CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="gl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Pasteurización - Wikipedia, a enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )glwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","xaneiro","febreiro","marzo","abril","maio","xuño","xullo","agosto","setembro","outubro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"9b432847-e9a8-4792-adea-0ceabb13c79f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Pasteurización","wgTitle":"Pasteurización","wgCurRevisionId":6760883,"wgRevisionId":6760883,"wgArticleId":78652,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Tecnoloxía dos alimentos","Leite"],"wgPageViewLanguage":"gl","wgPageContentLanguage":"gl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Pasteurización","wgRelevantArticleId":78652,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"gl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"gl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q58148","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.gadget.PortalClass":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready" ,"user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.charinsert","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=gl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=ext.gadget.PortalClass%2Ccharinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.6"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Cholera_bacteria_SEM.jpg/1200px-Cholera_bacteria_SEM.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="938"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Cholera_bacteria_SEM.jpg/800px-Cholera_bacteria_SEM.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="625"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Cholera_bacteria_SEM.jpg/640px-Cholera_bacteria_SEM.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="500"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Pasteurización - Wikipedia, a enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//gl.m.wikipedia.org/wiki/Pasteurizaci%C3%B3n"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (gl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//gl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Pasteurizaci%C3%B3n"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.gl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Fonte Atom de novas de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:Cambios_recentes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Pasteurización rootpage-Pasteurización skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltar ao contido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">agochar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portada" title="Visitar a páxina principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_da_comunidade" title="Información acerca do proxecto, do que pode facer e dos lugares onde atopar as cousas"><span>Portal da comunidade</span></a></li><li id="n-A-Taberna" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:A_Taberna"><span>A Taberna</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Actualidade" title="Información acerca de acontecementos de actualidade"><span>Actualidade</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Cambios_recentes" title="A lista de modificacións recentes no wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recentes</span></a></li><li id="n-Artigos-de-calidade" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artigos_de_calidade"><span>Artigos de calidade</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Ao_chou" title="Cargar unha páxina ao chou [x]" accesskey="x"><span>Páxina ao chou</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Axuda" title="O lugar para informarse"><span>Axuda</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="a Wikipedia en galego" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-gl.svg" width="118" height="13" style="width: 7.375em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Procurar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Procurar neste wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Procura</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Procurar en Wikipedia" aria-label="Procurar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Procurar neste wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Procurar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Procurar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Ferramentas persoais"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Cambia a aparencia do tamaño da fonte, o ancho e a cor da páxina" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aparencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aparencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=gl.wikipedia.org&uselang=gl" class=""><span>Doazóns</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_unha_conta&returnto=Pasteurizaci%C3%B3n" title="É recomendable que cree unha conta e acceda ao sistema, se ben non é obrigatorio" class=""><span>Crear unha conta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Iniciar_sesi%C3%B3n&returnto=Pasteurizaci%C3%B3n" title="É recomendable que se rexistre, se ben non é obrigatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder ao sistema</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Máis opcións" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas persoais" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas persoais</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=gl.wikipedia.org&uselang=gl"><span>Doazóns</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_unha_conta&returnto=Pasteurizaci%C3%B3n" title="É recomendable que cree unha conta e acceda ao sistema, se ben non é obrigatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear unha conta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Iniciar_sesi%C3%B3n&returnto=Pasteurizaci%C3%B3n" title="É recomendable que se rexistre, se ben non é obrigatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder ao sistema</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páxinas para os editores sen a sesión iniciada <a href="/wiki/Axuda:Introduci%C3%B3n" aria-label="Máis información sobre a edición"><span>máis información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:As_mi%C3%B1as_contribuci%C3%B3ns" title="Unha lista das modificacións feitas desde este enderezo IP [y]" accesskey="y"><span>Contribucións</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:A_mi%C3%B1a_conversa" title="Conversa acerca de edicións feitas desde este enderezo IP [n]" accesskey="n"><span>Conversa</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">agochar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Procesos_de_pasteurización" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Procesos_de_pasteurización"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Procesos de pasteurización</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Procesos_de_pasteurización-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Procesos de pasteurización"</span> </button> <ul id="toc-Procesos_de_pasteurización-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Proceso_HTST" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Proceso_HTST"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Proceso HTST</span> </div> </a> <ul id="toc-Proceso_HTST-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Proceso_UHT" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Proceso_UHT"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Proceso UHT</span> </div> </a> <ul id="toc-Proceso_UHT-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Organismos_reguladores_do_estándar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Organismos_reguladores_do_estándar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Organismos reguladores do estándar</span> </div> </a> <ul id="toc-Organismos_reguladores_do_estándar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dinámica_da_pasteurización" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dinámica_da_pasteurización"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Dinámica da pasteurización</span> </div> </a> <ul id="toc-Dinámica_da_pasteurización-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Factores_que_afectan_ao_proceso" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Factores_que_afectan_ao_proceso"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Factores que afectan ao proceso</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Factores_que_afectan_ao_proceso-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Factores que afectan ao proceso"</span> </button> <ul id="toc-Factores_que_afectan_ao_proceso-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-A_acidez_do_alimento" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#A_acidez_do_alimento"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>A acidez do alimento</span> </div> </a> <ul id="toc-A_acidez_do_alimento-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Organismos_resistentes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Organismos_resistentes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Organismos resistentes</span> </div> </a> <ul id="toc-Organismos_resistentes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Forma_do_alimento" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Forma_do_alimento"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Forma do alimento</span> </div> </a> <ul id="toc-Forma_do_alimento-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Propiedades_térmicas_do_alimento" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propiedades_térmicas_do_alimento"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Propiedades térmicas do alimento</span> </div> </a> <ul id="toc-Propiedades_térmicas_do_alimento-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Pasteurización_do_leite" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pasteurización_do_leite"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Pasteurización do leite</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Pasteurización_do_leite-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Pasteurización do leite"</span> </button> <ul id="toc-Pasteurización_do_leite-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Métodos_alternativos_á_pasteurización_do_leite" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Métodos_alternativos_á_pasteurización_do_leite"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Métodos alternativos á pasteurización do leite</span> </div> </a> <ul id="toc-Métodos_alternativos_á_pasteurización_do_leite-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enfermidades_que_prevén" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Enfermidades_que_prevén"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Enfermidades que prevén</span> </div> </a> <ul id="toc-Enfermidades_que_prevén-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Organismos_afectados" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Organismos_afectados"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Organismos afectados</span> </div> </a> <ul id="toc-Organismos_afectados-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-¿Son_os_métodos_de_pasteurización_actuais_axeitados?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#¿Son_os_métodos_de_pasteurización_actuais_axeitados?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>¿Son os métodos de pasteurización actuais axeitados?</span> </div> </a> <ul id="toc-¿Son_os_métodos_de_pasteurización_actuais_axeitados?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Pasteurización_dos_zumes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pasteurización_dos_zumes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Pasteurización dos zumes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Pasteurización_dos_zumes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Pasteurización dos zumes"</span> </button> <ul id="toc-Pasteurización_dos_zumes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Microorganismos_que_adoitan_presenta_os_zumes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Microorganismos_que_adoitan_presenta_os_zumes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Microorganismos que adoitan presenta os zumes</span> </div> </a> <ul id="toc-Microorganismos_que_adoitan_presenta_os_zumes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Efectos_da_pasteurización_en_zumes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Efectos_da_pasteurización_en_zumes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Efectos da pasteurización en zumes</span> </div> </a> <ul id="toc-Efectos_da_pasteurización_en_zumes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Investigacións_recentes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Investigacións_recentes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Investigacións recentes</span> </div> </a> <ul id="toc-Investigacións_recentes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Alimentos_pasteurizados" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Alimentos_pasteurizados"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Alimentos pasteurizados</span> </div> </a> <ul id="toc-Alimentos_pasteurizados-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Literatura</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Notas</span> </div> </a> <ul id="toc-Notas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Véxase_tamén" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Véxase_tamén"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Véxase tamén</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Véxase_tamén-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Véxase tamén"</span> </button> <ul