на [[Атомска орбитала|електрони]] (црно). Јадрото (горниот десен) во хелиум-4 е во реалноста сферично симетрично и многу наликува на електронскиот облак, иако за покомплицирани јадра ова не е секогаш случај. ]] ==== Хелиум во квантната механика ==== Во перспектива на [[Квантна механика|квантната механика]], хелиумот е втор наједноставен [[атом]] за модел, следејќи го водородниот атом. Хелиумот е составен од два електрони во [[Атомска орбитала|атомски орбитали]] околу јадрото кое содржи два протони и (обично) два неутрони. Како и во Њутновата механика, ниту еден систем кој се состои од повеќе од две честички може да се реши со точен аналитички математички пристап (видете го проблемот со 3 тела) и хелиумот не е исклучок. Така, се потребни бројчени математички методи, дури и да се реши системот на едно јадро и два електрони. Таквите пресметковни хемиски методи се користат за да се создаде квантна механичка слика на врзувањето на хелиум врз електрони, што е точно во рамките на <2% од точната вредност, во неколку пресметковни чекори.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.sjsu.edu/faculty/watkins/helium.htm|title=The Old Quantum Physics of Niels Bohr and the Spectrum of Helium: A Modified Version of the Bohr Model|last=Watkins|first=Thayer|publisher=San Jose State University|access-date=2019-01-31|archive-date=2009-05-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20090526074018/http://www.sjsu.edu/faculty/watkins/helium.htm|url-status=dead}}</ref> Таквите модели покажуваат дека секој електрон во хелиум делумно го отсликува јадрото од другото, така што делотворното јадрено полнење ''Z,'' кое секој електрон го гледа, е околу 1,69 единици, а не 2 обвиненија за класичното "голи" хелиумски јадро. ==== Соодветната стабилност на јадрото хелиум-4 и електрони школка ==== Јадрото на атомот хелиум-4 е идентично со [[алфа-честичка]]. Експериментите со високоенергетски електронски расфрлања го покажуваат својот полнеж да се намалат експоненцијално од максимум во централна точка, токму како и густината на полнежот на [[Атомска орбитала|електронскиот облак]] на хелиумот. Оваа симетрија ја одразува сличната основна физика: пар на неутрони и пар протони во јадрото на хелиумот ги почитуваат истите квант-механички правила како пар на електрони на хелиум (иако јадрените честички се предмет на друг јадрен обврзувачки потенцијал), така што сите овие [[фермион]]ите целосно окупираат [[Атомска орбитала|1S]] орбитали во парови, ниту еден од нив не поседува орбитален аголен импулс, и секој го откажува вродениот спин на другиот. Додавањето на друга од која било од овие честички би барало аголен импулс и би ослободиле значително помалку енергија (всушност, нема јадро со пет нуклони е стабилно). Овој аранжман е енергетски екстремно стабилен за сите овие честички, а оваа стабилност е причина за многу клучни факти во врска со хелиумот во природата. На пример, стабилноста и ниската енергија на состојбата на електронски облаци во хелијата ја земаат хемиската инертност на елементот, а исто така и недостатокот на интеракција на атомите на гели едни со други, што ги произведува најниските точки на топење и вриење на сите елементи. На сличен начин, посебната енергетска стабилност на јадрото хелиум-4, произведена од слични ефекти, ја објаснува леснотијата на производство на хелиум-4 во атомски реакции кои вклучуваат емисија на тешки честички или соединување. Некои стабилни хелиум-3 (2 протони и 1 неутрон) се произведуваат во реакции на соединување од водород, но тоа е многу мала фракција во споредба со многу поволниот хелиум-4. [[Податотека:Binding_energy_curve_-_common_isotopes-mk.svg|десно|мини| Врзувањето на енергијата на нуклеонот на обичните изотопи. Врзивната енергија по честичка од хелиум-4 е значително поголема од сите нуклиди во близина.]] Необичната стабилност на јадрото хелиум-4 исто така е важна [[космолошки]] : го објаснува фактот дека во првите неколку минути по [[Големата експлозија|Биг Бенг]], како "супа" на слободни протони и неутрони, кои првично биле создадени со околу 6: 1 сооднос охладено до точка дека јадреното врзување е можно, скоро сите први соединени атомски јадра за да се образуваат биле хелиум-4 јадра. Толку тесно бил хелиум-4 обврзувачки дека производството на хелиум-4 потрошило речиси сите слободни неутрони за неколку минути, пред да може да бета-распаѓање, а исто така оставајќи неколку да образуваат потешки атоми како што се литиум, берилиум или бор. Хелиум-4 јадреното врзување врз нуклеонот е посилно отколку кај било кој од овие елементи (види [[нуклеогенеза]] и [[врзивната енергија]]) и со тоа, откако хелиумот бил создаден, не бил достапен енергетски погон за да се направат елементи 3, 4 и 5. Едвај бил енергично поволен за хелиум да се спои во следниот елемент со помала енергија по нуклеон, јаглерод. Меѓутоа, поради недостиг на меѓупроизводни елементи, оваа постапка барала три јадра на хелиум што се напаѓаат речиси скоро истовремено (види [[троен алфа-процес]]). Така, немало време да биде создаден значителен јаглен за неколку минути по Големата експлозија, пред раниот проширен универзум да се олади до температурата и притисочната точка каде што соединувањето на хелиум на јаглерод повеќе не било можно. Ова го оставило раниот универзум со многу сличен однос на водород/хелиум како што е забележано денес (3 делови водород до 1 дел хелиум-4 по маса), со речиси сите неутрони во универзумот заглавени во хелиум-4. Сите потешки елементи (вклучувајќи ги и оние неопходни за карпести планети како Земјата, и за јаглерод или друг живот) се создадени од Големиот Бен во ѕвездите кои биле доволно топли за да го спојат хелиумот. Сите елементи, освен водородот и хелиумот денес, сочинуваат само 2% од масата на атомска материја во универзумот. Хелиум-4, пак, сочинува околу 23% од обичната материја на универзумот - скоро сите обични материи што не се водород. === Гасни и плазма фази === [[Податотека:HeTube.jpg|алт=Illuminated light red gas discharge tubes shaped as letters H and e|лево|мини| Хелиумска цевка за празнење обликувана како атомски симбол на елементот]] Хелиум е втор најмалку реактивен благороден гас по [[неон]], а со тоа и втор најмалку реактивен од сите елементи.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/?id=IoFzgBSSCwEC&pg=PA70|title=Modelling Marvels|last=Lewars|first=Errol G.|date=2008|publisher=Springer|isbn=978-1-4020-6972-7|pages=70–71|bibcode=2008moma.book.....L}}</ref> Тој е хемиски инертен и едностран во сите стандардни услови. Поради релативно ниската моларна (атомска) маса на хелиум, неговата топлинска спроводливост, специфичната топлина и [[Брзина на звукот|брзината на звукот]] во гасната фаза се поголеми од било кој друг гас освен [[водород]]от. Од овие причини и малата големина на хелиумски едноатомски молекули, хелиумот [[Расејување|дифундира]] преку цврсти материи со брзина трипати поголема од воздухот и околу 65% од водородот.<ref name="enc"/> Хелиум е најмалку вода- [[Растворливост|растворлив]] едноатомен гас,<ref>{{Наведено списание|last=Weiss|first=Ray F.|date=1971|title=Solubility of helium and neon in water and seawater|journal=J. Chem. Eng. Data|volume=16|issue=2|pages=235–241|doi=10.1021/je60049a019}}</ref> и една од најмалку растворливи во вода, на која било гас (CF <sub>4,</sub> SF <sub>6,</sub> и C <sub>4</sub> F <sub>8</sub> имаат пониски мол дел растворливост: 0,3802, 0,4394 и 0,2372 x <sub>2</sub> / 10 <sup>-5,</sup> соодветно, наспроти хелиум е 0,70797 x <sub>2/10</sub> <sup>-5),</sup> <ref>{{Наведено списание|last=Scharlin|first=P.|last2=Battino|first2=R.|last3=Silla|first3=E.|last4=Tuñón|first4=I.|last5=Pascual-Ahuir|first5=J. L.|date=1998|title=Solubility of gases in water: Correlation between solubility and the number of water molecules in the first solvation shell|journal=Pure and Applied Chemistry|volume=70|issue=10|pages=1895–1904|doi=10.1351/pac199870101895}}</ref> и хелиум е показател на прекршување е поблиску до единство од онаа на било која друга гас.<ref>{{Наведено списание|last=Stone|first=Jack A.|last2=Stejskal|first2=Alois|date=2004|title=Using helium as a standard of refractive index: correcting errors in a gas refractometer|url=https://www.researchgate.net/publication/231064946|journal=Metrologia|volume=41|issue=3|pages=189–197|bibcode=2004Metro..41..189S|doi=10.1088/0026-1394/41/3/012}}</ref> Хелиум има негативен коефициент на Џуле-Томсон при нормални температури на околината, што значи дека се загрева кога е дозволено слободно да се прошири. Само под неговата инверзија на Џуле-Томсон (од околу 32 до 50 &nbsp; K во 1 атмосфера) не се олади со слободна експанзија.<ref name="enc"/> Откако ќе се загрее под оваа температура, хелиумот може да се тецифицира преку експанзионо ладење. Повеќето вонземски хелиум се наоѓа во состојба на [[плазма]], со својства сосема различни од оние на атомскиот хелиум. Во плазмата, електроните на хелиумот не се врзани за неговото јадро, што резултира со многу висока електрична спроводливост, дури и кога гасот е само делумно јонизиран. Наелектризираните честички се под големо влијание на магнетните и електричните полиња. На пример, во сончевиот ветер заедно со јонизираниот водород, честичките се поврзуваат со магнетосферата на Земјата, што доведува до струи на Биркленд и на [[Поларна светлина|аурората]].<ref>{{Наведено списание|last=Buhler|first=F.|last2=Axford|first2=W. I.|last3=Chivers|first3=H. J. A.|last4=Martin|first4=K.|date=1976|title=Helium isotopes in an aurora|journal=J. Geophys. Res.|volume=81|issue=1|pages=111–115|bibcode=1976JGR....81..111B|doi=10.1029/JA081i001p00111}}</ref> === Течен хелиум === [[Податотека:2_Helium.png|мини|Течен хелиум. Овој хелиум не е само течен, но е оладен до точка на суперфлуидност. Капката течност на дното на стаклото претставува хелиум спонтано избега од контејнерот над страната, за да се испразни од контејнерот. Енергијата за да се вози овој процес е обезбедена од потенцијалната енергија на падот на хелиумот.]] За разлика од кој било друг елемент, хелиумот ќе остане течен до [[апсолутна нула]] при нормални притисоци. Ова е директен ефект на квантната механика: конкретно, нултата точка на енергијата на системот е премногу висока за да се овозможи замрзнување. Цврстиот хелиум бара температура од 1-1,5 &nbsp; К (околу -272 &nbsp; °C или -457 &nbsp; °F) на околу 25 бари (2.5 &nbsp; MPa) на притисок.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.phys.ualberta.ca/~therman/lowtemp/projects1.htm|title=Solid Helium|date=2005-10-05|publisher=Department of Physics [[University of Alberta]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20080531145546/http://www.phys.ualberta.ca/~therman/lowtemp/projects1.htm|archive-date=May 31, 2008|accessdate=2008-07-20}}</ref> Често е тешко да се направи разлика помеѓу цврстиот течен хелиум бидејќи показателот на прекршување на двете фази е речиси ист. Цврстиот има остар [[точка на топење]] и има [[кристал]]на структура, но е многу компресибилен ; Примена на притисок во лабораторија може да го намали својот волумен за повеќе од 30%.<ref name="LANL.gov">{{RubberBible86th}}</ref> Со голем [[Модул на збивливост|модул]] од околу 27 [[Паскал (единица)|MPa]] <ref>{{Наведено списание|last=Grilly, E. R.|date=1973|title=Pressure-volume-temperature relations in liquid and solid 4He|journal=Journal of Low Temperature Physics|volume=11|issue=1–2|pages=33–52|bibcode=1973JLTP...11...33G|doi=10.1007/BF00655035}}</ref> е 100 пати повеќе компримиран од вода. Солидниот хелиум има густина од {{Вред|0.214|0.006}} во 1.15 &nbsp; К и 66 &nbsp; atm; проектираната густина на 0 &nbsp; К и 25 бари (2,5 MPa) е {{Вред|0.187|0.009}}.<ref>{{Наведено списание|last=Henshaw, D. B.|date=1958|title=Structure of Solid Helium by Neutron Diffraction|journal=Physical Review Letters|volume=109|issue=2|pages=328–330|bibcode=1958PhRv..109..328H|doi=10.1103/PhysRev.109.328}}</ref> На повисоки температури, хелиумот ќе се зацврсти со доволен притисок. На собна температура, ова бара околу 114.000 атм.<ref name="chemicool">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.chemicool.com/elements/helium-facts.html|title=Facts about helium|work=www.chemicool.com|publisher=chemicool.com|accessdate=7 June 2017}}</ref> ==== Хелиум I ==== Под [[Точка на вриење|точката]] на [[Точка на вриење|вриење]] од 4,22 келвини и над ламбда точка од 2,1768 келвини, [[изотоп]]от хелиум-4 постои во нормална безбојна течна состојба, наречена ''хелиум &nbsp;''I. .<ref name="enc"/> Како и другите [[Криогеника|кримогени]] течности, хелиум &nbsp; Јас врие кога се загрева и склучува договори кога неговата температура е спуштена. Меѓутоа, под ламбдалната точка, хелиумот не врие, и се шири додека температурата се намалува понатаму. Хелиум &nbsp; Имам гас- показател на прекршување од 1.026 што го прави нејзината површина толку тешко да се види дека подвизите на [[Полистирен|стиропор]] често се користат за да се покаже каде е површината.<ref name="enc"/> Оваа безбојна течност има многу ниска [[вискозност]] и густина од 0,145-0,125 g / ml (помеѓу околу 0 и 4 K),<ref name="LANL.gov">{{RubberBible86th}}</ref> што е само една четвртина се очекува од вредноста класичната физика .<ref name="enc" /> [[Квантна механика|Квантната механика]] е потребна за да се објасни оваа особина и затоа двата состојби на течен хелиум (хелиум I и хелиум II) се наречени ''квантни флуиди'', што значи дека тие прикажуваат атомски својства на макроскопска скала. Ова може да биде ефект на нејзината точка на вриење толку блиску до апсолутна нула, што спречува случајно движење на молекулите (топлинска енергија) од маскирање на атомските својства.<ref name="enc" /> ==== Хелиум II ==== Течен хелиум под неговата ламбда точка (наречен ''хелиум &nbsp; II'') покажува многу невообичаени одлики. Поради високата топлинска спроводливост, кога врие, не се меур туку испарува директно од неговата површина. Хелиум-3, исто така, има [[суперфлуидна]] фаза, но само при многу пониски температури; Како резултат на тоа, помалку е познато за својствата на изотопот.<ref name="enc"/> [[Податотека:Helium-II-creep.svg|алт=A cross-sectional drawing showing one vessel inside another. There is a liquid in the outer vessel, and it tends to flow into the inner vessel over its walls.