CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Socjobiologia – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"be95fda2-66ab-4872-b853-da0816085a31","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Socjobiologia","wgTitle":"Socjobiologia","wgCurRevisionId":70359602,"wgRevisionId":70359602,"wgArticleId":5616,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon odn bez numeru strony","Szkoły teoretyczne w psychologii","Socjobiologia"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Socjobiologia","wgRelevantArticleId":5616,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":70359602,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q190553","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.19"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Socjobiologia – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Socjobiologia"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Socjobiologia"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Socjobiologia rootpage-Socjobiologia skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne"><span>Strony specjalne</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Socjobiologia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Socjobiologia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Socjobiologia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Socjobiologia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Rozwój_socjobiologii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rozwój_socjobiologii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Rozwój socjobiologii</span> </div> </a> <ul id="toc-Rozwój_socjobiologii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podział_socjobiologii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_socjobiologii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Podział socjobiologii</span> </div> </a> <ul id="toc-Podział_socjobiologii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Krytyka_socjobiologii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Krytyka_socjobiologii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Krytyka socjobiologii</span> </div> </a> <ul id="toc-Krytyka_socjobiologii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Publikacje_E.O._Wilsona_dotyczące_socjobiologii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Publikacje_E.O._Wilsona_dotyczące_socjobiologii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Publikacje E.O. Wilsona dotyczące socjobiologii</span> </div> </a> <ul id="toc-Publikacje_E.O._Wilsona_dotyczące_socjobiologii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Socjobiologia</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 50 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-50" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">50 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AD%D9%8A%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%D9%8A" title="علم الأحياء الاجتماعي – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="علم الأحياء الاجتماعي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Sociobiolog%C3%ADa" title="Sociobiología – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Sociobiología" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%B1%D1%96%D1%8F%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Сацыябіялогія – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Сацыябіялогія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Sociobiologia" title="Sociobiologia – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Sociobiologia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Sociobiologie" title="Sociobiologie – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Sociobiologie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sociobiologi" title="Sociobiologi – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Sociobiologi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Soziobiologie" title="Soziobiologie – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Soziobiologie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Sotsiobioloogia" title="Sotsiobioloogia – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Sotsiobioloogia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sociobiology" title="Sociobiology – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Sociobiology" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Sociobiolog%C3%ADa" title="Sociobiología – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Sociobiología" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Socibiologio" title="Socibiologio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Socibiologio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Soziobiologia" title="Soziobiologia – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Soziobiologia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیست‌جامعه‌شناسی – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="زیست‌جامعه‌شناسی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Sociobiologie" title="Sociobiologie – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Sociobiologie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Sociobiolox%C3%ADa" title="Sociobioloxía – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Sociobioloxía" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%82%AC%ED%9A%8C%EC%83%9D%EB%AC%BC%ED%95%99" title="사회생물학 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="사회생물학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Sociobiologio" title="Sociobiologio – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Sociobiologio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sosiobiologi" title="Sosiobiologi – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Sosiobiologi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Sociobiologia" title="Sociobiologia – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Sociobiologia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%95%D7%A6%D7%99%D7%95%D7%91%D7%99%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%99%D7%94" title="סוציוביולוגיה – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="סוציוביולוגיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Социобиология – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Социобиология" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Sociobiologia" title="Sociobiologia – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Sociobiologia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Sociobiologija" title="Sociobiologija – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Sociobiologija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Sosiobiolojia" title="Sosiobiolojia – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Sosiobiolojia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Szociobiol%C3%B3gia" title="Szociobiológia – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szociobiológia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Sosiobiologi" title="Sosiobiologi – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Sosiobiologi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Sociobiologie" title="Sociobiologie – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Sociobiologie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%AD%A6" title="社会生物学 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="社会生物学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sosiobiologi" title="Sosiobiologi – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sosiobiologi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Sotsiobiologiya" title="Sotsiobiologiya – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Sotsiobiologiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BC%D9%88%D9%84%D9%86%D9%8A%D8%B2%D9%87_%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D9%84%D9%88%DA%98%D9%8A" title="ټولنيزه بيالوژي – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ټولنيزه بيالوژي" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Sociobiolog%C3%ACa" title="Sociobiologìa – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Sociobiologìa" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Sociobiologia" title="Sociobiologia – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Sociobiologia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Sociobiologie" title="Sociobiologie – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Sociobiologie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Социобиология – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Социобиология" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Sociobiology" title="Sociobiology – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Sociobiology" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Sociobiol%C3%B3gia" title="Sociobiológia – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Sociobiológia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Sociobiologija" title="Sociobiologija – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Sociobiologija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Sociobiologija" title="Sociobiologija – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Sociobiologija" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sociobiologija" title="Sociobiologija – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Sociobiologija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Sosiobiologia" title="Sosiobiologia – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Sosiobiologia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Sociobiologi" title="Sociobiologi – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Sociobiologi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Sosyobiyoloji" title="Sosyobiyoloji – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Sosyobiyoloji" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%86%D1%96%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Біосоціологія – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Біосоціологія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%DB%8C_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="معاشری حیاتیات – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="معاشری حیاتیات" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Sinh học xã hội – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Sinh học xã hội" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Sosyobiyolohiya" title="Sosyobiyolohiya – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Sosyobiyolohiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%AD%A6" title="社会生物学 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="社会生物学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%A4%BE%E6%9C%83%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%AD%B8" title="社會生物學 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="社會生物學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%A4%BE%E6%9C%83%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%AD%B8" title="社會生物學 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="社會生物學" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q190553#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Socjobiologia" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Socjobiologia" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Socjobiologia"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Socjobiologia"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Socjobiologia" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Socjobiologia" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&oldid=70359602" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Socjobiologia&id=70359602&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSocjobiologia"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSocjobiologia"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Socjobiologia"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Socjobiologia&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sociobiology" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q190553" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><p><b>Socjobiologia</b> – syntetyczna <a href="/wiki/Dyscyplina_naukowa" title="Dyscyplina naukowa">dyscyplina naukowa</a>, której celem jest wyjaśnianie zachowań społecznych, także zachowań <i>Homo sapiens</i>, poprzez rozpatrywanie ich w kontekście działania <a href="/wiki/Dob%C3%B3r_naturalny" title="Dobór naturalny">doboru naturalnego</a> jako mechanizmu działającego na poziomie organizmu lub poszczególnych genów (<a href="/wiki/Samolubny_gen" title="Samolubny gen">egoizm