CINXE.COM

Technique — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Technique — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"cdcb3004-3482-49e9-ac28-4398c7abf654","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Technique","wgTitle":"Technique","wgCurRevisionId":222985067,"wgRevisionId":222985067,"wgArticleId":59451,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article avec source à lier","Article avec section à délister","Article à délister","Portail:Technologies/Articles liés","Portail:Industrie/Articles liés","Portail:Économie/Articles liés","Techniques et sciences appliquées"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Technique","wgRelevantArticleId":59451,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[], "wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2695280","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready", "user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Technique — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Technique"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Technique"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Technique rootpage-Technique skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Technique" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Technique" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Technique" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Technique" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Étymologie,_champ_sémantique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Étymologie,_champ_sémantique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Étymologie, champ sémantique</span> </div> </a> <ul id="toc-Étymologie,_champ_sémantique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Technique_et_économie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Technique_et_économie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Technique et économie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Technique_et_économie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Technique et économie</span> </button> <ul id="toc-Technique_et_économie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Moteur_de_transformation_sociale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Moteur_de_transformation_sociale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Moteur de transformation sociale</span> </div> </a> <ul id="toc-Moteur_de_transformation_sociale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Avancées_techniques_et_avantage_compétitif" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Avancées_techniques_et_avantage_compétitif"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Avancées techniques et avantage compétitif</span> </div> </a> <ul id="toc-Avancées_techniques_et_avantage_compétitif-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Histoire_sommaire_et_philosophie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire_sommaire_et_philosophie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Histoire sommaire et philosophie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire_sommaire_et_philosophie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire sommaire et philosophie</span> </button> <ul id="toc-Histoire_sommaire_et_philosophie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Propre_de_l&#039;homme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propre_de_l&#039;homme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Propre de l'homme</span> </div> </a> <ul id="toc-Propre_de_l&#039;homme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Éthique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Éthique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Éthique</span> </div> </a> <ul id="toc-Éthique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Réactions_critiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Réactions_critiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Réactions critiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Réactions_critiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Analyse_ellulienne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Analyse_ellulienne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Analyse ellulienne</span> </div> </a> <ul id="toc-Analyse_ellulienne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Critique_citoyenne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Critique_citoyenne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Critique citoyenne</span> </div> </a> <ul id="toc-Critique_citoyenne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Listes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Listes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Listes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Listes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Listes</span> </button> <ul id="toc-Listes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Arts" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arts"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Arts</span> </div> </a> <ul id="toc-Arts-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sciences_appliquées" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sciences_appliquées"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Sciences appliquées</span> </div> </a> <ul id="toc-Sciences_appliquées-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Automatique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Automatique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1</span> <span>Automatique</span> </div> </a> <ul id="toc-Automatique-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Biologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Biologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.1</span> <span>Biologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Biologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chimie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Chimie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.2</span> <span>Chimie</span> </div> </a> <ul id="toc-Chimie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Communication" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Communication"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.3</span> <span>Communication</span> </div> </a> <ul id="toc-Communication-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Géologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Géologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.4</span> <span>Géologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Géologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Informatique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Informatique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.5</span> <span>Informatique</span> </div> </a> <ul id="toc-Informatique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Technique_d&#039;affichage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Technique_d&#039;affichage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.6</span> <span>Technique d'affichage</span> </div> </a> <ul id="toc-Technique_d&#039;affichage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sciences_des_matériaux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Sciences_des_matériaux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.7</span> <span>Sciences des matériaux</span> </div> </a> <ul id="toc-Sciences_des_matériaux-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Matériaux_métalliques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Matériaux_métalliques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.7.1</span> <span>Matériaux métalliques</span> </div> </a> <ul id="toc-Matériaux_métalliques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fer_et_alliages_de_fer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Fer_et_alliages_de_fer"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.7.2</span> <span>Fer et alliages de fer</span> </div> </a> <ul id="toc-Fer_et_alliages_de_fer-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Métaux_et_alliages_non_ferreux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Métaux_et_alliages_non_ferreux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.7.3</span> <span>Métaux et alliages non ferreux</span> </div> </a> <ul id="toc-Métaux_et_alliages_non_ferreux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Matériaux_minéraux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Matériaux_minéraux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.7.4</span> <span>Matériaux minéraux</span> </div> </a> <ul id="toc-Matériaux_minéraux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Matériaux_organiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Matériaux_organiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.7.5</span> <span>Matériaux organiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Matériaux_organiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Autres_concepts_concernant_les_matériaux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Autres_concepts_concernant_les_matériaux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.7.6</span> <span>Autres concepts concernant les matériaux</span> </div> </a> <ul id="toc-Autres_concepts_concernant_les_matériaux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Physique_appliquée" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Physique_appliquée"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8</span> <span>Physique appliquée</span> </div> </a> <ul id="toc-Physique_appliquée-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mécanique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Mécanique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.1</span> <span>Mécanique</span> </div> </a> <ul id="toc-Mécanique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mécanique_industrielle,_électrotechnique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Mécanique_industrielle,_électrotechnique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.2</span> <span>Mécanique industrielle, électrotechnique</span> </div> </a> <ul id="toc-Mécanique_industrielle,_électrotechnique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Généralités" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Généralités"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.3</span> <span>Généralités</span> </div> </a> <ul id="toc-Généralités-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Techniques_nucléaires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Techniques_nucléaires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.4</span> <span>Techniques nucléaires</span> </div> </a> <ul id="toc-Techniques_nucléaires-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-=_Production,_distribution_et_utilisation_de_la_vapeur_=" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#=_Production,_distribution_et_utilisation_de_la_vapeur_="> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.5</span> <span>= Production, distribution et utilisation de la vapeur =</span> </div> </a> <ul id="toc-=_Production,_distribution_et_utilisation_de_la_vapeur_=-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Énergie_hydraulique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Énergie_hydraulique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.6</span> <span>Énergie hydraulique</span> </div> </a> <ul id="toc-Énergie_hydraulique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Électrotechnique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Électrotechnique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.7</span> <span>Électrotechnique</span> </div> </a> <ul id="toc-Électrotechnique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Moteurs_thermiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Moteurs_thermiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.8</span> <span>Moteurs thermiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Moteurs_thermiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Technique_des_fluides" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Technique_des_fluides"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.9</span> <span>Technique des fluides</span> </div> </a> <ul id="toc-Technique_des_fluides-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Obtention_de_pièces_brutes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Obtention_de_pièces_brutes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.10</span> <span>Obtention de pièces brutes</span> </div> </a> <ul id="toc-Obtention_de_pièces_brutes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Composants_mécaniques,_transmissions,_manutention,_etc." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Composants_mécaniques,_transmissions,_manutention,_etc."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.11</span> <span>Composants mécaniques, transmissions, manutention, etc.</span> </div> </a> <ul id="toc-Composants_mécaniques,_transmissions,_manutention,_etc.