CINXE.COM
Hyksôs — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Hyksôs — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"200ee3c5-5c5d-4b21-aceb-be933211ba76","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Hyksôs","wgTitle":"Hyksôs","wgCurRevisionId":217413951,"wgRevisionId":217413951,"wgArticleId":228073,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages utilisant l'extension WikiHiero","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Page utilisant un modèle Bases inactif","Page utilisant P5019","Page utilisant P6404","Page utilisant P4223","Page utilisant P6706","Page utilisant P7982","Page utilisant P7305","Page utilisant P3222","Page utilisant P8349","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page utilisant P3219","Page pointant vers des bases externes", "Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Page utilisant le modèle Autorité inactif","Portail:Égypte antique/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Monde antique/Articles liés","Portail:Afrique/Articles liés","Portail:Proche-Orient ancien/Articles liés","Portail:Civilisations asiatiques/Articles liés","Portail:Moyen-Orient/Articles liés","Article de qualité en arabe égyptien","Index égyptologique","XVe dynastie égyptienne","XVIe dynastie égyptienne","Peuple du Proche-Orient ancien","Canaan","Invasion en Égypte"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Hyksôs","wgRelevantArticleId":228073,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q192319","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.wikihiero":"ready","ext.cite.styles":"ready", "skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikihiero%2CwikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Hyksôs — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Hyks%C3%B4s"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Hyks%C3%B4s"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Hyksôs rootpage-Hyksôs skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Hyks%C3%B4s" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Hyks%C3%B4s" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Hyks%C3%B4s" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Hyks%C3%B4s" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Origine_des_«_Hyksôs_»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Origine_des_«_Hyksôs_»"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Origine des « Hyksôs »</span> </div> </a> <ul id="toc-Origine_des_«_Hyksôs_»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historique</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historique-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Historique</span> </button> <ul id="toc-Historique-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-La_supposée_invasion_des_Hyksôs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_supposée_invasion_des_Hyksôs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>La supposée invasion des Hyksôs</span> </div> </a> <ul id="toc-La_supposée_invasion_des_Hyksôs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Étendue_et_nature_du_règne_des_Hyksôs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Étendue_et_nature_du_règne_des_Hyksôs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Étendue et nature du règne des Hyksôs</span> </div> </a> <ul id="toc-Étendue_et_nature_du_règne_des_Hyksôs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-L'offensive_des_princes_de_Thèbes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#L'offensive_des_princes_de_Thèbes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>L'offensive des princes de Thèbes</span> </div> </a> <ul id="toc-L'offensive_des_princes_de_Thèbes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sous_Seqenenrê_Tâa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sous_Seqenenrê_Tâa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Sous Seqenenrê Tâa</span> </div> </a> <ul id="toc-Sous_Seqenenrê_Tâa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sous_Kamosé" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sous_Kamosé"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>Sous Kamosé</span> </div> </a> <ul id="toc-Sous_Kamosé-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sous_Ahmôsis_Ier" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sous_Ahmôsis_Ier"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.3</span> <span>Sous Ahmôsis I<sup>er</sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Sous_Ahmôsis_Ier-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Représentations_dans_la_fiction" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Représentations_dans_la_fiction"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Représentations dans la fiction</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Représentations_dans_la_fiction-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Représentations dans la fiction</span> </button> <ul id="toc-Représentations_dans_la_fiction-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Littérature" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Littérature"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Littérature</span> </div> </a> <ul id="toc-Littérature-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sources_et_bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sources_et_bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Sources et bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Sources_et_bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Hyksôs</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 54 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-54" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">54 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Hyksos" title="Hyksos – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Hyksos" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%82%E1%8A%AD%E1%88%B6%E1%88%B5" title="ሂክሶስ – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="ሂክሶስ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%D9%83%D8%B3%D9%88%D8%B3" title="الهكسوس – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الهكسوس" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%8A%D9%83%D8%B3%D9%88%D8%B3" title="هيكسوس – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="هيكسوس" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Hiksoslar" title="Hiksoslar – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Hiksoslar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D0%BA%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%8B" title="Гіксосы – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Гіксосы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BA%D1%81%D0%BE%D1%81%D0%B8" title="Хиксоси – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Хиксоси" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hicsos" title="Hicsos – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Hicsos" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Hyks%C3%B3sov%C3%A9" title="Hyksósové – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Hyksósové" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BA%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Гиксоссем – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Гиксоссем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Hyksos" title="Hyksos – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Hyksos" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hyksos" title="Hyksos – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Hyksos" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hyksos" title="Hyksos – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Hyksos" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Hiksosoj" title="Hiksosoj – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Hiksosoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Hicsos" title="Hicsos – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Hicsos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hikso" title="Hikso – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Hikso" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D9%88%D8%B3" title="هیکسوس – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="هیکسوس" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Hyksot" title="Hyksot – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Hyksot" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Na_Hiocs%C3%B3saigh" title="Na Hiocsósaigh – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Na Hiocsósaigh" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%99%D7%A7%D7%A1%D7%95%D7%A1" title="חיקסוס – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="חיקסוס" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%B8" title="हिक्सोस – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="हिक्सोस" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Hiksi" title="Hiksi – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Hiksi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/H%C3%BCkszoszok" title="Hükszoszok – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Hükszoszok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%AB%D6%84%D5%BD%D5%B8%D5%BD%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Հիքսոսներ – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հիքսոսներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Hyksos" title="Hyksos – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Hyksos" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Hyksos" title="Hyksos – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Hyksos" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%92%E3%82%AF%E3%82%BD%E3%82%B9" title="ヒクソス – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヒクソス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%B0%E1%83%98%E1%83%A5%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ჰიქსოსები – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჰიქსოსები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%9E%89%EC%86%8C%EC%8A%A4" title="힉소스 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="힉소스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Hiksai" title="Hiksai – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Hiksai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Hiks%C3%B4sy" title="Hiksôsy – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Hiksôsy" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Hyksos" title="Hyksos – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Hyksos" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hyksos" title="Hyksos – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hyksos" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ics%C3%B2s" title="Icsòs – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Icsòs" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Hyksosi" title="Hyksosi – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Hyksosi" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D8%A7%D8%A6%DA%A9%D8%B3%D9%88%D8%B3" title="ہائکسوس – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ہائکسوس" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hicsos" title="Hicsos – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Hicsos" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Hicso%C8%99i" title="Hicsoși – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Hicsoși" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BA%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%8B" title="Гиксосы – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Гиксосы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Hiksi" title="Hiksi – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Hiksi" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Hyks%C3%B3si" title="Hyksósi – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Hyksósi" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Hiksi" title="Hiksi – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Hiksi" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BA%D1%81%D0%B8" title="Хикси – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Хикси" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hyksos" title="Hyksos – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hyksos" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Waiksosi" title="Waiksosi – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Waiksosi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%90%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%8B%E0%AE%B8%E0%AF%8D" title="ஐக்சோஸ் – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஐக்சோஸ்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AE%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B8%AD%E0%B8%AA" title="ฮิกซอส – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="ฮิกซอส" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Hiksos" title="Hiksos – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Hiksos" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Hiksoslar" title="Hiksoslar – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Hiksoslar" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D0%BA%D1%81%D0%BE%D1%81%D0%B8" title="Гіксоси – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Гіксоси" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Giksoslar" title="Giksoslar – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Giksoslar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Hyksos" title="Người Hyksos – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Người Hyksos" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%96%9C%E5%85%8B%E7%B4%A2%E6%96%AF%E4%BA%BA" title="喜克索斯人 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="喜克索斯人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%B8%8C%E5%85%8B%E7%B4%A2%E4%BA%BA" title="希克索人 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="希克索人" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q192319#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Hyks%C3%B4s" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Hyks%C3%B4s" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Hyks%C3%B4s"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Hyks%C3%B4s"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Hyks%C3%B4s" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Hyks%C3%B4s" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&oldid=217413951" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Hyks%C3%B4s&id=217413951&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FHyks%25C3%25B4s"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FHyks%25C3%25B4s"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Hyks%C3%B4s"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Hyks%C3%B4s&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hyksos" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q192319" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><table cellpadding="0" cellspacing="0" style="float: right; clear: right; margin:5px; border:2px solid palegoldenrod;"> <tbody><tr> <td style="border-bottom:2px solid palegoldenrod; background:red; padding:5px; text-align:center; font-size:small;"><b>Hyksôs</b> </td></tr> <tr> <td align="center" style="padding:10px;"><table class="mw-hiero-table mw-hiero-outer" dir="ltr"><tbody><tr><td> <table class="mw-hiero-table"><tbody><tr> <td><img class="skin-invert" style="margin: 1px;" src="/w/extensions/wikihiero/img/hiero_S38.png?35ff7" height="38" title="S38" alt="S38" /></td><td><img class="skin-invert" style="margin: 1px;" src="/w/extensions/wikihiero/img/hiero_N29.png?b816c" height="17" title="N29" alt="N29" /><br /><img class="skin-invert" style="margin: 1px;" src="/w/extensions/wikihiero/img/hiero_Z4.png?dbdf8" height="14" title="Z4" alt="Z4" /></td> <td><img class="skin-invert" style="margin: 1px;" src="/w/extensions/wikihiero/img/hiero_N25.png?6f14c" height="16" title="N25" alt="N25" /><br /><img class="skin-invert" style="margin: 1px;" src="/w/extensions/wikihiero/img/hiero_X1.png?f2a8c" height="11" title="X1" alt="X1" /> <img class="skin-invert" style="margin: 1px;" src="/w/extensions/wikihiero/img/hiero_Z1.png?4dc06" height="16" title="Z1" alt="Z1" /></td> </tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr style=""> <td style="text-align:center;text-valign:middle;padding:10px;"><i>Ḥqȝ-ḫȝst</i> </td></tr> </tbody></table> <p>Les <b>Hyksôs</b> (en <a href="/wiki/%C3%89gyptien_d%C3%A9motique" title="Égyptien démotique">démotique</a> <i>heka khasout</i>, littéralement « chefs des pays étrangers », en <a href="/wiki/Grec_ancien" title="Grec ancien">grec ancien</a> : <span class="lang-grc" lang="grc">Ὑκσώς</span> / <span class="lang-grc-latn" lang="grc-latn"><i>Hyksốs</i></span>) étaient un groupe pluriethnique qui vivait dans l'ouest de l'Asie et en Égypte. Selon l'historiographie officielle égyptienne du <a href="/wiki/Nouvel_Empire" title="Nouvel Empire">Nouvel Empire</a>, relayée ensuite par <a href="/wiki/Man%C3%A9thon_de_Sebennytos" title="Manéthon de Sebennytos">Manéthon</a>, ces étrangers — comme semble l'indiquer leur nom égyptien — arrivèrent dans l'est du <a href="/wiki/Delta_du_Nil" title="Delta du Nil">delta du Nil</a> durant la <a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_P%C3%A9riode_interm%C3%A9diaire" title="Deuxième Période intermédiaire">Deuxième Période intermédiaire</a>. Toujours selon cette version officielle, ils chassèrent les pharaons de la <a href="/wiki/XIVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XIVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quatorzième">XIV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> qui siégeaient à <a href="/wiki/Avaris" title="Avaris">Avaris</a>. Ils fondèrent les <a href="/wiki/XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr></a> et <a href="/wiki/XVIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Seizième">XVI<sup>e</sup></abbr> dynasties</a> d'<a href="/wiki/%C3%89gypte_antique" title="Égypte antique">Égypte</a>, entre le <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle avant Jésus-Christ"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle et le <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle avant Jésus-Christ"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle avant notre ère, selon les chronologies envisagées, et régnèrent sur la <a href="/wiki/Basse-%C3%89gypte" title="Basse-Égypte">Basse</a> et la <a href="/wiki/Moyenne-%C3%89gypte" title="Moyenne-Égypte">Moyenne-Égypte</a> durant plus d'un siècle. </p><p>Cette version des faits est aujourd'hui sérieusement remise en question. Il semble qu'à l'époque des « Hyksôs », <a href="/wiki/Avaris" title="Avaris">Avaris</a> fut plutôt la <a href="/wiki/Capitales_de_l%27%C3%89gypte_antique" title="Capitales de l'Égypte