id="toc-Véxase_tamén-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Outros_artigos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Outros_artigos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Outros artigos</span> </div> </a> <ul id="toc-Outros_artigos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ligazóns_externas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ligazóns_externas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Ligazóns externas</span> </div> </a> <ul id="toc-Ligazóns_externas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostrar ou agochar a táboa de contidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostrar ou agochar a táboa de contidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Pasteurización</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artigo noutra lingua. Dispoñible en 84 linguas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-84" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">84 linguas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Pasteurisasie" title="Pasteurisasie – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Pasteurisasie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A9" title="بسترة – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بسترة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Pasteurizaci%C3%B3n" title="Pasteurización – asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Pasteurización" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Pasteriz%C9%99" title="Pasterizə – acerbaixano" lang="az" hreflang="az" data-title="Pasterizə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="acerbaixano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Пастеризация – baxkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Пастеризация" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baxkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8D%D1%80%D1%8B%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Пастэрызацыя – belaruso" lang="be" hreflang="be" data-title="Пастэрызацыя" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belaruso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8D%D1%80%D1%8B%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Пастэрызацыя – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Пастэрызацыя" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8C%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Пастьоризация – búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Пастьоризация" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8" title="পাস্তুরায়ন – bengalí" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পাস্তুরায়ন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalí" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Pasteurekaat" title="Pasteurekaat – bretón" lang="br" hreflang="br" data-title="Pasteurekaat" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretón" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Pasterizacija" title="Pasterizacija – bosníaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Pasterizacija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosníaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Pasteuritzaci%C3%B3" title="Pasteurització – catalán" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Pasteurització" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalán" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Pasterace" title="Pasterace – checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Pasterace" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Pasteureiddio" title="Pasteureiddio – galés" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Pasteureiddio" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galés" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Pasteurisering" title="Pasteurisering – dinamarqués" lang="da" hreflang="da" data-title="Pasteurisering" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dinamarqués" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Pasteurisierung" title="Pasteurisierung – alemán" lang="de" hreflang="de" data-title="Pasteurisierung" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%AF%CF%89%CF%83%CE%B7" title="Παστερίωση – grego" lang="el" hreflang="el" data-title="Παστερίωση" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pasteurization" title="Pasteurization – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Pasteurization" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Paste%C5%ADrizado" title="Pasteŭrizado – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Pasteŭrizado" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo de calidade"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Pasteurizaci%C3%B3n" title="Pasteurización – español" lang="es" hreflang="es" data-title="Pasteurización" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="español" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Past%C3%B6%C3%B6rimine" title="Pastöörimine – estoniano" lang="et" hreflang="et" data-title="Pastöörimine" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniano" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Pasteurizazio" title="Pasteurizazio – éuscaro" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Pasteurizazio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="éuscaro" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="پاستوریزه کردن – persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="پاستوریزه کردن" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Past%C3%B6rointi" title="Pastörointi – finés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Pastörointi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finés" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Pasteurisation" title="Pasteurisation – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Pasteurisation" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Paist%C3%A9arach%C3%A1n" title="Paistéarachán – irlandés" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Paistéarachán" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%AD%E5%98%B6%E5%93%A3%E6%B6%88%E6%AF%92%E6%B3%95" title="叭嘶哣消毒法 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="叭嘶哣消毒法" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Past%C3%B2rizasyon" title="Pastòrizasyon – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Pastòrizasyon" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%A1%D7%98%D7%95%D7%A8" title="פסטור – hebreo" lang="he" hreflang="he" data-title="פסטור" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreo" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%A3" title="पास्तेरीकरण – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="पास्तेरीकरण" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Pasterizacija" title="Pasterizacija – croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Pasterizacija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Paszt%C5%91r%C3%B6z%C3%A9s" title="Pasztőrözés – húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Pasztőrözés" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Պաստերացում – armenio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պաստերացում" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pasteurisasi" title="Pasteurisasi – indonesio" lang="id" hreflang="id" data-title="Pasteurisasi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Pasteuriso" title="Pasteuriso – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Pasteuriso" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Pastorizzazione" title="Pastorizzazione – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Pastorizzazione" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%91%E3%82%B9%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%82%BC%E3%83%BC%E3%82%B7%E3%83%A7%E3%83%B3" title="パスチャライゼーション – xaponés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="パスチャライゼーション" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="xaponés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Paaschraizieshan" title="Paaschraizieshan – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Paaschraizieshan" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Pasteurisasi" title="Pasteurisasi – xavanés" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Pasteurisasi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="xavanés" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90" title="პასტერიზაცია – xeorxiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="პასტერიზაცია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="xeorxiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Пастеризация – kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Пастеризация" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%9A%E0%B3%80%E0%B2%95%E0%B2%B0%E0%B2%A3" title="ಪಾಶ್ಚೀಕರಣ – kannará" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪಾಶ್ಚೀಕರಣ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannará" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A0%80%EC%98%A8_%EC%82%B4%EA%B7%A0%EB%B2%95" title="저온 살균법 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="저온 살균법" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Пастеризация – carachaio-bálcara" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Пастеризация" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="carachaio-bálcara" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Pastor%C3%AEzasyon" title="Pastorîzasyon – kurdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Pastorîzasyon" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%A9%D3%A9" title="Пастерлөө – kirguiz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Пастерлөө" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirguiz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Pasteurizatio" title="Pasteurizatio – latín" lang="la" hreflang="la" data-title="Pasteurizatio" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latín" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Pasteurizasi%C3%B9" title="Pasteurizasiù – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Pasteurizasiù" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Pasterizacija" title="Pasterizacija – lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Pasterizacija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Pasteriz%C4%93%C5%A1ana" title="Pasterizēšana – letón" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Pasterizēšana" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letón" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Пастеризација – macedonio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Пастеризација" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedonio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82" title="പാസ്റ്ററീകരണം – malabar" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പാസ്റ്ററീകരണം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabar" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%9D%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%A8" title="पाश्चरायझेशन – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पाश्चरायझेशन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pempasteuran" title="Pempasteuran – malaio" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pempasteuran" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Pasteuriza%C3%A7on" title="Pasteurizaçon – mirandés" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Pasteurizaçon" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandés" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Pasteuriseren" title="Pasteuriseren – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Pasteuriseren" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Pasteurisering" title="Pasteurisering – noruegués nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Pasteurisering" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="noruegués nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Pasteurisering" title="Pasteurisering – noruegués bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Pasteurisering" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="noruegués bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%88%E0%A8%B8%E0%A8%9A%E0%A9%82%E0%A8%B0%E0%A8%BE%E0%A8%88%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A9%87%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%A8" title="ਪੈਸਚੂਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ – panxabí" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੈਸਚੂਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panxabí" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Pasteryzacja" title="Pasteryzacja – polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Pasteryzacja" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Pasteuriza%C3%A7%C3%A3o" title="Pasteurização – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Pasteurização" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Pasteurizare" title="Pasteurizare – romanés" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Pasteurizare" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romanés" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Пастеризация – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Пастеризация" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Пастеризация – iacuto" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Пастеризация" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="iacuto" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%8A%D8%B1_%D8%A7%D9%8F%D9%BB%D8%A7%D8%B1%DA%BB" title="کير اُٻارڻ – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="کير اُٻارڻ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Pasterizacija" title="Pasterizacija – serbocroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Pasterizacija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Pasteurization" title="Pasteurization – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Pasteurization" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Pasteriz%C3%A1cia" title="Pasterizácia – eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Pasterizácia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pasterizacija" title="Pasterizacija – esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Pasterizacija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Pasterizimi" title="Pasterizimi – albanés" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Pasterizimi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanés" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Пастеризација – serbio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Пастеризација" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Past%C3%B6risering" title="Pastörisering – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Pastörisering" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Upasteurishaji" title="Upasteurishaji – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Upasteurishaji" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AF%81%E0%AE%B1%E0%AF%88" title="பாச்சர்முறை – támil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பாச்சர்முறை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="támil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%88%E0%B0%9C%E0%B1%87%E0%B0%B7%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="పాశ్చరైజేషన్ – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="పాశ్చరైజేషన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B8%8B%E0%B9%8C" title="พาสเจอร์ไรซ์ – tailandés" lang="th" hreflang="th" data-title="พาสเจอร์ไรซ์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandés" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Pasteurisasyon" title="Pasteurisasyon – tagalo" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Pasteurisasyon" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalo" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Past%C3%B6rizasyon" title="Pastörizasyon – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Pastörizasyon" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%96%D1%8F" title="Пастеризація – ucraíno" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Пастеризація" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraíno" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Thanh_tr%C3%B9ng" title="Thanh trùng – vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thanh trùng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Pasteurisasyon" title="Pasteurisasyon – waray-waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Pasteurisasyon" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray-waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E6%B0%8F%E6%B6%88%E6%AF%92%E6%B3%95" title="巴氏消毒法 – chinés wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="巴氏消毒法" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="chinés wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E6%96%AF%E5%BE%B7%E6%B6%88%E6%AF%92%E6%B3%95" title="巴斯德消毒法 – chinés" lang="zh" hreflang="zh" data-title="巴斯德消毒法" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinés" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E6%96%AF%E5%BE%B7%E6%B6%88%E6%AF%92%E6%B3%95" title="巴斯德消毒法 – cantonés" lang="yue" hreflang="yue" data-title="巴斯德消毒法" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonés" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q58148#sitelinks-wikipedia" title="Editar as ligazóns interlingüísticas" class="wbc-editpage">Editar as ligazóns</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espazos de nomes"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pasteurizaci%C3%B3n" title="Ver o contido da páxina [c]" accesskey="c"><span>Artigo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Conversa:Pasteurizaci%C3%B3n" rel="discussion" title="Conversa acerca do contido desta páxina [t]" accesskey="t"><span>Conversa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a variante de lingua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">galego</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pasteurizaci%C3%B3n"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit" title="Editar esta páxina [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit" title="Editar o código fonte desta páxina [e]" accesskey="e"><span>Editar a fonte</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=history" title="Versións anteriores desta páxina [h]" accesskey="h"><span>Ver o historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas das páxinas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ferramentas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">agochar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Máis opcións" > <div class="vector-menu-heading"> Accións </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Pasteurizaci%C3%B3n"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit" title="Editar esta páxina [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit" title="Editar o código fonte desta páxina [e]" accesskey="e"><span>Editar a fonte</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=history"><span>Ver o historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Xeral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1xinas_que_ligan_con_esta/Pasteurizaci%C3%B3n" title="Lista de todas as páxinas do wiki que ligan cara a aquí [j]" accesskey="j"><span>Páxinas que ligan con esta</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Cambios_relacionados/Pasteurizaci%C3%B3n" rel="nofollow" title="Cambios recentes nas páxinas ligadas desde esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios relacionados</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1xinas_especiais" title="Lista de todas as páxinas especiais [q]" accesskey="q"><span>Páxinas especiais</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&oldid=6760883" title="Ligazón permanente a esta versión desta páxina"><span>Ligazón permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=info" title="Máis información sobre esta páxina"><span>Información da páxina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Cita&page=Pasteurizaci%C3%B3n&id=6760883&wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre como citar esta páxina"><span>Citar esta páxina</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlQ%C4%B1sald%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1&url=https%3A%2F%2Fgl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPasteurizaci%25C3%25B3n"><span>Xerar URL acurtado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrKodu&url=https%3A%2F%2Fgl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPasteurizaci%25C3%25B3n"><span>Descargar o código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Pasteurizaci%C3%B3n"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Pasteurizaci%C3%B3n&action=show-download-screen"><span>Descargar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&printable=yes" title="Versión para imprimir da páxina [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Noutros proxectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Pasteurization" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q58148" title="Ligazón ao elemento conectado no repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas das páxinas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aparencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">agochar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Na Galipedia, a Wikipedia en galego.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="gl" dir="ltr"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Cholera_bacteria_SEM.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Cholera_bacteria_SEM.jpg/300px-Cholera_bacteria_SEM.jpg" decoding="async" width="300" height="235" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Cholera_bacteria_SEM.jpg/450px-Cholera_bacteria_SEM.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Cholera_bacteria_SEM.jpg/600px-Cholera_bacteria_SEM.jpg 2x" data-file-width="1228" data-file-height="960" /></a><figcaption>Bacterias do <a href="/wiki/C%C3%B3lera" title="Cólera">cólera</a>.</figcaption></figure> <p>A <b>pasteurización</b><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span>[</span>1<span>]</span></a></sup> é o proceso térmico realizado a <a href="/wiki/L%C3%ADquido" title="Líquido">líquidos</a> (xeralmente <a href="/wiki/Alimento" title="Alimento">alimentos</a>) co fin de reducir os <a href="/wiki/Axente_biol%C3%B3xico_pat%C3%B3xeno" title="Axente biolóxico patóxeno">axentes patóxenos</a> que poden conter, tales como <a href="/wiki/Bacteria" class="mw-redirect" title="Bacteria">bacterias</a>, <a href="/wiki/Protozoo" class="mw-redirect" title="Protozoo">protozoos</a>, <a href="/wiki/Mofo" title="Mofo">mofos</a> e <a href="/wiki/Fermento" class="mw-redirect" title="Fermento">fermentos</a> etc. O proceso de quecemento recibe o nome do seu descubridor, o científico-<a href="/wiki/Qu%C3%ADmico" class="mw-redirect" title="Químico">químico</a> <a href="/wiki/Francia" title="Francia">francés</a> <a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Louis Pasteur</a> (<a href="/wiki/1822" title="1822">1822</a>-<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>). A primeira pasteurización tivo lugar o <a href="/wiki/20_de_abril" title="20 de abril">20 de abril</a> de <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a> polo mesmo Pasteur e o seu compañeiro <a href="/wiki/Claude_Bernard" title="Claude Bernard">Claude Bernard</a>. </p><p>Un dos obxectivos do <a href="/wiki/Tratamento_t%C3%A9rmico" title="Tratamento térmico">tratamento térmico</a> é a <i>esterilización parcial</i> dos alimentos líquidos, alterando o menos posible a estrutura física, os compoñentes químicos e as <a href="/wiki/Propiedades_organol%C3%A9pticas" class="mw-redirect" title="Propiedades organolépticas">propiedades organolépticas</a> destes. Trala operación de pasteurización os produtos tratados arrefríanse axiña e se selan hermeticamente con fins de <a href="/wiki/Seguridade_alimentaria" title="Seguridade alimentaria">seguridade alimentaria</a>; debido a este feito é básico na pasteurización o coñecemento do mecanismo da <a href="/w/index.php?title=Transferencia_de_calor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transferencia de calor (a páxina aínda non existe)">transferencia de calor</a> nos alimentos. A diferenza da <a href="/wiki/Esterilizaci%C3%B3n_(microbiolox%C3%ADa)" title="Esterilización (microbioloxía)">esterilización</a>, a pasteurización non destrúe as <a href="/wiki/Espora" title="Espora">esporas</a> dos <a href="/wiki/Microorganismo" title="Microorganismo">microorganismos</a>, nin tampouco elimina tódalas <a href="/wiki/C%C3%A9lula" title="Célula">células</a> dos <a href="/w/index.php?title=Term%C3%B3filas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Termófilas (a páxina aínda non existe)">microorganismos termofílicos</a>. </p><p>O avance científico de Pasteur mellorou a <a href="/wiki/Calidade_de_vida" title="Calidade de vida">calidade de vida</a> ao permitir que certos produtos alimenticios básicos, como o <a href="/wiki/Leite" title="Leite">leite</a>, puidesen transportarse a longas distancias sen que a <a href="/w/index.php?title=Descomposici%C3%B3n_biol%C3%B3xica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Descomposición biolóxica (a páxina aínda non existe)">descomposición</a> afectase ao alimento<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span>[</span>2<span>]</span></a></sup>. Na pasteurización o obxectivo primordial non é a "eliminación completa dos axentes patóxenos" senón a diminución sensible das súas poboacións, acadando niveis que non causen <a href="/wiki/Intoxicaci%C3%B3n_alimentaria" class="mw-redirect" title="Intoxicación alimentaria">intoxicacións alimentarias</a> aos humanos (supondo que o produto pasteurizado fose refrixerado correctamente e consumido antes da <a href="/wiki/Data_de_caducidade" title="Data de caducidade">data de caducidade</a> indicada). Na actualidade a pasteurización é cada vez obxecto de máis polémicas en certas <a href="/w/index.php?title=Asociaci%C3%B3n_de_consumidores&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asociación de consumidores (a páxina aínda non existe)">agrupacións de consumidores</a> no mundo, debido ás dúbidas existentes sobre a destrución de <a href="/wiki/Vitamina" title="Vitamina">vitaminas</a> e alteración das propiedades organolépticas (<a href="/wiki/Sabor" title="Sabor">sabor</a> e <a href="/wiki/Calidade_dos_alimentos" title="Calidade dos alimentos">calidade</a>) dos produtos alimenticios tratados. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=1" title="Editar a sección: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=1" title="Editar o código fonte da sección: Historia"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Tableau_Louis_Pasteur.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Tableau_Louis_Pasteur.jpg/220px-Tableau_Louis_Pasteur.jpg" decoding="async" width="220" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Tableau_Louis_Pasteur.jpg/330px-Tableau_Louis_Pasteur.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Tableau_Louis_Pasteur.jpg/440px-Tableau_Louis_Pasteur.jpg 2x" data-file-width="492" data-file-height="600" /></a><figcaption>Estudos de microbioloxía de Pasteur.</figcaption></figure> <p>Os intentos de esterilizar a comida en colectores selados atribúese historicamente ao inventor francés <a href="/wiki/Nicolas_Appert" title="Nicolas Appert">Nicholas Appert</a> nos seus traballos de investigación realizados no <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XVIII" title="Século XVIII">século XVIII</a>.