CINXE.COM

کلیه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>کلیه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"5140ae1c-5855-4b97-aa48-e3f95cb120d5","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"کلیه","wgTitle":"کلیه","wgCurRevisionId":40634758,"wgRevisionId":40634758,"wgArticleId":10202,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت","مقاله‌های دارای شرح مختصر","شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده","مقاله‌های دارای واژگان به زبان عبری", "مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی","مقاله‌های دارای واژگان به زبان لاتین","مقاله‌های دانشنامه رشد","کلیه","دستگاه ادراری","دستگاه درون‌ریز","واژگان بازگشتی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"کلیه","wgRelevantArticleId":10202,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true, "tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9377","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons": "ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png/1200px-Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png/800px-Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png/640px-Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="کلیه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-کلیه rootpage-کلیه skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&amp;uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;returnto=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;returnto=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&amp;uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;returnto=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;returnto=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-واژه‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#واژه‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>واژه‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-واژه‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کاراندام‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کاراندام‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>کاراندام‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-کاراندام‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ساختار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ساختار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>ساختار</span> </div> </a> <ul id="toc-ساختار-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کالبدشناسی_کلیه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کالبدشناسی_کلیه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>کالبدشناسی کلیه</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-کالبدشناسی_کلیه-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های کالبدشناسی کلیه</span> </button> <ul id="toc-کالبدشناسی_کلیه-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-کالبدشناسی_درشت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#کالبدشناسی_درشت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱</span> <span>کالبدشناسی درشت</span> </div> </a> <ul id="toc-کالبدشناسی_درشت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-عملکرد" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#عملکرد"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>عملکرد</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-عملکرد-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های عملکرد</span> </button> <ul id="toc-عملکرد-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-تشکیل_ادرار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#تشکیل_ادرار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱</span> <span>تشکیل ادرار</span> </div> </a> <ul id="toc-تشکیل_ادرار-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-تصفیه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#تصفیه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱.۱</span> <span>تصفیه</span> </div> </a> <ul id="toc-تصفیه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بازجذب" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#بازجذب"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱.۲</span> <span>بازجذب</span> </div> </a> <ul id="toc-بازجذب-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-اهمیت_بالینی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اهمیت_بالینی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>اهمیت بالینی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-اهمیت_بالینی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های اهمیت بالینی</span> </button> <ul id="toc-اهمیت_بالینی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-اکتسابی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#اکتسابی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>اکتسابی</span> </div> </a> <ul id="toc-اکتسابی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نارسایی_کلیوی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#نارسایی_کلیوی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۲</span> <span>نارسایی کلیوی</span> </div> </a> <ul id="toc-نارسایی_کلیوی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دیالیز" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دیالیز"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۳</span> <span>دیالیز</span> </div> </a> <ul id="toc-دیالیز-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بیماری_مادرزادی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#بیماری_مادرزادی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۴</span> <span>بیماری مادرزادی</span> </div> </a> <ul id="toc-بیماری_مادرزادی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-کلیه_به_عنوان_غذا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کلیه_به_عنوان_غذا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>کلیه به عنوان غذا</span> </div> </a> <ul id="toc-کلیه_به_عنوان_غذا-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مراقبت_از_کلیه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مراقبت_از_کلیه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>مراقبت از کلیه</span> </div> </a> <ul id="toc-مراقبت_از_کلیه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-«کلیه»_در_سایر_حیوانات" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#«کلیه»_در_سایر_حیوانات"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>«کلیه» در سایر حیوانات</span> </div> </a> <ul id="toc-«کلیه»_در_سایر_حیوانات-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تصاویر_بیشتر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تصاویر_بیشتر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>تصاویر بیشتر</span> </div> </a> <ul id="toc-تصاویر_بیشتر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-یادداشت‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#یادداشت‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>یادداشت‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-یادداشت‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">کلیه</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۵۰ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-150" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۵۰ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Nier" title="Nier–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Nier" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A9%E1%88%8B%E1%88%8A%E1%89%B5" title="ኩላሊት–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="ኩላሊት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Riny%C3%B3n" title="Rinyón–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Rinyón" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%84%D9%8A%D8%A9" title="كلية–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كلية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9F%DC%98%DC%A0%DC%9D%DC%AC%DC%90" title="ܟܘܠܝܬܐ–آرامی" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܟܘܠܝܬܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="آرامی" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%83%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="বৃক্ক–آسامی" lang="as" hreflang="as" data-title="বৃক্ক" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="آسامی" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Re%C3%B1%C3%B3n" title="Reñón–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Reñón" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Otetikosiw" title="Otetikosiw–آتیکامکو" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Otetikosiw" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="آتیکامکو" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D0%B3%D1%8C%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Ургьисала–آواری" lang="av" hreflang="av" data-title="Ургьисала" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="آواری" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/B%C3%B6yr%C9%99k" title="Böyrək–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Böyrək" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A4%DB%8C%D8%B1%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85%DB%8C" title="بؤیرک سیستمی–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بؤیرک سیستمی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Bato_(anatomiya)" title="Bato (anatomiya)–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Bato (anatomiya)" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%8B%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Нырка–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Нырка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%8B%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Нырка–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Нырка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Ginjel" title="Ginjel–Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Ginjel" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8A%D0%B1%D1%80%D0%B5%D0%BA" title="Бъбрек–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Бъбрек" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%BD%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%BD%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BA%E1%82%8F%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%95%E1%80%BA" title="ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏကျောက်ကပ်–Pa&#039;O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏကျောက်ကပ်" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa&#039;O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%83%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="বৃক্ক–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বৃক্ক" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%98%E0%BD%81%E0%BD%A3%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BC%8B" title="མཁལ་མ་–تبتی" lang="bo" hreflang="bo" data-title="མཁལ་མ་" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="تبتی" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Lounezh" title="Lounezh–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Lounezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Bubreg" title="Bubreg–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Bubreg" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Ginjal" title="Ginjal–Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Ginjal" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Rony%C3%B3" title="Ronyó–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ronyó" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%84%DB%95" title="گورچیلە–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="گورچیلە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ledvina" title="Ledvina–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Ledvina" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D3%B3%D1%80%D0%B5" title="Пӳре–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Пӳре" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Aren" title="Aren–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Aren" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Nyre" title="Nyre–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Nyre" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Niere" title="Niere–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Niere" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Vel%C4%B1k" title="Velık–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Velık" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%8E%DE%AA%DE%83%DE%AA%DE%8B%DE%A7" title="ގުރުދާ–دیوهی" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ގުރުދާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="دیوهی" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%86%CF%81%CF%8C%CF%82" title="Νεφρός–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Νεφρός" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kidney" title="Kidney–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Kidney" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Reno" title="Reno–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Reno" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ri%C3%B1%C3%B3n" title="Riñón–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Riñón" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Neerud" title="Neerud–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Neerud" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Giltzurrun" title="Giltzurrun–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Giltzurrun" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Munuainen" title="Munuainen–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Munuainen" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Rauh" title="Rauh–Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Rauh" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Rein" title="Rein–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Rein" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Du%C3%A1n" title="Duán–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Duán" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Ren" title="Ren–Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Ren" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Ril" title="Ril–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Ril" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Pitikiri%27i" title="Pitikiri&#039;i–گوارانی" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Pitikiri&#039;i" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="گوارانی" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Sh%C3%ACn" title="Shìn–Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Shìn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%9C%D7%99%D7%94" title="כליה–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="כליה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%BE" title="गुर्दा–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="गुर्दा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Bubreg" title="Bubreg–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Bubreg" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Ren" title="Ren–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Ren" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Vese" title="Vese–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Vese" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B4" title="Երիկամ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Երիկամ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B4" title="Երիկամ–Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Երիկամ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Ren_(organo)" title="Ren (organo)–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Ren (organo)" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ginjal" title="Ginjal–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Ginjal" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Reno" title="Reno–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Reno" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/N%C3%BDra" title="Nýra–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Nýra" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Rene" title="Rene–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Rene" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%85%8E%E8%87%93" title="腎臓–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="腎臓" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Ginjel" title="Ginjel–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Ginjel" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%99%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98" title="თირკმელი–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თირკმელი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tig%E1%BA%93elt" title="Tigẓelt–قبایلی" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tigẓelt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="قبایلی" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ladibiye" title="Ladibiye–Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Ladibiye" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D2%AF%D0%B9%D1%80%D0%B5%D0%BA" title="Бүйрек–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Бүйрек" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%82%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%AA%E0%B2%BF%E0%B2%82%E0%B2%A1" title="ಮೂತ್ರಪಿಂಡ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮೂತ್ರಪಿಂಡ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%BD%A9%ED%8C%A5" title="콩팥–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="콩팥" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%84%DA%A9%D8%A4%D9%B9" title="بۄکؤٹ–کشمیری" lang="ks" hreflang="ks" data-title="بۄکؤٹ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="کشمیری" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Gur%C3%A7ik" title="Gurçik–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Gurçik" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D3%A9%D0%B9%D1%80%D3%A9%D0%BA" title="Бөйрөк–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Бөйрөк" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ren" title="Ren–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Ren" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Nier" title="Nier–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Nier" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%BB%D1%83" title="Ччарлу–Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Ччарлу" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Ren" title="Ren–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Ren" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Neer_(orgaan)" title="Neer (orgaan)–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Neer (orgaan)" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%9D%E0%BA%B2%E0%BA%81%E0%BB%84%E0%BA%82%E0%BB%88%E0%BA%AB%E0%BA%BC%E0%BA%B1%E0%BA%87" title="ໝາກໄຂ່ຫຼັງ–لائوسی" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ໝາກໄຂ່ຫຼັງ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="لائوسی" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Inkstas" title="Inkstas–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Inkstas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Nieres" title="Nieres–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Nieres" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Voa_(taovam-biby)" title="Voa (taovam-biby)–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Voa (taovam-biby)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B1%D1%80%D0%B5%D0%B3" title="Бубрег–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Бубрег" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%83%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95" title="വൃക്ക–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വൃക്ക" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D3%A9%D3%A9%D1%80" title="Бөөр–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Бөөр" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A1" title="मूत्रपिंड–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मूत्रपिंड" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D3%93%D1%80%D0%B3%D3%B9" title="Вӓргӹ–هیل