genetyczny</a>). Socjobiologia jest często traktowana jako część <a href="/wiki/Biologia" title="Biologia">biologii</a> i <a href="/wiki/Socjologia" title="Socjologia">socjologii</a>, ma związki z <a href="/wiki/Etologia" title="Etologia">etologią</a>, <a href="/wiki/Ewolucjonizm_(biologia)" title="Ewolucjonizm (biologia)">ewolucjonizmem</a>, <a href="/wiki/Zoologia" title="Zoologia">zoologią</a>, <a href="/wiki/Genetyka_populacyjna" title="Genetyka populacyjna">genetyką populacyjną</a> i innymi dyscyplinami. W ramach studiów nad społecznościami ludzkimi socjobiologia jest ściśle związana z <a href="/wiki/Ekologia_behawioralna" title="Ekologia behawioralna">ekologią behawioralną</a> i <a href="/wiki/Psychologia_ewolucyjna" title="Psychologia ewolucyjna">psychologią ewolucyjną</a>. Celem socjobiologii człowieka jest uporządkowanie faktów dotyczących organizacji społecznej z punktu widzenia przystosowywania się <a href="/wiki/Grupa_spo%C5%82eczna" title="Grupa społeczna">grup społecznych</a> do środowiska w wyniku ewolucji<sup id="cite_ref-CITEREFWilson199827_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWilson199827-1">[1]</a></sup>. </p><p>Socjobiologia stosuje matematyczne modele do opisu zachowania zwierząt oraz ich stabilności ewolucyjnej. Ponieważ dzięki temu możliwe są matematyczne dowody poprawności teorii socjobiologicznych, symulacje komputerowe oraz tworzenie <a href="/wiki/Hipoteza" title="Hipoteza">hipotez</a> falsyfikowalnych, metody socjobiologiczne wyparły wcześniejszą metodykę wyjaśniania zachowań zwierząt opartą na zasadzie "to brzmi przekonująco, więc to musi być prawda". Najszerzej znanym sukcesem socjobiologii jest wyjaśnienie <a href="/wiki/Altruizm" title="Altruizm">zachowań altruistycznych</a>. Modele socjobiologiczne wyjaśniły też wiele trudnych faktów dotyczących <a href="/wiki/Struktura_spo%C5%82eczna" title="Struktura społeczna">struktury społecznej</a> i zachowań seksualnych zwierząt. Socjobiologia używa szeroko wyników <a href="/wiki/Teoria_gier" title="Teoria gier">teorii gier</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rozwój_socjobiologii"><span id="Rozw.C3.B3j_socjobiologii"></span>Rozwój socjobiologii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Rozwój socjobiologii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rozwój socjobiologii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Socjobiologia powstała jako reakcja na rozwijające się na początku drugiej połowy XX wieku koncepcje <a href="/wiki/Dob%C3%B3r_grupowy" title="Dobór grupowy">doboru grupowego</a>. <a href="/wiki/George_C._Williams" title="George C. Williams">George C. Williams</a> zaproponował koncepcję, w której jednostką doboru może być gen, co zostało rozwinięte przez <a href="/wiki/William_Donald_Hamilton" title="William Donald Hamilton">Williama Hamiltona</a> w koncepcji <a href="/w/index.php?title=%C5%81%C4%85czna_warto%C5%9B%C4%87_dostosowawcza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łączna wartość dostosowawcza (strona nie istnieje)">łączne wartości dostosowawczej</a> (inclusive fitness)<sup id="cite_ref-CITEREFTurner2004106-107_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFTurner2004106-107-2">[2]</a></sup>. Termin <i>socjobiologia</i> został stworzony przez <a href="/wiki/Edward_Osborne_Wilson" title="Edward Osborne Wilson">Edwarda Osborne'a Wilsona</a> w latach 70. XX wieku. Pierwotnie głównym obszarem zainteresowania socjobiologii były <a href="/wiki/Owady_spo%C5%82eczne" title="Owady społeczne">owady społeczne</a> (<a href="/wiki/Mr%C3%B3wkowate" title="Mrówkowate">mrówki</a>, <a href="/wiki/Pszczo%C5%82a_miodna" title="Pszczoła miodna">pszczoły</a>, <a href="/wiki/Osy" title="Osy">osy</a>, <a href="/wiki/Termity" title="Termity">termity</a>) oraz <a href="/wiki/Naczelne" title="Naczelne">naczelne</a> inne niż człowiek, ale także zwierzęta, które wykazują zachowania społeczne w mniejszym zakresie<sup id="cite_ref-eowilson_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-eowilson-3">[3]</a></sup>. W odróżnieniu od zajmującej się zachowaniem zwierząt etologii, socjobiologia była tworzona z myślą o zastąpieniu nią <a href="/wiki/Nauki_humanistyczne" title="Nauki humanistyczne">nauk humanistycznych</a>, które ignorowały biologiczną naturę człowieka. Przebudowanie nauk społecznych wiązało się z odkrywaniem głębokich struktur natury ludzkiej, zdeterminowanych przez cztery kategorie zachowań: altruizm, agresję, religię oraz seksualność<sup id="cite_ref-CITEREFLejman201442-44_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLejman201442-44-4">[4]</a></sup>. </p><p>Jednym z głównych propagatorów i popularyzatorów socjobiologii stał się <a href="/wiki/Richard_Dawkins" title="Richard Dawkins">Richard Dawkins</a>. Dziedziną, która wywodzi się z badań socjobiologicznych ludzi, jest <a href="/wiki/Memetyka" title="Memetyka">memetyka</a>, analizująca ewolucję <a href="/wiki/Mem" title="Mem">memów</a>, który to termin został wprowadzony przez Dawkinsa. Powstała ona jako efekt krytyki socjobiologii niepotrafiącej odpowiednio wyjaśniać zagadnień dotyczących świadomości oraz kultury<sup id="cite_ref-CITEREFLejman2014_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLejman2014-5">[5]</a></sup><span class="problemy problemy-w-odn" aria-hidden="true" data-nosnippet="" data-problemy="ODN: brak numeru strony"> </span>. W <i>Konsiliencji</i> Edward O. Wilson zauważa, że <a href="/wiki/Neurobiologia" title="Neurobiologia">neurobiologiczne</a> podejście do kultury mogłoby wzbogacić <a href="/wiki/Semiotyka_(j%C4%99zykoznawstwo)" title="Semiotyka (językoznawstwo)">semiotykę</a><sup id="cite_ref-CITEREFWilson2002206_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWilson2002206-6">[6]</a></sup>. Wcześniej z <a href="/w/index.php?title=Charles_Lumsden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Lumsden (strona nie istnieje)">Charlesem Lumsdenem</a> Wilson, uznając część postulatów przedstawianych przez krytyków socjobiologii zgodził się, że nie jest ona w stanie wyjaśnić ludzkiej umysłowości, zaproponował koncepcję <a href="/wiki/Koewolucja_genetyczno-kulturowa" title="Koewolucja genetyczno-kulturowa">koewolucji genetyczno-kulturowej</a><sup