CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Wołosi – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"73d71409-bc6d-4d53-8671-1cd56d226a79","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Wołosi","wgTitle":"Wołosi","wgCurRevisionId":72957782,"wgRevisionId":72957782,"wgArticleId":69909,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytuj do sprawdzenia","Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony","Artykuły z wyrażeniami zwodniczymi od 2020-04","Wołosi","Etnografia Rumunii","Etnografia Czech","Etnografia Grecji","Etnografia Słowenii","Etnografia Macedonii Północnej","Etnografia Albanii","Etnografia Węgier","Etnografia Słowacji","Etnografia Serbii","Etnografia Ukrainy","Etnografia Mołdawii","Karpaty","Etnografia Bułgarii"],"wgPageViewLanguage":"pl", "wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Wołosi","wgRelevantArticleId":69909,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":72957782,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q475021" ,"wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents" ,"ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Wołosi – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Wo%C5%82osi"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wo%C5%82osi"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Wołosi rootpage-Wołosi skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wo%C5%82osi" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wo%C5%82osi" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wo%C5%82osi" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wo%C5%82osi" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Pochodzenie_i_wieloznaczność_etnonimu_Wołoch" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pochodzenie_i_wieloznaczność_etnonimu_Wołoch"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Pochodzenie i wieloznaczność etnonimu Wołoch</span> </div> </a> <ul id="toc-Pochodzenie_i_wieloznaczność_etnonimu_Wołoch-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Genetyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Genetyka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Genetyka</span> </div> </a> <ul id="toc-Genetyka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pochodzenie_i_migracje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pochodzenie_i_migracje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Pochodzenie i migracje</span> </div> </a> <ul id="toc-Pochodzenie_i_migracje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wyznanie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Wyznanie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Wyznanie</span> </div> </a> <ul id="toc-Wyznanie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zajęcia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zajęcia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zajęcia</span> </div> </a> <ul id="toc-Zajęcia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Język" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Język"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Język</span> </div> </a> <ul id="toc-Język-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podziały" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Podziały"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Podziały</span> </div> </a> <ul id="toc-Podziały-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Wołosi</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 43 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-43" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">43 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%85%D1%96" title="Валахі – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Валахі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%B8" title="Власи – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Власи" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Wolochn" title="Wolochn – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Wolochn" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Vlasi" title="Vlasi – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Vlasi" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Valacs" title="Valacs – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Valacs" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Vala%C5%A1i_(severn%C3%AD_Karpaty)" title="Valaši (severní Karpaty) – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Valaši (severní Karpaty)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Valaker" title="Valaker – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Valaker" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Walachen" title="Walachen – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Walachen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%BB%CE%AC%CF%87%CE%BF%CE%B9_(%CF%8C%CF%81%CE%BF%CF%82)" title="Βλάχοι (όρος) – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Βλάχοι (όρος)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vlachs" title="Vlachs – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Vlachs" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Valacos" title="Valacos – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Valacos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Vlakoj" title="Vlakoj – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Vlakoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Valakiar" title="Valakiar – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Valakiar" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DA%A9" title="ولاک – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ولاک" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Valaques" title="Valaques – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Valaques" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Flachen" title="Flachen – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Flachen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B8%94%EB%9D%BC%ED%9D%90%EC%9D%B8" title="블라흐인 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="블라흐인" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AD%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Վալախներ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Վալախներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Vlasi" title="Vlasi – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Vlasi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Vlach" title="Vlach – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Vlach" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Valacchi" title="Valacchi – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Valacchi" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%9C%D7%90%D7%9B%D7%99%D7%9D" title="ולאכים – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="ולאכים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Valachi" title="Valachi – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Valachi" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Valakai_(tauta)" title="Valakai (tauta) – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Valakai (tauta)" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Vlachok" title="Vlachok – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Vlachok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Vlachen" title="Vlachen – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Vlachen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%B4%E3%83%A9%E3%83%95%E4%BA%BA" title="ヴラフ人 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヴラフ人" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Voloxlar" title="Voloxlar – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Voloxlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Val%C3%A1quios" title="Valáquios – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Valáquios" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Vlahi" title="Vlahi – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Vlahi" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%85%D0%B8" title="Валахи – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Валахи" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Vlleh%C3%ABt" title="Vllehët – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Vllehët" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Vlach" title="Vlach – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Vlach" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Valasi_(severn%C3%A9_Karpaty)" title="Valasi (severné Karpaty) – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Valasi (severné Karpaty)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Vlahi" title="Vlahi – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Vlahi" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%B8_(%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8)" title="Власи (Романи) – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Власи (Романи)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Vlasi" title="Vlasi – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Vlasi" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Valakit" title="Valakit – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Valakit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Valaker" title="Valaker – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Valaker" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ulahlar" title="Ulahlar – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ulahlar" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1vi%CC%B1lak" title="A̱vi̱lak – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱vi̱lak" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%85%D0%B8" title="Волохи – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Волохи" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BC%97%E6%8B%89%E8%B5%AB%E4%BA%BA" title="弗拉赫人 