ماری" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Вӓргӹ" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="هیل ماری" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Buah_pinggang" title="Buah pinggang–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Buah pinggang" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Kilwa" title="Kilwa–مالتی" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Kilwa" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="مالتی" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%95%E1%80%BA" title="ကျောက်ကပ်–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="ကျောက်ကပ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D1%87%D0%B5_(%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D1%8C_%D0%BF%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BA%D1%81)" title="Пиче (рунгонь пелькс)–ارزیایی" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Пиче (рунгонь пелькс)" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="ارزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DA%A9%D9%87" title="وکه–مازندرانی" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="وکه" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="مازندرانی" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%97%E0%A5%8C%E0%A4%B2%E0%A4%BE" title="मृगौला–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मृगौला" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%82" title="जलासें–نواریایی" lang="new" hreflang="new" data-title="जलासें" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="نواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Bua" title="Bua–نیاسی" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Bua" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="نیاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Nier_(biologie)" title="Nier (biologie)–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Nier (biologie)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nyre" title="Nyre–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Nyre" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Nyre" title="Nyre–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Nyre" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ren_(anatomia)" title="Ren (anatomia)–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Ren (anatomia)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Kalee" title="Kalee–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Kalee" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AC%E0%AD%83%E0%AC%95%E0%AD%8D%E2%80%8C%E0%AC%95" title="ବୃକ୍‌କ–اوریه‌ای" lang="or" hreflang="or" data-title="ବୃକ୍‌କ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="اوریه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%97%E0%A9%81%E0%A8%B0%E0%A8%A6%E0%A8%BE" title="ਗੁਰਦਾ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਗੁਰਦਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Batok" title="Batok–پانگاسینانی" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Batok" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="پانگاسینانی" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Batu" title="Batu–پامپانگایی" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Batu" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="پامپانگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Nerka" title="Nerka–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Nerka" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%92" title="گردے–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="گردے" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DA%9A%D8%AA%D9%88%D8%B1%DA%A9%D9%8A" title="پښتورکي–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پښتورکي" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Rim" title="Rim–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Rim" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Wasa_ruru" title="Wasa ruru–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Wasa ruru" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Rinichi" title="Rinichi–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Rinichi" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%87%D0%BA%D0%B0" title="Почка–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Почка" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%83%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="वृक्का–سانسکریت" lang="sa" hreflang="sa" data-title="वृक्का" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="سانسکریت" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Rene" title="Rene–ساردینیایی" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Rene" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ساردینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Rini" title="Rini–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Rini" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Neer" title="Neer–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Neer" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%AA%D9%8A" title="بڪي–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="بڪي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Bubreg" title="Bubreg–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Bubreg" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Tig%E1%BA%93%E1%BA%93lt" title="Tigẓẓlt–تاچل‌هیت" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Tigẓẓlt" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="تاچل‌هیت" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B6%9A%E0%B7%94%E0%B6%9C%E0%B6%A9%E0%B7%94" title="වකුගඩු–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="වකුගඩු" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Kidney" title="Kidney–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Kidney" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Obli%C4%8Dka" title="Oblička–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Oblička" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Ledvica" title="Ledvica–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Ledvica" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Itsvo" title="Itsvo–شونایی" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Itsvo" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="شونایی" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Veshka" title="Veshka–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Veshka" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B1%D1%80%D0%B5%D0%B3" title="Бубрег–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Бубрег" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Diphio" title="Diphio–سوتوی جنوبی" lang="st" hreflang="st" data-title="Diphio" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="سوتوی جنوبی" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Kabubuahan" title="Kabubuahan–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Kabubuahan" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Njure" title="Njure–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Njure" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Figo" title="Figo–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Figo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%B1%E0%AF%81%E0%AE%A8%E0%AF%80%E0%AE%B0%E0%AE%95%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="சிறுநீரகம்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சிறுநீரகம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="మూత్రపిండము–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="మూత్రపిండము" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Гурда–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Гурда" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%95" title="ไต–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ไต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Bato_(anatomiya)" title="Bato (anatomiya)–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Bato (anatomiya)" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%B6brek" title="Böbrek–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Böbrek" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D3%A9%D0%B5%D1%80" title="Бөер–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Бөер" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D2%AF%D2%AF%D1%80%D0%B5%D0%BA" title="Бүүрек–تووایی" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Бүүрек" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="تووایی" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%86%D8%B1%DB%95%D9%83" title="بۆرەك–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="بۆرەك" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D1%80%D0%BA%D0%B8" title="Нирки–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Нирки" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%81" title="گردہ–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="گردہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Buyrak" title="Buyrak–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Buyrak" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Rene" title="Rene–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Rene" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%ADn" title="Thận–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thận" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Roin" title="Roin–ولاپوک" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Roin" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="ولاپوک" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Rno" title="Rno–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Rno" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Rinyon" title="Rinyon–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Rinyon" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%82%BE" title="肾–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="肾" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Izintso" title="Izintso–خوسایی" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Izintso" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="خوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AD%E1%83%90%E1%83%AD%E1%83%90_(%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%90)" title="ჭაჭა (ბიოლოგია)–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ჭაჭა (ბიოლოგია)" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%99%D7%A8" title="ניר–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ניר" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/K%C3%ADnd%C3%ACnr%C3%ADn" title="Kíndìnrín–یوروبایی" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Kíndìnrín" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="یوروبایی" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Mak_(Iucij)" title="Mak (Iucij)–چوانگی" lang="za" hreflang="za" data-title="Mak (Iucij)" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="چوانگی" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%85%8E" title="腎–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="腎" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%85%8E" title="腎–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="腎" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Izinso" title="Izinso–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Izinso" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9377#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;oldid=40634758" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&amp;page=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;id=40634758&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%25A9%25D9%2584%25DB%258C%25D9%2587"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%25A9%25D9%2584%25DB%258C%25D9%2587"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&amp;page=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Kidney" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9377" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none">عضوی از مهره‌داران که خون را تصفیه کرده و اوره تولید می‌کند.</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35359648">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above" style="background-color:dimgray; color: white"><i>کلیه</i></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png/250px-Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png/375px-Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png/500px-Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a></span><div class="infobox-caption">کلیه‌ها در فضای خلفی-صفاقی، پشت شکم قرار داشته، و خون را جهت تولید <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="ادرار">ادرار</a> تصفیه می‌کند.</div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Gray1123.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Gray1123.png/250px-Gray1123.png" decoding="async" width="250" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Gray1123.png/375px-Gray1123.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Gray1123.png/500px-Gray1123.png 2x" data-file-width="501" data-file-height="400" /></a></span><div class="infobox-caption">نمای کلیه‌ها از پشت، تغذیه و جمع‌آوری توسط عروق خونی نشان داده شده.</div></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #efefef">جزئیات</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="دستگاه زیستی">دستگاه</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دستگاه ادراری">دستگاه ادراری</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2" title="دستگاه درون‌ریز">دستگاه درون‌ریز</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B1%DA%AF" title="سرخرگ">سرخرگ‌ها</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سرخرگ کلیوی">سرخرگ کلیوی</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%B1%DA%AF" title="سیاهرگ">سیاهرگ‌ها</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سیاهرگ کلیوی">سیاهرگ کلیوی</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%A8_%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7%DB%8C" title="عصب محیطی">عصب‌دهی</a></th><td class="infobox-data">شبکه کلیوی</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #efefef">شناسه‌ها</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="لاتین">لاتین</a></th><td class="infobox-data"><i>Ren</i></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="یونانی باستان">یونانی</a></th><td class="infobox-data"><i>Nephros</i></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%DB%8C_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="سرعنوان‌های موضوعی پزشکی">MeSH</a></th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D007668">D007668</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="واژگان کالبدشناسی">TA98</a></th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ifaa.unifr.ch/Public/EntryPage/TA98%20Tree/Entity%20TA98%20EN/08.1.01.001%20Entity%20TA98%20EN.htm">A08.1.01.001</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="واژگان کالبدشناسی">TA2</a></th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ta2viewer.openanatomy.org/?id=3358">3358</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-right:0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="الگوی بنیادین کالبدشناسی (صفحه وجود ندارد)">FMA</a></th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://fme.biostr.washington.edu/FME/index.jsp?fmaid=7203">7203</a></td></tr></tbody></table> <p>در انسان‌ها، <b>کلیه‌ها</b> یا <b>گُرده‌ها</b> دو <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B6%D9%88_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="عضو (کالبدشناسی)">عضو</a> تصفیه‌کننده خون لوبیایی شکل با رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز هستند<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> که نوعی از کلیه‌های پستانداران چندلپه‌ای و چندپاپیلی هستند، معمولاً بدون نشانه‌هایی از لوبولاسیون خارجی.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> این کلیه‌ها در فضای خلفی-صفاقی در سمت چپ و راست قرار دارند و در انسان‌های بزرگسال تقریباً ۱۲ سانتیمتر (<span class="frac nowrap">۴<span class="visualhide">&#160;</span><sup>۱</sup>&#8260;<sub>۲</sub></span> اینچ) طول دارند.<sup id="cite_ref-lote2_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-lote2-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-junqueiras2_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-junqueiras2-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> آنها خون را از <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سرخرگ کلیوی">سرخرگ‌های کلیوی</a> جفت‌شده دریافت می‌کنند و خون از طریق <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سیاهرگ کلیوی">سیاهرگ‌های کلیوی</a> جفت‌شده خارج می‌شود. هر کلیه به یک <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%A7%DB%8C" title="میزنای">میزنای</a> متصل است، که لوله‌ای است که <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="ادرار">ادرار</a> دفع شده را به <a href="/wiki/%D9%85%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مثانه">مثانه</a> منتقل می‌کند. </p><p>کلیه در کنترل حجم <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%AF%D9%86" title="مایعات بدن">مایعات مختلف بدن</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87" title="مولالیته">اسمولالیته</a> مایع، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2" title="تعادل اسید-باز">تعادل اسید-باز</a>، غلظت‌های مختلف <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="الکترولیت">الکترولیت‌ها</a> و حذف <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="توکسین">سموم</a> مشارکت دارد. تصفیه در <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%84" title="گلومرول">گلومرول</a> انجام می‌شود: یک‌پنجم حجم خونی که وارد کلیه‌ها می‌شود، تصفیه می‌گردد. نمونه‌های مواد بازجذب شده شامل <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8" title="آب">آب</a> بدون حلّال، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85" title="سدیم">سدیم</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="بی‌کربنات">بی‌کربنات</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B2" title="گلوکز">گلوکز</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="آمینو اسید">آمینو اسیدها</a> هستند. نمونه‌های مواد ترشح شده شامل <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="هیدروژن">هیدروژن</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85" title="آمونیوم">آمونیوم</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85" title="پتاسیم">پتاسیم</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="اوریک اسید">اسید اوریک</a> می‌باشند. <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">نفرون</a>، واحد ساختاری و عملکردی کلیه است. هر کلیه‌ی انسان بزرگسال حدود ۱ میلیون نفرون دارد، در حالی که کلیه‌ی موش تنها حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفرون داراست. کلیه‌ها همچنین وظایفی مستقل از نفرون‌ها انجام می‌دهند. به عنوان مثال، آن‌ها پیش‌ساز <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%AF%DB%8C" title="ویتامین دی">ویتامین دی</a> را به شکل فعال آن، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%84" title="کلسیتریول">کلسیتریول</a>، تبدیل می‌کنند و <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86" title="هورمون">هورمون‌های</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="اریتروپوئیتین">اریتروپوئیتین</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DB%8C%D9%86_(%D8%A2%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%85)" title="رنین (آنزیم)">رنین</a> را سنتز می‌نمایند. </p><p><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B2%D9%85%D9%86" title="بیماری کلیوی مزمن">بیماری کلیوی مزمن</a> به عنوان یکی از مسائل عمده بهداشت عمومی در سطح جهانی شناخته شده است. شیوع جهانی تخمینی بیماری کلیوی مزمن حدود ۱۳٫۴٪ است و تعداد بیماران با <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="نارسایی کلیه">نارسایی کلیه</a> که به درمان جایگزینی کلیوی نیاز دارند، بین ۵ تا ۷ میلیون نفر برآورد می‌شود.