CINXE.COM
CD-Labor an TU Graz erforscht neue Halbleitermaterialien
<!DOCTYPE html> <html lang="de"> <head> <meta charset="utf-8"> <!-- This website is powered by TYPO3 - inspiring people to share! TYPO3 is a free open source Content Management Framework initially created by Kasper Skaarhoj and licensed under GNU/GPL. TYPO3 is copyright 1998-2025 of Kasper Skaarhoj. Extensions are copyright of their respective owners. Information and contribution at https://typo3.org/ --> <meta name="generator" content="TYPO3 CMS" /> <meta name="description" content="Mit energie- und ressourcensparenden Methoden will ein Forschungsteam am Institut für anorganische Chemie der TU Graz hochwertige dotierte Siliziumschichten für die Elektronik- und Solarbranche ermöglichen." /> <meta name="keywords" content="Advanced Materials Science, Sustainable Systems" /> <meta property="og:title" content="CD-Labor an TU Graz erforscht neue Halbleitermaterialien" /> <meta property="og:type" content="article" /> <meta property="og:url" content="https://www.tugraz.at/tu-graz/services/news-stories/medienservice/einzelansicht/article/cd-labor-an-tu-graz-erforscht-neue-halbleitermaterialien" /> <meta property="og:image" content="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/f/7/csm_Banner_F-LU-24-CD-Labor-Michael-HAAS-by-Lunghammer-tugraz-23_695eabc1b3.jpg" /> <meta property="og:image:width" content="0" /> <meta property="og:image:height" content="0" /> <meta property="og:description" content="Mit energie- und ressourcensparenden Methoden will ein Forschungsteam am Institut für anorganische Chemie der TU Graz hochwertige dotierte Siliziumschichten für die Elektronik- und Solarbranche ermöglichen." /> <meta name="twitter:card" content="summary" /> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/news/Resources/Public/Css/news-basic.css?1650992832" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/rx_shariff/Resources/Public/Css/shariff.complete.css?1607593063" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraz/Resources/Public/Css/cookie_consent.css?1693213460" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/External/news.css?1720442204" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/int.css?1738843448" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/media.css?1739365813" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/print.css?1693213434" media="print"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/Font/ssp-light.css?1693213434" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/Font/ssp-semibold.css?1693213434" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/form.css?1693213434" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/lang.css?1693213434" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraz/Resources/Public/Css/darksiteOverlay.css?1720086073" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraz/Resources/Public/Css/baguetteBox.css?1693213460" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/qmenu.css?1693213434" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Css/qmenu-media.css?1693213434" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tu_news/Resources/Public/News/Css/style.css?1734532752" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tu_event/Resources/Public/Css/CalLegacy.css?1713433509" media="all"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraz_faq/Resources/Public/Css/style.css?1737643685" media="all"> <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=edge"><link rel="alternate" type="application/rss+xml" href="http://rss.tugraz.at/news.xml" title="TU Graz News"><title>CD-Labor an TU Graz erforscht neue Halbleitermaterialien</title><meta id="viewport" name=viewport content="width=device-width, initial-scale=1"><link rel="stylesheet" type="text/css" id="int-all-footer-stylesheet" href="" media="all"> <link rel="canonical" href="https://www.tugraz.at/tu-graz/services/news-stories/medienservice/einzelansicht/article/cd-labor-an-tu-graz-erforscht-neue-halbleitermaterialien"/> <link rel="alternate" hreflang="de" href="https://www.tugraz.at/tu-graz/services/news-stories/medienservice/einzelansicht/article/cd-labor-an-tu-graz-erforscht-neue-halbleitermaterialien"/> <link rel="alternate" hreflang="en" href="https://www.tugraz.at/en/tu-graz/services/news-stories/media-service/singleview/article/cd-labor-an-tu-graz-erforscht-neue-halbleitermaterialien"/> <link rel="alternate" hreflang="x-default" href="https://www.tugraz.at/tu-graz/services/news-stories/medienservice/einzelansicht/article/cd-labor-an-tu-graz-erforscht-neue-halbleitermaterialien"/> <!-- This site is optimized with the Yoast SEO for TYPO3 plugin - https://yoast.com/typo3-extensions-seo/ --> <script type="application/ld+json">[{"@context":"https:\/\/www.schema.org","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/www.tugraz.at\/","name":"TU Graz"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/www.tugraz.at\/tu-graz","name":"TU Graz"}},{"@type":"ListItem","position":3,"item":{"@id":"https:\/\/www.tugraz.at\/tu-graz\/services","name":"Services"}},{"@type":"ListItem","position":4,"item":{"@id":"https:\/\/www.tugraz.at\/tu-graz\/services\/news-stories","name":"News+Stories"}},{"@type":"ListItem","position":5,"item":{"@id":"https:\/\/www.tugraz.at\/tu-graz\/services\/news-stories\/medienservice","name":"Medienservice"}},{"@type":"ListItem","position":6,"item":{"@id":"https:\/\/www.tugraz.at\/tu-graz\/services\/news-stories\/medienservice\/einzelansicht","name":"Einzelansicht"}}]}]</script> </head> <body> <div id="all-menu-top"><a href="#int-menu-title" class="skip-navigation" >Zum Hauptinhalt springen</a><div id="int-menu-q"><div class="int-menu-q-l1"><div class="int-menu-q-l1-item"><a href="/home" title="TU Graz Home"><svg shape-rendering="geometricPrecision" id="int-menu-q-home-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" version="1.1" xml:space="preserve" height="36.997" width="35.969" enable-background="new 0 0 595.28 841.89" y="0px" x="0px" viewBox="0 0 35.969 36.997451"><polyline style="stroke:#000;stroke-linecap:square;stroke-width:4;fill:none" points="282.72 437.28 282.72 414.77 297.71 406.69 312.69 414.77 312.69 437.28" transform="translate(-279.72 -403.28)"/></svg></a></div><span class='int-menu-q-l1-after'></span><div class="int-menu-q-l1-item int-menu-q-now"><a href="/tu-graz/fokus-tu-graz">TU Graz<svg shape-rendering="optimizeQuality" class="int-menu-q-open-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="5.2753mm" width="8.7548mm" version="1.1" viewBox="0 0 31.02118 18.692033"> <g style="stroke-width:2.25" transform="translate(-164.49 -416.85)"> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.5;fill:none" d="m165.63 417.99 14.375 16.43 14.375-16.43"/> </g> </svg></a><div class="int-menu-q-l2"><div class="int-menu-l2-fw"><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/tu-graz/fokus-tu-graz">Fokus TU Graz</a></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/tu-graz/universitaet/ueberblick-universitaet">Universität</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/ueberblick-universitaet"><span>Überblick Universität</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/tu-graz-kompakt/tu-graz-kompakt"><span>TU Graz kompakt</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/organisationsgrundlagen"><span>Organisationsgrundlagen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/leitbild"><span>Leitbild</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/leitziele-und-schwerpunkte/leitziele-und-schwerpunkte"><span>Leitziele und Schwerpunkte</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/leitziele-und-schwerpunkte/kooperationen/kooperationen-in-forschung-und-lehre"><span>Kooperationen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/klimaneutrale-tu-graz/klimaneutrale-tu-graz"><span>Klimaneutrale TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/serviceeinrichtungen-und-stabseinheiten/beteiligungs-und-risikomanagement/beteiligungsmanagement/ueberblick-beteiligungsmanagement"><span>Unternehmensbeteiligungen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/serviceeinrichtungen-und-stabseinheiten/qualitaetsmanagement-evaluation-berichtswesen/datenschutz-an-der-tu-graz"><span>Datenschutz