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span>[</span>3<span>]</span></a></sup> Porén algunhas investigacións amosaron que con anterioridade xa se intentou esterilizar recipientes selados de alimentos. <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span>[</span>4<span>]</span></a></sup> Cara finais do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XIX" title="Século XIX">século XIX</a>, os químicos <a href="/wiki/Alema%C3%B1a" title="Alemaña">alemáns</a> trasladaron este procedemento ao leite cru, e xa por entón (antes de Pasteur) comezaron a 'sospeitar' que os tratamentos térmicos resultaban eficaces para a destrución das bacterias presentes nela. Deste xeito, deron orixe non só a un importante método de conservación, senón tamén a unha medida <a href="/wiki/Hixiene" title="Hixiene">hixiénica</a> fundamental para coidar a saúde dos consumidores e conservar a calidade dos alimentos. Estes traballos sentaron as bases do que Pasteur posteriormente descubriría e explicaría <a href="/wiki/M%C3%A9todo_cient%C3%ADfico" title="Método científico">cientificamente</a>. </p><p>Algúns dos contemporáneos de Pasteur, incluído o eminente químico alemán <a href="/wiki/Justus_von_Liebig" title="Justus von Liebig">Justus von Liebig</a>, insistían en que a <a href="/wiki/Fermentaci%C3%B3n" title="Fermentación">fermentación</a> era un proceso puramente <a href="/wiki/Qu%C3%ADmica" title="Química">químico</a> e que non requiría en absoluto da intervención de ningún <a href="/wiki/Ser_vivo" title="Ser vivo">organismo vivo</a> (é dicir que supuña que era un proceso puramente inorgánico). No ano <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a>, a instancias do emperador <a href="/wiki/Napole%C3%B3n_III" class="mw-redirect" title="Napoleón III">Napoleón III</a>, Pasteur investigou a causa pola que o <a href="/wiki/Vi%C3%B1o" title="Viño">viño</a> e a <a href="/wiki/Cervexa" title="Cervexa">cervexa</a> <a href="/w/index.php?title=Sabor_agre&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sabor agre (a páxina aínda non existe)">agreábanse</a> co paso do tempo, causando grandes perdas económicas ás empresas <a href="/wiki/Francia" title="Francia">francesas</a> debido ao perecedoiro destas <a href="/wiki/Mercador%C3%ADa" class="mw-redirect" title="Mercadoría">mercadorías</a>. Pasteur volveu á vila da súa infancia, <a href="/w/index.php?title=Arbois&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arbois (a páxina aínda non existe)">Arbois</a>, co obxectivo de resolver o problema definitivamente; alí estudou o problema que afectaba ás <a href="/wiki/Vide" title="Vide">vides</a>. Coa axuda dun <a href="/wiki/Microscopio" title="Microscopio">microscopio</a>, descubriu que, en realidade, interviñan dous tipos de organismos -dúas variedades de <a href="/wiki/Fermento" class="mw-redirect" title="Fermento">fermentos</a> da familia <i><a href="/wiki/Acetobacter" title="Acetobacter">acetobacter</a></i>—e que eran a clave do proceso de fermentación. Un producía <a href="/wiki/Alcol" class="mw-redirect" title="Alcol">alcol</a> e o outro, <a href="/wiki/%C3%81cido_l%C3%A1ctico" title="Ácido láctico">ácido láctico</a> que agreaba o viño: producindo o <a href="/wiki/Vinagre" title="Vinagre">vinagre</a>. Con posterioridade <a href="/w/index.php?title=Charles_North&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles North (a páxina aínda non existe)">Charles North</a> aplicou o mesmo método de Pasteur ao leite con éxito no ano <a href="/wiki/1907" title="1907">1907</a>.<sup id="cite_ref-North_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-North-5"><span>[</span>5<span>]</span></a></sup>. </p><p>Pasteur empregou un novo xeito de eliminar os microorganismos que puidesen botar a perder o viño ou a cervexa, logo de almacenar o líquido en bocois ben selados e elevar a súa temperatura ata os 44 graos centígrados durante un curto período de tempo. Comprobou experimentalmente que as poboacións de <i>aceorbater</i> reducíanse en extremo ata quedar 'case esterilizado' o alimento. Malia o medo inicial da <a href="/w/index.php?title=Industria_da_alimentaci%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Industria da alimentación (a páxina aínda non existe)">industria</a> ante a idea de quentar o viño, un experimento controlado con lotes de viño quentado e sen quentar amosou de xeito contundente a efectividade do procedemento. Pasteur deu o primeiro paso no que sería este novo método denominado posteriormente "pasteurización" na súa honra, e foino aplicando a outros alimentos líquidos como o leite. O proceso aplícase hoxe en día como unha norma hixiénica nos procesos básicos da industria alimenticia e que, actualmente, garante a seguridade de moitos <a href="/w/index.php?title=Alimentaci%C3%B3n_humana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alimentación humana (a páxina aínda non existe)">produtos alimenticios</a> do mundo. </p><p>A historia da esterilización dos alimentos foi revisada por Harold Burton (1988)<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span>[</span>6<span>]</span></a></sup>. Os esterilizadores foron patentados e construídos para quenta-lo leite a temperaturas que abranguían dende os 130° ata os 140 °C antes do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XIX" title="Século XIX">século XIX</a>, curiosamente antes de que os seus beneficios fosen entendidos. O leite esterilizado desenvolveuse industrialmente no ano <a href="/wiki/1921" title="1921">1921</a>, e o proceso de inxección de vapor foi desenvolvido en <a href="/wiki/1927" title="1927">1927</a> por G. Grindrod en <a href="/wiki/Estados_Unidos_de_Am%C3%A9rica" title="Estados Unidos de América">Estados Unidos</a> <sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span>[</span>7<span>]</span></a></sup>. Con todo, as iniciativas máis relevantes que deron lugar á comercialización do método <a href="/w/index.php?title=UHT&action=edit&redlink=1" class="new" title="UHT (a páxina aínda non existe)">UHT</a> comezáronse a desenvolver a finais dos anos <a href="/wiki/1940" title="1940">40</a> debido á técnica desenvolvida nos esterilizadores de tubos concéntricos e de vapor de <a href="/w/index.php?title=UHT&action=edit&redlink=1" class="new" title="UHT (a páxina aínda non existe)">uperización</a> para os sistemas de produción do leite. Cómpre entender que os esforzos daquela época foron moi grandes na <a href="/wiki/Industria_alimentaria" class="mw-redirect" title="Industria alimentaria">industria</a> para lograr empaquetar asepticamente o leite, ata que finalmente logrouse con éxito no ano <a href="/wiki/1961" title="1961">1961</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Procesos_de_pasteurización"><span id="Procesos_de_pasteurizaci.C3.B3n"></span>Procesos de pasteurización</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=2" title="Editar a sección: «Procesos de pasteurización»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=2" title="Editar o código fonte da sección: Procesos de pasteurización"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A pasteurización é un proceso térmico realizado aos alimentos: os procesos térmicos pódense realizar coa intención de diminuír as poboacións patóxenas dos microorganismos ou para desactivar as <a href="/wiki/Enzima" title="Enzima">enzimas</a> que modifican os sabores de certos alimentos. Porén, na pasteurización empréganse xeralmente temperaturas por baixo do <a href="/wiki/Punto_de_ebulici%C3%B3n" title="Punto de ebulición">punto de ebulición</a> (en calquera tipo de alimento) xa que na maioría dos casos as temperaturas sobre este valor afectan irreversiblemente certas características físicas e químicas do produto alimenticio; así, por exemplo, se no leite se excede o punto de ebulición, as <a href="/wiki/Micela" title="Micela">micelas</a> da <a href="/wiki/Case%C3%ADna" title="Caseína">caseína</a> coagúlanse irreversiblemente (ou dito doutro xeito, "<a href="/wiki/Callada" class="mw-redirect" title="Callada">callan</a>"). O proceso de quecemento da pasteurización, se se fai a baixas temperaturas, ten ademais a función de deter os <a href="/wiki/Cin%C3%A9tica_enzim%C3%A1tica" class="mw-redirect" title="Cinética enzimática">procesos enzimáticos</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span>[</span>8<span>]</span></a></sup>. Hoxe en día a pasteurización realizada aos alimentos é un <a href="/w/index.php?title=Proceso_continuo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proceso continuo (a páxina aínda non existe)">proceso industrial continuo</a> aplicado a alimentos <a href="/wiki/Viscosidade" title="Viscosidade">viscosos</a>, coa intención de <a href="/w/index.php?title=Aforro_de_enerx%C3%ADa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aforro de enerxía (a páxina aínda non existe)">aforrar enerxía</a> e custos de produción. </p><p>Existen tres tipos de procesos ben diferenciados: a pasteurización a altas temperaturas durante un curto período de tempo(HTST do <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>: High Temperature/Short Time), o proceso a ultra-altas temperaturas (UHT - igualmente de Ultra-High Temperature) e LTLT Baixa temperatura en longo tempo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Proceso_HTST">Proceso HTST</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=3" title="Editar a sección: «Proceso HTST»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=3" title="Editar o código fonte da sección: Proceso HTST"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="detail principal"> <dl><dd><span><span><i>Artigo principal</i><i>:</i> <a href="/w/index.php?title=HTST&action=edit&redlink=1" class="new" title="HTST (a páxina aínda non existe)">HTST</a>.</span></span></dd></dl></div> <p>Este método é o empregado nos líquidos a <a href="/w/index.php?title=Granel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Granel (a páxina aínda non existe)">granel</a>, como son o leite, os <a href="/wiki/Zume" title="Zume">zumes de froitas</a>, a <a href="/w/index.php?title=Elaboraci%C3%B3n_da_cervexa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elaboración da cervexa (a páxina aínda non existe)">cervexa</a> etc. Por regra xeral é o máis conveniente, xa que expón ao alimento a altas temperaturas durante un curto período de tempo e ademais necesítase pouco equipamento industrial para poder realiza-lo, reducindo deste xeito os custos de mantemento de equipos. Entre as desvantaxes do proceso está a necesidade de persoal altamente cualificado para a realización deste traballo, que necesita da realización de controis estritos durante todo o proceso de produción. </p><p>Existen dous métodos distintos baixo a categoría de pasteurización HTST: en "batch" (ou lotes) e en "fluxo continuo", expostos a continuación: </p> <ul><li>No proceso "batch" (denominado tamén como <i>Vat Pasteurization</i> ou <i>Pasteurización Vat</i>) unha gran cantidade de leite quéntase nun recipiente estanco (<a href="/w/index.php?title=Autoclave&action=edit&redlink=1" class="new" title="Autoclave (a páxina aínda non existe)">autoclave</a>) a unha temperatura entre os 63 a 68 °C durante un intervalo de 30 <a href="/wiki/Minuto" title="Minuto">minutos</a>, seguido inmediatamente dun arrefriado a 4 °C para evitar a proliferación dos organismos. É un método empregado hoxe en día, sobre todo polos pequenos produtores debido a que é un proceso lento (implica dúas horas en total).</li> <li>No proceso de "fluxo continuo", o alimento mantense entre dúas placas de metal ou tamén denominado <a href="/wiki/Intercambiador_de_calor" title="Intercambiador de calor">intercambiador de calor</a> de placas (PHE <sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span>[</span>9<span>]</span></a></sup>. ou ben un intercambiador de calor de forma tubular,<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span>[</span>10<span>]</span></a></sup> as temperaturas son as mesmas: 63 a 68 °C. Este método é o máis aplicado pola industria alimenticia a grande escala xa que permite realizar a pasteurización de grandes cantidades de alimento en relativamente pouco tempo.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Proceso_UHT">Proceso UHT</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=4" title="Editar a sección: «Proceso UHT»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=4" title="Editar o código fonte da sección: Proceso UHT"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="detail principal"> <dl><dd><span><span><i>Artigo principal</i><i>:</i> <a href="/w/index.php?title=UHT&action=edit&redlink=1" class="new" title="UHT (a páxina aínda non existe)">UHT</a>.</span></span></dd></dl></div> <p>O proceso UHT é de fluxo continuo e mantén o leite a unha temperatura superior máis alta que a empregada no proceso HTST, e pode chegar a roldar os 138 °C durante un período de polo menos dous segundos. Debido a este período de exposición, aínda que curto, prodúcese unha mínima degradación do alimento. O leite cando se etiqueta como "pasteurizado" xeralmente tratouse co proceso HTST, mentres que o leite etiquetado como "ultra-pasteurizado" ou simplemente "UHT", débese entender que foi tratado polo método UHT<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span>[</span>11<span>]</span></a></sup>. </p><p>O reto tecnolóxico no <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XXI" title="Século XXI">século XXI</a> é poder diminuír o máis posible o período de exposición a altas temperaturas dos alimentos, facendo a transición de altas a baixas temperaturas o máis rápida posible, diminuíndo o impacto na degradación das propiedades organolépticas dos alimentos; é por esta razón pola que se está investigando coa tecnoloxía baseada en <a href="/wiki/Microondas" title="Microondas">microondas</a> xa que permite este tipo de efectos (empregado ata en <a href="/wiki/Carne" title="Carne">carnes</a>). <sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span>[</span>12<span>]</span></a></sup> Este método é moi axeitado para os alimentos líquidos lixeiramente acedos (medido co <a href="/wiki/PH" title="PH">pH</a>), tal como os zumes de froitas e <a href="/w/index.php?title=Zume_de_verdura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zume de verdura (a páxina aínda non existe)">zumes de verduras</a> (como pode ser o <a href="/wiki/Gazpacho" title="Gazpacho">gazpacho</a>) xa que permite períodos de conservación de entre 10 a 45 días se se almacenan refrixerados a 10 °C. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Organismos_reguladores_do_estándar"><span id="Organismos_reguladores_do_est.C3.A1ndar"></span>Organismos reguladores do estándar</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=5" title="Editar a sección: «Organismos reguladores do estándar»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=5" title="Editar o código fonte da sección: Organismos reguladores do estándar"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Os métodos de pasteurización corresponden a unha serie de métodos estandarizados polos responsables de alimentación de cada país e son controlados polas axencias encargadas de vixiar a calidade da alimentación (algúns exemplos son a <a href="/w/index.php?title=Ministerio_de_Agricultura_dos_Estados_Unidos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ministerio de Agricultura dos Estados Unidos (a páxina aínda non existe)">USDA</a> nos <a href="/wiki/Estados_Unidos_de_Am%C3%A9rica" title="Estados Unidos de América">Estados Unidos</a> e a <a href="/w/index.php?title=Food_Standards_Agency&action=edit&redlink=1" class="new" title="Food Standards Agency (a páxina aínda non existe)">Food Standards Agency</a> no <a href="/wiki/Reino_Unido" title="Reino Unido">Reino Unido</a>) mediante a introdución dun <a href="/w/index.php?title=Dereito_alimentario&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dereito alimentario (a páxina aínda non existe)">dereito alimentario</a> específico. Estas axencias requiren e vixían que, por exemplo, os <a href="/wiki/L%C3%A1cteo" class="mw-redirect" title="Lácteo">lácteos</a> pasteurizados mediante HTST leven a <a href="/w/index.php?title=Etiquetaxe_de_alimentos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etiquetaxe de alimentos (a páxina aínda non existe)">etiqueta alimentaria</a> axeitada<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span>[</span>13<span>]</span></a></sup>. Por regra xeral existen diferentes estándares en función dos lácteos a procesar, o principal factor a ter en conta é o <a href="/wiki/L%C3%ADpido" title="Lípido">contido graxo</a> do produto, deste xeito os estándares de pasteurización da <a href="/wiki/Crema_de_leite" title="Crema de leite">nata</a> difiren dos estándares empregados para o <a href="/wiki/Leite_desnatado" title="Leite desnatado">leite desnatado</a>, e os estándares para pasteurizar o <a href="/wiki/Queixo" title="Queixo">queixo</a> deséñanse e introducen de tal forma que non se destrúan os <a href="/wiki/Encima" class="mw-redirect" title="Encima">encimas</a> que procesan os <a href="/w/index.php?title=Fosfatos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fosfatos (a páxina aínda non existe)">fosfatos</a>, útiles para manter as propiedades de corte e textura dos <a href="/wiki/Queixo" title="Queixo">queixos</a>. </p><p>Os métodos estándares de pasteurización HTST foron designados para acadar unha extensión do <a href="/w/index.php?title=Etiquetaxe_de_alimentos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etiquetaxe de alimentos (a páxina aínda non existe)">período de caducidade</a> de preto de 5 días (é dicir 0,00001 veces o período orixinal) reducindo o número de microorganismos no leite e outros alimentos. Este método é considerado axeitado para a redución de poboacións de case todas as bacterias patóxenas, esporas e calquera outro microorganismo resistente ás altas temperaturas (incluíndo particularmente á <i><a href="/wiki/Mycobacterium_tuberculosis" title="Mycobacterium tuberculosis">Mycobacterium tuberculosis</a></i>, causante da <a href="/wiki/Tuberculose" title="Tuberculose">tuberculose</a> e a <i><a href="/wiki/Coxiella_burnetii" title="Coxiella burnetii">Coxiella burnetii</a></i> causante da <a href="/w/index.php?title=Febre_Q&action=edit&redlink=1" class="new" title="Febre Q (a páxina aínda non existe)">febre Q</a>). O proceso de pasteurización HTST deséñase para que os produtos sexan quentados uniformemente, evitando que só algunhas partes sexan sometidas a esterilización mentres que outras non. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dinámica_da_pasteurización"><span id="Din.C3.A1mica_da_pasteurizaci.C3.B3n"></span>Dinámica da pasteurización</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=6" title="Editar a sección: «Dinámica da pasteurización»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=6" title="Editar o código fonte da sección: Dinámica da pasteurización"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A pasteurización é un proceso que segue unha <a href="/w/index.php?title=Cin%C3%A9tica_qu%C3%ADmica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cinética química (a páxina aínda non existe)">cinética química</a> de primeira orde, se denominamos N como o número de microorganismos vivos a unha temperatura dada de exposición T, e N<sub>o</sub> a poboación de microorganismos inicialmente. Se K<sub>d</sub> é a constante cinética de morte debido á temperatura (velocidade de morte dos microorganismos), a diminución na poboación (cultivo) depende entón da seguinte fórmula <a href="/wiki/Funci%C3%B3n_exponencial" title="Función exponencial">exponencial</a>: </p><p><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle N=N_{o}e^{-K_{d}T}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>N</mi> <mo>=</mo> <msub> <mi>N</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>o</mi> </mrow> </msub> <msup> <mi>e</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> <msub> <mi>K</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>d</mi> </mrow> </msub> <mi>T</mi> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle N=N_{o}e^{-K_{d}T}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/940c4e13deeea6dc22f4b2d2a6641ae68b2c5c1a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:14.067ex; height:3.009ex;" alt="{\displaystyle N=N_{o}e^{-K_{d}T}}"></span> </p><p>Esta fórmula é fundamental para determinar a evolución dun <a href="/w/index.php?title=Cultivo_(microbiolog%C3%ADa)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cultivo (microbiología) (a páxina aínda non existe)">cultivo</a> en función da temperatura. Pódese ver nela unha grande dependencia coa temperatura de exposición T. A fórmula é o fundamento, ademais, dos denominados diagramas de supervivencia na <a href="/w/index.php?title=Industria_da_alimentaci%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Industria da alimentación (a páxina aínda non existe)">industria da alimentación</a> representando log(N/N<sub>o</sub>) fronte ao tempo de exposición a unha temperatura T fixa. Tipicamente as gráficas de supervivencia dos microorganismos á calor aparecen como liñas rectas nunha escala semi-logarítmica. A <a href="/wiki/Correlaci%C3%B3n" title="Correlación">correlación</a> existente entre a velocidade (ou cociente) de morte de microrganismos e a temperatura cumpre a <a href="/w/index.php?title=Ecuaci%C3%B3n_de_Arrhenius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ecuación de Arrhenius (a páxina aínda non existe)">ecuación de Arrhenius</a>. </p><p>Un factor importante asignado a cada microorganismo é o denominado Tempo de redución decimal ou tamén valor D dun microorganismo e defínese como o tempo necesario para que a unha temperatura determinada, póidase reducir ao 90% a súa poboación no produto tratado. É unha expresión da resistencia dun microorganismo ao efecto da temperatura. A súa expresión é: </p><p><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle D_{T}={\frac {\Delta t}{\log N_{o}-\log N}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>D</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>T</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">Δ</mi> <mi>t</mi> </mrow> <mrow> <mi>log</mi> <mo>⁡</mo> <msub> <mi>N</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>o</mi> </mrow> </msub> <mo>−</mo> <mi>log</mi> <mo>⁡</mo> <mi>N</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle D_{T}={\frac {\Delta t}{\log N_{o}-\log N}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f5df2d6f95d39dfb025e21cd9028e380ae6c03ce" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:21.766ex; height:5.843ex;" alt="{\displaystyle D_{T}={\frac {\Delta t}{\log N_{o}-\log N}}}"></span> </p><p>Onde <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \Delta t}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi mathvariant="normal">Δ</mi> <mi>t</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \Delta t}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8c28867ecd34e2caed12cf38feadf6a81a7ee542" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.775ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \Delta t}"></span> é o período de tempo ao que se expón a mostra e N<sub>o</sub> é a poboación inicial e N a final. Poden obterse diferentes valores D para un microorganismo dado, ou para un proceso particular dun alimento, determinando os sobreviventes a diferentes temperaturas. Altos valores de D indican que o microorganismo é máis resistente que outros que posúen un valor inferior. Existen outros valores como a "constante de resistencia termal", coñecida frecuentemente como "valor z" e defínese como a diferenza en temperaturas necesaria para causar unha redución dun 90% no valor D. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Factores_que_afectan_ao_proceso">Factores que afectan ao proceso</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=7" title="Editar a sección: «Factores que afectan ao proceso»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=7" title="Editar o código fonte da sección: Factores que afectan ao proceso"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="A_acidez_do_alimento">A acidez do alimento</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=8" title="Editar a sección: «A acidez do alimento»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=8" title="Editar o código fonte da sección: A acidez do alimento"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A acidez determina o grao de supervivencia dun organismo bacteriano<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span>[</span>14<span>]</span></a></sup>. A principal clave para pescudar este parámetro é o pH; cabe dicir que historicamente os alimentos consideráronse acedos ou pouco acedos. Hai que considerar que a maioría das bacterias tóxicas como a <i><a href="/wiki/Clostridium_botulinum" title="Clostridium botulinum">Clostridium botulinum</a></i> xa non están activas por baixo dun valor 4.5 (é dicir que un simple <a href="/w/index.php?title=Zume_de_lim%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zume de limón (a páxina aínda non existe)">zume de limón</a> as desactiva)<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span>[</span>15<span>]</span></a></sup>. Os alimentos pódense considerar como acedos se están por baixo do 4,5 de pH (a maioría das <a href="/wiki/Froita" title="Froita">froitas</a> atópanse neste rango e sobre todo os <a href="/wiki/C%C3%ADtrico" title="Cítrico">cítricos</a>), no caso de alimentos cun pH superior compre un tratamento térmico de 121 °C durante 3 minutos (ou equivalente) como procesado mínimo (é dicir: o leite, as <a href="/wiki/Verdura" title="Verdura">verduras</a>, as <a href="/wiki/Carne" title="Carne">carnes</a>, o <a href="/wiki/Peixe" class="mw-redirect" title="Peixe">peixe</a> etc) aínda que moitos destes alimentos convértense en acedos cando se lles engade <a href="/wiki/Vinagre" title="Vinagre">vinagre</a>, <a href="/w/index.php?title=Zume_de_lim%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zume de limón (a páxina aínda non existe)">zume de limón</a> etc, ou simplemente <a href="/w/index.php?title=Alimentos_fermentados&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alimentos fermentados (a páxina aínda non existe)">fermentan</a> cambiando o seu valor de acidez. A causa deste efecto está na desactivación da actividade microbiana debida á simple influencia que posúe polo valor da <a href="/w/index.php?title=Acidez&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acidez (a páxina aínda non existe)">acidez</a>, indicada polo pH, sobre a condición de vida destes microorganismos. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Organismos_resistentes">Organismos resistentes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=9" title="Editar a sección: «Organismos resistentes»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=9" title="Editar o código fonte da sección: Organismos resistentes"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Algúns organismos e bacterias cultivados nos alimentos son resistentes á pasteurización, como o <i><a href="/wiki/Bacillus_cereus" title="Bacillus cereus">Bacillus cereus</a></i> (podendo chegar a prosperar cultivos deste <a href="/wiki/Bacilo" title="Bacilo">bacilo</a> ata en baixas temperaturas), o <i><a href="/wiki/Bacillus_stearothermophilus" class="mw-redirect" title="Bacillus stearothermophilus">Bacillus stearothermophilus</a></i> etc. Porén a resistencia á eliminación térmica depende en gran medida do pH, <a href="/w/index.php?title=Actividade_acuosa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Actividade acuosa (a páxina aínda non existe)">actividade acuosa</a>, ou simplemente composición química dos alimentos, a facilidade ou probabilidade de volver ser <a href="/w/index.php?title=Hixiene_dos_alimentos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hixiene dos alimentos (a páxina aínda non existe)">contaminados</a> (no que se denomina en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a> <i>postprocessing contamination</i> ou abreviadamente - PPC) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Forma_do_alimento">Forma do alimento</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=10" title="Editar a sección: «Forma do alimento»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=10" title="Editar o código fonte da sección: Forma do alimento"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mencionar a forma como un factor a ter en conta na pasteurización do alimento é equivalente a dicir que o que inflúe é a superficie exterior do alimento. Cabe pensar que o principal obxectivo do proceso de pasteurización é o incremento da <a href="/w/index.php?title=Raz%C3%B3n_xeom%C3%A9trica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Razón xeométrica (a páxina aínda non existe)">razón</a> entre a capacidade de arrefriado e a superficie do mesmo: desta forma o peor cociente obtéñeno os alimentos semellantes a unha <a href="/wiki/Esfera" title="Esfera">esfera</a>. No caso dos alimentos líquidos procúrase que teñan formas óptimas para que a variación de temperatura tanto en quecemento como en arrefriado poida obter cocientes óptimos. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propiedades_térmicas_do_alimento"><span id="Propiedades_t.C3.A9rmicas_do_alimento"></span>Propiedades térmicas do alimento</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=11" title="Editar a sección: «Propiedades térmicas do alimento»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=11" title="Editar o código fonte da sección: Propiedades térmicas do alimento"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Algunhas <a href="/w/index.php?title=Propiedades_f%C3%ADsicas_dos_corpos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Propiedades físicas dos corpos (a páxina aínda non existe)">propiedades térmicas</a> do alimento afectan de forma indirecta ao rendemento final da pasteurización sobre o mesmo, como pode ser a <a href="/wiki/Capacidade_calor%C3%ADfica" title="Capacidade calorífica">capacidade calorífica</a> (a cantidade de enerxía que hai que "inxectar" por masa de alimento para que suba a temperatura), a <a href="/wiki/Condutividade_t%C3%A9rmica" title="Condutividade térmica">condutividade térmica</a> (garante a homoxeneidade do proceso no alimento), a <a href="/w/index.php?title=Inercia_t%C3%A9rmica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inercia térmica (a páxina aínda non existe)">inercia térmica</a> (os alimentos cunha menor inercia térmica son máis susceptibles de pasteurización que os que posúen maior inercia). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pasteurización_do_leite"><span id="Pasteurizaci.C3.B3n_do_leite"></span>Pasteurización do leite</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=12" title="Editar a sección: «Pasteurización do leite»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=12" title="Editar o código fonte da sección: Pasteurización do leite"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Desde as súas orixes a pasteurización asociouse co leite, o primeiro investigador que suxeriu este proceso para o produto lácteo foi o químico agrícola alemán <a href="/w/index.php?title=Franz_von_Soxhlet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Franz von Soxhlet (a páxina aínda non existe)">Franz von Soxhlet</a> no ano <a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a>, sendo con posterioridade a Pasteur <a href="/w/index.php?title=Charles_North&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles North (a páxina aínda non existe)">Charles North</a> o primeiro que aplicou o mesmo método térmico ao leite con éxito no ano <a href="/wiki/1907" title="1907">1907</a><sup id="cite_ref-North_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-North-5"><span>[</span>5<span>]</span></a></sup>. Os microorganismos activan as súas poboacións medrando de forma óptima no intervalo de temperatura 25 °C a 37 °C; é por esta razón que se evita durante o proceso de manufactura e envasado da industria láctea que o leite estea neste intervalo logo da pasteurización. O leite é por regra xeral un medio lixeiramente alcalino, de pH maior que 7. O leite de vaca pasteurizado polo método HTST e que foi correctamente refrixerada ten un período de caducidade estendido que pode chegar a dúas ou tres semanas, mentres que o leite ultra-pasteurizado pode ter unha vida estendida que oscila entre dous ou tres meses. Pódese chegar a períodos de conservación maiores (ata sen <a href="/w/index.php?title=Sistema_de_refrixeraci%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sistema de refrixeración (a páxina aínda non existe)">refrixeración</a>) cando se combina a pasteurización UHT coa manipulación mediante tecnoloxías de colectores esterilizados. Ao mesmo tempo que se reducen as colonias, elimínanse tamén no leite os microorganismos máis termosensibles, como poden ser os <a href="/w/index.php?title=Coliforme&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coliforme (a páxina aínda non existe)">coliformes</a>, desactivándose a <a href="/wiki/Fosfatase_alcalina" title="Fosfatase alcalina">fosfatase alcalina</a> (o nivel desta <a href="/wiki/Enzima" title="Enzima">enzima</a> define o grao de eficiencia aplicado á pasteurización do leite: <a href="/w/index.php?title=Test_da_fosfatase&action=edit&redlink=1" class="new" title="Test da fosfatase (a páxina aínda non existe)">test da fosfatase</a>). Malia a aplicación da pasteurización, o leite tratado segue contendo actividade microbiana, por regra xeral <a href="/w/index.php?title=Cultivos_l%C3%A1cticos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cultivos lácticos (a páxina aínda non existe)">bacterias lácticas</a> (non patóxenas aínda que si capaces de facer fermentar o leite) é necesaria a <a href="/wiki/Refrixeraci%C3%B3n" title="Refrixeración">refrixeración</a>. </p><p>O método HTST de pasteurización do leite a 71.7 °C durante 15 segundos, foi incluído no ano 1933 como "Public Health Service Milk Ordinance and Code" nos <a href="/wiki/Estados_Unidos_de_Am%C3%A9rica" title="Estados Unidos de América">EEUU</a>. Os estudos realizados en <a href="/wiki/1596" title="1596">1596</a> amosaron que a <i>Coxiella burnetii</i> sobrevivía a 61.7 °C durante 30 minutos, fixeron que se procesase termicamente o leite a 62.8 °C durante 30 segundos, incrementado este valor nunha cantidade de 2.8 °C para aqueles casos máis graxos ou con contido 'extra' (engadido) de <a href="/wiki/Azucre" title="Azucre">azucre</a>. A parte disto o tratamento térmico máis estándar no mundo para o leite é de 63 °C durante 30 segundos ou 72 °C durante 15 segundos. O impacto que tivo sobre a calidade de vida da poboación mundial a pasteurización do leite estudouse con profundidade e hoxe en día non existe dúbida acerca dos beneficios hixiénicos do proceso<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span>[</span>16<span>]</span></a></sup>. Quedando o leite cru relegado ao esquecemento ou rexeitamento máis severo (podendo chegar a estar prohibida a súa venda e comercialización)<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span>[</span>17<span>]</span></a></sup>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Métodos_alternativos_á_pasteurización_do_leite"><span id="M.C3.A9todos_alternativos_.C3.A1_pasteurizaci.C3.B3n_do_leite"></span>Métodos alternativos á pasteurización do leite</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=13" title="Editar a sección: «Métodos alternativos á pasteurización do leite»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=13" title="Editar o código fonte da sección: Métodos alternativos á pasteurización do leite"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Á parte dos métodos estándares de pasteurización HTST e UHT, existen outros métodos e técnicas semellantes e menos coñecidas polos consumidores. A primeira técnica denomínase "pasteurización batch" e desenvólvese mediante o quecemento de grandes <i>batches</i> (<i>lotes</i>) de leite a unha temperatura por baixo de 68 °C. A outra técnica denomínase Higher-Heat/Shorter Time (HHST) e é semellante ao proceso descrito para HTST e UHT en termos de intervalo de tempo e temperatura. A pasteurización causa a <a href="/wiki/Desnaturalizaci%C3%B3n_de_prote%C3%ADnas" class="mw-redirect" title="Desnaturalización de proteínas">desnaturalización de proteínas</a> provocando que algunhas propiedades organolépticas do leite se vexan afectadas. </p><p>No ano <a href="/wiki/2001" title="2001">2001</a>, o organismo encargado da inspección da saúde e a sanidade nos Estados Unidos, a USDA, tomou en consideración a aplicación de novas regras, facendo posible a dobre pasteurización, que consiste en quentar o leite en colectores a 72 °C durante dúas fases de 15 <a href="/wiki/Segundo" title="Segundo">segundos</a> de duración, no canto de empregar os 30 segundos que establecía o estándar anterior (o tempo de pasteurización dependerá da concentración graxa, por regra xeral: canto menos graxa menos tempo e máis temperatura). Na maioría das xurisdicións alimentarias o leite tratado coa dobre pasteurización non é considerado como "pasteurizado". Este tipo de leite denomínase "<a href="/w/index.php?title=Leite_cru&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leite cru (a páxina aínda non existe)">leite cru</a>" ou confusamente "leite non-pasteurizado"; sexa como for non pode ser denominada coa etiqueta "pasteurizado" aínda que se destruíran unha cantidade significativa de xermes patóxenos. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Enfermidades_que_prevén"><span id="Enfermidades_que_prev.C3.A9n"></span>Enfermidades que prevén</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=14" title="Editar a sección: «Enfermidades que prevén»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=14" title="Editar o código fonte da sección: Enfermidades que prevén"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Consumir leite cru de animais, sen pasteurizar, expón a certos riscos de contacto con organismos e bacterias causantes de enfermidades<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span>[</span>18<span>]</span></a></sup>. Nalgúns países chegouse a prohibir a súa venda. Algunhas das enfermidades evitadas coa pasteurización do leite son a <a href="/wiki/Tuberculose" title="Tuberculose">tuberculose</a> (<i><a href="/wiki/Bacilo_de_Koch" class="mw-redirect" title="Bacilo de Koch">Mycobacterium tuberculose</a></i>),<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span>[</span>19<span>]</span></a></sup> a <a href="/wiki/Difteria" title="Difteria">difteria</a>, a <a href="/wiki/Polio" class="mw-redirect" title="Polio">polio</a>, a <a href="/wiki/Salmonelose" title="Salmonelose">salmonelose</a>, a <a href="/wiki/Escarlatina" title="Escarlatina">escarlatina</a> e as <a href="/wiki/Febre_tifoide" title="Febre tifoide">febres tifoides</a>. Moitas destas enfermidades, hoxe en día, non teñen unha gran relevancia debido ao emprego xeneralizado dos procesos de pasteurización nas primeiras etapas de manipulación do leite. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Organismos_afectados">Organismos afectados</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=15" title="Editar a sección: «Organismos afectados»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=15" title="Editar o código fonte da sección: Organismos afectados"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Entre os organismos que se poden reducir considerablemente as súas poboacións coa pasteurización do leite atópanse os seguintes:<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span>[</span>20<span>]</span></a></sup> </p> <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> <ul><li><i><a href="/wiki/Brucella_abortus" title="Brucella abortus">Brucella abortus</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Campylobacter_jejuni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Campylobacter jejuni (a páxina aínda non existe)">Campylobacter jejuni</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Campylobacter_coli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Campylobacter coli (a páxina aínda non existe)">Campylobacter coli</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Coxiella_burnetii" title="Coxiella burnetii">Coxiella burnetii</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Escherichia_coli" title="Escherichia coli">Escherichia coli</a></i> (0157:H7)</li> <li><i><a href="/wiki/Listeria_monocytogenes" title="Listeria monocytogenes">Listeria monocytogenes</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Mycobacterium_tuberculosis" title="Mycobacterium tuberculosis">Mycobacterium tuberculosis</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Mycobacterium_bovis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mycobacterium bovis (a páxina aínda non existe)">Mycobacterium bovis</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Salmonella_typhimurium" class="mw-redirect" title="Salmonella typhimurium">Salmonella enterica serotypes</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Streptococcus_pyogenes" title="Streptococcus pyogenes">Streptococcus pyogenes</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Yersinia_enterocolitica" title="Yersinia enterocolitica">Yersinia enterocolitica</a></i></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="¿Son_os_métodos_de_pasteurización_actuais_axeitados?"><span id=".C2.BFSon_os_m.C3.A9todos_de_pasteurizaci.C3.B3n_actuais_axeitados.3F"></span>¿Son os métodos de pasteurización actuais axeitados?</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=16" title="Editar a sección: «¿Son os métodos de pasteurización actuais axeitados?»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=16" title="Editar o código fonte da sección: ¿Son os métodos de pasteurización actuais axeitados?"