<sup id="cite_ref-Ji_Cheng_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ji_Cheng-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> روش‌های مورد استفاده در مدیریت بیماری‌های کلیوی شامل آزمایش‌های شیمیایی و میکروسکوپی ادرار (<a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="آزمایش ادرار">آزمایش ادرار</a>)، اندازه‌گیری عملکرد کلیه از طریق محاسبه <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="ارزیابی عملکرد کلیه">ارزیابی عملکرد کلیه</a> (ای‌جی‌اف‌آر) با استفاده از سطح سرمی کراتینین و همچنین بیوبسی کلیه و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86" title="سی‌تی اسکن">سی‌تی اسکن</a> برای ارزیابی آناتومی غیرطبیعی است. <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2" title="دیالیز">دیالیز</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="پیوند کلیه">پیوند کلیه</a> برای درمان نارسایی کلیه استفاده می‌شوند؛ یکی (یا هر دو به ‌ترتیب) از این روش‌ها تقریباً همیشه زمانی که عملکرد کلیه به کمتر از ۱۵٪ کاهش یابد، استفاده می‌شود. <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="نفرکتومی">نفرکتومی</a> به طور متداول برای درمان <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%85_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="کارسینوم کلیه">کارسینوم کلیوی</a> استفاده می‌گردد. </p><p><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="فیزیولوژی کلیه">فیزیولوژی کلیه</a> به مطالعه عملکرد کلیه مربوط می‌شود. <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="نفرولوژی">نفرولوژی</a> تخصص پزشکی است که به بیماری‌های عملکرد کلیه می‌پردازد: این شامل بیماری کلیوی مزمن، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="نشانگان نفریتیک">نشانگان نفریتیک</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%85_%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="سندرم نفروتیک">نفروتیک</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="نارسایی حاد کلیه">نارسایی حاد کلیه</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="پیلونفریت">پیلونفریت</a> است. <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="اورولوژی">اورولوژی</a> به بیماری‌های آناتومی کلیه (و دستگاه ادراری) می‌پردازد: این شامل <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86" title="سرطان">سرطان</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="کیست کلیه">کیست‌های کلیوی</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="سنگ کلیه">سنگ‌های کلیوی</a> و سنگ‌های میزنای و انسداد دستگاه ادراری می‌باشد.<sup id="cite_ref-robbins2_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-robbins2-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۷<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>کلمه «رنال» صفتی است که به معنای «مربوط به کلیه‌ها» است و ریشه‌های آن به زبان فرانسوی یا لاتین دیرینه برمی‌گردد. در حالی که برخی بر این باورند که «رنال» باید با «کلیه» در نوشتارهای علمی مانند «سرخرگ کلیوی» جایگزین شود، دیگر متخصصان بر حفظ استفاده از «رنال» در موارد مناسب از جمله «سرخرگ رنال» تأکید می‌کنند.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="واژه‌شناسی"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.98.D9.87.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>واژه‌شناسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=1" title="ویرایش بخش: واژه‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C" class="mw-disambig" title="زبان پهلوی">زبان پهلوی</a>، کلیه را گرتگ می‌نامیدند که در فارسی دری و <a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="mw-disambig" title="پنجابی">پنجابی</a> و نیز در <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فرهنگستان زبان و ادب فارسی">فرهنگستان</a>، به <b>گُرده</b> و در برخی گویش‌ها به <b>قلوه</b>، <b>گلوه</b> یا <b>کلوه</b> دگرگون شده است <sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>الف<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. در عربی به آن کلیة (به سکون ل و فتح ی) گفته می‌شود که همریشه با <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="زبان عبری">عبری</a>: <span lang="he" dir="rtl"><bdi>כִּליָה</bdi></span>&#8206; (کلیا) است. هرچند به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span lang="en"><bdi>kidney</bdi></span> نامیده می‌شود، اما در متون تخصصی انگلیسی مشتقات دو کلمه <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یونانی">یونانی</a>: <span lang="el" title="متن به زبان یونانی"><bdi>νεφρό</bdi></span> (نفرو) و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="زبان لاتین">لاتین</a>: <span lang="la"><bdi>ren</bdi></span> را به کار می‌برند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کاراندام‌شناسی"><span id=".DA.A9.D8.A7.D8.B1.D8.A7.D9.86.D8.AF.D8.A7.D9.85.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>کاراندام‌شناسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=2" title="ویرایش بخش: کاراندام‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هر کلیه از سه بخش قشری، مرکزی و لگنچه تشکیل شده‌اند. آن‌ها خون را از <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سرخرگ کلیوی">سرخرگ‌های کلیوی</a>، دریافت می‌کنند و سپس خون از راه <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سیاهرگ کلیوی">سیاهرگ‌های کلیوی</a> از آن‌ها خارج می‌گردد. هر کلیه به <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%A7%DB%8C" title="میزنای">میزنای</a> متصل شده، که لولهٔ حمل‌کنندهٔ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="ادرار">ادرار</a> ترشحی به <a href="/wiki/%D9%85%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مثانه">مثانه</a> است. کلیه‌ها بخشی از <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C" title="دستگاه ایمنی">سیستم ایمنی بدن</a> هستند که به خاطر دفع موادی سمی به نام اوره در بدن و نمک و آب اضافی است. </p><p><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">نفرون</a>، واحد ساختاری و عملکردی کلیه‌هاست. هر <b><span style="font-size: 120%;"><code>کلیه</code></span></b> انسان بالغ دارای ۱ میلیون نفرون است، در حالی‌که کلیه <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4" title="موش">موش</a> تنها دارای حدود ۱۲٬۵۰۰ نفرون است. کلیه در کنترل حجم <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%AF%D9%86" title="مایعات بدن">مایعات</a> مختلف بدن، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87" title="مولالیته">مولالیته</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2" title="تعادل اسید-باز">تعادل اسید-باز</a>، غلظت <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="الکترولیت">الکترولیت‌های</a> مختلف، و برداشت <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="توکسین">توکسین‌ها</a>، دخیل است. عمل تصفیه در <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%84" title="گلومرول">گلومرول‌ها</a> رخ می‌دهد: یک پنجم حجم <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D9%86" title="خون">خونی</a> که وارد کلیه می‌شود، تصفیه می‌گردد. نمونه‌ای از مواد بازجذب شده، شامل آب بدون <a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="حل‌شونده">حل‌شونده</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="سدیم بی‌کربنات">سدیم بی‌کربنات</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B2" title="گلوکز">گلوکز</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="آمینواسید">آمینواسید</a> است. نمونه‌ای از مواد ترشح شده شامل <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="هیدروژن">هیدروژن</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85" title="آمونیوم">آمونیوم</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85" title="پتاسیم">پتاسیم</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="اوریک اسید">اوریک اسید</a> می‌باشد. همچنین کلیه‌ها عملکردهایی مستقل از نفرون نیز دارند. به عنوان مثال، آن‌ها <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="پیش‌ماده">پیش‌ماده</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86_D" class="mw-redirect" title="ویتامین D">ویتامین D</a> را به شکل فعال، یعنی <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%84" title="کلسیتریول">کلسیتریول</a> تبدیل کرده؛ و هورمون‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="اریتروپوئیتین">اریتروپوئیتین</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DB%8C%D9%86_(%D8%A2%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%85)" title="رنین (آنزیم)">رنین</a> را <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سنتز شیمیایی">سنتز</a> می‌کنند. </p><p><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="فیزیولوژی کلیه">فیزیولوژی کلیه</a>، مطالعه عملکردهای کلیه‌هاست. </p><p><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="نفرولوژی">نفرولوژی</a>، شاخه فوق‌تخصصی از <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="پزشکی">پزشکی</a> است (پس از تخصص داخلی) که به مطالعه بیماری‌های عملکردی کلیه‌ها می‌پردازد همچون: <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%B2%D9%85%D9%86_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="نارسایی مزمن کلیه">نارسایی مزمن کلیوی</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="نشانگان نفریتیک">نشانگان نفریتیک</a> و <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="نفروتیک">نفروتیک</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="نارسایی حاد کلیه">نارسایی حاد کلیوی</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="پیلونفریت">پیلونفریت</a>. </p><p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="اورولوژی">اورولوژی</a> نیز شاخه تخصصی از <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="پزشکی">پزشکی</a> است که به جراحی بیماری‌های مرتبط با <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کالبدشناسی">کالبدشناسی</a> کلیه (و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="مجرای ادرار">مجرای ادراری</a>) می‌پردازد، همچون: <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="تومور کلیه">سرطان</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="کیست کلیه">کیست کلیه</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="سنگ کلیه">سنگ کلیه</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%A7%DB%8C" title="میزنای">میزنای</a>، و <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="انسداد مجرای ادرار (صفحه وجود ندارد)">انسداد مجرای ادراری</a>.<sup id="cite_ref-robbins_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-robbins-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۰<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>فرایندهایی که در مدیریت بیماری‌های کلیوی به کار می‌روند، شامل بررسی <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیمیایی">شیمیایی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE%DB%8C" class="mw-redirect" title="میکروسکوپی">میکروسکوپی</a> ادرار (<a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="آزمایش ادرار">آزمایش ادرار</a>)، مدیریت عملکرد کلیه با محاسبه تخمینی <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B1%D8%AE_%D8%AA%D8%B5%D9%81%DB%8C%D9%87_%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="نرخ تصفیه گلومرولی (صفحه وجود ندارد)">نرخ تصفیه گلومرولی</a> (eGFR) با استفاده از <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%86" title="کراتینین">کراتینین</a> سرم (پلاسما)، غلظت کراتینین در ادرار و میزان تولید ادرار در دقیقه؛ و <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بافت‌برداری کلیه (صفحه وجود ندارد)">بافت‌برداری کلیه</a> و استفاده از <a href="/wiki/CT_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86" class="mw-redirect" title="CT اسکن">CT اسکن</a> جهت ارزیابی ناهنجاری‌های کالبدشناختی می‌باشد. </p><p><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2" title="دیالیز">دیالیز</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="پیوند کلیه">پیوند کلیه</a> جهت درمان <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="نارسایی شدید کلیه (صفحه وجود ندارد)">نارسایی شدید کلیه</a> به کار می‌روند؛ یک (یا هردوی) این راهکارها، تقریباً همیشه، هنگامی که میزان GFR کلیه زیر ۱۵ باشد، به کار می‌روند. </p><p><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="نفرکتومی">نفرکتومی</a> نیز اغلب جهت درمان <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%85_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="کارسینوم کلیه">کارسینوم</a> سلول کلیوی به کار می‌رود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ساختار"><span id=".D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D8.A7.D8.B1"></span>ساختار</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=3" title="ویرایش بخش: ساختار"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Surface_projections_of_the_organs_of_the_trunk.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Surface_projections_of_the_organs_of_the_trunk.png/300px-Surface_projections_of_the_organs_of_the_trunk.png" decoding="async" width="300" height="480" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Surface_projections_of_the_organs_of_the_trunk.png/450px-Surface_projections_of_the_organs_of_the_trunk.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Surface_projections_of_the_organs_of_the_trunk.png/600px-Surface_projections_of_the_organs_of_the_trunk.png 2x" data-file-width="1583" data-file-height="2533" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="نیم‌تنه">نیم‌تنه</a>، موقعیت اعضا نشان داده شده‌اند، کلیه‌ها در سطوح مهره‌های T12 تا L3 دیده می‌شوند.</figcaption></figure> <p>در انسان‌ها، کلیه‌ها در قسمت بالایی <a href="/wiki/%D8%AD%D9%81%D8%B1%D9%87_%D8%B4%DA%A9%D9%85%DB%8C" title="حفره شکمی">حفره شکمی</a>، هر کدام در اطراف <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%81%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="ستون فقرات">ستون فقرات</a>، در موقعیت <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%84%D9%81%DB%8C-%D8%B5%D9%81%D8%A7%D9%82%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فضای خلفی-صفاقی (صفحه وجود ندارد)">خلفی-صفاقی</a> و با زاویه کمی مایل قرار دارند.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> عدم تقارن حفره شکمی، معلول موقعیت <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D8%AF" title="کبد">کبد</a> است که موجب می‌گردد کلیه راست کمی نسبت به کلیه چپ، در موقعیت پایین‌تری قرار گیرد.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۳<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-pmid_20030823_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid_20030823-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۴<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> کلیه سمت چپ تقریباً در سطح <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="مهره‌های سینه‌ای">T12</a> تا <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="مهره‌های کمری">L3</a> قرار داشته،<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۵<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> که کلیه سمت راست کمی پایین‌تر است. کلیه سمت راست دقیقاً پایین <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D9%85_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="دیافراگم (کالبدشناسی)">دیافراگم</a> و پشت کبد قرار دارد. بر روی هر کلیه، غده فوق کلیوی قرار دارد. قسمت بالایی کلیه به‌طور جزئی توسط <a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%D8%AF%D9%87_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="دنده (کالبدشناسی)">دنده</a>‌های ۱۱هم و ۱۲هم محافظت می‌شوند. هر کلیه به‌همراه <a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D9%81%D9%88%D9%82_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="غده فوق کلیوی">غده فوق کلیه‌ای</a> متناظرش، با دو لایه چربی احاطه شده است: چربی پیرامونی، بین <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="فاسیای کلیوی">فاسیای کلیوی</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%84_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="کپسول کلیوی">کپسول کلیوی</a> قرار داشته، و چربی پارارنال، در موقعیت فوقانی فاسیای کلیوی قرار دارد. </p><p>کلیه ساختار لوبیا شکلی است که مرزهای محدب و مقعری دارد. ناحیه تورفته‌ای روی مرز مقعر وجود دارد که به «<a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%81_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="ناف کلیه">ناف کلیه</a>» معروف است، ناحیه‌ای که <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سرخرگ کلیوی">سرخرگ کلیوی</a> از آنجا وارد کلیه و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سیاهرگ کلیوی">سیاهرگ کلیوی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%A7%DB%8C" title="میزنای">میزنای</a> از آن‌جا خارج می‌شوند. کلیه توسط بافت فیبری سختی به نام <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%84_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="کپسول کلیوی">کپسول کلیوی</a> احاطه شده، که خود این کپسول توسط چربی اطراف کلیه، <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="فاسیای کلیوی">فاسیای کلیوی</a>، و چربی پارارنال احاطه شده است. سطح قدامی (جلویی) این بافت‌ها را <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%A7%D9%82" title="صفاق">صفاق</a> نامیده، در حالی که سطح خلفی (پشتی) را <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%B6%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فاسیای عرضی (صفحه وجود ندارد)">فاسیای عرضی</a> می‌نامند. </p><p>قطب فوقانی کلیه راست، در مجاورت کبد قرار داشته، و قطب فوقانی کلیه چپ در کنار <a href="/wiki/%D8%B7%D8%AD%D8%A7%D9%84" title="طحال">طحال</a> قرار دارد؛ بنابراین هردو در حالت دَم به سمت پایین حرکت می‌کنند. </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td rowspan="2"><b>جنسیت</b></td> <td colspan="2" align="center"><b>وزن</b>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D8%AC_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9" title="رنج مرجع">رنج مرجع</a> استاندارد </td></tr> <tr> <td align="center"><b>کلیه راست</b></td> <td align="center"><b>کلیه چپ</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D9%85%D8%B0%DA%A9%D8%B1" class="mw-redirect" title="مذکر">مذکر</a><sup id="cite_ref-MolinaDiMaio2012_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-MolinaDiMaio2012-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>۸۰–۱۶۰g</td> <td>۸۰–۱۷۵g </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D9%85%D8%A4%D9%86%D8%AB" class="mw-redirect" title="مؤنث">مؤنث</a><sup id="cite_ref-MolinaDiMaio2015_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-MolinaDiMaio2015-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۷<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>۱۴۰–۱۷۵g</td> <td>۳۵–۱۹۰g </td></tr></tbody></table> <p>در مطالعات <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="دانمارکی‌ها">دانمارکی‌ها</a>، در افراد بالغ، طول <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_(%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1)" title="میانه (آمار)">میانه</a> کلیه چپ ۱۱٫۲ cm و کلیه راست ۱۰٫۹ cm اندازه‌گیری شد. همچنین حجم میانه کلیه چپ ۱۴۶ cm<sup>3</sup> و کلیه راست ۱۳۴ cm<sup>3</sup> بود.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کالبدشناسی_کلیه"><span id=".DA.A9.D8.A7.D9.84.D8.A8.D8.AF.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C_.DA.A9.D9.84.DB.8C.D9.87"></span>کالبدشناسی کلیه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=4" title="ویرایش بخش: کالبدشناسی کلیه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:KidneyStructures_PioM.farsi_language.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/KidneyStructures_PioM.farsi_language.svg/300px-KidneyStructures_PioM.farsi_language.svg.png" decoding="async" width="300" height="305" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/KidneyStructures_PioM.farsi_language.svg/450px-KidneyStructures_PioM.farsi_language.