-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Finition_des_pièces_mécaniques_par_enlèvement_de_matière" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Finition_des_pièces_mécaniques_par_enlèvement_de_matière"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.12</span> <span>Finition des pièces mécaniques par enlèvement de matière</span> </div> </a> <ul id="toc-Finition_des_pièces_mécaniques_par_enlèvement_de_matière-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mécatronique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#Mécatronique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.8.13</span> <span>Mécatronique</span> </div> </a> <ul id="toc-Mécatronique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Audio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Audio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.9</span> <span>Audio</span> </div> </a> <ul id="toc-Audio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vidéo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Vidéo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.10</span> <span>Vidéo</span> </div> </a> <ul id="toc-Vidéo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.11</span> <span>Transport</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Notes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Notes</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Annexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Annexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Annexes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Annexes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Annexes</span> </button> <ul id="toc-Annexes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Technique</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 65 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-65" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">65 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Technik" title="Technik – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Technik" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%82%D9%86%D9%8A%D8%A9_(%D8%B7%D8%B1%D9%8A%D9%82%D8%A9)" title="تقنية (طريقة) – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تقنية (طريقة)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Texnika" title="Texnika – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Texnika" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Техника – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Техника" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Technik" title="Technik – bavarois" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Technik" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarois" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%85%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Тэхніка – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Тэхніка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%85%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Тэхніка – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Тэхніка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Техника – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Техника" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Teknik" title="Teknik – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Teknik" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Tehnika" title="Tehnika – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Tehnika" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/T%C3%A8cnica" title="Tècnica – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tècnica" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Technika" title="Technika – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Technika" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Technika" title="Technika – kachoube" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Technika" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kachoube" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Teknik" title="Teknik – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Teknik" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Technik" title="Technik – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Technik" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Technique_(method)" title="Technique (method) – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Technique (method)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tekniko" title="Tekniko – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tekniko" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/T%C3%A9cnica" title="Técnica – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Técnica" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Tehnika" title="Tehnika – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Tehnika" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Teknika" title="Teknika – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Teknika" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tekniikka" title="Tekniikka – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tekniikka" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Tekniga" title="Tekniga – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Tekniga" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/T%C3%A4chnik" title="Tächnik – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Tächnik" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Tecniche" title="Tecniche – frioulan" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Tecniche" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="frioulan" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Technyk" title="Technyk – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Technyk" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/T%C3%A9cnica" title="Técnica – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Técnica" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Tehnika" title="Tehnika – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Tehnika" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Technika" title="Technika – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Technika" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A5%D5%AD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Տեխնիկա – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տեխնիկա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Tekniko" title="Tekniko – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Tekniko" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tecnica" title="Tecnica – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Tecnica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%8A%80%E8%A1%93" title="技術 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="技術" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Техника – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Техника" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B8%B0%EC%88%A0" title="기술 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="기술" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Tekn%C3%AEk" title="Teknîk – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Teknîk" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Техника – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Техника" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Techniek" title="Techniek – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="Techniek" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tehnika" title="Tehnika – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tehnika" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8C" title="Техникась – mokcha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Техникась" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokcha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Техник – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Техник" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Techniek" title="Techniek – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Techniek" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Teknikk" title="Teknikk – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Teknikk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Teknikk" title="Teknikk – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Teknikk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Tecnica" title="Tecnica – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Tecnica" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Tehniekku" title="Tehniekku – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Tehniekku" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Technologia" title="Technologia – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Technologia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%86%D9%8A%DA%A9" title="تخنيک – pachto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="تخنيک" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pachto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/T%C3%A9cnica" title="Técnica – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Técnica" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Allwiya" title="Allwiya – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Allwiya" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Tehnic%C4%83" title="Tehnică – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Tehnică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Техника – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Техника" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Техника – iakoute" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Техника" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="iakoute" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/T%C3%A9nnica" title="Ténnica – sarde" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Ténnica" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sarde" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Tehnika" title="Tehnika – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Tehnika" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Tehnika" title="Tehnika – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Tehnika" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Teknika" title="Teknika – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Teknika" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Техника – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Техника" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Technik" title="Technik – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Technik" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Teknik" title="Teknik – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Teknik" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D2%B7%D2%B3%D0%B8%D0%B7%D0%BE%D1%82" title="Таҷҳизот – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Таҷҳизот" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Texnik%C9%99" title="Texnikə – talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Texnikə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Техніка – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Техніка" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Texnika" title="Texnika – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Texnika" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%8A%80%E6%9C%AF%E6%96%B9%E6%B3%95" title="技术方法 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="技术方法" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ki-su%CC%8Dt" title="Ki-su̍t – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ki-su̍t" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2695280#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Technique" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Technique" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Technique"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Technique"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Technique" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Technique" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;oldid=222985067" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Technique&amp;id=222985067&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FTechnique"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FTechnique"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Technique"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Technique&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Techniques" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Technique" hreflang="fr"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2695280" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour l’article homonyme, voir <a href="/wiki/The_Techniques" title="The Techniques">The Techniques</a>. </p> </div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-modere"><figure class="mw-halign-right noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Sources_%C3%A0_lier" title="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus."><img alt="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus.</figcaption></figure><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/45px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/68px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/90px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Certaines informations figurant dans cet article ou cette section devraient être mieux reliées aux sources mentionnées dans les sections «&#160;Bibliographie&#160;», «&#160;Sources&#160;» ou «&#160;Liens externes&#160;»</strong> <small>(<time class="nowrap" datetime="2014-03" data-sort-value="2014-03">mars 2014</time>).</small> </p> <div class="nomobile"> Vous pouvez améliorer la <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:V%C3%A9rifiabilit%C3%A9" title="Wikipédia:Vérifiabilité">vérifiabilité</a> en <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Sources_%C3%A0_lier/Explication" title="Modèle:Sources à lier/Explication">associant ces informations à des références</a> à l'aide d'<a href="/wiki/Aide:Note" title="Aide:Note">appels de notes</a>.</div> </div></div> <p>Une <b>technique</b> (du <a href="/wiki/Grec_ancien" title="Grec ancien">grec ancien</a> <span class="lang-grc" lang="grc">τέχνη</span>&#160;/ <span class="lang-grc-latn" lang="grc-latn"><i><a href="/wiki/Techn%C3%A8" title="Technè">technè</a></i></span><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>N 1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) est une méthode ou un ensemble de <a href="/wiki/M%C3%A9thode_de_travail" title="Méthode de travail">méthodes</a>, notamment dans les <a href="/wiki/M%C3%A9tier_(activit%C3%A9)" title="Métier (activité)">métiers</a> manuels (<a href="/wiki/Menuiserie" title="Menuiserie">menuiserie</a>, <a href="/wiki/Forgeron" title="Forgeron">art de la forge</a>, etc.), où elle est souvent associée à un <a href="/wiki/Savoir-faire" title="Savoir-faire">savoir-faire</a> <a href="/wiki/Profession" title="Profession">professionnel</a>. </p><p><i>La</i> technique couvre l'ensemble des <a href="/wiki/Proc%C3%A9d%C3%A9_(technique)" title="Procédé (technique)">procédés</a> de <a href="/wiki/Fabrication" title="Fabrication">fabrication</a>, de <a href="/wiki/Maintenance" title="Maintenance">maintenance</a> et de <a href="/wiki/Sciences_de_gestion" title="Sciences de gestion">gestion</a>, qui utilisent des méthodes issues de connaissances <a href="/wiki/Science" title="Science">scientifiques</a> ou simplement des méthodes issues du savoir-faire <a href="/wiki/Artisanat" title="Artisanat">artisanal</a> et <a href="/wiki/Industrie" title="Industrie">industriel</a>&#160;; c'est le produit de l'ensemble de l'histoire de l'<a href="/wiki/Humanit%C3%A9" title="Humanité">humanité</a>. On peut alors parler d'<a href="/wiki/Art" title="Art">art</a>, dans son sens de «&#160;métier&#160;», d'«&#160;habileté&#160;», et de <a href="/wiki/Science_appliqu%C3%A9e" title="Science appliquée">science appliquée</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Étymologie,_champ_sémantique"><span id=".C3.89tymologie.2C_champ_s.C3.A9mantique"></span>Étymologie, champ sémantique</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Étymologie, champ sémantique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Étymologie, champ sémantique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Étymologiquement, le mot «&#160;technique&#160;» est issu du mot <a href="/wiki/Grec_ancien" title="Grec ancien">grec</a> <span class="lang-grc" lang="grc">τέχνη</span>&#160;/ <span class="lang-grc-latn" lang="grc-latn"><i>tékhnē</i></span>, «&#160;métier, art, habileté manuelle ou intellectuelle&#160;»<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le mot <a href="/wiki/Technologie" title="Technologie">technologie</a>, entré dans la <a href="/wiki/Langue_fran%C3%A7aise" class="mw-redirect" title="Langue française">langue française</a> en 1657<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, signifie étude des techniques (du grec <i><span class="lang-grc-latn" lang="grc-latn">tékhnē</span></i> et <i><span class="lang-grc-latn" lang="grc-latn">lógos</span></i>, «&#160;discours, étude&#160;»). La confusion entre technique et <a href="/wiki/Technologie" title="Technologie">technologie</a> est courante. Elle est probablement due à une mauvaise compréhension du terme <a href="/wiki/Anglais" title="Anglais">anglais</a> <i><span class="lang-en" lang="en">technology</span></i>. Dans un sens dérivé, et par extension, les techniques dont l'ensemble crée un domaine industriel nouveau sont nommées technologies. Ainsi, quatre <span class="citation">«&#160;technologies&#160;»</span> au moins se sont succédé en <a href="/wiki/Informatique" title="Informatique">informatique</a>&#160;: </p> <ul><li>première génération&#160;: <a href="/wiki/Tubes_%C3%A0_vide" class="mw-redirect" title="Tubes à vide">tubes à vide</a> et programmation par <a href="/wiki/C%C3%A2blage_par_fil" title="Câblage par fil">câblage</a>&#160;;</li> <li>deuxième génération&#160;: <a href="/wiki/Circuits_imprim%C3%A9s" class="mw-redirect" title="Circuits imprimés">circuits imprimés</a>, <a href="/wiki/Transistor" title="Transistor">transistors</a> et le langage <a href="/wiki/Assembleur" title="Assembleur">assembleur</a>&#160;;</li> <li>troisième génération&#160;: <a href="/wiki/Circuits_int%C3%A9gr%C3%A9s" class="mw-redirect" title="Circuits intégrés">circuits intégrés</a> et langages dits évolués&#160;;</li> <li>micro-informatique&#160;: <a href="/wiki/Microprocesseur" title="Microprocesseur">microprocesseurs</a> et dialogues par <a href="/wiki/Interfaces_graphiques" class="mw-redirect" title="Interfaces graphiques">interfaces graphiques</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Histoire_des_techniques" title="Histoire des techniques">Histoire des techniques</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Light_dispersion_conceptual_waves.