an der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/geschichte"><span>Geschichte</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/infoportal-sexuelle-belaestigung"><span>Infoportal: Sexuelle Belästigung</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/barrierefreiheit-an-der-tu-graz"><span>Barrierefreiheit an der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="http://mibla.tugraz.at"><span>Mitteilungsblatt</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/tu-graz/karriere/ueberblick-karriere">Karriere</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/ueberblick-karriere"><span>Überblick Karriere</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/ausgeschriebene-jobs/ueberblick-ausgeschriebene-jobs"><span>Ausgeschriebene Jobs</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/berufsfelder/ueberblick-berufsfelder"><span>Berufsfelder</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/professuren"><span>Professuren</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/lehrlingsausbildung"><span>Lehrlingsausbildung</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/tu-graz-als-arbeitgeberin/ueberblick-tu-graz-als-arbeitgeberin"><span>TU Graz als Arbeitgeberin</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/leben-in-graz/ueberblick-leben-in-graz-fuer-mitarbeitende"><span>Leben in Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/neuaufnahme-arbeitsstart/dokumente-fuer-die-neuaufnahme"><span>Neuaufnahme – Arbeitsstart</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/barrierefrei-arbeiten"><span>Barrierefrei Arbeiten</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/tu-graz/services/ueberblick-services">Services</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/ueberblick-services"><span>Überblick Services</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/news-stories/news-stories-uebersicht"><span>News+Stories</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/news-stories/follow-tu-graz"><span>Follow TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/news-stories/tu-graz-events/aktuelle-veranstaltungen"><span>TU Graz events</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/news-stories/medienservice/aktuelle-meldungen-und-services"><span>Medienservice</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/partnerunternehmen-werden"><span>Partnerunternehmen werden</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/gruenden-an-der-tu-graz"><span>Gründen an der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/stellenangebote-veroeffentlichen"><span>Stellenangebote veröffentlichen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/angebote-fuer-kinder-und-jugendliche/ueberblick-angebote-fuer-kinder-und-jugendliche"><span>Angebote für Kinder und Jugendliche</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/angebote-fuer-schulen/ueberblick-angebote-fuer-schulen"><span>Angebote für Schulen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/bibliothek-der-tu-graz/bibliothek-der-tu-graz"><span>Bibliothek der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/recherchieren-im-archiv"><span>Recherchieren im Archiv</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/services-fuer-absolventinnen-und-absolventen"><span>Services für Absolventinnen und Absolventen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/kinderbetreuung"><span>Kinderbetreuung</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/nostrifizierungen"><span>Nostrifizierungen</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/ueberblick-organisationsstruktur">Organisationsstruktur</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/ueberblick-organisationsstruktur"><span>Überblick Organisationsstruktur</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/organigramm"><span>Organigramm</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/rektorat-der-tu-graz"><span>Rektorat der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/senat-der-tu-graz"><span>Senat der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/universitaetsrat-der-tu-graz"><span>Universitätsrat der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/dekaninnen-und-dekane"><span>Dekaninnen und Dekane</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/serviceeinrichtungen-und-stabseinheiten/ueberblick-serviceeinrichtungen-und-stabseinheiten"><span>Serviceeinrichtungen und Stabseinheiten</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/vertretungen-der-tu-graz-angehoerigen/ueberblick-vertretungen-der-tu-graz-angehoerigen"><span>Vertretungen der TU Graz-Angehörigen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/organisationsstruktur/beiraete/ueberblick-beiraete"><span>Beiräte</span></a></div></div></div></div><a href="#null"><svg class="int-menu-q-close-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" role="icon" aria-label="Close Menu" version="1.1" xml:space="preserve" height="31.129" width="31.129" enable-background="new 0 0 595.28 841.89" y="0px" x="0px" viewBox="0 0 31.128759 31.12876"><g style="stroke:#000" transform="translate(-282.68 -406.18)"><title>Close Menu</title><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="283.73" y1="436.27" x2="312.77" y2="407.22"/><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="312.77" y1="436.27" x2="283.72" y2="407.23"/></g></svg></a></div></div></div><span class='int-menu-q-l1-after'></span><div class="int-menu-q-l1-item"><a href="/studium/fokus-studium">Studium<svg shape-rendering="optimizeQuality" class="int-menu-q-open-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="5.2753mm" width="8.7548mm" version="1.1" viewBox="0 0 31.02118 18.692033"> <g style="stroke-width:2.25" transform="translate(-164.49 -416.85)"> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.5;fill:none" d="m165.63 417.99 14.375 16.43 14.375-16.43"/> </g> </svg></a><div class="int-menu-q-l2"><div class="int-menu-l2-fw"><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/studium/fokus-studium">Fokus Studium</a></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/studium/studienangebot/ueberblick-studienangebot">Studienangebot</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studienangebot/ueberblick-studienangebot"><span>Überblick Studienangebot</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studienangebot/bachelorstudien/ueberblick-bachelorstudien"><span>Bachelorstudien</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studienangebot/masterstudien/ueberblick-masterstudien"><span>Masterstudien</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studienangebot/lehramtsstudium/ueberblick-lehramtsstudium"><span>Lehramtsstudium</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studienangebot/doktoratsstudien/ueberblick-doktoratsstudien"><span>Doktoratsstudien</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studienangebot/universitaere-weiterbildung/life-long-learning-lll"><span>Universitäre Weiterbildung</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/studium/studieren-an-der-tu-graz/ueberblick-studieren-an-der-tu-graz">Studieren an der TU Graz</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studieren-an-der-tu-graz/ueberblick-studieren-an-der-tu-graz"><span>Überblick Studieren an der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studieren-an-der-tu-graz/studieninteressierte/mein-studium-an-der-tu-graz-starten"><span>Studieninteressierte</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studieren-an-der-tu-graz/studienanfaengerinnen-und-studienanfaenger/ueberblick-studienanfaengerinnen-und-studienanfaenger"><span>Studienanfängerinnen und Studienanfänger</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studieren-an-der-tu-graz/studierende/ueberblick-studierende"><span>Studierende</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studieren-an-der-tu-graz/absolventinnen-und-absolventen/ueberblick-absolventinnen-und-absolventen"><span>Absolventinnen und Absolventen</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/studium/international-studieren/ueberblick-international-studieren">International studieren</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/international-studieren/ueberblick-international-studieren"><span>Überblick