id="cite_ref-CITEREFLejman201446_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLejman201446-7">[7]</a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFWilsonLumsden1983_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWilsonLumsden1983-8">[8]</a></sup><span class="problemy problemy-w-odn" aria-hidden="true" data-nosnippet="" data-problemy="ODN: brak numeru strony"> </span>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Podział_socjobiologii"><span id="Podzia.C5.82_socjobiologii"></span>Podział socjobiologii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Podział socjobiologii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział socjobiologii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Podział socjobiologii ze względu na przedmiot zainteresowania pojawił się po <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojnie światowej</a> i zakłada 2 aspekty: </p> <ul><li>pop – w którym przedmiotem zainteresowania jest człowiek</li> <li>narrow – w którym przedmiotem zainteresowania są inne gatunki</li></ul> <dl><dd><b>4 filary socjobiologii:</b></dd></dl> <ol><li>I filar – oparty na <a href="/wiki/Ewolucja_biologiczna" title="Ewolucja biologiczna">teorii ewolucji</a> <a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Karola Darwina</a>, podporządkowany tezie, że człowiek podlega ewolucji, a zatem pochodzi od zmodyfikowanych gatunków</li> <li>II filar – zdefiniowany przez <a href="/wiki/William_Donald_Hamilton" title="William Donald Hamilton">Wiliama Hamiltona</a>, oparty na jego 3 tezach: <ol><li>jednostką doboru naturalnego jest nie jednostka, a pojedynczy <a href="/wiki/Gen" title="Gen">gen</a></li> <li>podstawowym mechanizmem wyjaśniania zachowań społecznych jest analiza sposobów przekazania własnego genu jak najdalej w przyszłość i najszerzej przestrzennie</li> <li>promowanie osobników spokrewnionych</li></ol></li> <li>III filar – <a href="/wiki/Robert_Trivers" title="Robert Trivers">Robert Trivers</a> i jego <a href="/w/index.php?title=Teoria_optymizacji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teoria optymizacji (strona nie istnieje)">teoria optymizacji</a> (<a href="/w/index.php?title=Altruizm_twardy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Altruizm twardy (strona nie istnieje)">altruizm twardy</a>, <a href="/wiki/Altruizm_odwzajemniony" title="Altruizm odwzajemniony">altruizm odwzajemniony</a>)</li> <li>IV filar – <a href="/wiki/Teoria_gier" title="Teoria gier">teoria gier</a> (<a href="/wiki/John_Maynard_Smith" title="John Maynard Smith">John Maynard Smith</a>)</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Krytyka_socjobiologii">Krytyka socjobiologii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Krytyka socjobiologii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Krytyka socjobiologii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Socjobiologia stała się polem naukowych kontrowersji. Krytyka, której prominentnymi przedstawicielami byli <a href="/wiki/Richard_Lewontin" title="Richard Lewontin">Richard Lewontin</a> i <a href="/wiki/Stephen_Jay_Gould" title="Stephen Jay Gould">Stephen Jay Gould</a>, koncentruje się na socjobiologicznym założeniu, że <a href="/wiki/Gen" title="Gen">geny</a> grają podstawową rolę w kształtowaniu ludzkiego zachowania i że istnieją nieprzezwyciężalne ograniczenia w redukowaniu takich cech jak np. <a href="/wiki/Agresja_(etologia)" title="Agresja (etologia)">agresja</a>. W ujęciu Goulda socjobiologia wychodzi za daleko poza obszar jej badań i uderza w kwestie dotyczące <a href="/wiki/Etyka" title="Etyka">etyki</a>, pozwalając na usprawiedliwianie egoizmu i redukując status osoby<sup id="cite_ref-CITEREFLejman201445_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLejman201445-9">[9]</a></sup>. Inną tezą często obecną w koncepcji socjobiologii, krytykowaną z perspektywy <a href="/wiki/Filozofia_nauki" title="Filozofia nauki">filozofii nauki</a>, jest niedający się udowodnić z przesłanek socjobiologicznych (a mimo to postulowany jako ich wniosek) naturalizm (np. w przypadku E.O. Wilsona)<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[10]</a></sup>. W latach 70. XX wieku Wilsona oskarżano o propagowanie koncepcji, które doprowadziły do pojawienia się zbrodni w nazistowskich <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a>, a jego samego określano mianem faszystowskiego uczonego, wobec czego część badaczy zajmujących się socjobiologią zrezygnowała z używania tego terminu<sup id="cite_ref-CITEREFBiedrzycki199878-79_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBiedrzycki199878-79-11">[11]</a></sup>. </p><p>Główny zarzut dotyczący „tolerowania” czy wręcz „akceptowania” zachowań uchodzących w kulturze za niemoralne wynika (zdaniem zwolenników socjobiologii) w znacznej części z niezrozumienia istoty założeń socjobiologii. Teorie socjobiologiczne nie wypowiadają się wcale na temat „słuszności” jakichś zachowań i nie wartościują ich, oraz nie twierdzą, że kultura nie powinna na te zachowania wpływać. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Publikacje_E.O._Wilsona_dotyczące_socjobiologii"><span id="Publikacje_E.O._Wilsona_dotycz.C4.85ce_socjobiologii"></span>Publikacje E.O. Wilsona dotyczące socjobiologii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Publikacje E.O. Wilsona dotyczące socjobiologii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Publikacje E.O. Wilsona dotyczące socjobiologii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>E.O.Wilson, <i>"Sociobiology: The New Synthesis"</i>, Harvard 1975.</li> <li>E.O.Wilson, <i>"Moralność genu. Od socjobiologii do socjologii"</i>, PIW Warszawa 1991.</li> <li>E.O.Wilson, <i>"Różnorodność życia"</i>, PIW Warszawa 1999.</li> <li>E.O.Wilson, <i>"Konsiliencja: Jedność wiedzy"</i>, <a href="/wiki/Zysk_i_S-ka" title="Zysk i S-ka">Zysk i S-ka</a>, Poznań 2002.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFWilson199827-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWilson199827_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWilson1998">Wilson 1998 ↓</a></span>, s. 27.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFTurner2004106-107-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFTurner2004106-107_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFTurner2004">Turner 2004 ↓</a></span>, s. 106-107.