|мини| За разлика од обичните течности, хелиум &nbsp; II ќе лази заедно површини со цел да се постигне еднакво ниво; по кратко време, нивоата во двата контејнери ќе се изедначат. Филмот „Ролин“, исто така, ја покрива внатрешноста на поголемиот контејнер; ако не била запечатена, хелиумот &nbsp; II ќе лази и ќе избегам.<ref name="enc"/>]] Хелиум &nbsp; II е супертечна, квантна механичка состојба (види: [[макроскопски квантни појави|макроскопските квантни појави]]) на материјата со чудни својства. На пример, кога тече низ капилари како тенки како 10 <sup>−7</sup> до 10 <sup>−8</sup> &nbsp; m нема мерлива [[вискозност]].<ref name="nbb"/> Меѓутоа, кога биле извршени мерења помеѓу два подвижни дискови, забележана е вискозност споредлива со онаа на гасовитиот хелиум. Тековната теорија го објаснува ова со користење на ''дво-течен модел'' за хелиум II. Во овој модел течен хелиум под ламбда-точката се смета дека содржи дел од атоми на хелиум во основната состојба, кои се суперфлуидни и проток со точно нула вискозност и дел од атомите на хелиум во [[возбудена состојба]], кои се однесуваат повеќе како обична течност.<ref>{{Наведено списание|last=Hohenberg, P. C.|last2=Martin, P. C.|date=2000|title=Microscopic Theory of Superfluid Helium|journal=Annals of Physics|volume=281|issue=1–2|pages=636–705 12091211|bibcode=2000AnPhy.281..636H|doi=10.1006/aphy.2000.6019}}</ref> Во ''ефектот'' на ''фонтана'' се гради комора која е поврзана со резервоар од хелиум &nbsp; II со синтеруван диск низ кој лесно се провлекува суперфлуидниот хелиум, но преку кој не-суперфлуидниот хелиум не може да помине. Ако внатрешноста на контејнерот се загрева, суперфлуидниот хелиум се менува во не-суперфлуиден хелиум. Со цел да се одржи рамнотежата на суперфлуидниот хелиум, суперфлуидниот хелиум протекува и го зголемува притисокот, предизвикувајќи течност да излегува од контејнерот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://cryowwwebber.gsfc.nasa.gov/introduction/liquid_helium.html|title=Introduction to Liquid Helium|last=Warner|first=Brent|publisher=NASA|archive-url=https://web.archive.org/web/20050901062951/http://cryowwwebber.gsfc.nasa.gov/introduction/liquid_helium.html|archive-date=2005-09-01|accessdate=2007-01-05}}</ref> Топлинска спроводливост на хелиум &nbsp; II е поголема од онаа на која било друга позната супстанција, милион пати поголема од онаа на хелиумот &nbsp; Јас и неколку стотици пати повеќе од [[бакар]].<ref name="enc"/> Тоа е затоа што топлината се спроведува со исклучителен квантен механизам. Повеќето материјали кои вршат топлина добро имаат валентни ленти на слободни електрони кои служат за пренос на топлина. Хелиум &nbsp; II нема таков валентни бенд, но сепак добро ја спроведува топлината. Протокот на топлина се регулира со равенки кои се слични на [[Бранова равенка|бранова равенка која се]] користи за да се одликува звучното ширење во воздухот. Кога се воведува топлина, се движи со 20 метри во секунда на 1,8 &nbsp; К преку хелиум &nbsp; II како бранови во феномен познат како „втор звук“.<ref name="enc" /> Хелиум &nbsp; II, исто така, покажува притаен ефект. Кога површината се протега минатото на нивото на хелиум &nbsp; II, хелиумот &nbsp; II се движи по површината, против силата на [[гравитација]]та. Хелиум &nbsp; II ќе избегам од сад што не е запечатен со прилепување долж страните додека не стигне до потоплото подрачје каде што испарува. Се движи во 30 &nbsp; [[Нанометар|nm-]] точен филм без оглед на површинскиот материјал. Овој филм се вика [[филм Роллин]] и е именуван по човекот кој прв ја карактеризира оваа особина, [[Бернард В. Ролин]].<ref name="enc"/><ref>{{Наведено списание|last=Fairbank, H. A.|last2=Lane, C. T.|date=1949|title=Rollin Film Rates in Liquid Helium|journal=Physical Review|volume=76|issue=8|pages=1209–1211|bibcode=1949PhRv...76.1209F|doi=10.1103/PhysRev.76.1209}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Rollin, B. V.|last2=Simon, F.|date=1939|title=On the 'film' phenomenon of liquid helium II|journal=Physica|volume=6|issue=2|pages=219–230|bibcode=1939Phy.....6..219R|doi=10.1016/S0031-8914(39)80013-1}}</ref> Како резултат на ова ползувачко однесување и хелиум &nbsp; Можноста II да брзо истекува низ мали отвори, многу е тешко да се ограничи течниот хелиум. Освен ако садот е внимателно конструиран, хелиумот &nbsp; II ќе лази по површините и низ вентилите додека не стигне донекаде потопло, каде што ќе исчезне. Браните што се шират низ филмот на Ролин се регулираат со истата равенка како гравитациски бранови во плитката вода, но наместо гравитацијата, силата на враќање е ван дер Валсовата сила.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://fellis.web.wesleyan.edu/research/thrdsnd.html|title=Third sound|last=Ellis, Fred M.|date=2005|publisher=Wesleyan Quantum Fluids Laboratory|accessdate=2008-07-23}}</ref> Овие бранови се познати како „трет звук“.<ref>{{Наведено списание|last=Bergman, D.|date=1949|title=Hydrodynamics and Third Sound in Thin He II Films|journal=Physical Review|volume=188|issue=1|pages=370–384|bibcode=1969PhRv..188..370B|doi=10.1103/PhysRev.188.370}}</ref> === Изотопи === Постојат девет познати [[изотоп]]и на хелиум, но само хелиум-3 и хелиум-4 се стабилни. Во [[Земјина атмосфера|атмосферата на Земјата]], еден атом е {{хем|3|He}} за секој милион што е {{хем|4|He}}.<ref name="nbb"/> За разлика од повеќето елементи, изотопското изобилство на хелиумот варира во голема мера по потекло, поради различните постапки на образување. Најчестиот изотоп, хелиум-4, се произведува на Земјата со [[Алфа-распад|алфа распаѓање]] на потешки радиоактивни елементи; алфа-честичките кои се појавуваат се целосно јонизирани хелиум-4 јадра. Хелиум-4 е невообичаено стабилно јадро, бидејќи неговите нуклони се распоредени во [[Јадрен слоест модел|комплетни школки]]. Исто така, била образувана во огромни количини за време на нуклеосинтезата на Биг Бенг.<ref name="bigbang">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.einstein-online.info/spotlights/BBN_obs/?set_language=en|title=Elements of the past: Big Bang Nucleosynthesis and observation|last=Weiss, Achim|publisher=[[Max Planck Institute for Gravitational Physics]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20100729042805/http://www.einstein-online.info/spotlights/BBN_obs/?set_language=en|archive-date=2010-07-29|url-status=dead|accessdate=2008-06-23}}; {{Наведено списание|last=Coc|first=Alain|last2=Vangioni-Flam|first2=Elisabeth|last3=Descouvemont|first3=Pierre|last4=Adahchour|first4=Abderrahim|last5=Angulo|first5=Carmen|year=2004|title=Updated Big Bang Nucleosynthesis confronted to WMAP observations and to the Abundance of Light Elements|journal=[[Astrophysical Journal]]|volume=600|issue=2|pages=544–552|arxiv=astro-ph/0309480|bibcode=2004ApJ...600..544C|doi=10.1086/380121}}</ref> Хелиум-3 е присутен на Земјата само во износот на траги. Повеќето од нив се присутни од образувањето на Земјата, иако некои паѓаат на Земјата заробени во [[вселенска прашина]].<ref name="heliumfundamentals">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mantleplumes.org/HeliumFundamentals.html|title=Helium Fundamentals|last=Anderson, Don L.|last2=Foulger, G. R.|date=2006-09-02|publisher=MantlePlumes.org|accessdate=2008-07-20|last3=Meibom, A.}}</ref> Количините во траги се исто така произведени од [[Бета-распад|бета распаѓањето]] на трициум.<ref>{{Наведено списание|last=Novick|first=Aaron|date=1947|title=Half-Life of Tritium|journal=Physical Review|volume=72|issue=10|pages=972|bibcode=1947PhRv...72..972N|doi=10.1103/PhysRev.72.972.2}}</ref> Камењата од Земјината кора имаат изотопски количини кои се разликуваат од колку што е десетка, и овие стапки може да се искористат за испитување на потеклото на карпите и составот на [[Земјин плашт|Земјиниот плашт]].<ref name="heliumfundamentals" /> {{хем|3|He}} е многу побогат во ѕвездите како производ на јадрено соединување. Така, во меѓуѕвездената средина, процентот на {{хем|3|He}} до {{хем|4|He}} е околу 100 пати повисок отколку на Земјата.<ref>{{Наведено списание|last=Zastenker|first=G. N.|last2=Salerno|first2=E.|last3=Buehler|first3=F.|last4=Bochsler|first4=P.|last5=Bassi|first5=M.|last6=Agafonov|first6=Yu. N.|last7=Eisomont|first7=N. A.|last8=Khrapchenkov|first8=V. V.|last9=Busemann|first9=H.|displayauthors=8|date=2002|title=Isotopic Composition and Abundance of Interstellar Neutral Helium Based on Direct Measurements|journal=Astrophysics|volume=45|issue=2|pages=131–142|bibcode=2002Ap.....45..131Z|doi=10.1023/A:1016057812964}}</ref> Дополнителниот планетарен материјал, како што се [[Месечина]]та и [[астероид]]от реголит, има траги од хелиум-3 од се бомбардирани од страна на сончеви ветрови. Површината на [[Месечина]]та содржи хелиум-3 во концентрации од 10 ppb, многу повисоки од приближно 5 ppt во атмосферата на Земјата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://fti.neep.wisc.edu/research/he3|title=Lunar Mining of Helium-3|date=2007-10-19|publisher=Fusion Technology Institute of the University of Wisconsin-Madison|accessdate=2008-07-09|archive-date=2010-06-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20100609234057/http://fti.neep.wisc.edu/research/he3|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Slyuta, E. N.|last2=Abdrakhimov, A. M.|last3=Galimov, E. M.|date=2007|title=The estimation of helium-3 probable reserves in lunar regolith|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2007/pdf/2175.pdf|journal=Lunar and Planetary Science Conference|issue=1338|pages=2175|bibcode=2007LPI....38.2175S|access-date=2008-07-20}}</ref> Голем број луѓе, почнувајќи со Гералд Кулчински во 1986 година,<ref>{{Наведени вести|url=http://www.thespacereview.com/article/536/1|title=A fascinating hour with Gerald Kulcinski|last=Hedman, Eric R.|date=2006-01-16|work=The Space Review|access-date=2008-07-20}}</ref> предложија да го истражат месечината, минатиот месечев реголит и да го користат хелиумот-3 за [[Јадрено соединување|соединување]]. Течниот хелиум-4 може да се излади на околу 1 келвин, користејќи испарливо ладење во [[тенџере]] со 1 К. Сличното ладење на хелиум-3, кое има пониска точка на вриење, може да постигне околу {{Вред|0.2}} во фрижидер со хелиум-3. Еднакви мешавини на течност {{хем|3|He}} и {{хем|4|He}} под {{Вред|0.8}} одделуваат во две немисени фази поради нивната различност (тие следат различни квантни статистики : хелиум-4 атоми се [[бозон]]и додека хелиум-3 атоми се [[фермион]]и).<ref name="enc"/> Фрижидерите за разредување ја користат оваа мешавина за да се постигнат температури од неколку миликлини. Можно е да се произведат егзотични изотопи на хелиум, кои брзо се распаѓаат во други супстанции. {{Вред|7.6}} тежок хелиум изотоп е најтешкиот хелиум-5 со [[Период на полураспад|полуживот]] од {{Вред|7.6}}. Хелиум-6 се распаѓа со испуштање на [[бета-честичка]] и има полуживот од 0,8 секунди. Хелиум-7, исто така, испушта бета-честички, како и [[Гама-зрачење|гама-зраци]]. Хелиум-7 и хелиум-8 се создадени во одредени [[Јадрена реакција|јадрени реакции]].<ref name="enc"/> Хелиум-6 и хелиум-8 се познати како изложени на јадрен ореол.<ref name="enc" /> == Соединенија == [[Податотека:Helium-hydride-cation-3D-SF.png|мини|Структура на хелиум хидрид јон, HHe <sup>+</sup>]] [[Податотека:Fluoroheliate-ion-3D-vdW.png|мини|Структура на осомничениот флуорохелиатен анјон, OHeF <sup>-</sup>]] Хелиум има [[валентност]] од нула и е хемиски нереактен во сите нормални услови.<ref name="LANL.gov">{{RubberBible86th}}</ref> Тоа е електричен изолатор, освен ако не е [[јон]]изиран. Како и кај другите благородни гасови, хелиумот има метастабилни [[Енергетско ниво|нивоа на енергија]] што му овозможуваат да остане јонизиран во електричното празнење со [[напон]] под нејзиниот [[Енергија на јонизација|потенцијал на јонизација]].<ref name="enc"/> Хелиум може да образува нестабилни [[Хемиско соединение|соединенија]], познати како ексцимери, со [[волфрам]], [[јод]], [[флуор]], [[сулфур]] и [[фосфор]] кога е подложен на сјаен исцедок, на електронското бомбардирање или се намалува во [[плазма]] со други средства. Молекуларните соединенија HeNe, HgHe <sub>10</sub> и WHe <sub>2</sub>, како и молекуларните јони {{хем|He|2|+}} <nowiki></br></nowiki> {{хем|He|2|+}}, {{хем|He|2|2+}} <nowiki></br></nowiki> {{хем|He|2|2+}}, {{хем|HeH|+}} <nowiki></br></nowiki>, и {{хем|HeD|+}} <nowiki></br></nowiki> се создадени на овој начин.<ref>{{Наведено списание|last=Hiby, Julius W.|date=1939|title=Massenspektrographische Untersuchungen an Wasserstoff- und Heliumkanalstrahlen ({{хем|H|3|+}}, {{хем|H|2|-}}, {{хем|HeH|+}}, {{хем|HeD|+}}, {{хем|He|-}})|journal=[[Annalen der Physik]]|volume=426|issue=5|pages=473–487|bibcode=1939AnP...426..473H|doi=10.1002/andp.19394260506}}</ref> HeH <sup>+</sup> е исто така стабилен во својата основна состојба, но е исклучително реактивен - тоа е најсилната [[Бренстед-Лауриева теорија|Бренстедова киселина]] позната и затоа може да постои само во изолација, бидејќи ќе протонира било која молекула или контраација што ја контактира. Оваа техника, исто така, произведува неутрална молекула He <sub>2</sub>, која има голем број на ленти системи, и HgHe, кој очигледно се одржува заедно со сили за поларизација.<ref name="enc" /> Ван дер Валсовите соединенија на хелиум, исто така, може да се образуваат со криогенски хелиумски гас и атоми од некоја друга супстанција, како што се LiHe и He2</sub>.<ref name="fr13">{{Наведено списание|last=Friedrich|first=Bretislav|date=8 April 2013|title=A Fragile Union Between Li and He Atoms|journal=Physics|volume=6|page=42|bibcode=2013PhyOJ...6...42F|doi=10.1103/Physics.6.42}}</ref> Теоретски, може да бидат можни и други вистински соединенија, како хелиум флуорохидрид (HHeF), кој ќе биде аналогно на HArF, откриен во 2000 година.<ref>{{Наведено списание|last=Wong, Ming Wah|date=2000|title=Prediction of a Metastable Helium Compound: HHeF|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=122|issue=26|pages=6289–6290|doi=10.1021/ja9938175}}</ref> Пресметките покажуваат дека две нови соединенија кои содржат врска со хелиум-кислород може да бидат стабилни.<ref>{{Наведено списание|last=Grochala|first=W.