International studieren</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/international-studieren/incoming-studierende-austausch-an-der-tu-graz/ueberblick-austausch-an-der-tu-graz"><span>Incoming Studierende – Austausch an der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/international-studieren/outgoing-studierende-studieren-im-ausland"><span>Outgoing Studierende – Studieren im Ausland</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/international-studieren/internationale-studierende/internationale-studierende-an-der-tu-graz"><span>Internationale Studierende</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/international-studieren/international-house"><span>International House</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/international-studieren/sommer-und-winterprogramme"><span>Sommer- und Winterprogramme</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/international-studieren/blog/tu-graz-international-blog"><span>Blog</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/studium/lehre-an-der-tu-graz/ueberblick-lehre-an-der-tu-graz">Lehre an der TU Graz</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/lehre-an-der-tu-graz/ueberblick-lehre-an-der-tu-graz"><span>Überblick Lehre an der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/lehre-an-der-tu-graz/strategie-lehre-und-lernen/strategie"><span>Strategie Lehre und Lernen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/lehre-an-der-tu-graz/services-fuer-lehrende/services-fuer-lehrende"><span>Services und Förderungen für Lehrende</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/lehre-an-der-tu-graz/lehre-im-dialog"><span>Lehre im Dialog</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/lehre-an-der-tu-graz/lehre-blog/tu-graz-lehre-blog"><span>Lehre Blog</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/lehre-an-der-tu-graz/internationale-lehre"><span>Internationale Lehre</span></a></div></div></div></div><a href="#null"><svg class="int-menu-q-close-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" role="icon" aria-label="Close Menu" version="1.1" xml:space="preserve" height="31.129" width="31.129" enable-background="new 0 0 595.28 841.89" y="0px" x="0px" viewBox="0 0 31.128759 31.12876"><g style="stroke:#000" transform="translate(-282.68 -406.18)"><title>Close Menu</title><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="283.73" y1="436.27" x2="312.77" y2="407.22"/><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="312.77" y1="436.27" x2="283.72" y2="407.23"/></g></svg></a></div></div></div><span class='int-menu-q-l1-after'></span><div class="int-menu-q-l1-item"><a href="/forschung/fokus-forschung">Forschung<svg shape-rendering="optimizeQuality" class="int-menu-q-open-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="5.2753mm" width="8.7548mm" version="1.1" viewBox="0 0 31.02118 18.692033"> <g style="stroke-width:2.25" transform="translate(-164.49 -416.85)"> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.5;fill:none" d="m165.63 417.99 14.375 16.43 14.375-16.43"/> </g> </svg></a><div class="int-menu-q-l2"><div class="int-menu-l2-fw"><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/forschung/fokus-forschung">Fokus Forschung</a></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/forschung/fields-of-expertise/ueberblick-fields-of-expertise">Fields of Expertise</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/fields-of-expertise/ueberblick-fields-of-expertise"><span>Überblick: Fields of Expertise</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/fields-of-expertise/advanced-materials-science/ueberblick-advanced-materials-science"><span>Advanced Materials Science</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschungsschwerpunkte-5-fields-of-expertise/human-biotechnology/ueberblick-human-biotechnology"><span>Human & Biotechnology</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/fields-of-expertise/information-communication-computing/ueberblick-information-communication-computing"><span>Information, Communication & Computing</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/fields-of-expertise/mobility-production/ueberblick-mobility-production"><span>Mobility & Production</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschungsschwerpunkte-5-fields-of-expertise/sustainable-systems/ueberblick-sustainable-systems"><span>Sustainable Systems</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/ueberblick-forschung-an-der-tu-graz">Forschung an der TU Graz</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/ueberblick-forschung-an-der-tu-graz"><span>Überblick Forschung an der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/services-fuer-forschende/ueberblick-services-fuer-forschende"><span>Services für Forschende</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/research-centers/research-centers-ueberblick"><span>Research Centers</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/leadprojekte-der-tu-graz"><span>Leadprojekte der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/christian-doppler-cd-labors"><span>Christian Doppler (CD) Labors</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/erc-grants"><span>ERC Grants</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/forschungskooperationen"><span>Forschungskooperationen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/unternehmensgruendungen-start-ups-und-spin-offs"><span>Unternehmensgründungen – Start-ups und Spin-offs</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/forschung-an-der-tu-graz/responsible-science"><span>Responsible Science</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="https://graz.pure.elsevier.com/de/"><span>TU Graz Forschungsportal</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/forschung/kooperieren-mit-der-tu-graz/ueberblick-kooperieren-mit-der-tu-graz">Kooperieren mit der TU Graz</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/kooperieren-mit-der-tu-graz/ueberblick-kooperieren-mit-der-tu-graz"><span>Überblick Kooperieren mit der TU Graz</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/kooperieren-mit-der-tu-graz/gemeinsam-forschen"><span>Gemeinsam forschen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/kooperieren-mit-der-tu-graz/studierende-foerdern-und-nachwuchskraefte-gewinnen"><span>Studierende fördern und Nachwuchskräfte gewinnen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/kooperieren-mit-der-tu-graz/partnerunternehmen-der-tu-graz-werden"><span>Partnerunternehmen der TU Graz werden</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/universitaet/leitziele-und-schwerpunkte/kooperationen/kooperationen-mit-wirtschaft-und-industrie"><span>Kooperationspartner*innen aus Wirtschaft und Industrie</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/forschung/international-forschen/ueberblick-international-forschen">International forschen</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/international-forschen/ueberblick-international-forschen"><span>Überblick International forschen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/international-forschen/forschungsaufenthalte-im-ausland"><span>Forschungsaufenthalte im Ausland</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/international-forschen/forschungsaufenthalte-an-der-tu-graz"><span>Forschungsaufenthalte an der TU Graz</span></a></div></div></div></div><span class='int-menu-q-l2-after'></span><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/forschung/forschungs-technologie-beirat">Forschungs- & Technologie-Beirat</a></div><a href="#null"><svg class="int-menu-q-close-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" role="icon" aria-label="Close Menu" version="1.1" xml:space="preserve" height="31.129" width="31.129" enable-background="new 0 0 595.28 841.89" y="0px" x="0px" viewBox="0 0 31.128759 31.12876"><g style="stroke:#000" transform="translate(-282.68 -406.18)"><title>Close Menu</title><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="283.73" y1="436.27" x2="312.77" y2="407.22"/><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="312.77" y1="436.27" x2="283.72" y2="407.23"/></g></svg></a></div></div></div><span