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Light_dispersion_conceptual_waves.gif/220px-Light_dispersion_conceptual_waves.gif" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Light_dispersion_conceptual_waves.gif/330px-Light_dispersion_conceptual_waves.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Light_dispersion_conceptual_waves.gif/440px-Light_dispersion_conceptual_waves.gif 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Les expériences de <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Newton</a> à l'aide de <a href="/wiki/Prisme_(optique)" title="Prisme (optique)">prismes</a> sont célèbres. L'étude de la décomposition de la lumière visible en son spectre de différentes longueurs d'onde est à l'origine du développement des nombreuses méthodes <a href="/wiki/Spectroscopie" title="Spectroscopie">spectroscopiques</a>.</figcaption></figure> <p>Au <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>, la <span class="citation">«&#160;<a href="/wiki/Techne" class="mw-redirect" title="Techne">techne</a>&#160;»</span> n'était pas considérée comme un savoir noble, parce qu'elle ne s'intéressait qu'au <span class="citation">«&#160;comment&#160;»</span>. On s'intéressait bien davantage à la <a href="/wiki/Finalit%C3%A9" title="Finalité">finalité</a> des choses. </p><p>L'<a href="/wiki/%C3%89poque_moderne" title="Époque moderne">époque moderne</a> va marquer une rupture très importante, avec la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_scientifique" title="Révolution scientifique">révolution scientifique</a> du <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle que l'on appelle quelquefois <a href="/wiki/R%C3%A9volution_copernicienne" title="Révolution copernicienne">révolution copernicienne</a>. <a href="/wiki/Francis_Bacon_(philosophe)" title="Francis Bacon (philosophe)">Francis Bacon</a> et <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">René Descartes</a> remettent en cause les fondements de la connaissance hérités de la <a href="/wiki/Scolastique" title="Scolastique">scolastique</a> médiévale, le premier en introduisant la notion de <a href="/wiki/Progr%C3%A8s" title="Progrès">progrès</a>, au sens technique s'entend, le second en définissant une nouvelle métaphysique fondée sur le <a href="/wiki/Sujet_(philosophie)" title="Sujet (philosophie)">sujet</a> pensant (<i><a href="/wiki/Cogito_ergo_sum" title="Cogito ergo sum">Cogito ergo sum</a></i>), en rupture avec la philosophie du <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>. Pour Descartes, les conséquences d'une telle révolution sont résumées dans ce célèbre extrait de la sixième partie du <i><a href="/wiki/Discours_de_la_m%C3%A9thode" title="Discours de la méthode">Discours de la méthode</a></i>&#160;: </p> <dl><dd>«&#160;il est possible de parvenir à des connaissances qui soient fort utiles à la vie&#160;; et au lieu de cette <a href="/wiki/Sp%C3%A9culation_(philosophie)" title="Spéculation (philosophie)">philosophie spéculative</a> qu'on enseigne dans les écoles, on en peut trouver une pratique, par laquelle, connaissant la force et les actions du feu, de l'eau, de l'air, des astres, des cieux, et de tous les autres corps qui nous environnent, aussi distinctement que nous connaissons les divers métiers de nos artisans, nous les pourrions employer en même façon à tous les usages auxquels ils sont propres, et ainsi nous rendre comme maîtres et possesseurs de la nature&#160;».</dd></dl> <p>La démarche de Descartes consistera alors à partir de la métaphysique pour aller vers la physique (et partant les techniques), contrairement à la démarche de l'Antiquité et du Moyen Âge qui consistait à partir de la physique pour aller vers la métaphysique<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cette démarche a conduit à un <a href="/wiki/Paradigme" title="Paradigme">paradigme</a> dans lequel le sujet pensant et la technique ont une puissance très importante, dans le monde occidental du moins. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Technique_et_économie"><span id="Technique_et_.C3.A9conomie"></span>Technique et économie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Technique et économie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Technique et économie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Moteur_de_transformation_sociale">Moteur de transformation sociale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Moteur de transformation sociale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Moteur de transformation sociale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De nombreux économistes considèrent l'évolution de la technique (le progrès technique) comme le moteur de l'évolution de l'<a href="/wiki/%C3%89conomie_(activit%C3%A9_humaine)" title="Économie (activité humaine)">économie</a> et de la société. Parmi les plus célèbres réflexions sur le rôle de la technique figurent celles de <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a>, qui considère que l'évolution technique entraîne celle de l'économie, ce qui forme l'«&#160;infrastructure&#160;» de la société. De cette infrastructure découlent des <a href="/wiki/Rapports_de_production" title="Rapports de production">rapports de production</a> et des rapports sociaux en général, ainsi que des systèmes de valeurs associés, qui forment la «&#160;superstructure&#160;» de la société. </p><p>L'économiste <a href="/wiki/Schumpeter" class="mw-redirect" title="Schumpeter">Schumpeter</a> a également beaucoup travaillé sur le rôle de la technique en économie à travers, notamment, le processus de <a href="/wiki/Destruction_cr%C3%A9atrice" title="Destruction créatrice">destruction créatrice</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Avancées_techniques_et_avantage_compétitif"><span id="Avanc.C3.A9es_techniques_et_avantage_comp.C3.A9titif"></span>Avancées techniques et avantage compétitif</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Avancées techniques et avantage compétitif" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Avancées techniques et avantage compétitif"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pour les techniques fondées sur des percées scientifiques récentes, les expressions «&#160;haute technologie&#160;» ou «&#160;<a href="/wiki/Nouvelles_technologies" title="Nouvelles technologies">nouvelles technologies</a>&#160;» sont employées. Ce domaine peut apporter un <a href="/wiki/Avantage_comp%C3%A9titif" title="Avantage compétitif">avantage compétitif</a> aux entreprises et zones géographiques (<a href="/wiki/Grappe_industrielle" class="mw-redirect" title="Grappe industrielle">pôle de compétence</a>) qui ont su y acquérir une avance&#160;: tout dépend du rapport performances sur prix offert par l'avance en question, ainsi que de son triangle coûts-délais-qualité. Les exemples de sociétés ayant pris des faux-départs pour avoir eu trop d'avance sur le marché (Viatron, Exidy, Archimedes, AIXtron,&#160;<abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>) semblent tout aussi spectaculaires que ceux de sociétés ayant acquis au cours du temps une position dominante sans être arrivées pour autant premières chronologiquement sur le marché (<a href="/wiki/International_Business_Machines_Corporation" class="mw-redirect" title="International Business Machines Corporation">IBM</a> face à UNIVAC, par exemple). Être la première procure des avantages mais expose à des risques importants. </p><p>Les avantages incluent&#160;: l'absence de concurrence, la reconnaissance envers le pionnier, développement de l'humanité (satisfactions de ses besoins fondamentaux), facilitation de la vie et rapidité. Les inconvénients incluent&#160;: techniques jeunes et mal connues (il faut «&#160;essuyer des plâtres&#160;», entreprendre un effort d'information des clients potentiels)&#160;; standards non-établis, ce qui peut obliger ensuite à de coûteuses reconversions pour mettre sa production en conformité&#160;; lorsque les règles d'évaluation du <a href="/wiki/Retour_sur_investissement" title="Retour sur investissement">retour sur investissement</a> ne sont pas claires, cela peut désavantager des solutions qui s'avéraient intéressantes en théorie&#160;; la technologie nouvelle peut être à l'origine de pollutions&#160;; certaines technologies peuvent être dangereuses pour l'humanité. </p><p>Par exemple&#160;: </p> <ul><li>Pour s'être équipée avec <i>retard</i> en lignes téléphoniques, la France a pu se doter rapidement d'un réseau totalement <i>temporel</i> (<a href="/wiki/Multiplexage" title="Multiplexage">multiplexé</a>) sans être handicapée par le poids d'un trop important équipement <i>spatial</i> existant.</li> <li>La forte implantation du <a href="/wiki/Minitel" title="Minitel">Minitel</a> en France a pendant plusieurs années retardé l'arrivée massive d'<a href="/wiki/Internet" title="Internet">Internet</a> dans les foyers français.</li> <li>La nécessité d'amortir la très coûteuse technique <i>à miroir tournant</i> pour ses imprimantes à <a href="/wiki/Laser" title="Laser">laser</a> a fait perdre à IBM ce marché au profit de <a href="/wiki/Canon_Inc." class="mw-redirect" title="Canon Inc.">Canon</a> et <a href="/wiki/Xerox" title="Xerox">Xerox</a> qui sont partis plus tard sur une idée de <i>diodes laser</i> fixes.</li> <li>Cette même compagnie dut abandonner en cours d'études son <i><a href="/wiki/Projet_FS" class="mw-redirect" title="Projet FS">projet FS</a></i> qui n'eut que quelques retombées ultérieures sur certains produits dans le cadre des technologies existantes (imprimantes à laser, <a href="/wiki/M%C3%A9moire_de_masse" title="Mémoire de masse">mémoires de masse</a> à changement automatique, usage généralisé des <a href="/wiki/Base_de_donn%C3%A9es_relationnelle" title="Base de données relationnelle">bases de données relationnelles</a> au système de fichiers,&#160;<abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>).</li> <li>L'avance de l'Angleterre et de la France dans le domaine du <i>transport civil supersonique</i> avec le superbe et performant <a href="/wiki/Concorde_(avion)" title="Concorde (avion)">Concorde</a>, s'est révélée un échec commercial.</li> <li>Celle de l'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a> dans le domaine du transport aérien (<a href="/wiki/Airbus" class="mw-redirect" title="Airbus">Airbus</a>) ou des lanceurs de <a href="/wiki/Satellite_artificiel" title="Satellite artificiel">satellites</a> (<a href="/wiki/Fus%C3%A9e_Ariane" class="mw-redirect" title="Fusée Ariane">Ariane</a>) qui ont en revanche constitué de francs succès, peut être remise en cause avec les déboires des débuts de l'<a href="/wiki/Airbus_A380" title="Airbus A380">Airbus A380</a>.</li></ul> <p>L'émergence d'attentes complexes de la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_civile" title="Société civile">société civile</a>, concernant le <a href="/wiki/D%C3%A9veloppement_durable" title="Développement durable">développement durable</a> et la <a href="/wiki/Responsabilit%C3%A9_soci%C3%A9tale_des_entreprises" title="Responsabilité sociétale des entreprises">responsabilité sociétale des entreprises</a>, se traduit par des critères complexes sur trois piliers de performances&#160;: économiques, sociales et environnementales, auxquels il faut ajouter la <a href="/wiki/Gouvernance" title="Gouvernance">gouvernance</a>. Ces exigences de <a href="/wiki/D%C3%A9veloppement_durable" title="Développement durable">développement durable</a> ont été transposées depuis une vingtaine d'années dans le concept de <a href="/wiki/Meilleure_technique_disponible" title="Meilleure technique disponible">meilleure technique disponible</a>. Le respect de ces critères permet d'assurer la <a href="/wiki/Durabilit%C3%A9" title="Durabilité">durabilité</a> des <a href="/wiki/Produit_(%C3%A9conomie)" title="Produit (économie)">produits</a> et <a href="/wiki/Services_(%C3%A9conomie)" class="mw-redirect" title="Services (économie)">services</a>, qui est susceptible de procurer un <a href="/wiki/Avantage_comp%C3%A9titif" title="Avantage compétitif">avantage compétitif</a> <a href="/wiki/Durable" class="mw-redirect" title="Durable">durable</a>, à condition que les règles d'évaluation du <a href="/wiki/Retour_sur_investissement" title="Retour sur investissement">retour sur investissement</a> soient claires. </p><p>L'avance technologique ne peut donc en aucun cas être considérée comme la <i>balle d'argent</i> qui fait gagner à tous les coups. Elle ne constitue qu'un <i>facteur d'appréciation</i> parmi d'autres. L'important est moins de suivre une mode (coûteuse vu les investissements) que d'anticiper le moins mal possible les besoins actuels et à venir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire_sommaire_et_philosophie">Histoire sommaire et philosophie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Histoire sommaire et philosophie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Histoire sommaire et philosophie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Philosophie_de_la_technique" title="Philosophie de la technique">philosophie de la