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="弗拉赫人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q475021#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wo%C5%82osi" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Wo%C5%82osi" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wo%C5%82osi"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Wo%C5%82osi"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Wo%C5%82osi" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Wo%C5%82osi" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&oldid=72957782" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Wo%C5%82osi&id=72957782&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWo%25C5%2582osi"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWo%25C5%2582osi"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Wo%C5%82osi"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Wo%C5%82osi&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Vlachs" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q475021" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><p><b>Wołosi</b> – zbiorcza nazwa różnych grup etnicznych zamieszkujących pierwotnie <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Ba%C5%82ka%C5%84ski" title="Półwysep Bałkański">Półwysep Bałkański</a>, posługujących się <a href="/wiki/J%C4%99zyki_wschodnioroma%C5%84skie" title="Języki wschodnioromańskie">językami wschodnioromańskimi</a>. </p><p>W skład tej grupy wchodzą np. <a href="/wiki/Arumuni" title="Arumuni">Arumuni</a> – czyli Wołosi z pogranicza grecko-albańsko-macedońskiego. Pochodzenia wołoskiego są również dzisiejsi <a href="/wiki/Rumuni" title="Rumuni">Rumuni</a> i <a href="/wiki/Mo%C5%82dawianie" title="Mołdawianie">Mołdawianie</a>, choć od połowy XIX wieku już raczej nie określa się ich w ten sposób. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pochodzenie_i_wieloznaczność_etnonimu_Wołoch"><span id="Pochodzenie_i_wieloznaczno.C5.9B.C4.87_etnonimu_Wo.C5.82och"></span>Pochodzenie i wieloznaczność <a href="/wiki/Etnonim" title="Etnonim">etnonimu</a> Wołoch</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Pochodzenie i wieloznaczność etnonimu Wołoch" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pochodzenie i wieloznaczność etnonimu Wołoch"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Określenie <i>Vlach</i> pochodzi od <a href="/wiki/J%C4%99zyki_germa%C5%84skie" title="Języki germańskie">germańskiego</a> <i>walh</i>/<i>wealh</i> „obcy”, „nieznajomy” i było używane przez dawne ludy germańskie jako określenie początkowo człowieka posługującego się <a href="/wiki/J%C4%99zyki_celtyckie" title="Języki celtyckie">językiem celtyckim</a>, później <a href="/wiki/J%C4%99zyki_roma%C5%84skie" title="Języki romańskie">romańskim</a><sup id="cite_ref-olszański_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-olszański-1">[1]</a></sup>. Jest więc egzoetnonimem (nazwa nadana przez przedstawicieli obcej grupy). To samo pochodzenie mają słowa <i><a href="/wiki/Walonowie" title="Walonowie">Walon</a></i> czy <i><a href="/wiki/Walijczycy" title="Walijczycy">Walijczyk</a></i><sup id="cite_ref-NCMH_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-NCMH-2">[2]</a></sup>. </p><p>Po Germanach słowo odziedziczyli <a href="/wiki/S%C5%82owianie" title="Słowianie">Słowianie</a>, a przez nich inne ludy, jak <a href="/wiki/W%C4%99grzy" title="Węgrzy">Węgrzy</a> (<i>oláh</i> odnosi się do Wołochów, a konkretniej Rumunów, zaś <i>olasz</i> do Włochów) oraz <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Bizantyńczycy</a> (Βλάχοι, <i>Vláhi</i>) używający go jako określenie wszystkich ludów łacińskich zamieszkujących <a href="/wiki/Ba%C5%82kany" class="mw-redirect" title="Bałkany">Bałkany</a><sup id="cite_ref-KLR_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-KLR-3">[3]</a></sup>. W języku polskim funkcjonuje słowo „Włoch”, spełniające tę samą funkcję co <a href="/wiki/J%C4%99zyk_s%C5%82owe%C5%84ski" title="Język słoweński">słoweńskie</a> <i>lach</i> – oba pochodzą od tego samego korzenia<sup title="Informacje umieszczone obok wymagają doprecyzowania od 2020-04" class="noprint">[<a href="/wiki/Wikipedia:Unikaj_wyra%C5%BCe%C5%84_zwodniczych" title="Wikipedia:Unikaj wyrażeń zwodniczych">doprecyzuj!</a>]</sup>. </p><p>Pod etnonimem Wołoch na przestrzeni wieków znanych było wiele różnorodnych społeczeństw, niekoniecznie spokrewnionych genetycznie czy kulturowo. W XII w. Wołochami określano koczowników ze stepów czarnomorskich – <a href="/wiki/Po%C5%82owcy" title="Połowcy">Kumanów</a>, takie pochodzenie miał <a href="/wiki/Asen_I" title="Asen I">Asen I</a> – władca średniowiecznej <a href="/wiki/Historia_Bu%C5%82garii_w_%C5%9Bredniowieczu#Odrodzenie_Cesarstwa" title="Historia Bułgarii w średniowieczu">Bułgarii</a> (a właściwie Państwa Bułgarów i Wołochów). W XVII wieku w <a href="/wiki/Slawonia" title="Slawonia">Slawonii</a> etnonimem ‘Wołoch’ określano zarówno pasterzy górskich, jak i emigrantów z południa, przy czym terminem tym obejmowano również <a href="/wiki/Serbowie" title="Serbowie">Serbów</a><sup id="cite_ref-HKW_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-HKW-4">[4]</a></sup>. </p><p>Współcześnie w Grecji termin Wołoch (<i>Vlach</i>) ma znaczenie pejoratywne bez desygnatu etnicznego<sup id="cite_ref-JN_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-JN-5">[5]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Genetyka">Genetyka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Genetyka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Genetyka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bosch