antique">capitale</a> d'un royaume égyptien marchand très prospère qui vivait du commerce avec le <a href="/wiki/Levant_(Proche-Orient)" title="Levant (Proche-Orient)">Levant</a>. Il était aussi en lien avec le royaume nubien de <a href="/wiki/Kerma" title="Kerma">Kerma</a>, par l'intermédiaire des routes caravanières du désert. La présence de nombreux marchands levantins à Avaris engendra un métissage culturel, que révélèrent les fouilles archéologiques du site de <a href="/wiki/Tell_el-Dab%27a" title="Tell el-Dab'a">Tell el-Dab'a</a> menées par <a href="/wiki/Manfred_Bietak" title="Manfred Bietak">Manfred Bietak</a>. L'étiquette d'envahisseurs étrangers ou Hyksôs fut donnée au royaume d'Avaris par les rois thébains de la <a href="/wiki/XVIIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dix-huitième">XVIII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a>. Ils justifièrent ainsi la destruction de la ville et son pillage par des motifs de libération nationale. Cette forme de propagande nationaliste n'était pas nouvelle. Depuis le début de la monarchie pharaonique, les ennemis de l'Égypte étaient toujours assimilés aux Asiatiques, ou aux Nubiens selon les circonstances. C'est ce que montrent les représentations d'un pharaon en train de fracasser le crâne d'un groupe d'ennemis aux caractéristiques ethniques levantines facilement reconnaissables, et ceci depuis la fin du <abbr class="abbr" title="Quatrième">IV<sup>e</sup></abbr> millénaire. La <a href="/wiki/Palette_de_Narmer" title="Palette de Narmer">palette de Narmer</a> en est l'exemple le plus fameux. </p><p>Traditionnellement, seuls six dirigeants de la <a href="/wiki/XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> sont appelés Hyksôs. Les noms hyksôs sont très proches des noms cananéens, ce qui confirme le lien avec le <a href="/wiki/Levant_(Proche-Orient)" title="Levant (Proche-Orient)">Levant</a>. On attribue à cette ouverture sur le monde asiatique l'introduction de nouveautés, telles que l'<a href="/wiki/Arc_composite" title="Arc composite">arc composite</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, le glaive appelé le <i><a href="/wiki/Kh%C3%A9pesh" title="Khépesh">khépesh</a></i>, le <a href="/wiki/Cheval" title="Cheval">cheval</a> et le <a href="/wiki/Char" title="Char">char</a>. L'usage de ces deux derniers par les Égyptiens est attesté à l’extrême fin de la <a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_P%C3%A9riode_interm%C3%A9diaire" title="Deuxième Période intermédiaire">Deuxième Période intermédiaire</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les noms des princes de la <a href="/wiki/XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> nous sont parvenus grâce aux œuvres et aux monuments égyptiens, ainsi qu'à l'<i><a href="/wiki/%C3%86gyptiaca" title="Ægyptiaca">Histoire d'Égypte</a></i> de <a href="/wiki/Man%C3%A9thon_de_Sebennytos" title="Manéthon de Sebennytos">Manéthon</a> rédigée sous <a href="/wiki/Ptol%C3%A9m%C3%A9e_Ier" title="Ptolémée Ier"><span class="nowrap">Ptolémée <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></span></a>. Les nombreux princes de la <a href="/wiki/XVIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Seizième">XVI<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> sont en partie hyksôs, en partie sémites, en partie asiatiques et en partie égyptiens. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Origine_des_«_Hyksôs_»"><span id="Origine_des_.C2.AB_Hyks.C3.B4s_.C2.BB"></span>Origine des « Hyksôs »</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Origine des « Hyksôs »" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Origine des « Hyksôs »"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ancient_Egyptian_dagger.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Ancient_Egyptian_dagger.jpg/220px-Ancient_Egyptian_dagger.jpg" decoding="async" width="220" height="700" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Ancient_Egyptian_dagger.jpg/330px-Ancient_Egyptian_dagger.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/86/Ancient_Egyptian_dagger.jpg 2x" data-file-width="425" data-file-height="1353" /></a><figcaption>Dague avec le nom d'<a href="/wiki/Apophis_Ier" title="Apophis Ier">Apophis</a>, <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_%C3%A9gyptien_du_Caire" title="Musée égyptien du Caire">Musée égyptien du Caire</a>.</figcaption></figure> <p>Le terme « Hyksôs » vient de l'expression <a href="/wiki/%C3%89gyptien_d%C3%A9motique" title="Égyptien démotique">démotique</a> <i>héka khasout</i> (« maîtres des terres étrangères »), utilisée par les Égyptiens, notamment dans la <a href="/wiki/Canon_royal_de_Turin" title="Canon royal de Turin">Liste de Turin</a> qui recense les dirigeants des pays alentour. On pense aujourd'hui que seuls six <a href="/wiki/Pharaon" title="Pharaon">pharaons</a> de la <a href="/wiki/XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> étaient réellement hyksôs, non seulement parce qu'ils portaient la couronne égyptienne, mais également parce que <a href="/wiki/Man%C3%A9thon_de_Sebennytos" title="Manéthon de Sebennytos">Manéthon</a> les appelle ainsi<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Au total, les Hyksôs auraient régné cent huit ans sur l'Égypte du nord. </p><p><a href="/wiki/Hans_Wolfgang_Helck" title="Hans Wolfgang Helck">Hans Wolfgang Helck</a> a émis l'hypothèse selon laquelle les Hyksôs seraient un groupe de <a href="/wiki/Hourrites" title="Hourrites">Hourrites</a> et d'Indo-Aryens qui auraient migré depuis l'Est. D'après lui, ils venaient de l'empire <a href="/wiki/Hittites" title="Hittites">hittite</a> qui s'étendait sur l'essentiel de l'Asie occidentale. Mais cette hypothèse paraît peu probable à <a href="/wiki/Claude_Vandersleyen" title="Claude Vandersleyen">Claude Vandersleyen</a>, pour une question de chronologie, les Hourrites étant apparus trop tard<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Selon ce dernier, l'onomastique est clairement sémitique, ce que réfute <a href="/wiki/Dominique_Valbelle" title="Dominique Valbelle">Dominique Valbelle</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les noms, l'ordre et le nombre total des pharaons de la <a href="/wiki/XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> ne sont pas connus avec certitude. Ils sont cités sous la forme de <a href="/wiki/%C3%89criture_hi%C3%A9roglyphique_%C3%A9gyptienne" title="Écriture hiéroglyphique égyptienne">hiéroglyphes</a> sur des monuments, des petits objets, scarabées, des bijoux et des vases. Dans les cas où le <a href="/wiki/Nom_de_Nesout-bity" title="Nom de Nesout-bity">prænomen</a> (le <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> nom du pharaon, qui suit le titre de <i>n-sw-bity</i>, « <a href="/wiki/Nom_de_Nesout-bity" title="Nom de Nesout-bity">roi de Haute et de Basse-Égypte</a> ») et le <a href="/wiki/Nom_de_Sa-R%C3%AA" title="Nom de Sa-Rê">nomen</a> (le <abbr class="abbr" title="Cinquième">5<sup>e</sup></abbr> nom du pharaon, qui suit le titre de <i>sȝ Rˁ</i>, « fils de Rê ») n'apparaissent pas ensemble sur un même objet, on ne peut pas affirmer qu'ils désignent la même personne. </p><p>Cette période de l'histoire égyptienne est mal connue. Les pharaons qui ont succédé à la deuxième période intermédiaire ont fait oublier la présence des Hyksôs jusqu'aux traces profondes. L'<i>Histoire de l'Égypte</i> de Manéthon n'est connue qu'à travers les œuvres d'autres auteurs, tels que le <a href="/wiki/Libye" title="Libye">Libyen</a> <a href="/wiki/Sextus_Julius_Africanus" title="Sextus Julius Africanus">Sextus Julius Africanus</a> et le <a href="/wiki/Jud%C3%A9e" title="Judée">judéen</a> <a href="/wiki/Flavius_Jos%C3%A8phe" title="Flavius Josèphe">Flavius Josèphe</a>. Ces sources indirectes ne donnent pas les noms des dirigeants hyksôs dans le même ordre. Pour compliquer encore le problème, les orthographes sont tellement divergentes qu'elles sont inutilisables : Beon/Bnon, Apachnan/Pachnan, Annas/Staan, Assis/Archles … </p><p>Les noms des rois hyksôs de la <a href="/wiki/XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> retrouvés sur des monuments historiques sont : </p> <ol><li><i>Sȝ-kȝ-n-Rˁ</i> Cherek<sup id="cite_ref-nom_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-nom-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Salitis" title="Salitis">Se-kha-en-Rê</a>) ;</li> <li><i>Mȝ-jb-Rˁ</i> Sheshi<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Ma%C3%A2tibr%C3%AA" title="Maâtibrê">Maâ-ib-Rê</a>) ;</li> <li><i>Mr-Wsr-Rˁ</i> <a href="/wiki/Mery-ouser-R%C3%AA" title="Mery-ouser-Rê">Mery-ouser-Rê</a> (Yaqoub-Her) ;</li> <li><i>Swsr-n-Rˁ</i> Khyan (<a href="/wiki/Khyan" title="Khyan">Souser-en-Rê</a>) ;</li> <li><a href="/wiki/Apophis_Ier" title="Apophis Ier">Apophis <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></a>, ou Apopi, entre autres noms possibles : Neb-khépesh-Rê (<a href="/wiki/Nom_de_Nesout-bity" title="Nom de Nesout-bity">nom de Nesout-bity</a> de la <abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr> partie de son règne), Âa-qen-en-Rê (<a href="/wiki/Nom_de_Nesout-bity" title="Nom de Nesout-bity">nom de Nesout-bity</a> de la <abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> partie de son règne), et Âa-ouser-Rê (<a href="/wiki/Nom_d%27Horus" title="Nom d'Horus">nom d'Horus</a> de la <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> partie de son règne) ;</li> <li><i>ˁȝ-Sḫm-Rˁ</i> Khamoudy<sup id="cite_ref-nom_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-nom-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Khamoudy" title="Khamoudy">Nekhirê</a>).