technique</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propre_de_l'homme"><span id="Propre_de_l.27homme"></span>Propre de l'homme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Propre de l&#039;homme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Propre de l&#039;homme"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La technique s'est développée avec l'humanité et fait partie d'elle. Elle constitue d'abord pour l'homme un <i>instrument de maîtrise</i> car elle le libère d'un certain nombre de contraintes naturelles&#160;: l'<i><a href="/wiki/Outil" title="Outil">outil</a></i> a pour vocation première d'être <i><a href="/wiki/Utilit%C3%A9" class="mw-disambig" title="Utilité">utile</a></i>. Mais avec le temps, la technique est également vécue comme un instrument de <i>puissance</i>, voire de <i><a href="/wiki/Pouvoir_(sociologie)" class="mw-redirect" title="Pouvoir (sociologie)">pouvoir</a></i>. D'autant qu'elle procure au corps différents instruments qui en sont comme les prolongements. Destinées à augmenter ses capacités, ces <i>prothèses</i> finissent par relativiser la frontière entre la nature et l'artifice. </p><p>Au <a href="/wiki/XVIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIe siècle"><abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, la technique constitue l'application de la <a href="/wiki/Science" title="Science">science</a> et l'homme devient de plus en plus conscient de son impact sur le quotidien. Le projet <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">cartésien</a> d'une science universelle (<span class="citation">«&#160;connaissant la force et les actions du feu, de l'eau, de l'air, des astres, des cieux qui nous environnent, aussi distinctement que nous connaissons les divers métiers de nos artisans&#160;»</span>) a fait passer l'humanité dans une ère totalement nouvelle, l'homme se perçoit désormais <span class="citation">«&#160;comme maître et possesseur de la nature&#160;»</span><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Au <a href="/wiki/XVIIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, avec la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_industrielle" title="Révolution industrielle">révolution industrielle</a>, se produit un essor considérable des techniques qui se traduit par la naissance d'un métier nouveau&#160;: l'<a href="/wiki/Ing%C3%A9nieur" title="Ingénieur">ingénieur</a>. Celui-ci transforme littéralement le paysage de l'homme, et par conséquent sa façon de voir le monde. Au <a href="/wiki/XIXe_si%C3%A8cle" title="XIXe siècle"><abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, le <a href="/wiki/Machine" title="Machine">machinisme</a> et l'<a href="/wiki/Urbanisme" title="Urbanisme">urbanisme</a> constituent les manifestations les plus spectaculaires de la technique. <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a> est le premier philosophe à pointer les effets pervers de la technique avec le concept d'<a href="/wiki/Ali%C3%A9nation_(Marx)" title="Aliénation (Marx)">aliénation</a>. La formule «&#160;on n'arrête pas le progrès&#160;» signifie que la technique semble suivre son propre cours sans véritablement que l'homme en maîtrise tous les tenants et les aboutissants. Au <a href="/wiki/XXe_si%C3%A8cle" title="XXe siècle"><abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, alors que le <a href="/wiki/Fordisme" title="Fordisme">fordisme</a> et le <a href="/wiki/Taylorisme" title="Taylorisme">taylorisme</a> transforment radicalement l'<i><a href="/wiki/American_way_of_life" title="American way of life">American Way of Life</a></i>, le cinéaste <a href="/wiki/Charlie_Chaplin" title="Charlie Chaplin">Charles Chaplin</a> est le premier artiste à développer la thèse d'une <a href="/wiki/Ali%C3%A9nation_(Marx)" title="Aliénation (Marx)">aliénation</a> de l'homme par la technique. Mais c'est surtout un élan totalement <a href="/wiki/Technophilie" title="Technophilie">technophile</a> qui l'emporte, notamment avec les livres et les films de <a href="/wiki/Science-fiction" title="Science-fiction">science-fiction</a>. </p><p>Un certain nombre d'intellectuels vont faire de la technique un objet d'étude à part entière. Parmi eux, aux États-Unis&#160;: l'historien <a href="/wiki/Lewis_Mumford" title="Lewis Mumford">Lewis Mumford</a>&#160;; en France&#160;: le sociologue <a href="/wiki/Jacques_Ellul" title="Jacques Ellul">Jacques Ellul</a>. Par-delà la diversité de leurs approches, les questions communes qui les animent sont celle de la place du contrôle de la technique par l'homme et également celle de ses finalités&#160;: la technique se met-elle seulement au service de l'homme (utilité) ou bien n'est-elle pas instrumentalisée pour satisfaire sa <a href="/wiki/Volont%C3%A9_de_puissance" title="Volonté de puissance">volonté de puissance</a>&#160;? Ces questions d'ordre <a href="/wiki/%C3%89thique" title="Éthique">éthique</a> deviennent cruciales à l'orée du <a href="/wiki/XXIe_si%C3%A8cle" title="XXIe siècle"><abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a> alors qu'aux États-Unis le courant philosophique <i><a href="/wiki/Transhumanisme" title="Transhumanisme">transhumaniste</a></i> prend ouvertement position en faveur du remplacement de l'homme par une espèce toujours plus améliorée par les moyens techniques&#160;: le <a href="/wiki/Cyborg" title="Cyborg">cyborg</a>. </p><p>En Allemagne, le philosophe <a href="/wiki/Martin_Heidegger" title="Martin Heidegger">Martin Heidegger</a>, élargissant le débat, comprend la technique comme un moment de l'histoire de la métaphysique. Ici, il n'est plus question de débattre du contrôle de la technique qui embrasse tous les aspects du monde moderne jusques et y compris la compréhension de l'homme par lui-même (voir sur ce sujet un article de Wikipédia qui en fait son sujet exclusif&#160;: <a href="/wiki/Heidegger_et_la_question_de_la_technique" class="mw-redirect" title="Heidegger et la question de la technique">Heidegger et la question de la technique</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Éthique"><span id=".C3.89thique"></span>Éthique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Éthique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Éthique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Complexit%C3%A9" title="Complexité">complexité</a> échappe aux hommes pris individuellement. Nous ne connaissons pas, pour la majorité d'entre nous, le fonctionnement interne des instruments que nous utilisons dans notre quotidien (voiture, four à micro-ondes, ordinateur,&#160;<abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>). </p><p>Des questions d'ordre moral surgissent&#160;: </p> <ul><li>Quel est notre degré de dépendance envers les techniques&#160;?</li> <li>le <a href="/wiki/Progr%C3%A8s_technique" title="Progrès technique">progrès technique</a> est incontestable. Mais, y a-t-il eu un progrès dans d'autres domaines également&#160;? Les problèmes liés à l'humanité demeurent (famine, maladie, guerre). La science a progressé mais ne permet pas de répondre aux questions existentielles&#160;;</li> <li>Les techniques créent un système de pouvoirs et de clivages. L'<a href="/wiki/Informatique" title="Informatique">informatique</a> a facilité la <a href="/wiki/Mondialisation" title="Mondialisation">mondialisation</a> en même temps qu'elle a instauré une <a href="/wiki/Fracture_num%C3%A9rique" title="Fracture numérique">fracture numérique</a> entre les connectés et les non-connectés&#160;: la technique concourt-elle au <a href="/wiki/Progr%C3%A8s" title="Progrès">progrès</a>&#160;?</li> <li>Le rapport de l'homme à la <a href="/wiki/Nature" title="Nature">nature</a> n'a-t-il pas changé radicalement depuis la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_industrielle" title="Révolution industrielle">révolution industrielle</a>&#160;? L'homme n'a-t-il pas tendance à user des techniques pour asseoir une domination absolue de la nature, en surexploitant les <a href="/wiki/Ressources_naturelles" class="mw-redirect" title="Ressources naturelles">ressources naturelles</a>&#160;?</li> <li>Sommes-nous conscients de l'impact des techniques sur notre identité et sur notre avenir&#160;?</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Réactions_critiques"><span id="R.C3.A9actions_critiques"></span>Réactions critiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Réactions critiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Réactions critiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Technocritique" title="Technocritique">Technocritique</a>.</div></div> <p>Le début du <a href="/wiki/XXe_si%C3%A8cle" title="XXe siècle"><abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a> est marqué par un ensemble de réactions critiques à l'endroit du <a href="/wiki/Progr%C3%A8s_technique" title="Progrès technique">progrès technique</a> et, plus largement, de la survalorisation de la <a href="/wiki/Rationalit%C3%A9" title="Rationalité">rationalité</a> sur laquelle repose celui-ci. Les écrivains <a href="/wiki/Ievgueni_Zamiatine" class="mw-redirect" title="Ievgueni Zamiatine">Ievgueni Zamiatine</a> (<i><a href="/wiki/Nous_autres" title="Nous autres">Nous autres</a></i>, 1921), <a href="/wiki/Aldous_Huxley" title="Aldous Huxley">Aldous Huxley</a> (<i><a href="/wiki/Le_Meilleur_des_mondes" title="Le Meilleur des mondes">Le Meilleur des mondes</a></i>, 1932), <a href="/wiki/Georges_Bernanos" title="Georges Bernanos">Georges Bernanos</a> (<i><a href="/wiki/La_France_contre_les_robots" title="La France contre les robots">La France contre les robots</a></i>, 1947), <a href="/wiki/George_Orwell" title="George Orwell">George Orwell</a> (<i><a href="/wiki/1984_(roman)" title="1984 (roman)">1984</a></i>, 1949), <a href="/wiki/Ira_Levin" title="Ira Levin">Ira Levin</a> (<i><a href="/wiki/Un_bonheur_insoutenable" title="Un bonheur insoutenable">Un bonheur insoutenable</a></i>, 1970)... décrivent la société contemporaine comme de plus en plus marquée par un <a href="/wiki/Totalitarisme" title="Totalitarisme">totalitarisme</a> larvé, caractérisé par la suprématie de la technique au nom d'une certaine idée du <a href="/wiki/Bonheur" title="Bonheur">bonheur</a>. Plusieurs philosophes expriment également leurs inquiétudes, notamment <a href="/wiki/Simone_Weil" title="Simone Weil">Simone Weil</a> (<i>Réflexions sur l'oppression et la liberté</i>, 1934), <a href="/wiki/G%C3%BCnther_Anders" title="Günther Anders">Günther Anders</a> (<i>Die Antiquiertheit des Menschen</i>, 1956, traduit sous le titre <i>L'Obsolescence de l'homme</i>), les philosophes de l'<a href="/wiki/%C3%89cole_de_Francfort" title="École de Francfort">École de Francfort</a>. En France, <a href="/wiki/Jacques_Ellul" title="Jacques Ellul">Jacques Ellul</a> (1912-1994), est probablement le penseur qui a le mieux étudié le phénomène du développement de la technique sous un angle <a href="/wiki/Socio-anthropologie" title="Socio-anthropologie">socio-anthropologique</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Analyse_ellulienne">Analyse ellulienne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Analyse ellulienne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Analyse ellulienne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Jacques_Ellul" title="Jacques Ellul">Jacques Ellul</a> considère que la technique a changé de statut au fil du <a href="/wiki/XXe_si%C3%A8cle" title="XXe siècle"><abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>&#160;: elle a cessé d'être ce qu'elle était depuis toujours, <span class="citation">«&#160;un vaste ensemble de moyens assignés chacun à une fin&#160;»</span>, pour se muer en «&#160;milieu environnant à part entière&#160;», et elle est désormais un phénomène <i>autonome</i>, échappant de plus en plus au contrôle de l'homme et faisant au contraire peser sur lui un grand nombre de déterminations. Qualifiant notre société non pas d'industrielle ou de post-industrielle mais de <i>technicienne</i>, Ellul l'analyse principalement à travers trois livres&#160;: <i><a href="/wiki/La_Technique_ou_l%27Enjeu_du_si%C3%A8cle" title="La Technique ou l&#39;Enjeu du siècle">La Technique ou l'Enjeu du siècle</a></i><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (1954), <i><a href="/wiki/Le_Syst%C3%A8me_technicien" title="Le Système technicien">Le Système technicien</a></i><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (1977) et <i><a href="/w/index.php?title=Le_bluff_technologique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Le bluff technologique (page inexistante)">Le bluff technologique</a></i><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (1988). </p><p>L'immense majorité des hommes, explique Ellul, considèrent que la technique est neutre, ni bonne ni mauvaise, et que «&#160;tout dépend de l'usage que l'on en fait&#160;». Or précise-t-il, cette dernière est devenue autonome et véhicule ses propres <a href="/wiki/Valeur_(philosophie)" title="Valeur (philosophie)">valeurs</a> (le travail, l'utilité, l'efficacité, la croissance économique, le progrès...) en les substituant à toutes les anciennes valeurs, qu'elles soient <a href="/wiki/Chr%C3%A9tien" title="Chrétien">chrétiennes</a> (l'<a href="/wiki/Amour" title="Amour">amour</a> du prochain), humanistes (la <a href="/wiki/Morale" title="Morale">morale</a>) ou républicaines (la <a href="/wiki/Libert%C3%A9" title="Liberté">liberté</a>, l'<a href="/wiki/%C3%89galit%C3%A9" class="mw-disambig" title="Égalité">égalité</a> et la <a href="/wiki/Fraternit%C3%A9" title="Fraternité">fraternité</a>). Tout le problème, conclut Ellul, c'est que l'homme a tellement intégré les valeurs portées par la technique qu'elles lui semblent aller de soi (il est absolument incapable de les remettre en question) tandis que les anciennes, de fait, sont complètement dévaluées, «&#160;ringardisées&#160;». C'est pourquoi, affirme-t-il, la technique est devenue <i>autonome</i>&#160;: elle s'impose à l'homme au point qu'elle devient un <i><a href="/wiki/Le_Syst%C3%A8me_technicien" title="Le Système technicien">système</a></i> et qu'il développe à son égard un grand nombre d'<a href="/wiki/Addiction" title="Addiction">addictions</a> (téléphone, automobile, télévision...)<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et qu'elle finit par l'<a href="/wiki/Ali%C3%A9nation_(Marx)" title="Aliénation (Marx)">aliéner</a>. </p><p>Les conséquences ne peuvent se limiter au registre psychologique, elles s'étendent à l'ensemble de la société. Ainsi Ellul considère que <span class="citation">«&#160;le <a href="/wiki/Capitalisme" title="Capitalisme">capitalisme</a> est une réalité déjà historiquement dépassée. Il peut bien durer un siècle encore, cela n'a pas d'intérêt historique. Ce qui est nouveau, significatif et <a href="/wiki/D%C3%A9terminisme_historique" title="Déterminisme historique">déterminant</a>, c'est la technique.