class='int-menu-q-l1-after'></span><div class="int-menu-q-l1-item"><a href="/fakultaeten-und-institute/ueberblick-fakultaeten-und-institute">Fakultäten und Institute<svg shape-rendering="optimizeQuality" class="int-menu-q-open-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="5.2753mm" width="8.7548mm" version="1.1" viewBox="0 0 31.02118 18.692033"> <g style="stroke-width:2.25" transform="translate(-164.49 -416.85)"> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.5;fill:none" d="m165.63 417.99 14.375 16.43 14.375-16.43"/> </g> </svg></a><div class="int-menu-q-l2"><div class="int-menu-l2-fw"><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/fakultaeten-und-institute/ueberblick-fakultaeten-und-institute">Überblick Fakultäten und Institute</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="https://www.tugraz.at/fakultaeten-und-institute/ueberblick-fakultaeten-und-institute/#c45722"><span>Fakultät für Architektur</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="https://www.tugraz.at/fakultaeten-und-institute/ueberblick-fakultaeten-und-institute/#c45747"><span>Fakultät für Bauingenieurwissenschaften</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="https://www.tugraz.at/fakultaeten-und-institute/ueberblick-fakultaeten-und-institute/#c45750"><span>Fakultät für Elektrotechnik und Informationstechnik</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="https://www.tugraz.at/fakultaeten-und-institute/ueberblick-fakultaeten-und-institute/#c45757"><span>Fakultät für Informatik und Biomedizinische Technik</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="https://www.tugraz.at/fakultaeten-und-institute/ueberblick-fakultaeten-und-institute/#c45763"><span>Fakultät für Maschinenbau und Wirtschaftswissenschaften</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="https://www.tugraz.at/fakultaeten-und-institute/ueberblick-fakultaeten-und-institute/#c45767"><span>Fakultät für Mathematik, Physik und Geodäsie</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="https://www.tugraz.at/fakultaeten-und-institute/ueberblick-fakultaeten-und-institute/#c45778"><span>Fakultät für Technische Chemie, Verfahrenstechnik und Biotechnologie</span></a></div></div></div></div><a href="#null"><svg class="int-menu-q-close-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" role="icon" aria-label="Close Menu" version="1.1" xml:space="preserve" height="31.129" width="31.129" enable-background="new 0 0 595.28 841.89" y="0px" x="0px" viewBox="0 0 31.128759 31.12876"><g style="stroke:#000" transform="translate(-282.68 -406.18)"><title>Close Menu</title><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="283.73" y1="436.27" x2="312.77" y2="407.22"/><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="312.77" y1="436.27" x2="283.72" y2="407.23"/></g></svg></a></div></div></div><span class='int-menu-q-l1-after'></span><div class="int-menu-q-l1-item"><a href="/informationen-fuer/zielgruppenportale">Informationen für...<svg shape-rendering="optimizeQuality" class="int-menu-q-open-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="5.2753mm" width="8.7548mm" version="1.1" viewBox="0 0 31.02118 18.692033"> <g style="stroke-width:2.25" transform="translate(-164.49 -416.85)"> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.5;fill:none" d="m165.63 417.99 14.375 16.43 14.375-16.43"/> </g> </svg></a><div class="int-menu-q-l2"><div class="int-menu-l2-fw"><div class="int-menu-q-l2-item"><a href="/informationen-fuer/zielgruppenportale">Zielgruppenportale</a><div class="int-menu-q-l3"><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studieren-an-der-tu-graz/studieninteressierte/mein-studium-an-der-tu-graz-starten"><span>Studieninteressierte</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/fokus-forschung"><span>Forschende</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/lehre-an-der-tu-graz/ueberblick-lehre-an-der-tu-graz"><span>Lehrende</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/informationen-fuer/zielgruppenportale/schuelerinnen-und-schueler"><span>Schülerinnen und Schüler</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/informationen-fuer/zielgruppenportale/internationale"><span>Internationale</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/forschung/kooperieren-mit-der-tu-graz/ueberblick-kooperieren-mit-der-tu-graz"><span>Unternehmen</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studieren-an-der-tu-graz/studienanfaengerinnen-und-studienanfaenger/informationen-zum-studienstart"><span>Studienanfängerinnen und -anfänger</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/studium/studienangebot/universitaere-weiterbildung/life-long-learning-lll"><span>Weiterbildungsinteressierte</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/news-stories/medienservice/aktuelle-meldungen-und-services"><span>Medienvertreterinnen und -vertreter</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/services/services-fuer-absolventinnen-und-absolventen"><span>Alumni</span></a></div></div><span class='int-menu-q-l3-after'></span><div class="int-menu-q-l3-item"><div class="int-menu-q-l3-item-bbox"><a href="/tu-graz/karriere/ueberblick-karriere"><span>Jobinteressierte</span></a></div></div></div></div><a href="#null"><svg class="int-menu-q-close-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" role="icon" aria-label="Close Menu" version="1.1" xml:space="preserve" height="31.129" width="31.129" enable-background="new 0 0 595.28 841.89" y="0px" x="0px" viewBox="0 0 31.128759 31.12876"><g style="stroke:#000" transform="translate(-282.68 -406.18)"><title>Close Menu</title><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="283.73" y1="436.27" x2="312.77" y2="407.22"/><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="312.77" y1="436.27" x2="283.72" y2="407.23"/></g></svg></a></div></div></div></div></div><div id="all-menu-top-table"><div id="all-menu-top-left"><div class="all-menu-top-left-item"><div class="all-menu-top-lang-act"><a href="/tu-graz/services/news-stories/medienservice/einzelansicht/article/cd-labor-an-tu-graz-erforscht-neue-halbleitermaterialien">Einzelansicht</a></div><div class="all-menu-top-lang-no"><a href="/en/tu-graz/services/news-stories/media-service/singleview/article/cd-labor-an-tu-graz-erforscht-neue-halbleitermaterialien" title="Switch to English">EN</a></div></div><a href="#0" title="Desktopansicht" alt="Desktopansicht" id="all-menu-top-icon-desktop-link"><svg class="all-menu-top-icon" id="all-menu-top-icon-desktop-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="26.566" width="26.647" version="1.1" viewBox="0 0 26.646891 26.56603"> <g style="stroke-linejoin:round;stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-miterlimit:10;stroke-width:1.9;fill:none" stroke-miterlimit="10" transform="translate(.60870 .61372)"> <path style="stroke-width:1.9;stroke-miterlimit:10" d="m21.5 22.5h1v-1m-12.434 1h-0.566m-2.4887 0h-0.5113m6.5656 0h-0.56561m3.5656 0h-0.56561m3.5113 0h-0.51131m4-6.457v0.45701m0-3.5113v0.51131m0-3.5656v0.56561m0-4v0.61991m0 11.923v0.45701m-18 3v-18h18m-5-4 5 4-5 4m-17 9 4 5 4-5"/> </g> <g transform="translate(.099767 .10479)"> <rect id="all-menu-top-icon-desktop-icon-strikethrough" style="stroke-linejoin:round;stroke:#e4154b;stroke-linecap:round;stroke-width:2.515;fill:#e4154b" transform="matrix(.70870 .70551 -.70288 .71131 0 0)" height="1.577" width="32.494" y="-.77860" x="2.4221"/> </g> </svg></a><div class="all-menu-top-left-item"><a href="http://www.tugraz.at/suche" title="Suche" target="_self"><svg class="all-menu-top-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="26.015" width="26.015" version="1.1" viewBox="0 0 26.01515 26.01515"> <g style="stroke-linejoin:round;stroke:#000;stroke-miterlimit:10;stroke-width:2;fill:none" stroke-miterlimit="10" transform="translate(1,1)"> <circle cy="8.5" cx="8.5" r="8" style="stroke-miterlimit:10;stroke-width:2"/> <path style="stroke-width:2;stroke-miterlimit:10;stroke-linecap:round" d="m14.156 14.156 9.344 9.344"/> </g> </svg></a></div></div><div id="all-menu-top-right"><div class="all-menu-top-right-item"><a href="#null" id="int-menu-q-drawer-oc"><svg