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/KidneyStructures_PioM.farsi_language.svg/600px-KidneyStructures_PioM.farsi_language.svg.png 2x" data-file-width="2600" data-file-height="2640" /></a><figcaption> نمونه کلیه انسانی (هرم‌کلیوی):<br /> ۱ <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="مدولای کلیه">مدولای کلیه</a><br /> ۲ سرخرگ درون-لوبی<br /> ۳ <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سرخرگ کلیوی">سرخرگ کلیوی</a><br /> ۴ <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="سیاهرگ کلیوی">سیاهرگ کلیوی</a><br /> ۵ ناف کلیه<br /> ۶ <a href="/wiki/%D9%84%DA%AF%D9%86%DA%86%D9%87" title="لگنچه">لگنچه کلیه</a><br /> ۷ <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%A7%DB%8C" title="میزنای">میزنای</a><br /> ۸ کالیس کوچک<br /> ۹ <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%84_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="کپسول کلیوی">کپسول کلیوی</a><br /> ۱۰ <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%84_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="کپسول کلیوی">کپسول کلیوی تحتانی</a><br />۱۱ <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%84_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="کپسول کلیوی">کپسول کلیوی فوقانی</a><br /> ۱۲ سیاهرگ درون-لوبی<br /> ۱۳ <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">نفرون</a><br /> ۱۴ سینوس کلیه<br /> ۱۵ کالیس بزرگ<br /> ۱۶ <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="مدولای کلیه">پاپیلای کلیوی</a><br /> ۱۷ <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="ستون‌های کلیوی">ستون کلیوی</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="کالبدشناسی_درشت"><span id=".DA.A9.D8.A7.D9.84.D8.A8.D8.AF.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C_.D8.AF.D8.B1.D8.B4.D8.AA"></span>کالبدشناسی درشت</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=5" title="ویرایش بخش: کالبدشناسی درشت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ماده عملکردی، یا <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%85" title="پارانشیم">پارانشیم</a> کلیه به دو ساختار عمده تقسیم‌بندی می‌شود: <a href="/wiki/%D9%82%D8%B4%D8%B1_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="قشر کلیه">قشر کلیه</a> در خارج و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="مدولای کلیه">مدولای کلیه</a> در داخل قرار دارد. در مقیاس درشت، این ساختارها به شکل ۸ الی ۱۸ <a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%88%D8%A8_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="لوب کلیوی (صفحه وجود ندارد)">لوب کلیوی</a> مخروطی شکل دیده می‌شوند، که هر کدام شامل قشر کلیوی است که بخشی از مدولا به نام مدولای کلیوی را دربر می‌گیرد.<sup id="cite_ref-boron_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-boron-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> بین <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="مدولای کلیه">هرم‌های کلیوی</a>، زائده‌هایی از قشر به نام <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="ستون‌های کلیوی">ستون‌های کلیوی</a> قرار دارند. <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">نفرون</a>‌ها، ساختارهای عملکردی کلیه اند که کارشان تولید <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="ادرار">ادرار</a> بوده، و درون قشر و مدولا گسترش یافته‌اند. بخش ابتدایی فیلترکننده نفرون، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B3%D9%85%DA%A9_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="جسمک کلیوی">جسمک کلیوی</a>ست که در قشر واقع شده است. پس از این قسمت ابتدایی، <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">لوله کلیوی</a> قرار گرفته که از قشر به عمق هرم‌های مدولایی می‌رود. بخشی از قشر کلیه به نام اشعه مدولایی، به صورت گردایه‌ای از لوله‌های کلیوی اند که مایعاتشان را به مجرای جمع‌آوری‌کننده می‌برند. </p><p>نوک یا <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="مدولای کلیه">پاپیلای</a> هر هرم، ادرار را به <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="کالیس کوچک (صفحه وجود ندارد)">کالیس کوچک</a> ریخته، کالیس‌های کوچک نیز داخل <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="کالیس بزرگ (صفحه وجود ندارد)">کالیس بزرگ</a> محتویاتشان را خالی کرده، و سپس کالیس‌های بزرگ نیز به لگنچه کلیوی محتویاتشان را تخیله می‌کنند. همه این‌ها در نهایت تبدیل به <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%A7%DB%8C" title="میزنای">میزنای</a> می‌شوند. در <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%81_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="ناف کلیه">ناف کلیه</a>، میزنای و سیاهرگ خونی از کلیه خارج شده و سرخرگ کلیوی وارد می‌شود. چربی نافی و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D9%84%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="بافت لنفاوی">بافت لنفاوی</a> به‌همراه <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="گره‌های لنفاوی">گره‌های لنفاوی</a>، دور این ساختارها را احاطه می‌کنند. چربی نافی با حفره پر از چربی به نام <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B3_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="سینوس کلیوی (صفحه وجود ندارد)">سینوس کلیوی</a> پیوستگی دارد. سینوس کلیوی در مجموع شامل <a href="/w/index.php?title=%D9%84%DA%AF%D9%86%DA%86%D9%87_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="لگنچه کلیه (صفحه وجود ندارد)">لگنچه کلیه</a> و کالیس‌هاست که این ساختارها را از بافت مدولای کلیوی جدا می‌کنند.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۰<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 267.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 265.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:CTscankidney.jpg" class="mw-file-description" title="سی‌تی اسکن شکم که موقعیت کلیه‌ها را نشان می‌دهد. تصویر چپ: قسمت فوقانی شکم، کبد را در سمت چپ (سمت راست بدن) نشان می‌دهد. تصویر مرکزی: در اینجا، کلیه‌ها پایین کبد و طحال قرار دارند. تصویر راست: یک مقطع عرضی دیگر از کلیه سمت چپ."><img alt="سی‌تی اسکن شکم که موقعیت کلیه‌ها را نشان می‌دهد. تصویر چپ: قسمت فوقانی شکم، کبد را در سمت چپ (سمت راست بدن) نشان می‌دهد. تصویر مرکزی: در اینجا، کلیه‌ها پایین کبد و طحال قرار دارند. تصویر راست: یک مقطع عرضی دیگر از کلیه سمت چپ." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/CTscankidney.jpg/398px-CTscankidney.jpg" decoding="async" width="266" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/CTscankidney.jpg/596px-CTscankidney.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/CTscankidney.jpg/795px-CTscankidney.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="580" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86" title="سی‌تی اسکن">سی‌تی اسکن</a> شکم که موقعیت کلیه‌ها را نشان می‌دهد. تصویر چپ: قسمت فوقانی شکم، کبد را در سمت چپ (سمت راست بدن) نشان می‌دهد. تصویر مرکزی: در اینجا، کلیه‌ها پایین <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D8%AF" title="کبد">کبد</a> و <a href="/wiki/%D8%B7%D8%AD%D8%A7%D9%84" title="طحال">طحال</a> قرار دارند. تصویر راست: یک مقطع عرضی دیگر از کلیه سمت چپ.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Slide42222.JPG" class="mw-file-description" title="در این تصویر، ساختارهایی که نزدیک کلیه‌اند مشخص شده."><img alt="در این تصویر، ساختارهایی که نزدیک کلیه‌اند مشخص شده." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Slide42222.JPG/240px-Slide42222.JPG" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Slide42222.JPG/360px-Slide42222.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Slide42222.JPG/480px-Slide42222.JPG 2x" data-file-width="960" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">در این تصویر، ساختارهایی که نزدیک کلیه‌اند مشخص شده.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Left_kidney.jpg" class="mw-file-description" title="مقطع عرضی جسد یک شخص، که در آن موقعیت کلیه‌ها مشخص شده‌اند."><img alt="مقطع عرضی جسد یک شخص، که در آن موقعیت کلیه‌ها مشخص شده‌اند." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Left_kidney.jpg/240px-Left_kidney.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Left_kidney.jpg/360px-Left_kidney.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Left_kidney.jpg/480px-Left_kidney.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">مقطع عرضی <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%87" title="جنازه">جسد</a> یک شخص، که در آن موقعیت کلیه‌ها مشخص شده‌اند.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="عملکرد"><span id=".D8.B9.D9.85.D9.84.DA.A9.D8.B1.D8.AF"></span>عملکرد</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=6" title="ویرایش بخش: عملکرد"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="فیزیولوژی کلیه">فیزیولوژی کلیه</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Kidney_Nephron.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Kidney_Nephron.png/220px-Kidney_Nephron.png" decoding="async" width="220" height="351" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Kidney_Nephron.png/330px-Kidney_Nephron.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Kidney_Nephron.png/440px-Kidney_Nephron.png 2x" data-file-width="706" data-file-height="1125" /></a><figcaption>در اینجا <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">نفرون</a>، که واحد عملکردی کلیه‌هاست، نشان داده شده. بخش‌های آن بجز <i>لوله اتصال‌گر</i> (خاکستری) که پس از لوله پیچ‌خورده دور (قرمز پررنگ) و قبل از مجرای جمع‌آوری‌کننده (خاکستری) قرار دارد، برچسب‌گذاری شده‌اند (<i>collecting</i> به اشتباه در تصویر <i>collection</i> برچسب گذاری شده است).</figcaption></figure> <p>کلیه‌ها، انواع محصولات دفعی حاصل از <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="متابولیسم">متابولیسم</a> را به ادرار ترشح می‌کنند. ساختار میکروسکوپی و واحد عملکردی کلیه، <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">نفرون</a> است. خون ارائه شده به این واحد عملکردی، از طریق فیلتراسیون، بازجذب، ترشح و دفع، مورد پردازش قرار می‌گیرد؛ پیامد چنین پردازش‌هایی، تولید <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="ادرار">ادرار</a> است. مواد درون ادرار شامل پسماندهای <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="نیتروژن">نیتروژنی</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87" title="اوره">اوره</a> از <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کاتابولیسم">کاتابولیسم</a> <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="پروتئین">پروتئین</a>، و همچنین پسماند نیتروژنی <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="اوریک اسید">اوریک اسید</a> از متابولیسم <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%84%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="نوکلئیک اسید">نوکلئیک اسید</a> می‌باشد. توانایی <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پستانداران">پستانداران</a> و برخی از <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="پرندگان">پرندگان</a> جهت تغلیظ پسماندهایشان به صورت ادرار با حجمی بسیار کمتر از حجم خونی که این پسماندها از آن استخراج شده‌اند، وابسته به سازوکار استادانه‌ای به نام «افزایش خلاف جریانی» (countercurrent multiplication) است. برای اجرای این سازوکار، خصوصیات متعدد و مستقل نفرون‌ها به کار می‌آید: پیکره‌بندی مستحکم توبول‌ها به صورت «سنجاق مو»، نفوذپذیری یون و آب در قسمت نزولی <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B3_%D9%87%D9%86%D9%84%D9%87" title="قوس هنله">قوس هنله</a>، نفوذپذیری در قسمت صعودی قوس هنله، و انتقال فعال یونی به خارج در اکثر قسمت‌های صعودی قوس. به علاوه، تبادل خلاف جریانی توسط عروق حامل خون به نفرون‌ها، برای فعالسازی چنین عملکردی ضروریست. </p><p>کلیه در <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="هم‌ایستایی">هم‌ایستایی</a> کل بدن، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2" title="تعادل اسید-باز">تعادل اسید-باز</a>، غلظت‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="الکترولیت">الکترولیتی</a>، حجم <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="مایعات برون‌سلولی">مایعات برون‌سلولی</a>، و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1_%D8%AE%D9%88%D9%86_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="فشار خون پایین">فشار خون</a>، مشارکت می‌کند. همچنین کلیه، چنین عملکردهایی را هم به‌طور مستقل، و هم به‌طور هماهنگ با دیگر اعضا، به‌خصوص آن‌ها که جزوی از <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2" title="دستگاه درون‌ریز">دستگاه درون‌ریز</a>ند، انجام می‌دهد؛ <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86" title="هورمون">هورمون</a>‌های درون‌ریز مختلفی عملکردهای مذکور را با هم هماهنگ می‌کنند که شامل این مواردند: <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DB%8C%D9%86_(%D8%A2%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%85)" title="رنین (آنزیم)">رنین</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%DA%98%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="آنژیوتانسین">آنژیوتانسین</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="آلدوسترون">آلدوسترون</a>، <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="وازوپرسین">وازوپرسین</a>، و پپتید ناتری‌اورتیک دهلیزی. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="تشکیل_ادرار"><span id=".D8.AA.D8.B4.DA.A9.DB.8C.D9.84_.D8.A7.D8.AF.D8.B1.D8.A7.D8.B1"></span>تشکیل ادرار</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=7" title="ویرایش بخش: تشکیل ادرار"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Physiology_of_Nephron.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Physiology_of_Nephron.png/260px-Physiology_of_Nephron.png" decoding="async" width="260" height="303" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Physiology_of_Nephron.png/390px-Physiology_of_Nephron.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Physiology_of_Nephron.png/520px-Physiology_of_Nephron.png 2x" data-file-width="1046" data-file-height="1221" /></a><figcaption>چهار فرایند دخیل در تولید <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="ادرار">ادرار</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="تصفیه"><span id=".D8.AA.D8.B5.D9.81.DB.8C.D9.87"></span>تصفیه</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=8" title="ویرایش بخش: تصفیه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>تصفیه یا فیلتراسیون، که در <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B3%D9%85%DA%A9_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="جسمک کلیوی">جسمک کلیوی</a> صورت می‌پذیرد، فرایندی است که توسط آن <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="سلول">سلول</a>‌ها و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="پروتئین">پروتئین</a>‌های بزرگ حفظ می‌شوند، در حالی که موادی با <a href="/wiki/%D9%88%D8%B2%D9%86_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="وزن مولکولی">وزن مولکولی</a> کمتر،<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> از خون فیلتر شده تا عمل <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="اولترافیلتراسیون کلیوی">اولترافیلتراسیون</a> (یا فراتصفیه) صورت پذیرفته و در نهایت تبدیل به ادرار شوند. کلیه ۱۸۰ لیتر از <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D9%86" title="پلاسمای خون">پلاسما</a> را در روز تصفیه می‌کند. این فرایند به دلیل فشار هیدرواستاتیکی که بر روی دیواره‌های <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%DB%8C%D8%B1%DA%AF" title="مویرگ">مویرگی</a> اعمال می‌کند، به فیلتراسیون هیدرواستاتیکی نیز معروف است. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="بازجذب"><span id=".D8.A8.D8.A7.D8.B2.D8.AC.D8.B0.D8.A8"></span>بازجذب</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=9" title="ویرایش بخش: بازجذب"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:2618_Nephron_Secretion_Reabsorption.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/2618_Nephron_Secretion_Reabsorption.jpg/220px-2618_Nephron_Secretion_Reabsorption.jpg" decoding="async" width="220" height="420" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/2618_Nephron_Secretion_Reabsorption.jpg/330px-2618_Nephron_Secretion_Reabsorption.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/2618_Nephron_Secretion_Reabsorption.jpg/440px-2618_Nephron_Secretion_Reabsorption.jpg 2x" data-file-width="1138" data-file-height="2171" /></a><figcaption>ترشح و بازجذب مواد مختلف در طول نفرون.</figcaption></figure> <p>بازجذب، انتقال مولکول‌های فراتصفیه شده (اولترافیلتراسیون) به مویرگ‌های پیرامون توبول‌های <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B3_%D9%87%D9%86%D9%84%D9%87" title="قوس هنله">قوس هنله</a> است. این عمل از طریق <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%B7%D8%AD_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="گیرنده‌های سطح سلول">گیرندگان</a> انتخابی که روی غشای سلول‌های داخل لوله هنله قرار دارند، صورت می‌پذیرد. ۵۵٪ آب در توبول پروگزیمال (لوله نزدیک) بازجذب می‌شود. اگر سطح گلوکوز <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D9%86" title="پلاسمای خون">پلاسما</a> نرمال باشد، به‌طور کامل در توبول پروگزیمال (لوله نزدیک) بازجذب می‌گردد. مکانیسم این عمل، هم-انتقال‌گران <sup>+</sup><a href="/wiki/Na" class="mw-redirect" title="Na">Na</a>/گلوکوز می‌باشند. میزان پلاسمایی که برای اشباع انتقال‌گران لازم است، 350 mg/dL بوده و پس از این سطح بقیه گلوکوزها بازجذب نشده و به صورت محلول در ادرار از دست خواهند رفت. سطح گلوکوز پلاسمایی ۱۶۰ کافیست تا <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B2%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="گلوکوزوری">گلوکوزوری</a> ایجاد کند که از نظر بالینی، به علت <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%AA_%D9%82%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="دیابت قندی">دیابت قندی</a> (نام‌های دیگر: دیابت شیرین، یا دیابت ملیتوس) اهمیت دارد. </p><p>آمینواسیدها، در توبول پروگزیمال (لوله نزدیک) توسط ناقلان وابسته به سدیم بازجذب می‌گردند. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%BE" title="بیماری هارت‌ناپ">بیماری هارت‌ناپ</a>، نقص در انتقال‌دهنده <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="آمینواسید">آمینواسید</a> <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%BE%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86" title="تریپتوفان">تریپتوفان</a> است، که منجر به <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%DA%AF%D8%B1" title="پلاگر">پلاگر</a> می‌گردد.<sup id="cite_ref-Tao_p_1_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tao_p_1-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اهمیت_بالینی"><span id=".D8.A7.D9.87.D9.85.DB.8C.D8.AA_.D8.A8.D8.A7.D9.84.DB.8C.D9.86.DB.8C"></span>اهمیت بالینی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=10" title="ویرایش بخش: اهمیت بالینی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="بیماری کلیوی">بیماری کلیوی</a></div> <p><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="نفرولوژی">نفرولوژی</a>، یکی از زیرشاخه‌های تخصصی <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="طب داخلی">طب داخلی</a>‌ست که با عملکرد کلیه و حالات بیماری مرتبط با بدعملکردی کلیوی و مدیریتشان شامل: <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2" title="دیالیز">دیالیز</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="پیوند کلیه">پیوند کلیه</a>، سروکار دارد. <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="اورولوژی">اورولوژی</a>، شاخه تخصصی در جراحی است که با ناهنجاری‌های ساختاری کلیه چون <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86" title="سرطان">سرطان</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="کیست">کیست</a> و مشکلات <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دستگاه ادراری">دستگاه ادراری</a> سروکار دارد. نفرولوژیست‌ها، پزشکان داخلی اند درحالی که اورولوژیست‌ها <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%AD" title="جراح">جراح</a> می‌باشند، با این حال هردو را اغلب «پزشکان کلیه» می‌نامند. مباحثی در این دو شاخه تخصصی وجود دارند که با یکدیگر همپوشانی داشته و هردو قادرند در موردشان مراقبت‌هایی را ارائه کنند، همچون: <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="سنگ کلیه">سنگ کلیه</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%81%D9%88%D9%86%D8%AA" title="عفونت">عفونت</a>‌ها. </p><p>عوامل مختلفی در بیماری‌های کلیوی دخیلند. برخی از این عوامل اکتسابی اند و در طول دوره زندگی به‌وجود می‌آیند، همچون <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C" title="نفروپاتی دیابتی">نفروپاتی دیابتی</a>، درحالی که بقیه جزو اختلالات مادرزادی طبقه‌بندی می‌شوند، همچون <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="بیماری کلیه پلی‌کیستیک">بیماری کلیه پلی‌کیستیک</a>. </p><p>در اصطلاحات پزشکی که به کلیه‌ها مرتبط اند، از عباراتی چون <i>renal</i> یا پیشوند <i>-nephro</i> استفاده می‌کنند. صفت <i>renal</i> به معنای «مرتبط با کلیه» بوده و از لاتین <i>rēnēs</i> به معنای «کلیه‌ها» گرفته شده؛ پیش‌وند <i>-nephro</i> نیز از کلمه یونانی باستان νεφρός (با تلفظ <i>nephros</i>) به معنای «کلیه» گرفته شده است.