&#160;»</span><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ellul ne se considérait pas comme un penseur <a href="/wiki/Technophobie" title="Technophobie">technophobe</a> car, disait-il, «&#160;c'est enfantin de dire que l'on est "contre la technique", aussi absurde que de dire que [l'on est] opposé à une avalanche de neige ou à un cancer&#160;»<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>; «&#160;ce n'est pas la technique qui nous asservit mais le sacré transféré à la technique&#160;»<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Selon lui, l'homme ne peut recouvrer sa liberté, son autonomie par rapport à la technique qu'au prix d'un cheminement spirituel et d'une véritable <a href="/wiki/Asc%C3%A8se" title="Ascèse">ascèse</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Critique_citoyenne">Critique citoyenne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Critique citoyenne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Critique citoyenne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Plus marginal, le collectif <a href="/wiki/Pi%C3%A8ces_et_main_d%27%C5%93uvre" title="Pièces et main d&#39;œuvre">Pièces et main d'œuvre</a> adopte une position radicale&#160;: il voit dans les «&#160;nouvelles technologies&#160;» l'avènement prochain d'un contrôle social totalitaire d'autant plus considérable que celles-ci ne font pas l'objet d'un débat approfondi. Fondée en 2012 sur le mode fédératif, l'association Technologos est consacrée à l'analyse du phénomène technicien depuis les diagnostics de <a href="/wiki/Jacques_Ellul" title="Jacques Ellul">Jacques Ellul</a>, <a href="/wiki/Bernard_Charbonneau" title="Bernard Charbonneau">Bernard Charbonneau</a>, <a href="/wiki/Ivan_Illich" title="Ivan Illich">Ivan Illich</a>, <a href="/wiki/Martin_Heidegger" title="Martin Heidegger">Martin Heidegger</a>, <a href="/wiki/G%C3%BCnther_Anders" title="Günther Anders">Günther Anders</a> et <a href="/wiki/Hannah_Arendt" title="Hannah Arendt">Hannah Arendt</a>. Ses membres entendent mettre le concept d'autonomie de la technique «&#160;au centre des grands enjeux politiques&#160;»<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Listes">Listes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Listes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Listes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Circle-icons-clipboard.svg/17px-Circle-icons-clipboard.svg.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Circle-icons-clipboard.svg/26px-Circle-icons-clipboard.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Circle-icons-clipboard.svg/34px-Circle-icons-clipboard.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section contient une ou plusieurs <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Liste" title="Wikipédia:Liste">listes</a>. Le texte gagnerait à être rédigé sous la forme de paragraphes synthétiques. Les listes peuvent demeurer si elles sont introduites par une partie rédigée et sourcée, de façon à bien resituer les différents éléments<small>&#160;&#32;(mars 2023)</small>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arts">Arts</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Arts" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Arts"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans le domaine de l'<a href="/wiki/H%C3%B4tellerie" title="Hôtellerie">hôtellerie</a>, plusieurs aspects clés sont à considérer. En restauration, la <a href="/wiki/Cuisson_des_aliments" title="Cuisson des aliments">cuisson des aliments</a>, le service en cuisine et les techniques culinaires sont essentiels pour assurer une expérience gastronomique de qualité. Du côté de l'hébergement, les techniques de housekeeping, qui englobent le nettoyage et l'entretien des chambres, ainsi que les techniques de réception et d’accueil, sont cruciales pour offrir un service irréprochable et une hospitalité chaleureuse. Ces différents domaines interagissent pour garantir une expérience globale agréable et professionnelle pour les clients. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sciences_appliquées"><span id="Sciences_appliqu.C3.A9es"></span>Sciences appliquées</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Sciences appliquées" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Sciences appliquées"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Automatique">Automatique</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : Automatique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : Automatique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Informatique_industrielle" title="Informatique industrielle">Informatique industrielle</a> ~ <a href="/wiki/Informatique_embarqu%C3%A9e" title="Informatique embarquée">Informatique embarquée</a> ~ <a href="/wiki/Automate" title="Automate">Automate</a> ~ <a href="/wiki/Grafcet" title="Grafcet">Grafcet</a> ~ <a href="/wiki/Gemma_(automatisme)" class="mw-redirect" title="Gemma (automatisme)">Gemma</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Biologie">Biologie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifier la section : Biologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=16" title="Modifier le code source de la section : Biologie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%A9decine" title="Médecine">Médecine</a> ~ <a href="/wiki/Imagerie_m%C3%A9dicale" title="Imagerie médicale">Imagerie médicale</a> ~ <a href="/wiki/Radiographie" title="Radiographie">Radiographie</a> ~ <a href="/wiki/Biotechnologie" title="Biotechnologie">Biotechnologie</a> (technologies vertes) ~ <a href="/wiki/Biorem%C3%A9diation" title="Bioremédiation">Bioremédiation</a> ~ <a href="/wiki/Agronomie" title="Agronomie">Agronomie</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Chimie">Chimie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifier la section : Chimie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=17" title="Modifier le code source de la section : Chimie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/P%C3%A9trochimie" title="Pétrochimie">Pétrochimie</a> ~ <a href="/wiki/Pharmacie" title="Pharmacie">Pharmacie</a> ~ <a href="/wiki/Phytosanitaire" class="mw-redirect" title="Phytosanitaire">Phytosanitaire</a></li> <li><a href="/wiki/Polym%C3%A9risation" title="Polymérisation">Polymérisation</a> ~ <a href="/wiki/Vulcanisation" title="Vulcanisation">Vulcanisation</a></li> <li><a href="/wiki/Injection_des_polym%C3%A8res" class="mw-redirect" title="Injection des polymères">Injection des polymères</a> (qui fait partie de la <a href="/wiki/Plasturgie" title="Plasturgie">plasturgie</a>)</li> <li><a href="/wiki/Pile_%C3%A0_combustible" title="Pile à combustible">Pile à combustible</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Communication">Communication</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifier la section : Communication" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=18" title="Modifier le code source de la section : Communication"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9communications" title="Télécommunications">Télécommunications</a> ~ <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9phone" title="Téléphone">Téléphone</a> ~ <a href="/wiki/Internet" title="Internet">Internet</a> ~ <a href="/wiki/Radiodiffusion" title="Radiodiffusion">Radiodiffusion</a> ~ <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9vision" title="Télévision">Télévision</a> ~ <a href="/wiki/Haute_d%C3%A9finition" title="Haute définition">Haute définition</a> (HD) ~ <a href="/wiki/Multim%C3%A9dia" title="Multimédia">Multimédia</a> ~ <a href="/wiki/Radioamateur" title="Radioamateur">Radioamateur</a> ~ <a href="/wiki/Imprimerie" title="Imprimerie">Imprimerie</a> ~ <a href="/wiki/Livre_(document)" title="Livre (document)">livre</a> ~ <a href="/wiki/Journal" title="Journal">Journal</a> ~ (voir aussi <a href="/wiki/NTIC" class="mw-redirect" title="NTIC">NTIC</a>) ~ <a href="/wiki/Satellite_artificiel" title="Satellite artificiel">Satellite</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Géologie"><span id="G.C3.A9ologie"></span>Géologie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifier la section : Géologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=19" title="Modifier le code source de la section : Géologie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/G%C3%A9otechnique" title="Géotechnique">Géotechnique</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Informatique">Informatique</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifier la section : Informatique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=20" title="Modifier le code source de la section : Informatique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Calculatrice_solaire.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Calculatrice_solaire.jpg/220px-Calculatrice_solaire.jpg" decoding="async" width="220" height="343" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Calculatrice_solaire.jpg/330px-Calculatrice_solaire.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Calculatrice_solaire.jpg/440px-Calculatrice_solaire.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="1405" /></a><figcaption><a href="/wiki/Calculatrice" title="Calculatrice">Calculatrice</a> solaire portable. Un «&#160;concentré&#160;» de technique, à prix dérisoire, dans une dizaine de grammes&#160;: <a href="/wiki/Cellule_photovolta%C3%AFque" title="Cellule photovoltaïque">cellule photovoltaïque</a>, <a href="/wiki/Microprocesseur" title="Microprocesseur">microprocesseur</a> et <a href="/wiki/Afficheur_7_segments" class="mw-redirect" title="Afficheur 7 segments">afficheur</a> à <a href="/wiki/Cristal_liquide" title="Cristal liquide">cristaux liquides</a> (<a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1980" title="Années 1980">années 1980</a>).</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Ing%C3%A9nierie_informatique" class="mw-redirect" title="Ingénierie informatique">Ingénierie informatique</a> ~ <a href="/wiki/Informatique_industrielle" title="Informatique industrielle">Informatique industrielle</a> ~ <a href="/wiki/G%C3%A9nie_logiciel" title="Génie logiciel">Génie logiciel</a> ~ <a href="/wiki/Informatique_embarqu%C3%A9e" title="Informatique embarquée">Informatique embarquée</a> ~ <a href="/wiki/Micro-informatique" title="Micro-informatique">Micro-informatique</a> ~ <a href="/wiki/R%C3%A9seau_informatique" title="Réseau informatique">Réseau informatique</a> ~ <a href="/wiki/Internet" title="Internet">Internet</a> ~ <a href="/wiki/Ordinateur" title="Ordinateur">Ordinateur</a> ~ <a href="/wiki/%C3%89lectronique_num%C3%A9rique" title="Électronique numérique">Électronique numérique</a> ~ (voir aussi <a href="/wiki/NTIC" class="mw-redirect" title="NTIC">NTIC</a>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Technique_d'affichage"><span id="Technique_d.27affichage"></span>Technique d'affichage</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifier la section : Technique d&#039;affichage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=21" title="Modifier le code source de la section : Technique d&#039;affichage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Affichage_m%C3%A9canique" title="Affichage mécanique">Affichage mécanique</a> ~ <a href="/w/index.php?title=Projection_lumineuse&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Projection lumineuse (page inexistante)">Projection lumineuse</a> ~ <a href="/wiki/Tube_cathodique" title="Tube cathodique">Tube cathodique</a> (CRT) ~ <a href="/wiki/Diode_%C3%A9lectroluminescente" title="Diode électroluminescente">Diode électroluminescente</a> (LED) ~ <a href="/wiki/%C3%89cran_%C3%A0_plasma" title="Écran à plasma">Écran à plasma</a> ~ <a href="/wiki/%C3%89cran_%C3%A0_cristaux_liquides" title="Écran à cristaux liquides">Écran à cristaux liquides</a> (LCD) ~ <a href="/wiki/Diode_%C3%A9lectroluminescente_organique" title="Diode électroluminescente organique">Diode électroluminescente organique</a> (OLED) ~ <a href="/wiki/Papier_%C3%A9lectronique" title="Papier électronique">Papier électronique</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Sciences_des_matériaux"><span id="Sciences_des_mat.C3.A9riaux"></span>Sciences des matériaux</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifier la section : Sciences des matériaux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=22" title="Modifier le code source de la section : Sciences des matériaux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Matériaux_métalliques"><span id="Mat.C3.A9riaux_m.C3.A9talliques"></span>Matériaux métalliques</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifier la section : Matériaux métalliques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=23" title="Modifier le code source de la section : Matériaux métalliques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%A9tallurgie" title="Métallurgie">Métallurgie</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Fer_et_alliages_de_fer">Fer et alliages de fer</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Modifier la section : Fer et alliages de fer" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=24" title="Modifier le code source de la section : Fer et alliages de fer"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Acier" title="Acier">Acier</a> ~ <a href="/wiki/Acier_inoxydable" title="Acier inoxydable">Acier inoxydable</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Métaux_et_alliages_non_ferreux"><span id="M.C3.A9taux_et_alliages_non_ferreux"></span>Métaux et alliages non ferreux</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=25" title="Modifier la section : Métaux et alliages non ferreux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=25" title="Modifier le code source de la section : Métaux et alliages non ferreux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Cuivre" title="Cuivre">Cuivre</a> et alliages <ul><li><a href="/wiki/Laiton" title="Laiton">Laiton</a></li> <li><a href="/wiki/Bronze" title="Bronze">Bronze</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Aluminium" title="Aluminium">Aluminium</a> et alliages (appelés également alliages légers) <ul><li><a href="/wiki/Alliages_d%27aluminium_pour_corroyage" class="mw-redirect" title="Alliages d&#39;aluminium pour corroyage">Alliages d'aluminium pour corroyage</a></li> <li><a href="/wiki/Alliages_d%27aluminium_pour_fonderie" class="mw-redirect" title="Alliages d&#39;aluminium pour fonderie">Alliages d'aluminium pour fonderie</a></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Matériaux_minéraux"><span id="Mat.C3.A9riaux_min.C3.A9raux"></span>Matériaux minéraux</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=26" title="Modifier la section : Matériaux minéraux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=26" title="Modifier le code source de la section : Matériaux minéraux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Verre" title="Verre">Verres</a> <ul><li>fabrication ~ <i>floats</i></li> <li>traitements ~ «&#160;<i>glass coating</i>&#160;»</li></ul></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A9ramique" title="Céramique">Céramiques</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Matériaux_organiques"><span