shape-rendering="optimizeQuality" id="int-menu-q-drawer-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="20" shape-rendering="crispEdges" width="24.103" version="1.1" viewBox="0 0 24.103479 20"> <g transform="translate(0 -1032.4)"> <path style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2;fill:none" d="m2.0142 1034.4h20.972"/> <path style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2;fill:none" d="m2.0142 1042.4h20.972"/> <path style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2;fill:none" d="m2.0142 1050.4h20.972"/> </g> </svg> Hauptmenü </a></div></div></div></div> <div id="int-all"><div id="int-header"><div id="int-header-text"><a href="https://www.tugraz.at" title="TU Graz Home" target="_self">TU Graz<br>Graz University of Technology</a></div><div id="int-header-spacer"></div><div id="int-header-logo"><a href="https://www.tugraz.at" title="TU Graz Home" target="_self"><div id="int-header-logo-claim"><div class="int-header-logo-claim-single">WISSEN</div><div class="int-header-logo-claim-single">TECHNIK</div><div class="int-header-logo-claim-single">LEIDENSCHAFT</div></div><svg id="int-header-logo-img" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" xml:space="preserve" height="51.862" width="141.1" version="1.1" viewBox="0 0 141.10001 51.862499"><g transform="matrix(1.25 0 0 -1.25 0 51.862)"><g transform="scale(.1)"><path style="fill:#e4154b" d="m0 103.73h207.45v207.46l-207.45 0.01v-207.47z"/><path style="fill:#e4154b" d="m228.19 103.73h207.46v207.46h-207.46v-207.46z"/><path style="fill:#e4154b" d="m456.41 103.73h207.44v207.46h-207.44v-207.46z"/><path style="fill:#e4154b" d="m103.72 0h207.47v207.46h-207.47v-207.46z"/><path style="fill:#e4154b" d="m352.68 207.46h207.44v207.46h-207.44v-207.46z"/><path style="fill:#231f20" d="m751.04 277.91h-66.426v33.195h171.19v-33.195h-66.407v-173.73h-38.359v173.73"/><path style="fill:#231f20" d="m1048.3 180.22c0-12.461-2.25-23.711-6.72-33.75-4.5-10.039-10.61-18.555-18.36-25.567-7.76-7.031-16.9-12.421-27.503-16.21-10.605-3.809-22.109-5.7036-34.551-5.7036-12.422 0-23.945 1.8946-34.551 5.7036-10.605 3.789-19.824 9.179-27.656 16.21-7.851 7.012-13.984 15.528-18.34 25.567-4.394 10.039-6.582 21.289-6.582 33.75v130.89h38.379v-129.59c0-5.039 0.801-10.351 2.442-15.898 1.64-5.547 4.336-10.664 8.125-15.332s8.789-8.516 15.039-11.523c6.211-3.008 13.926-4.512 23.144-4.512 9.199 0 16.914 1.504 23.145 4.512 6.23 3.007 11.25 6.855 15.039 11.523 3.77 4.668 6.48 9.785 8.12 15.332 1.63 5.547 2.45 10.859 2.45 15.898v129.59h38.38v-130.89"/><path style="fill:#231f20" d="m832.56 75.664c-7.597 3.2812-17.46 4.8632-25.332 4.8632-22.929 0-35.605-14.434-35.605-33.184 0-18.613 12.383-32.637 33.34-32.637 5.351 0 9.59 0.5274 12.969 1.3086v23.867h-20.84v14.414h39.687v-49.297c-10.41-2.6172-21.25-4.707-31.816-4.707-31.797 0-53.906 14.805-53.906 45.742 0 31.348 20.566 48.906 53.906 48.906 11.406 0 20.41-1.4453 28.867-3.8086l-1.27-15.469"/><path style="fill:#231f20" d="m856.2 69.375h16.758v-15.332h0.293c0.84 6.289 8.574 16.914 19.824 16.914 1.836 0 3.828 0 5.782-0.5273v-17.715c-1.68 0.918-5.059 1.4454-8.457 1.4454-15.333 0-15.333-17.832-15.333-27.52v-24.785h-18.867v67.52"/><path style="fill:#231f20" d="m913.75 65.84c7.324 3.1446 17.187 5.1172 25.215 5.1172 22.09 0 31.23-8.5351 31.23-28.457v-8.6523c0-6.8165 0.156-11.934 0.293-16.914 0.137-5.1172 0.41-9.8242 0.84-15.078h-16.602c-0.703 3.5352-0.703 8.0078-0.839 10.098h-0.293c-4.36-7.4618-13.81-11.661-22.38-11.661-12.793 0-25.332 7.207-25.332 20.059 0 10.078 5.195 15.976 12.383 19.258 7.187 3.2812 16.464 3.9453 24.355 3.9453h10.41c0 10.879-5.195 14.551-16.328 14.551-8.008 0-16.035-2.8907-22.363-7.3438l-0.586 15.078zm22.11-52.715c5.782 0 10.274 2.3633 13.223 6.0352 3.105 3.8086 3.945 8.6523 3.945 13.906h-8.164c-8.437 0-20.957-1.3086-20.957-11.68 0-5.7617 5.195-8.2617 11.953-8.2617"/><path style="fill:#231f20" d="m985.69 69.375h57.422v-14.414l-36.04-39.473h37.31v-13.633h-60.235v14.297l36.715 39.59h-35.172v13.633"/><path style="fill:#e4154b" d="m1059.6 0h69.102v69.121h-69.102v-69.121z"/></g></g></svg></a></div></div><div id="int-menu-breadcrumb"><a href="/home"><svg shape-rendering="geometricPrecision" class="int-menu-breadcrumb-homeicon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" version="1.1" xml:space="preserve" height="36.997" width="35.969" enable-background="new 0 0 595.28 841.89" y="0px" x="0px" viewBox="0 0 35.969 36.997451"><polyline style="stroke:#000;stroke-linecap:square;stroke-width:4;fill:none" points="282.72 437.28 282.72 414.77 297.71 406.69 312.69 414.77 312.69 437.28" transform="translate(-279.72 -403.28)"/></svg> TU Graz</a><span class="int-menu-breadcrumb-spacer">/</span><a href="/tu-graz/fokus-tu-graz"> TU Graz</a><span class="int-menu-breadcrumb-spacer">/</span><a href="/tu-graz/services/ueberblick-services"> Services</a><span class="int-menu-breadcrumb-spacer">/</span><a href="/tu-graz/services/news-stories/news-stories-uebersicht"> News+Stories</a><span class="int-menu-breadcrumb-spacer">/</span></div><div id="int-menu-dropdown"><div id="int-menu-dropdown-l1"><a href="#null">Medienservice<svg shape-rendering="optimizeQuality" class="int-menu-dropdown-open-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="5.2753mm" width="8.7548mm" version="1.1" viewBox="0 0 31.02118 18.692033"> <g style="stroke-width:2.25" transform="translate(-164.49 -416.85)"> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.5;fill:none" d="m165.63 417.99 14.375 16.43 14.375-16.43"/> </g> </svg></a></div><div id="int-menu-dropdown-center"><div id="int-menu-dropdown-l2"><div id="int-menu-dropdown-up"><a href="/tu-graz/services/news-stories/news-stories-uebersicht"><svg id="int-menu-dropdown-up-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="230" width="230" version="1.1" viewBox="0 0 229.99999 229.99999"> <g transform="translate(-769.48 -1135.9)"> <path style="stroke-width:10;fill:#e4154b" d="m785.25 1365.9c6.8991 0 12.502-5.6249 12.502-12.5v-171.5l175.97 176c4.8768 4.8758 12.802 4.8758 17.678 0 4.8768-5.0007 4.8768-12.874 0-17.75l-176.24-176.25h171.82c6.9088 0 12.502-5.5 12.502-12.5 0-6.8759-5.5928-12.5-12.502-12.5h-201.73c-6.096 0-11.157 4.3736-12.26 10.126-0.21287 0.9976-0.28061 2.1239-0.2419 3.1215v201.25c0 6.875 5.5928 12.5 12.502 12.5"/> </g> </svg><span>Nach oben zu <span id="int-menu-dropdown-upto">News+Stories</span></span></a></div><div id="int-menu-dropdown-l2-items"><div class="int-menu-dropdown-item"><a href="/tu-graz/services/news-stories/medienservice/aktuelle-meldungen-und-services"><span>Aktuelle Meldungen und Services</span></a></div><span class='int-menu-after'></span><div class="int-menu-dropdown-item"><a href="/tu-graz/services/news-stories/medienservice/alle-meldungen"><span>Alle Meldungen</span></a></div><span class='int-menu-after'></span><div class="int-menu-dropdown-item"><a href="/tu-graz/services/news-stories/medienservice/kontakte-zu-expertinnen-und-experten"><span>Kontakte zu Expertinnen und Experten</span></a></div><span class='int-menu-after'></span><div class="int-menu-dropdown-item"><a href="/tu-graz/services/news-stories/medienservice/fotos-zum-download/ueberblick"><svg shape-rendering="optimizeQuality" class="int-menu-dropdown-more-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="25.002" width="30" version="1.1" viewBox="0 0 29.9998 25.001563"> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-miterlimit:10;fill:none" d="m3.75 24.376h21.875c2.0692 0 3.7498-1.68 3.7498-3.7495v-12.107h-22.5v12.731c0 1.7269-1.4 3.1251-3.1248 3.1251-1.7276 0-3.125-1.3982-3.125-3.1251v-20.626h8.7497v2.5008h16.25v5.3938"/> </svg><span>Fotos zum Download</span></a></div><span class='int-menu-after'></span></div><div id="int-menu-dropdown-close"><a href="#null"><svg id="int-menu-dropdown-close-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" role="icon" aria-label="Close Menu" version="1.1" xml:space="preserve" height="31.129" width="31.129" enable-background="new 0 0 595.28 841.89" y="0px" x="0px" viewBox="0 0 31.128759 31.12876"><g style="stroke:#000" transform="translate(-282.68 -406.18)"><title>Close Menu</title><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="283.73" y1="436.27" x2="312.77" y2="407.22"/><line