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A pasteurización do leite foi obxecto nas últimas décadas dunha polémica crecente <sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span>[</span>21<span>]</span></a></sup>. Por unha banda descubriuse que algúns organismos patóxenos desenvolveron unha resistencia á diminución de poboación coa temperatura, conseguindo sobrevivir á pasteurización en cantidades significativas<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span>[</span>22<span>]</span></a></sup>. Os investigadores desenvolveron diagnósticos máis sensibles tales como a <a href="/wiki/Reacci%C3%B3n_en_cadea_da_polimerase" title="Reacción en cadea da polimerase">reacción en cadea da polimerase</a> (denominado tamén abreviada como PCR) que permitiron ver a supervivencia das cepas de diferentes microorganismos á pasteurización do leite. Detectouse que a pasteurización baixo certas condicións destrúe a <a href="/wiki/Vitamina_A" title="Vitamina A">vitamina A</a> e a <a href="/wiki/Vitamina_B" title="Vitamina B">vitamina B</a>.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span>[</span>23<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span>[</span>24<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pasteurización_dos_zumes"><span id="Pasteurizaci.C3.B3n_dos_zumes"></span>Pasteurización dos zumes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=17" title="Editar a sección: «Pasteurización dos zumes»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=17" title="Editar o código fonte da sección: Pasteurización dos zumes"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Orange_juice_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Orange_juice_1.jpg/200px-Orange_juice_1.jpg" decoding="async" width="200" height="284" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Orange_juice_1.jpg/300px-Orange_juice_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Orange_juice_1.jpg/400px-Orange_juice_1.jpg 2x" data-file-width="1566" data-file-height="2226" /></a><figcaption><a href="/wiki/Zume_de_laranxa" title="Zume de laranxa">Zume de laranxa</a></figcaption></figure> <p>Os <a href="/wiki/Zume" title="Zume">zumes</a> envasados (e ata os <a href="/w/index.php?title=N%C3%A9ctar_(alimento)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Néctar (alimento) (a páxina aínda non existe)">néctares</a>) sométense a dous tipos diferentes de procesos de pasteurización: por unha banda existen os zumes sen procesar (<i>crus</i>) e por outro os zumes ultrapasteurizados ou zumes estériles. </p><p>Os produtores de zumes están afeitos aos procesos de pasteurización e con ambos os dous métodos: o Vat ou proceso "batch" (empregado nos produtores de pequeno tamaño de produción) e o UHT (empregado nos produtores de maior produción). O método HTST é aceptado na industria xa que non produce unha dexeneración do sabor apreciable. A pasteurización é moi efectiva nos zumes debido a que son un medios acedos <sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span>[</span>25<span>]</span></a></sup> e evita a proliferación de microorganismos <a href="/wiki/Espora" title="Espora">esporulados</a>: os máis resistentes ás altas temperaturas. En moito países como <a href="/wiki/Estados_Unidos_de_Am%C3%A9rica" title="Estados Unidos de América">Estados Unidos</a> o 95% dos zumes comercializados son pasteurizados, nalgunhas ocasións esíxese por parte dos organismos encargados da vixilancia e hixiene alimentaria, que se lle indique ao consumidor que está a tomar un "zume cru". Os zumes adoitan ser tratados termicamente polo método de pasteurización 70 °C durante 30 minutos, pero a temperatura ideal en función do pH é na actualidade obxecto de investigación<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span>[</span>26<span>]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Microorganismos_que_adoitan_presenta_os_zumes">Microorganismos que adoitan presenta os zumes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=18" title="Editar a sección: «Microorganismos que adoitan presenta os zumes»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=18" title="Editar o código fonte da sección: Microorganismos que adoitan presenta os zumes"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dependendo da orixe dos zumes, existen diferentes microorganismos incluídos que deben ser reducidos na concentración total das súas poboacións mediante a pasteurización dos mesmos, desta xeito sábese que o zume de <a href="/wiki/Maz%C3%A1" title="Mazá">mazá</a> ten: <i><a href="/wiki/Salmonella_enterica_subsp._enterica" title="Salmonella enterica subsp. enterica">Salmonella typhimurium</a></i>, o <i><a href="/wiki/Cryptosporidium" title="Cryptosporidium">Cryptosporidium</a></i> e a <i><a href="/wiki/Escherichia_coli" title="Escherichia coli">Escherichia coli</a></i>. No <a href="/wiki/Zume_de_laranxa" title="Zume de laranxa">zume de laranxa</a> é habitual: <i><a href="/wiki/Bacillus_cereus" title="Bacillus cereus">Bacillus cereus</a></i>, <i><a href="/wiki/Salmonella_enterica_subsp._enterica" title="Salmonella enterica subsp. enterica">Salmonella typhi</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Salmonella_hartford&action=edit&redlink=1" class="new" title="Salmonella hartford (a páxina aínda non existe)">Salmonella hartford</a></i>. Nalgúns <a href="/w/index.php?title=Zume_de_verdura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zume de verdura (a páxina aínda non existe)">zumes de verduras</a> como o zume de <a href="/wiki/Cenoria" title="Cenoria">cenoria</a>: <i><a href="/wiki/Clostridium_botulinum" title="Clostridium botulinum">Clostridium botulinum</a></i> (xeralmente os zumes pouco acedos). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Efectos_da_pasteurización_en_zumes"><span id="Efectos_da_pasteurizaci.C3.B3n_en_zumes"></span>Efectos da pasteurización en zumes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=19" title="Editar a sección: «Efectos da pasteurización en zumes»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=19" title="Editar o código fonte da sección: Efectos da pasteurización en zumes"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Os zumes poden sufrir alteracións na cor da bebida, tendendo ao marrón debido á deteriorización encimática da <a href="/w/index.php?title=Polifenoloxidase&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polifenoloxidase (a páxina aínda non existe)">polifenoloxidase</a><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span>[</span>27<span>]</span></a></sup>. Isto é debido en parte á presenza de <a href="/wiki/Os%C3%ADxeno" title="Osíxeno">osíxeno</a> no líquido; esta é a razón pola que aos zumes e aos néctares adóitaselles sacar o aire antes de entrar no proceso de pasteurización. Do mesmo xeito a perda de <a href="/wiki/Vitamina_C" title="Vitamina C">vitamina C</a> e de <a href="/wiki/Caroteno" title="Caroteno">caroteno</a> vese diminuída pola aireación previa. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Investigacións_recentes"><span id="Investigaci.C3.B3ns_recentes"></span>Investigacións recentes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=20" title="Editar a sección: «Investigacións recentes»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=20" title="Editar o código fonte da sección: Investigacións recentes"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Púidose atopar que o organismo <i><a href="/w/index.php?title=Mycobacterium_avium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mycobacterium avium (a páxina aínda non existe)">Mycobacterium avium subespecie paratuberculosis</a></i> (MAP), causante da <a href="/w/index.php?title=Enfermidade_de_Johne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enfermidade de Johne (a páxina aínda non existe)">enfermidade de Johne</a> nos animais de sacrificio e sospéitase que tamén da <a href="/wiki/Enfermidade_de_Crohn" class="mw-redirect" title="Enfermidade de Crohn">enfermidade de Crohn</a> nos humanos, sobreviviu a pasteurizacións de certos alimentos lácteos nos Estados Unidos, no <a href="/wiki/Reino_Unido" title="Reino Unido">Reino Unido</a>, <a href="/wiki/Grecia" title="Grecia">Grecia</a> e na <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Checa" title="República Checa">República Checa</a>. As autoridades encargadas de vixiar a calidade dos alimentos no Reino Unido decidiron revaluar os estándares de pasteurización á vista da supervivencia de certas especies como o MAP. </p><p><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span>[</span>28<span>]</span></a></sup>. Un avance na pasteurización non-intrusiva que soluciona moitos problemas da <a href="/wiki/Industria_conserveira" class="mw-redirect" title="Industria conserveira">industria conserveira</a> é a denominada <a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n_electromagn%C3%A9tica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pasteurización electromagnética (a páxina aínda non existe)">pasteurización electromagnética</a> de alimentos líquidos, que emprega <a href="/wiki/Microondas" title="Microondas">microondas</a> a 2,45 GHz de frecuencia para activar os procesos térmicos; este método demostrou a súa eficiencia na pasteurización da auga. Existen estudos orientados ao <a href="/wiki/Terceiro_Mundo" title="Terceiro Mundo">Terceiro Mundo</a> nos que é posible realizar o que se denomina <a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n_solar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pasteurización solar (a páxina aínda non existe)">pasteurización solar</a>.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span>[</span>29<span>]</span></a></sup> A idea está fundamentada na <a href="/w/index.php?title=Coci%C3%B1a_solar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cociña solar (a páxina aínda non existe)">cociña solar</a> e no feito de que non é necesario levar os líquidos a ebulición para lograr a pasteurización, podendo pasteurizar con este método con temperaturas sobre os 56 °C. Con esta medida inténtase previr a causa de enfermidades causadas pola inxestión de augas contaminadas <sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span>[</span>30<span>]</span></a></sup> O método é coñecido como "Pasteurización da auga", no que se desenvolveron certos elementos capaces de indicar o estado de pasteurización da auga e a súa posibilidade de inxestión segura. Un dos máis empregados é o "Water pasteurization indicator" (WAPI). A pasteurización solar require que se expoña a auga en recipientes durante seis horas<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span>[</span>31<span>]</span></a></sup>. O programa que aplicouse en certas rexións de <a href="/wiki/%C3%81frica" title="África">África</a> e se denominou SODIS (abreviación para "SOlar DISinfection"). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Alimentos_pasteurizados">Alimentos pasteurizados</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=21" title="Editar a sección: «Alimentos pasteurizados»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=21" title="Editar o código fonte da sección: Alimentos pasteurizados"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ademais do leite e os zumes, outros alimentos son pasteurizados pola industria alimenticia; por regra xeral son aqueles que posúen unha estrutura líquida ou semi-líquida. Algúns dos máis mencionados son: </p> <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> <ul><li><a href="/wiki/Auga" title="Auga">Augas</a></li> <li><a href="/wiki/Bebida" title="Bebida">Bebidas</a> en <a href="/wiki/Botella" title="Botella">botella</a> (<a href="/w/index.php?title=Refresco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Refresco (a páxina aínda non existe)">Refrescos</a>)</li> <li><a href="/wiki/Cervexa" title="Cervexa">Cervexa</a></li> <li><a href="/wiki/Crema_pasteleira" title="Crema pasteleira">Cremas</a></li> <li><a href="/wiki/Xeado" title="Xeado">Xeados</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A1cteo" class="mw-redirect" title="Lácteo">Lácteos</a> (Leite, <a href="/wiki/Manteiga" title="Manteiga">manteigas</a> etc)</li> <li><a href="/wiki/Mel" title="Mel">Mel</a></li> <li><a href="/wiki/Crema_de_leite" title="Crema de leite">Crema de leite</a></li> <li><a href="/wiki/Ovo_(alimento)" title="Ovo (alimento)">Ovoproductos</a><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span>[</span>32<span>]</span></a></sup> (evita <a href="/wiki/Salmonella" class="mw-redirect" title="Salmonella">Salmonella</a>)</li> <li><a href="/wiki/Oliva" title="Oliva">Olivas</a> <sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span>[</span>33<span>]</span></a></sup></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pepinillo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pepinillo (a páxina aínda non existe)">Pepinillos</a> en vinagre (<a href="/w/index.php?title=Encurtido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Encurtido (a páxina aínda non existe)">encurtidos</a></li> <li><a href="/wiki/Queixo" title="Queixo">Queixo</a></li> <li><a href="/wiki/Salsa_(gastronom%C3%ADa)" title="Salsa (gastronomía)">Salsas</a> (<a href="/wiki/Ketchup" title="Ketchup">Ketchup</a>, <a href="/wiki/Maionesa" title="Maionesa">Maionesa</a> etc)</li> <li><a href="/wiki/Sidra" title="Sidra">Sidra</a></li> <li><a href="/wiki/Vi%C3%B1o" title="Viño">Viño</a></li> <li><a href="/wiki/Zume" title="Zume">Zumes</a> de froitas e de <a href="/w/index.php?title=Zume_de_verdura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zume de verdura (a páxina aínda non existe)">verduras</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatura">Literatura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=22" title="Editar a sección: «Literatura»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=22" title="Editar o código fonte da sección: Literatura"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>"<i>The Milk Question</i>",Rosenau, M.J., Houghton Mifflin Company, Boston, 1913.</li> <li>"<i>Food Microbiology. Fundamentals and Frontiers", Doyle M.P., Beuchat L.R y Montville T.J, ASM Press, Washington D.C., U.S.A., 1997.</i></li> <li>"<i>Microbiología e higiene de los alimentos</i>", Hayes P.R., Ed. Acribia S.A., Zaragoza, España,1993.