id="Mat.C3.A9riaux_organiques"></span>Matériaux organiques</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=27" title="Modifier la section : Matériaux organiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=27" title="Modifier le code source de la section : Matériaux organiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Bois" title="Bois">Bois</a></li> <li><a href="/wiki/Papier" title="Papier">Papier</a> <ul><li><a href="/wiki/Papier#Histoire" title="Papier">Histoire de la fabrication du papier</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Caract%C3%A9ristiques_m%C3%A9caniques_du_papier&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Caractéristiques mécaniques du papier (page inexistante)">Caractéristiques mécaniques du papier</a></li> <li><a href="/wiki/Machine_%C3%A0_papier" title="Machine à papier">Machine à papier</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Mati%C3%A8re_plastique" title="Matière plastique">Plastiques</a></li> <li><a href="/wiki/Textile" title="Textile">Textiles</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89lastom%C3%A8re" title="Élastomère">Élastomères</a></li> <li><a href="/wiki/Mat%C3%A9riau_composite" title="Matériau composite">Composites</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Autres_concepts_concernant_les_matériaux"><span id="Autres_concepts_concernant_les_mat.C3.A9riaux"></span>Autres concepts concernant les matériaux</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=28" title="Modifier la section : Autres concepts concernant les matériaux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=28" title="Modifier le code source de la section : Autres concepts concernant les matériaux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Tribologie" title="Tribologie">Matériaux utilisables pour le frottement</a></li> <li><a href="/wiki/Nanomat%C3%A9riau" title="Nanomatériau">Nanomatériau</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Physique_appliquée"><span id="Physique_appliqu.C3.A9e"></span>Physique appliquée</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=29" title="Modifier la section : Physique appliquée" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=29" title="Modifier le code source de la section : Physique appliquée"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89lectronique_(technique)" title="Électronique (technique)">Électronique</a> ~ <a href="/wiki/%C3%89lectricit%C3%A9" title="Électricité">Électricité</a> ~ <a href="/wiki/%C3%89lectrotechnique" title="Électrotechnique">Électrotechnique</a> ~ <a href="/wiki/Production_d%27%C3%A9lectricit%C3%A9" title="Production d&#39;électricité">Production d'électricité</a></li> <li><a href="/wiki/Optique" title="Optique">Optique</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Mécanique"><span id="M.C3.A9canique"></span>Mécanique</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=30" title="Modifier la section : Mécanique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=30" title="Modifier le code source de la section : Mécanique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Rh%C3%A9ologie" title="Rhéologie">Rhéologie</a> ~ <a href="/wiki/Tribologie" title="Tribologie">Tribologie, frottement, usure, lubrification</a></li> <li><a href="/wiki/Amortissement_physique" title="Amortissement physique">Amortissement</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Mécanique_industrielle,_électrotechnique"><span id="M.C3.A9canique_industrielle.2C_.C3.A9lectrotechnique"></span>Mécanique industrielle, électrotechnique</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=31" title="Modifier la section : Mécanique industrielle, électrotechnique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=31" title="Modifier le code source de la section : Mécanique industrielle, électrotechnique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Généralités"><span id="G.C3.A9n.C3.A9ralit.C3.A9s"></span>Généralités</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=32" title="Modifier la section : Généralités" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=32" title="Modifier le code source de la section : Généralités"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Ajustement_(m%C3%A9canique)" title="Ajustement (mécanique)">Ajustement</a> ~ <a href="/wiki/Isostatisme" class="mw-redirect" title="Isostatisme">Isostatisme</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Techniques_nucléaires"><span id="Techniques_nucl.C3.A9aires"></span>Techniques nucléaires</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=33" title="Modifier la section : Techniques nucléaires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=33" title="Modifier le code source de la section : Techniques nucléaires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Centrale_nucl%C3%A9aire" title="Centrale nucléaire">Centrale nucléaire</a> ~ <a href="/wiki/Moteur_atomique" title="Moteur atomique">Moteur atomique</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="=_Production,_distribution_et_utilisation_de_la_vapeur_="><span id=".3D_Production.2C_distribution_et_utilisation_de_la_vapeur_.3D"></span>= Production, distribution et utilisation de la vapeur =</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=34" title="Modifier la section : = Production, distribution et utilisation de la vapeur =" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=34" title="Modifier le code source de la section : = Production, distribution et utilisation de la vapeur ="><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Machine_%C3%A0_vapeur" title="Machine à vapeur">Machine à vapeur</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Énergie_hydraulique"><span id=".C3.89nergie_hydraulique"></span>Énergie hydraulique</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=35" title="Modifier la section : Énergie hydraulique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=35" title="Modifier le code source de la section : Énergie hydraulique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89nergie_pneumatique" title="Énergie pneumatique">Énergie pneumatique</a> ~ <a href="/wiki/Turbine" title="Turbine">Turbine</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Électrotechnique"><span id=".C3.89lectrotechnique"></span>Électrotechnique</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=36" title="Modifier la section : Électrotechnique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=36" title="Modifier le code source de la section : Électrotechnique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Centrale_%C3%A9lectrique" title="Centrale électrique">Centrale électrique</a> ~ <a href="/wiki/Pile_%C3%A0_combustible" title="Pile à combustible">Pile à combustible</a> ~ <a href="/wiki/Alimentation_%C3%A9lectrique" title="Alimentation électrique">Alimentation électrique</a> ~ <a href="/wiki/%C3%89clairage" title="Éclairage">Éclairage</a> ~ <a href="/wiki/%C3%89lectrom%C3%A9nager" title="Électroménager">Électroménager</a> (<a href="/wiki/Four_%C3%A0_micro-ondes" title="Four à micro-ondes">Four à micro-ondes</a>...) ~ <a href="/wiki/Moteur_%C3%A9lectrique" class="mw-redirect" title="Moteur électrique">Moteur électrique</a> ~ <a href="/wiki/G%C3%A9n%C3%A9rateur_%C3%A9lectrique" title="Générateur électrique">Générateur électrique</a> ~ <a href="/wiki/Protection_%C3%A9lectrique" title="Protection électrique">Protection électrique</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Moteurs_thermiques">Moteurs thermiques</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=37" title="Modifier la section : Moteurs thermiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=37" title="Modifier le code source de la section : Moteurs thermiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_interne" title="Moteur à combustion interne">Moteur à combustion interne</a> ~ <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_externe" title="Moteur à combustion externe">Moteur à combustion externe</a> ~ <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_r%C3%A9action" title="Moteur à réaction">Moteur à réaction</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9frig%C3%A9rateur" title="Réfrigérateur">Réfrigérateur</a> ~ <a href="/wiki/Technologie_du_vide" title="Technologie du vide">Technologie du vide</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Technique_des_fluides">Technique des fluides</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=38" title="Modifier la section : Technique des fluides" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=38" title="Modifier le code source de la section : Technique des fluides"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Pompe" title="Pompe">Pompes</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Obtention_de_pièces_brutes"><span id="Obtention_de_pi.C3.A8ces_brutes"></span>Obtention de pièces brutes</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=39" title="Modifier la section : Obtention de pièces brutes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=39" title="Modifier le code source de la section : Obtention de pièces brutes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Emboutissage" title="Emboutissage">Emboutissage</a> ~ <a href="/wiki/Extrusion" title="Extrusion">Extrusion</a> ~ <a href="/wiki/Fonderie" title="Fonderie">Fonderie</a> ~ <a href="/wiki/Forge_(m%C3%A9tallurgie)" title="Forge (métallurgie)">Forge</a> ~ <a href="/wiki/Frittage" title="Frittage">Frittage</a> ~ <a href="/wiki/Moulage" title="Moulage">Moulage</a> ~ <a href="/wiki/Soudage" title="Soudage">Soudage</a> ~ <a href="/wiki/Traitement_thermique" title="Traitement thermique">Traitement thermique</a> ~ <a href="/wiki/Traitement_de_surface" title="Traitement de surface">Traitement de surface</a> ~ <a href="/wiki/Filage_(m%C3%A9tallurgie)" title="Filage (métallurgie)">Filage</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Composants_mécaniques,_transmissions,_manutention,_etc."><span id="Composants_m.C3.A9caniques.2C_transmissions.2C_manutention.2C_etc."></span>Composants mécaniques, transmissions, manutention, etc.</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=40" title="Modifier la section : Composants mécaniques, transmissions, manutention, etc." class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=40" title="Modifier le code source de la section : Composants mécaniques, transmissions, manutention, etc."><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Ajustage_(m%C3%A9canique)" title="Ajustage (mécanique)">Ajustage</a></li> <li><a href="/wiki/Assemblage_(m%C3%A9canique)" class="mw-redirect" title="Assemblage (mécanique)">Assemblage</a></li> <li><b><a href="/wiki/Assemblage_m%C3%A9canique" title="Assemblage mécanique">Assemblage mécanique</a></b>&#160;: <a href="/wiki/Anneau_%C3%A9lastique" title="Anneau élastique">anneau élastique</a> ~ <a href="/wiki/Frettage" title="Frettage">frettage</a></li> <li><a href="/wiki/Ressort" title="Ressort">Ressort</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Finition_des_pièces_mécaniques_par_enlèvement_de_matière"><span id="Finition_des_pi.C3.A8ces_m.C3.A9caniques_par_enl.C3.A8vement_de_mati.C3.A8re"></span>Finition des pièces mécaniques par enlèvement de matière</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=41" title="Modifier la section : Finition des pièces mécaniques par enlèvement de matière" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=41" title="Modifier le code source de la section : Finition des pièces mécaniques par enlèvement de matière"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Usinage" title="Usinage">Usinage</a> ~ <a href="/wiki/Tournage_m%C3%A9canique" title="Tournage mécanique">Tournage</a> ~ <a href="/wiki/Fraisage" title="Fraisage">Fraisage</a> ~ <a href="/wiki/Filetage" class="mw-redirect" title="Filetage">Filetage</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Mécatronique"><span id="M.C3.A9catronique"></span>Mécatronique</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=42" title="Modifier la section : Mécatronique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=42" title="Modifier le code source de la section : Mécatronique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>(Liens&#160;: <a href="/wiki/M%C3%A9canique_(industrie)" class="mw-redirect" title="Mécanique (industrie)">Mécanique</a> et <a href="/wiki/%C3%89lectronique_(technique)" title="Électronique (technique)">Électronique</a>) </p> <ul><li><a href="/wiki/Capteur" title="Capteur">Capteur</a> ~ <a href="/wiki/D%C3%A9tecteur" title="Détecteur">Détecteur</a> ~ <a href="/wiki/Transducteur" title="Transducteur">Transducteur</a> ~ <a href="/wiki/Actionneur" title="Actionneur">Actionneur</a> ~ <a href="/wiki/Effecteur" class="mw-disambig" title="Effecteur">Effecteur</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Audio">Audio</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=43" title="Modifier la section : Audio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=43" title="Modifier le code source de la section : Audio"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Radiodiffusion" title="Radiodiffusion">Radiodiffusion</a></li> <li>Supports d'<a href="/wiki/Enregistrement_sonore" title="Enregistrement sonore">enregistrement sonore</a> (<a href="/wiki/Cylindre_phonographique" title="Cylindre phonographique">cylindre phonographique</a>, <a href="/wiki/Disque_microsillon" title="Disque microsillon">disque microsillon</a>, <a href="/wiki/Cassette_(support_de_stockage)" title="Cassette (support de stockage)">cassette</a>, <a href="/wiki/Digital_Audio_Tape" title="Digital Audio Tape">DAT</a>, <a href="/wiki/MiniDisc" title="MiniDisc">MiniDisc</a>, <a href="/wiki/Disque_compact" title="Disque compact">CD</a>, <a href="/wiki/Super_Audio_CD" title="Super Audio CD">SACD</a>, <a href="/wiki/Disque_dur" title="Disque dur">disque dur</a>, <a href="/wiki/Cl%C3%A9_USB" title="Clé USB">clé USB</a>,&#160;<abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>)</li> <li><a href="/wiki/Format_audio" class="mw-redirect" title="Format audio">Formats audio</a> (<a href="/wiki/MPEG-1/2_Audio_Layer_3" class="mw-redirect" title="MPEG-1/2 Audio Layer 3">MP3</a>, <a href="/wiki/Ogg" title="Ogg">Ogg</a>, AAC, WMA, AIF, WAV, CDA, AIFF, <a href="/wiki/MIDI" class="mw-redirect" title="MIDI">MIDI</a>, Hi-Fi, DDD-ADD-AAD, stéréo-mono, la <a href="/wiki/Modulation_de_fr%C3%A9quence" title="Modulation de fréquence">FM</a>,&#160;<abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>)</li> <li><a href="/wiki/Connectique" title="Connectique">Connectique</a> audio (<a href="/wiki/High-Definition_Multimedia_Interface" title="High-Definition Multimedia Interface">HDMI</a>, cinch-RCA-ligne, XLR-canon, jack, DIN-midi,&#160;<abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>)</li> <li><a href="/wiki/Synth%C3%A9tiseur" title="Synthétiseur">Synthétiseur</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Vidéo"><span id="Vid.C3.A9o"></span>Vidéo</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=44" title="Modifier la section : Vidéo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=44" title="Modifier le code source de la section : Vidéo"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En audio, vidéo, et dans de nombreux secteurs, la technologie <a href="/wiki/Num%C3%A9rique" title="Numérique">numérique</a> remplace progressivement l'<a href="/wiki/Analogique" title="Analogique">analogique</a> depuis plusieurs années. </p> <ul><li>Standards analogiques <a href="/wiki/S%C3%89CAM" title="SÉCAM">SÉCAM</a>, <a href="/wiki/Phase_Alternated_Line" class="mw-redirect" title="Phase Alternated Line">PAL</a>...