</li></ol> <p>Le nom sémitique « Jacob » apparaissant sous la forme « Yaqoub-her », la parenté directe ou indirecte entre ce nom et les Hyksôs est possible, mais discutable. </p><p>On a retrouvé, par exemple dans le cinquième cas de la liste, le nom de certains dirigeants sur un seul objet ou un seul monument. On ne sait pas, cependant, s'il s'agit d'un seul ou de trois pharaons différents. On sait par exemple que <i>Âa-ouser-Rê</i> Apophis aurait eu un autre <a href="/wiki/Nom_de_Nesout-bity" title="Nom de Nesout-bity">prænomen</a>, <i>ˁȝ-kȝ-n-Rˁ</i>. Hayes suggère que les deux premiers souverains de la liste sont le même personnage, liste à laquelle il ajoute un Apophis <abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr>. Le Cambridge Ancient History (CAH) reprend l'ordre de <a href="/wiki/Flavius_Jos%C3%A8phe" title="Flavius Josèphe">Flavius Josèphe</a>, qui reprend lui-même Manéthon, et utilise également l'ancienne forme erronée « Apophis ». </p><p>En revanche, <a href="/wiki/Alan_Henderson_Gardiner" title="Alan Henderson Gardiner">Alan Gardiner</a> prétend qu'il y a eu trois rois Apopi. Ce problème n'est pas résolu à ce jour et on ne sait toujours pas s'il y a eu un, deux ou trois Apopi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historique">Historique</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Historique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Historique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_supposée_invasion_des_Hyksôs"><span id="La_suppos.C3.A9e_invasion_des_Hyks.C3.B4s"></span>La supposée invasion des Hyksôs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : La supposée invasion des Hyksôs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : La supposée invasion des Hyksôs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Manéthon n'est pas contemporain des faits et reprend des textes plus anciens. Il décrit l'invasion des Hyksôs comme le fait d'une horde de barbares étrangers, qui auraient fait tomber sans effort les contrées qu'ils traversaient, et soumis les peuples à leur volonté par la conquête militaire : </p><blockquote> <p>« De l'Orient, un peuple de race inconnue eut l'audace d'envahir notre pays, et sans difficulté ni combat s'en empara de vive force. Ils saisirent les chefs, incendièrent sauvagement les villes, rasèrent les temples des dieux et traitèrent les habitants avec la dernière cruauté, égorgeant les uns, emmenant comme esclaves les enfants et les femmes des autres. » </p> </blockquote><p style="margin:-0.7em 0 0.3em 6em">— Texte de Manéthon au sujet des Hyksôs, <i>Contre Appion</i>, Livre <abbr class="abbr" title="1"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span></abbr>, <abbr class="abbr" title="14"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIV</span></abbr>, <a href="/wiki/Flavius_Jos%C3%A8phe" title="Flavius Josèphe">Flavius Josèphe</a>.</p> <p><a href="/wiki/Hans_Wolfgang_Helck" title="Hans Wolfgang Helck">Hans Wolfgang Helck</a> défend l'idée d'une invasion, en partie liée à son hypothèse <a href="/wiki/Hourrites" title="Hourrites">hourrite</a>. On considère cependant aujourd'hui que l'« invasion » n'a jamais eu lieu. Les Hyksôs se seraient infiltrés dans différents groupes, notamment sémitiques, et auraient pris le pouvoir à la fin du <a href="/wiki/Moyen_Empire" title="Moyen Empire">Moyen Empire</a> lorsque celui-ci était en pleine décadence. <a href="/wiki/J%C3%BCrgen_von_Beckerath" title="Jürgen von Beckerath">Jürgen von Beckerath</a> affirme même que toute invasion sémitique était impossible, les tribus n'étant ni assez nombreuses, ni assez bien équipées pour faire face à l'armée égyptienne. Il est donc probable que les Hyksôs aient été une minorité égyptienne, qui aurait étendu en interne son pouvoir sur l'Égypte. </p><p>Les principales preuves de l'existence de l'empire hyksôs sont des petits objets de style hyksôs trouvés en <a href="/wiki/Palestine_(r%C3%A9gion)" title="Palestine (région)">Palestine</a>, ainsi qu'un vase exhumé à <a href="/wiki/Cnossos" title="Cnossos">Cnossos</a> et un petit lion de granit mis au jour à <a href="/wiki/Bagdad" title="Bagdad">Bagdad</a>. Des inscriptions portant des noms hyksôs ont été trouvées jusqu'à <a href="/wiki/Kerma" title="Kerma">Kerma</a>, au <a href="/wiki/Soudan" title="Soudan">Soudan</a>. Ces objets prouvent qu'ils étaient le fruit d'un commerce plutôt que d'un pouvoir politique ou militaire. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Étendue_et_nature_du_règne_des_Hyksôs"><span id=".C3.89tendue_et_nature_du_r.C3.A8gne_des_Hyks.C3.B4s"></span>Étendue et nature du règne des Hyksôs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Étendue et nature du règne des Hyksôs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Étendue et nature du règne des Hyksôs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le royaume hyksôs était implanté dans l'est du <a href="/wiki/Delta_du_Nil" title="Delta du Nil">delta du Nil</a> et en <a href="/wiki/Moyenne-%C3%89gypte" title="Moyenne-Égypte">Moyenne-Égypte</a>. Il n'a jamais occupé la <a href="/wiki/Haute-%C3%89gypte" title="Haute-Égypte">Haute-Égypte</a>, encore sous le contrôle des dirigeants de <a href="/wiki/Th%C3%A8bes_(%C3%89gypte)" title="Thèbes (Égypte)">Thèbes</a>. Les relations entre les Hyksôs et le sud semblent avoir été seulement commerciales, bien que les princes de Thèbes aient apparemment reconnu la suzeraineté des Hyksôs et leur aient payé un tribut. Les Hyksôs de la <a href="/wiki/XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> établirent leur capitale à <a href="/wiki/Memphis_(%C3%89gypte)" title="Memphis (Égypte)">Memphis</a> et leur résidence secondaire à <a href="/wiki/Avaris" title="Avaris">Avaris</a>. </p><p><a href="/wiki/J%C3%BCrgen_von_Beckerath" title="Jürgen von Beckerath">Jürgen von Beckerath</a> a étudié l'écriture de leurs noms en hiéroglyphes. Ils semblent révéler une assimilation du rôle de roi d'Égypte « à l'ancienne ». Ils adoptent le dieu <a href="/wiki/Seth" title="Seth">Seth</a> pour représenter leur propre déité. Ils se seraient intégrés à la vie égyptienne plus que le contraire. </p><p>L'autorité des Hyksôs semble avoir été acceptée localement par la population. Mais malgré la prospérité et la relative stabilité de leur royaume, les princes égyptiens du sud voyaient les Hyksôs comme des envahisseurs asiatiques. </p><p>Les Hyksos ont apporté à l'Égypte une paix relative, préservant un certain <i>statu quo</i>, jusqu'à la reconquête du nord par le sud des princes de Thèbes. Quand ils furent chassés du pays, toute trace de leur occupation fut effacée. Les dirigeants de la nouvelle <a href="/wiki/XVIIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dix-huitième">XVIII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> réécrivirent l'histoire à leur avantage, la présentant comme une guerre de libération contre de détestables envahisseurs étrangers. </p><p>Dans son livre <i><a href="/wiki/Contre_Apion" title="Contre Apion">Contre Apion</a></i>, l'historien <a href="/wiki/Flavius_Jos%C3%A8phe" title="Flavius Josèphe">Flavius Josèphe</a> assimile l'<a href="/wiki/Exode_hors_d%27%C3%89gypte" title="Exode hors d'Égypte">Exode d'Israël</a> à celui mentionné par <a href="/wiki/Man%C3%A9thon_de_Sebennytos" title="Manéthon de Sebennytos">Manéthon</a>, dans lequel 480 000 Hyksôs sont expulsés d'Avaris vers la Palestine. Manéthon les appelle les « rois pasteurs » dans une traduction impropre<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Josèphe identifie ces rois pasteurs aux Hébreux. Après leur expulsion, les Hyksôs fondèrent Jérusalem. Ensuite, ils se lièrent à des « lépreux » en Égypte sous la conduite d'un prêtre d'Héliopolis, <a href="/wiki/Osarsiph" title="Osarsiph">Osarsiph</a>, surnommé Moïse. Il n'est pas certain que cette identification de Moïse à Osarsiph provienne de Manéthon. D'après lui, les Hébreux seraient les descendants de ces lépreux ; ils auraient demandé de l'aide aux Hyksôs et auraient été expulsés avec eux<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="L'offensive_des_princes_de_Thèbes"><span id="L.27offensive_des_princes_de_Th.C3.A8bes"></span>L'offensive des princes de Thèbes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : L'offensive des princes de Thèbes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : L'offensive des princes de Thèbes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sous_Seqenenrê_Tâa"><span id="Sous_Seqenenr.C3.AA_T.C3.A2a"></span>Sous Seqenenrê Tâa</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Sous Seqenenrê Tâa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Sous Seqenenrê Tâa"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La guerre contre les Hyksôs commence vers la fin de la <a href="/wiki/XVIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dix-septième">XVII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a>. <a href="/wiki/Th%C3%A8bes_(%C3%89gypte)" title="Thèbes (Égypte)">Thèbes</a> est le siège d'une dynastie guerrière émergente, prise en étau entre le riche royaume d'<a href="/wiki/Avaris" title="Avaris">Avaris</a> et