|date=2009|title=On Chemical Bonding Between Helium and Oxygen|journal=Polish Journal of Chemistry|volume=83|pages=87–122}}</ref> Два нови молекуларни видови, предвидени со употреба на теорија, CsFHeO и N (CH <sub>3</sub>) <sub>4</sub> FHeO, се деривати на метастабилен FHeO <sup>-</sup> анјон кој прв бил теоризиран во 2005 година од група од [[Република Кина|Тајван]]. Ако е потврдено со опитот, единствениот преостанат елемент без познати стабилни соединенија би бил [[неон]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.uw.edu.pl/en/strony/news/chemist.pdf|title=Collapse of helium's chemical nobility predicted by Polish chemist|archive-url=https://web.archive.org/web/20090319180147/http://www.uw.edu.pl/en/strony/news/chemist.pdf|archive-date=2009-03-19|accessdate=2009-05-15}}</ref> Хелиумските атоми се вметнати во молекулите на шупливи јаглеродни кафези (фулирените) со загревање под висок притисок. Облиците на ендодерната фулерена се стабилни на високи температури. Кога се образувани хемиски деривати на овие фулерини, хелиумот останува внатре.<ref>{{Наведено списание|last=Saunders, Martin|last2=Jiménez-Vázquez, Hugo A.|last3=Cross, R. James|last4=Poreda, Robert J.|date=1993|title=Stable Compounds of Helium and Neon: He@C<sub>60</sub> and Ne@C<sub>60</sub>|journal=Science|volume=259|issue=5100|pages=1428–1430|bibcode=1993Sci...259.1428S|doi=10.1126/science.259.5100.1428|pmid=17801275}}</ref> Ако се користи хелиум-3, може лесно да се набљудува со хелиум јадрена магнетна резонантна спектроскопија.<ref>{{Наведено списание|last=Saunders|first=Martin|last2=Jiménez-Vázquez|first2=Hugo A.|last3=Cross|first3=R. James|last4=Mroczkowski|first4=Stanley|last5=Freedberg|first5=Darón I.|last6=Anet|first6=Frank A. L.|date=1994|title=Probing the interior of fullerenes by <sup>3</sup>He NMR spectroscopy of endohedral <sup>3</sup>He@C<sub>60</sub> and <sup>3</sup>He@C<sub>70</sub>|journal=Nature|volume=367|issue=6460|pages=256–258|bibcode=1994Natur.367..256S|doi=10.1038/367256a0}}</ref> Пријавени се многу фурирени кои содржат хелиум-3. Иако атомите на хелиумот не се прикачени со ковалентни или јонски врски, овие супстанции имаат различни својства и дефинитивен состав, како и сите стехиометриски хемиски соединенија. Под високи притисоци хелиумот може да образува соединенија со разни други елементи. Хелиум-азот клатрат (He (N <sub>2</sub>) <sub>11</sub>) кристали се одгледуваат на собна температура при притисок приближно. 10 GPa во дијамантска наковална ќелија.<ref>{{Наведено списание|last=Vos|first=W. L.|last2=Finger|first2=L. W.|last3=Hemley|first3=R. J.|last4=Hu|first4=J. Z.|last5=Mao|first5=H. K.|last6=Schouten|first6=J. A.|year=1992|title=A high-pressure van der Waals compound in solid nitrogen-helium mixtures|journal=Nature|volume=358|issue=6381|pages=46|bibcode=1992Natur.358...46V|doi=10.1038/358046a0}}</ref> [[Изолатор|Изолациониот]] електрод Na <nowiki><sub id="mwAg4">2</sub></nowiki> Тој се покажа дека е термодинамички стабилен при притисоци над 113 GPa. Таа има структура на [[флуорит]].<ref name="DongOganov2017">{{Наведено списание|last=Dong|first=Xiao|last2=Oganov|first2=Artem R.|last3=Goncharov|first3=Alexander F.|last4=Stavrou|first4=Elissaios|last5=Lobanov|first5=Sergey|last6=Saleh|first6=Gabriele|last7=Qian|first7=Guang-Rui|last8=Zhu|first8=Qiang|last9=Gatti|first9=Carlo|year=2017|title=A stable compound of helium and sodium at high pressure|journal=Nature Chemistry|volume=9|issue=5|pages=440–445|arxiv=1309.3827|bibcode=2017NatCh...9..440D|doi=10.1038/nchem.2716|issn=1755-4330|pmid=28430195}}</ref> == Појавување и производство == === Природно изобилство === Иако е ретко на Земјата, хелиумот е втор најзастапен елемент во познатиот Универзум (по [[водород]]от), што претставува 23% од нејзината барионска маса.<ref name="nbb"/> Најголемиот дел од хелиумот бил создаден од нуклеосинтезата на Големата експлозија една до три минути по Големата експлозија. Како такви, мерењата на нејзиното изобилство придонесуваат за космолошки модели. Во [[Ѕвезда|ѕвездите]], тој е создаден од [[Јадрено соединување|јадреното соединување]] на водород во реакциите на протонски протон и CNO циклусот, дел од [[Ѕвездена нуклеосинтеза|ѕвездената нуклеосинтеза]].<ref name="bigbang"/> Во [[Земјина атмосфера|атмосферата]] на [[Земјина атмосфера|Земјата]], концентрацијата на хелиум по волумен е само 5.2 делови на милион.<ref>{{Наведено списание|last=Oliver, B. M.|last2=Bradley, James G.|date=1984|title=Helium concentration in the Earth's lower atmosphere|journal=Geochimica et Cosmochimica Acta|volume=48|issue=9|pages=1759–1767|bibcode=1984GeCoA..48.1759O|doi=10.1016/0016-7037(84)90030-9}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.srh.weather.gov/jetstream/atmos/atmos_intro.htm|title=The Atmosphere: Introduction|date=2007-08-29|work=JetStream&nbsp;– Online School for Weather|publisher=[[National Weather Service]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20080113234621/http://www.srh.weather.gov/jetstream/atmos/atmos_intro.htm|archive-date=January 13, 2008|url-status=dead|accessdate=2008-07-12}}</ref> Концентрацијата е ниска и прилично постојана и покрај континуираното производство на нов хелиум, бидејќи повеќето хелиум во атмосферата на Земјата избега во вселената со неколку процеси.<ref>{{Наведено списание|last=Lie-Svendsen, Ø.|last2=Rees, M. H.|date=1996|title=Helium escape from the terrestrial atmosphere: The ion outflow mechanism|journal=Journal of Geophysical Research|volume=101|issue=A2|pages=2435–2444|bibcode=1996JGR...101.2435L|doi=10.1029/95JA02208}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.astronomynotes.com/solarsys/s3.htm|title=Atmospheres|last=Strobel, Nick|date=2007|work=Nick Strobel's Astronomy Notes|accessdate=2007-09-25}}</ref><ref name="TalkOriginsCreationism">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.talkorigins.org/faqs/dalrymple/creationist_age_earth.html|title=How Good Are Those Young-Earth Arguments?|last=G. Brent Dalrymple}}</ref> Во [[Земјина атмосфера|хетеросферата]] на Земјата, дел од горната атмосфера, хелиум и други полесни гасови се најобемните елементи. Повеќето хелиум на Земјата е резултат на [[Радиоактивност|радиоактивното распаѓање]]. Хелиум се наоѓа во големи количини во минерали на [[ураниум]] и [[ториум]], вклучувајќи кливеит, пичбленд, карнотит и монацит, бидејќи тие емитираат алфа-честички (хелиум, тој <sup>2+)</sup> на која електрони веднаш се комбинираат штом честичката е запрен од страна на карпата. На овој начин, околу 3000 метрички тони хелиум се генерираат годишно низ [[литосфера]]та.<ref name="cook">{{Наведено списание|last=Cook, Melvine A.|date=1957|title=Where is the Earth's Radiogenic Helium?|journal=Nature|volume=179|issue=4552|page=213|bibcode=1957Natur.179..213C|doi=10.1038/179213a0}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Aldrich, L. T.|last2=Nier, Alfred O.|date=1948|title=The Occurrence of He<sup>3</sup> in Natural Sources of Helium|journal=Phys. Rev.|volume=74|issue=11|pages=1590–1594|bibcode=1948PhRv...74.1590A|doi=10.1103/PhysRev.74.1590}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Morrison, P.|last2=Pine, J.|date=1955|title=Radiogenic Origin of the Helium Isotopes in Rock|journal=Annals of the New York Academy of Sciences|volume=62|issue=3|pages=71–92|bibcode=1955NYASA..62...71M|doi=10.1111/j.1749-6632.1955.tb35366.x}}</ref> Во Земјината кора, концентрацијата на хелиумот е 8 делови на милијарда. Во морска вода, концентрацијата е само 4 делови на трилиони. Исто така, постојат мали количини во минерални [[извор]]и, [[вулкан]]ски гас и [[метеор]]ско [[железо]]. Бидејќи хелиумот е заглавен во подземјето под услови кои исто така заглавуваат природен гас, најголемите природни концентрации на хелиум на планетата се наоѓаат во природниот гас, од кој се исфрла повеќето комерцијални хелиум. Концентрацијата варира во широк опсег од неколку ppm до повеќе од 7% во малото поле за гас во округот Сан Хуан, [[Ново Мексико]].<ref>{{Наведено списание|last=Zartman, R. E.|last2=Wasserburg|first2=G. J.|last3=Reynolds|first3=J. H.|date=1961|title=Helium Argon and Carbon in Natural Gases|url=https://authors.library.caltech.edu/51508/1/jgr2272.pdf|journal=Journal of Geophysical Research|volume=66|issue=1|pages=277–306|bibcode=1961JGR....66..277Z|doi=10.1029/JZ066i001p00277}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Broadhead|first=Ronald F.|date=2005|title=Helium in New Mexico—geology distribution resource demand and exploration possibilities|url=http://geoinfo.nmt.edu/publications/periodicals/nmg/downloads/27/n4/nmg_v27_n4_p93.pdf|url-status=dead|journal=New Mexico Geology|volume=27|issue=4|pages=93–101|archive-url=https://web.archive.org/web/20120330094105/http://geoinfo.nmt.edu/publications/periodicals/nmg/downloads/27/n4/nmg_v27_n4_p93.pdf|archive-date=2012-03-30|access-date=2008-07-21}}</ref> {{На|2011}}светските хелиумски резерви се проценети на 40 милијарди кубни метри, а една четвртина од нив се наоѓаат во Јужниот Парс / Северна Купола, гас-кондензат, во сопственост на [[Катар]] и Иран.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://presstv.com/detail/201960.html|title=PressTV|accessdate=2019-01-31|archive-date=2016-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303234058/http://presstv.com/detail/201960.html|url-status=dead}}</ref> Во 2015 и 2016 година најавени се веродостојни резерви под роклиските планини во [[Северна Америка]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.eag.eu.com/about/media/lightness-of-helium/|title=Press release: The unbearable lightness of helium...|work=European Association of Geochemistry|archive-url=https://web.archive.org/web/20150906100157/http://www.eag.eu.com/about/media/lightness-of-helium/|archive-date=2015-09-06|url-status=dead|accessdate=5 March 2017}}</ref> и во источна Африка.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/science/2016/jun/28/huge-helium-gas-tanzania-east-africa-averts-medical-shortage|title=Huge helium gas find in east Africa averts medical shortage|last=Editor|first=Ian Sample Science|date=28 June 2016|work=The Guardian|access-date=5 March 2017}}</ref> === Модерна екстракција и дистрибуција === За широка употреба, хелиумот се екстрахира со фракционална дестилација од природен гас, кој може да содржи дури 7% хелиум.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webelements.com/helium/|title=Helium: the essentials|last=Winter, Mark|date=2008|publisher=University of Sheffield|accessdate=2008-07-14}}</ref> Бидејќи хелиумот има пониска [[точка на вриење]] од било кој друг елемент, ниски температури и висок притисок се користат за да се втечнат речиси сите други гасови (претежно [[азот]] и [[метан]]). Како резултат на суровата хелиум гас се прочистува со последователни изложености на пониски температури, во кои речиси сите останати азотни и други гасови се преципитираат од гасовита мешавина. Активираниот јаглен се користи како завршен чекор за прочистување, што обично резултира со 99,995% чист одделение-хелиум.<ref name="enc"/> Главната нечистотија во хелиум од класа-А е [[неон]]. Во финалниот чекор на производство, најголемиот дел од произведениот хелиум е течен преку [[Криогеника|употреба]] на [[Криогеника|криоген]] процес. Ова е неопходно за примени за кои е потребен течен хелиум, а исто така им овозможува на снабдувачите на хелиум да ги намалат трошоците за превоз на долги растојанија, бидејќи најголемите контејнери за течен хелиум имаат повеќе од пет пати поголем капацитет од најголемите гасни приклучоци за хелиумски цевки.<ref name="wwsupply"/><ref name="Наведен научен собир">{{Наведен научен собир}}</ref> Во 2008 година, околу 169 милиони стандардни кубни метри (SCM) на хелиум биле извлечени од природен гас или се повлекоа од резервите на хелиум со приближно 78% од САД, 10% од Алжир, а поголемиот дел од остатокот од Русија, Полска и Катар.<ref name="Наведен научен собир"/> До 2013 година, зголемувањето на производството на хелиум во Катар (под раководство на претпријатието RasGas, управувано од Air Liquide) го зголемиле катарскиот дел од производството на светскиот хелиум на 25% и го направи втор по големина извозник по Соединетите Држави.<ref name="bloomberg.com">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-07-10/air-liquide-and-linde-in-helium-hunt-as-texas-reserves-dry-up|title=Air Liquide and Linde in Helium Hunt as Texas Reserves Dry Up|year=2014|publisher=Bloomberg}}</ref> Во Танзабија во 2016 година е пронајдено лежиште на 1,5×109&nbsp;м<sup>3</sup> хелиум.<ref name="Sample"/><ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/science-environment-36651048|title=Helium discovery a 'game-changer'|last=Briggs|first=Helen|date=28 June 2016|work=BBC News|access-date=2016-06-28}}</ref> Во САД, повеќето хелиум е извлечен од природен гас на Хуготон и блиските гасни полиња во Канзас, Оклахома и полето Панхандле во Тексас.<ref name="wwsupply"/><ref><div> Пирс, АП, Гот, GB и Миттон, ЏВ (1964). "Ураниум и хелиум во Панхандл-гасовото поле Тексас и соседните области", Професионална книга за геолошки истражувања 454-Г, Вашингтон: Канцеларијата на американската владина печатница </div></ref> Голем дел од овој гас некогаш бил испраќан преку гасоводот до Националниот хелиумски резерват, но од 2005 година оваа резерва била намалувана и била продавана, а се очекува дека во голема мера ќе биде исцрпена до 2021 година,<ref name="bloomberg.com"/> рамките на ''Одделот за одговорен хелиум и администрација'' (HR 527).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://naturalresources.house.gov/newsroom/documentsingle.aspx?DocumentID=320460|title=Responsible Helium Administration and Stewardship Act (H.R. 527)|work=House Committee on Natural Resources|publisher=Committee on Natural Resources United States House of Representatives|archive-url=https://web.archive.org/web/20170306033258/http://naturalresources.house.gov/newsroom/documentsingle.aspx?DocumentID=320460|archive-date=2017-03-06|url-status=dead|accessdate=5 March 2017}}</ref> Дифузија на суров природен гас преку специјални полупропустливи мембрани и други бариери е уште еден метод за обновување и прочистување на хелиумот.<ref>{{Наведено списание|last=Belyakov|first=V. P.|last2=Durgar'yan|first2=S. G.|last3=Mirzoyan|first3=B. A.