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۳<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> به عنوان مثال، برداشت کلیه به کمک جراحی را «<a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="نفرکتومی">نفرکتومی</a>» (<i>nephrectomy</i>) نامیده، در حالی که کاهش عملکرد کلیوی را «بدعملکردی کلیوی» (<i>renal dysfunction</i>) می‌نامند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="اکتسابی"><span id=".D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B3.D8.A7.D8.A8.DB.8C"></span>اکتسابی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=11" title="ویرایش بخش: اکتسابی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C" title="نفروپاتی دیابتی">نفروپاتی دیابتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="گلومرولونفریت">گلومرولونفریت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B2" title="هیدرونفروز">هیدرونفروز</a>، بزرگ شدن یک یا هردوی کلیه‌ها براثر انسداد جریان ادراری می‌باشد.</li> <li>نفریت بینابینی</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="سنگ کلیه">سنگ کلیه</a> (نفرولیتیاسیس) اختلال شایع و نسبتاً دردناکیست. شرایط مزمنی که می‌تواند منجر به جراحات کلیوی گردد. برداشت سنگ کلیه به‌وسیله درمان <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B5%D9%88%D8%AA" title="فراصوت">فراصوت</a>، جهت شکستن سنگ‌ها به قطعات کوچکتر صورت می‌پذیرد، که در نهایت این قطعات از طریق مجاری ادراری خارج می‌گردند. یکی از نشانه‌های شایع سنگ کلیه، درد ناتوان کننده‌ایست که در میانه، یا اطراف قسمت تحتانی پشت (کمر)، یا <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%84%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="کشاله ران">کشاله ران</a>، احساس می‌گردد.</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="سرطان کلیه">سرطان کلیه</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1_%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%85%D8%B2" title="تومور ویلمز">تومور ویلمز</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%85_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="کارسینوم کلیه">کارسینوم سلولی کلیه</a></li></ul></li> <li>نفریت لوپوس</li> <li>بیماری با تغییر مینیمال</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%85_%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="سندرم نفروتیک">نشانگان نفروتیک</a>، در این نشانگان <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%84" title="گلومرول">گلومرول</a> آسیب می‌بیند، به گونه ای که مقادیر زیادی پروتئین وارد خون و ادرار می‌گردد. ویژگی‌های رایج دیگر نشانگان نفروتیک، شامل ورم، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86" title="آلبومین">آلبومین</a> پایین سرم، و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84" title="کلسترول">کلسترول</a> بالا می‌باشد.</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="پیلونفریت">پیلونفریت</a>، عفونت کلیه‌هاست و اغلب ناشی از عوارض <a href="/wiki/%D8%B9%D9%81%D9%88%D9%86%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عفونت مجرای ادراری">عفونت مجاری ادراری</a>‌ست.</li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="نارسایی کلیه">نارسایی کلیوی</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="نارسایی حاد کلیه">نارسایی حاد کلیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B2%D9%85%D9%86" title="بیماری کلیوی مزمن">بیماری کلیوی مزمن</a> مرحله ۵</li></ul></li> <li>تنگی شریان کلیوی</li> <li>پرفشاری کلیوی-عروقی</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="نارسایی_کلیوی"><span id=".D9.86.D8.A7.D8.B1.D8.B3.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.DA.A9.D9.84.DB.8C.D9.88.DB.8C"></span>نارسایی کلیوی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=12" title="ویرایش بخش: نارسایی کلیوی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقاله‌های اصلی: <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="نارسایی حاد کلیه">نارسایی حاد کلیه</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B2%D9%85%D9%86" title="بیماری کلیوی مزمن">بیماری کلیوی مزمن</a>، و <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="نارسایی کلیه">نارسایی کلیه</a></div> <p>در کل، انسان‌ها قادرند تنها با یک کلیه به‌طور طبیعی زندگی کنند، چرا که میزان بافت عملکردی کلیه بیش از مقدار لازم جهت بقاء است. تنها زمانی که میزان بافت عملکردی کلیه به میزان قابل توجهی کم شود، شخص دچار بیماری کلیوی مزمن می‌گردد. درمان جایگزینی کلیه، به صورت دیالیز یا پیوند کلیه، زمانی انجام می‌شود که نرخ فیلتراسیون گلومرولی بسیار پایین رفته یا بدعملکردی کلیوی منجر به نشانه‌های وخیمی گردد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دیالیز"><span id=".D8.AF.DB.8C.D8.A7.D9.84.DB.8C.D8.B2"></span>دیالیز</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=13" title="ویرایش بخش: دیالیز"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2" title="دیالیز">دیالیز</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Peritoneal_dialysis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Peritoneal_dialysis.jpg/258px-Peritoneal_dialysis.jpg" decoding="async" width="258" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Peritoneal_dialysis.jpg/387px-Peritoneal_dialysis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Peritoneal_dialysis.jpg/516px-Peritoneal_dialysis.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1080" /></a><figcaption>ترسیم سازوکار <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2_%D8%B5%D9%81%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="دیالیز صفاقی">دیالیز صفاقی</a>.</figcaption></figure> <p>دیالیز، درمانی است که جایگزینی برای عملکرد طبیعی کلیه‌هاست. دیالیز هنگامی تجویز می‌شود که حدود ۸۵٪-۹۰٪ عملکرد کلیه دست رفته، به گونه‌ای که نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) کمتر از ۱۵ باشد. دیالیز، زائدات محصولات <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="متابولیکی">متابولیکی</a>، به علاوه آب و سدیم اضافی را حذف نموده (ازین رو به تنظیم فشار خون کمک می‌کند)؛ و سطح مواد شیمیایی بسیاری را در بدن حفظ می‌کند. <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="امید به زندگی">امید به زندگی</a> افرادی که دیالیز می‌شوند بین ۵ تا ۱۰ سال است؛ که برخی‌شان تا ۳۰ سال هم زنده می‌مانند. دیالیز را می‌توان از طریق خون (از <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%AA%D8%B1" title="کاتتر">کاتتر</a> یا <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%84_%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="فیستول شریانی‌وریدی">فیستول شریانی-وریدی</a>) یا <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%A7%D9%82" title="صفاق">صفاق</a> (<a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2_%D8%B5%D9%81%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="دیالیز صفاقی">دیالیز صفاقی</a>) انجام داد. دیالیز معمولاً سه بار در هفته انجام شده که هر نوبت آن در مراکز دیالیز سیار، چندین ساعت به طول انجامیده و به دریافت‌کننده امکان زندگی طبیعی را می‌دهد، درحالی که بدون دیالیز چنین زندگی میسر نمی‌بود.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۴<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="بیماری_مادرزادی"><span id=".D8.A8.DB.8C.D9.85.D8.A7.D8.B1.DB.8C_.D9.85.D8.A7.D8.AF.D8.B1.D8.B2.D8.A7.D8.AF.DB.8C"></span>بیماری مادرزادی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=14" title="ویرایش بخش: بیماری مادرزادی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B2" title="هیدرونفروز">هیدرونفروز</a> مادرزادی</li> <li>انسداد مادرزادی <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="مجرای ادرار">مجاری ادراری</a></li> <li>کلیه دوتایی (دوپلکس یا دوبل)، که تقریباً در ۱٪ جمعیت رخ می‌دهد. این رویداد معمولاً عوارضی نداشته، اما اغلب ممکن است موجب <a href="/wiki/%D8%B9%D9%81%D9%88%D9%86%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عفونت مجرای ادراری">عفونت مجاری ادراری</a> گردد.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۵<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%BE%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%A8" title="دوپلیکاسیون حالب">دوپلیکاسیون حالب</a>، تقریباً دارای نسبت وقوع ۱ به ۱۰۰ تولد زنده است.</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D9%86%D8%B9%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" title="کلیه نعل اسبی">کلیه نعل اسبی</a>، تقریباً دارای نسب ۱ به ۴۰۰ تولد زنده است.</li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1_%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%85%D8%B2" title="تومور ویلمز">تومور ویلمز</a> (نشانگان تومور ویلمز)</li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%81%D9%86%D8%AF%D9%82%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9%D9%86" title="نشانگان فندق‌شکن">نشانگان فندق‌شکن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="بیماری کلیه پلی‌کیستیک">بیماری کلیه پلی‌کیستیک</a>: <ul><li>بیماری کلیه پلی‌کیستیک اتوزوم غالب: بیماران را در مراحل بعدی زندگی دچار مشکل می‌کند. تقریباً ۱ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر دچار این بیماری می‌شوند.</li> <li>بیماری کلیه پلی‌کیستیک اتوزوم مغلوب: کمتر رواج دارد، اما شدید تر از نوع غالب آن است. این بیماری خود را پیش از تولد (<i>in utero</i>) یا هنگام تولد عیان می‌کند.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%98%D9%86%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="آژنزی">آژنزی</a> کلیوی، شکست در تشکیل یکی از کلیه‌ها، تقریباً دارای نسبت ۱ به ۷۵۰ تولد زنده است. قبلاً شکست در تشکیل هردو کلیه مرگبار بود؛ با این حال پیشرفت‌های پزشکی چون درمان با تزریق آمنیون (amnioinfusion) طی بارداری و دیالیز صفاقی، امکان زنده ماندن تا زمانی که امکان پیوند فراهم شود را میسر ساخته است.</li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="دیسپلازی">دیسپلازی</a> کلیوی</li> <li>کلیه کوچک یک‌طرفه</li> <li>کلیه دیسپلازی چند-کیستی دارای وقوع تقریبی ۱ به ۲۴۰۰ تولد زنده است.</li> <li>انسداد محل اتصال <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%A7%DB%8C" title="میزنای">میزنای</a>-<a href="/wiki/%D9%84%DA%AF%D9%86%DA%86%D9%87" title="لگنچه">لگنچه</a> (UPJO)؛ گرچه که در بسیاری از موارد مادرزادیست، برخی از آن‌ها اکتسابی‌اند.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۷<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کلیه_به_عنوان_غذا"><span id=".DA.A9.D9.84.DB.8C.D9.87_.D8.A8.D9.87_.D8.B9.D9.86.D9.88.D8.A7.D9.86_.D8.BA.D8.B0.D8.A7"></span>کلیه به عنوان غذا</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=15" title="ویرایش بخش: کلیه به عنوان غذا"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>کلیه حیوانات در بسیاری از فرهنگ‌ها و کشورها جز غذا محسوب می‌شود. در <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="انگلیس">انگلیس</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="فرانسه">فرانسه</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="اسپانیا">اسپانیا</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A6%D8%AF" title="سوئد">سوئد</a> و بسیاری کشورها کلیه پخته و خورده می‌شود. در دین اسلام خوردن کلیه مکروه است. </p><p>به‌طور معمول در هر فرد سالم دو کلیه وجود دارد که هر یک در یکطرف ستون مهره‌ها و زیر دنده‌های تحتانی واقع شده‌اند. کلیه‌ها به رنگ قرمز متمایل به قهوه‌ای بوده و از نظر شکل شبیه لوبیا می‌باشند. هر کلیه به اندازه مشت بسته فرد است. اکثر اعضای بدن برای عملکرد مطلوب وابسته به کلیه‌ها هستند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مراقبت_از_کلیه"><span id=".D9.85.D8.B1.D8.A7.D9.82.D8.A8.D8.AA_.D8.A7.D8.B2_.DA.A9.D9.84.DB.8C.D9.87"></span>مراقبت از کلیه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=16" title="ویرایش بخش: مراقبت از کلیه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>احتیاط در مصرف دارو. بسیاری از داروها از راه کلیه دفع می‌شوند و فشار زیادی را به کلیه‌ها تحمیل می‌کنند. به عنوان مثال آنتی‌بیوتیک‌ها غالباً از راه کلیه دفع می‌شوند و در صورت مصرف نادرست، باعث مسمومیت کلیه یا نارسایی حاد و مزمن کلیه شوند؛ مخصوصاً آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="جنتامایسین">جنتامایسین</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%81%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="سیپروفلوکساسین">سیپروفلوکساسین</a> دارای سمیت کلیوی شدید هستند و می‌توانند کلیه‌ها را از کار بیندازند یا بیمار کنند.</li> <li>کنترل فشار خون و دیابت</li> <li>مراقبت از پهلوها و پشت کمر در برابر ضربه</li> <li>پرهیز از مصرف خوراکی‌های شیمیاییِ مضر</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="«کلیه»_در_سایر_حیوانات"><span id=".C2.AB.DA.A9.D9.84.DB.8C.D9.87.C2.BB_.D8.AF.D8.B1_.D8.B3.D8.A7.DB.8C.D8.B1_.D8.AD.DB.8C.D9.88.D8.A7.D9.86.D8.A7.D8.AA"></span>«کلیه» در سایر حیوانات</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=17" title="ویرایش بخش: «کلیه» در سایر حیوانات"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در اکثر مهره‌داران، مزونفروس در بالغین باقی می‌ماند، البته معمولاً با متانفروس‌های پیشرفته‌تر ترکیب می‌شود. فقط در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آب‌پرده‌داران">آب‌پرده‌داران</a> مزونفروس به جنین محدود می‌شود. کلیه <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="ماهی‌ها">ماهی‌ها</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دوزیستان">دوزیستان</a> معمولاً اندام‌های باریک و کشیده‌ای هستند که بخش قابل توجهی از تنه را اشغال می‌کنند. مجاری جمع‌آوری از هر خوشه نفرون معمولاً به یک مجرای آرشینفریک تخلیه می‌شوند که با <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مجرای وابران">مجرای وابران</a> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آب‌پرده‌داران">آب‌پرده‌داران</a> <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="هم‌ساخت‌شناسی">هم‌ساخت</a> است. با این حال، وضعیت همیشه به این سادگی نیست. در <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="غضروف‌ماهیان">غضروف‌ماهیان</a> و برخی از دوزیستان، مجرای کوتاه‌تری شبیه حالب <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آب‌پرده‌داران">آب‌پرده‌داران</a> نیز وجود دارد که قسمت‌های خلفی (متانفریک) کلیه را تخلیه می‌کند و به مجرای آرشینفریک در <a href="/wiki/%D9%85%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مثانه">مثانه</a> یا <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D9%86" title="پارگین">پارگین</a> می‌پیوندد. در واقع در بسیاری از غضروف‌ماهی‌ها، قسمت قدامی کلیه ممکن است در بزرگسالان تحلیل رفته یا به کلی از کار بیفتد.<sup id="cite_ref-VB_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-VB-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>در ابتدایی‌ترین مهره داران، <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%81%DA%A9%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="بی‌فک‌ماهی">بی‌فک‌ماهیها</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهیها</a>، کلیه به طوری غیرعادی ساده است: از یک ردیف <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">نفرون</a> تشکیل شده است که هرکدام مستقیماً به مجرای آرشینفریک تخلیه می‌شوند. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D9%87%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="بی مهرگان">بی مهرگان</a> ممکن است <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="اندام">اندامهای</a> دفعی داشته باشند که گاهی اوقات به آنها «کلیه» نیز گفته می‌شود، اما حتی در «<a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B2%DA%A9" title="نیزک">نیزک</a>» ها، این اندام‌ها هرگز با کلیه‌های <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مهره داران">مهره داران</a> هم‌ساخت نیستند و به‌طور دقیق تر با نام‌های دیگری از آنها یاد می‌شود. به عنوان مثال <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%86%D9%87" title="گرده‌چه">گرده‌چه</a>.<sup id="cite_ref-VB_29-1" class="reference"><a href="#cite_note-VB-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> در <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دوزیستان">دوزیستان</a>، کلیه‌ها و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مثانه">مثانهها</a> دارای <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84" title="انگل">انگلهای</a> تخصصی، <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="تک‌زادویسان">تک‌زادویسانها</a> از خانواده پلی استوماتیداءها هستند.<sup id="cite_ref-Theunissen_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Theunissen-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>کلیه‌های <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خزندگان">خزندگان</a> از تعدادی لوبول تشکیل شده‌اند که در یک الگوی خطی گسترده قرار گرفته‌اند. هر لوبول شامل یک شاخه مجرای حالب در مرکز خود است که مجاری جمع‌کننده در آن خالی می‌شود. خزندگان در مقایسه با سایر <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آب‌پرده‌داران">آب‌پرده‌داران</a> هم اندازه <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">نفرون</a> نسبتاً کمی دارند، احتمالاً به دلیل <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D8%AE_%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87" title="نرخ سوخت‌وساز پایه">نرخ متابولیک</a> پایین‌تر.<sup id="cite_ref-VB_29-2" class="reference"><a href="#cite_note-VB-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="پرنده">پرندهها</a> کلیه‌های نسبتاً بزرگ و کشیده‌ای دارند که هر کدام به سه یا چند لوب مجزا تقسیم می‌شوند. لوب‌ها از چندین لوبول کوچک و نامنظم تشکیل شده‌اند که هر کدام بر روی شاخه ای از حالب قرار دارند. پرندگان گلومرول‌های کوچکی دارند، اما تعداد نفرون‌ها تقریباً دوبرابر پستانداران هم‌اندازه است </p><p>«کلیه‌ی» انسان‌ها نسبتاً مشابه کلیه <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پستانداران">پستانداران</a> است. ویژگی‌های متمایز کلیه پستانداران، در مقایسه با سایر <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌داران</a>، شامل وجود لگن کلیه و هرم‌های کلیه و قشر و مدولا به وضوح قابل تشخیص است. ویژگی دوم به دلیل وجود دراز <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B3_%D9%87%D9%86%D9%84%D9%87" title="قوس هنله">حلقه‌های هنله</a> است که در پرندگان بسیار کوتاه‌تر هستند و در سایر مهره‌داران واقعاً وجود ندارند (اگرچه نفرون اغلب یک «قطعه میانی» کوتاه بین لوله‌های پیچ خورده دارد). تنها در پستانداران است که کلیه شکل کلاسیک «کلیه» خود را به خود می‌گیرد، اگرچه استثناهایی وجود دارد، مانند کلیه‌های چندلوبی <a href="/wiki/%D9%81%DA%A9_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1)" title="فک (جانور)">فُک</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%87" class="mw-redirect" title="ستاسه">ستاسه‌ها</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=18" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B4%D8%B1_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="قشر کلیه">قشر کلیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="مدولای کلیه">مدولای کلیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نفرون">نفرون</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%84_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="کپسول کلیوی">کپسول کلیوی</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تصاویر_بیشتر"><span id=".D8.AA.D8.B5.D8.A7.D9.88.DB.8C.D8.B1_.D8.A8.DB.8C.D8.B4.D8.AA.D8.B1"></span>تصاویر بیشتر</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=19" title="ویرایش بخش: تصاویر بیشتر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable collapsible collapsed"> <tbody><tr> <th>تصاویر تشریح </th></tr> <tr> <td><ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Slide4nn.JPG" class="mw-file-description" title="کلیه راست"><img alt="کلیه راست" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Slide4nn.JPG/120px-Slide4nn.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Slide4nn.JPG/180px-Slide4nn.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Slide4nn.JPG/240px-Slide4nn.JPG 2x" data-file-width="960" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">کلیه راست</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Slide5pp.JPG" class="mw-file-description" title="کلیه"><img alt="کلیه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Slide5pp.JPG/120px-Slide5pp.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Slide5pp.JPG/180px-Slide5pp.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Slide5pp.JPG/240px-Slide5pp.JPG 2x" data-file-width="960" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">کلیه</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Slide3ppp.JPG" class="mw-file-description" title="کلیه راست"><img alt="کلیه راست" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Slide3ppp.JPG/120px-Slide3ppp.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Slide3ppp.JPG/180px-Slide3ppp.