style="stroke:#000;stroke-linecap:round;stroke-width:2.054;fill:none" x1="312.77" y1="436.27" x2="283.72" y2="407.23"/></g></svg></a></div></div></div></div><div id="int-menu-title"><h1>CD-Labor an TU Graz erforscht neue Halbleitermaterialien</h1></div><div id="int-content"><div id="int-content-singlenews"> <span id="c28823"></span> <div class="news-single-item"> <div> 22.11.2024 | <html xmlns:f="http://typo3.org/ns/TYPO3/CMS/Fluid/ViewHelpers" xmlns:pi="http://typo3.org/ns/WebentwicklerAt/TuNews/ViewHelpers" > <a href="/tu-graz/services/news-stories/tu-graz-news/aktuelle-news"> TU Graz news </a> | <a href="/tu-graz/services/news-stories/tu-graz-news/forschung"> Forschung </a> </html> <p class="bodytext"> <a href="javascript:linkTo_UnCryptMailto(%27ocknvq%2Crjknkrr0lctmgBvwitcb0cv%27);">Von Philipp Jarke</a> </p> </div> <h2> Mit energie- und ressourcensparenden Methoden will ein Forschungsteam am Institut für anorganische Chemie der TU Graz hochwertige dotierte Siliziumschichten für die Elektronik- und Solarbranche ermöglichen. </h2> <div class="news-image-banner"> <div class="media-img-container"> <div class="media-img-item"> <a href="https://www.tugraz.at/fileadmin/user_upload/tugrazInternal/News_Stories/Medienservice/2024/CD-Labor-Haas/Banner_F-LU-24-CD-Labor-Michael-HAAS-by-Lunghammer-tugraz-23.jpg" title="Michael Haas (l.) vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz sucht in seinem CD-Labor nach neuen Ausgangsmaterialien für Halbleiter. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz" class="media-img" rel="media-img"> <img title="Michael Haas (l.) vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz sucht in seinem CD-Labor nach neuen Ausgangsmaterialien für Halbleiter. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz" alt="Zwei Männer sitzen vor einem Computer und betrachten ein Diagramm auf dem Monitor." src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/f/7/csm_Banner_F-LU-24-CD-Labor-Michael-HAAS-by-Lunghammer-tugraz-23_de7ee96e5e.jpg" width="920" height="460" /> </a> </div> <div class="media-img-desc"> Michael Haas (l.) vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz sucht in seinem CD-Labor nach neuen Ausgangsmaterialien für Halbleiter. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz </div> </div> </div> <div class="news-single-content"> <p>Die weltweite Produktion von Halbleitern wächst rasant und damit die Nachfrage nach Vorprodukten, insbesondere kristallinem Silizium. Bei dessen energieintensiver Herstellung lässt sich aber nur ein Viertel des eingesetzten Rohsiliziums nutzen. Dies führt zu großen Abfallmengen. Im heute eröffneten „Christian Doppler Labor für Neue Halbleitermaterialien basierend auf funktionalisierten Hydridosilanen“ forscht ein Team um Laborleiter Michael Haas vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz an Alternativen: Gefördert vom Bundesministerium für Arbeit und Wirtschaft erkunden die Forschenden gemeinsam mit Unternehmenspartner <span lang="en">Air Liquide Advanced Materials</span> neuartige Ausgangsmaterialien für die energieeffizientere Produktion von Halbleitern. Im Mittelpunkt steht die Verarbeitung von funktionalisierten Hydrosilanen. Dabei handelt es sich um chemische Verbindungen, die vorrangig aus Silizium- und Wasserstoffatomen aufgebaut sind.</p> <h2>Arbeits- und Wirtschaftsministerium fördert Erforschung neuer Halbleitermaterialien</h2> <p>Arbeits- und Wirtschaftsminister Martin Kocher, dessen Ministerium wesentlich zur öffentlichen Finanzierung der <abbr title="Christian Doppler">CD</abbr>-Labors beiträgt: „Halbleiter fungieren als zentrale Schlüsseltechnologien für den Standort. Österreich konnte sich in den letzten Jahren als bedeutendes Forschungs- und Produktionsland für Mikroelektronik etablieren. Dadurch werden hochwertige Arbeitsplätze gesichert und die Wettbewerbsfähigkeit gestärkt. Das heute eröffnete <abbr title="Christian Doppler">CD</abbr>-Labor forscht an Premium-Halbleitern für die <span lang="en">Computer</span>industrie und fördert den technologischen Vorsprung. Insbesondere Hydrosilane gelten hier als vielversprechendes Material für die Zukunft. Durch die Erforschung ihrer chemischen Eigenschaften wird die Grundlage für neue innovative Halbleitermaterialien geschaffen. Davon profitieren alle Beteiligten, insbesondere der <span lang="en">High-Tech</span>-Standort Österreich.“</p> <p>„Der große Vorteil von Hydrosilanen ist die Instabilität dieser Verbindungen ab 300 <abbr title="Grad Celsius">°C</abbr> oder bei Einwirkung von <abbr title="ultraviolettem">UV</abbr>-Licht. Die relativ schwachen Bindungen zwischen den Silizium-Atomen brechen dann innerhalb von Minuten auf“, erläutert Laborleiter Michael Haas. „Mittels Flüssigphasenabscheidung lässt sich daraus Silizium gewinnen, das sich für Solarzellen oder Halbleiter-Anwendungen eignet.“ Durch die niedrige Temperatur ist der Energieverbrauch dieses Verfahrens vergleichsweise gering. Erheblicher Forschungsbedarf besteht bei der Verwendung von funktionalisierten Hydrosilanen für die Herstellung dotierter Siliziumfilme; dabei handelt es sich um Siliziumschichten, die mit sogenannten “Fremdatomen“ angereichert sind, um die Materialeigenschaften gezielt zu beeinflussen.</p> <p>Um diese Lücke zu schließen, werden die Forschenden neuartige funktionalisierte Hydrosilane herstellen und charakterisieren, um sie anschließend mittels verschiedener Abscheidetechniken zu dotierten Siliziumschichten zu verarbeiten. Abschließend ermitteln sie die relevanten Paramater dieser neuen Halbleitermaterialien, darunter ihre Morphologie, Leitfähigkeit, Absorptionseigenschaften und die Elementverteilung. „Unser Ziel ist die Entwicklung neuer Methoden, um die Herstellung vielseitiger siliziumbasierter Halbleitermaterialien energie- und ressourcenschonend zu ermöglichen. Davon würden Industrie, Endkund*innen und die Umwelt gleichermaßen profitieren“, sagt Michael Haas.</p> <h2>Über die Christian Doppler Labors</h2> <p>In Christian Doppler Labors wird anwendungsorientierte Grundlagenforschung auf hohem Niveau betrieben, hervorragende Wissenschafter*innen kooperieren dazu mit innovativen Unternehmen. Für die Förderung dieser Zusammenarbeit gilt die Christian Doppler Forschungsgesellschaft international als <span lang="en">Best-Practice</span>-Beispiel. Christian Doppler Labors werden von der öffentlichen Hand und den beteiligten Unternehmen gemeinsam finanziert. Wichtigster öffentlicher Fördergeber ist das Bundesministerium für Arbeit und Wirtschaft (BMAW).</p> <p class="news-text-info">Sie möchten die aktuellen <span lang="en">Stories, News, </span>Forschungsgeschichten, Interviews oder Blogbeiträge der TU Graz direkt auf Ihr <span lang="en">Smartphone </span>oder in Ihren <span lang="en">E-Mail</span>-Eingang erhalten? Abonnieren Sie kostenfrei den <a href="https://www.tugraz.at/tu-graz/services/news-stories/telegram-newsletter/" target="_blank" class="int-link-external">TU Graz-Telegram-<span lang="en">Newsletter</span></a>.</p> </div> </div> <div class="int-content-box int-content-box-type-6 int-content-box-left int-content-box-imgsize-0 "> <div class="int-content-box-overlay"> <svg class="int-content-box-icon-box" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" height="8.4666mm" width="8.4666mm" version="1.1" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" viewBox="0 0 29.999836 29.999819"><g transform="translate(-420.09 -188.79)"><path d="m446.23 188.79h-9.5425c-3.7066 0-3.7114 0.004-3.7114 4.377v21.25c0 4.3371-0.0221 4.3731 3.7114 4.3731h9.5425c3.7066 0 3.7114 0.003 3.7114-4.3731v-21.25c0-4.3726-0.005-4.377-3.7114-4.377zm-7.4227 2.5023h5.3015c0.29293 0 0.53095 0.27628 0.53095 0.6236 0 0.34337-0.23802 0.6236-0.53095 0.6236h-5.3015c-0.2916 0-0.52963-0.28023-0.52963-0.6236 0-0.34732 0.23803-0.6236 0.52963-0.6236zm4.7719 24.376c0 0.34338-0.23803 0.6236-0.52962 0.6236h-3.1817c-0.29159 0-0.52962-0.28022-0.52962-0.6236v-2.5023c0-0.34732 0.23803-0.62359 0.52962-0.62359h3.1817c0.29159 0 0.52962 0.27627 0.52962 0.62359zm4.241-6.2518c0 1.0341-0.71408 1.8747-1.5902 1.8747h-9.5425c-0.87746 0-1.5902-0.84067-1.5902-1.8747v-13.751c0-1.0341 0.71274-1.8747 1.5902-1.8747h9.5425c0.87611 0 1.5902 0.84067 1.5902 1.8747v13.751"></path></g></svg> </div> <div id="" class="csc-default"> <p class="bodytext"> <header class="csc-header"> <h2>Kontakt</h2> </header> <p>Michael Haas<br /> Priv.