</li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9vision_num%C3%A9rique_terrestre" title="Télévision numérique terrestre">TNT</a> ~ <a href="/wiki/TNT_HD" title="TNT HD">TNT HD</a> ~ <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9vision_par_c%C3%A2ble" title="Télévision par câble">Télévision par câble</a></li> <li><a href="/wiki/Haute_d%C3%A9finition" title="Haute définition">Haute définition</a> (HD)</li> <li>Support vidéo&#160;: <a href="/wiki/Disque_Blu-ray" title="Disque Blu-ray">disque Blu-ray</a>...</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Transport">Transport</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=45" title="Modifier la section : Transport" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=45" title="Modifier le code source de la section : Transport"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Automobile" title="Automobile">Automobile</a> ~ <a href="/wiki/Aviation" title="Aviation">Aviation</a> ~ <a href="/wiki/A%C3%A9ronautique" title="Aéronautique">Aéronautique</a> ~ <a href="/wiki/Transport_ferroviaire" class="mw-redirect" title="Transport ferroviaire">Transport ferroviaire</a> ~ <a href="/wiki/Escalier_m%C3%A9canique" title="Escalier mécanique">Escalier mécanique</a> ~<a href="/wiki/Tapis_roulant_(transport)" title="Tapis roulant (transport)">Tapis roulant</a> ~<a href="/wiki/Ascenseur" title="Ascenseur">Ascenseur</a> ~ <a href="/wiki/V%C3%A9hicule_propre" title="Véhicule propre">Véhicule propre</a> ~ <a href="/wiki/Logistique" title="Logistique">Logistique</a> ~ <a href="/wiki/Marine_marchande" title="Marine marchande">Marine marchande</a> ~ <a href="/wiki/Transport_maritime" title="Transport maritime">Transport maritime</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=46" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=46" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Notes">Notes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=47" title="Modifier la section : Notes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=47" title="Modifier le code source de la section : Notes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Voir la section <a href="#Étymologie">#Étymologie</a>)</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=48" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=48" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bailly_;_2020_:_Hugo_Chávez,_Gérard_Gréco,_André_Charbonnet,_Mark_De_Wilde,_Bernard_Maréchal_&amp;_contributeurs2020"><span class="ouvrage" id="Anatole_Bailly_;_2020_:_Hugo_Chávez,_Gérard_Gréco,_André_Charbonnet,_Mark_De_Wilde,_Bernard_Maréchal_&amp;_contributeurs2020">Anatole Bailly&#160;; 2020&#160;: Hugo Chávez, Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal &amp; contributeurs, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://bailly.app/techn%C3%AA"><cite style="font-style:normal;">Le Bailly</cite></a>&#160;», <time>2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-12-27" data-sort-value="2023-12-27">27 décembre 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pantelia2011"><span class="ouvrage" id="Maria_Pantelia2011">Maria Pantelia, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://stephanus.tlg.uci.edu/lsj/#eid=106629"><cite style="font-style:normal;">The Online Liddell-Scott-Jones Greek-English Lexicon</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="2011-02" data-sort-value="2011-02">février 2011</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-23" data-sort-value="2023-10-23">23 octobre 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text">Petit Robert 2009</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text">Henri Gouhier, <i>La pensée religieuse de Descartes</i></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Discours_de_la_m%C3%A9thode" title="Discours de la méthode">Discours de la méthode</a></i>, sixième partie</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ellul2008"><span class="ouvrage" id="Jacques_Ellul2008">Jacques <span class="nom_auteur">Ellul</span>, <cite class="italique"><a href="/wiki/La_Technique_ou_l%27Enjeu_du_si%C3%A8cle" title="La Technique ou l&#39;Enjeu du siècle">La technique</a>&#160;: ou L'enjeu du siècle</cite>, Paris, <a href="/wiki/Economica" class="mw-redirect" title="Economica">Économica</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Classiques des sciences sociales&#160;», <time>2008</time> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr>&#160;<abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 1952), 423&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7178-1563-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7178-1563-4"><span class="nowrap">978-2-7178-1563-4</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/836138627">836138627</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+technique&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=%C3%89conomica&amp;rft.stitle=ou+L%27enjeu+du+si%C3%A8cle&amp;rft.aulast=Ellul&amp;rft.aufirst=Jacques&amp;rft.date=2008&amp;rft.tpages=423&amp;rft.isbn=978-2-7178-1563-4&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F836138627&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ellul2012"><span class="ouvrage" id="Jacques_Ellul2012">Jacques <span class="nom_auteur">Ellul</span> (<abbr class="abbr" title="préface">préf.</abbr>&#160;Jean-Luc Porquet), <cite class="italique">Le système technicien</cite>, Paris, <a href="/wiki/Le_Cherche_midi" title="Le Cherche midi">Le Cherche Midi</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Documents&#160;», <time>2012</time>, 343&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7491-2371-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7491-2371-4"><span class="nowrap">978-2-7491-2371-4</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+syst%C3%A8me+technicien&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Le+Cherche+Midi&amp;rft.aulast=Ellul&amp;rft.aufirst=Jacques&amp;rft.date=2012&amp;rft.tpages=343&amp;rft.isbn=978-2-7491-2371-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ellul2010"><span class="ouvrage" id="Jacques_Ellul2010"><a href="/wiki/Jacques_Ellul" title="Jacques Ellul">Jacques <span class="nom_auteur">Ellul</span></a> (<abbr class="abbr" title="préface">préf.</abbr>&#160;Jean-Luc Porquet), <cite class="italique">Le bluff technologique</cite>, Paris, Pluriel, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Pluriel&#160;», <time>2010</time>, 748&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-8185-0227-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-8185-0227-3"><span class="nowrap">978-2-8185-0227-3</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/807371957">807371957</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+bluff+technologique&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Pluriel&amp;rft.aulast=Ellul&amp;rft.aufirst=Jacques&amp;rft.date=2010&amp;rft.tpages=748&amp;rft.isbn=978-2-8185-0227-3&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F807371957&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text">Ellul est mort en 1994, avant l'avènement d'internet et de la téléphonie mobile</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ellul1981"><span class="ouvrage" id="Jacques_Ellul1981"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> <a href="/wiki/Jacques_Ellul" title="Jacques Ellul">Jacques <span class="nom_auteur">Ellul</span></a>, <cite class="italique" lang="de">A temps et à contretemps&#160;: entretiens avec Madeleine Garrigou-Lagrange</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_du_Centurion" title="Éditions du Centurion">Le Centurion</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Interviews.&#160;», <time>1981</time>, 209&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-227-32025-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-227-32025-3"><span class="nowrap">978-2-227-32025-3</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/729574352">729574352</a></span>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;155<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=A+temps+et+%C3%A0+contretemps+%3A+entretiens+avec+Madeleine+Garrigou-Lagrange&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Le+Centurion&amp;rft.aulast=Ellul&amp;rft.aufirst=Jacques&amp;rft.date=1981&amp;rft.pages=155&amp;rft.tpages=209&amp;rft.isbn=978-2-227-32025-3&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F729574352&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ellul2004"><span class="ouvrage" id="Jacques_Ellul2004">Jacques <span class="nom_auteur">Ellul</span>, <cite class="italique">Le bluff technologique</cite>, Paris, <a href="/wiki/Hachette_Livre" title="Hachette Livre">Hachette Littératures</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Pluriel&#160;», <time>2004</time> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr>&#160;<abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 1988), 748&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-01-279211-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-01-279211-1"><span class="nowrap">978-2-01-279211-1</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;20<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+bluff+technologique&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Hachette+Litt%C3%A9ratures&amp;rft.aulast=Ellul&amp;rft.aufirst=Jacques&amp;rft.date=2004&amp;rft.pages=20&amp;rft.tpages=748&amp;rft.isbn=978-2-01-279211-1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ellul2003"><span class="ouvrage" id="Jacques_Ellul2003">Jacques <span class="nom_auteur">Ellul</span>, <cite class="italique">Les nouveaux possédés</cite>, Paris, Mille et une nuits, <time>2003</time>, <abbr class="abbr" title="deuxième">2<sup>e</sup></abbr>&#160;<abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr>, 316&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-84205-782-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-84205-782-4"><span class="nowrap">978-2-84205-782-4</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Les+nouveaux+poss%C3%A9d%C3%A9s&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Mille+et+une+nuits&amp;rft.edition=2&amp;rft.aulast=Ellul&amp;rft.aufirst=Jacques&amp;rft.date=2003&amp;rft.tpages=316&amp;rft.isbn=978-2-84205-782-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text">Jacques Ellul, <i>Éthique de la liberté</i>, trois volumes, 1973, 1974 et 1983, Genève, Labor et Fides</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://technologos.fr/documents/manifeste.pdf">http://technologos.fr/documents/manifeste.pdf</a></span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Annexes">Annexes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=49" title="Modifier la section : Annexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=49" title="Modifier le code source de la section : Annexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia&#160;:</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/technique" class="extiw" title="wikt:technique">technique</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=50" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=50" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Anthropologie_des_techniques" title="Anthropologie des techniques">Anthropologie des techniques</a></li> <li><a href="/wiki/Connaissance_technique" title="Connaissance technique">Connaissance technique</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_des_techniques" title="Histoire des techniques">Histoire des techniques</a></li> <li><a href="/wiki/Progr%C3%A8s_technique" title="Progrès technique">Progrès technique</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_num%C3%A9rique" title="Révolution numérique">Révolution numérique</a></li> <li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_technique" title="Système technique">Système technique</a></li> <li><i><a href="/wiki/Techniques_et_culture" class="mw-redirect" title="Techniques et culture">Techniques et culture</a></i> (revue)</li> <li><a href="/wiki/Technologie" title="Technologie">Technologie</a></li> <li><a href="/wiki/Technocratie_(plan)" class="mw-redirect" title="Technocratie (plan)">Technocratie</a></li> <li><a href="/wiki/La_puissance_du_rationnel" class="mw-redirect" title="La puissance du rationnel">La puissance du rationnel</a></li> <li><a href="/wiki/Technocritique" title="Technocritique">Technocritique</a></li> <li><a href="/wiki/Technoscience" title="Technoscience">Technoscience</a></li> <li><a href="/wiki/Heidegger_et_la_question_de_la_technique" class="mw-redirect" title="Heidegger et la question de la technique">Heidegger et la question de la technique</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=51" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=51" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Lewis_Mumford" title="Lewis Mumford">Lewis Mumford</a>, <i>Technics and Civilization</i>, 1934. Traduction française&#160;: <i>Technique et Civilisation</i>, Paris, Le Seuil, 1976.</li> <li><a href="/wiki/Martin_Heidegger" title="Martin Heidegger">Martin Heidegger</a>, <i>Die Technik und die Kehre</i>, 1953. Traduction française&#160;: <i>La question de la technique</i> in <i>Essais et conférences</i>, Paris, Gallimard, 1954.