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Slide3ppp.JPG/240px-Slide3ppp.JPG 2x" data-file-width="960" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">کلیه راست</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Right_kidney.jpg" class="mw-file-description" title="کلیه راست"><img alt="کلیه راست" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Right_kidney.jpg/120px-Right_kidney.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Right_kidney.jpg/180px-Right_kidney.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Right_kidney.jpg/240px-Right_kidney.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">کلیه راست</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Left_kidneys.jpg" class="mw-file-description" title="کلیه چپ"><img alt="کلیه چپ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Left_kidneys.jpg/120px-Left_kidneys.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Left_kidneys.jpg/180px-Left_kidneys.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Left_kidneys.jpg/240px-Left_kidneys.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">کلیه چپ</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Kidneys.jpg" class="mw-file-description" title="کلیه‌ها"><img alt="کلیه‌ها" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Kidneys.jpg/120px-Kidneys.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Kidneys.jpg/180px-Kidneys.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Kidneys.jpg/240px-Kidneys.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">کلیه‌ها</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Left_kidney.jpg" class="mw-file-description" title="کلیه چپ"><img alt="کلیه چپ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Left_kidney.jpg/120px-Left_kidney.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Left_kidney.jpg/180px-Left_kidney.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Left_kidney.jpg/240px-Left_kidney.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">کلیه چپ</div> </li> </ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="یادداشت‌ها"><span id=".DB.8C.D8.A7.D8.AF.D8.AF.D8.A7.D8.B4.D8.AA.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>یادداشت‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=20" title="ویرایش بخش: یادداشت‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-persian-alpha"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-10" class="mw-cite-dir-rtl"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="note">کلیه یک نام <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="عربی">عربی</a> است که به زبان <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="فارسی">فارسی</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="زبان هندی">هندی</a> وارد شده است.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> واژگان دیگری مانند گرده و گردله (رایج در فارسی همدان) نیز بکار برده می‌شود.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;action=edit&amp;section=21" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r37199623"><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2 mw-content-ltr" dir="ltr"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230629150732/https://my.clevelandclinic.org/health/body/21824-kidney">«Kidneys: Anatomy, Function, Health &amp; Conditions»</a>. <i>web.archive.org</i>. <bdi>۲۰۲۳-۰۶-۲۹</bdi><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۴-۱۰-۳۱</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=web.archive.org&amp;rft.atitle=Kidneys%3A+Anatomy%2C+Function%2C+Health+%26+Conditions&amp;rft.date=2023-06-29&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20230629150732%2Fhttps%3A%2F%2Fmy.clevelandclinic.org%2Fhealth%2Fbody%2F21824-kidney&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFZhouLaszikNadasdyD&#39;Agati2017" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Zhou, Xin J.; Laszik, Zoltan G.; Nadasdy, Tibor; D'Agati, Vivette D. (2017-03-02). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=25_cDQAAQBAJ&amp;pg=PA19"><i>Silva's Diagnostic Renal Pathology</i></a> (به انگلیسی). Cambridge University Press. p.&#160;19. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-316-61398-6" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-316-61398-6"><bdi>978-1-316-61398-6</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230404005725/https://books.google.com/books?id=25_cDQAAQBAJ&amp;pg=PA19">Archived</a> from the original on 2023-04-04<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2023-08-16</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Silva%27s+Diagnostic+Renal+Pathology&amp;rft.pages=19&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.date=2017-03-02&amp;rft.isbn=978-1-316-61398-6&amp;rft.aulast=Zhou&amp;rft.aufirst=Xin+J.&amp;rft.au=Laszik%2C+Zoltan+G.&amp;rft.au=Nadasdy%2C+Tibor&amp;rft.au=D%27Agati%2C+Vivette+D.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D25_cDQAAQBAJ%26pg%3DPA19&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHaschekRousseauxWalligBolon2013" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Haschek, Wanda M.; Rousseaux, Colin G.; Wallig, Matthew A.; Bolon, Brad; Ochoa, Ricardo (2013-05-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=RXsdAAAAQBAJ&amp;pg=PA1678"><i>Haschek and Rousseaux's Handbook of Toxicologic Pathology</i></a> (به انگلیسی). Academic Press. p.&#160;1678. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-12-415765-1" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-12-415765-1"><bdi>978-0-12-415765-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Haschek+and+Rousseaux%27s+Handbook+of+Toxicologic+Pathology&amp;rft.pages=1678&amp;rft.pub=Academic+Press&amp;rft.date=2013-05-01&amp;rft.isbn=978-0-12-415765-1&amp;rft.aulast=Haschek&amp;rft.aufirst=Wanda+M.&amp;rft.au=Rousseaux%2C+Colin+G.&amp;rft.au=Wallig%2C+Matthew+A.&amp;rft.au=Bolon%2C+Brad&amp;rft.au=Ochoa%2C+Ricardo&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DRXsdAAAAQBAJ%26pg%3DPA1678&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-lote2-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lote2_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLote2012" class="citation book cs1">Lote CJ (2012). <i>Principles of Renal Physiology, 5th edition</i>. Springer. p.&#160;21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Principles+of+Renal+Physiology%2C+5th+edition&amp;rft.pages=21&amp;rft.pub=Springer&amp;rft.date=2012&amp;rft.aulast=Lote&amp;rft.aufirst=CJ&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-junqueiras2-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-junqueiras2_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMescher2016" class="citation book cs1">Mescher AL (2016). <i>Junqueira's Basic Histology, 14th edition</i>. Lange. p.&#160;393.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Junqueira%27s+Basic+Histology%2C+14th+edition&amp;rft.pages=393&amp;rft.pub=Lange&amp;rft.date=2016&amp;rft.aulast=Mescher&amp;rft.aufirst=AL&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Ji_Cheng-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ji_Cheng_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLvZhang2019" class="citation book cs1">Lv JC, Zhang LX (2019). "Prevalence and Disease Burden of Chronic Kidney Disease". <i>Renal Fibrosis: Mechanisms and Therapies</i>. Advances in Experimental Medicine and Biology. Vol.&#160;1165. pp.&#160;3–15. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2F978-981-13-8871-2_1">10.1007/978-981-13-8871-2_1</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-981-13-8871-2" title="ویژه:منابع کتاب/978-981-13-8871-2"><bdi>978-981-13-8871-2</bdi></a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31399958">31399958</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" title="سمانتیک اسکالر">S2CID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:199519437">199519437</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Prevalence+and+Disease+Burden+of+Chronic+Kidney+Disease&amp;rft.btitle=Renal+Fibrosis%3A+Mechanisms+and+Therapies&amp;rft.series=Advances+in+Experimental+Medicine+and+Biology&amp;rft.pages=3-15&amp;rft.date=2019&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2F978-981-13-8871-2_1&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A199519437%23id-name%3DS2CID&amp;rft_id=info%3Apmid%2F31399958&amp;rft.isbn=978-981-13-8871-2&amp;rft.aulast=Lv&amp;rft.aufirst=JC&amp;rft.au=Zhang%2C+LX&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-robbins2-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-robbins2_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCotranKumarFaustoRobbins2005" class="citation book cs1">Cotran RS, Kumar V, Fausto N, Robbins SL, Abbas AK (2005). <i>Robbins and Cotran pathologic basis of disease</i>. St. Louis, MO: Elsevier Saunders. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-7216-0187-8" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-7216-0187-8"><bdi>978-0-7216-0187-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Robbins+and+Cotran+pathologic+basis+of+disease&amp;rft.place=St.+Louis%2C+MO&amp;rft.pub=Elsevier+Saunders&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=978-0-7216-0187-8&amp;rft.aulast=Cotran&amp;rft.aufirst=RS&amp;rft.au=Kumar%2C+V&amp;rft.au=Fausto%2C+N&amp;rft.au=Robbins%2C+SL&amp;rft.au=Abbas%2C+AK&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKalantar-ZadehMcCulloughAgarwalBeddhu2021" class="citation journal cs1">Kalantar-Zadeh K, McCullough PA, Agarwal SK, Beddhu S, Boaz M, Bruchfeld A, et&#160;al. (June 2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8192439">"Nomenclature in nephrology: preserving 'renal' and 'nephro' in the glossary of kidney health and disease"</a>. <i>Journal of Nephrology</i>. <b>34</b> (3): 639–648. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs40620-021-01011-3">10.1007/s40620-021-01011-3</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a>&#160;<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8192439">8192439</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33713333">33713333</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Journal+of+Nephrology&amp;rft.atitle=Nomenclature+in+nephrology%3A+preserving+%27renal%27+and+%27nephro%27+in+the+glossary+of+kidney+health+and+disease&amp;rft.volume=34&amp;rft.issue=3&amp;rft.pages=639-648&amp;rft.date=2021-06&amp;rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC8192439%23id-name%3DPMC&amp;rft_id=info%3Apmid%2F33713333&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs40620-021-01011-3&amp;rft.aulast=Kalantar-Zadeh&amp;rft.aufirst=K&amp;rft.au=McCullough%2C+PA&amp;rft.au=Agarwal%2C+SK&amp;rft.au=Beddhu%2C+S&amp;rft.au=Boaz%2C+M&amp;rft.au=Bruchfeld%2C+A&amp;rft.au=Chauveau%2C+P&amp;rft.au=Chen%2C+J&amp;rft.au=de+Sequera%2C+P&amp;rft.au=Gedney%2C+N&amp;rft.au=Golper%2C+TA&amp;rft.au=Gupta%2C+M&amp;rft.au=Harris%2C+T&amp;rft.au=Hartwell%2C+L&amp;rft.au=Liakopoulos%2C+V&amp;rft.au=Kopple%2C+JD&amp;rft.au=Kovesdy%2C+CP&amp;rft.au=Macdougall%2C+IC&amp;rft.au=Mann%2C+JF&amp;rft.au=Molony%2C+D&amp;rft.au=Norris%2C+KC&amp;rft.au=Perlmutter%2C+J&amp;rft.au=Rhee%2C+CM&amp;rft.au=Riella%2C+LV&amp;rft.au=Weisbord%2C+SD&amp;rft.au=Zoccali%2C+C&amp;rft.au=Goldsmith%2C+D&amp;rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC8192439&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140709023425/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodasearchresult-fa.html?searchtype=0&amp;word=2q%2FZj9ix2K%2FZhw%3D%3Dl">«لغت‌نامه دهخدا»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.loghatnaameh.org/dehkhodasearchresult-fa.html?searchtype=0&amp;word=2q/Zj9ix2K/Zhw==l">اصلی</a> در ۹ ژوئیه ۲۰۱۴<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۳ نوامبر ۲۰۱۹</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%D9%84%D8%BA%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.loghatnaameh.org%2Fdehkhodasearchresult-fa.html%3Fsearchtype%3D0%26word%3D2q%2FZj9ix2K%2FZhw%3D%3Dl&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-robbins-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-robbins_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCotran,_RS_S.Kumar,_VinayFausto,_NelsonRobbins,_Stanley_L.2005" class="citation book cs1">Cotran, RS S.; Kumar, Vinay; Fausto, Nelson; Robbins, Stanley L.; Abbas, Abul K. (2005). <i>Robbins and Cotran pathologic basis of disease</i>. St. Louis, MO: Elsevier Saunders. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-7216-0187-8" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-7216-0187-8"><bdi>978-0-7216-0187-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Robbins+and+Cotran+pathologic+basis+of+disease&amp;rft.place=St.+Louis%2C+MO&amp;rft.pub=Elsevier+Saunders&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=978-0-7216-0187-8&amp;rft.au=Cotran%2C+RS+S.&amp;rft.au=Kumar%2C+Vinay&amp;rft.au=Fausto%2C+Nelson&amp;rft.au=Robbins%2C+Stanley+L.&amp;rft.au=Abbas%2C+Abul+K.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://science.howstuffworks.com/environmental/life/human-biology/kidney.htm">"HowStuffWorks How Your Kidney Works"</a>. 2001-01-10.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=HowStuffWorks+How+Your+Kidney+Works&amp;rft.date=2001-01-10&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fscience.howstuffworks.com%2Fenvironmental%2Flife%2Fhuman-biology%2Fkidney.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130927221414/http://www.indexedvisuals.com/scripts/ivstock/pic.asp?id=118-100">"Kidneys Location Stock Illustration"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.indexedvisuals.com/scripts/ivstock/pic.asp?id=118-100">the original</a> on 2013-09-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Kidneys+Location+Stock+Illustration&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.indexedvisuals.com%2Fscripts%2Fivstock%2Fpic.asp%3Fid%3D118-100&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.bioportfolio.com/indepth/Kidney.html">[۱]</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080210070807/http://www.bioportfolio.com/indepth/Kidney.html">بایگانی‌شده</a> در فوریه ۱۰, ۲۰۰۸ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-pmid_20030823-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmid_20030823_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGlodnyUnterholznerTaferner2009" class="citation journal cs1">Glodny B, Unterholzner V, Taferner B, et&#160;al. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2813848">"Normal kidney size and its influencing factors – a 64-slice MDCT study of 1.040 asymptomatic patients"</a>. <i>BMC Urology</i>. <b>9</b> (1): 19. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1186%2F1471-2490-9-19">10.1186/1471-2490-9-19</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a>&#160;<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2813848">2813848</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20030823">20030823</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=BMC+Urology&amp;rft.atitle=Normal+kidney+size+and+its+influencing+factors+%E2%80%93+a+64-slice+MDCT+study+of+1.040+asymptomatic+patients&amp;rft.volume=9&amp;rft.issue=1&amp;rft.pages=19&amp;rft.date=2009&amp;rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2813848%23id-name%3DPMC&amp;rft_id=info%3Apmid%2F20030823&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1186%2F1471-2490-9-19&amp;rft.aulast=Glodny&amp;rft.aufirst=B&amp;rft.au=Unterholzner%2C+V&amp;rft.au=Taferner%2C+B&amp;rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2813848&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Bålens ytanatomy (Superficial anatomy of the trunk). Anca Dragomir, Mats Hjortberg and Godfried M. Romans. Section for human anatomy at the Department of Medical Biology, Uppsala University, Sweden.</span> </li> <li id="cite_note-MolinaDiMaio2012-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-MolinaDiMaio2012_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMolinaDiMaio2012" class="citation journal cs1">Molina, D. Kimberley; DiMaio, Vincent J.M. (2012). "Normal Organ Weights in Men". <i>The American Journal of Forensic Medicine and Pathology</i>. <b>33</b> (4): 368–372. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1097%2FPAF.0b013e31823d29ad">10.1097/PAF.0b013e31823d29ad</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0195-7910">0195-7910</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22182984">22182984</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" title="سمانتیک اسکالر">S2CID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:32174574">32174574</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=The+American+Journal+of+Forensic+Medicine+and+Pathology&amp;rft.atitle=Normal+Organ+Weights+in+Men&amp;rft.volume=33&amp;rft.issue=4&amp;rft.pages=368-372&amp;rft.date=2012&amp;rft.issn=0195-7910&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A32174574%23id-name%3DS2CID&amp;rft_id=info%3Apmid%2F22182984&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1097%2FPAF.0b013e31823d29ad&amp;rft.aulast=Molina&amp;rft.aufirst=D.+Kimberley&amp;rft.au=DiMaio%2C+Vincent+J.M.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-MolinaDiMaio2015-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-MolinaDiMaio2015_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMolinaDiMaio2015" class="citation journal cs1">Molina, D. Kimberley; DiMaio, Vincent J. M. (2015). "Normal Organ Weights in Women". <i>The American Journal of Forensic Medicine and Pathology</i>. <b>36</b> (3): 182–187. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1097%2FPAF.0000000000000175">10.1097/PAF.0000000000000175</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0195-7910">0195-7910</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26108038">26108038</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" title="سمانتیک اسکالر">S2CID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:25319215">25319215</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=The+American+Journal+of+Forensic+Medicine+and+Pathology&amp;rft.atitle=Normal+Organ+Weights+in+Women&amp;rft.volume=36&amp;rft.issue=3&amp;rft.pages=182-187&amp;rft.date=2015&amp;rft.issn=0195-7910&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A25319215%23id-name%3DS2CID&amp;rft_id=info%3Apmid%2F26108038&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1097%2FPAF.0000000000000175&amp;rft.aulast=Molina&amp;rft.aufirst=D.+Kimberley&amp;rft.au=DiMaio%2C+Vincent+J.+M.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFEmamianNielsenPedersenYtte1993" class="citation journal cs1">Emamian SA, Nielsen MB, Pedersen JF, Ytte L (1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2214%2Fajr.160.1.8416654">"Kidney dimensions at sonography: correlation with age, sex, and habitus in 665 adult volunteers"</a>. <i>AJR Am J Roentgenol</i>. <b>160</b> (1): 83–6. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2214%2Fajr.160.1.8416654">10.2214/ajr.160.1.8416654</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8416654">8416654</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=AJR+Am+J+Roentgenol&amp;rft.atitle=Kidney+dimensions+at+sonography%3A+correlation+with+age%2C+sex%2C+and+habitus+in+665+adult+volunteers.&amp;rft.volume=160&amp;rft.issue=1&amp;rft.pages=83-6&amp;rft.date=1993&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.2214%2Fajr.160.1.8416654&amp;rft_id=info%3Apmid%2F8416654&amp;rft.aulast=Emamian&amp;rft.aufirst=SA&amp;rft.au=Nielsen%2C+MB&amp;rft.au=Pedersen%2C+JF&amp;rft.au=Ytte%2C+L&amp;rft_id=%2F%2Fdoi.org%2F10.2214%252Fajr.160.1.8416654&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-boron-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-boron_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFWalter_F._Boron2004" class="citation book cs1">Walter F. Boron (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/medicalphysiolog0000boro"><i>Medical Physiology: A Cellular And Molecular Approach</i></a>. Elsevier/Saunders. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-4160-2328-9" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-4160-2328-9"><bdi>978-1-4160-2328-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Medical+Physiology%3A+A+Cellular+And+Molecular+Approach&amp;rft.pub=Elsevier%2FSaunders&amp;rft.date=2004&amp;rft.isbn=978-1-4160-2328-9&amp;rft.au=Walter+F.+Boron&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmedicalphysiolog0000boro&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Clapp, WL. "Renal Anatomy". In: Zhou XJ, Laszik Z, Nadasdy T, D'Agati VD, Silva FG, eds. <i>Silva's Diagnostic Renal Pathology</i>. New York: Cambridge University Press; 2009.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">Guyton and Hall, Textbook of Medical Physiology, 13th Edition</span> </li> <li id="cite_note-Tao_p_1-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Tao_p_1_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Le, Tao. <i>First Aid for the USMLE Step 1</i> 2013. New York: McGraw-Hill Medical, 2013. Print.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMatonJean_HopkinsCharles_William_McLaughlinSusan_Johnson1993" class="citation book cs1">Maton, Anthea; Jean Hopkins; Charles William McLaughlin; Susan Johnson; Maryanna Quon Warner; David LaHart; Jill D. Wright (1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/humanbiologyheal00scho"><i>Human Biology and Health</i></a>. Englewood Cliffs, New Jersey, USA: Prentice Hall. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-13-981176-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-13-981176-0"><bdi>978-0-13-981176-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Human+Biology+and+Health&amp;rft.place=Englewood+Cliffs%2C+New+Jersey%2C+USA&amp;rft.pub=Prentice+Hall&amp;rft.date=1993&amp;rft.isbn=978-0-13-981176-0&amp;rft.aulast=Maton&amp;rft.aufirst=Anthea&amp;rft.au=Jean+Hopkins&amp;rft.au=Charles+William+McLaughlin&amp;rft.au=Susan+Johnson&amp;rft.au=Maryanna+Quon+Warner&amp;rft.au=David+LaHart&amp;rft.au=Jill+D.+Wright&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhumanbiologyheal00scho&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kidney.org/atoz/content/dialysisinfo">"Dialysis"</a>. <i>National Kidney Foundation</i>. 2015-12-24<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">8 November</span> 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=National+Kidney+Foundation&amp;rft.atitle=Dialysis&amp;rft.date=2015-12-24&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.kidney.org%2Fatoz%2Fcontent%2Fdialysisinfo&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSample2008" class="citation news cs1">Sample, Ian (2008-02-19). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/society/2008/feb/19/health">"How many people have four kidneys?"</a>. <i>The Guardian</i>. London.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=The+Guardian&amp;rft.atitle=How+many+people+have+four+kidneys%3F&amp;rft.date=2008-02-19&amp;rft.aulast=Sample&amp;rft.aufirst=Ian&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fsociety%2F2008%2Ffeb%2F19%2Fhealth&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://abcnews.go.com/Health/girls-kidneys-fail-doctors-find-double-valves-saving/story?id=10668525">"Kidneys Fail, Girl Survives with Spare Parts"</a>. Abcnews.go.com. 2010-05-18<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2011-01-03</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Kidneys+Fail%2C+Girl+Survives+with+Spare+Parts&amp;rft.pub=Abcnews.go.com&amp;rft.date=2010-05-18&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fabcnews.go.com%2FHealth%2Fgirls-kidneys-fail-doctors-find-double-valves-saving%2Fstory%3Fid%3D10668525&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFStephen_JonesInderbir_S._GillRaymond_Rackley2006" class="citation book cs1">Stephen Jones, J.; Inderbir S. Gill; Raymond Rackley (2006). <i>Operative Urology at the Cleveland Clinic</i>. <i>Urology Annals</i>. Vol.&#160;8. Andrew C. Novick, Inderbir S. Gill, Eric A. Klein, Jonathan H. Ross (eds.). Totowa, NJ: Humana Press. pp.&#160;S102–S108. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2F978-1-59745-016-4_16">10.1007/978-1-59745-016-4_16</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-58829-081-6" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-58829-081-6"><bdi>978-1-58829-081-6</bdi></a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a>&#160;<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4869439">4869439</a></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Operative+Urology+at+the+Cleveland+Clinic&amp;rft.place=Totowa%2C+NJ&amp;rft.pages=S102-S108&amp;rft.pub=Humana+Press&amp;rft.date=2006&amp;rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC4869439%23id-name%3DPMC&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2F978-1-59745-016-4_16&amp;rft.isbn=978-1-58829-081-6&amp;rft.aulast=Stephen+Jones&amp;rft.aufirst=J.&amp;rft.au=Inderbir+S.+Gill&amp;rft.au=Raymond+Rackley&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-VB-29"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-VB_29-0">۲۸٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-VB_29-1">۲۸٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-VB_29-2">۲۸٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRomerParsons1977" class="citation book cs1">Romer AS, Parsons TS (1977). <i>The Vertebrate Body</i>. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. pp.&#160;367–376. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-03-910284-5" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-03-910284-5"><bdi>978-0-03-910284-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Vertebrate+Body&amp;rft.place=Philadelphia%2C+PA&amp;rft.pages=367-376&amp;rft.pub=Holt-Saunders+International&amp;rft.date=1977&amp;rft.isbn=978-0-03-910284-5&amp;rft.aulast=Romer&amp;rft.aufirst=AS&amp;rft.au=Parsons%2C+TS&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Theunissen-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Theunissen_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFTheunissenTiedtDu_Preez2014" class="citation journal cs1">Theunissen M, Tiedt L, Du Preez LH (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4018937">"The morphology and attachment of Protopolystoma xenopodis (Monogenea: Polystomatidae) infecting the African clawed frog Xenopus laevis"</a>. <i>Parasite</i>. <b>21</b>: 20. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1051%2Fparasite%2F2014020">10.1051/parasite/2014020</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a>&#160;<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4018937">4018937</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24823278">24823278</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Parasite&amp;rft.atitle=The+morphology+and+attachment+of+Protopolystoma+xenopodis+%28Monogenea%3A+Polystomatidae%29+infecting+the+African+clawed+frog+Xenopus+laevis&amp;rft.volume=21&amp;rft.pages=20&amp;rft.date=2014&amp;rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC4018937%23id-name%3DPMC&amp;rft_id=info%3Apmid%2F24823278&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1051%2Fparasite%2F2014020&amp;rft.aulast=Theunissen&amp;rft.aufirst=M&amp;rft.au=Tiedt%2C+L&amp;rft.au=Du+Preez%2C+LH&amp;rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC4018937&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="دستگاه‌ها_و_اندام‌های_مرتبط_در_بدن_انسان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#9BC0F5;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%86" title="الگو:دستگاه‌ها و اندام‌های بدن"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:دستگاه‌ها و اندام‌های بدن (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:دستگاه‌ها و اندام‌های بدن"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="دستگاه‌ها_و_اندام‌های_مرتبط_در_بدن_انسان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="دستگاه‌های زیستی">دستگاه‌ها</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="اندام">اندام‌های مرتبط</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="کالبدشناسی انسان">در بدن انسان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%84%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="دستگاه ماهیچه‌ای‌اسکلتی انسان">دستگاه<br /> ماهیچه‌ای‌استخوانی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#CBDEFA"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دستگاه ماهیچه‌ای">دستگاه ماهیچه‌ای</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%DA%86%D9%87" title="ماهیچه">ماهیچه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AF%D9%BE%DB%8C" title="زردپی">زردپی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D9%85_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="دیافراگم (کالبدشناسی)">حجاب حاجز</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#CBDEFA"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="استخوان‌بندی انسان">دستگاه استخوانی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86" title="استخوان">استخوان‌ها</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%88" title="استخوان بازو">استخوان بازو</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="استخوان بند انگشت">استخوان بند انگشت</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="استخوان ران">استخوان ران</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%81%E2%80%8C%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="استخوان کف‌دستی">استخوان کف‌دستی</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D8%B4" title="استخوانچه‌های گوش">استخوانچه‌های گوش</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%81_%D9%BE%D8%A7" title="استخوان‌های کف پا">استخوان‌های کف پا</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DA%86_%D9%BE%D8%A7" title="استخوان‌های مچ پا">استخوان‌های مچ پا</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DA%86_%D8%AF%D8%B3%D8%AA" title="استخوان‌های مچ دست">استخوان‌های مچ دست</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%82%D9%88%D9%87" title="ترقوه">ترقوه</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%87" title="جمجمه">جمجمه</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%D8%BA" title="جناغ">جناغ</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%DB%8C" title="درشت‌نی">درشت‌نی</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%D8%AF%D9%87_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="دنده (کالبدشناسی)">دنده</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF_%D8%B2%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="زند زبرین">زند زبرین</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF_%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="زند زیرین">زند زیرین</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ستون مهره‌ها">ستون مهره‌ها</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%81%DA%A9_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="فک پایین">فک پایین</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%DA%A9%DA%A9" title="کشکک">کشکک</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%84%DA%AF%D9%86_%D8%AE%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87" title="لگن خاصره">لگن خاصره</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%DA%A9%E2%80%8C%D9%86%DB%8C" title="نازک‌نی">نازک‌نی</a>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81" title="غضروف">غضروف‌ها</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#CBDEFA"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B5%D9%84" title="مفصل">دستگاه مفصلی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B5%D9%84_%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="مفصل رشته‌ای">مفصل‌های رشته‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B5%D9%84_%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C" title="مفصل غضروفی">مفصل‌های غضروفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B5%D9%84_%D8%B2%D9%84%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="مفصل زلاله‌ای">مفصل‌های زلاله‌ای</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4_%D8%AE%D9%88%D9%86" title="دستگاه گردش خون">دستگاه گردش خون</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#CBDEFA"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4_%D8%AE%D9%88%D9%86" title="دستگاه گردش خون">دستگاه قلبی‌عروقی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i>محیطی</i> (<a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B1%DA%AF" title="سرخرگ">سرخرگ</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%B1%DA%AF" title="سیاهرگ">سیاهرگ</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B1%DA%AF_%D9%84%D9%86%D9%81%DB%8C" title="رگ لنفی">رگ لنفی</a>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D8%A8" title="قلب">قلب</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#CBDEFA"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%84%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="دستگاه لنفاوی">دستگاه لنفاوی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i>اولیه</i> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B2_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86" title="مغز استخوان">مغز استخوان</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B3" title="تیموس">آویشنک</a>)</span></li> <li><i>ثانویه</i> (<a href="/wiki/%D8%B7%D8%AD%D8%A7%D9%84" title="طحال">طحال</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%AF_%D9%84%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="غدد لنفاوی">غدد لنفاوی</a>)</span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D8%B5%D8%A8%DB%8C" title="دستگاه عصبی">دستگاه عصبی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em">(<a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B2_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="مغز انسان">مغز</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8_%D9%86%D8%AE%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="طناب نخاعی">طناب نخاعی</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%A8_%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7%DB%8C" title="عصب محیطی">عصب محیطی</a>)، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AD%D8%B3%DB%8C" title="دستگاه حسی">دستگاه حسی</a> (<a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4" title="گوش">گوش</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="چشم انسان">چشم</a>)</span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4%DB%8C" title="دستگاه پوششی">دستگاه پوششی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA" title="پوست">پوست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="بافت زیرپوستی">بافت زیرپوستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پستان">پستان</a> (<a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="غده شیری">غده شیری</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C" title="دستگاه ایمنی">دستگاه ایمنی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B2_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86" title="مغز استخوان">دستگاه ایمنی مغزاستخوانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%AA" title="لنفوسیت">دستگاه ایمنی لنفاوی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%86%D9%81%D8%B3" class="mw-redirect" title="دستگاه تنفس">دستگاه تنفس</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>بخش بالایی (<a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="بینی">بینی</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82" title="حلق">حلق</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AD%D9%86%D8%AC%D8%B1%D9%87" title="حنجره">حنجره</a>)</span></li> <li>بخش پایینی (<a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="ریه">ریه</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%DB%8C" title="نای">نای</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%DB%8C%DA%98%D9%87" title="نایژه">نایژه</a>)</span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4" class="mw-redirect" title="دستگاه گوارش">دستگاه گوارش</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="دهان انسان">دهان</a> (<a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%AF_%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="غدد بزاقی">غدد بزاقی</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="زبان (کالبدشناسی)">زبان</a>)</span></li> <li><i>مجرای گوارشی بالا</i> (<a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82" title="حلق">حلق</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="مری">مری</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%87" title="معده">معده</a>)</span></li> <li><i>مجرای گوارشی پایین</i> (<a href="/wiki/%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B3" title="آپاندیس">آپاندیس</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87" title="راست‌روده">راست‌روده</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="روده باریک">روده باریک</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="روده بزرگ">روده بزرگ</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="کون">مخرج</a>)</span></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4" class="mw-redirect" title="دستگاه گوارش">جانبی</a></i> (<a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D8%AF" title="کبد">کبد</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B5%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="دستگاه صفراوی">صفرا</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%87" title="لوزالمعده">لوزالمعده</a>)</span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دستگاه ادراری">دستگاه ادراری</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="دستگاه ادراری تناسلی">دستگاه ادراری تناسلی</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">کلیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%A7%DB%8C" title="میزنای">میزنای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مثانه">مثانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="میزراه">میزراه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%84%DB%8C" title="دستگاه تناسلی">دستگاه تناسلی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AB%D9%84_%D8%AF%D8%B1_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="دستگاه تولید مثل در زنان">در زنان</a> (<a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="تخمدان">تخمدان</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%81%D8%AA_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" class="mw-redirect" title="جفت (کالبدشناسی)">جفت</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AD%D9%85" title="رحم">رحم</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AC_(%D8%B9%D8%B6%D9%88)" class="mw-redirect" title="فرج (عضو)">فرج</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A8%D9%84" class="mw-redirect" title="مهبل">مهبل</a>)</span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AB%D9%84_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="دستگاه تولید مثل در مردان">در مردان</a> (<a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="آلت مردی">آلت مردی</a> &#160;&#8226;&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%87" title="بیضه">بیضه</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AA" title="پروستات">پروستات</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%87" title="کیسه بیضه">کیسه بیضه</a> &#160;&#8226;</span>&#32;<span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87_%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کیسه منی">کیسه منی</a>)</span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#CBDEFA"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2" title="دستگاه درون‌ریز">دستگاه درون‌ریز</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="جزایر