ze współpracownikami poddali próbie hipotezę, czy Wołosi są potomkami zlatynizowanych <a href="/wiki/Dakowie" title="Dakowie">Daków</a>, <a href="/wiki/Ilirowie" title="Ilirowie">Ilirów</a>, <a href="/wiki/Trakowie" title="Trakowie">Traków</a> lub <a href="/wiki/Grecy" title="Grecy">Greków</a>, czy też kombinacją powyższych. Hipotezy tej nie udało się dowieść ze względu na wysoki stopień podobieństwa genetycznego jakie posiadają wszystkie badane grupy etniczne Bałkanów. Okazuje się, że językowe i kulturowe różnice pomiędzy różnymi etnosami/narodami bałkańskimi nie były wystarczająco silne, aby uniknąć przepływu genów między nimi<sup id="cite_ref-EB_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB-6">[6]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pochodzenie_i_migracje">Pochodzenie i migracje</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Pochodzenie i migracje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pochodzenie i migracje"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ogólne zarysy genezy Wołochów są znane, jednak szczegóły nie są wyjaśnione – istnieje na ten temat kilka konkurencyjnych hipotez. Głównym punktem spornym jest lokalizacja kolebki Wołochów. I tak: </p> <ul><li>według teorii dako-rumuńskiej, która dominowała do niedawna w literaturze rumuńskiej, Wołosi – a w każdym razie ten ich odłam, który później utworzył naród rumuński – są ludnością autochtoniczną na terenie późniejszej <a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunii</a> (<a href="/wiki/Mo%C5%82dawia_(kraina_historyczna)" title="Mołdawia (kraina historyczna)">Mołdawii</a>, <a href="/wiki/Wo%C5%82oszczyzna" title="Wołoszczyzna">Wołoszczyzny</a> i <a href="/wiki/Siedmiogr%C3%B3d" title="Siedmiogród">Siedmiogrodu</a>).</li> <li>poza Rumunią dominuje teoria, że Wołosi wywodzą się z południowych Bałkanów, skąd przywędrowali na tereny obecnej Rumunii pod koniec I tysiąclecia n.e. bądź nawet na początku II tysiąclecia n.e. Jako kolebkę Wołochów współcześni autorzy wskazują zwykle zromanizowane obszary <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">cesarstwa wschodniego</a> – obszary dzisiejszych <a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonii</a>, <a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbii</a> i <a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgarii</a>. Teoria ta jest akceptowana współcześnie także przez część badaczy rumuńskich.</li></ul> <p>Teoria dako-rumuńska od XIX wieku była mocno forsowana przez historyków rumuńskich. Wydaje się jednak, że powstała jako wsparcie tendencji państwowotwórczych w okresie powstawania Rumunii, a szczególnie w czasie forsowania koncepcji tzw. „Wielkiej Rumunii” na przełomie XIX i XX wieku, spełniając funkcję argumentu dla roszczeń terytorialnych np. w sporze z Węgrami o <a href="/wiki/Siedmiogr%C3%B3d" title="Siedmiogród">Siedmiogród</a>. W rzeczywistości nie ma żadnych dowodów na istnienie jakichkolwiek większych grup ludności romańskiej na terytorium obecnej Rumunii po wycofaniu się stamtąd Rzymian, a przed X wiekiem. </p><p>Dodatkowych argumentów przeciwko teorii dako-rumuńskiej dostarczają badania lingwistyczne nad <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rumu%C5%84ski" title="Język rumuński">językiem rumuńskim</a>: </p> <ul><li>brak w nim słów pochodzenia wschodniogermańskiego (od <a href="/wiki/Gepidowie" title="Gepidowie">Gepidów</a>)</li> <li>występują natomiast wspólne słowa z <a href="/wiki/J%C4%99zyk_alba%C5%84ski" title="Język albański">językiem albańskim</a> (co najmniej 50 słów)<sup id="cite_ref-olszański_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-olszański-1">[1]</a></sup>.</li></ul> <p>W każdym razie jest obecnie niekwestionowane, że <a href="/wiki/Etniczno%C5%9B%C4%87" title="Etniczność">etnos</a> wołoski wywodzi się ze <a href="/wiki/Romanizacja_(staro%C5%BCytno%C5%9B%C4%87)" title="Romanizacja (starożytność)">zromanizowanej</a> ludności <a href="/wiki/Trakowie" title="Trakowie">trackiej</a> i <a href="/wiki/Ilirowie" title="Ilirowie">iliryjskiej</a> (a być może również <a href="/wiki/Dakowie" title="Dakowie">dackiej</a>) – czy to zamieszkującej <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Ba%C5%82ka%C5%84ski" title="Półwysep Bałkański">Półwysep Bałkański</a>, czy sąsiadujące z Bałkanami tereny karpackie i naddunajskie. Po rozpadzie administracji rzymskiej na Bałkanach i inwazji <a href="/wiki/S%C5%82owianie" title="Słowianie">Słowian</a> we wczesnym średniowieczu ludność romańska została wyparta w tereny górskie, gdzie przyjęła pasterski tryb życia. W <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">średniowieczu</a> Wołosi byli na Bałkanach istotnym elementem etnicznym. </p><p>Najstarsze pisemne wzmianki o Wołochach znajdujemy w źródłach bizantyńskich. W VIII wieku odnotowano w Macedonii Egejskiej miejscowość Vlahorihini, zaś w latach 976–980 sam lud żyjący na terenach dzisiejszego pogranicza grecko-macedońsko-albańskiego (tereny obecnie zamieszkiwane przez <a href="/wiki/Arumuni" title="Arumuni">Arumunów</a>). Kolejne