|date=1981|title=Membrane technology—A new trend in industrial gas separation|journal=Chemical and Petroleum Engineering|volume=17|issue=1|pages=19–21|doi=10.1007/BF01245721}}</ref> Во 1996 година, САД ''докажале'' резерви на хелиум, во такви гасни комплекси, од околу 147 милијарди стандардни кубни метри (4,2 милијарди SCM).<ref><div> Комитет за влијанието на продажбата, [http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=9860&page=44 Табела 4.2] </div></ref> Во стапките на употреба во тоа време (72 милиони SCM годишно во САД, видете ја табелата подолу) ова би било доволно хелиум за околу 58 години употреба во САД, а помалку од тоа (можеби 80% од времето) во светот стапки на употреба, иако факторите за заштеда и обработка влијаат врз делотворните броеви на резерва. Хелиум мора да биде извлечен од природен гас, бидејќи тој е присутен во воздухот само на мал дел од оној на неон, но побарувачката за него е многу повисока. Се проценува дека ако целата неоновска продукција е пренаменета за да се спаси хелиумот, ќе биде задоволен 0.1% од светските барања за хелиум. Слично на тоа, само 1% од светските барања за хелиум би можеле да бидат задоволени со прераспределба на сите постројки за дестилација на воздухот.<ref><div> Комитет за влијанието на продажбата, видете на [http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=9860&page=40 страница 40] за проценка на вкупната теоретска продукција на хелиумот од неонски и течни воздушни постројки </div></ref> Хелиум може да се синтетизира со бомбардирање на [[литиум]] или [[Бор (елемент)|бор]] со протони со голема брзина или со бомбардирање на литиум со деутони, но овие процеси се целосно неекономичен метод на производство.<ref>{{Наведено списание|last=Dee, P. I.|last2=Walton E. T. S.|date=1933|title=A Photographic Investigation of the Transmutation of Lithium and Boron by Protons and of Lithium by Ions of the Heavy Isotope of Hydrogen|journal=[[Proceedings of the Royal Society of London]]|volume=141|issue=845|pages=733–742|bibcode=1933RSPSA.141..733D|doi=10.1098/rspa.1933.0151}}</ref> Хелиум е комерцијално достапен во течна или гасна форма. Како течност, може да се набави во мали изолирани контејнери наречени дувари кои задржуваат до 1.000 литри хелиум или во големи ISO контејнери кои имаат номинални капацитети колку што е 42 &nbsp; m <sup>3</sup> (околу 11.000 американски [[Галон|литри]]). Во гасовити облици, малите количини на хелиум се снабдуваат во цилиндри под висок притисок и држат до 8 &nbsp; m <sup>3</sup> (приближно 282 стандардни кубни метри), додека големите количини на гас под висок притисок се испорачуваат во цевки приколки кои имаат капацитет од колку што е 4.860 &nbsp; m <sup>3</sup> (приближно 172.000 стандардни кубни метри). === Заштитници се залагаат === Според хелиумските конзерватори како физичарот од Нобеловата награда [[Роберт Колман Ричардсон]], пишувајќи во 2010 година, слободната пазарна цена на хелиумот придонесе за "непотребно" користење (на пр. За хелиумските балони). Цените во 2000-тите биле намалени со одлуката на Конгрес на Соединетите Држави за продажба на големите резерви на хелиум во земјата до 2015 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.independent.co.uk/news/science/why-the-world-is-running-out-of-helium-2059357.html|title=Richard Coleman campaigning against US Congress' decision to sell all helium supplies by 2015|last=Connor|first=Steve|date=23 August 2010|access-date=2010-11-27|publisher=Independent.co.uk|location=London}}</ref> Според Ричардсон, цената треба да се множи со 20 за да се елиминира прекумерното губење на хелиумот. Во својата книга, ''Иднината на хелиумот како природен ресурс'' (Routledge, 2012), Nuttall, Clarke & Glowacki (2012), исто така, предложи да се создаде Меѓународната агенција за хелиум (IHA) за изградба на одржлив пазар за оваа скапоцена стока.<ref>{{Наведено списание|last=Nuttall|first=William J.|last2=Clarke|first2=Richard H.|last3=Glowacki|first3=Bartek A.|date=2012|title=Resources: Stop squandering helium|journal=Nature|volume=485|issue=7400|pages=573–575|bibcode=2012Natur.485..573N|doi=10.1038/485573a|pmid=22660302}}</ref> == Примени == [[Податотека:Modern_3T_MRI.JPG|алт=A large solid cylinder with a hole in its center and a rail attached to its side.|лево|мини| Најголемата еднократна употреба на течен хелиум е да се оладат суперкомпјутерските магнети во современите скенери за МРИ.]] {{Кружен графикон}} Додека балоните се можеби најпозната употреба на хелиум, тие се помал дел од целата употреба на хелиум.<ref name="stwertka"/> Хелиум се користи за многу намени кои бараат некои од неговите уникатни својства, како што е неговата [[Точка на вриење|точка]] со ниски [[Точка на вриење|температури]], мала [[густина]], ниска [[растворливост]], висока топлинска спроводливост или инертност. Од вкупниот производство на хелиум во светот во 2014 година од околу 32 милиони килограми (180 милиони стандардни кубни метри) хелиум годишно, најголемата употреба (околу 32% од вкупната во 2014 година) е во употреба при ниски температури, од кои повеќето вклучуваат ладење на суперпроводните магнети медицински [[Магнетна резонанција|MRI]] скенери и NMR спектрометри.<ref><div> [http://physicsworld.com/cws/article/news/2010/jan/27/helium-sell-off-risks-future-supply Продажбата на хелиум ризикува идната понуда], Мајкл Банки, ''Светот на физиката'', 27 јануари 2010 година. Пристапено на 27 февруари 2010 година. </div></ref> Други главни цели се системи за притисок и прочистување, заварување, одржување контролирани атмосфери и откривање на истекување. Други употреби по категории биле релативно мали фракции. === Контролирани атмосфери === Хелиум се користи како заштитен гас во растечките кристали од [[силициум]] и [[германиум]], во производството на [[титан]]иум и [[циркониум]], и во гасна хроматографија,<ref name="LANL.gov">{{RubberBible86th}}</ref> затоа што е инертен. Поради својата инертност, [[Идеален гас|топлинска и калорична совршена]] природа, висока [[Брзина на звукот|брзина на звук]] и висока вредност на [[Поасонова константа|топлината]], тој е корисен и во надзвучните тунели за тунели <ref>{{Наведено списание|last=Beckwith|first=I. E.|last2=Miller|first2=C. G.|date=1990|title=Aerothermodynamics and Transition in High-Speed Wind Tunnels at Nasa Langley|journal=Annual Review of Fluid Mechanics|volume=22|issue=1|pages=419–439|bibcode=1990AnRFM..22..419B|doi=10.1146/annurev.fl.22.010190.002223}}</ref> и импулсни тела.<ref>{{Наведена книга|url=http://thermosciences.stanford.edu/pdf/TSD-143.pdf|title=Shock Induced Combustion in High Speed Wedge Flows|last=Morris, C.I.|date=2001|series=Stanford University Thesis|archive-url=https://web.archive.org/web/20090304210445/http://thermosciences.stanford.edu/pdf/TSD-143.pdf|archive-date=2009-03-04}}</ref> === Гасно волфрамско заварување === Хелиум се користи како заштитен гас во процесите на лачно заварување на материјали кои при заварувачките температури се загадени и ослабени со воздух или азот.<ref name="nbb"/> Голем број инертни заштитени гасови се користат во заварување со волфрам за ладење, но хелиум се користи наместо поевтин [[аргон]], особено за материјали за заварување кои имаат поголема топлинска спроводливост, како [[алуминиум]] или [[бакар]]. === Мали употреби === ==== Индустриско откривање на истекување ==== [[Податотека:Ac-system_2.jpg|алт=Photo of a large, metal-framed device (about 3×1×1.5 m) standing in a room.|лево|мини| Двојна комора за откривање на истекување на хелиум]] Една индустриска примена за хелиум е откривање на истекување. Бидејќи хелиумот [[Расејување|дифузира]] преку цврсти материи трипати побрзо од воздухот, се користи како трасиран гас за откривање на протекување во високовакуумска опрема (како што се криогенски резервоари) и контејнери под висок притисок.<ref name="nostrand">{{наведена енциклопедија|title=Helium|pages=764–765|publisher=Wiley-Interscience|date=2005|isbn=978-0-471-61525-5}}</ref> Испитаниот предмет се поставува во комора, која потоа се евакуира и се наполни со хелиум. Хелиумот што излегува низ протекувањето го детектира чувствителен уред (хелиум масен спектрометар), дури и при стапки на истекување на мала брзина од 10 <sup>−9</sup> mbar · L / s (10 <sup>−10</sup> Pa · m <sup>3</sup> / s). Постапката за мерење е нормално автоматска и се нарекува интегрален тест на хелиум. Поедноставна постапка е да го наполните тестираниот предмет со хелиум и рачно да пребарувате за протекување со рачен уред.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/?id=5L8uIAFm4SoC&pg=PA493|title=High-vacuum technology: a practical guide|last=Hablanian, M. H.|date=1997|publisher=CRC Press|isbn=978-0-8247-9834-5|page=493}}</ref> Хелиумските протекување низ пукнатините не треба да се мешаат со пропустливост на гасот преку голем материјал. Додека хелиумот има документирано константи на пропустливост (со тоа што може да се пресмета пропустливост) преку чаши, керамика и синтетички материјали, инертните гасови како што е хелиумот нема да продрат најмногу метални метали.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/?id=Q9tmZQTDPiYC|title=Experimental Techniques for Low-Temperature measurements|last=Ekin, Jack W.|date=2006|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-857054-7}}</ref> ==== Лет ==== [[Податотека:Goodyear-blimp.jpg|алт=The Good Year Blimp|лево|мини| Поради својата ниска густина и неприродноста, хелиумот е гас со избор за да ги пополни воздушните бродови како што е Goodyear Blimp.]] Бидејќи е полесен од воздухот, воздушните бродови и балоните се надуени со хелиум за кревање. Додека водородниот гас е многу пловни, и избега проток низ мембрана со пониска стапка, хелиумот ја има предноста да биде незапалив, и навистина огнеустојчив. Уште една помала употреба е во ракетната, каде хелиум се користи како ullage медиум да се менува на гориво и оксиданси во резервоари и да се кондензира на водород и кислород да се направи ракетно гориво. Исто така се користи за чистење на гориво и оксидатор од опремата за поддршка на земјата пред да се започне и за претходна ладење на течен водород во вселенските возила. На пример, ракетата Сатурн V, користена во програмата Аполо, требаше околу 370.000 &nbsp; m <sup>3</sup> (13 милиони кубни метри) на хелиум за лансирање.<ref name="LANL.gov">{{RubberBible86th}}</ref> ==== Мали комерцијални и рекреативни цели ==== Хелиум како гас за дишење нема наркотични својства, така што хелиумните мешавини како што се тримикс, хелиокс и хелијар се користат за длабоко нуркање за да се намалат ефектите од наркоза, што се влошува со зголемена длабочина.<ref>{{Наведено списание|last=Fowler|first=B.|last2=Ackles|first2=K. N.|last3=G|first3=Porlier|date=1985|title=Effects of inert gas narcosis on behavior—a critical review|url=http://archive.rubicon-foundation.org/3019|journal=Undersea Biomedical Research|volume=12|issue=4|pages=369–402|pmid=4082343|access-date=2008-06-27|archive-date=2010-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20101225052236/http://archive.rubicon-foundation.org/3019|url-status=dead}}</ref><ref name="thomas">{{Наведено списание|last=Thomas, J. R.|date=1976|title=Reversal of nitrogen narcosis in rats by helium pressure|url=http://archive.rubicon-foundation.org/2771|journal=Undersea Biomed. Res.|volume=3|issue=3|pages=249–59|pmid=969027|access-date=2008-08-06|archive-date=2008-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20081206035952/http://archive.rubicon-foundation.org/2771|url-status=dead}}</ref> Додека притисокот се зголемува со длабочина, густината на гасот за дишење исто така се зголемува, а ниската молекуларна тежина на хелиумот е значително намален напор за дишење со намалување на густината на смесата. Ова го намалува бројот на протокот на Рејнолдс, што доведува до намалување на турбулентниот проток и зголемување на ламинарниот проток, што бара помалку работа за дишење.<ref>{{Наведено списание|last=Butcher, Scott J.|last2=Jones, Richard L.|last3=Mayne, Jonathan R.|last4=Hartley, Timothy C.|last5=Petersen, Stewart R.|date=2007|title=Impaired exercise ventilatory mechanics with the self-contained breathing apparatus are improved with heliox|journal=European Journal of Applied Physiology|volume=101|issue=6|pages=659–69|doi=10.1007/s00421-007-0541-5|pmid=17701048}}</ref><ref name="BOCheox21">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bochealthcare.co.uk/en/products/heliox/index.shtml|title=Heliox21|date=27 January 2009|publisher=Linde Gas Therapeutics|accessdate=13 April 2011}}</ref> На длабочина под 150 м нуркачи хелиум-кислородни мешавини почнуваат да доживуваат потреси и намалување на психомоторната функција, симптоми на нервниот синдром под висок притисок.<ref name="HungerBennett">{{Наведено списание|last=Hunger|first=W. L., Jr.|last2=Bennett|first2=P. B.|date=1974|title=The causes, mechanisms and prevention of the high pressure nervous syndrome|url=http://archive.rubicon-foundation.org/2661|journal=Undersea Biomed. Res.|volume=1|issue=1|pages=1–28|issn=0093-5387|oclc=2068005|pmid=4619860|access-date=2008-04-07|archive-date=2010-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20101225053451/http://archive.rubicon-foundation.org/2661|url-status=dead}}</ref> Овој ефект може да се спротивстави до одреден степен со додавање на количина на наркотичен гас, како водород или азот, на хелиум-кислородна смеса.<ref>{{Наведено списание|last=Rostain, J. C.|last2=Gardette-Chauffour, M. C.|last3=Lemaire, C.|last4=Naquet, R.|date=1988|title=Effects of a H<sub>2</sub>-He-O<sub>2</sub> mixture on the HPNS up to 450 msw|url=http://archive.rubicon-foundation.org/2487|journal=Undersea Biomed. Res.|volume=15|issue=4|pages=257–70|oclc=2068005|pmid=3212843|access-date=2008-06-24|archive-date=2010-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20101225062034/http://archive.rubicon-foundation.org/2487|url-status=dead}}</ref> Хелиум-неонските ласери, еден вид ласерски ласер со ниско напојување, создавајќи црвен зрак, имаа различни практични примени во кои биле вклучени читачи на [[баркод]]ови и ласерски покажувачи, пред да биле речиси универзално заменети со поевтини диодни ласери.