celui de <a href="/wiki/Kerma" title="Kerma">Kerma</a> en <a href="/wiki/Nubie" title="Nubie">Nubie</a>. Des écrits plus récents du <a href="/wiki/Nouvel_Empire" title="Nouvel Empire">Nouvel Empire</a> font intervenir <a href="/wiki/Seqenenr%C3%AA_T%C3%A2a" title="Seqenenrê Tâa">Seqenenrê Tâa</a>, un prince de Thèbes. Il aurait contacté un de ses contemporains hyksôs, Aauserra Apopi. La tradition prit la forme d'un conte, dans lequel le roi hyksôs Apopi envoie un messager à Seqenenrê à Thèbes, pour demander que le bassin des <a href="/wiki/Hippopotamidae" title="Hippopotamidae">hippopotames</a> soit détruit à cause du bruit qu'ils font et qui l'empêche de dormir ! La réalité historique que l'on peut retirer de cette version naïve est la division de l'Égypte, la quasi-totalité du territoire devant payer le tribut aux quelques Hyksôs du nord. </p><p><a href="/wiki/Seqenenr%C3%AA_T%C3%A2a" title="Seqenenrê Tâa">Seqenenrê Tâa</a> tente une approche diplomatique, qui va probablement au-delà des échanges d'insultes avec les rois hyksôs : il aurait envoyé à plusieurs reprises des troupes attaquer les Hyksôs, batailles au cours desquelles il aurait finalement perdu la vie. Son proche parent et successeur, <a href="/wiki/Ouadjkheperr%C3%AA_Kames" title="Ouadjkheperrê Kames">Ouadjkheperrê Kames</a>, le dernier représentant de la <a href="/wiki/XVIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dix-septième">XVII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> de Thèbes, tentera à son tour de reconquérir l'Égypte du nord. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sous_Kamosé"><span id="Sous_Kamos.C3.A9"></span>Sous Kamosé</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Sous Kamosé" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Sous Kamosé"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Pierre_Montet" title="Pierre Montet">Pierre Montet</a> a supposé<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> que la cause essentielle de la guerre contre les Hyksôs était de nature religieuse : <a href="/wiki/Amon" title="Amon">Amon</a> contre <a href="/wiki/Seth" title="Seth">Seth</a>. </p><p><a href="/wiki/Ouadjkheperr%C3%AA_Kames" title="Ouadjkheperrê Kames">Kamosé</a> attaqua et détruisit la garnison sud des Hyksôs à Néfrousy, cité au nord de Cusae dans le <abbr class="abbr" title="Quatorzième">14<sup>e</sup></abbr> <a href="/wiki/Nome_(%C3%89gypte_antique)" title="Nome (Égypte antique)">Nome</a> (au-dessus d'<a href="/wiki/Assiout" title="Assiout">Assiout</a>). Puis il mena son armée aux portes de la ville d'<a href="/wiki/Avaris" title="Avaris">Avaris</a>. Il ne parvint pas à prendre la cité, mais les troupes égyptiennes ravagèrent les champs, les cultures et les villages alentour. </p><p>À la fin du règne d'<a href="/wiki/Apophis_Ier" title="Apophis Ier"><span class="nowrap">Apophis <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></span></a>, l'un des derniers rois hyksôs de la <a href="/wiki/XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a>, les forces hyksôs en déroute en <a href="/wiki/Moyenne-%C3%89gypte" title="Moyenne-Égypte">Moyenne-Égypte</a> se retirèrent au nord et se réfugièrent à <a href="/wiki/Atfieh" title="Atfieh">Atfieh</a>. Apophis était encore sur le trône à la mort de Kamosé. </p><p>Les derniers rois hyksôs ont régné assez peu de temps, avant l'arrivée au pouvoir du successeur de Kamosé, <a href="/wiki/Ahm%C3%B4sis_Ier" title="Ahmôsis Ier">Ahmosis</a>, premier roi de la <a href="/wiki/XVIIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dix-huitième">XVIII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sous_Ahmôsis_Ier"><span id="Sous_Ahm.C3.B4sis_Ier"></span>Sous Ahmôsis <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Sous Ahmôsis Ier" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Sous Ahmôsis Ier"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Ahm%C3%B4sis_Ier" title="Ahmôsis Ier">Ahmosis</a>, premier roi de la <a href="/wiki/XVIIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dix-huitième">XVIII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> et fils de <a href="/wiki/Seqenenr%C3%AA_T%C3%A2a" title="Seqenenrê Tâa">Seqenenrê Tâa</a>, règne à Thèbes et poursuit la guerre contre les Hyksôs. </p><p>Les détails de ses campagnes militaires figurent sur les murs de la tombe d'un autre Ahmôsé, un soldat d'<a href="/wiki/El_Kab" title="El Kab">El Kab</a>, une petite ville de <a href="/wiki/Haute-%C3%89gypte" title="Haute-Égypte">Haute-Égypte</a>. Son père a servi Seqenenrê Tâa <abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr> et il est issu d'une famille noble. Plusieurs campagnes auraient été nécessaires pour vaincre les Hyksôs. </p><p>On n'a aucune certitude sur l'époque des faits. Certains auteurs datent l'expulsion des Hyksôs de la quatrième année du règne d'Ahmôsis ; d'autres comme <a href="/wiki/Donald_Bruce_Redford" title="Donald Bruce Redford">Donald Bruce Redford</a> le datent de sa quinzième. Le soldat Ahmôsé précise qu'il suivait à pied le char du roi <a href="/wiki/Ahm%C3%B4sis_Ier" title="Ahmôsis Ier"><span class="nowrap">Ahmôsis <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></span></a>. C'est la première fois qu'il est question de chevaux et de chars en Égypte. Dans les combats menés autour d'Avaris, Ahmôsé fit des prisonniers et coupa de nombreuses mains<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ces faits lui valurent après la bataille de nombreuses récompenses, notamment l'<a href="/wiki/R%C3%A9compense_des_soldats_m%C3%A9ritants_en_%C3%89gypte_antique" title="Récompense des soldats méritants en Égypte antique">or des braves</a>, obtenu trois fois de suite. </p><p>Après la chute d'Avaris, les Hyksôs quittent l'Égypte. Ils sont poursuivis par l'armée égyptienne jusqu'au <a href="/wiki/Sina%C3%AF" title="Sinaï">Sinaï</a> et en <a href="/wiki/Canaan_(r%C3%A9gion)" title="Canaan (région)">Canaan</a>. Là, dans le <a href="/wiki/N%C3%A9guev" title="Néguev">désert du Néguev</a>, entre <a href="/wiki/Rafah" title="Rafah">Rafah</a> et <a href="/wiki/Gaza" title="Gaza">Gaza</a>, la ville fortifiée de <a href="/wiki/Sharouhen" title="Sharouhen">Sharouhen</a> où ils se réfugient est, toujours d'après le soldat Ahmôsé, assiégée durant trois ans. Nous avons là encore trop peu d'éléments pour établir des dates. D'autres Hyksos ont probablement pris la mer, comme en témoignent des récits grecs tardifs. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Représentations_dans_la_fiction"><span id="Repr.C3.A9sentations_dans_la_fiction"></span>Représentations dans la fiction</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Représentations dans la fiction" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Représentations dans la fiction"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Littérature"><span id="Litt.C3.A9rature"></span>Littérature</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Littérature" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Littérature"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'écrivaine française pour la jeunesse <a href="/wiki/Odile_Weulersse" title="Odile Weulersse">Odile Weulersse</a> a publié en 1984 un roman historique, <i><a href="/wiki/Les_Pilleurs_de_sarcophages" title="Les Pilleurs de sarcophages">Les pilleurs de sarcophages</a></i>, dans lequel les Hyksôs sont les ennemis principaux de Tétiki et du nain Penou. L'intrigue se situe peu de temps avant la chute d'<a href="/wiki/Avaris" title="Avaris">Avaris</a> et la victoire d'<a href="/wiki/Ahm%C3%B4sis_Ier" title="Ahmôsis Ier">Ahmôsis</a> sur les Hyksôs. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Les arcs composites, constitués de corne, de bois et de tendons sont des arcs traditionnels de certains peuplées asiatiques (Scythes, Mèdes, Perses, etc.). Ils sont destinés à la chasse ou la guerre, reconnaissables à la forte courbure des branches, et leur petite taille.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Claude_Vandersleyen,_(1927-....).2015"><span class="nom_auteur"><a href="/wiki/Claude_Vandersleyen" title="Claude Vandersleyen">Claude Vandersleyen</a>, (1927-....).</span>, <cite class="italique">L'Égypte et la vallée du Nil. Tome 2</cite>, <a href="/wiki/Presses_universitaires_de_France" title="Presses universitaires de France">P.U.F</a>, <time>2015</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-13-046552-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-13-046552-2"><span class="nowrap">978-2-13-046552-2</span></a> et <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2130465528" title="Spécial:Ouvrages de référence/2130465528"><span class="nowrap">2130465528</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/930346155">930346155</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/930346155">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">204-206</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27%C3%89gypte+et+la+vall%C3%A9e+du+Nil.