</li> <li>"<i>Microbiología de los alimentos</i>", Frazier W.C e Westhoff D.C., 4°edición, Ed. Acribia S.A., Zaragoza, España, 1993.</li> <li>"<i>Helado Total</i>, Taboada R.L (coordinador) e outros, Publitec Editora, Bos Aires, Arxentina, 1993.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notas">Notas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=23" title="Editar a sección: «Notas»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=23" title="Editar o código fonte da sección: Notas"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Nota: en ocasións mal chamada pasterización</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Microbioloxía e hixiene dos alimentos", Hayes P.R., Ed. Acribia S.A., <a href="/wiki/Zaragoza" title="Zaragoza">Zaragoza</a>, España,1993.</i></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Nicolas Appert and food preservation</i>", Orv Hetil. 1987 Jan 11;128(2):100-1.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Who invented the tin can? A new candidate</i>", Cowell, N.D. (1995). Food Technology 12, 61-64.</span> </li> <li id="cite_note-North-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-North_5-0">5,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-North_5-1">5,1</a></sup></span> <span class="reference-text">"<i>Pasteurization of foods: Principles of pasteurization: In Encyclopedia of food science</i>",Wilbey, R. A. (1993), food technology and nutrition (pp. 3437-3441), Academic Press.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>UHT processing of milk and milk products</i>". Burton, H. (1988). London: Elsevier Applied Science.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Patent number: 1819023, Filing date: 6 Aug 1927, Issue date: Aug 1931 Inventor: Grindrod</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Continuous Thermal Processing of Foods: Pasteurization and Uht Sterilization</i>" Michael J. Lewis, N. J. Heppell, 2004. pp 44</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Developments in plate heat exchangers</i>". Trevatt, C. (1994). Food Technology International Europe, 83-85.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Developments in tubular heat exchangers</i>". Daniels, A. (1990). Food Technology International Europe, 60-64.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Thermal properties of foods</i>. ASHRAE Handbook fundamentals. (1993). Chap. 30, pp. 1-26.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Review of UHT processing methods</i>". Perkin, A.G. (1985). Journal of the Society of Dairy Technology 38, 69-73.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">"A Brief Comparison of United States and European Union Standards for Fluid Dairy Production", Frank McLaughlin, A Term Paper for ANR 811, Michigan State University October 2006</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Food preservatives</i>". Brown, M.H., & Booth, LR. (1991). In N.W. Russell & G.W. Gould (Eds.). London: Blackie.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Thermal properties of foods</i>". Chap. 30, pp. 1-26.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">"Bacterial diseases – the impact of milk processing to reduce risks". Pearce, LE. En el "Bulletin of the International Dairy Federation" No. 372/2002, Proceedings of the Animal Health Conference, Auckland, 2001. International Dairy Federation, Brussels. pp 37-41.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">. En Europa existe a directiva 92/46 CEE Do Consello (do Diario Oficial das Comunidades Europeas de 16 de xuño de 1992) polo que se establecen as normas sanitarias aplicables á produción e comercialización do leite cru</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">"Health Risks of Drinking Raw Milk", Kelly Nawmminga, College of Agricuture & Biological Sciences / South Dakota STATE UNIVERSITY / USDA</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Inactivation of Mycobacterium paratuberculosis in cow’s milk at pasteurization temperatures</i>". Grant, I.R., Ball, H.J., Neill, S.D., and Rowe, M.T. 1996.. Appl. Environ. Microbiol. 62:631–636.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">"Scientific Evaluation of Pasteurisation for Pathogen Reduction in Milk and Milk Products", Food Standards Australia New Zealand 2007</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Studies on the nutritive value of milk, II. The effect of pasteurization on some of the nutritive properties of milk</i>", Krauss, W. E., Erb, J.H., and Washburn, R.G., Ohio Agricultural Experiment Station Bulletin 518, page 8, January, 1933.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Thermal Processing Pasteurization Manual</i>", D. R. Ward et al., Department of Food Science and Technology. VPI State University, Blacksburg, Va., 1982.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>The relation of the vitamins to obstetrics</i>", Lewis, L.R., American Journal of Obstetrics and Gynecology, 29.5:759. May, 1935.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>The determination of ascorbic acid in commercial milks", Woessner, Warren W., Evehjem, C.A., and Schuette, Henry A., Journal of Nutrition, 18,6:619-626, December, 1939.</i></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">Os zumes cun pH menor que 4,5 considérase medios acedos de pH</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Determination of optimum pH and temperature for pasteurization of citrus juices by response surface methodology</i>", Nese Ülgen and Mustafa ÖzilgenVolume 196, Number 1 / enero de 1993</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">Food Processing Technology - Principles and Practice (2nd Edition) , Fellows, P.J. © 2000 Woodhead Publishing, Cap. 11</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Evaluation of a steam pasteurization process in a commercial beef processing facility</i>".Nutsch, A.L., Phebus, R.K., Reimann, M.J., Schafer, D.E., Boyer, J.E., Wilson, R.C.,Leising, J.D., and Kastner, C.L. 1997. J. Food Prot. 60:485–492.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">David Ciochetti na súa tese doutoral de 1984: "<i>Applied and Environmental Microbiology</i>", Vol. 47:223-228, 1984</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://solarcooking.wikia.com/wiki/Water_pasteurization">http://solarcooking.wikia.com/wiki/Water_pasteurization</a> Pastrurización da auga</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">1980 by Aftim Acra et al. at the American University of Beirut in Lebanon. UNICEF</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>Pasteurization of Eggs in the Shell</i>", W. J. Stadelman et al., Poultry ScL 75, 1122-1125(1996).</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">"<i>The Pasteurization of Olives Sevillan Style</i>", F. Gonzalez-Pellisso, L. Rejano Navarro, and F. Gonzalez-Cancho, Grasas y Aceites 33, 201-207 (1982).</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Véxase_tamén"><span id="V.C3.A9xase_tam.C3.A9n"></span>Véxase tamén</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=24" title="Editar a sección: «Véxase tamén»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=24" title="Editar o código fonte da sección: Véxase tamén"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Outros_artigos">Outros artigos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=25" title="Editar a sección: «Outros artigos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=25" title="Editar o código fonte da sección: Outros artigos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Autoclave&action=edit&redlink=1" class="new" title="Autoclave (a páxina aínda non existe)">Autoclaves</a></li> <li><a href="/wiki/Conservaci%C3%B3n_de_alimentos" title="Conservación de alimentos">Conservación de alimentos</a></li> <li><a href="/wiki/Seguridade_alimentaria" title="Seguridade alimentaria">Seguridade alimentaria</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ligazóns_externas"><span id="Ligaz.C3.B3ns_externas"></span>Ligazóns externas</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&veaction=edit&section=26" title="Editar a sección: «Ligazóns externas»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&action=edit&section=26" title="Editar o código fonte da sección: Ligazóns externas"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080328062805/http://fsrio.nal.usda.gov/document_reslist.php?product_id=142">Lista de recursos de pasteurización</a> – abondosas ligazóns a sitios oficiais.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://solarcooking.org/plans/spasteur.htm">Deseño dun simple pasteurizador de auga solar</a></li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Control_de_autoridades" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Control_de_autoridades" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Axuda:Control_de_autoridades" title="Axuda:Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span>: <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q58148" class="extiw" title="wikidata:Q58148">Q58148</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_Central_de_Florencia" title="Biblioteca Nacional Central de Florencia">BNCF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=65446">65446</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Grande_Enciclopedia_Rusa" title="Grande Enciclopedia Rusa">BRE</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/2323191">2323191</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">EBID</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/pasteurization">ID</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4236993-9">4236993-9</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.jstor.org/topic/pasteurizing">pasteurizing</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh2014002794">sh2014002794</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">MAG: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://academic.microsoft.com/v2/detail/109097599">109097599</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Identificadores" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Identificadores" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;">Identificadores</th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D061352">D061352</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Unified_Medical_Language_System" title="Unified Medical Language System">UMLS</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ncim-stage.nci.nih.gov/ncimbrowser/ConceptReport.jsp?dictionary=NCI%20Metathesaurus&code=C0597885">C0597885</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Traído desde «<a dir="ltr" href="https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pasteurización&oldid=6760883">https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pasteurización&oldid=6760883</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categorías</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Tecnolox%C3%ADa_dos_alimentos" title="Categoría:Tecnoloxía dos alimentos">Tecnoloxía dos alimentos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Leite" title="Categoría:Leite">Leite</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> A última edición desta páxina foi o 12 de xuño de 2024 ás 13:38.</li> <li id="footer-info-copyright">Todo o texto está dispoñible baixo a <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">licenza Creative Commons recoñecemento compartir igual 4.0</a>; pódense aplicar termos adicionais. Consulte os <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/gl">termos de uso</a> para obter máis información.<br />Wikipedia® é unha marca rexistrada da <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, unha organización sen fins lucrativos.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Normas de protección de datos</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Advertencia_xeral">Advertencias</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conduta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desenvolvedores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/gl.wikipedia.org">Estatísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//gl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Pasteurizaci%C3%B3n&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Vista móbil</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7959fbf7c4-jh72s","wgBackendResponseTime":144,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.259","walltime":"0.603","ppvisitednodes":{"value":1104,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":7498,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":53,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":9,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":15018,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":10,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 223.689 1 -total"," 84.72% 189.519 1 Modelo:Control_de_autoridades"," 6.21% 13.901 1 Modelo:Listaref"," 3.53% 7.891 2 Modelo:Artigo_principal"," 1.62% 3.623 2 Modelo:Ligazóns_multiparámetros"," 0.80% 1.779 1 Modelo:Column-width"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.124","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4396218,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7bbd5b958b-9lsp9","timestamp":"20241126145157","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Pasteurizaci\u00f3n","url":"https:\/\/gl.wikipedia.org\/wiki\/Pasteurizaci%C3%B3n","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q58148","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q58148","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores dos proxectos da Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-03-08T01:33:59Z","dateModified":"2024-06-12T13:38:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/9d\/Cholera_bacteria_SEM.jpg","headline":"proceso t\u00e9rmico co fin de reducir os axentes pat\u00f3xenos"}</script> </body> </html>