</span> </li> <li id="cite_note-eowilson-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-eowilson_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">David Sloan</span><span class="cite-name-initials" title="David Sloan" style="display:none">D.S.</span> </span><span class="cite-lastname">Wilson</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">David Sloan</span><span class="cite-name-initials" title="David Sloan">D.S.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Edward O.</span><span class="cite-name-initials" title="Edward O." style="display:none">E.O.</span> </span><span class="cite-lastname">Wilson</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Edward O.</span><span class="cite-name-initials" title="Edward O.">E.O.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdfplus/10.1086/522809"><i>RETHINKING THE THEORETICAL FOUNDATION OF SOCIOBIOLOGY</i></a>, „The Quarterly Review of Biology”, 82(4), 2007, s. 327-348<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2007&rft.jtitle=The+Quarterly+Review+of+Biology&rft.atitle=RETHINKING+THE+THEORETICAL+FOUNDATION+OF+SOCIOBIOLOGY&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.journals.uchicago.edu%2Fdoi%2Fpdfplus%2F10.1086%2F522809" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLejman201442-44-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLejman201442-44_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLejman2014">Lejman 2014 ↓</a></span>, s. 42-44.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLejman2014-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLejman2014_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLejman2014">Lejman 2014 ↓</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWilson2002206-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWilson2002206_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWilson2002">Wilson 2002 ↓</a></span>, s. 206.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLejman201446-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLejman201446_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLejman2014">Lejman 2014 ↓</a></span>, s. 46.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWilsonLumsden1983-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWilsonLumsden1983_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWilsonLumsden1983">Wilson i Lumsden 1983 ↓</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLejman201445-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLejman201445_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLejman2014">Lejman 2014 ↓</a></span>, s. 45.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Mickiewicz-Olczyk, Elżbieta. 1986, "O socjolobiologicznym naturalizmie Edwarda O. Wilsona", w: KiS XXX, 3, s. 165-198.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBiedrzycki199878-79-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBiedrzycki199878-79_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBiedrzycki1998">Biedrzycki 1998 ↓</a></span>, s. 78-79.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFBiedrzycki1998"><a href="/wiki/Mariusz_Biedrzycki" title="Mariusz Biedrzycki">Mariusz Biedrzycki</a>: <i>Genetyka kultury</i>. Warszawa: Prószyński i s-ka, 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8371803478" title="Specjalna:Książki/8371803478">ISBN <span class="isbn">83-7180-347-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Genetyka+kultury&rft.aulast=Biedrzycki&rft.aufirst=Mariusz&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+s-ka&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-7180-347-8"></span></cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFLejman2014">Jacek Lejman. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20181017163126/http://www.memetyka.us.edu.pl/dokumenty/pliki/TZU15-2014-03-Lejman.pdf"><em>Socjobiologiczne korzenie memetyki</em></a>. „Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny”. 15, 2014. <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2081-397X">2081-397X</a></span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Socjobiologiczne+korzenie+memetyki&rft.jtitle=Teksty+z+Ulicy.+Zeszyt+memetyczny&rft.date=2014&rft.volume=15&rft.aulast=Lejman&rft.aufirst=Jacek&rft.issn=2081-397X&rft_id=http%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20181017163126%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.memetyka.us.edu.pl%2Fdokumenty%2Fpliki%2FTZU15-2014-03-Lejman.pdf"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWilsonLumsden1983"><a href="/wiki/Edward_Osborne_Wilson" title="Edward Osborne Wilson">Edward O. Wilson</a>, <a href="/w/index.php?title=Charles_Lumsden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Lumsden (strona nie istnieje)">Charles Lumsden</a>: <i>Promethean Fire. Reglections on origin of mind</i>. Cambridge: Harvard University Press, 1983.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Promethean+Fire.+Reglections+on+origin+of+mind&rft.aulast=Wilson&rft.aufirst=Edward+O.&rft.pub=Harvard+University+Press&rft.place=Cambridge"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWilson1998"><a href="/wiki/Edward_Osborne_Wilson" title="Edward Osborne Wilson">Edward O. Wilson</a>: <i>O naturze ludzkiej</i>. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8371504535" title="Specjalna:Książki/8371504535">ISBN <span class="isbn">83-7150-453-5</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=O+naturze+ludzkiej&rft.aulast=Wilson&rft.aufirst=Edward+O.&rft.pub=Wydawnictwo+Zysk+i+S-ka&rft.place=Pozna%C5%84&rft.isbn=83-7150-453-5"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWilson2002"><a href="/wiki/Edward_Osborne_Wilson" title="Edward Osborne Wilson">Edward O. Wilson</a>: <i>Konsiliencja</i>. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8371508115" title="Specjalna:Książki/8371508115">ISBN <span class="isbn">83-7150-811-5</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Konsiliencja&rft.aulast=Wilson&rft.aufirst=Edward+O.&rft.pub=Wydawnictwo+Zysk+i+S-ka&rft.place=Pozna%C5%84&rft.isbn=83-7150-811-5"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFTurner2004"><a href="/w/index.php?title=Jonathan_H._Turner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jonathan H. Turner (strona nie istnieje)">Jonathan H. Turner</a>: <i>Struktura teorii socjologicznej</i>. Warszawa: PWN, 2004. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301140720" title="Specjalna:Książki/8301140720">ISBN <span class="isbn isbn-do-sprawdzenia">83-0114072-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Struktura+teorii+socjologicznej&rft.aulast=Turner&rft.aufirst=Jonathan+H.&rft.pub=PWN&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-0114072-0"></span></cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Socjobiologia&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070407003039/http://www.ewolucja.org/d3/d39.html">Behawior ewolucyjny</a>. ewolucja.org. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ewolucja.org/d3/d39.html">tego adresu</a> (2007-04-07)].</cite></li> <li><cite class="citation open-access"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Catherine</span><span class="cite-name-initials" title="Catherine" style="display:none">C.</span> </span><span class="cite-lastname">Driscoll</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Catherine</span><span class="cite-name-initials" title="Catherine">C.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/sociobiology/"><i>Sociobiology</i></a>, [w:] <a href="/wiki/Stanford_Encyclopedia_of_Philosophy" title="Stanford Encyclopedia of Philosophy">Stanford Encyclopedia of Philosophy</a>, CSLI, <a href="/wiki/Uniwersytet_Stanforda" title="Uniwersytet Stanforda">Stanford University</a>, 16 stycznia 2018<span class="issn">, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1095-5054">1095-5054</a></span><span class="accessdate"> [dostęp 2018-08-07]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.aufirst=Catherine&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%5B%5BStanford+Encyclopedia+of+Philosophy%5D%5D&rft.issn=1095-5054&rft.atitle=Sociobiology&rft.date=2018-01-16&rft.aulast=Driscoll&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fsociobiology%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji"><img alt="Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Closed_Access_logo_alternative.svg/8px-Closed_Access_logo_alternative.svg.png" decoding="async" width="8" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Closed_Access_logo_alternative.svg/12px-Closed_Access_logo_alternative.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Closed_Access_logo_alternative.svg/16px-Closed_Access_logo_alternative.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="1000" /></span></span> <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/sociobiology/v-1">Sociobiology</a></i> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>, <a href="/wiki/Routledge_Encyclopedia_of_Philosophy" title="Routledge Encyclopedia of Philosophy">Routledge Encyclopedia of Philosophy</a>, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-13].</li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75675918">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) tbody{display:block;overflow:visible;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr .opis{text-align:left}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table table{margin:0;padding:0;border:0 none #000;padding-left:2em;width:100%}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Dzia%C5%82y_biologii" title="Szablon:Działy biologii"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Dzia%C5%82y_biologii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Działy biologii (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Dzia%C5%82y_biologii&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Nauki_biologiczne" title="Nauki biologiczne">Nauki biologiczne</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">według grupy<br />badanych istot</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">działy <a href="/wiki/Botanika" title="Botanika">botaniki</a><br />zdefiniowane taksonami</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Briologia" title="Briologia">briologia</a></li> <li><a href="/wiki/Pterydologia" title="Pterydologia">pterydologia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_2"><th class="navbox-group opis" scope="row">działy botaniki<br />niezdefiniowane taksonami</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Geobotanika" title="Geobotanika">geobotanika</a></li> <li><a href="/wiki/Florystyka" title="Florystyka">florystyka</a></li> <li><a href="/wiki/Fitosocjologia" title="Fitosocjologia">fitosocjologia</a></li> <li><a href="/wiki/Dendrologia" title="Dendrologia">dendrologia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_3"><th class="navbox-group opis" scope="row">działy <a href="/wiki/Mykologia" title="Mykologia">mykologii</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Etnomykologia" title="Etnomykologia">etnomykologia</a></li> <li><a href="/wiki/Lichenologia" title="Lichenologia">lichenologia</a></li> <li><a href="/wiki/Mykologia_budowlana" title="Mykologia budowlana">mykologia budowlana</a></li> <li><a href="/wiki/Mykologia_medyczna" title="Mykologia medyczna">mykologia medyczna</a> i <a href="/wiki/Mykologia_weterynaryjna" title="Mykologia weterynaryjna">weterynaryjna</a></li> <li><a href="/wiki/Mykologia_przemys%C5%82owa" title="Mykologia przemysłowa">mykologia przemysłowa</a></li> <li><a href="/wiki/Mykotoksykologia" title="Mykotoksykologia">mykotoksykologia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_4"><th class="navbox-group opis" scope="row">działy <a href="/wiki/Zoologia" title="Zoologia">zoologii</a><br />zdefiniowane <a href="/wiki/Takson" title="Takson">taksonami</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Entomologia" title="Entomologia">entomologia</a></li> <li><a href="/wiki/Arachnologia" title="Arachnologia">arachnologia</a></li> <li><a href="/wiki/Karcynologia" title="Karcynologia">karcynologia</a></li> <li><a href="/wiki/Malakologia" title="Malakologia">malakologia</a></li> <li><a href="/wiki/Konchiologia" title="Konchiologia">konchiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Ichtiologia" title="Ichtiologia">ichtiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Herpetologia" title="Herpetologia">herpetologia</a></li> <li><a href="/wiki/Ornitologia" title="Ornitologia">ornitologia</a></li> <li><a href="/wiki/Teriologia" title="Teriologia">teriologia</a> <ul><li><a