<ref name="nbb"/> За неговата инертност и висока топлинска спроводливост, неутронска транспарентност и поради тоа што не образуваат радиоактивни изотопи во услови на реактор, хелиум се користи како медиум за пренос на топлина во некои гасни ладилни [[Јадрен реактор|јадрени реактори]].<ref name="nostrand"/> Хелиум, измешан со потешкиот гас, како што е ксенон, е корисен за термоакустична ладење поради добиениот [[Поасонова константа|сооднос на]] висок [[Поасонова константа|топлински капацитет]] и нискиот Прандтлов број.<ref>{{Наведено списание|last=Belcher, James R.|last2=Slaton, William V.|last3=Raspet, Richard|last4=Bass, Henry E.|last5=Lightfoot, Jay|date=1999|title=Working gases in thermoacoustic engines|journal=The Journal of the Acoustical Society of America|volume=105|issue=5|pages=2677–2684|bibcode=1999ASAJ..105.2677B|doi=10.1121/1.426884|pmid=10335618}}</ref> Инертноста на хелиум има еколошки предности над конвенционалните системи за ладење кои придонесуваат за осиромашување или глобално затоплување.<ref>{{Наведена книга|title=Mending the Ozone Hole: Science, Technology, and Policy|last=Makhijani, Arjun|last2=Gurney, Kevin|date=1995|publisher=MIT Press|isbn=978-0-262-13308-1}}</ref> Хелиум исто така се користи во некои [[Тврд диск|тврди дискови]].<ref><div> [https://arstechnica.com/information-technology/2013/11/hgst-balloons-disk-capacity-with-helium-filled-6tb-drive/ HGST балон дискови капацитет со хелиум исполнет 6TB диск | Арс техника] </div></ref> ==== Научни употреби ==== Употребата на хелиум ги намалува дисторзивните ефекти на температурните варијации во просторот помеѓу [[Леќа (оптика)|леќите]] кај некои [[телескоп]]и, поради неговиот крајно мал показател на прекршување.<ref name="enc"/> Овој метод е особено користен кај сончевите телескопи каде вакуумната тесна телескопска цевка ќе биде премногу тешка.<ref>{{Наведено списание|last=Jakobsson, H.|date=1997|title=Simulations of the dynamics of the Large Earth-based Solar Telescope|journal=Astronomical & Astrophysical Transactions|volume=13|issue=1|pages=35–46|bibcode=1997A&AT...13...35J|doi=10.1080/10556799708208113}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Engvold, O.|last2=Dunn, R.B.|last3=Smartt, R. N.|last4=Livingston, W. C.|date=1983|title=Tests of vacuum VS. helium in a solar telescope|journal=Applied Optics|volume=22|issue=1|pages=10–12|bibcode=1983ApOpt..22...10E|doi=10.1364/AO.22.000010|pmid=20401118}}</ref> Хелиум е најчесто користен гас за гасна хроматографија. Возраста на карпи и минерали кои содржат [[ураниум]] и [[ториум]] може да се процени со мерење на нивото на хелиум со процес познат како хелиум датира.<ref name="nbb"/><ref name="enc"/> Хелиум на ниски температури се користи во [[криогеника]]та, а во некои криогенски примени. Како примери на примени, течен хелиум е користен за ладење на одредени метали на крајно ниските температури потребни за [[суперспроводливост]], како што се во суперсметачките магнети за [[Магнетна резонанција|магнетна резонанца]]. [[Голем хадронски судирач|Големиот хадронски колајдер]] во [[ЦЕРН]] користи 96 [[Тона|метрички тони]] течен хелиум за да ја одржи температурата на 1,9 келвини.<ref name="CERN-LHC">{{Наведена мрежна страница|url=http://visits.web.cern.ch/visits/guides/tools/presentation/LHC_booklet-2.pdf|title=LHC: Facts and Figures|publisher=[[CERN]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706223231/http://visits.web.cern.ch/visits/guides/tools/presentation/LHC_booklet-2.pdf|archive-date=2011-07-06|accessdate=2008-04-30}}</ref> == Како загадувач == Додека хемиски инертен, контаминацијата на хелиум ќе го наруши работењето на микроелектромеханички системи, така што iPhone-от може да пропаднат.<ref>{{Наведени вести|url=https://motherboard.vice.com/en_us/article/gye4aw/why-a-helium-leak-disabled-every-iphone-in-a-medical-facility|title=Why a Helium Leak Disabled Every iPhone in a Medical Facility|last=Oberhaus|first=Daniel|date=30 October 2018|work=Motherboard|access-date=31 October 2018|publisher=[[Vice Media]]}}</ref> == Вдишување и безбедност == ===Ефекти=== [[Податотека:94. Менување на човечки глас со сулфур хексафлуорид и хелиум.ogv|мини|Менување на човечкиот глас со [[сулфур хексафлуорид]] и хелиум.]] {{Преслушување|right|filename=Helium article read with helium.ogg|title=Ефектот на хелиумот врз човечкиот глас|description=Ефектот на хелиумот врз човечкиот глас|format=[[Ogg]]}} Неутралниот хелиум во стандардни услови е нетоксичен, нема биолошка улога и се наоѓа во износот на траги во човечката крв. [[Брзина на звукот|Брзината на звукот]] во хелиум е речиси трипати поголема од брзината на звукот во воздухот. Бидејќи фундаменталната честота на празен празнина е пропорционална на брзината на звукот во гасот, кога хелиумот се вдишува, соодветно се зголемува [[Резонанца|резонантната честота]] на гласниот тракт.<ref name="nbb"/><ref>{{Наведено списание|last=Ackerman|first=M. J.|last2=Maitland|first2=G.|date=1975|title=Calculation of the relative speed of sound in a gas mixture|url=http://archive.rubicon-foundation.org/2738|journal=Undersea Biomed Res|volume=2|issue=4|pages=305–10|pmid=1226588|access-date=2008-08-09|archive-date=2011-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20110127113335/http://archive.rubicon-foundation.org/2738|url-status=dead}}</ref> Основната честота (понекогаш наречена теренот) не се менува, бидејќи ова е произведено со директни вибрации на гласовните набори, што е непроменето.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.straightdope.com/columns/read/1803/why-does-helium-make-your-voice-squeaky|title=Why does helium make your voice squeaky?|date=14 July 2000|accessdate=2013-06-08}}</ref> Сепак, повисоките резонантни честоти предизвикуваат промена во тембраната боја, што резултира со квалитетен вокален квалитет, како што е патувањето. Обратниот ефект, намалувањето на резонантните честоти, може да се постигне со вдишување на густ гас, како што се сулфур хексафлуорид или [[ксенон]]. === Опасности === Вдишувањето на хелиумот може да биде опасно ако се направи на вишок, бидејќи хелиумот е едноставен [[асфиксиан]] и така го дислоцира кислородот потребен за нормално дишење.<ref name="nbb"/><ref name="Grass">{{Наведено списание|last=Grassberger, Martin|last2=Krauskopf, Astrid|date=2007|title=Suicidal asphyxiation with helium: Report of three cases Suizid mit Helium Gas: Bericht über drei Fälle|journal=Wiener Klinische Wochenschrift|language=de, en|volume=119|issue=9–10|pages=323–325|doi=10.1007/s00508-007-0785-4|pmid=17571238}}</ref> Забележани се смртни случаи, вклучувајќи и млади кои се задушиле во Ванкувер во 2003 година и двајца возрасни кои се задушиле во Јужна Флорида во 2006 година.<ref name="sptimes.com">{{Наведени вести|url=http://www.sptimes.com/2006/06/03/Tampabay/2_found_dead_under_de.shtml|title=2 found dead under deflated balloon|last=Montgomery B.|date=2006-06-03|publisher=Tampa Bay Times|last2=Hayes S.}}</ref><ref name="cbc.ca">{{Наведени вести|url=http://www.cbc.ca/news/world/two-students-die-after-breathing-helium-1.623684|title=Two students die after breathing helium|date=4 June 2006|publisher=CBC}}</ref> Во 1998 година, една австралиска девојка (нејзината возраст не е позната) од Викторија паднала во несвест и привремено [[станала сина]] откако ја вдишила целата содржина на забавниот балон.<ref name="balloonartists.com.au">{{Наведена мрежна страница|url=http://balloonartists.com.au/helium-dangers.html|title=Helium inhalation – it's no laughing matter – Article courtesy of BOC Gases|publisher=Balloon Artists & Suppliers Association of Australasia Ltd}}</ref><ref name="lousballoons.com.au">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.lousballoons.com.au/dangers-of-helium.html|title=Dangers of Helium Inhalation|publisher=Lou's Balloons|archive-url=https://web.archive.org/web/20140104032013/http://www.lousballoons.com.au/dangers-of-helium.html|archive-date=2014-01-04|url-status=dead}}</ref><ref name="bouncetime.co.uk">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bouncetime.co.uk/others_files/helium-gas-safety.htm|title=Helium Gas Safety & Data Sheet|publisher=bouncetime}}</ref> Вдишувањето на хелиумот директно од цилиндрите под притисок или дури и балоните за полнење е исклучително опасно, бидејќи високиот проток и притисок може да резултираат со [[баротраума]], фатално пукање на ткивото на белите дробови.<ref name="Grass" /><ref name="slate">{{Наведени вести|url=http://www.slate.com/articles/news_and_politics/explainer/2006/06/stay_out_of_that_balloon.html|title=Stay Out of That Balloon!|last=Engber, Daniel|date=2006-06-13|access-date=2008-07-14|publisher=Slate.com}}</ref> Смртта предизвикана од хелиум е ретка. Првиот случај што бил забележан во медиумите бил случајот на 15-годишна девојка од [[Тексас]], која починала во 1998 година од хелиумско вдишување на забава на пријател; точниот вид на смрт на хелиум е неидентификуван.<ref name="balloonartists.com.au"/><ref name="lousballoons.com.au"/><ref name="bouncetime.co.uk"/> Во Соединетите Држави се пријавени само две жртви помеѓу 2000 и 2004 година, вклучувајќи и еден човек кој починал во [[Северна Каролина]] од баротраума во 2002 година.<ref name="sptimes.com"/><ref name="slate"/> Млад маж заспал во [[Ванкувер]] во текот на 2003 година, а 27-годишен маж во [[Австралија]] имал емболија по дишењето од цилиндар во 2000 година.<ref name="sptimes.com" /> Оттогаш двајца возрасни загинат во Јужна [[Флорида]] во 2006 година <ref name="sptimes.com" /><ref name="cbc.ca"/><ref>{{Наведено списание|last=Josefson|first=D.|date=2000|title=Imitating Mickey Mouse can be dangerous|journal=BMJ: British Medical Journal|volume=320|issue=7237|pages=732|pmc=1117755|pmid=10720344}}</ref> а имало случаи во 2009 и 2010 година, еден младич од [[Калифорнија]], кој бил пронајден со торба над главата, закачен за резервоар за хелиум <ref>{{Наведени вести|url=http://www.ktla.com/news/landing/ktla-riverside-teen-helium,0,6589649.story|title=Teen Dies After Inhaling Helium|date=January 6, 2010|work=KTLA News|access-date=2010-11-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20120109032345/http://www.ktla.com/news/landing/ktla-riverside-teen-helium%2C0%2C6589649.story|archive-date=January 9, 2012|url-status=dead|publisher=ktla.com|location=RIVERSIDE}}</ref> и друг тинејџер во Северна Ирска почина од задушување.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-11795984|title=Tributes to 'helium death' teenager from Newtownabbey|date=19 November 2010|work=[[BBC Online]]|access-date=2010-11-19}}</ref> Во Игл Поинт, [[Орегон]], тинејџерка починала во 2012 година од баротраума на забава.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.oregonlive.com/pacific-northwest-news/index.ssf/2012/02/parents_of_eagle_point_girl_wh.html|title=Parents of Eagle Point girl who died from inhaling helium hope to save others from same fate|last=Mather, Kate|date=24 February 2012|work=The Oregonian|access-date=2013-06-08}}</ref><ref name="huffingtonpost.com">{{Наведени вести|url=http://www.huffingtonpost.com/2012/02/22/oregon-teenager-ashley-long_n_1294989.html|title=Ashley Long, Oregon Teenager, Dies After Inhaling Helium at Wild Party (VIDEO)|last=Barnard|first=Jeff|date=22 February 2012|publisher=Huffington Post}}</ref><ref name="today.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.today.com/id/46487997|title=Teen girl dies after inhaling helium at party|last=Barnard|first=Jeff|date=23 February 2012|work=Today|archive-url=https://web.archive.org/web/20131230233944/http://www.today.com/id/46487997|archive-date=2013-12-30|url-status=dead|accessdate=2013-12-30}}</ref> Една девојка од [[Мичиген]] умрела од хипоксија подоцна во текот на годината.<ref><div> ''Оксфорд водач Вест'', Шерман Публикации, Inc, 3 декември 2012 година. </div></ref> На 4 февруари 2015 година било откриено дека за време на снимањето на нивната главна ТВ-емисија на 28 јануари 12-годишен член (задржано име) на јапонската девојка-пејачка група 3Б [[Јуниор]] страдаше од емболија, губејќи свест и паѓање во [[кома]], како резултат на воздушни меури кои го блокираат протокот на крв во мозокот, откако вдишуваат големи количества хелиум како дел од играта. Инцидентот не бил објавен до една недела подоцна.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.j-cast.com/2015/02/05227178.html|title=テレ朝事故で分かったヘリウム変声缶の危険性　意識を失うケースの大半が子ども|date=5 February 2015|access-date=2015-02-05|language=ja}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://time.com/3697523/jpop-3b-junior-helium-stunt/|title=J-Pop Teen Star Left in Coma After Inhaling Helium for TV Stunt|last=Rayman|first=Noah|date=5 February 2015|work=Time|access-date=2015-02-06}}</ref> Персоналот на [[ТВ Асахи]] одржа прес-конференција за да комуницира дека членот бил однесен во болница и покажува знаци на рехабилитација, како што се движење на [[очи]]те и [[екстремитети]]те, но нејзината свест сè уште не е доволно обновена. Полицијата започна истрага поради занемарување на мерките за безбедност.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.sponichi.co.jp/entertainment/news/2015/02/04/kiji/K20150204009750570.html|title=アイドルが収録中に倒れ病院搬送　テレ朝、ヘリウムガス吸引|date=4 April 2015|access-date=2015-02-04|language=ja}}<br /><br />{{Наведени вести|url=http://www.sankei.com/affairs/news/150204/afr1502040032-n1.html|title=テレビ番組収録中、１２歳アイドルが意識失い救急搬送　ヘリウムガスが原因か|date=4 February 2015|access-date=2015-02-04|language=ja|archive-date=2015-02-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20150204230008/http://www.sankei.com/affairs/news/150204/afr1502040032-n1.html|url-status=dead}}<br /><br />{{Наведени вести|url=http://www.hochi.co.jp/entertainment/20150204-OHT1T50098.html|title=テレ朝謝罪、１２歳アイドルがヘリウム吸い救急搬送|date=4 February 2015|access-date=2015-02-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20150204090914/http://www.hochi.co.jp/entertainment/20150204-OHT1T50098.html|archive-date=2015-02-04|url-status=dead|language=ja}}<br /><br />{{Наведени вести|url=http://www.tokyoreporter.com/2015/02/04/3b-junior-idol-in-coma-after-inhaling-helium-on-tv-asahi-program/|title=3b Junior idol in coma after inhaling helium on TV Asahi program|date=4 February 2015|access-date=2015-02-04}}<br /><br />{{Наведени вести|url=http://www.tokyo-sports.co.jp/entame/entertainment/363851/|title=アイドル救急搬送騒動で制作会社が実績削除の不可解|date=4 February 2015|access-date=2015-02-04|language=ja|archive-date=2015-02-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20150204124022/http://www.tokyo-sports.co.jp/entame/entertainment/363851/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-31147038|title=Japanese child star in coma after helium stunt goes wrong|date=5 February 2015|access-date=2015-02-06|publisher=[[BBC]]}}</ref> На 13 јули 2017 година, [[КБС Њус]] објавиле дека политички оперативец кој наводно се обидел да ги поврати електронските пораки што се водат за исчезнати од опслужувачот на Клинтон, [[Питер В. Смит]] „очигледно“ извршил [[самоубиство]] во мај во хотелска соба во Рочестер, [[Минесота]], и дека неговата смрт била забележана како „асфиксија поради поместувањето на кислородот во затворен простор со хелиум“.