bizantyjskie źródła pisane odnotowują ekspansję Wołochów: </p> <ul><li>1094 – góry <a href="/wiki/Ba%C5%82kan" title="Bałkan">Bałkan</a></li> <li>1164 – <a href="/wiki/Dobrud%C5%BCa" title="Dobrudża">Dobrudża</a></li> <li>1202 – <a href="/wiki/Karpaty_Po%C5%82udniowe" title="Karpaty Południowe">Karpaty Południowe</a><sup id="cite_ref-olszański_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-olszański-1">[1]</a></sup></li></ul> <p>Równocześnie w X wieku część Wołochów miała przenieść się bardziej na południe, na obszary współczesnej <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a>, zachowując jednak łączność z pobratymcami pozostałymi na północy<sup id="cite_ref-FC_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-FC-7">[7]</a></sup>. </p><p>Po rozbiciu przez <a href="/wiki/Normanowie" title="Normanowie">Normanów</a> <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Cesarstwa Bizantyjskiego</a> w <a href="/wiki/Tesalia" title="Tesalia">Tesalii</a> i <a href="/wiki/Epir" title="Epir">Epirze</a> powstała <a href="/w/index.php?title=Wielka_Wo%C5%82oszczyzna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wielka Wołoszczyzna (strona nie istnieje)">Wielka Wołoszczyzna</a> – jeden z przejściowych bytów politycznych w tym regionie. W XII–XIII razem z <a href="/wiki/Bu%C5%82garzy" title="Bułgarzy">Bułgarami</a> Wołosi utworzyli wspólny byt polityczny – drugie Cesarstwo Bułgarskie (oficjalnie Cesarstwo Wołochów i Bułgarów). Następnie, po ustąpieniu <a href="/wiki/Mongo%C5%82owie" title="Mongołowie">Mongołów</a> w połowie XIII wieku, Wołosi na częściowo wyludnionych terenach między <a href="/wiki/Karpaty" title="Karpaty">Karpatami</a> a <a href="/wiki/Dunaj" title="Dunaj">Dunajem</a> i <a href="/wiki/Dniestr" title="Dniestr">Dniestrem</a> utworzyli kilka małych państw, zjednoczonych później w dwa organizmy państwowe – <a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawię</a> i <a href="/wiki/Wo%C5%82oszczyzna" title="Wołoszczyzna">Wołoszczyznę</a>. Na tych obszarach osadnictwo wołoskie nawarstwiło się na osiadłych tu Słowian i koczownicze <a href="/wiki/Ludy_tureckie" title="Ludy tureckie">ludy tureckie</a>. </p><p>Następna fala migracji, zwana <a href="/wiki/Kolonizacja_wo%C5%82oska" title="Kolonizacja wołoska">kolonizacją wołoską</a>, wyszła z południowych Karpat i wzdłuż łańcucha Karpat wschodnich i zachodnich dotarła aż do <a href="/wiki/Orawa_(region)" title="Orawa (region)">Orawy</a> i <a href="/wiki/Morawy" title="Morawy">Moraw</a>. Migracja ta miała jednak etniczny charakter wołoski tylko w swej pierwszej fazie, do czasu wchłonięcia elementu ruskiego i polskiego. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wo%C5%82osi_w_Polsce" title="Wołosi w Polsce">Wołosi w Polsce</a>.</i></div> <p>W <a href="/wiki/XVI_wiek" title="XVI wiek">XVI wieku</a> migracja ludności wołoskiej praktycznie zakończyła się. Stało się to za przyczyną m.in. umocnienia <a href="/wiki/Feudalizm" title="Feudalizm">systemu feudalnego</a> zarówno na terenach księstw naddunajskich, jak i Siedmiogrodu należącego do <a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgier</a>, a także przez zaawansowanie procesów asymilacyjnych, zastępowanie prawa osadnictwa wołoskiego prawem miejscowym itp. </p><p>Migracje te nie doprowadziły jednak do zaniku kultury wołoskiej na południowych Bałkanach – istnieje ona do dziś, choć w reliktowej formie. Silnie zasymilowane ludy wołoskie do dziś zamieszkują <a href="/wiki/Tesalia" title="Tesalia">Tesalię</a> (gdzie podczas II wojny światowej próbowano utworzyć arumuńskie państwo – <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Pindosu" title="Księstwo Pindosu">Księstwo Pindosu</a>), <a href="/wiki/Epir" title="Epir">Epir</a> i <a href="/wiki/Macedonia_(kraina_historyczna)" title="Macedonia (kraina historyczna)">Macedonię</a>. Asymilacja wynikła z braku własnego państwa i z intensywnego ograniczania kultury wołoskiej przez powstające od <a href="/wiki/XIX_wiek" title="XIX wiek">XIX wieku</a> mocno nacjonalistyczne państwa. </p><p>W <a href="/wiki/XIX_wiek" title="XIX wiek">XIX wieku</a> z połączenia księstw wołoskiego i mołdawskiego powstało pierwsze nowożytne państwo wołoskie – <a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a>, do której przyłączono później zasiedlone również przez Rumunów <a href="/wiki/Dobrud%C5%BCa" title="Dobrudża">Dobrudżę</a>, <a href="/wiki/Siedmiogr%C3%B3d" title="Siedmiogród">Siedmiogród</a> i <a href="/wiki/Banat_(kraina)" title="Banat (kraina)">Banat</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wyznanie">Wyznanie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Wyznanie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wyznanie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wołosi byli na ogół <a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">wyznania prawosławnego</a>. Charakterystyczną cechą jest upodobanie do <a href="/wiki/Dymitr_z_Tesaloniki" title="Dymitr z Tesaloniki">św. Dymitra</a>. Przy lokacji wsi na ogół była też lokalizowana <a href="/wiki/Cerkiew_(budynek)" title="Cerkiew (budynek)">cerkiew</a> wraz z uposażeniem. Charakterystyczne