+Tome+2&rft.pub=P.U.F&rft.aulast=Claude+Vandersleyen&rft.date=2015&rft.pages=204-206&rft.isbn=978-2-13-046552-2&rft_id=info%3Aoclcnum%2F930346155&rft_id=http%3A%2F%2Fworldcat.org%2Foclc%2F930346155&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AHyks%C3%B4s"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/David_Nirenberg" title="David Nirenberg">David Nirenberg</a>: <i>Antijudaïsme : Un pilier de la pensée occidentale</i>, chap. 1, 2023, Éd. <a href="/wiki/Labor_et_Fides" title="Labor et Fides">Labor et Fides</a>, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2830917994" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2830917994"><span class="nowrap">978-2830917994</span></a>)</small></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#CV-EVN">Claude Vandersleyen</a> (bibliographie), <i>De la fin de l'Ancien Empire à la fin du Nouvel Empire</i>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">163-164</span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Jean_Leclant" title="Jean Leclant">Jean Leclant</a> (dir.), <i>Dictionnaire de l’Antiquité</i>, éditions PUF, 2005, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 1105.</span> </li> <li id="cite_note-nom-6"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-nom_6-0">a</a> et <a href="#cite_ref-nom_6-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Chaque partie du nom a été retrouvée sur un objet ou un monument différent : l'unité du nom n'est pas garantie.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text">On n'a aucune certitude quant à l'exactitude du nom, il est fortement probable que ce ne soit pas le nom complet.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text">Selon Manéthon, hyk dans la langue sacrée signifie « roi » et sôs dans la langue vulgaire veut dire « pasteur ». Si hyk vient bien de heka « chef, prince », sôs ne transcrit pas shasou « nomades », c'est une abréviation du mot khasout « étrangers ».</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Borgeaud2004"><span class="ouvrage" id="Philippe_Borgeaud2004">Philippe Borgeaud, <cite class="italique">Aux origines de l'histoire des religions</cite>, Éditions du Seuil, <time>2004</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 97<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Aux+origines+de+l%27histoire+des+religions&rft.pub=%C3%89ditions+du+Seuil&rft.aulast=Borgeaud&rft.aufirst=Philippe&rft.date=2004&rft.pages=97&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AHyks%C3%B4s"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mimouni2012"><span class="ouvrage" id="Simon_Claude_Mimouni2012"><a href="/wiki/Simon_Claude_Mimouni" title="Simon Claude Mimouni">Simon Claude <span class="nom_auteur">Mimouni</span></a>, <cite class="italique">Le judaïsme ancien du <abbr class="abbr" title="6ᵉ siècle avant Jésus-Christ"><span class="romain">VI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle avant notre ère au <abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle de notre ère : des prêtres aux rabbins</cite>, Paris, <a href="/wiki/Presses_universitaires_de_France" title="Presses universitaires de France">Presses universitaires de France</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Nouvelle Clio », <time>2012</time>, 960 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-13-056396-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-13-056396-9"><span class="nowrap">978-2-13-056396-9</span></a>)</small>, « Le judaïsme en Diaspora », <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 648<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+juda%C3%AFsme+ancien+du+VIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle+avant+notre+%C3%A8re+au+IIIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle+de+notre+%C3%A8re&rft.atitle=Le+juda%C3%AFsme+en+Diaspora&rft.place=Paris&rft.pub=Presses+universitaires+de+France&rft.stitle=des+pr%C3%AAtres+aux+rabbins&rft.aulast=Mimouni&rft.aufirst=Simon+Claude&rft.date=2012&rft.pages=648&rft.tpages=960&rft.isbn=978-2-13-056396-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AHyks%C3%B4s"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Pierre_Montet" title="Pierre Montet">Pierre Montet</a>, <i>L'Égypte éternelle</i>, Paris, Fayard ; Verviers, Marabout, 1964.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text">Le dénombrement des ennemis abattus était réalisé en comptant les mains « ramenées ».</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Hittites" title="Hittites">Hittites</a></li> <li><a href="/wiki/Apirou" title="Apirou">Apirou</a></li> <li><a href="/wiki/Shasou" title="Shasou">Shasou</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A9breux" title="Hébreux">Hébreux</a></li> <li><a href="/wiki/Osarsiph" title="Osarsiph">Osarsiph</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sources_et_bibliographie">Sources et bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Sources et bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Sources et bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hyksos?uselang=fr">Hyksôs</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li> </ul> </div> <div style="column-count:2;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li>Sir <a href="/wiki/Alan_Henderson_Gardiner" title="Alan Henderson Gardiner">Alan Henderson Gardiner</a>, <i>L'Égypte des Pharaons</i> (<i>Egypt of the Pharaohs</i>), 1964, 1961 ;</li> <li><a href="/wiki/William_Christopher_Hayes" title="William Christopher Hayes">William Christopher Hayes</a> : <ul><li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <i>The Cambridge Ancient History</i>, Revised Edition, Cambridge, 1964 ;</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <i>The Cambridge Ancient History</i>, Revised Edition, 1965, fascicule 6 ;</li></ul></li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> <a href="/wiki/Hans_Wolfgang_Helck" title="Hans Wolfgang Helck">Hans Wolfgang Helck</a>, <i>Die Beziehungen Ägyptens zu Vorderasien im 3. und 2. Jahrtausend v. Chr.</i>, 1962 ;</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> <a href="/wiki/J%C3%BCrgen_von_Beckerath" title="Jürgen von Beckerath">Jürgen von Beckerath</a>, <i>Untersuchungen zur politischen Geschichte der zweiten Zwischenzeit in Ägypten</i>, 1965 ;</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> William A. Ward, <i>Orientalia</i> <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 33, 1964, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">135-140</span> ;</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> <a href="/wiki/Erik_Hornung" title="Erik Hornung">Erik Hornung</a>, <i>Untersuchungen zur Chronologie und Geschichte des Neuen Reiches</i>, 1964 ;</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a href="/wiki/Thomas_Garnet_Henry_James" title="Thomas Garnet Henry James">Thomas Garnet Henry James</a>, <i>The Cambridge Ancient History</i>, Revised Edition, 1965, fascicule 34 ;</li> <li><a href="/wiki/Pierre_Montet" title="Pierre Montet">Pierre Montet</a>, <i>Éternelle Égypte</i>, 1964 ;</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> James B. Pritchard : <i>Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament</i>, <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> édition, 1969 ;</li> <li><a href="/wiki/Donald_Bruce_Redford" title="Donald Bruce Redford">Donald Bruce Redford</a> : <ul><li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <i>History and Chronology of the Eighteenth Dynasty of Egypt : Seven Studies</i>, 1967 ;</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <i>The Hyksos Invasion in History and Tradition</i> », <i>Orientalia</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 39, 1970 ;</li></ul></li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a href="/wiki/John_Van_Seters" title="John Van Seters">John Van Seters</a>, <i>The Hyksos : A New Investigation</i>, 1967 ;</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a href="/wiki/Herbert_Eustis_Winlock" title="Herbert Eustis Winlock">Herbert Eustis Winlock</a>, <i>The Rise and Fall of the Middle Kingdom in Thebes</i>, 1947.</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q192319?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/hyksos"><i>Brockhaus</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/hyksos_(Dizionario-di-Storia)/"><i>Dizionario di Storia</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/hyksos_(Enciclopedia-Italiana)/"><i>Enciclopedia italiana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sapere.it/enciclopedia/Hyksos.html"><i>Enciclopedia De Agostini</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=25499"><i>Hrvatska Enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3913580"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/hyksos"><i>Nationalencyklopedin</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://proleksis.lzmk.hr/26447"><i>Proleksis enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Hyksos"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/hyksos"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/hyksos/"><i>Universalis</i></a></li> </ul></div></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ancientneareast.tripod.com/Hyksos.html">La Dynastie Hyksôs en Égypte</a></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style="background:#EFEFDD;"> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style="background:#CCCCAA;"><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Dynasties_de_l%27%C3%89gypte_antique" title="Modèle:Palette Dynasties de l'Égypte antique"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Dynasties_de_l%27%C3%89gypte_antique&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Histoire_de_l%27%C3%89gypte_antique" title="Histoire de