-Doz. Dipl.-Ing. Dr.techn. BSc<br /> TU Graz | Institut für Anorganische Chemie<br /> Tel.: +43 316 873 32116<br /> <a href="javascript:linkTo_UnCryptMailto(%27ocknvq%2Cokejcgn0jccuBvwitcb0cv%27);" class="int-link-mail">michael.haas<span style="display: none;">noSpam</span>@tugraz.at</a></p> </p> </div> </div> <div id="media-img-box"> <div class="news-image"> <div class="media-img-container"> <div class="media-img-item"> <a href="https://www.tugraz.at/fileadmin/user_upload/tugrazInternal/News_Stories/Medienservice/2024/CD-Labor-Haas/F-LU-24-CD-Labor-Michael-HAAS-by-Lunghammer-tugraz-4.jpg" title="Das Team des CD-Labors für Neue Halbleitermaterialien basierend auf funktionalisierten Hydridosilanen (v.l.): Matthias Paris, Daniel Grieß, Madeleine Heurix, Thomas Lainer, Laborleiter Michael Haas und Monika Filzwieser. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz" class="media-img" rel="media-img" target="_blank"> <img title="Das Team des CD-Labors für Neue Halbleitermaterialien basierend auf funktionalisierten Hydridosilanen (v.l.): Matthias Paris, Daniel Grieß, Madeleine Heurix, Thomas Lainer, Laborleiter Michael Haas und Monika Filzwieser. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz" alt="Sechs Personen in weißen Labormänteln, zwei Frauen und vier Männer, lächeln in die Kamera." src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/3/b/csm_F-LU-24-CD-Labor-Michael-HAAS-by-Lunghammer-tugraz-4_f69f4af981.jpg" width="403" height="330" /> </a> </div> <div class="media-img-desc"> Das Team des CD-Labors für Neue Halbleitermaterialien basierend auf funktionalisierten Hydridosilanen (v.l.): Matthias Paris, Daniel Grieß, Madeleine Heurix, Thomas Lainer, Laborleiter Michael Haas und Monika Filzwieser. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz </div> </div> <div class="media-img-container"> <div class="media-img-item"> <a href="https://www.tugraz.at/fileadmin/user_upload/tugrazInternal/News_Stories/Medienservice/2024/CD-Labor-Haas/F-LU-24-CD-Labor-Michael-HAAS-by-Lunghammer-tugraz-23.jpg" title="Michael Haas (l.) und Thomas Lainer vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz" class="media-img" rel="media-img" target="_blank"> <img title="Michael Haas (l.) und Thomas Lainer vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz" alt="Zwei Männer sitzen vor einem Computer und betrachten ein Diagramm auf dem Monitor." src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/d/a/csm_F-LU-24-CD-Labor-Michael-HAAS-by-Lunghammer-tugraz-23_94552199c8.jpg" width="434" height="289" /> </a> </div> <div class="media-img-desc"> Michael Haas (l.) und Thomas Lainer vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz </div> </div> <div class="media-img-container"> <div class="media-img-item"> <a href="https://www.tugraz.at/fileadmin/user_upload/tugrazInternal/News_Stories/Medienservice/2024/CD-Labor-Haas/F-LU-24-CD-Labor-Michael-HAAS-by-Lunghammer-tugraz-32.jpg" title="Laborleiter Michael Haas vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz" class="media-img" rel="media-img" target="_blank"> <img title="Laborleiter Michael Haas vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz" alt="Ein Mann lächelt in die Kamera" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/2/b/csm_F-LU-24-CD-Labor-Michael-HAAS-by-Lunghammer-tugraz-32_c76672dee9.jpg" width="220" height="330" /> </a> </div> <div class="media-img-desc"> Laborleiter Michael Haas vom Institut für Anorganische Chemie der TU Graz. Bildquelle: Lunghammer - TU Graz </div> </div> </div> </div> <div class="news-single-backlink"> <h2> <a href="/tu-graz/services/news-stories/medienservice/aktuelle-meldungen-und-services"> Zurück zu: Aktuelle Meldungen und Services </a> </h2> </div> </div></div></div> <div id="all-footer"><div id="all-footer-height"><div id="all-footer-openclose"><a href="#null"><svg id="all-footer-openclose-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="30.02" width="30.02" version="1.1" viewBox="0 0 30.0204 30.020398"> <g transform="translate(-472.03 -776.46)"> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#e4154b;stroke-linecap:round;stroke-miterlimit:10;stroke-width:1.25;fill:none" d="m483.91 805.85v-17.5"/> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#e4154b;stroke-linecap:round;stroke-miterlimit:10;stroke-width:1.25;fill:none" d="m490.16 794.59v-17.5"/> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#e4154b;stroke-linecap:round;stroke-miterlimit:10;stroke-width:1.25;fill:none" d="m488.91 800.85-5.0006 5.0006-4.9967-5.0006"/> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#e4154b;stroke-linecap:round;stroke-miterlimit:10;stroke-width:1.25;fill:none" d="m495.16 782.09-5.0006-5.0006-5.0006 5.0006"/> </g> </svg><br><span class="all-footer-openclose-open">Fußzeile öffnen</span><span class="all-footer-openclose-close">Schließen</span></a></div><div id="all-footer-top"><a href="#null"><svg id="all-footer-top-icon" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="30.016" width="30.016" version="1.1" viewBox="0 0 30.016489 30.01649"> <g transform="translate(-256.42 -353.96)"> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#e4154b;stroke-linecap:round;stroke-miterlimit:10;stroke-width:1.25;fill:none" d="m281.43 377.34-10.001-10.001-9.9973 10.001"/> <path style="stroke-linejoin:round;stroke:#e4154b;stroke-linecap:round;stroke-miterlimit:10;stroke-width:1.25;fill:none" d="m257.05 361.09h28.749"/> </g> </svg><br>Anfang</a></div><a href="#null" title="Fußzeile öffnen"><div id="all-footer-peek"></div></a><div id="all-footer-transition"><div class="all-footer-transition-spacer-left"><svg id="all-footer-transition-spacer-left-img" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="200px" width="1e4px" version="1.1"> <g transform="translate(-267.14 -118.36)"> <rect style="fill:#fff;fill-opacity:.85" height="200" width="1e4" y="118.36" x="267.14"/> <rect style="stroke-width:0;fill:#fff" height="110" width="1e4" y="118.36" x="267.14"/> </g> </svg></div><div class="all-footer-transition-middle"><svg id="all-footer-transition-middle-img" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" version="1.1" viewBox="0 0 300 200" height="200px" width="300px"> <g transform="translate(-371.5 -118.36)"> <g style="fill-opacity:0" transform="matrix(3.6153,0,0,3.6153,335.57,-380.04)"> <path style="fill-opacity:0" d="m9.9383 176.76h25.931v-25.932l-25.931-0.001v25.934z"/> <path style="fill-opacity:0" d="m38.462 176.76h25.932v-25.932h-25.932v25.932z"/> <path style="fill-opacity:0" d="m66.989 176.76h25.93v-25.932h-25.93v25.932z"/> <path style="fill-opacity:0" d="m22.903 189.72h25.934v-25.932h-25.934v25.932z"/> <path style="fill-opacity:0" d="m54.023 163.79h25.93v-25.932h-25.93v25.932z"/> </g> <path style="fill:#fff;fill-opacity:.85" d="m371.5 718.36h300v200h-300zm0.003-600v46.873l93.748 0.004v46.877h9.373v-46.877h56.258v-46.877h-159.38zm253.12 0v46.877h46.877v-46.877h-46.877zm-56.248 93.754v46.877h-56.244v46.875h-93.758v-46.875h-46.873v459.37h300v-459.37h-93.744v-46.877h-9.3809z"/> <path style="stroke-width:0;fill:#fff" d="m371.5 118.36v46.873l93.748 0.004v46.877h9.373v-46.877h56.258v-46.877h-159.38zm253.12 0v46.877h46.877v-46.877h-46.877z"/> </g> </svg></div><div class="all-footer-transition-spacer-right"><svg id="all-footer-transition-spacer-right-img" xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" height="200px" width="1e4px" version="1.1"> <g transform="translate(-267.14 -118.36)"> <rect style="fill:#fff;fill-opacity:.85" height="200" width="1e4" y="118.36" x="267.14"/> <rect style="stroke-width:0;fill:#fff" height="110" width="1e4" y="118.36" x="267.14"/> </g> </svg></div></div><div id="all-footer-content"><div id="all-footer-content-bbox"> <span id="c34020"></span> <header> <h2 class=""> Die TU Graz </h2> </header> <p>Technische Universität Graz<br /> Rechbauerstraße 12<br /> 8010 Graz<br /> Tel.: +43 316 873 0<br /> Fax: +43 316 873 6009<br /> E-Mail: <a href="javascript:linkTo_UnCryptMailto(%27ocknvq%2CkphqBvwitcb0cv%27);" class="int-link-mail">info<span style="display: none;">noSpam</span>@tugraz.at</a><br /> <a href="/home" class="int-link-internal">www.tugraz.at</a><br /> <a href="https://tu4u.tugraz.at/campusplan/" target="_blank" class="int-link-external">Campusplan</a><br /> Öffnungszeiten: 6 bis 20 Uhr</p> <p><a href="https://www.tuaustria.ac.at/" target="_blank" rel="noreferrer"><img alt="TU Austria Logo" height="30" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_migrated/RTE/RTEmagicC_TU_Austria_Logo.png.png" width="167" /></a></p> <p><a href="https://www.unite-university.eu/" target="_blank" rel="noreferrer"><img alt="unite-university Logo" height="50" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/6/9/csm_unite_logo_6e4c149fb9.png" width="166" loading="lazy" /></a></p> <span></span> <span id="c34018"></span> <header> <h2 class=""> Informations- und Servicestellen </h2> </header> <p>Campus Alte Technik<br /> Rechbauerstraße 12<br /> Tel.: +43 316 873 6560<br /> <a href="javascript:linkTo_UnCryptMailto(%27ocknvq%2Crqtvkgt0cnvg%5C%2FvgejpkmBvwitcb0cv%27);" class="int-link-mail">portier.alte-technik<span style="display: none;">noSpam</span>@tugraz.at</a></p> <p>Campus Neue Technik<br /> Stremayrgasse 16<br /> Tel.: +43 316 873 6570<br /> <a href="javascript:linkTo_UnCryptMailto(%27ocknvq%2Crqtvkgt0pgwg%5C%2FvgejpkmBvwitcb0cv%27);" class="int-link-mail">portier.neue-technik<span style="display: none;">noSpam</span>@tugraz.at</a></p> <p>Campus Inffeldgasse<br /> Inffeldgasse 25D<br /> Tel.: +43 316 873 6580<br /> <a href="javascript:linkTo_UnCryptMailto(%27ocknvq%2Crqtvkgt0kphhgnfBvwitcb0cv%27);" class="int-link-mail">portier.inffeld<span style="display: none;">noSpam</span>@tugraz.at</a></p> <span></span> <span id="c34016"></span> <header> <h2 class=""> TU Graz-Tools </h2> </header> <p><a href="https://online.tugraz.at/" target="_blank" class="int-link-external" rel="noreferrer">Campus-Management-System<br /> TUGRAZonline</a><br /> <a href="https://tu4u.tugraz.at/" target="_blank" class="int-link-external">Intranet TU4U</a><br /> <a href="https://tc.tugraz.at/" target="_blank" class="int-link-external" rel="noreferrer">E-Learning-Plattform<br /> TeachCenter</a></p> <h2>Services</h2> <p><a href="/tu-graz/services/news-stories/news-stories-uebersicht" target="_self" class="int-link-internal">News+Stories</a><br /> <a href="https://ub.tugraz.at/" target="_blank" class="int-link-internal" rel="noreferrer">Bibliothek</a><br /> <a href="https://www.tugraz.at/go/jobs" target="_self" class="int-link-internal">Offene Stellen</a><br /> <a href="/tu-graz/services/news-stories/medienservice/aktuelle-meldungen-und-services" target="_self" class="int-link-internal">Medienservice</a><br /> <a href="/tu-graz/services/news-stories/tu-graz-events" target="_self" class="int-link-internal">Events</a></p> <h2>Follow TU Graz</h2> <p><a href="https://www.tugraz.at/go/follow" target="_blank" class="int-link-internal">www.tugraz.at/go/follow</a></p> <p><a href="https://www.instagram.com/tugraz_official/" target="_blank" class="all-footer-content-social-link" rel="noreferrer"><img alt="Die TU Graz auf Instagram" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/d/5/csm_Instagram-Icon_34f477f020.png" width="30" height="30" loading="lazy" /></a><a href="https://twitter.com/tugraz" target="_blank" class="all-footer-content-social-link footer-social-padding" rel="noreferrer"><img alt="Die TU Graz auf Twitter" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/e/9/csm_Twitter-Icon_7c4bfdf920.png" width="30" height="30" loading="lazy" /></a><a href="https://www.facebook.com/tugraz/" target="_blank" class="all-footer-content-social-link" rel="noreferrer"><img alt="Die TU Graz auf Facebook" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/e/5/csm_Facebook-Icon_3d865f0c2f.png" width="30" height="30" loading="lazy" /></a> <a href="https://www.tiktok.com/@tugraz_official" target="_blank" class="all-footer-content-social-link" rel="noreferrer"><img alt="Die TU Graz auf TikTok" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/c/2/csm_TikTok-Icon_26bc31cea0.png" width="30" height="30" loading="lazy" /></a></p> <p><a href="http://linkedin.com/company/tugraz1811" target="_blank" class="all-footer-content-social-link" rel="noreferrer"><img alt="Die TU Graz auf LinkedIn" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/d/9/csm_LinkedIn-Icon_cc566e1dec.png" width="30" height="30" loading="lazy" /></a><a href="https://www.youtube.com/tugraz" target="_blank" class="all-footer-content-social-link" rel="noreferrer"><img alt="Die TU Graz auf Youtube" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/0/1/csm_YouTube-Icon_b4c6e98ef5.png" width="30" height="30" loading="lazy" /></a> <a href="https://www.tugraz.at/go/telegram" target="_blank" class="all-footer-content-social-link"> <img alt="Die TU Graz auf Telegram" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/_processed_/6/5/csm_Telegram-Icon_2a350d456c.png" width="30" height="30" loading="lazy" /></a> <a href="https://rss.tugraz.at/news.xml" target="_blank" class="all-footer-content-social-link" rel="noreferrer"> <img alt="TU Graz RSS" src="https://www.tugraz.at/fileadmin/templates/default/images/icons/RSS-Icon.png" width="30" height="30" loading="lazy" /></a></p> <span></span> <span id="c34014"></span> <header> <h2 class=""> www.tugraz.at </h2> </header> <p><a href="https://www.tugraz.at/impressum" target="_blank" class="int-link-internal">Impressum</a><br /> <a href="https://www.tugraz.at/datenschutzerklaerung" target="_blank" class="int-link-internal">Datenschutzerklärung</a><br /> <a href="/ueber-diese-seite/barrierefreiheitserklaerung" class="int-link-internal">Barrierefreiheitserklärung</a><br /> <a href="https://www.tugraz.at/go/whistleblowing" target="_blank" class="int-link-internal">Briefkasten für anonyme Hinweise</a></p> <h2>Barrierefreiheit</h2> <p>Tipp:<br /> Schrift größer / kleiner mit den<br /> Tasten Strg + und Strg -</p> <span></span> <span id="c440223"></span> <style> #c34020 a { border-bottom: 0; } #c34020 a:hover, #c34020 a:focus { background-color: inherit; } </style> <span></span></div></div><div id="all-footer-back"></div></div></div> <div id="cookie-consent-popup"> <a id="cookie-consent-accept-all" href="#">Alle Cookies akzeptieren</a> <a id="cookie-consent-accept" href="#">Präferenzen speichern</a> <div id="cookie-consent-options"> Cookie-Kategorien: <label for="cookie-consent-essential"><input type="checkbox" id="cookie-consent-essential" checked="checked" disabled="true" />Funktionale</label> <label for="cookie-consent-tracking"><input type="checkbox" id="cookie-consent-tracking" />Analyse</label> <label for="cookie-consent-marketing"><input type="checkbox" id="cookie-consent-marketing" />Werbe</label> </div> Wir verwenden Cookies, um Ihnen in Zukunft weiterhin das bestmögliche Service zur Verfügung stellen zu können. Nähere Informationen sowie Widerrufsmöglichkeiten finden Sie in der <a href="https://www.tugraz.at/datenschutzerklaerung" target="_blank" >Datenschutzerklärung</a>.</div> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraz/Resources/Public/Js/baguetteBox.js?1724335171"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraz/Resources/Public/Js/darksiteChecker.js?1693213460"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/rx_shariff/Resources/Public/JavaScript/shariff.complete.js?1607593063"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraz/Resources/Public/Js/cookie_consent.js?1693213460"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Js/External/news.js?1693213434"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateexternal/Resources/Public/Js/External/email.js?1693213432"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Js/menu.js?1701869490"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Js/helper.js?1701869490"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Js/External/piwik.js?1693213434"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Js/External/facebook.js?1693213434"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Js/External/googleAnalytics.js?1739373237"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Js/External/linkedin.js?1724837933"></script> <script src="https://www.tugraz.at/typo3conf/ext/tugraztemplateinternal/Resources/Public/Js/qmenu.js?1693213434"></script> </body> </html>