jest jednak to, że cerkiew była zależna od <a href="/wiki/Knia%C5%BA" title="Kniaź">kniazia</a>, który dysponował jej dobrami i osadzał <a href="/wiki/Pop_(kap%C5%82an)" title="Pop (kapłan)">popów</a>. Cerkiew lokowana była w centrum osady, zaś <a href="/wiki/Monaster" title="Monaster">monastyr</a> na obrzeżu wsi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zajęcia"><span id="Zaj.C4.99cia"></span>Zajęcia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Zajęcia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zajęcia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Panuje opinia iż Wołosi trudnili się jedynie <a href="/wiki/Transhumancja" title="Transhumancja">pasterstwem transhumancyjnym</a> (pół-osiadły tryb życia z pasterstwem w górach jako podstawą egzystencji). Pogląd ten wziął się stąd, że w istocie do XX w. Wołosi bałkańscy zostali zmarginalizowani, głównie poprzez procesy asymilacyjne, a także masowe migracje, i dotrwali jako etnos głównie w izolowanych enklawach w rejonach górskich, gdzie z natury prymitywne sposoby gospodarowania są trwalsze. Natomiast przed wiekami Wołosi posiadali również swoje elity, piśmiennictwo (w XVIII w. wydawane były gazety w języku wołoskim), kulturę, politykę. </p><p>Wędrowni Wołosi zanosili na tereny górskie oryginalny sposób wypasu owiec przyjęty do dziś przez mieszkańców <a href="/wiki/Karpaty" title="Karpaty">Karpat</a> (<a href="/wiki/%C5%81emkowie" title="Łemkowie">Łemków</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3rale" title="Górale">górali</a>). W miarę asymilacji oraz wprowadzania prawa miejscowego przechodzili oni na rolniczy tryb życia. Budowali stałe wsie, przedstawiciele elit wołoskich (tzw. kniaziowie) obejmowali urzędy dostępując zaliczenia w poczet <a href="/wiki/Szlachta_w_Polsce" title="Szlachta w Polsce">szlachty polskiej</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Język"><span id="J.C4.99zyk"></span>Język</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Język" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Język"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Map-balkans-vlachs.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Map-balkans-vlachs.png/400px-Map-balkans-vlachs.png" decoding="async" width="400" height="306" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f0/Map-balkans-vlachs.png 1.5x" data-file-width="440" data-file-height="337" /></a><figcaption>Ludy romańskojęzyczne we współczesnej Europie Środkowej</figcaption></figure> <p>Ze względu na brak źródeł pisanych, wiedza o <a href="/wiki/J%C4%99zyk_prarumu%C5%84ski" title="Język prarumuński">języku</a>, którym posługiwali się Wołosi po wywędrowaniu ze swojej <a href="/wiki/Ba%C5%82kany" class="mw-redirect" title="Bałkany">bałkańskiej</a> kolebki w <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">średniowieczu</a>, opiera się na <a href="/wiki/Metoda_por%C3%B3wnawcza_(j%C4%99zykoznawstwo)" title="Metoda porównawcza (językoznawstwo)">badaniach historyczno-porównawczych</a> współczesnych <a href="/wiki/J%C4%99zyki_wschodnioroma%C5%84skie" title="Języki wschodnioromańskie">języków wschodnioromańskich</a> – <a href="/wiki/J%C4%99zyk_arumu%C5%84ski" title="Język arumuński">arumuńskiego</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_istrorumu%C5%84ski" title="Język istrorumuński">istrorumuńskiego</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_meglenorumu%C5%84ski" title="Język meglenorumuński">meglenickiego</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rumu%C5%84ski" title="Język rumuński">rumuńskiego</a> („dakorumuńskiego”). Dialekty wołoskie wywodzą się z <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łaciny</a>, ale nie z jej formy <a href="/w/index.php?title=%C5%81acina_klasyczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łacina klasyczna (strona nie istnieje)">klasycznej</a>, będąc kontynuacją jej odmian <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wernakularny" title="Język wernakularny">wernakularnych</a>, zbiorczo nazywanych <a href="/wiki/%C5%81acina_ludowa" title="Łacina ludowa">łaciną ludową</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Podziały"><span id="Podzia.C5.82y"></span>Podziały</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Podziały" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podziały"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wśród Wołochów wyróżnia się kilka grup: </p> <ul><li>Dakorumuni, czyli <a href="/wiki/Rumuni" title="Rumuni">Rumuni</a> – zamieszkujący <a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunię</a>, <a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawię</a>, <a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukrainę</a>, <a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbię</a>, <a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a>, <a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowację</a> i <a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgarię</a>,</li> <li><a href="/wiki/Arumuni" title="Arumuni">Arumuni</a>, zamieszkujący <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecję</a>, <a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albanię</a>, Rumunię, <a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonię Północną</a>, Bułgarię i Serbię,</li> <li><a href="/wiki/Meglenorumuni" title="Meglenorumuni">Meglenorumuni</a>, <a href="/wiki/Kucowo%C5%82osi" title="Kucowołosi">Kucowołosi</a> zamieszkujący Grecję i Macedonię Północną,</li> <li><a href="/wiki/Istrorumuni" title="Istrorumuni">Istrorumuni</a>, zamieszkujący <a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwację</a>,</li> <li><a href="/wiki/Morlachowie" title="Morlachowie">Morlachowie</a> w Górach Dynarskich, lud wymarły.