<ref><div> ''[http://www.cbsnews.com/news/report-peter-smith-clinton-emails-dead-by-suicide/ Извештај: оперативниот претставник на ГП, кој бараше пораки за Клинтон изврши самоубиство]'', КБС Вести, 13 јули 2017 година </div></ref> Повеќе подробности следече во ''Chicago Tribune''.<ref><div> Кетрин Скиба, Дејвид Хајнцман, Тод Лејти, ''[http://www.chicagotribune.com/news/local/politics/ct-peter-smith-death-met-0713-20170713-story.html Питер В. Смит, оперативци на ГП кои ги пребаруваа пораките на Клинтон од руски хакери, извршија самоубиство, евиденција]'', Чикаго Трибјун, 15 јули 2017 </div></ref> Безбедносните проблеми за кримогениот хелиум се слични на оние на [[течниот азот]] ; нејзините екстремно ниски температури може да резултираат со [[ладни изгореници]], а односот помеѓу течноста и гасот може да предизвика експлозии ако не се инсталираат уреди за ослободување на притисок. Контејнерите на хелиум со гас од 5 до 10 К треба да се ракуваат како да содржат течен хелиум поради брзото и значајно [[топлинско проширување]] што се јавува кога хелиумниот гас на помалку од 10 К се загрева до [[собна температура]].<ref name="LANL.gov">{{RubberBible86th}}</ref> При високи притисоци (повеќе од 20 години &nbsp; atm или две &nbsp; [[Паскал (единица)|МПА]]), мешавина на хелиум и кислород ([[хелиокс]]) може да доведе до [[Висок притисок|нервен синдром под висок притисок]], еден вид на обратна анестезија; додавајќи мала количина азот во мешавината може да го олесни проблемот.<ref name="HungerBennett"/><ref>{{Наведено списание|last=Rostain J.C.|last2=Lemaire C.|last3=Gardette-Chauffour M.C.|last4=Doucet J.|last5=Naquet R.|date=1983|title=Estimation of human susceptibility to the high-pressure nervous syndrome|url=http://jap.physiology.org/content/54/4/1063.abstract|journal=J Appl Physiol|volume=54|issue=4|pages=1063–70|doi=10.1152/jappl.1983.54.4.1063|pmid=6853282|access-date=2008-08-09|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304194140/http://jap.physiology.org/content/54/4/1063.abstract|url-status=dead}}</ref> ==Хелиумот како мотив во популарната култура== * „Хелиум“ — музички албум на британската рок-група [[Прем]] (''Pram'') од 1995 година.<ref>[https://www.discogs.com/release/1029197-Pram-Helium Pram – Helium (пристапено на 1 ноември 2023)]</ref> == Поврзано == {{Пст|colwidth=20em}} * [[Абиогенетско петролејско потекло]] * [[Погон на хелиум-3]] * [[Лајденфростов ефект]] * [[Квантно цврсто тело]] * [[Суперфлуид]] * [[Хамилтон Кеди]] {{Пстк}} == Наводи == {{наводи}} == Библиографија == {{refbegin}} * {{Наведена книга|author=Bureau of Mines|title=Minerals yearbook mineral fuels Year 1965|volume=II|publisher=U. S. Government Printing Office|date=1967}} * {{Наведена книга|title=The Impact of Selling the Federal Helium Reserve|author=Committee on the Impact of Selling the Federal Helium Reserve, Commission on Physical Sciences, Mathematics, and Applications, Commission on Engineering and Technical Systems, National Research Council|publisher=The National Academies Press|date=2000|isbn=978-0-309-07038-6|url=http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=9860&page=27|accessdate=2010-04-02}} * {{Наведена книга|author=Emsley, John|title=The Elements|edition=3|location=New York|publisher=Oxford University Press|date=1998|isbn=978-0-19-855818-7}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.oma.be/BIRA-IASB/Public/Research/Thermo/Thermotxt.en.html|title=The thermosphere: a part of the heterosphere|author=Vercheval, J.|date=2003|accessdate=2008-07-12|publisher=Belgian Institute for Space Aeronomy|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050101090349/http://www.oma.be/BIRA-IASB/Public/Research/Thermo/Thermotxt.en.html|archivedate=2005-01-01|url-status=dead|df=}} {{refend}} == Надворешни врски == '''Генерално''' * [https://web.archive.org/web/20080725060842/http://www.blm.gov/wo/st/en/info/newsroom/2007/january/NR0701_2.html Бирото за управување со земјиштето на Владата на САД: извори, префинетост и недостиг.] Со некоја историја на хелиум. * [http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/helium/ Американски геолошки истражувања за хелиум] почетокот 1996: [http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/helium/mcs-2012-heliu.pdf хелиум] * [https://web.archive.org/web/20121110030719/http://www.aga.com/international/web/lg/aga/like35agacom.nsf/0/BEF74B49AFC3099DC1257A2200473157 Каде е целиот хелиум?] Ага мрежно место * [http://education.jlab.org/itselemental/ele002.html Тоа е елементарен &nbsp; - Хелиум] * [http://www.rsc.org/chemistryworld/podcast/element.asp Хемија во својот елемент поткаст] (MP3) од Кралското друштво за хемија е хемија светот : [http://www.rsc.org/images/CIIE_Helium_48kbps_tcm18-133173.mp3 Хелиум] * [https://web.archive.org/web/20170709192820/https://www.cdc.gov/niosh/ipcsneng/neng0603.html Меѓународни карти за хемиска безбедност - Хелиум] ; вклучува информации за здравјето и безбедноста во случај на случајно изложување на хелиум '''Повеќе детали''' * [http://www.periodicvideos.com/videos/002.htm Хелиум] во ''Периодниот систем на видеа'' (Универзитет во Нотингем) * [http://boojum.hut.fi/research/theory/helium.html Хелиум] на Техничкиот универзитет во Хелсинки ; вклучува фаза дијаграми на притисок за хелиум-3 и хелиум-4 * [http://www.physics.lancs.ac.uk/research/condmatt/ult/index.htm Универзитет Ланкастер, физика на ултра ниска температура] &nbsp; - вклучува резиме на некои техники на ниска температура '''Разно''' * [https://web.archive.org/web/20041210113812/http://www.phys.unsw.edu.au/PHYSICS_!/SPEECH_HELIUM/speech.html Физика во говорот] со аудио примероци кои покажуваат непроменет глас * [https://web.archive.org/web/20050904191641/http://du.edu/~jcalvert/phys/helium.htm Член за хелиум и други благородни гасови] '''Недостаток на хелиум''' * [https://purl.fdlp.gov/GPO/gpo41438 Набавка на Хелиум во Америка: Опции за производство на повеќе хелиум од Сојузна земјиште: Надзорна расправа пред поткомитетот за енергетика и минерални суровини на Комитетот за природни ресурси, Претставничкиот дом на САД, Сто тринаесеттиот конгрес, прва седница, четврток, 11 јули 2013] * [https://purl.fdlp.gov/GPO/gpo35149 Хелиум Програма: Итно прашања кои се соочуваат BLM за чување и продажба на хелиум Резерви: Сведоштво пред Комитетот за природни ресурси, Претставничкиот дом на] Government Accountability Office * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.physicstoday.org/daily_edition/politics_and_policy/senate_bill_would_preserve_us_helium_reserve|title=Senate bill would preserve US helium reserve: Measure would give scientists first dibs on helium should a shortage develop. Physics Today web site|last=Kramer|first=David|date=May 22, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121027123611/http://www.physicstoday.org/daily_edition/politics_and_policy/senate_bill_would_preserve_us_helium_reserve|archive-date=October 27, 2012|url-status=dead}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://eolus.phys.northwestern.edu/CM_Theory_Group/Photos/Pages/QFS2009_files/Helium_Shortages_Chan-Richardson.pdf|title=Helium, when will it run out?|last=Richardson|first=Robert C.|last2=Chan|first2=Moses|year=2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20150614095643/http://eolus.phys.northwestern.edu/CM_Theory_Group/Photos/Pages/QFS2009_files/Helium_Shortages_Chan-Richardson.pdf|archive-date=2015-06-14|url-status=dead}} {{Компактен периоден систем}} {{Соединенија на благородните гасови}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Разладувачи]] [[Категорија:Благородни гасови]] [[Категорија:Хемиски елементи]] [[Категорија:Хелиум| ]] [[Категорија:Страници со непрегледан превод]] </textarea><div class="templatesUsed"><div class="mw-templatesUsedExplanation"><p>Предлошки на страницава: </p></div><ul> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Abbr" class="mw-redirect" title="Предлошка:Abbr">Предлошка:Abbr</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Abbr&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Abbr">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Ambox" title="Предлошка:Ambox">Предлошка:Ambox</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Ambox&action=edit" title="Предлошка:Ambox">преглед на кодот</a>) (полузаштитен)</li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Catalog_lookup_link" class="mw-redirect" title="Предлошка:Catalog lookup link">Предлошка:Catalog lookup link</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Catalog_lookup_link&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Catalog lookup link">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Chem/atom" class="mw-redirect" title="Предлошка:Chem/atom">Предлошка:Chem/atom</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Chem/atom&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Chem/atom">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Chem/link" class="mw-redirect" title="Предлошка:Chem/link">Предлошка:Chem/link</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Chem/link&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Chem/link">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Div_col/styles.css" title="Предлошка:Div col/styles.css">Предлошка:Div col/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Div_col/styles.css&action=edit" title="Предлошка:Div col/styles.css">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Element_cell-compact" title="Предлошка:Element cell-compact">Предлошка:Element cell-compact</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Element_cell-compact&action=edit" title="Предлошка:Element cell-compact">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Element_color" class="mw-redirect" title="Предлошка:Element color">Предлошка:Element color</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Element_color&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Element color">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Error-small" class="mw-redirect" title="Предлошка:Error-small">Предлошка:Error-small</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Error-small&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Error-small">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Fix" class="mw-redirect" title="Предлошка:Fix">Предлошка:Fix</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Fix&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Fix">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:ISBN" title="Предлошка:ISBN">Предлошка:ISBN</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:ISBN&action=edit" title="Предлошка:ISBN">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Infobox_element/spectral_lines" title="Предлошка:Infobox element/spectral lines">Предлошка:Infobox element/spectral lines</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Infobox_element/spectral_lines&action=edit" title="Предлошка:Infobox element/spectral lines">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Infobox_element/symbol-to-spectral-lines-image" title="Предлошка:Infobox element/symbol-to-spectral-lines-image">Предлошка:Infobox element/symbol-to-spectral-lines-image</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Infobox_element/symbol-to-spectral-lines-image&action=edit" title="Предлошка:Infobox element/symbol-to-spectral-lines-image">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Lang-el" title="Предлошка:Lang-el">Предлошка:Lang-el</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Lang-el&action=edit" title="Предлошка:Lang-el">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Navbar" class="mw-redirect" title="Предлошка:Navbar">Предлошка:Navbar</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Navbar&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Navbar">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Navbar-collapsible" class="mw-redirect" title="Предлошка:Navbar-collapsible">Предлошка:Navbar-collapsible</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Navbar-collapsible&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Navbar-collapsible">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Navbox" class="mw-redirect" title="Предлошка:Navbox">Предлошка:Navbox</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Navbox&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Navbox">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Nobold" class="mw-redirect" title="Предлошка:Nobold">Предлошка:Nobold</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Nobold&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Nobold">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Noprint" title="Предлошка:Noprint">Предлошка:Noprint</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Noprint&action=edit" title="Предлошка:Noprint">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Nowrap" class="mw-redirect" title="Предлошка:Nowrap">Предлошка:Nowrap</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Nowrap&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Nowrap">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:OEtymD" title="Предлошка:OEtymD">Предлошка:OEtymD</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:OEtymD&action=edit" title="Предлошка:OEtymD">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Periodic_table_legend" class="mw-redirect" title="Предлошка:Periodic table legend">Предлошка:Periodic