href="/wiki/Felinologia" title="Felinologia">felinologia</a></li> <li><a href="/wiki/Kynologia" title="Kynologia">kynologia</a></li> <li><a href="/wiki/Prymatologia" title="Prymatologia">prymatologia</a></li> <li><a href="/wiki/Antropologia_fizyczna" title="Antropologia fizyczna">antropologia fizyczna</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a1_5"><th class="navbox-group opis" scope="row">działy zoologii<br />niezdefiniowane taksonami</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Zoofenologia" title="Zoofenologia">zoofenologia</a></li> <li><a href="/wiki/Osteologia" title="Osteologia">osteologia</a></li> <li><a href="/wiki/Neurobiologia" title="Neurobiologia">neurobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Etologia" title="Etologia">etologia</a> <ul><li><a href="/wiki/Neuroetologia" title="Neuroetologia">neuroetologia</a></li> <li><a href="/wiki/Zoosemiotyka" title="Zoosemiotyka">zoosemiotyka</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Zoopsychologia" title="Zoopsychologia">zoopsychologia</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">socjobiologia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_6"><th class="navbox-group opis" scope="row">inne działy<br />zdefiniowane taksonami</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Wirusologia" title="Wirusologia">wirusologia</a></li> <li><a href="/wiki/Bakteriologia" title="Bakteriologia">bakteriologia</a></li> <li><a href="/wiki/Protistologia" title="Protistologia">protistologia</a> <ul><li><a href="/wiki/Protozoologia" title="Protozoologia">protozoologia</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Mykologia" title="Mykologia">mykologia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_7"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Hydrobiologia" title="Hydrobiologia">hydrobiologia</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Hydrobotanika" title="Hydrobotanika">hydrobotanika</a></li> <li><a href="/wiki/Hydromykologia" title="Hydromykologia">hydromykologia</a></li> <li><a href="/wiki/Hydrozoologia" title="Hydrozoologia">hydrozoologia</a></li> <li><a href="/wiki/Fykologia" title="Fykologia">fykologia</a></li> <li><a href="/wiki/Hydromikrobiologia" title="Hydromikrobiologia">hydromikrobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Planktologia" title="Planktologia">planktologia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_8"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Paleobiologia" title="Paleobiologia">paleobiologia</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Paleontologia" title="Paleontologia">paleontologia</a></li> <li><a href="/wiki/Paleobotanika" title="Paleobotanika">paleobotanika</a></li> <li><a href="/wiki/Paleomykologia" title="Paleomykologia">paleomykologia</a></li> <li><a href="/wiki/Paleozoologia" title="Paleozoologia">paleozoologia</a></li> <li><a href="/wiki/Ichnologia" title="Ichnologia">ichnologia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_9"><th class="navbox-group opis" scope="row">pozostałe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Mikrobiologia" title="Mikrobiologia">mikrobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Neontologia" title="Neontologia">neontologia</a></li> <li><a href="/wiki/Parazytologia" title="Parazytologia">parazytologia</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">według <a href="/wiki/Poziomy_organizacji_%C5%BCywej_materii" title="Poziomy organizacji żywej materii">poziomu<br />organizacji</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Biologia_molekularna" title="Biologia molekularna">biologia molekularna</a></li> <li><a href="/wiki/Cytologia" title="Cytologia">cytologia</a></li> <li><a href="/wiki/Histologia" title="Histologia">histologia</a></li> <li><a href="/wiki/Anatomia" title="Anatomia">anatomia</a></li> <li><a href="/wiki/Morfologia_(biologia)" title="Morfologia (biologia)">morfologia</a></li> <li><a href="/wiki/Fizjologia" title="Fizjologia">fizjologia</a></li> <li><a href="/wiki/Ekologia" title="Ekologia">ekologia</a> <ul><li><a href="/wiki/Fenologia" title="Fenologia">fenologia</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Systematyka_organizm%C3%B3w" title="Systematyka organizmów">systematyka<br />organizmów</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Kladystyka" title="Kladystyka">kladystyka</a></li> <li><a href="/wiki/Taksonomia" title="Taksonomia">taksonomia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">inne działy czyste</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Aerobiologia" title="Aerobiologia">aerobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Biogerontologia" title="Biogerontologia">biogerontologia</a></li> <li><a href="/wiki/Biologia_ewolucyjna" title="Biologia ewolucyjna">biologia ewolucyjna</a></li> <li><a href="/wiki/Biologia_rozwoju" title="Biologia rozwoju">biologia rozwoju</a> <ul><li><a href="/wiki/Embriologia" title="Embriologia">embriologia</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Biologia_syntetyczna" title="Biologia syntetyczna">biologia syntetyczna</a></li> <li><a href="/wiki/Biologia_system%C3%B3w" title="Biologia systemów">biologia systemów</a></li> <li><a href="/wiki/Chronobiologia" title="Chronobiologia">chronobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Filogenetyka" title="Filogenetyka">filogenetyka</a></li> <li><a href="/wiki/Fotobiologia" title="Fotobiologia">fotobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Genetyka" title="Genetyka">genetyka</a></li> <li><a href="/wiki/Genomika" title="Genomika">genomika</a></li> <li><a href="/wiki/Proteomika" title="Proteomika">proteomika</a></li> <li><a href="/wiki/Radiobiologia" title="Radiobiologia">radiobiologia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Biogeografia" title="Biogeografia">biogeografia</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Biogeografia_wysp" title="Biogeografia wysp">biogeografia wysp</a></li> <li><a href="/wiki/Fitogeografia" title="Fitogeografia">fitogeografia</a></li> <li><a href="/wiki/Zoogeografia" title="Zoogeografia">zoogeografia</a> <ul><li><a href="/wiki/Paleozoogeografia" title="Paleozoogeografia">paleozoogeografia</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Paleobiogeografia" title="Paleobiogeografia">paleobiogeografia</a> <ul><li><a