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikimedia_Community_Logo.svg/28px-Wikimedia_Community_Logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikimedia_Community_Logo.svg/42px-Wikimedia_Community_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikimedia_Community_Logo.svg/56px-Wikimedia_Community_Logo.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="900" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w indeksie <i>Słownika geograficznego Królestwa Polskiego</i> hasło <b><a href="/wiki/Wikipedia:Skarbnica_Wikipedii/S%C5%82ownik_geograficzny_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego/Wo%C5%82ochy" title="Wikipedia:Skarbnica Wikipedii/Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Wołochy">Wołochy</a></b> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/G%C3%B3rale" title="Górale">Górale</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-olszański-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-olszański_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-olszański_1-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-olszański_1-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Tadeusz_A._Olsza%C5%84ski" title="Tadeusz A. Olszański">Tadeusz A. Olszański</a>: <i>Wołosi – zapomniany lud Bałkanów</i>, w: <i>Płaj. Almanach karpacki</i>, nr 21 (jesień 2000), ISSN 1230-5898 (zob. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://karpaccy.pl/wolosi-zapomniany-lud-balkanow-plaj-21/">fragm.</a>).</span> </li> <li id="cite_note-NCMH-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NCMH_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>The New Cambridge Modern History</i>, tom 1, 1957.</span> </li> <li id="cite_note-KLR-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-KLR_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kelley L. Ross. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.friesian.com/decdenc2.htm"><em>Decadence, Rome and Romania, the Emperors Who Weren’t, and Other Reflections on Roman History</em></a>. „The Proceedings of the <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.friesian.com/">Friesian School</a>”, 2003. Cytat: Note: The Vlach Connection. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Decadence%2C+Rome+and+Romania%2C+the+Emperors+Who+Weren%E2%80%99t%2C+and+Other+Reflections+on+Roman+History&rft.jtitle=The+Proceedings+of+the+%5Bhttp%3A%2F%2Fwww.friesian.com%2F+Friesian+School%5D&rft.date=2003&rft.au=Kelley+L.+Ross&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.friesian.com%2Fdecdenc2.htm"><span style="display: none;"> </span></span><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">{{<a href="/wiki/Szablon:Cytuj_pismo" title="Szablon:Cytuj pismo">Cytuj pismo</a>}} Linki zewnętrzne: "czasopismo".</span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet="">brak numeru strony</span></span> </li> <li id="cite_note-HKW-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-HKW_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20120731051027/http://www.demog.berkeley.edu/~gene/hammel_1-fmt.html">Hammel, E. A. and Kenneth W. Wachter, 1995, The Slavonian Census of 1698</a>.</span> </li> <li id="cite_note-JN-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-JN_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text">John Nandris – „The Aromani” (In „World Archaeology” 17/1985, p. 261).</span> </li> <li id="cite_note-EB-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text">E. Bosch et al., <i>Paternal and maternal lineages in the Balkans show a homogeneous landscape over linguistic barriers, except for the isolated Aromuns.</i> Annals of Human Genetics, Volume 70, Issue 4 (p 459-487).</span> </li> <li id="cite_note-FC-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FC_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Florin Curta, <i>Southeastern Europe in the Middle Ages</i>, 500-1250.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Wace A.J.B., Thompson M.S., „The nomads of the Balkans an account of life and customs among the Vlachs of Northern Pindus”, Londyn 1914 <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</li> <li><a href="/wiki/Juliusz_Demel" title="Juliusz Demel">Juliusz Demel</a>: <i>Historia Rumunii</i>, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970</li> <li><a href="/wiki/Tadeusz_A._Olsza%C5%84ski" title="Tadeusz A. Olszański">Tadeusz A. Olszański</a>: <i>Wołosi – zapomniany lud Bałkanów</i>, w: <i>Płaj. Almanach karpacki</i>, nr 21 (jesień 2000), ISSN 1230-5898 (zob. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://karpaccy.pl/wolosi-zapomniany-lud-balkanow-plaj-21/">fragm.</a>)</li> <li>Piotr Nowicki: <i>Spotkałem nawet prawdziwych Wołochów</i>, w: <i>Płaj. Almanach karpacki</i>, nr 17 (jesień 1998), ISSN 1230-5898.</li> <li><a href="/wiki/Grzegorz_Jawor" title="Grzegorz Jawor">Grzegorz Jawor</a>: <i>Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu</i>, wydanie II uzupełnione, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8322723261" title="Specjalna:Książki/8322723261">ISBN <span class="isbn">83-227-2326-1</span></a>.</li> <li>Jan Szymik, Leszek Richter (red.): <i>Wołoskie dziedzictwo Karpat</i>, Sekcja Ludoznawcza ZG PZKO, Czeski Cieszyn 2008, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788025426166" title="Specjalna:Książki/9788025426166">ISBN <span class="isbn">978-80-254-2616-6</span></a>.</li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Termin" title="Termin">termin</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph450987">ph450987</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Vlach">topic/Vlach</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/1918705">1918705</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=valaker">valaker</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wołosi&oldid=72957782">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wołosi&oldid=72957782</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Wo%C5%82osi" title="Kategoria:Wołosi">Wołosi</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_Rumunii" title="Kategoria:Etnografia Rumunii">Etnografia Rumunii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_Czech" title="Kategoria:Etnografia Czech">Etnografia Czech</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_Grecji" title="Kategoria:Etnografia Grecji">Etnografia Grecji</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_S%C5%82owenii" title="Kategoria:Etnografia Słowenii">Etnografia Słowenii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_Macedonii_P%C3%B3%C5%82nocnej" title="Kategoria:Etnografia Macedonii Północnej">Etnografia Macedonii Północnej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_Albanii" title="Kategoria:Etnografia Albanii">Etnografia Albanii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_W%C4%99gier" title="Kategoria:Etnografia Węgier">Etnografia Węgier</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_S%C5%82owacji" title="Kategoria:Etnografia Słowacji">Etnografia Słowacji</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_Serbii" title="Kategoria:Etnografia Serbii">Etnografia Serbii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_Ukrainy" title="Kategoria:Etnografia Ukrainy">Etnografia Ukrainy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_Mo%C5%82dawii" title="Kategoria:Etnografia Mołdawii">Etnografia Mołdawii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Karpaty" title="Kategoria:Karpaty">Karpaty</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Etnografia_Bu%C5%82garii" title="Kategoria:Etnografia Bułgarii">Etnografia Bułgarii</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytuj_do_sprawdzenia" title="Kategoria:Szablon cytuj do sprawdzenia">Szablon cytuj do sprawdzenia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_czasopisma_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony">Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_wyra%C5%BCeniami_zwodniczymi_od_2020-04" title="Kategoria:Artykuły z wyrażeniami zwodniczymi od 2020-04">Artykuły z wyrażeniami zwodniczymi od 2020-04</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 23 lut 2024, 14:19.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Wo%C5%82osi&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-dxng5","wgBackendResponseTime":205,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.176","walltime":"0.253","ppvisitednodes":{"value":1135,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":9929,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1559,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":5194,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":4,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 209.557 1 -total"," 44.77% 93.828 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 25.05% 52.491 1 Szablon:Przypisy"," 16.36% 34.293 1 Szablon:Cytuj_pismo"," 14.01% 29.360 1 Szablon:Osobny_artykuł"," 12.59% 26.380 1 Szablon:Dmbox"," 10.79% 22.601 2 Szablon:Ikona"," 5.82% 12.197 2 Szablon:Lang"," 5.79% 12.128 2 Szablon:ISBN"," 5.55% 11.630 9 Szablon:R"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.090","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2441850,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-554f9d5bc7-5bkzw","timestamp":"20241105231200","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Wo\u0142osi","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Wo%C5%82osi","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q475021","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q475021","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-07-11T20:06:41Z"}</script> </body> </html>