</li> <li><span class="ouvrage" id="Ellul2008"><span class="ouvrage" id="Jacques_Ellul2008"><a href="/wiki/Jacques_Ellul" title="Jacques Ellul">Jacques <span class="nom_auteur">Ellul</span></a>, <cite class="italique"><a href="/wiki/La_Technique_ou_l%27Enjeu_du_si%C3%A8cle" title="La Technique ou l&#39;Enjeu du siècle">La technique</a>&#160;: ou L'enjeu du siècle</cite>, Paris, <a href="/wiki/Economica" class="mw-redirect" title="Economica">Économica</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Classiques des sciences sociales&#160;», <time>2008</time> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr>&#160;<abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 1952), 423&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7178-1563-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7178-1563-4"><span class="nowrap">978-2-7178-1563-4</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/836138627">836138627</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+technique&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=%C3%89conomica&amp;rft.stitle=ou+L%27enjeu+du+si%C3%A8cle&amp;rft.aulast=Ellul&amp;rft.aufirst=Jacques&amp;rft.date=2008&amp;rft.tpages=423&amp;rft.isbn=978-2-7178-1563-4&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F836138627&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Simondon2001"><span class="ouvrage" id="Gilbert_Simondon2001"><a href="/wiki/Gilbert_Simondon" title="Gilbert Simondon">Gilbert <span class="nom_auteur">Simondon</span></a>, <cite class="italique">Du mode d'existence des objets techniques</cite>, Paris, Aubier, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;philosophie&#160;», <time>2001</time>, 333&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7007-3414-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7007-3414-0"><span class="nowrap">978-2-7007-3414-0</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Du+mode+d%27existence+des+objets+techniques&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Aubier&amp;rft.aulast=Simondon&amp;rft.aufirst=Gilbert&amp;rft.date=2001&amp;rft.tpages=333&amp;rft.isbn=978-2-7007-3414-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Arendt1988"><span class="ouvrage" id="Hannah_Arendt1988"><a href="/wiki/Hannah_Arendt" title="Hannah Arendt">Hannah <span class="nom_auteur">Arendt</span></a> (<abbr class="abbr" title="traduction">trad.</abbr>&#160;de l'anglais par Georges Fradier, <abbr class="abbr" title="préface">préf.</abbr>&#160;Paul Ricoeur), <cite class="italique"><a href="/wiki/Condition_de_l%27homme_moderne" title="Condition de l&#39;homme moderne">Condition de l'homme moderne</a></cite> [«&#160;<span class="lang-en" lang="en">The Human Condition</span>&#160;»], Paris, <a href="/wiki/Calmann-L%C3%A9vy" title="Calmann-Lévy">Calmann-Lévy</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Pocket&#160;», <time>1988</time> (<abbr class="abbr" title="réimpression">réimpr.</abbr>&#160;1992), 406&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-266-12649-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-266-12649-6"><span class="nowrap">978-2-266-12649-6</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Condition+de+l%27homme+moderne&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Calmann-L%C3%A9vy&amp;rft.aulast=Arendt&amp;rft.aufirst=Hannah&amp;rft.date=1988&amp;rft.tpages=406&amp;rft.isbn=978-2-266-12649-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span>.</li> <li><a href="/wiki/J%C3%BCrgen_Habermas" title="Jürgen Habermas">Jürgen Habermas</a>, <i>Technik und Wissenschaft als «&#160;Ideologie&#160;»</i>, 1968. Traduction française&#160;: <span class="ouvrage" id="Habermas1973"><span class="ouvrage" id="Jürgen_Habermas1973">Jürgen <span class="nom_auteur">Habermas</span> (<abbr class="abbr" title="traduction">trad.</abbr>&#160;de l'allemand par Jean-René Ladmiral), <cite class="italique">La technique et la science comme "idéologie"</cite> [«&#160;<span class="lang-de" lang="de">Technik und Wissenschaft als "Ideologie".</span>&#160;»], Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Gallimard" title="Éditions Gallimard">Gallimard</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Tel&#160;» (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;161), <time>1973</time>, 211&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-07-071942-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-07-071942-6"><span class="nowrap">978-2-07-071942-6</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+technique+et+la+science+comme+%22id%C3%A9ologie%22&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Gallimard&amp;rft.aulast=Habermas&amp;rft.aufirst=J%C3%BCrgen&amp;rft.date=1973&amp;rft.tpages=211&amp;rft.isbn=978-2-07-071942-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Ellul2004"><span class="ouvrage" id="Jacques_Ellul2004"><a href="/wiki/Jacques_Ellul" title="Jacques Ellul">Jacques <span class="nom_auteur">Ellul</span></a> (<abbr class="abbr" title="préface">préf.</abbr>&#160;Jean-Luc Porquet), <cite class="italique">Le système technicien</cite>, Paris, <a href="/wiki/Le_Cherche_midi" title="Le Cherche midi">Le Cherche Midi</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Documents&#160;», <time>2004</time>, 337&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7491-0244-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7491-0244-3"><span class="nowrap">978-2-7491-0244-3</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+syst%C3%A8me+technicien&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Le+Cherche+Midi&amp;rft.aulast=Ellul&amp;rft.aufirst=Jacques&amp;rft.date=2004&amp;rft.tpages=337&amp;rft.isbn=978-2-7491-0244-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Séris1994"><span class="ouvrage" id="Jean-Pierre_Séris1994"><a href="/wiki/Jean-Pierre_S%C3%A9ris" title="Jean-Pierre Séris">Jean-Pierre <span class="nom_auteur">Séris</span></a>, <cite class="italique">La technique</cite>, Paris, <a href="/wiki/Presses_universitaires_de_France" title="Presses universitaires de France">Presses universitaires de France</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Grandes questions de la philosophie&#160;», <time>1994</time>, 414&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-13-046034-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-13-046034-3"><span class="nowrap">978-2-13-046034-3</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/299450654">299450654</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+technique&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Presses+universitaires+de+France&amp;rft.aulast=S%C3%A9ris&amp;rft.aufirst=Jean-Pierre&amp;rft.date=1994&amp;rft.tpages=414&amp;rft.isbn=978-2-13-046034-3&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F299450654&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span>.</li> <li><a href="/wiki/Bernard_Stiegler" title="Bernard Stiegler">Bernard Stiegler</a>, <i>La Technique et le temps</i>, tomes I, II et III, Galilée, Paris, 1994, 1996 et 2001.</li> <li><span class="ouvrage" id="Séris1994"><span class="ouvrage" id="Jean-Pierre_Séris1994"><a href="/wiki/Jean-Pierre_S%C3%A9ris" title="Jean-Pierre Séris">Jean-Pierre <span class="nom_auteur">Séris</span></a>, <cite class="italique">La technique</cite>, Paris, <a href="/wiki/Presses_universitaires_de_France" title="Presses universitaires de France">Presses universitaires de France</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Grandes questions de la philosophie&#160;», <time>1994</time>, 414&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-13-046034-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-13-046034-3"><span class="nowrap">978-2-13-046034-3</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/299450654">299450654</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=bk4WIuYe_bcC&amp;pg=PA1">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+technique&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Presses+universitaires+de+France&amp;rft.aulast=S%C3%A9ris&amp;rft.aufirst=Jean-Pierre&amp;rft.date=1994&amp;rft.tpages=414&amp;rft.isbn=978-2-13-046034-3&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F299450654&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Barthélémy2005"><span class="ouvrage" id="Jean-Hugues_Barthélémy2005">Jean-Hugues <span class="nom_auteur">Barthélémy</span>, <cite class="italique">Penser la connaissance et la technique après Simondon</cite>, Paris Budapest Torino, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L&#39;Harmattan">L'Harmattan</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Esthétiques&#160;», <time>2005</time>, 304&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7475-8586-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7475-8586-6"><span class="nowrap">978-2-7475-8586-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=_l-jP0fc50kC&amp;printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Penser+la+connaissance+et+la+technique+apr%C3%A8s+Simondon&amp;rft.place=Paris+Budapest+Torino&amp;rft.pub=L%27Harmattan&amp;rft.aulast=Barth%C3%A9l%C3%A9my&amp;rft.aufirst=Jean-Hugues&amp;rft.date=2005&amp;rft.tpages=304&amp;rft.isbn=978-2-7475-8586-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATechnique"></span></span></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liens_externes">Liens externes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;veaction=edit&amp;section=52" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Technique&amp;action=edit&amp;section=52" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint boite-grise boite-a-droite" style="text-align:left;"> <div style="float:left;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/45px-Circle-icons-frames.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/68px-Circle-icons-frames.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/90px-Circle-icons-frames.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></div> <div style="margin-left:60px;">Une <a href="/wiki/Aide:Cat%C3%A9gorie" title="Aide:Catégorie">catégorie</a> est consacrée à ce sujet&#160;: <i><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Techniques_et_sciences_appliqu%C3%A9es" title="Catégorie:Techniques et sciences appliquées">Techniques et sciences appliquées</a></i>.</div> <div style="clear:left;"></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://agora.qc.ca/reftext.nsf/Documents/Technique--La_conception_de_Jacques_Ellul_par_Jacques_Dufresne">La conception de Jacques Ellul par Jacques Dufresne</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.philagora.net/philo-poche/pochtech.htm">Philagora.net</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://tc.revues.org">Techniques et culture</a>, revue scientifique spécialisée dans l'étude des techniques</li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Technologies" title="Portail des technologies"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Crystal_kcontrol_2.svg/23px-Crystal_kcontrol_2.svg.png" decoding="async" width="23" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Crystal_kcontrol_2.svg/34px-Crystal_kcontrol_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Crystal_kcontrol_2.svg/45px-Crystal_kcontrol_2.svg.png 2x" data-file-width="93" data-file-height="99" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Technologies" title="Portail:Technologies">Portail des technologies</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Industrie" title="Portail de la production industrielle"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Industry_Creative_Tail.svg/24px-Industry_Creative_Tail.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Industry_Creative_Tail.svg/36px-Industry_Creative_Tail.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Industry_Creative_Tail.svg/48px-Industry_Creative_Tail.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Industrie" title="Portail:Industrie">Portail de la production industrielle</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐b766959bd‐dx6rg Cached time: 20250214183711 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.280 seconds Real time usage: 0.375 seconds Preprocessor visited node count: 3702/1000000 Post‐expand include size: 57984/2097152 bytes Template argument size: 3909/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 15066/5000000 bytes Lua time usage: 0.089/10.000 seconds Lua memory usage: 5009811/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 259.409 1 -total 18.71% 48.525 2 Modèle:Références 13.56% 35.169 1 Modèle:Autres_projets 13.06% 33.890 14 Modèle:Ouvrage 12.95% 33.603 2 Modèle:Grec_ancien 12.24% 31.763 4 Modèle:Langue 11.90% 30.870 1 Modèle:Portail 8.85% 22.967 1 Modèle:Voir_homonyme 8.26% 21.423 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note 7.66% 19.863 1 Modèle:Méta_bandeau --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:59451:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250214183711 and revision id 222985067. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Technique&amp;oldid=222985067">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Technique&amp;oldid=222985067</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégorie</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Techniques_et_sciences_appliqu%C3%A9es" title="Catégorie:Techniques et sciences appliquées">Techniques et sciences appliquées</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_source_%C3%A0_lier" title="Catégorie:Article avec source à lier">Article avec source à lier</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_section_%C3%A0_d%C3%A9lister" title="Catégorie:Article avec section à délister">Article avec section à délister</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_d%C3%A9lister" title="Catégorie:Article à délister">Article à délister</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Technologies/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Technologies/Articles liés">Portail:Technologies/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Industrie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Industrie/Articles liés">Portail:Industrie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89conomie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Économie/Articles liés">Portail:Économie/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 13 février 2025 à 19:15.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Technique" title="Spécial:Citer/Technique">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Technique&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Technique</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>65 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-kf2fd","wgBackendResponseTime":123,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.280","walltime":"0.375","ppvisitednodes":{"value":3702,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":57984,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3909,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":15066,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 259.409 1 -total"," 18.71% 48.525 2 Modèle:Références"," 13.56% 35.169 1 Modèle:Autres_projets"," 13.06% 33.890 14 Modèle:Ouvrage"," 12.95% 33.603 2 Modèle:Grec_ancien"," 12.24% 31.763 4 Modèle:Langue"," 11.90% 30.870 1 Modèle:Portail"," 8.85% 22.967 1 Modèle:Voir_homonyme"," 8.26% 21.423 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"," 7.66% 19.863 1 Modèle:Méta_bandeau"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.089","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5009811,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b766959bd-dx6rg","timestamp":"20250214183711","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Technique","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Technique","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2695280","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2695280","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-03-14T10:13:33Z","dateModified":"2025-02-13T18:15:28Z","headline":"proc\u00e9d\u00e9 de fabrication, savoir-faire"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10