l'Égypte antique">Histoire de l’Égypte antique</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;"><a href="/wiki/P%C3%A9riode_pr%C3%A9dynastique_%C3%A9gyptienne" title="Période prédynastique égyptienne">Période prédynastique</a></th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Dynastie_%C3%A9gyptienne_z%C3%A9ro" title="Dynastie égyptienne zéro">Dynastie 0</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;"><a href="/wiki/P%C3%A9riode_thinite" title="Période thinite">Période thinite</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Ire_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="Ire dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="première">I<sup>re</sup></abbr> dynastie</a></li> <li><a href="/wiki/IIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="IIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Deuxième">II<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;"><a href="/wiki/Ancien_Empire" title="Ancien Empire">Ancien Empire</a></th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/IIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="IIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Troisième">III<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li> <li><a href="/wiki/IVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="IVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quatrième">IV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li> <li><a href="/wiki/Ve_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="Ve dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Cinquième">V<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li> <li><a href="/wiki/VIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="VIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Sixième">VI<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;"><a href="/wiki/Premi%C3%A8re_P%C3%A9riode_interm%C3%A9diaire" title="Première Période intermédiaire">Première Période intermédiaire</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/VIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="VIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Septième">VII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li> <li><a href="/wiki/VIIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="VIIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Huitième">VIII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li> <li><a href="/wiki/IXe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="IXe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Neuvième">IX<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<a href="/wiki/H%C3%A9racl%C3%A9opolis_Magna" title="Héracléopolis Magna">héracléopolitaine</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Xe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="Xe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dixième">X<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<a href="/wiki/H%C3%A9racl%C3%A9opolis_Magna" title="Héracléopolis Magna">héracléopolitaine</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Onzième">XI<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<a href="/wiki/Th%C3%A8bes_(%C3%89gypte)" title="Thèbes (Égypte)">thébaine</a> uniquement)</small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;"><a href="/wiki/Moyen_Empire" title="Moyen Empire">Moyen Empire</a></th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/XIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Onzième">XI<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(Égypte entière)</small></li> <li><a href="/wiki/XIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Douzième">XII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;"><a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_P%C3%A9riode_interm%C3%A9diaire" title="Deuxième Période intermédiaire">Deuxième Période intermédiaire</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/XIIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XIIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Treizième">XIII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<a href="/wiki/%C3%89gypte" title="Égypte">Égypte</a> entière puis <a href="/wiki/Th%C3%A8bes_(%C3%89gypte)" title="Thèbes (Égypte)">thébaine</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XIVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XIVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quatorzième">XIV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(du <a href="/wiki/Delta_du_Nil" title="Delta du Nil">Delta du Nil</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<a class="mw-selflink selflink">Hyksôs</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XVIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Seizième">XVI<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<a href="/wiki/Th%C3%A8bes_(%C3%89gypte)" title="Thèbes (Égypte)">thébaine</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Dynastie_d%27Abydos" title="Dynastie d'Abydos">Dynastie d'Abydos</a></li> <li><a href="/wiki/XVIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dix-septième">XVII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<a href="/wiki/Th%C3%A8bes_(%C3%89gypte)" title="Thèbes (Égypte)">thébaine</a>)</small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;"><a href="/wiki/Nouvel_Empire" title="Nouvel Empire">Nouvel Empire</a></th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/XVIIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XVIIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dix-huitième">XVIII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(dont la <a href="/wiki/P%C3%A9riode_amarnienne" title="Période amarnienne">période amarnienne</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XIXe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XIXe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Dix-neuvième">XIX<sup>e</sup></abbr></a> et <a href="/wiki/XXe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXe dynastie égyptienne"><span class="nowrap"><abbr class="abbr" title="Vingtième">XX<sup>e</sup></abbr> dynastie</span>s</a> <small>(<a href="/wiki/%C3%89poque_ramesside" title="Époque ramesside">époque ramesside</a>)</small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;"><a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_P%C3%A9riode_interm%C3%A9diaire" title="Troisième Période intermédiaire">Troisième Période intermédiaire</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/XXIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXIe dynastie égyptienne"><span class="nowrap"><abbr class="abbr" title="Vingt-et-unième">XXI<sup>e</sup></abbr> dynastie</span></a> <small>(de <a href="/wiki/Tanis" title="Tanis">Tanis</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XXIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Vingt-deuxième">XXII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(de <a href="/wiki/Tell_Basta" title="Tell Basta">Bubastis</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XXIIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXIIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Vingt-troisième">XXIII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(de <a href="/wiki/L%C3%A9ontopolis" title="Léontopolis">Léontopolis</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XXIVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXIVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Vingt-quatrième">XXIV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(de <a href="/wiki/Sa%C3%AFs" title="Saïs">Saïs</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XXVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXVe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Vingt-cinquième">XXV<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<a href="/wiki/Royaume_de_Koush" title="Royaume de Koush">koushite</a>)</small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;"><a href="/wiki/Basse_%C3%89poque" title="Basse Époque">Basse Époque</a></th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/XXVIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXVIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Vingt-sixième">XXVI<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(de <a href="/wiki/Sa%C3%AFs" title="Saïs">Saïs</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XXVIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXVIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Vingt-septième">XXVII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr> <a href="/wiki/P%C3%A9riodes_perses_dans_l%27%C3%89gypte_antique" title="Périodes perses dans l'Égypte antique">dynastie achéménide</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/XXVIIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXVIIIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Vingt-huitième">XXVIII<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li> <li><a href="/wiki/XXIXe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXIXe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Vingt-neuvième">XXIX<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li> <li><a href="/wiki/XXXe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXXe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Trentième">XXX<sup>e</sup></abbr> dynastie</a></li> <li><a href="/wiki/XXXIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="XXXIe