لانگرهانس">جزایر لانگرهانس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="غده تیروئید">غده تیروئید</a> (سپردیس)</li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="غده پاراتیروئید">غده پاراتیروئید</a> (فراسپردیس)</li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="غده صنوبری">غده صنوبری</a> (رومغزی)</li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D9%81%D9%88%D9%82_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="غده فوق کلیوی">غده فوق کلیوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2" title="هیپوفیز">هیپوفیز</a> (زیرمغزی)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="هورمون‌ها" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:هورمون‌ها"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:هورمون‌ها (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:هورمون‌ها"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="هورمون‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86" title="هورمون">هورمون‌ها</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2" title="غده درون‌ریز">درون‌ریز<br />غدد</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="هورمون‌هایهیپوتالاموس_و_هیپوفیز" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B3_%D9%88_%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="هورمون‌های هیپوتالاموس و هیپوفیز (صفحه وجود ندارد)">هورمون‌های<br />هیپوتالاموس و هیپوفیز</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B3" title="هیپوتالاموس">هیپوتالاموس</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%BE%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="هورمون آزادکننده گنادوتروپین‌ها">GnRH</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="هورمون آزادکننده تیروتروپین">TRH</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%BE%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86" title="دوپامین">دوپامین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%BE%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین">CRH</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="هورمون آزادکننده هورمون رشد">GHRH</a>/<a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="سوماتواستاتین">سوماتواستاتین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Melanin_concentrating_hormone&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Melanin concentrating hormone (صفحه وجود ندارد)">Melanin concentrating hormone</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2_%D8%AE%D9%84%D9%81%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="هیپوفیز خلفی (صفحه وجود ندارد)">هیپوفیز خلفی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="وازوپرسین">وازوپرسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اکسی‌توسین">اکسی‌توسین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2_%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%85%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="هیپوفیز قدامی (صفحه وجود ندارد)">هیپوفیز قدامی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Alpha_subunit_of_glycoprotein_hormones&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Alpha subunit of glycoprotein hormones (صفحه وجود ندارد)">α</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D9%87_%D9%81%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="هورمون محرکه فولیکولی">FSH</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=FSHB&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="FSHB (صفحه وجود ندارد)">FSHB</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86%D9%87_%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="هورمون لوتئینه کننده">LH</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Luteinizing_hormone_beta_polypeptide&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Luteinizing hormone beta polypeptide (صفحه وجود ندارد)">LHB</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D9%87_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="هورمون محرکه تیروئید">TSH</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=TSHB&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="TSHB (صفحه وجود ندارد)">TSHB</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chorionic_gonadotropin_alpha&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Chorionic gonadotropin alpha (صفحه وجود ندارد)">CGA</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%84%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="پرولاکتین">پرولاکتین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Proopiomelanocortin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Proopiomelanocortin (صفحه وجود ندارد)">POMC</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%BE%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%87_%D9%BE%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%AF" title="کورتیکوتروپین-مانند واسطه پپتید">CLIP</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%D8%B1%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="آدرنوکورتیکوتروپین">ACTH</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Melanocyte-stimulating_hormone&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Melanocyte-stimulating hormone (صفحه وجود ندارد)">MSH</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%81%DB%8C%D9%86" title="اندورفین">اندورفین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lipotropin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Lipotropin (صفحه وجود ندارد)">Lipotropin</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="هورمون رشد">GH</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1_%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2-%D9%81%D9%88%D9%82%E2%80%8C%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-فوق‌کلیه">محور آدرنال</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D9%81%D9%88%D9%82_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="غده فوق کلیوی">بخش قشری غده فوق کلیوی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="آلدوسترون">آلدوسترون</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B2%D9%88%D9%84" title="کورتیزول">کورتیزول</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="دی‌هیدرواپی‌آندسترون (صفحه وجود ندارد)">دی‌هیدرواپی‌آندسترون</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D9%81%D9%88%D9%82_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="غده فوق کلیوی">بخش مرکزی غده فوق کلیوی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="اپی‌نفرین">اپی‌نفرین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="نوراپی‌نفرین">نوراپی‌نفرین</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="غده تیروئید">غده تیروئید</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="هورمون تیروئید">هورمون تیروئید</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="تری‌یدوتیرونین">T<sub>3</sub></a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="هورمون تیروئید">T<sub>4</sub></a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="کلسی تونین">کلسی تونین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hypothalamic%E2%80%93pituitary%E2%80%93thyroid_axis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hypothalamic–pituitary–thyroid axis (صفحه وجود ندارد)">محور تیروئید</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="غده پاراتیروئید">پاراتیروئید</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="هورمون پاراتیروئید">PTH</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/w/index.php?title=Hypothalamic%E2%80%93pituitary%E2%80%93gonadal_axis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hypothalamic–pituitary–gonadal axis (صفحه وجود ندارد)">محور غدد جنسی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%87" title="بیضه">بیضه</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="تستوسترون">تستوسترون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-M%C3%BCllerian_hormone&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Müllerian hormone (صفحه وجود ندارد)">AMH</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Activin_and_inhibin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Activin and inhibin (صفحه وجود ندارد)">inhibin</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="تخمدان">تخمدان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%84" title="استرادیول">استرادیول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="پروژسترون">پروژسترون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Activin_and_inhibin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Activin and inhibin (صفحه وجود ندارد)">activin and inhibin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%84%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="ریلکسین">ریلکسین</a> (بارداری)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%81%D8%AA_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" class="mw-redirect" title="جفت (کالبدشناسی)">جفت</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B4_%D8%B3%DB%8C_%D8%AC%DB%8C" class="mw-redirect" title="هاش سی جی">hCG</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%DA%98%D9%86_%D8%AC%D9%81%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="لاکتوژن جفتی انسان">HPL</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="استروژن">استروژن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="پروژسترون">پروژسترون</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%87" title="لوزالمعده">لوزالمعده</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%DA%AF%D9%88%D9%86" title="گلوکاگون">گلوکاگون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86" title="انسولین">انسولین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86_(%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86)" title="آمیلین (هورمون)">آمیلین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="سوماتواستاتین">سوماتواستاتین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="پلی‌پپتید پانکراسی">پلی‌پپتید پانکراسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="غده صنوبری">غده صنوبری</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="ملاتونین">ملاتونین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D8%AA%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86" title="دی‌متیل‌تریپتامین">دی‌متیل‌تریپتامین</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%B5-%D9%85%D8%A6%D9%88_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="۵-مئو دی‌ام‌تی">۵-مئو دی‌ام‌تی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دیگر غدد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B3" title="تیموس">تیموس</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Thymosins&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Thymosins (صفحه وجود ندارد)">Thymosins</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D9%84%D9%81%D8%A7_%DB%B1" title="تیموسین آلفا ۱">تیموسین آلفا ۱</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Beta_thymosins&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Beta thymosins (صفحه وجود ندارد)">Beta thymosins</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thymopoietin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Thymopoietin (صفحه وجود ندارد)">Thymopoietin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86" title="تیمولین">تیمولین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4" title="گوارش">گوارش</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%87" title="معده">معده</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="گاسترین">گاسترین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86" title="گرلین">گرلین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%87" title="دوازدهه">دوازدهه</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%86" title="کوله‌سیستوکینین">CCK</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="اینکرتین">اینکرتین</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%87" title="پلی‌پپتید مهاری معده">GIP</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%AF_%D8%B4%D8%A8%D9%87_%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%DA%AF%D9%88%D9%86_%DB%B1" class="mw-redirect" title="پپتید شبه گلوکاگون ۱">پپتید شبه گلوکاگون ۱</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="سکرتین">سکرتین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86" title="موتیلین">موتیلین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="پپتید وازواکتیو روده‌ای">VIP</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="درازروده">درازروده</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Enteroglucagon&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Enteroglucagon (صفحه وجود ندارد)">enteroglucagon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Peptide_YY&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Peptide YY (صفحه وجود ندارد)">peptide YY</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D8%AF" title="کبد">کبد</a>/دیگر</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B1%D8%B4%D8%AF_%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86" title="فاکتور رشد شبه‌انسولین">فاکتور رشد شبه‌انسولین</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B1%D8%B4%D8%AF_%D8%B4%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86_%DB%B1" class="mw-redirect" title="فاکتور رشد شبه انسولین ۱">فاکتور رشد شبه انسولین ۱</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Insulin-like_growth_factor_2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Insulin-like growth factor 2 (صفحه وجود ندارد)">IGF-2</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_%DA%86%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="بافت چربی">بافت چربی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="لپتین">لپتین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%86%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="آدیپونکتین">آدیپونکتین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="رزیستین">رزیستین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="استخوان‌بندی انسان">استخوان‌بندی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Osteocalcin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Osteocalcin (صفحه وجود ندارد)">Osteocalcin</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a class="mw-selflink selflink">کلیه</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Juxtaglomerular_apparatus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Juxtaglomerular apparatus (صفحه وجود ندارد)">JGA</a></i> (<a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DB%8C%D9%86_(%D8%A2%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%85)" title="رنین (آنزیم)">رنین</a>)</li> <li>peritubular cells <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="اریتروپوئیتین">EPO</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%84" title="کلسیتریول">کلسیتریول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DA%AF%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="پروستاگلاندین">پروستاگلاندین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D8%A8" title="قلب">قلب</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Natriuretic_peptide&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Natriuretic peptide (صفحه وجود ندارد)">Natriuretic peptide</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Atrial_natriuretic_peptide&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Atrial natriuretic peptide (صفحه وجود ندارد)">ANP</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Brain_natriuretic_peptide&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Brain natriuretic peptide (صفحه وجود ندارد)">BNP</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐75bbfbd8f8‐6hp8w Cached time: 20241125085445 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 1.138 seconds Real time usage: 1.348 seconds Preprocessor visited node count: 6967/1000000 Post‐expand include size: 211005/2097152 bytes Template argument size: 16167/2097152 bytes Highest expansion depth: 15/100 Expensive parser function count: 6/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 112941/5000000 bytes Lua time usage: 0.773/10.000 seconds Lua memory usage: 21355270/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1172.621 1 -total 51.44% 603.198 2 الگو:پانویس 22.80% 267.380 11 الگو:Cite_book 17.56% 205.894 10 الگو:Navbox 11.09% 130.101 6 الگو:Cite_journal 10.42% 122.147 1 الگو:Lang-he 9.36% 109.719 1 الگو:دستگاه‌ها_و_اندام‌های_بدن 9.05% 106.133 1 الگو:Infobox_anatomy 8.53% 99.988 1 الگو:Infobox 7.25% 85.048 2 الگو:یادکرد_وب --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:10202:|#|:idhash:canonical and timestamp 20241125085445 and revision id 40634758. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کلیه&amp;oldid=40634758">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کلیه&amp;oldid=40634758</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="رده:کلیه">کلیه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رده:دستگاه ادراری">دستگاه ادراری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2" title="رده:دستگاه درون‌ریز">دستگاه درون‌ریز</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="رده:واژگان بازگشتی">واژگان بازگشتی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DA%A9_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="رده:پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت">پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D8%AD_%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1" title="رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر">مقاله‌های دارای شرح مختصر</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%B1%D8%AD_%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1_%D9%85%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA_%D8%A8%D8%A7_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده">شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان عبری">مقاله‌های دارای واژگان به زبان عبری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان لاتین">مقاله‌های دارای واژگان به زبان لاتین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="رده:مقاله‌های دانشنامه رشد">مقاله‌های دانشنامه رشد</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۹ نوامبر ۲۰۲۴ ساعت ۰۹:۵۶ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6df7948d6c-fcwfl","wgBackendResponseTime":163,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.138","walltime":"1.348","ppvisitednodes":{"value":6967,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":211005,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":16167,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":112941,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1172.621 1 -total"," 51.44% 603.198 2 الگو:پانویس"," 22.80% 267.380 11 الگو:Cite_book"," 17.56% 205.894 10 الگو:Navbox"," 11.09% 130.101 6 الگو:Cite_journal"," 10.42% 122.147 1 الگو:Lang-he"," 9.36% 109.719 1 الگو:دستگاه‌ها_و_اندام‌های_بدن"," 9.05% 106.133 1 الگو:Infobox_anatomy"," 8.53% 99.988 1 الگو:Infobox"," 7.25% 85.048 2 الگو:یادکرد_وب"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.773","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":21355270,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-75bbfbd8f8-6hp8w","timestamp":"20241125085445","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u06a9\u0644\u06cc\u0647","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9377","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9377","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-29T20:20:45Z","dateModified":"2024-11-19T09:56:23Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d6\/Blausen_0592_KidneyAnatomy_01.png","headline":"\u0639\u0636\u0648\u06cc \u0627\u0632 \u0628\u062f\u0646 \u0645\u0647\u0631\u0647\u200c\u062f\u0627\u0631\u0627\u0646 \u06a9\u0647 \u062e\u0648\u0646 \u0631\u0627 \u0641\u06cc\u0644\u062a\u0631 \u06a9\u0631\u062f\u0647 \u0648 \u0627\u062f\u0631\u0627\u0631 \u062a\u0648\u0644\u06cc\u062f \u0645\u06cc\u200c\u06a9\u0646\u062f"}</script> </body> </html>

Pages： 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10