table legend</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Periodic_table_legend&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Periodic table legend">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Refbegin" title="Предлошка:Refbegin">Предлошка:Refbegin</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Refbegin&action=edit" title="Предлошка:Refbegin">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Refbegin/styles.css" title="Предлошка:Refbegin/styles.css">Предлошка:Refbegin/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Refbegin/styles.css&action=edit" title="Предлошка:Refbegin/styles.css">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Refend" title="Предлошка:Refend">Предлошка:Refend</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Refend&action=edit" title="Предлошка:Refend">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:RubberBible86th" title="Предлошка:RubberBible86th">Предлошка:RubberBible86th</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:RubberBible86th&action=edit" title="Предлошка:RubberBible86th">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Shy" title="Предлошка:Shy">Предлошка:Shy</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Shy&action=edit" title="Предлошка:Shy">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Small" class="mw-redirect" title="Предлошка:Small">Предлошка:Small</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Small&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Small">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Smaller" class="mw-redirect" title="Предлошка:Smaller">Предлошка:Smaller</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Smaller&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Smaller">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Strong" class="mw-redirect" title="Предлошка:Strong">Предлошка:Strong</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Strong&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Strong">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Su" title="Предлошка:Su">Предлошка:Su</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Su&action=edit" title="Предлошка:Su">преглед на кодот</a>) (заштитен)</li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Tl" class="mw-redirect" title="Предлошка:Tl">Предлошка:Tl</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Tl&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Tl">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Trim" class="mw-redirect" title="Предлошка:Trim">Предлошка:Trim</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Trim&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Trim">уреди</a>) </li><li><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:USPL&action=edit&redlink=1" class="new" title="Предлошка:USPL (страницата не постои)">Предлошка:USPL</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:USPL&action=edit" class="new" title="Предлошка:USPL (страницата не постои)">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:User_other" title="Предлошка:User other">Предлошка:User other</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:User_other&action=edit" title="Предлошка:User other">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Yesno" title="Предлошка:Yesno">Предлошка:Yesno</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Yesno&action=edit" title="Предлошка:Yesno">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Yesno-no" title="Предлошка:Yesno-no">Предлошка:Yesno-no</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Yesno-no&action=edit" title="Предлошка:Yesno-no">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Yesno-yes" title="Предлошка:Yesno-yes">Предлошка:Yesno-yes</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:Yesno-yes&action=edit" title="Предлошка:Yesno-yes">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%88%D0%B0%D0%B7" title="Предлошка:Јаз">Предлошка:Јаз</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%88%D0%B0%D0%B7&action=edit" title="Предлошка:Јаз">преглед на кодот</a>) (полузаштитен)</li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%88%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%98%D0%BC%D0%B5" title="Предлошка:ЈазикИме">Предлошка:ЈазикИме</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%88%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%98%D0%BC%D0%B5&action=edit" title="Предлошка:ЈазикИме">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%91%D0%B5%D0%B7%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%BC" title="Предлошка:Безпрелом">Предлошка:Безпрелом</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%91%D0%B5%D0%B7%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%BC&action=edit" title="Предлошка:Безпрелом">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%91%D0%BF" class="mw-redirect" title="Предлошка:Бп">Предлошка:Бп</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%91%D0%BF&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Бп">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" class="mw-redirect" title="Предлошка:Викификација">Предлошка:Викификација</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0&action=edit" class="mw-redirect" title="Предлошка:Викификација">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Предлошка:Викифицирање">Предлошка:Викифицирање</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%9A%D0%B5&action=edit" title="Предлошка:Викифицирање">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%92%D1%80%D0%B5%D0%B4" title="Предлошка:Вред">Предлошка:Вред</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%92%D1%80%D0%B5%D0%B4&action=edit" title="Предлошка:Вред">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B4%D1%80%D1%83%D0%B3" title="Предлошка:Главен-друг">Предлошка:Главен-друг</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B4%D1%80%D1%83%D0%B3&action=edit" title="Предлошка:Главен-друг">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Предлошка:Големина">Предлошка:Големина</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Големина">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%93%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BA%D0%B0-%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Предлошка:Грешка-мали">Предлошка:Грешка-мали</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%93%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BA%D0%B0-%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B8&action=edit" title="Предлошка:Грешка-мали">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82-%D0%B1%D0%BE%D1%98%D0%B0" title="Предлошка:Елемент-боја">Предлошка:Елемент-боја</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82-%D0%B1%D0%BE%D1%98%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Елемент-боја">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82-%D0%B1%D0%BE%D1%98%D0%B0/%D0%BF%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%872" title="Предлошка:Елемент-боја/пополнувач2">Предлошка:Елемент-боја/пополнувач2</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82-%D0%B1%D0%BE%D1%98%D0%B0/%D0%BF%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%872&action=edit" title="Предлошка:Елемент-боја/пополнувач2">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%97%D0%B1%D0%B8%D1%98" title="Предлошка:Збиј">Предлошка:Збиј</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%97%D0%B1%D0%B8%D1%98&action=edit" title="Предлошка:Збиј">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Предлошка:Инфокутија">Предлошка:Инфокутија</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Инфокутија">преглед на кодот</a>) (полузаштитен)</li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент">Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82&action=edit" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B0" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/група">Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/група</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/група">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%B8%D0%B7%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%BD%D0%B8" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/изотопи стабилни">Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/изотопи стабилни</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%B8%D0%B7%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%BD%D0%B8&action=edit" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/изотопи стабилни">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/категориски формат">Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/категориски формат</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82&action=edit" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/категориски формат">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%BA%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/кристална структура">Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/кристална структура</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%BA%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/кристална структура">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/периоден систем">Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/периоден систем</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC&action=edit" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/периоден систем">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD_%D0%BF%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/табела на парен притисок">Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/табела на парен притисок</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82/%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD_%D0%BF%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA&action=edit" title="Предлошка:Инфокутија Хемиски елемент/табела на парен притисок">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D1%85%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC" title="Предлошка:Инфокутија хелиум">Предлошка:Инфокутија хелиум</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D1%85%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=edit" title="Предлошка:Инфокутија хелиум">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Предлошка:Каталошка проверка">Предлошка:Каталошка проверка</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Каталошка проверка">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC" title="Предлошка:Компактен периоден систем">Предлошка:Компактен периоден систем</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC&action=edit" title="Предлошка:Компактен периоден систем">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Предлошка:Крат">Предлошка:Крат</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%82&action=edit" title="Предлошка:Крат">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9A%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%BD_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BD" title="Предлошка:Кружен графикон">Предлошка:Кружен графикон</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9A%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%BD_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BD&action=edit" title="Предлошка:Кружен графикон">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9C3" title="Предлошка:М3">Предлошка:М3</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9C3&action=edit" title="Предлошка:М3">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Предлошка:Мали">Предлошка:Мали</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B8&action=edit" title="Предлошка:Мали">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9C%D1%80%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%B2%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Предлошка:Мртва врска">Предлошка:Мртва врска</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9C%D1%80%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%B2%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Мртва врска">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0" title="Предлошка:На">Предлошка:На</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:На">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D1%80" title="Предлошка:Наведен научен собир">Предлошка:Наведен научен собир</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D1%80&action=edit" title="Предлошка:Наведен научен собир">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Предлошка:Наведена енциклопедија">Предлошка:Наведена енциклопедија</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Наведена енциклопедија">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0" title="Предлошка:Наведена книга">Предлошка:Наведена книга</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Наведена книга">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Предлошка:Наведена мрежна страница">Предлошка:Наведена мрежна страница</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Наведена мрежна страница">преглед на кодот</a>) (полузаштитен)</li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8" title="Предлошка:Наведени вести">Предлошка:Наведени вести</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8&action=edit" title="Предлошка:Наведени вести">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BE_%D1%81%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Предлошка:Наведено списание">Предлошка:Наведено списание</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BE_%D1%81%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5&action=edit" title="Предлошка:Наведено списание">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Предлошка:Навкутија">Предлошка:Навкутија</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Навкутија">преглед на