dynastie égyptienne"><abbr class="abbr" title="Trente-et-unième">XXXI<sup>e</sup></abbr> dynastie</a> <small>(<abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> <a href="/wiki/P%C3%A9riodes_perses_dans_l%27%C3%89gypte_antique" title="Périodes perses dans l'Égypte antique">dynastie achéménide</a>)</small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background:#CCCCAA;">Égypte gréco-romaine</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;; background:#EFEFDD;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/P%C3%A9riode_mac%C3%A9donienne_de_l%27%C3%89gypte_antique" title="Période macédonienne de l'Égypte antique">Période macédonienne</a> <small>(d’<a href="/wiki/Alexandre_le_Grand" title="Alexandre le Grand">Alexandre le Grand</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Dynastie_lagide" title="Dynastie lagide">Dynastie des Ptolémées</a> <small>(<a href="/wiki/Royaume_lagide" title="Royaume lagide">Période lagide</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/%C3%89gypte_romaine_et_byzantine" title="Égypte romaine et byzantine">Période romaine et byzantine</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="background:#CCCCAA;" colspan="2">Voir <a href="/wiki/Chronologies_compar%C3%A9es_des_dynasties_%C3%A9gyptiennes" title="Chronologies comparées des dynasties égyptiennes">chronologies comparées des dynasties égyptiennes</a> pour les dates des dynasties</td></tr></tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C3%89gypte_antique" title="Portail de l’Égypte antique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Louvre_faucon%2C_E_25380_B.png/36px-Louvre_faucon%2C_E_25380_B.png" decoding="async" width="36" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Louvre_faucon%2C_E_25380_B.png/54px-Louvre_faucon%2C_E_25380_B.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Louvre_faucon%2C_E_25380_B.png/72px-Louvre_faucon%2C_E_25380_B.png 2x" data-file-width="3000" data-file-height="2000" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C3%89gypte_antique" title="Portail:Égypte antique">Portail de l’Égypte antique</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Proche-Orient_ancien" title="Portail du Proche-Orient ancien"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Babylonlion.JPG/27px-Babylonlion.JPG" decoding="async" width="27" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Babylonlion.JPG/41px-Babylonlion.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Babylonlion.JPG/55px-Babylonlion.JPG 2x" data-file-width="248" data-file-height="218" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Proche-Orient_ancien" title="Portail:Proche-Orient ancien">Portail du Proche-Orient ancien</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐868759585b‐s6hnc Cached time: 20250216125248 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.320 seconds Real time usage: 0.733 seconds Preprocessor visited node count: 3223/1000000 Post‐expand include size: 104360/2097152 bytes Template argument size: 22820/2097152 bytes Highest expansion depth: 18/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 11422/5000000 bytes Lua time usage: 0.099/10.000 seconds Lua memory usage: 5206014/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 662.011 1 -total 48.60% 321.721 1 Modèle:Palette 47.76% 316.207 1 Modèle:Palette_Dynasties_de_l'Égypte_antique 47.45% 314.101 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation 45.43% 300.783 10 Modèle:Liste_horizontale 32.05% 212.172 1 Modèle:XXVe_dynastie_égyptienne 16.81% 111.271 1 Modèle:Liens 8.02% 53.069 1 Modèle:Références 5.27% 34.911 3 Modèle:Ouvrage 4.77% 31.577 1 Modèle:Grec_ancien --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:228073:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250216125248 and revision id 217413951. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hyksôs&oldid=217413951">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hyksôs&oldid=217413951</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:XVe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="Catégorie:XVe dynastie égyptienne">XVe dynastie égyptienne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:XVIe_dynastie_%C3%A9gyptienne" title="Catégorie:XVIe dynastie égyptienne">XVIe dynastie égyptienne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Peuple_du_Proche-Orient_ancien" title="Catégorie:Peuple du Proche-Orient ancien">Peuple du Proche-Orient ancien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Canaan" title="Catégorie:Canaan">Canaan</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Invasion_en_%C3%89gypte" title="Catégorie:Invasion en Égypte">Invasion en Égypte</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Pages_utilisant_l%27extension_WikiHiero" title="Catégorie:Pages utilisant l'extension WikiHiero">Pages utilisant l'extension WikiHiero</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_un_mod%C3%A8le_Bases_inactif" title="Catégorie:Page utilisant un modèle Bases inactif">Page utilisant un modèle Bases inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5019" title="Catégorie:Page utilisant P5019">Page utilisant P5019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6404" title="Catégorie:Page utilisant P6404">Page utilisant P6404</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4223" title="Catégorie:Page utilisant P4223">Page utilisant P4223</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6706" title="Catégorie:Page utilisant P6706">Page utilisant P6706</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7982" title="Catégorie:Page utilisant P7982">Page utilisant P7982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3222" title="Catégorie:Page utilisant P3222">Page utilisant P3222</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8349" title="Catégorie:Page utilisant P8349">Page utilisant P8349</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_le_mod%C3%A8le_Autorit%C3%A9_inactif" title="Catégorie:Page utilisant le modèle Autorité inactif">Page utilisant le modèle Autorité inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89gypte_antique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Égypte antique/Articles liés">Portail:Égypte antique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Monde_antique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Monde antique/Articles liés">Portail:Monde antique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Afrique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Afrique/Articles liés">Portail:Afrique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Proche-Orient_ancien/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Proche-Orient ancien/Articles liés">Portail:Proche-Orient ancien/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Civilisations_asiatiques/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Civilisations asiatiques/Articles liés">Portail:Civilisations asiatiques/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen-Orient/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen-Orient/Articles liés">Portail:Moyen-Orient/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_arabe_%C3%A9gyptien" title="Catégorie:Article de qualité en arabe égyptien">Article de qualité en arabe égyptien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Index_%C3%A9gyptologique" title="Catégorie:Index égyptologique">Index égyptologique</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 6 août 2024 à 00:29.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Hyks%C3%B4s" title="Spécial:Citer/Hyksôs">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Hyks%C3%B4s&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Hyksôs</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>54 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-g6c59","wgBackendResponseTime":120,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.320","walltime":"0.733","ppvisitednodes":{"value":3223,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":104360,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":22820,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":11422,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 662.011 1 -total"," 48.60% 321.721 1 Modèle:Palette"," 47.76% 316.207 1 Modèle:Palette_Dynasties_de_l'Égypte_antique"," 47.45% 314.101 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation"," 45.43% 300.783 10 Modèle:Liste_horizontale"," 32.05% 212.172 1 Modèle:XXVe_dynastie_égyptienne"," 16.81% 111.271 1 Modèle:Liens"," 8.02% 53.069 1 Modèle:Références"," 5.27% 34.911 3 Modèle:Ouvrage"," 4.77% 31.577 1 Modèle:Grec_ancien"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.099","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5206014,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-868759585b-s6hnc","timestamp":"20250216125248","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Hyks\u00f4s","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Hyks%C3%B4s","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q192319","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q192319","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-04-01T18:38:36Z","dateModified":"2024-08-05T23:29:54Z","headline":"envahisseurs asiatiques de l'\u00c9gypte, 15\u00e8me dynastie \u00e9tablie en 1650-1550 av"}</script> </body> </html>