href="/wiki/Paleozoogeografia" title="Paleozoogeografia">paleozoogeografia</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">inne działy<br /><a href="/wiki/Interdyscyplinarno%C5%9B%C4%87" title="Interdyscyplinarność">interdyscyplinarne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Biochemia" title="Biochemia">biochemia</a> <ul><li><a href="/wiki/Bioelektrochemia" title="Bioelektrochemia">bioelektrochemia</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Bioenergetyka" title="Bioenergetyka">bioenergetyka</a></li> <li><a href="/wiki/Biofizyka" title="Biofizyka">biofizyka</a></li> <li><a href="/wiki/Astrobiologia" title="Astrobiologia">astrobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Biomatematyka" title="Biomatematyka">biomatematyka</a></li> <li><a href="/wiki/Biostatystyka" title="Biostatystyka">biostatystyka</a></li> <li><a href="/wiki/Bioinformatyka" title="Bioinformatyka">bioinformatyka</a></li> <li><a href="/wiki/Bioelektronika" title="Bioelektronika">bioelektronika</a></li> <li><a href="/wiki/Biocybernetyka" title="Biocybernetyka">biocybernetyka</a></li> <li><a href="/wiki/Epidemiologia" title="Epidemiologia">epidemiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Immunologia" title="Immunologia">immunologia</a></li> <li><a href="/wiki/Bionika" title="Bionika">bionika</a></li> <li><a href="/wiki/Sozologia" title="Sozologia">sozologia</a></li> <li><a href="/wiki/Antrozoologia" title="Antrozoologia">antrozoologia</a></li> <li><a href="/wiki/Archeozoologia" title="Archeozoologia">archeozoologia</a></li> <li><a href="/wiki/Agrobiologia" title="Agrobiologia">agrobiologia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row">powiązane nauki</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Historia_biologii" title="Historia biologii">historia biologii</a></li></ul> </td></tr><tr class="a8"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Paranauka" title="Paranauka">paranauki</a><br />i <a href="/wiki/Pseudonauka" title="Pseudonauka">pseudonauki</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kryptozoologia" title="Kryptozoologia">kryptozoologia</a></li> <li><a href="/wiki/Kreacjonizm_(pseudonauka)" class="mw-redirect" title="Kreacjonizm (pseudonauka)">kreacjonizm</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ysenkizm" title="Łysenkizm">łysenkizm</a></li> <li><a href="/wiki/Rasizm_naukowy" title="Rasizm naukowy">rasizm naukowy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">dyscyplina naukowa</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85124192">sh85124192</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4069490-2">4069490-2</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00575496">00575496</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=14291">14291</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph125748">ph125748</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007553564405171">987007553564405171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/sociobiology">science/sociobiology</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/sociobiologie/">sociobiologie</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/sociobiologie-polemique/">sociobiologie-polemique</a></span></li> <li><a href="/wiki/Stanford_Encyclopedia_of_Philosophy" title="Stanford Encyclopedia of Philosophy">SEP</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/sociobiology/">sociobiology</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/4245189">4245189</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=sosiobiologi">sosiobiologi</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0143095.xml">0143095</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=sociobiologi">sociobiologi</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Socjobiologia&oldid=70359602">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Socjobiologia&oldid=70359602</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szko%C5%82y_teoretyczne_w_psychologii" title="Kategoria:Szkoły teoretyczne w psychologii">Szkoły teoretyczne w psychologii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Socjobiologia" title="Kategoria:Socjobiologia">Socjobiologia</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_odn_bez_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon odn bez numeru strony">Szablon odn bez numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 13 maj 2023, 22:35.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Socjobiologia&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Socjobiologia</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>50 języków</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Dodaj temat</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-657b46f875-2wss7","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.375","walltime":"0.546","ppvisitednodes":{"value":5832,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":46182,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":4685,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":16503,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":8,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 482.455 1 -total"," 35.72% 172.330 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 22.59% 108.970 1 Szablon:Działy_biologii"," 22.55% 108.784 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 11.35% 54.781 9 Szablon:Odn"," 10.79% 52.081 5 Szablon:Cytuj_książkę"," 9.24% 44.555 1 Szablon:Przypisy"," 6.97% 33.636 1 Szablon:Cytuj"," 4.03% 19.435 9 Szablon:Odn/tekst"," 3.48% 16.790 1 Szablon:SEP"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.237","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3300109,"limit":52428800},"limitreport-logs":"journalAbbr = \"The Quarterly Review of Biology\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-868759585b-4pdjj","timestamp":"20250217115708","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Socjobiologia","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Socjobiologia","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q190553","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q190553","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-03-13T11:32:30Z"}</script> </body> </html>