кодот</a>) (полузаштитен)</li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0" title="Предлошка:Навлента">Предлошка:Навлента</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Навлента">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0-%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%BD%D0%B0" title="Предлошка:Навлента-расклопна">Предлошка:Навлента-расклопна</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0-%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%BD%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Навлента-расклопна">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B8" title="Предлошка:Наводи">Предлошка:Наводи</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B8&action=edit" title="Предлошка:Наводи">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82" title="Предлошка:Нагласеност">Предлошка:Нагласеност</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82&action=edit" title="Предлошка:Нагласеност">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BE" title="Предлошка:Незадебелено">Предлошка:Незадебелено</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BE&action=edit" title="Предлошка:Незадебелено">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0" title="Предлошка:Нормативна контрола">Предлошка:Нормативна контрола</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Нормативна контрола">преглед на кодот</a>) (заштитен)</li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B2" title="Предлошка:Пв">Предлошка:Пв</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B2&action=edit" title="Предлошка:Пв">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC-%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Предлошка:Периоден систем-легенда">Предлошка:Периоден систем-легенда</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC-%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Периоден систем-легенда">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC-%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0/Category_compact" title="Предлошка:Периоден систем-легенда/Category compact">Предлошка:Периоден систем-легенда/Category compact</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC-%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0/Category_compact&action=edit" title="Предлошка:Периоден систем-легенда/Category compact">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC_%D0%B7%D0%B0_%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Предлошка:Периоден систем за инфокутија">Предлошка:Периоден систем за инфокутија</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC_%D0%B7%D0%B0_%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Периоден систем за инфокутија">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC_%D0%B7%D0%B0_%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D1%9C%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Предлошка:Периоден систем за инфокутија/ќелија">Предлошка:Периоден систем за инфокутија/ќелија</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC_%D0%B7%D0%B0_%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D1%9C%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Периоден систем за инфокутија/ќелија">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Предлошка:Помали">Предлошка:Помали</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B8&action=edit" title="Предлошка:Помали">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8" title="Предлошка:Поправи">Предлошка:Поправи</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8&action=edit" title="Предлошка:Поправи">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0-%D0%B4%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%BE" title="Предлошка:Предлошка-друго">Предлошка:Предлошка-друго</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0-%D0%B4%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%BE&action=edit" title="Предлошка:Предлошка-друго">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BB%D1%83%D1%88%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Предлошка:Преслушување">Предлошка:Преслушување</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BB%D1%83%D1%88%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&action=edit" title="Предлошка:Преслушување">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0" title="Предлошка:Претплата">Предлошка:Претплата</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0&action=edit" title="Предлошка:Претплата">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%81%D1%82" title="Предлошка:Пст">Предлошка:Пст</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%81%D1%82&action=edit" title="Предлошка:Пст">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%81%D1%82%D0%BA" title="Предлошка:Пстк">Предлошка:Пстк</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%9F%D1%81%D1%82%D0%BA&action=edit" title="Предлошка:Пстк">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Предлошка:Римски">Предлошка:Римски</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8&action=edit" title="Предлошка:Римски">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B8" title="Предлошка:Соединенија на благородните гасови">Предлошка:Соединенија на благородните гасови</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B8&action=edit" title="Предлошка:Соединенија на благородните гасови">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A5%D0%B5%D0%BC" title="Предлошка:Хем">Предлошка:Хем</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A5%D0%B5%D0%BC&action=edit" title="Предлошка:Хем">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A5%D0%B5%D0%BC/atom" title="Предлошка:Хем/atom">Предлошка:Хем/atom</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A5%D0%B5%D0%BC/atom&action=edit" title="Предлошка:Хем/atom">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A5%D0%B5%D0%BC/link" title="Предлошка:Хем/link">Предлошка:Хем/link</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B0:%D0%A5%D0%B5%D0%BC/link&action=edit" title="Предлошка:Хем/link">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Arguments" title="Модул:Arguments">Модул:Arguments</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Arguments&action=edit" title="Модул:Arguments">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Check_for_unknown_parameters" title="Модул:Check for unknown parameters">Модул:Check for unknown parameters</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Check_for_unknown_parameters&action=edit" title="Модул:Check for unknown parameters">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Check_isxn" title="Модул:Check isxn">Модул:Check isxn</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Check_isxn&action=edit" title="Модул:Check isxn">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1" title="Модул:Citation/CS1">Модул:Citation/CS1</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1&action=edit" title="Модул:Citation/CS1">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/COinS" title="Модул:Citation/CS1/COinS">Модул:Citation/CS1/COinS</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/COinS&action=edit" title="Модул:Citation/CS1/COinS">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Configuration" title="Модул:Citation/CS1/Configuration">Модул:Citation/CS1/Configuration</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Configuration&action=edit" title="Модул:Citation/CS1/Configuration">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Date_validation" title="Модул:Citation/CS1/Date validation">Модул:Citation/CS1/Date validation</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Date_validation&action=edit" title="Модул:Citation/CS1/Date validation">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Identifiers" title="Модул:Citation/CS1/Identifiers">Модул:Citation/CS1/Identifiers</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Identifiers&action=edit" title="Модул:Citation/CS1/Identifiers">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Utilities" title="Модул:Citation/CS1/Utilities">Модул:Citation/CS1/Utilities</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Utilities&action=edit" title="Модул:Citation/CS1/Utilities">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Whitelist" title="Модул:Citation/CS1/Whitelist">Модул:Citation/CS1/Whitelist</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/Whitelist&action=edit" title="Модул:Citation/CS1/Whitelist">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/styles.css" title="Модул:Citation/CS1/styles.css">Модул:Citation/CS1/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Citation/CS1/styles.css&action=edit" title="Модул:Citation/CS1/styles.css">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Error" title="Модул:Error">Модул:Error</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Error&action=edit" title="Модул:Error">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:File_link" title="Модул:File link">Модул:File link</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:File_link&action=edit" title="Модул:File link">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:I18n" title="Модул:I18n">Модул:I18n</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:I18n&action=edit" title="Модул:I18n">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Infobox" title="Модул:Infobox">Модул:Infobox</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Infobox&action=edit" title="Модул:Infobox">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:InfoboxImage" title="Модул:InfoboxImage">Модул:InfoboxImage</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:InfoboxImage&action=edit" title="Модул:InfoboxImage">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Listen" title="Модул:Listen">Модул:Listen</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Listen&action=edit" title="Модул:Listen">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Message_box" title="Модул:Message box">Модул:Message box</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Message_box&action=edit" title="Модул:Message box">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Message_box/configuration" title="Модул:Message box/configuration">Модул:Message box/configuration</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Message_box/configuration&action=edit" title="Модул:Message box/configuration">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Navbar" title="Модул:Navbar">Модул:Navbar</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Navbar&action=edit" title="Модул:Navbar">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Navbox" title="Модул:Navbox">Модул:Navbox</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Navbox&action=edit" title="Модул:Navbox">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:No_globals" title="Модул:No globals">Модул:No globals</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:No_globals&action=edit" title="Модул:No globals">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Roman" title="Модул:Roman">Модул:Roman</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Roman&action=edit" title="Модул:Roman">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Side_box" title="Модул:Side box">Модул:Side box</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Side_box&action=edit" title="Модул:Side box">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:String" title="Модул:String">Модул:String</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:String&action=edit" title="Модул:String">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:TableTools" title="Модул:TableTools">Модул:TableTools</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:TableTools&action=edit" title="Модул:TableTools">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Unsubst" title="Модул:Unsubst">Модул:Unsubst</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Unsubst&action=edit" title="Модул:Unsubst">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Wikidata" title="Модул:Wikidata">Модул:Wikidata</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Wikidata&action=edit" title="Модул:Wikidata">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Wikidata/i18n" title="Модул:Wikidata/i18n">Модул:Wikidata/i18n</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Wikidata/i18n&action=edit" title="Модул:Wikidata/i18n">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Yesno" title="Модул:Yesno">Модул:Yesno</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:Yesno&action=edit" title="Модул:Yesno">уреди</a>) </li><li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0" title="Модул:Нормативна контрола">Модул:Нормативна контрола</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB:%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0&action=edit" title="Модул:Нормативна контрола">уреди</a>) </li></ul></div><p id="mw-returnto">Назад на <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC" title="Хелиум">Хелиум</a>.</p> <noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Преземено од „<a dir="ltr" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/Хелиум">https://mk.wikipedia.org/wiki/Хелиум</a>“</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks catlinks-allhidden" data-mw="interface"></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Заштита на личните податоци</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%97%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0">За Википедија</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9E%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5_%D0%BE%D0%B4_%D0%BE%D0%B4%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82">Одрекување од одговорност</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Правилник на однесување</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Програмери</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/mk.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Согласност за колачиња</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//mk.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобилен изглед</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-8lh2d","wgBackendResponseTime":358,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.006","walltime":"0.008","ppvisitednodes":{"value":17,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1132,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-8lh2d","timestamp":"20241201061150","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> </body> </html>